ICT, kennis en economie 2012 Statistische bijlage Deze bijlage bevat enkele tabellen met aanvullend cijfermateriaal behorend bij de publicatie ICT, kennis en economie 2012. De tabellen zijn per hoofdstuk geordend. Het betreft 11 tabellen behorend bij de hoofdstukken 2, 5, 7 en 8. Waar mogelijk sluit de nummering van de tabellen in deze bijlage aan op de nummering in de publicatie waartoe deze bijlage behoort.
Statistische bijlage ICT, kennis en economie 2012 1
2 ICT en economie 2.4.3a Gemiddelde jaarlijkse groei im- en export van ICT-goederen, internationaal, 1995–2010 Export
Import
%
Australië België Canada Chili Denemarken Duitsland Estland Finland Frankrijk Griekenland Hong Kong Hongarije Ierland IJsland Israël Italië Japan Mexico Nederland Nieuw-Zeeland Noorwegen Oostenrijk Polen Portugal Slovenië Spanje Tsjechië Turkije Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Zuid-Korea Zweden Zwitserland
Bron: OESO, ITCS-database.
2 Centraal Bureau voor de Statistiek
6,8 5,4 3,9 9,0 3,5 5,8 12,0 2,8 4,5 5,7 10,2 18,7 –1,4 7,0 4,7 6,0 5,8 10,5 7,7 3,9 4,9 4,9 14,9 4,0 8,1 6,5 17,6 12,4 2,5 5,2 8,1 5,1 3,8
1,3 4,3 1,8 16,4 3,5 5,4 16,9 1,3 2,0 7,4 11,0 21,6 –1,2 17,2 8,0 2,1 0,2 9,6 7,8 5,3 5,6 5,2 22,8 2,8 8,8 4,3 27,9 15,9 –1,4 2,8 7,4 4,6 3,7
2.4.4a Gemiddelde jaarlijkse groei uitvoer van categorieën ICT-diensten, internationaal, 2002–2009 Communicatiediensten
Computer- en informatiediensten
Totaal ICTdiensten
25,1 13,0 9,4 4,2 36,8 33,2 44,7 4,4 14,8 26,0 28,5 8,1 18,3 . 25,2 –3,9 41,2 19,4 . 23,2 7,8 36,3 36,7 25,0 23,9 10,1 13,5 23,8 . 9,3 9,5
18,8 12,7 8,3 0,8 28,3 34,9 37,9 9,4 14,5 16,0 26,0 12,5 17,1 . 26,5 –2,9 13,1 23,5 . 20,1 1,7 25,9 28,5 18,8 23,4 17,8 13,1 22,1 . 9,9 10,8
%
Oostenrijk België Canada Chili Tsjechië Estland Finland Frankrijk Duitsland Griekenland Hongarije IJsland Ierland Israël Italië Japan Zuid-Korea Luxemburg Mexico Nederland Nieuw-Zeeland Noorwegen Polen Portugal Slowakije Slovenië Spanje Zweden Zwitserland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten
13,3 12,3 6,4 –0,8 17,3 36,6 4,6 11,7 13,5 10,3 21,2 25,0 –4,6 11,1 26,9 –1,5 9,8 25,1 –13,5 16,7 –2,7 9,5 21,5 16,2 22,8 25,1 12,2 17,2 6,8 11,0 12,7
Bron: OESO, Trade in services database.
Statistische bijlage ICT, kennis en economie 2012 3
2.5.2a Werkzame ICT'ers naar bedrijfstak, 1998–20091)2) SBI'93
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009
ICT’ers als % van totale werkzame beroepsbevolking
aantal (x 1 000)
Totaal werkzame ICT’ers Landbouw, bosbouw en visserij Delfstoffenwinning Industrie Energie- en waterleidingbedrijven Bouwnijverheid Handel en horeca Vervoer, opslag en communicatie Telecommunicatie Zakelijke dienstverlening waarvan: Financiële dienstverlening Computerservicebureaus Overige dienstverlening Overheid
213 0 0 21 2 2 24 6 4 96
233 0 0 28 2 3 22 5 6 99
261 0 0 22 2 4 26 8 10 121
265 0 0 24 2 3 23 6 11 124
268 0 0 26 3 4 24 6 8 123
265 0 0 27 2 3 26 6 9 114
260 0 0 27 2 4 18 7 11 120
262 0 0 26 2 5 18 7 11 126
251 0 0 23 2 5 17 6 9 121
256 0 0 22 2 4 15 8 7 126
276 0 0 24 3 4 14 6 8 141
273 0 0 21 3 5 15 7 8 137
3,7 0,2 2,0 2,3 6,3 0,9 1,2 1,7 15,4 32,0
17 79 35 17
21 78 42 18
21 100 42 16
19 105 47 20
26 97 49 21
24 90 53 21
23 97 49 20
23 103 46 21
21 100 45 21
19 107 50 21
19 121 53 23
19 118 50 24
7,6 66,0 1,7 4,5
ICT'ers zijn hier gedefinieerd als de SBC-codes 514, 666, 714 en 914. De Standaard Bedrijfsindeling (SBI) is een classificatie van bedrijfstakken die het CBS gebruikt om bedrijven in te delen naar hun hoofdactiviteit. De SBI is vergelijkbaar met de Europees geldende statistische indeling voor economische activiteiten NACE. De NACE-classificatie is weer gebaseerd op de ISIC (International Standard Industrial Classification of all economic activities) van de Verenigde Naties, die over de hele wereld wordt gebruikt. De NACE is al enige malen gereviseerd. Per 2008 is weer een nieuwe versie van kracht geworden. Het doel van deze revisie is het volgen van technische ontwikkelingen van en structurele veranderingen in de economie (EU-verordening 1893/2006). Hierdoor wordt rekening gehouden met de veranderingen in de (aard van) activiteiten van bedrijven. Opkomende nieuwe activiteiten in de ICT-sector zijn hiervan een voorbeeld. Het CBS sluit aan bij deze NACE-revisie
1) 2)
Bron: CBS, Enquête Beroepsbevolking.
4 Centraal Bureau voor de Statistiek
2.5.2a Werkzame ICT'ers naar bedrijfstak, 2008–20101)2) (slot) SBI'08
2008
2009
2010
ICT’ers als % van totale werkzame beroeps-bevolking
aantal (x 1 000)
Totaal werkzame ICT'ers Landbouw, bosbouw en visserij Winning van delfstoffen Industrie Productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas, stoom en gekoelde lucht Winning en distributie van water; afval- en afvalwaterbeheer en sanering Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s Vervoer en opslag Logies, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie waarvan: Uitgeverijen, productie en distributie van films en televisieprogramma's; maken en uitgeven van geluidsopnamen, verzorgen en uitzenden van radio- en televisieprogramma's Telecommunicatie Dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatietechnologie, en op het gebied van informatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening Extraterritoriale organisaties en lichamen Onbekend
2010
276 0 0 22
273 0 0 20
283 0 0 21
3,8 0,2 4,3 2,5
3 0 4 14 5 0 131
3 0 5 15 6 0 127
3 2 4 15 6 0 134
7,7 4,0 0,8 1,5 1,8 0,1 45,2
3 8
2 8
2 8
2,9 15,7
120 19 0 19 9 23 12 9 2 3 0 0
117 19 2 17 8 24 9 11 0 3 0 3
124 19 0 17 8 21 10 12 0 4 0 2
67,8 8,1 2,0 3,2 2,6 3,9 1,8 0,9 0,9 2,4 0,0 3,6
ICT'ers zijn hier gedefinieerd als de SBC-codes 514, 666, 714 en 914. De Standaard Bedrijfsindeling (SBI) is een classificatie van bedrijfstakken die het CBS gebruikt om bedrijven in te delen naar hun hoofd activiteit. De SBI is vergelijkbaar met de Europees geldende statistische indeling voor economische activiteiten NACE. De NACE-classificatie is weer gebaseerd op de ISIC (International Standard Industrial Classification of all economic activities) van de Verenigde Naties, die over de hele wereld wordt gebruikt. De NACE is al enige malen gereviseerd. Per 2008 is weer een nieuwe versie van kracht geworden. Het doel van deze revisie is het volgen van technische ontwikkelingen van en structurele veranderingen in de economie (EU-verordening 1893/2006). Hierdoor wordt rekening gehouden met de veranderingen in de (aard van) activiteiten van bedrijven. Opkomende nieuwe activiteiten in de ICT-sector zijn hiervan een voorbeeld. Het CBS sluit aan bij deze NACE-revisie.
1) 2)
Bron: CBS, Enquête Beroepsbevolking.
Statistische bijlage ICT, kennis en economie 2012 5
2.5.2b Werkzame ICT'ers naar achtergrondkenmerken, 1998–20111) Werkzame ICT’ers
Werkzame beroepsbevolking
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2011 aantal( x1 000) Totaal
233
261
268
271
267
261
262
251
256
272
268
283
283
7 392 % van werkzame beroepsbevolking
% van het totale aantal werkzame ICT’ers Beroepsgroep Programmeurs Technisch systeemanalisten Systeemanalisten Informatici
33 6 48 13
34 4 47 15
37 4 45 13
35 4 48 12
34 5 49 12
32 5 53 10
34 4 53 10
33 3 53 11
33 3 53 11
31 3 53 14
32 4 52 14
30 3 53 14
31 4 52 13
1 0 2 1
Positie in werkkring Werknemers vaste arbeidsrelatie Werknemers flexibele arbeidsrelatie Zelfstandigen
92 4 4
88 4 8
86 4 9
88 3 9
86 3 9
87 3 10
87 4 10
86 4 10
85 3 12
84 4 14
86 3 13
82 4 14
83 3 14
77 8 15
Arbeidsduur per week 12 tot 20 uur 20 tot 35 uur 35 uur of meer
1 10 89
1 9 90
2 9 88
2 11 86
2 12 86
1 13 86
2 14 85
2 14 84
2 13 86
2 13 87
2 15 86
1 15 84
1 14 84
10 31 59
Leeftijd 15 tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar
7 42 32 16 3
8 44 32 13 3
8 41 33 13 3
7 37 34 17 3
7 36 34 17 4
6 34 35 20 5
6 32 36 20 5
7 31 37 21 5
7 29 37 21 7
7 31 35 23 7
6 30 35 24 7
6 28 35 23 8
5 27 34 25 9
10 22 26 26 15
1 5
1 7
1 8
1 6
1 5
0 5
0 6
1 6
1 5
1 5
0 5
1 6
1 6
5 18
2 4 41 0 7 17 17 33 20
2 5 40 0 7 17 17 32 19
3 5 41 0 7 17 18 31 18
2 4 40 0 7 17 15 32 19
2 3 40 0 7 16 16 34 19
2 3 37 0 5 17 15 35 21
2 4 39 0 4 20 14 35 19
2 4 37 0 5 19 13 35 20
2 3 38 0 5 19 14 35 20
2 3 37 0 5 18 14 38 20
2 3 37 0 5 17 14 39 19
2 3 36 0 5 18 13 37 20
2 4 37 0 5 19 14 36 19
11 6 42 0 14 20 9 22 12
Geslacht Man Vrouw
88 12
88 12
88 11
88 11
87 12
89 10
90 11
88 12
88 12
90 12
90 12
90 10
90 10
55 45
Herkomst Autochtonen Westerse allochtonen Niet-westerse allochtonen
85 10 5
83 11 6
79 11 8
79 12 8
79 13 7
81 12 7
82 11 7
80 12 8
80 12 8
82 11 8
82 11 8
81 11 9
81 10 8
81 9 9
Onderwijsniveau Basis onderwijs Vmbo, mbo 1, avo onderbouw, totaal waarvan Vmbo, mbo 1, avo onderbouw waarvan avo onderbouw Havo, Vwo, Mbo, totaal waarvan Havo, Vwo, Mbo waarvan mbo 2 en 3 waarvan mbo 4 waarvan havo, vwo Hbo, Wo bachelor Wo master, doctor
Bron: CBS, Enquête Beroepsbevolking. ICT'ers zijn hier gedefinieerd als de SBC-codes 514, 666, 714 en 914.
1)
6 Centraal Bureau voor de Statistiek
5 ICT-gebruik van bedrijven 5.3.3a Bedrijven met aanleiding om elektronisch contact met overheden te beperken, 20101) % van bedrijven
Totaal Bedrijfstak Industrie Energiebedrijven; winning en distributie van water; afvalverwerking Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto's Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening waarvan Researchinstellingen Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening Gezondheids- en welzijnszorg Bedrijfsomvang 10 tot 20 werkzame personen 20 tot 50 werkzame personen 50 tot 100 werkzame personen 100 tot 250 werkzame personen 250 tot 500 werkzame personen 500 of meer werkzame personen
4
3 4 3 5 5 4 5 2 4 5 5 4 5
4 4 3 4 5 7
Bron: CBS, ICT-gebruik bedrijven 2010. Bedrijven met tien of meer werkzame personen.
1)
Statistische bijlage ICT, kennis en economie 2012 7
5.6.2a Bedrijven en toekenning belang van ICT bij innovatie, naar bedrijfsomvang, 20101) Productinnovatoren Zeer belangrijk
Belangrijk
Procesinnovatoren Enigszins belangrijk
Onbelangrijk
Zeer belangrijk
Belangrijk
Enigszins belangrijk
Onbelangrijk
12 14 10 13 6 5
36 39 35 41 42 46
44 43 48 47 43 46
18 14 15 11 12 7
2 4 3 1 3 1
% van betreffende innovatoren
10 tot 20 werkzame personen 20 tot 50 werkzame personen 50 tot 100 werkzame personen 100 tot 250 werkzame personen 250 tot 500 werkzame personen 500 of meer werkzame personen
35 33 31 32 39 39
31 35 36 37 32 41
22 18 23 18 22 15
Organisatie-innovatoren Zeer belangrijk
Belangrijk
Marketinginnovatoren Enigszins belangrijk
Onbelangrijk
Zeer belangrijk
Belangrijk
Enigszins belangrijk
Onbelangrijk
11 11 9 11 8 9
34 30 26 21 21 24
40 37 48 47 49 45
21 30 20 25 25 28
5 4 7 8 4 3
% van betreffende innovatoren
10 tot 20 werkzame personen 20 tot 50 werkzame personen 50 tot 100 werkzame personen 100 tot 250 werkzame personen 250 tot 500 werkzame personen 500 of meer werkzame personen
24 22 19 16 17 22
Bron: CBS, ICT-gebruik bedrijven 2010. Bedrijven met tien of meer werkzame personen.
1)
8 Centraal Bureau voor de Statistiek
36 38 47 46 46 43
29 28 25 27 29 26
5.6.3a Bedrijven en toekenning belang van ICT bij innovatie, naar bedrijfstak, 20101) Productinnovatie Zeer belangrijk
Belangrijk
Procesinnovatie Enigszins Onbelang- belangrijk rijk
Zeer belangrijk
Belangrijk
Enigszins Onbelang- belangrijk rijk
% van betreffende innovatoren
Industrie Energiebedrijven; winning en distributie van water; afvalverwerking Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto's Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening waarvan Researchinstellingen Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening Gezondheids- en welzijnszorg
17
32
32
18
26
45
23
5
24 13 31 39 16 75 69 31
49 34 34 41 53 16 23 43
12 36 18 15 13 8 8 18
15 16 17 5 18 1 0 8
36 24 32 48 52 59 47 54
31 42 53 40 36 36 44 45
20 27 13 11 12 5 9 2
12 7 3 1 1 0 0 0
45 44
40 39
12 12
4 5
50 44
39 49
10 2
1 6
44 39
34 43
16 15
6 3
50 42
43 46
6 12
1 1
Organisatie-innovatie
Marketinginnovattie
Zeer belangrijk
Zeer belangrijk
Belangrijk
Enigszins Onbelang- belangrijk rijk
Belangrijk
Enigszins Onbelang- belangrijk rijk
% van betreffende innovatoren
Industrie Energiebedrijven; winning en distributie van water; afvalverwerking Bouwnijverheid Groot- en detailhandel; reparatie van auto's Vervoer en opslag Logies-, maaltijd- en drankverstrekking Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening waarvan Researchinstellingen Verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening Gezondheids- en welzijnszorg
15
40
31
13
17
46
29
8
17 16 26 20 14 30 19 8
31 28 38 50 50 37 44 52
39 42 30 24 20 18 28 23
13 14 7 6 16 15 8 17
19 6 35 27 25 52 32 19
45 46 37 57 31 35 37 57
28 40 24 16 34 11 23 20
8 8 4 0 10 2 9 4
24 19
46 45
23 29
8 7
31 13
39 51
25 20
5 16
18 25
43 41
25 23
13 12
28 27
51 43
16 29
4 1
Bron: CBS, ICT-gebruik bedrijven 2010. Bedrijven met tien of meer werkzame personen.
1)
Statistische bijlage ICT, kennis en economie 2012 9
7 R&D en patenten 7.1.4a R&D-bedrijven, -uitgaven en -personeel naar sector en bedrijfsgrootte1)2) 1995
2000
2005
2006
aantal
% van totaal aantal
% van totaal aantal
% van totaal aantal
% van totaal
R&D-bedrijven Industrie Diensten Overig
2 336 1 853 346 137
100 79 15 6
3 837 1 945 1 572 320
100 51 41 8
3 698 1 964 1 544 190
100 53 42 5
3 434 1 746 1 530 158
100 51 45 5
10 tot 50 werkzame personen 50 tot 250 werkzame personen 250 of meer werkzame personen
741 1 091 505
32 47 22
1 990 1 172 675
52 31 18
2 037 1 217 444
55 33 12
1 841 1 151 441
54 34 13
mln euro
% van totaal mln euro
% van totaal mln euro
% van totaal mln euro
% van totaal
R&D-uitgaven Industrie Diensten Overig
3 132 2 584 360 188
100 83 11 6
4 457 3 385 877 195
100 76 20 4
5 169 3 989 977 204
100 77 19 4
5 480 4 094 1 200 186
100 75 22 3
10 tot 50 werkzame personen 50 tot 250 werkzame personen 250 of meer werkzame personen
105 427 2 600
3 14 83
265 590 3 602
6 13 81
466 935 3 769
9 18 73
421 992 4 068
8 18 74
aantal fte % van totaal aantal fte % van totaal aantal fte % van totaal aantal fte
% van totaal
R&D-personeel Industrie Diensten Overig
37 817 30 658 5 203 1 956
100 81 14 5
47 509 33 292 12 053 2 164
100 70 25 5
48 587 33 546 13 317 1 724
100 69 27 4
52 841 33 533 16 765 2 543
100 63 32 5
10 tot 50 werkzame personen 50 tot 250 werkzame personen 250 of meer werkzame personen
1 970 6 826 29 020
5 18 77
6 071 8 293 33 145
13 17 70
8 755 11 079 28 753
18 23 59
8 694 14 356 29 791
16 27 56
De indeling naar sector is vanaf 2008 volgens de standaardbedrijfsindeling (SBI) 2008. Voor eerdere jaren geldt de classificatie SBI 1993. Voor 2000: bedrijfsgrootte-indeling op basis van het aantal werknemers (10 tot 50 werknemers; 50 tot 200 werknemers; 200 of meer werknemers).
1) 2)
Bron: CBS, R&D-enquêtes.
10 Centraal Bureau voor de Statistiek
7.1.4a R&D-bedrijven, -uitgaven en -personeel naar sector en bedrijfsgrootte1)2) (slot) 2007
2008
2009
2010
aantal
% van totaal aantal
% van totaal aantal
% van totaal aantal
% van totaal
R&D-bedrijven Industrie Diensten Overig
2 676 1 441 1 125 110
100 54 42 4
3 186 1 645 1 358 183
100 52 43 6
2 471 1 367 978 127
100 55 40 5
4 603 1 907 2 329 367
100 41 51 8
10 tot 50 werkzame personen 50 tot 250 werkzame personen 250 of meer werkzame personen
1 356 903 417
51 34 16
1 737 1 052 396
55 33 12
1 199 948 324
49 38 13
2 755 1 392 456
60 30 10
mln euro
% van totaal mln euro
% van totaal mln euro
% van totaal mln euro
% van totaal
R&D-uitgaven Industrie Diensten Overig
5 495 4 010 1 284 201
100 73 23 4
5 263 3 758 1 307 198
100 71 25 4
4 900 3 555 1 137 208
100 73 23 4
5 218 3 541 1 483 195
100 68 28 4
10 tot 50 werkzame personen 50 tot 250 werkzame personen 250 of meer werkzame personen
380 856 4 259
7 16 78
390 862 4 012
7 16 76
411 945 3 543
8 19 72
542 1 110 3 566
10 21 68
aantal fte % van totaal aantal fte % van totaal aantal fte % van totaal aantal fte
% van totaal
R&D-personeel Industrie Diensten Overig
49 246 31 584 15 419 2 243
100 64 31 5
48 019 31 760 14 369 1 890
100 66 30 4
42 336 28 590 12 231 1 515
100 68 29 4
54 139 31 522 20 522 2 095
100 58 38 4
10 tot 50 werkzame personen 50 tot 250 werkzame personen 250 of meer werkzame personen
6 628 10 332 32 287
13 21 66
7 496 10 647 29 877
16 22 62
5 435 10 339 26 562
13 24 63
10 467 13 770 29 903
19 25 55
De indeling naar sector is vanaf 2008 volgens de standaardbedrijfsindeling (SBI) 2008. Voor eerdere jaren geldt de classificatie SBI 1993. Voor 2000: bedrijfsgrootte-indeling op basis van het aantal werknemers (10 tot 50 werknemers; 50 tot 200 werknemers; 200 of meer werknemers).
1) 2)
Bron: CBS, R&D-enquêtes.
Statistische bijlage ICT, kennis en economie 2012 11
7.2.1a Nederlandse patentaanvragen bij het EPO, naar bedrijfsomvang, 20081) Ondernemingen met een patentaanvraag
Patentaanvragen bij het EPO
aantal
0 werknemers 0 tot 2 werknemers 2 tot 5 werknemers 5 tot 10 werknemers 10 tot 20 werknemers 20 tot 50 werknemers 50 tot 100 werknemers 100 tot 200 werknemers 200 tot 500 werknemers 500 of meer werknemers Onbekend2)
53 109 82 77 65 81 64 68 72 121 .
71 142 98 96 95 123 150 119 427 3 055 86
Totaal
792
4 460
Bron: CBS. 1) 2)
Voorlopige cijfers. De bedrijfsomvang van de ondernemingen die een patentaanvraag hebben ingediend is niet bekend omdat de patentaanvraag niet aan een onderneming gekoppeld kon worden. Dit betreft bijvoorbeeld aanvragen van personen.
12 Centraal Bureau voor de Statistiek
8 Capita selecta 8.1.2a Bedrijven met cursussen naar economische activiteit en grootteklasse, 2010 Bedrijven met cursussen
Werknemers met cursussen
Uitgaven aan cursussen 1)
Totaal
Per werknemer
Mannen
Vrouwen
%
Per deelnemer
euro
Totaal
69
39
40
37
460
1 190
Bedrijfstak Nijverheid (geen bouw) en energie Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Textiel- en lederindustrie Hout-, meubel- en overige industrie Papierindustrie, uitgeverijen en drukkerijen Chemische en farmaceutische industrie Aardolie-, rubber- en kunststofindustrie Bouwmaterialenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie Elektrotechnische industrie Transportmiddelenindustrie Energie- en waterbedrijven
69 81 60 59 71 64 73 75 62 67 73 72 87
39 57 35 26 34 32 53 48 39 32 38 42 62
40 59 36 28 34 33 51 51 41 32 39 43 61
37 44 33 24 33 28 57 30 25 24 34 33 66
520 1 160 400 200 470 300 640 530 400 360 540 370 1 200
1 330 2 060 1 140 770 1 380 950 1 220 1 110 1 030 1 140 1 430 900 1 950
Bouwnijverheid
76
40
42
23
500
1 230
Handel, vervoer en horeca Autohandel en -reparatie Groothandel en handelsbemiddeling Detailhandel (niet auto's) Vervoer en opslag Horeca
62 72 59 68 69 46
34 36 32 33 42 24
34 38 31 30 42 23
34 23 33 35 43 25
260 360 250 130 520 70
760 1 020 790 400 1 220 310
Dienstverlening en cultuur, sport, recreatie Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur van en handel in onroerend goed Specialistische zakelijke diensten Verhuur en overige zakelijke diensten Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening
74 70 77 72 88 62 82 63
42 52 51 55 48 27 50 45
44 53 57 56 51 30 42 44
40 50 45 53 45 23 57 45
610 520 1 340 740 760 210 410 530
1 430 1 000 2 620 1 350 1 570 770 820 1 190
ICT-sector 2)
71
48
49
44
490
1 020
Bedrijfsomvang 10 tot 50 werknemers 50 tot 250 werknemers 250 of meer werknemers
64 85 94
29 35 45
28 36 47
31 32 41
300 360 580
1 040 1 030 1 310
Innovatoren Niet-innovatoren
81 68
46 37
45 38
48 34
560 440
1 220 1 180
Exclusief gederfde arbeidstijd. De ICT-sector bevat een aantal activiteiten die onder verschillende SBI-groepen vallen. Een omschrijving van de ICT-sector is opgenomen in paragraaf 2.2 van de publicatie waartoe deze bijlage behoort.
1) 2)
Bron: CBS, Onderzoek Bedrijfsopleidingen 2010.
Statistische bijlage ICT, kennis en economie 2012 13
8.1.9a Cursussen bij innovatoren naar bedrijfstak en bedrijfsomvang, 2010 Bedrijven met cursussen
Uitgaven per deelnemer
Innovatoren
Innovatoren
Niet-innovatoren
% van bedrijven
Niet-innovatoren
euro
Totaal
81
68
1 220
1 180
Bedrijfstak Nijverheid (geen bouw) en energie Delfstoffenwinning Voedings- en genotmiddelenindustrie Textiel- en lederindustrie Hout-, meubel- en overige industrie Papierindustrie, uitgeverijen en drukkerijen Chemische en farmaceutische industrie Aardolie-, rubber- en kunststofindustrie Bouwmaterialenindustrie Basismetaal- en metaalproductenindustrie Elektrotechnische industrie Transportmiddelenindustrie Energie- en waterbedrijven
80 100 64 79 90 70 67 82 50 92 87 64 98
67 80 59 56 68 63 75 73 65 61 71 74 85
1 330 1 690 1 050 640 700 1 100 1 070 1 010 2 600 1 650 1 650 1 270 2 500
1 320 2 070 1 170 830 1 550 880 1 280 1 150 800 890 1 280 680 1 890
Bouwnijverheid
100
76
1 310
1 230
Handel, vervoer en horeca Autohandel en -reparatie Groothandel en handelsbemiddeling Detailhandel (niet auto's) Vervoer en opslag Horeca
79 100 79 53 69 92
61 70 58 69 69 42
1 000 1 220 600 300 2 180 290
670 1 000 850 450 790 310
Dienstverlening en cultuur, sport, recreatie Informatie en communicatie Financiële instellingen Verhuur en handel van onroerend goed Specialistische zakelijke diensten Verhuur en overige zakelijke diensten Cultuur, sport en recreatie Overige dienstverlening
81 93 81 100 100 66 70 42
73 62 76 72 88 61 84 64
1 310 890 2 100 1 590 1 670 480 750 2 470
1 470 1 030 2 870 1 340 1 540 890 840 1 050
ICT-sector 2)
97
63
950
1 050
Bedrijfsomvang 10 tot 50 werknemers 50 tot 250 werknemers 250 of meer werknemers
72 99 98
63 83 93
770 1 130 1 280
1 070 1 010 1 320
1) 2)
Exclusief gederfde arbeidstijd. De ICT-sector bevat een aantal activiteiten die onder verschillende SBI-groepen vallen. Een omschrijving van de ICT-sector is opgenomen in paragraaf 2.2 van de publicatie waartoe deze bijlage behoort.
Bron: CBS, Onderzoek Bedrijfsopleidingen 2010.
14 Centraal Bureau voor de Statistiek