Hilde Backus. 25 mensen wandelen naar plezier, vervulling en succes in werk in Amelisweerd en Rhijnauwen

Hilde Backus

25 mensen wandelen naar plezier, vervulling en succes in werk in Amelisweerd en Rhijnauwen

door de bomen het bos weer zien

Welkom in mijn boek! Ik wens je Veel leesplezier, n inspiratie en actie! Heb je ee vraag of opmerking, mail me: [email protected] Hartelijke groet, Hilde Backus

Door de Bomen het bos weer zien © Hilde Backus 2011 Het Coach Bureau Utrecht Publiceren elders mag, maar alleen met vermelding van mijn naam en Het Coach Bureau. Site & Contact: www.coachbureau.nl www.wandelcoachbureau.nl [email protected] Fotografie omgeving Rhijnauwen en Amelisweerd: Ronno Tramper www.ronnotramper.com Grafische vormgeving: VALS mail: Valerie van der Meer

2

INHOUD 3


1.

inhoud Inleiding

1.1 Over Hilde Backus

4.3 4.4 4.5

De invloed van je ouders is groot, maar wat wil jij? Blijf je ijsberen door beren op de weg? Gered door een burnout, maakte jij dat ook mee?

5

Drijfveren

2.

Zelfwaardering en acceptatie

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

De kracht van 100 procent in orde Verlamd door die ene foute beslissing Stop met die heilloze veranderpogingen van jezelf! Venijnige stemmen Ziek van steeds maar doorrazen Weg met die git-zwarte bril

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

Prestigieuze baan? Nee, ik bak liever taarten! Verveel je je op je werk? Pas op voor ‘bore-out’! Vergeet verplichtingen, kies voor jezelf! Groeien in je carrière, maar niet omhoog! Durf jij het? Ontslag nemen en voor jezelf beginnen!

3

Dromen en fantaseren

6

Kom in actie

3.1 3.2 3.3 3.4

Blijf niet zomaar plakken, durf vrij te zijn! Opnieuw studeren voor een tweede carrière! Durf jij het? Verkeerde stap in de juiste richting Met je gevoel en verstand in de clinch. En dan?

4

Talent

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Stop met piekeren, kom in actie! Switchen naar zelfstandige? Maak je plannen héél concreet! Twijfel niet, verander je werk Op weg naar je geliefde baan? Vergroot je kansen met een tussenstap! Ben jij baas over je baan? Stel je grenzen in 4 stappen!

4.1 4.2

Geniet van je unieke combinatie van talenten! Sleutel niet aan jezelf!

7

Nawoord

4

BoekeN Tips

5


1 Inleiding Je werkt al een paar jaar voor hetzelfde bedrijf, en je bent steeds geklommen in de organisatie. Of misschien ben je helemaal niet geklommen en ben je daar teleurgesteld over. Nu heb je een functie met veel verantwoordelijkheid of juist met te weinig uitdaging. Je werkgever is tevreden over je werkzaamheden of misschien vindt hij dat je moet veranderen, je collega’s zijn aardig of zien je niet staan. Jij gaat elke morgen met lood in je schoenen naar je werk, je sleept je door de dag heen. Je bent niet gelukkig op je werk. En je vraagt je af: ‘hoe word ik het nu wel?’. Ik ontmoet in mijn coachbureau dagelijks mensen die verandering willen in hun werkende bestaan, maar niet weten hóe? Ze zitten vast in hun denken, durven het niet aan om te dromen van een nieuwe baan, of zelfstandig ondernemerschap en hebben geen idee waar ze echt goed in zijn. Ik help hen de eerste stappen te zetten in de bossen van Rhijnauwen en Amelisweerd, vlak bij Utrecht. In deze groene omgeving wandel ik vier keer, als onderdeel van het coachprogramma. Onderweg, als we langs de Kromme Rijn, weides of door het bos lopen, worden oplossingen helder en tastbaar. In mijn wandelcoachprogramma ‘Ontdek je talent en wie je bent’ staan vijf thema’s centraal, vijf punten op de route naar het ontdekken van de concrete functie of rol die het beste past bij je talenten en wensen. Het startpunt van het coachprogramma is zelfcompassie en acceptatie. Een belangrijke voorwaarde voor mensen om nieuwe wegen in te slaan, is accepteren hoe het tot nu toe gelopen is, en jezelf waarderen

6

om wie je bent. Vaak kom ik mensen tegen die zichzelf vooral door de ogen van anderen zien, of zich vergelijken met hun collega’s, familieleden of vrienden. Door te accepteren dat jij een autonoom persoon bent, met unieke talenten en verlangens, en jezelf te waarderen om wie je bent, schep je een belangrijke voorwaarde voor heldere keuzes en een enorme persoonlijke ontwikkeling, vervulling en succes. Het tweede onderdeel van mijn coachprogramma gaat over dromen en verlangens. Ik stel mensen de wondervraag: ‘wat als alles dat jou belemmert, alles dat je tegenhoudt verdwijnt, hoe zal jouw werkdag er uit zien?’. Het blijkt heel effectief om een ’ideale werkdag’ uit te spreken, en nauwkeurig te onderzoeken. Juist door aandacht te schenken aan details, wordt het ideaal tastbaar én kun je dromen omzetten in daden. De derde pijler is talent. Iedereen heeft een unieke combinatie van sterke punten en interesses. Maar talenten liggen soms verscholen onder dit oppervlak en mensen blijken vaak niet voldoende bewust van hun kracht. Tijdens de wandelingen, en door testen en opdrachten die ik meegeef, ontdekken we deze talenten en bespreken we hoe je ze kunt koesteren. In wat voor een werkomgeving komen jouw talenten het beste uit de verf? Wat vind je nou écht belangrijk aan jouw werk, hoe wil je in het leven staan, zowel zakelijk als privé? Om authentiek in het leven te staan, is het belangrijk te ontdekken wat jouw drijfveren zijn. Deze drijfveren vormen een belangrijk vierde

INHOUD 7


onderdeel van mijn coachprogramma. Mensen die hun kernwaarden in beeld brengen, hebben vervolgens meer houvast als ze kleine of grote beslissingen willen nemen. De ontdekkingstocht naar talenten, drijfveren en dromen krijgt pas waarde als je het toe past in de praktijk. Een centraal onderdeel van mijn coachprogramma is: kom in actie! Welke concrete stappen ga je maken om jouw ideaal te ontdekken en vervolgens te bereiken? Wat ga je doen om dichter bij je jezelf te blijven, en authentieke keuzes te maken? Hoe zet je je keuzes om in de eerste stappen? Al deze onderdelen van het coachprogramma licht ik in de volgende hoofdstukken toe aan de hand van verhalen van mensen die het coachprogramma doorliepen. In de bossen van Amelisweerd en Rhijnauwen heb ik mensen zien worstelen, piekeren, om vervolgens te zien hoe het licht aan ging, de kwartjes vielen, de moed bijeen geraapt werd en de stappen werden genomen; op weg naar werken met plezier en energie met inzet van hun grootste talenten. Deze verhalen schreef ik eerder als artikelen van mijn tweewekelijkse Ezine. Nu heb ik de artikelen gebundeld en ik deel ze graag met je. Hilde Backus Januari 2011

8

van Amelisweerd Hertje in de bossen

INHOUD 9


1.1 Over Hilde Backus Als coach, ontmoet ik veel mensen die hetzelfde hebben meegemaakt als ik. Als ik terug kijk naar mijn loopbaan, dan heb ik zeker met veel plezier gewerkt, maar ik heb ook gezocht wat nu echt bij me paste en waarin ik zou floreren. Na mijn studie Psychologie werkte ik als projectleider: ik gaf leiding aan teams en projecten. Dat ging zo lekker dat ik besloot dat ik verder wilde in het leiding geven. Niet dat ik dat het leukste vond, maar wel het belangrijkste. Ik vond het stoer toen ik manager werd bij een re-integratiebureau. Ik coachte er ook mensen in re-integratietrajecten, maar ik voelde veel druk vanuit mijn managementrol. Diep van binnen wist ik wel dat ik niet van managen hield, en het coachen, de individuele gesprekken met de klanten en het presenteren van de informatiebijeenkomsten veel boeiender vond, maar ik gaf er geen gehoor aan. Ik vond het onvoldoende interessant klinken. Natuurlijk werkte het niet. Om de targets te halen zat ik de consultants en trajectbegeleiders voortdurend achter de broek, bracht ik mijn dagen door in vergaderingen en probeerde ik tussendoor stapels werk weg te werken van mijn bureau en uit mijn computer. De stapels werden alleen maar groter, hoe hard ik ook werkte. De lol was eraf en ik werd er heel erg moe en gestrest van. Dit wilde ik niet meer.

hy

ckus Hilde Ba

grap oom Photo Sjaak Verb

Omdat ik ook veel groepen had begeleid in mijn functies besloot ik dat ik trainer wilde worden: communicatietrainer. Individuele begeleiding vond ik aantrekkelijker, maar trainen

10

INHOUD 11


vond ik (opnieuw) stoerder. Als ik dat nu eens echt kon in een belangrijke commerciële organisatie? Het lukte. Bij een prestigieus bureau doorstond ik de individuele en groepsassessments, werd vervolgens opgeleid tot communicatietrainer en ging aan de slag. Met veel plezier, en ik vond het ook heel spannend! Het ging heel goed en ik werd gewaardeerd door deelnemers en leidinggevende. Het kostte me wel veel energie. En dat ging niet over. Ondertussen had ik de opleiding bij de school voor Zijnsoriëntatie afgerond: de 3 jarige Zijnstraining. Deze opleiding gaf een enorme verdieping aan mijn studie Psychologie en het werd me duidelijk wat mijn pure motivatie was: het beste van mij geven zodat anderen het beste uit zichzelf halen.

afgelopen jaren coachte ik meer dan 500 mensen naar plezier, geluk, vervulling en succes in werk. Het Coach Bureau groeide zo dat ik stap voor stap het freelancen opzegde. Ik lees veel over geluk en talent in werk, over het effect van gedrag en de waarde van zelfcompassie en ‘in actie komen’, en publiceer elke 2 weken een artikel over iemand die ik coachte. Ik ben constant op zoek naar verdieping van mijn kennis en verbetering van mijn wandelcoachprogramma’s en ontwikkel nieuwe producten. Het is geweldig om te doen! Een heel vervullend, gevarieerd, vrij en succesvol leven. Ik doe waar ik goed in ben, wat ik wil en wat me ten diepste drijft. Deze optimale combinatie maakt dat ik met plezier, succes en vervulling werk. En dat is precies wat ik jou gun.

Toen ik bij het trainingsbureau naast het trainen ging coachen was er geen houden meer aan. Ik wilde verder in het coachen! Geen uitwegen meer. Ik houd van de natuur en wandelen en dat wilde ik combineren met het coachen. Ik koos de prachtige landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen, nabij Utrecht. Ik volgde verschillende coachopleidingen op het gebied van resultaat- en oplossingsgericht, wandelend, en provocatief coachen, freelancete voor verschillende bureaus en ontwikkelde mijn eigen wandelcoachprogramma’s, waaronder ‘Ontdek je talent en wie je bent’, 4 wandelingen voor mensen die het gevoel hebben dat ze niet uit de verf komen in hun werk. De

12

INHOUD 13


Knotwilgen

14

in Rhijnauw en

INHOUD 15


2. Zelfwaardering en acceptatie Veel mensen die bij mij komen, voelen zich niet gelukkig in hun werk, en geven vooral zichzelf de schuld. Ze zien heel scherp hun eigen tekortkomingen, en weten feilloos aan te geven waar ze in hebben gefaald. Een belangrijk onderdeel van mijn coachprogramma is deze gevoelens eens onder de loep te nemen. Want is dat beeld dat jij van jezelf hebt eigenlijk wel realistisch? En is het wel zo raar wat je gedaan of gekozen hebt? Het is vaak gemakkelijker op te sommen wat je niet goed doet op je werk, dan je talenten te benoemen. Bovendien weten we ondertussen dat de impact van problemen en kritiek veel groter is, en vanzelfsprekend besteden we er dan meer aandacht aan. In het coachprogramma kijken we hoe je bent als je jezelf en je acties zonder een enorme goed- of afkeuring bekijkt. Wie ben je dan? Wat kun je en wat wil je?

helderheid en zin om actie te ondernemen. In de bossen en de landgoederen Rhijnauwen en Amelisweerd geef ik mensen de ruimte en tijd om te reflecteren op denken, gevoelens en gedrag en vooral op hun wensen en verlangens. Door jezelf te accepteren, meer begrip te tonen voor je jezelf, kun je gemakkelijker een volgende stap maken naar je wensen en acties. Je kunt stoppen met boos zijn op jezelf, en beginnen met het zoeken naar oplossingen. Hoe wil je je situatie concreet verbeteren?

Op een bepaalde manier kunnen we zien dat tekortkomingen meestal een keerzijde zijn van sterke eigenschappen. Iemand die slordig is, of het lastig vindt een strakke agenda bij te houden, is vaak óók creatief of zeer flexibel. Als je het moeilijk vindt om taken te delegeren, betekent dat vaak dat je veel gevoel voor verantwoordelijkheid hebt. Het is goed om helder in beeld te krijgen hoe het bij jou zit. Maar belangrijker is het om je te waarderen in alles: je gedachten, gevoelens en acties die je zou willen nemen. Het is een stoppen met vechten tegen je karakter en tegen je verlangens. Dat genereert een hoop energie, opluchting,

16

INHOUD 17


2.1 De kracht van 100 procent in orde Vol twijfels en zelfverwijt is Ineke sinds ze een nieuwe functie heeft als verandermanager. De werkdruk is hoog, haar manager vindt dat ze niet goed genoeg is en zij worstelt ermee. Totdat ze zich realiseert dat ze 100 procent in orde is. Ineke was al jarenlang tot ieders tevredenheid manager bij een grote verzekeraar. Haar functie was duidelijk; ze stuurde een team aan, had een duidelijke begroting, een target en doelstellingen. Toen de organisatie een cultuuromslag wilde maken werd Ineke gevraagd om onderdeel te worden van het transformatieteam om de omslag te begeleiden. Het ging gepaard met een interessante opleiding en het sprak Ineke aan. Vanaf dat moment loopt het niet lekker. De opdracht is vaag, de werkdruk is hoog en bovendien klikt het niet met haar nieuwe manager. Hij vindt dat ze niet voldoet, maar zegt dat niet duidelijk. Hij gaat haar uit de weg en laat doorschemeren dat hij niet tevreden is. Ineke gaat daardoor nóg harder werken. Ze wil laten zien dat ze het wél kan. Beschuldigende stem Wanneer ze bij mij komt, is Ineke doodmoe van de negatieve en kritische sfeer. Ze twijfelt aan zichzelf. Ze heeft een stemmetje in haar hoofd dat zegt ‘je bent eigenlijk niet goed, maar niemand mag dat merken’. Ze voelt zich alleen en verdrietig. Ze is ontevreden over zichzelf en over haar manager. En ze voelt zich superschuldig als ze kleine foutjes maakt of iets vergeten is. Maar ze raapt zich steeds bij elkaar om zich zo

18

stevig mogelijk neer te zetten! Tijdens de eerste wandeling vraag ik haar zich voor te stellen dat ze het stempel ‘100 procent in orde’ heeft gekregen. Als ze goed is zoals ze is, hoe zou het dan allemaal gaan op de werkvloer? Verbaasd blijft ze stil staan langs de waterkant. ‘Dit is helemaal nieuw voor me’, zegt ze. Maar als ze zich realiseert dat ze zichzelf een oké-stempel mag geven, voelt het als een opluchting. Haar schouders zakken naar beneden en ze krijgt meer lucht in haar longen. We wandelen verder in het besef van ‘100 procent in orde’ en Ineke krijgt een stille blijheid over zich. Wonderlijke ervaring Ineke krijgt het oké-stempel als huiswerkopdracht. Ik vraag haar te letten op twijfelgedachtes en zich te realiseren dat ze 100 procent in orde is. Het heeft een groot effect. Ze is milder over zichzelf. De volgende wandeling vertelt ze bijvoorbeeld dat ze, door het verzetten van een training, vergat een vergaderruimte te reserveren. In plaats van zich lam te schrikken, was het nu een voldongen feit en ging ze meteen op zoek naar een oplossing. En ze vroeg zich gelijk af of er nog meer trainingen waren gepland waar de ruimte niet zeker van was. Dat je fouten kunt maken zonder dat het schuldgevoel en stress oplevert, is voor Ineke een wonderlijke en prettige ervaring. Ze gaat haar manager ook minder uit de weg. Ze gaat met hem in gesprek, maakt hem deelgenoot van plannen voordat

INHOUD 19


ze een officieel voorstel maakt. Hij probeert haar nog steeds te ontwijken, maar zij laat zich daar niet van weerhouden. Dan hoort Ineke dat haar manager bij zijn baas over haar heeft geklaagd. Hij heeft gezegd dat ze niet goed genoeg is voor de functie. Pijnlijk. Ze bedenkt allerlei redenen waarom hij vindt wat hij vindt. Eindelijk helderheid In de volgende wandeling vraag ik haar de volgende stap te zetten. Stel: hij heeft óók het stempel ‘helemaal in orde’. Hoe is de situatie dan? Ineke doorziet haar manier van denken. Ze ziet hoe ze de acties van haar manager probeert te verklaren en hem daarmee subtiel veroordeelt. Wanneer hij ‘in orde’ is ziet ze dat haar manager een goede man met een zware baan, maar hij zegt ook harde dingen over haar, die haar niet helpen bij haar functioneren. ‘Ik wil dat hij erkent dat ik, naast fouten in deze nieuwe baan, ook goede dingen heb bereikt in het cultuurveranderingstraject.’ Vanuit deze houding gaat Ineke het gesprek met hem aan. Ze vertelt hoe pijnlijk ze zijn afwijzende uitspraken ervaart en ook dat hij niet erkent wat ze allemaal wel heeft gedaan. Haar manager heeft moeite met haar boodschap maar erkent dat hij hard uit de hoek kan komen in bepaalde situaties. Hij waardeert haar wel degelijk, maar geeft ook helderheid; eigenlijk vindt hij al ruim een half jaar dat Ineke niet past in deze functie. Ze praten op een open en gelijkwaardige manier erover hoe het komt dat dit niet eerder op tafel kwam. Het is een gesprek zonder verwijt en zonder schuld. En hoewel de

20

uitkomst weer nieuwe vragen met zich meebrengt, is Ineke heel tevreden over het gesprek. Talenten en wensen Heel bewonderenswaardig: Ineke realiseert zich dat ze haar huidige functie moet loslaten en gaat samen met mij op zoek naar haar talenten en wensen. Het wordt snel duidelijk; ze wil weer een managementfunctie maar dan met meer nadruk op peoplemanagement. Ook wil ze meer workshops gaan geven over persoonlijke en inhoudelijke groei in het werk. Ondertussen pakt ze minder intensieve klussen op. Door die lagere werkdruk merkt ze nu pas hoe vol haar hoofd al die tijd was en hoe ze uit het lood was geslagen. Nu is ze daadkrachtiger en krijgt ze al snel helder welke andere functie ze bij de verzekeraar zou willen doen. De gewenste functie ontstaat en de teamleden willen haar dolgraag hebben. Ze solliciteert en heeft vertrouwen en voelt zich krachtig. Geef jezelf een oké-stempel Ineke is niet de enige die van slag raakt in een kritische sfeer, en daardoor aan zichzelf gaat twijfelen. Maar al die twijfels zijn niet alleen vermoeiend, je voelt je er alleen door en wordt er besluiteloos van. Met deze tips maak je stappen naar meer zelfvertrouwen. * Realiseer je dat het echt waar is dat je 100 procent in orde bent. Hoe voel je je dan? Hoe pak je de zaken dan aan? Wat wil je zeggen tegen wie? Of vragen?

INHOUD 21


* Bedenk dat niet één keer, maar probeer het een onderdeel van je leven te laten zijn. Herken wanneer je aan jezelf twijfelt (als er iets misgaat op het werk bijvoorbeeld, of als je iets moeilijk vindt) en geef jezelf juist op dat moment een oké-stempel. Als je nu 100 procent in orde bent, hoe reageer je dan?

Als je het op deze manier concreet maakt, kan het gesprek veel duidelijk maken en opluchting geven.

* Verminder de werkdruk. Als je al een tijdje op je tenen loopt, kan zich in je hoofd een grote mist optrekken. Twijfels vieren hoogtij en een keuze maken is een grote klus. Kijk of je het rustiger aan kunt doen. Je zult merken dat veel zaken weer helder worden.

* Lees ‘Geinspireerd leven en werken’ van Paula van Lammeren en Rianne van Rijsewijk. Dit toegankelijke boek geeft een kennismaking met ‘Zijnsoriëntatie’, een visie die onder andere zegt dat je 100 procent in orde bent. En het altijd al was.

* Verzamel je moed en ga het gesprek aan. Heb je net als Ineke strubbelingen met een leidinggevende of een collega? Verspil er niet langer je energie aan, maar ga in gesprek. Maak dat gesprek zo concreet mogelijk, bereid je voor met de volgende vier stappen: 1 Wat waardeer je aan de ander? Zo haal je de kou uit de lucht, en voorkom je dat het gesprek verzandt in verwijten. 2 Welk gedrag van de ander raakt je? Ben zo concreet mogelijk. 3 Leg uit welk effect het op je heeft; Word je er geïrriteerd van, of kruip je juist in je schulp? 4 Vertel tenslotte wat je wilt. Wil je waardering voor je werk? Of wil je op een rustiger manier je fouten worden aangesproken?

22

* Meer over helder communiceren met respect voor jezelf en de ander, lees je in Geweldloze communicatie van Marschall Rosenberg. Er staan veel concrete voorbeelden in.

* Ga wandelen. Ineke weet nog precies waar ze stond, langs de waterkant, toen ze besefte dat ze 100% in orde was. Belangrijke besluiten en inzichten verankeren zich sterker als je in de natuur vertoeft. Zie alle boekentips die je tegenkomt ook bij elkaar achterin het boek

INHOUD 23


2.2 Verlamd door die ene foute beslissing Als je een verkeerde keuze maakt, kan je dat jarenlang achtervolgen. Het overkwam Marco (37). Door zijn ‘fout’ in het verleden durfde hij niet meer te dromen van een leuke baan. Hij raakte helemaal geblokkeerd.

psychologie en gedrag. Maar al heel snel volgen zijn angsten. ‘Onderzoek doen kan niet, want ik heb mijn studie niet afgemaakt. En weer gaan studeren is geen optie, want dat mislukt vast óók weer.’

Marco werkt bij een platenzaak. Aanvankelijk vond hij het werk leuk; hij is gek op muziek en speelt in een band. Maar het doet te weinig beroep op zijn capaciteiten en van een uitdaging is na al die jaren geen sprake meer. Hij wil wat anders, maar durft bijna niet te dromen over een andere baan en al helemaal geen concrete stappen te zetten. Hij heeft het er vaak over. Zijn vriendin geeft hem op voor een wandelcoachprogramma omdat ze merkt hoe lusteloos en onzeker hij ervan wordt.

Enorme opluchting Ik stel hem voor om op een andere manier naar die verkeerde keuze in het verleden te kijken. Wat waren toen wél goede redenen om te stoppen? Er waren moeilijke privé-omstandigheden en hij had een leuke stageplek die hij niet wilde opgeven. Door op een andere manier naar zijn ‘fout’ te kijken, ziet hij langzaam in dat het op dat moment de meest logische keus was. En dat het afbreken van een studie niet meteen betekent dat alles is mislukt. ‘Oké, ik heb dat papiertje niet gehaald. Maar ik ben wél een bioloog, een wetenschapper’, zegt hij. Die andere kijk is voor hem een enorme opluchting. ‘Voor het eerst in al die jaren kan ik erover praten zonder dat ik meteen pijn in mijn buik krijg.’

Mislukt Marco heeft zeven jaar geleden zijn studie biologie afgebroken. Hij had het op een haar na af, alleen zijn scriptie hoefde hij nog maar af te maken. Elke ochtend als Marco opstaat, denkt hij aan die onafgemaakte studie. Het geeft hem een gevoel van mislukking. Steeds als hij erover denkt wat hij wil, bevriest hij door de angst dat hem dat óók niet zal lukken. Hij durft niet naar de toekomst te kijken en blijft steeds maar hangen in die ene verkeerde keuze. De eerste wandeling stel ik hem de vraag: ‘Als alle belemmeringen niet meer zouden bestaan, wat zou je dan nu doen?’ Langzaam komt zijn droombaan bovendrijven. Hij wil wetenschappelijk onderzoek doen, het liefst op het gebied van

24

Durven dromen Marco is niet de enige die blijft malen, in cirkels blijft denken en niet meer durft te dromen na een verkeerde keuze. Mensen die hiermee worstelen, hebben meestal een heel goed aanpassingsvermogen. Ze zijn flexibel en dat is natuurlijk een mooie eigenschap. Maar daardoor houden ze ook niet altijd koers en besteden geen aandacht aan wat ze nou echt willen. Deze mensen nemen het leven zoals het komt, tot het begint te knagen; door die ene beslissing doen ze iets heel anders dan wat ze eigenlijk willen. Maar door het gevoel van misluk-

INHOUD 25


king durven ze geen stappen te nemen, ze worden lusteloos en passief en maken zichzelf verwijten. Eigenlijk blijven ze hangen in die verkeerde keuze en worden daar heel onzeker van. Blij Gelukkig kun je die cirkel wel doorbreken. Net als Marco; nu hij anders aankijkt tegen zijn keuze in het verleden, durft hij wél weer te dromen over een studie. Studeren staat voor hem niet meer gelijk aan mislukking. Hij is gestart met een master neuropsychologie. Hij studeert in deeltijd en werkt daarnaast parttime in de platenzaak. Laatst mailde hij me hoe blij hij is met zijn nieuwe stap en hoe heerlijk het is om weer met wetenschap bezig te zijn! Zijn vriendin heeft haar levenslustige man weer terug, waar ze verliefd op werd. Tips om uit de vicieuze cirkel te stappen: Blijf jij ook hangen in je huidige baan doordat je een verkeerde keuze hebt gemaakt in het verleden? Met deze tips doorbreek je de vicieuze cirkel.

hoofd òp het papier. Zoek bijvoorbeeld een rustig plekje op en schrijf tien minuten lang alles op wat je graag zou willen doen. Leg jezelf geen belemmeringen op, doe alsof alles mogelijk is. Dat doe je twee keer per week, twee weken lang. Daarna leg je de vier vellen papier bij elkaar en bekijk je wat de rode lijn is. Wat wil je nou echt? * Doe het stap voor stap. Je droombaan realiseren gaat meestal niet met één telefoontje of één gesprek (soms wel!). Laat je niet afschrikken door de mogelijke beren op de weg. Marco zag ook allerlei belemmeringen, want hoe moest het nou met zijn inkomen? Als je stap voor stap naar je doel toe werkt, zul je zien dat het vaak wél kan. Zo vroeg Marco aan zijn baas of hij in deeltijd kon werken en dat bleek geen probleem. Als je op zo’n manier in actie komt, besteed je vanzelf minder aandacht aan wat er allemaal mis kan gaan.

* Bedenk wat goede redenen waren om toentertijd die beslissing te nemen. We nemen namelijk op dat unieke moment de beslissing die het beste voor ons is. Realiseer dat eens en probeer mild te zijn voor jezelf. * Fantaseer over wat je heel graag zou willen èn schrijf het op! Zo werp je een blik in de toekomst in plaats van maar aan het verleden te blijven denken. Je zet je dromen uit je

26

INHOUD 27


2.3 Stop met die heilloze veranderpogingen van jezelf! Remko heeft een functie waarbij hij steeds weer nieuwe mensen moet overtuigen. Maar dat past helemaal niet bij deze introverte jongen. Gelukkig zoekt hij naar de baan die veel beter past bij zijn persoonlijkheid. Hij solliciteert en krijgt hem! Remko werkt als technisch architect bij een grote verzekeraar. Hij ontwikkelt software voor de gebruikers binnen het bedrijf. Een baan die goed bij hem past; hij houdt ervan om ingewikkelde vraagstukken op te pakken en nieuwe dingen te creëren. Na twee jaar bij dezelfde baas groeit Remko door naar applicatie architect. Hij wordt verantwoordelijk voor alle applicaties van één afdeling en moet nu ook de beslissers binnen het bedrijf overtuigen van zijn visie. Deze nieuwe functie is voor Remko eigenlijk heel frustrerend. Hij heeft enorm veel goede en bruikbare ideeën, maar meer dan de helft daarvan gaat in rook op. Ook moet hij maanden leuren met zijn plannen en zelfs als een idee bijna geaccepteerd is kan het afketsen. Dat demotiveert hem en hij neemt zichzelf van alles kwalijk. Waarom is hij niet overtuigender en weet hij de belangrijke mensen in het bedrijf niet gemakkelijker te beïnvloeden? Niet het extraverte type Het probleem is dat Remko nu een functie heeft die niet goed bij hem past. Hij is introvert, houdt van problemen analyseren en met zijn creatieve brein kan hij praktisch toepasbare oplossingen bedenken. Hij kan goed met zijn directe collega’s

28

overweg maar hij is niet het type dat je steeds op nieuwe mensen af moet sturen om die te overtuigen van allerlei veranderingen. Toch blijkt dat Remko daar, tijdens onze wandeling, niet gemakkelijk van te overtuigen is. Natuurlijk vindt hij dat hij niet een ander mens hoeft te worden maar hier zou hij toch wel beter in kunnen worden? Ik laat hem fantaseren over zijn ideale werkweek. Hij ziet het meteen voor zich; één dag in de week werkt hij thuis en ontrafelt hij een ingewikkelde softwarepuzzel. De andere dagen werkt hij bij een kleine organisatie, waar iedereen gedreven is, zijn eigen expertise heeft en voor een gezamenlijk doel gaat. Hij kan daar denken en doen beter in balans brengen. Al pratende onder het genot van een stuk taart in de Veldkeuken zegt hij: ‘Ik zag laatst een vacature van zo’n baan bij een kleine organisatie!’. Slim, creatief, sportief, handige klusser, goede kok, en…en…en…enz! Uit de Talentenscan blijkt dat Remko enorm veelzijdig is. Hij heeft veel creatieve ideeën, kan complexe vraagstukken oplossen, is analytisch en gedreven. Ook tijdens onze wandelingen komt zijn veelzijdigheid naar boven; hij maakt niet zomaar contact met iedereen, maar houdt wel van diepgang in relaties. Hij is heel handig, heeft zelf zijn hele huis opgeknapt. Hij is ook nog eens sportief, een wielrenner en kan goed koken. Kortom: hij is het type man waar heel wat single vrouwen als een blok voor zouden vallen. Ik laat hem merken dat ik onder de indruk ben van zijn veelheid aan talenten.

INHOUD 29


Dat raakt hem; hij had er nooit bij stilgestaan dat die veelzijdigheid iets bijzonders is. Langzaam begint er iets bij hem te borrelen. De ontdekking van zijn krachten en het fantaseren over de toekomst hebben hem lef gegeven. Hij benadert meteen die kleine organisatie. Hij mag op gesprek komen en krijgt een aanbod. Fantastisch! De sprong in het diepe Maar dan slaat de twijfel toe. Weet die nieuwe organisatie wel dat hij introvert is en dus niet steeds nieuwe mensen en klanten wil ontmoeten? Wat nou als de sfeer minder goed is dan bij zijn oude werkgever? En stel dat hij met zijn nieuwe collega’s alleen maar oppervlakkige contacten kan opbouwen? Hij heeft zijn nieuwe contract al thuis ontvangen, maar durft het niet te ondertekenen. Die twijfels zijn niet zo gek, dat zie ik wel vaker bij mensen die een nieuwe baan vinden. Bij het aannemen van een nieuwe baan, laat je zekerheden achter je. Toch is het belangrijk om die sprong in het diepe gewoon te wagen. Vooral als je – net als Remko – een baan hebt die niet goed bij je persoonlijkheid en talenten past. Dan is een nieuwe baan aannemen die wél bij je past, het beste dat je voor jezelf kunt doen. Remko trekt de stoute schoenen aan en belt zijn nieuwe baas op. Hij vertelt over zijn twijfels en vraagt of hij in zijn nieuwe baan inderdaad vooral langdurige contacten zal hebben in plaats van steeds weer nieuwe, vluchtige. De directeur

30

van de organisatie stelt hem gerust; zijn persoonlijkheid past prima bij de organisatie. Een grote opluchting, en dezelfde dag tekent Remko zijn nieuwe contract. Voor de start van zijn nieuwe baan neemt hij nog een korte vakantie. Bewandel niet de heilloze weg Remko liep vast in zijn baan omdat hij dacht dat hij moest veranderen in iemand met een extraverte persoonlijkheid met veel overtuigingskracht. Maar jezelf willen veranderen is een heilloze weg. Natuurlijk kun je een beetje aan jezelf schaven, maar je zult nooit een compleet ander persoon worden. Je wordt veel gelukkiger en succesvoller in je werk wanneer je werk bij je unieke talenten past. Zit jij ook gevangen in een baan die eigenlijk niet goed bij je past? Ga dan aan de slag met deze tips: * Kijk naar jezelf met compassie, waardeer jezelf zoals je bent. Kijk naar Remko; hij baalde ervan dat hij geen ster was in nieuwe contacten, terwijl hij zoveel andere dingen in huis heeft. Probeer realistisch te zijn; dit is wie je bent. Als je baan daardoor niet bij je past, durf dan nieuwe wegen in te slaan. * Vraag je nou eens niet af wat je allemaal zou moeten kunnen, maar wat jij zelf graag zou wíllen. Hoe ziet jouw ideale werkweek er eigenlijk uit? Wat voor werkzaamheden doe je dan, bij wat voor bedrijf werk je, hoe ziet je werkomgeving eruit en met wat voor soort mensen zou je willen werken?

INHOUD 31


* Twijfel je net als Remko over een nieuwe baan? Spreek je twijfels dan uit bij de nieuwe werkgever. Daarbij hoef je natuurlijk niet direct je angsten prijs te geven; geef vooral aan hoe je het zou willen. Vraag of je bij de nieuwe organisatie echt op de manier kunt werken die je het liefst wil. * Misschien is een workshop bij de School voor Zijnsoriëntatie iets voor je. Je ontdekt dat je 100% in orde bent. Een introductieworkshop is aan te raden. Kijk op Zijnsoriëntatie. Je kunt alvast het boek lezen geschreven door twee zijnsbegeleiders: Discipline van Geluk, van Paula van Lammeren en Rianne van Rijsewijk.

32

INHOUD 33

34

35


2.4 Venijnige stemmen Cathalijne heeft een venijnig stemmetje in haar hoofd. Die vertelt haar voortdurend dat ze het niet goed doet. En dat terwijl ze een kei is in haar werk. Door vriendelijker naar zichzelf te kijken en te ontdekken waar ze wél warm voor loopt, vindt Cathalijne toch weer een baan die helemaal bij haar past. ‘Ik vind mezelf waardeloos’, is een van de eerste dingen die Cathalijne tijdens onze wandeling tegen me zegt. Het zijn grote woorden. Ze werkt als regiocoördinator in de kinderopvang en van haar manager hoorde ik dat Cathalijne een harde werker is en een kei van een leidinggevende. Toch is ze heel erg kritisch over zichzelf. Cathalijne werkt al twaalf jaar in de kinderopvang. Ze is begonnen als pedagogisch medewerker, werd hoofdleidster en uiteindelijk regiocoördinator. Tegelijkertijd werkt ze ook nog met de kinderen. Tot het bedrijf moet reorganiseren en haar functie komt te vervallen. Ze krijgt een andere functie aangeboden, waarbij ze deels ook weer als kinderleidster zal werken. Ze vindt het lastig om toe te geven, maar ze kan het directe werken met de kinderen niet meer opbrengen. Na 12 jaar heeft ze het helemaal gehad. Liever regelt ze van alles en stuurt ze mensen aan. Keihard oordeel Cathalijne zit met een dilemma en ze baalt er ontzettend van. Ze moet een nieuwe functie accepteren waarbij ze met kinderen werkt, of ze moet naar een andere functie omkijken.

36

Weg bij de vertrouwde organisatie waar ze zo lang werkt. En waar moet ze dan op solliciteren? Het dilemma frustreert haar en ze oordeelt keihard over zichzelf. ‘Waarom ga ik iets doen waar ik helemaal geen zin in heb?’ En: ‘de wereld buiten de organisatie is zo onbekend, wat moet ik doen, wie zit er op mij te wachten?’ Ze voelt zich moedeloos en is vooral boos of zichzelf. ‘Wat ben ik voor een slappeling?’, zo vraagt ze zich vertwijfeld af. Die valkuil van al te negatieve zelfkritiek zie ik soms ook bij andere mensen. Ze werken met plezier, maar door een fusie of reorganisatie verandert hun functie. Krampachtig proberen ze er toch het beste van te maken. ‘Ik moet beter mijn best doen’, zeggen ze. Of: ‘het hoort er nu eenmaal bij’. Als ze er dan toch geen plezier in hebben of er niet goed in zijn, nemen ze zichzelf van alles kwalijk. Terwijl hun werkzaamheden het probleem zijn, en niet zijzelf. Innerlijke vriend We hebben allemaal een innerlijke criticus; een venijnige stem in ons hoofd die kritisch vertelt wat we allemaal fout doen. Bij Cathalijne heeft dat kritische stemmetje de overhand gekregen. Daarom doe ik een oefening met haar waarbij ze de innerlijke criticus tegenwicht geef. Ik laat haar kennis maken met de blik van haar innerlijke vriend. ‘Dat is iemand die van je houdt, die vriendelijk en zachtaardig is’, vertel ik haar. ‘Hij of zij ziet je helemaal zoals je bent, inclusief je sterke en zwakke punten en accepteert je zoals je bent. Richt je aandacht op je kritische gedachten en vraag je af wat deze

INHOUD 37


zachtaardige en betrokken vriend tegen je zou zeggen over dit onderwerp.’ Cathalijnes innerlijke vriendin zegt dat haar situatie inderdaad frustrerend is. Maar de vriendin waardeert ook hoe ze het heeft aangepakt. Op haar werk heeft ze geprobeerd duidelijk te maken hoe ze wel wil werken na de reorganisatie, maar het bedrijf kon niet veel anders dan haar weer voor de groep met kinderen plaatsen. Cathalijne ontspant meer en afscheid nemen van haar baan komt dichterbij en wordt minder beangstigend. Er gloort een opwindende spanning van het nieuwe dat staat te gebeuren. Ze krijgt er zelfs een beetje zin in. Cathalijne wil het liefst een teamleidersrol bij een bepaalde non-profit organisatie. Ik geef haar de tip om vooral te bellen voordat ze haar open sollicitatiebrief stuurt. Het eerste telefoontje naar deze organisatie vindt ze doodeng. We spreken een dag en een tijdstip af voor het telefoontje en als ze al haar moed bij elkaar heeft verzameld, ontstaat er een heel leuk gesprek met iemand van personeelszaken van de organisatie. Ze hebben helaas geen vacatures, maar Cathalijne heeft de smaak wel te pakken.

vacature is ze het eerste aanspreekpunt voor de medewerkers, toetst en bewaakt ze de kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden én is ze ook nog eens lid van de feestcommissie. In zo’n soort functie kan ze zichzelf ontplooien, ingewikkelde uitdagingen aangaan en is ze vooral een teamleider die anderen coacht en motiveert. Als ze eenmaal helder heeft wat ze precies wil, heeft ze al snel beet. Na twee pittige gesprekken en een assessment kan ze aan de slag als teamcoach bij TNT. Tegelijkertijd solliciteert ze met succes naar de functie van locatiemanager in de gehandicaptenzorg. Ze kiest voor de laatste functie; daar heeft ze meer zekerheid en kan ze ook een managementopleiding volgen. Nu geeft ze leiding aan vijftien mensen en is ze heel blij met haar carrièreswitch. Ze heeft een echte regelbaan, waarbij ze haar team motiveert en vooral de werkzaamheden doet die heel goed bij haar passen.

Sollicitatiebeest Ze wordt een echt sollicitatiebeest. Cathalijne belt, schrijft open sollicitaties en reageert op vacatures. Langzaamaan wordt voor haar ook steeds duidelijker wat voor type leidinggevende ze nou eigenlijk is. Op basis van allerlei vacatureteksten stelt ze zelf haar ideale vacature samen. In deze ideale

38

INHOUD 39


Wees weer lief voor jezelf! Ben je net als Cathalijne erg kritisch geworden over jezelf? Met deze tips word je weer lief voor jezelf, en kun je op zoek gaan naar de baan die echt past. * Bekijk jezelf met compassie. Als je steeds een venijnige stem hoort die vertelt wat er allemaal aan schort, zet daar dan de zachtaardige stem van een imaginaire innerlijke vriend tegenover. Deze vriend is wel eerlijk en ziet ook al je tekortkomingen, maar accepteert dat je bent zoals je bent. Wat zou deze vriend zeggen over het onderwerp waar je op dit moment zo kritisch over bent? * Schrijf elke avond 3 dingen op waar je tevreden over bent. Het is een krachtige en effectieve methode van de oplossingsgerichte visie. Lees er meer over in het boek Gelukkig zijn en geluk hebben, van Fredrike Bannink.

het telefoontje pleegt. Dan kun je er moeilijk onderuit. Je zult merken dat als je het eenmaal wel hebt durven doen, dit een enorme kick geeft. Misschien word je daarna net als Cathalijne wel een echt sollicitatiebeest. Bereid je wel goed voor, ook dat kun je doen met een vriend(in). * Geen paniek! Als een bedrijf, net als bij Cathalijne, een assessment wil doen, probeer er niet gestrest door te raken. Ik heb als psycholoog ook assessments afgenomen en je kunt je er best goed op voorbereiden. Kijk op de site van het assessmentbureau, bijvoorbeeld het GITP. je vindt er veel info en voorbeeldtesten. Bel het bureau en vraag wat voor tests ze zullen doen. Wat voor type leidinggevende zoeken ze bijvoorbeeld? Meestal krijg je veel nuttige informatie. Als je van tevoren ook nog wat tests oefent, begin je met een zelfverzekerd gevoel aan het assessment.

* Maak je eigen vacature. Door zelf je ideale vacature samen te stellen, krijg je helder wat je echt het liefst wilt doen. Zoekt de ideale werkgever een echte regelneef, of juist iemand die meedenkt over de visie van een organisatie? Wat voor bedrijf is het, heb je veel contact met klanten of stuur je zelf mensen aan? Wat voor leiderschapscapaciteiten moeten ze van jou verwachten? * Kom in actie. Vind je het eng om naar een bedrijf te bellen om te informeren over mogelijke vacatures? Spreek dan met een vriend of vriendin een dag en een tijdstip af waarop je

40

INHOUD 41


2.5 Ziek van steeds maar doorrazeN Marleen (36) werkt keihard voor haar eigen bedrijf. Ze heeft iets moois opgezet, maar ze is uitgeput en heeft het idee dat haar hoofd ‘explodeert’. Een korte time-out doet haar inzien dat ze andere besluiten moet nemen. Na haar studie gezondheidswetenschappen, met als specialisme trauma en geweld, hoopt Marleen haar droom waar te maken. Ze vertrekt naar Azië en ontwikkelt daar trainingen voor mensen die minderjarige slachtoffers van mensenhandel helpen weer te integreren in de maatschappij. Eenmaal terug in Nederland werkt ze bij een organisatie die opkomt voor kinderrechten. En drie jaar geleden zette ze haar eigen bedrijf op: een projectbureau dat zich richt op de maatschappelijke ontwikkeling van jongeren en kinderen. Ze stort zich op verschillende spannende projecten. Zo laat ze kunstenaars sieraden ontwerpen en tentoonstellen; de opbrengst gaat naar een goed doel. Ook geeft ze trainingen in het buitenland. In de 3 jaar waarin ze haar bedrijf van de grond trekt, krijgt ze ook nog twee kinderen! In tranen Dat klinkt natuurlijk allemaal prachtig, maar de realiteit is dat alle drukte met haar bedrijf, het trainen in het buitenland en de kleine kinderen Marleen teveel is geworden. Als ze me belt over een mogelijk wandelcoachtraject, vertelt ze me dat ze haar koers kwijt is. Ze weet niet meer waar ze naar toe wil met haar onderneming. Ze weet sowieso niet meer wat ze wil en ze twijfelt over alles. Ze heeft te veel plannen en er komt

42

te weinig uit haar handen. Maar het echte probleem is dat ze niet meer tot rust komt. ‘Mijn hoofd tolt’, vertelt ze en ze barst in tranen uit. Tijdens onze eerste wandeling merk ik dat Marleen op het randje van overspanning zit. Dat besef is bij haar niet doorgedrongen. Ja, ze is doodmoe en heeft het idee dat haar ‘hoofd op ontploffen’ staat. Ze kan geen besluiten nemen en twijfelt over alles. En ja, ze reageert vaker geïrriteerd op haar partner en kinderen. En ze vindt voordurend dat ze harder haar best moet doen en sneller dat nieuwe projectplan moet schrijven. ‘Ik ben er al een half jaar mee bezig, en het kan in 3 weken klaar zijn!’. Ze vergelijkt zich voordurend met succesvollere mensen en gelooft echt dat zij niet deugt. Eigen wil Ik vraag haar hoe ze zich zou voelen als ze helemaal vrij zou zijn en als er helemaal geen problemen en strubbelingen zouden zijn. Daar wordt ze even stil van. Ze kijkt naar de toppen van de bomen. ‘Dan ben ik kordaat, heb ik lef en kan ik genieten’, komt er stamelend uit. Ze herontdekt dat ze vroeger altijd precies wist wat ze wilde. Ze was een pittig kind met een eigen wil. Op dat moment voelt ze er een glimp van en ze is weer in tranen. Ontwikkelingswerk doen in Azië was haar grote droom. Na haar studie kon ze dat meteen waarmaken, maar de organisatie waar ze voor werkte, begeleidde haar helemaal niet. Ze moest het zelf helemaal uitzoeken en keerde een jaar later

INHOUD 43


met een mislukt gevoel terug naar Nederland. Haar zelfvertrouwen was ze kwijt, toch ging ze hardwerkend verder met haar carrière. Het spoor van moeten Ik zie dat bij veel mensen die ik coach. Ze zitten op een of andere manier op het spoor van moeten, zijn bezig te voldoen aan verwachtingen van andere mensen (althans, ze denken dat anderen die verwachtingen hebben) en voelen dan langzaam aan niet meer aan wat ze zelf nou eigenlijk willen. Soms ontstaat het door een gebeurtenis waarin ze het gevoel hadden dat zij faalden, soms doordat zij in een ‘je doet wat je moet doen’-sfeer zijn opgegroeid. Als je er dan ook gevoelig voor bent en ook nog eens keihard werkt, ligt een burn-out op de loer. Marleen krijgt van mij de opdracht om de komende weken zich weer te herinneren wie ze oorspronkelijk was: de vrouw (meisje) met lef, een sterke wil, iemand die intuïtief besluiten neemt, kordaat is en geniet. Het geeft haar meer rust en minder stress. Ook doet Marleen de Talentenscan. Die resultaten geven haar zelfvertrouwen een boost. Er komt onder andere uit dat ze heel open en toegankelijk is en vol creatieve ideeën zit. Prachtige talenten dus. Maar het inzicht in haar unieke talenten is nog niet genoeg om de burn-out te lijf te gaan. De volgende wandeling vertelt Marleen dat de kerstvakantie eraan komt, maar dat ze er tegenop ziet. Ze heeft de hele vakantie

44

vol gepland met afspraken. Ik vraag haar hoe ze zich over vijf jaar voelt, als ze op deze wijze door leeft. Houdt ze dat nog vol? Nee, zegt ze. ‘Ik zou me dan voelen als een dood muisje, ergens opgerold in een hoekje. Dan ben ik niets meer.’ Op reis met de jeep Ik vraag haar hoe het zou zijn om twee weken kerstvakantie helemaal vrij te maken en alleen te doen wat ze echt zelf wil. Eerst sputtert ze een beetje tegen; ‘dat kan toch helemaal niet?’ Maar al snel fantaseert ze toch mee, ze heeft er zin in. Ze zou een aantal afspraken afzeggen, met vriendinnen naar de sauna gaan, zonder duidelijk doel rondwandelen, anderhalf uur boodschappen doen en lekker uitgebreid koken, een appeltaart bakken en haar kinderen toch naar de crèche brengen. Marleen neemt een paar dagen helemaal vrij voor zichzelf. Ze geniet. En zij niet alleen. Haar man vertelt haar hoe fijn het is om haar weer vrolijk en rustig te zien. Haar kinderen zijn meegaander. Langzaam begint het kwartje bij Marleen te vallen. Het moet ècht anders. Ze beslist om geen nieuwe projecten aan te nemen in haar bedrijf. Ook stapt ze uit een netwerkorganisatie waar ze actief in was. Ondertussen verkoopt haar man zijn eigen bedrijf. Daardoor hebben ze ineens een mooie financiële buffer. De twee nemen een radicaal besluit; ze gaan er een tijd tussenuit. Ze kopen een jeep en ze laden daar de hoognodige spullen en hun kinderen in. Rondreizen en genieten, is het

INHOUD 45


plan. Hoe het verder moet met werk, zien ze daarna wel weer. Marleen snapt heel goed dat ze beslissingen over werk niet kan maken wanneer zij nog niet hersteld is. Aandacht voor zichzelf en haar gezin staat nu op nummer één. Ze heeft vertrouwen in de toekomst. ‘Er komt iets moois op mijn pad.’ In de gevarenzone voor een Burn-out? Trap op de rem! Ben jij ook doodmoe en heb je het gevoel dat altijd van alles moet? Misschien heb je wel een (beginnende) burn-out. Dan is het belangrijk om actie te ondernemen voordat je er helemaal aan onderdoor gaat. Deze tips kunnen je helpen: * Sta stil bij hoe je je voelt. Dender je maar door en voel je je tegelijkertijd heel vaak moe? Heb je helemaal geen zin in werken en ben je snel geïrriteerd? Voel je je onzeker? Dat zijn allemaal tekenen van een (beginnende) burn-out, die je maar beter serieus kunt nemen. * Soms is het goed om jezelf te confronteren met je eigen gedrag. Stel jezelf de vraag ‘als ik op deze manier vijf jaar door blijf gaan, hoe voel ik me dan?’ Hoe sta ik er dan voor, hoe gaat het in mijn privéleven, haal ik dan nog energie uit mijn werk? Voor Marleen was deze vraag een belangrijke eye-opener.

ziek bent. * Doe wat nodig is. Als je tot de conclusie komt dat je er echt helemaal doorheen zit, meld je dan ziek op je werk. Ook als je een eigen bedrijf hebt, moet je de klachten van een burn-out serieus nemen. Bouw opdrachten af, draag ze over of zet alles zelfs tijdelijk stop. Neem zoveel tijd als je nodig hebt. Dat kan een paar weken zijn, maar ook maanden of zelfs nog langer. * Lees Omgaan met burnout, van Carien Karsten. Hierin lees je dat bepaalde arbeidsomstandigheden ongemerkt tot chronische stress en daardoor tot uitputting kunnen leiden. Het boek bevat praktische oefeningen en tips. * Gebruik deze moeilijke periode om er achter te komen wat je echte wensen in het leven zijn. Het klinkt als een cliché, maar je kunt echt sterker uit een burn-out komen. Zit je met het werk dat je doet wel op het goede spoor, of heb je eigenlijk andere dromen en talenten?

* Neem een time-out. Neem twee weken vrij en plan die week helemaal niets in. Ook geen gezellige vakantieactiviteiten. Hoe voel je je nu? Die periode kan je het inzicht geven dat je je werk anders wilt aanpakken, maar ook dat je echt

46

INHOUD 47


2.6 Weg met die git-zwarte bril Judith weet niet meer wat ze wil met haar werk, reageert bits op haar collega’s en is doodmoe. Ze ziet alles door een gitzwarte bril. Langzaam leert ze het leven weer positiever te bekijken. Judith (48) werkt bij een bank en is daar van assistent IT manager opgeklommen tot functioneel systeembeheerder. Vroeger vond ze het werk prima. Ze werkte zelfstandig en hielp mensen die problemen hadden met computersystemen. Dat gaf haar het gevoel dat haar werk er echt toe deed. Maar dan groeit de bank en moet Judith met meer collega’s samenwerken. Ze moet steeds meer vergaderen, rapporten schrijven en collega’s controleren. Ze raakt zo gedemotiveerd dat ze geïrriteerd doet tegen haar collega’s. Bovendien voelt ze zich doodmoe. Ze besluit een sabbatical van drie maanden op te nemen, om uit te vinden wat ze precies wil met haar carrière. Kijken naar wat wél kan Na ruim twee maanden sabbatical is er nog niets veranderd. Judith zit nog steeds vast en komt bij mij voor een wandelcoachtraject. Ze weet nog steeds niet wat ze wil en krijgt ook steeds minder zin in het vrijwilligerswerk dat ze heeft opgepakt. Nadenken over haar werk lukt haar niet alleen. Alle mogelijke andere banen wijst ze af met het idee ‘dat kan toch niet’, of ‘daar vind ik toch niets aan’. Bij de eerste wandeling merk ik dat Judith erg neerslachtig is,

48

misschien is ze wel licht depressief? Ze leeft vanuit de gedachte dat ze constant alles fout doet. Mijn vriendelijke aandacht doet haar in tranen uitbarsten. Ze is zo gespannen en gestresst dat ze alles heel negatief ziet. Judith voert gesprekken met een psycholoog, maar er is veel aandacht voor hoe het allemaal mis kon gaan. Ik wil vooral kijken naar wat er ze allemaal in huis heeft aan talent en kracht en wat er allemaal wél kan. Verpester van de werksfeer Uit Judiths Talentenscan blijkt bijvoorbeeld dat ze heel secuur werkt, gericht is op kwaliteit, snel goede resultaten levert, bijzonder slim is en heel betrouwbaar. Die kwaliteiten vindt ze eigenlijk maar stom. Ze heeft het idee dat die krachten alleen maar in de weg zitten. Om haar van het negatieve spoor af te halen, geef ik haar de opdracht elke dag drie dingen op te schrijven waar ze tevreden over is en dat ’s avonds aan mij te mailen. Het kost haar ontzettend veel moeite, maar ze doet het trouw; dat is immers haar kracht. Ik vind het bijzonder om het elke avond te lezen. Uit die mailtjes blijkt dat ze het heel erg waardeert wanneer anderen dingen voor haar doen. Als haar man voor haar kookt, bijvoorbeeld. Of de warme ontvangst van haar collega’s wanneer ze weer een dagje op haar werk is. Langzaam wordt duidelijk dat er meer is dan haar zwarte bril. Soms voelt ze een moment van vrijheid en ontspanning. Ze krijgt in de gaten dat wanneer ze doorgaat met al die negatieve gedachtes, ze steeds verder uitgeput zal raken. Eindelijk

INHOUD 49


krijgt ze weer een beetje zin om naar de toekomst te kijken. Judith vraagt feedback aan haar collega’s; wat vinden zij dat haar sterke punten zijn? En wat zijn volgens hen haar belemmeringen? Daar komen hele mooie dingen uit; bewondering over de manier waarop ze haar werk doet. Maar de collega’s geven ook aan dat haar negatieve opmerkingen de werksfeer verpesten en dat ze wel erg bits is wanneer ze anderen op hun fouten wijst. Dit is een eye-opener, ze had geen idee dat haar invloed zo groot was! Bij Judith komt voor het eerst het besef dat haar collega’s het ook moeilijk hebben met haar negatieve gedrag. Via deze vragen maakt Judith voor het eerst echt contact met haar collega’s. Nieuwe aanpak Ze besluit om de zaken anders aan te pakken. Ze ontdekt dat ze bepaalde operationele taken, die ze afstond aan nieuwe collega’s, weer zou willen uitvoeren. Ze raapt al haar moed bij elkaar en bespreekt het met haar leidinggevende. Hij staat er open voor en vraagt haar zelfs om haar zwaardere expertise officieel te maken in een rol van ‘meewerkend voorman’. Dat vindt ze heel eng maar leuk! Nu haar werk anders wordt ingedeeld, raakt ze weer gemotiveerd. Ook wil ze ervoor waken niet weer in een negatieve spiraal te belanden. Ze blijft elke dag 3 dingen opschrijven waar ze tevreden over is, of blij van wordt, en ze gaat anderen ook waardering geven. Ik coach vaker mensen die last hebben van een overdosis negatieve gedachten. Ze zijn natuurlijk niet allemaal depressief en kampen ook echt niet allemaal met een burnout,

50

maar ze zien wel alles door een pikzwarte bril. Die negatieve ideeën kunnen flink in de weg zitten; ze kunnen ervoor zorgen dat je geen nieuwe baan durft te zoeken of in je huidige werk geen nieuwe wegen durft in te slaan. Doorbreek de negatieve gedachtes Gelukkig kun je zelf die negatieve gedachtes doorbreken. Je kunt jezelf trainen om weer positiever in het leven te staan. Deze tips helpen je op weg. * Schrijf net als Judith elke avond drie positieve gebeurtenissen op. Waar was je tevreden over? Deed iemand iets aardigs, of deed je dat zelf? Spreek met jezelf af dat je je door deze positieve gedachtes niet meteen beter hoeft te voelen. Geef het de tijd, misschien duurt het wel een maand voordat je een effect merkt. * Kun je jezelf er niet toe zetten of denk je dat er niets te bedenken valt? Zorg dan voor een stok achter de deur en spreek met een vriend of een vriendin af dat je deze positieve dingen elke dag mailt. * Waar je ook heel blij van wordt; elke dag drie waarderende dingen opschrijven over anderen. Als je op een waarderende manier naar de mensen in je omgeving kijkt, blijf je minder snel in negatieve gedachtes hangen. Neem een willekeurig iemand in gedachten en bedenk wat je in hem of haar waardeert. Wanneer je het de ander vertelt wordt het helemaal leuk!

INHOUD 51


* Ga er eens goed voor zitten en tel je zegeningen. Schrijf tien dingen op waarvoor je dankbaar bent in je leven. * Als je veranderingen wil op je werk, raap je moed bij elkaar en vertel het je leidinggevende. Schrik niet als je krijgt wat je wilt! * Geef een week lang geen kritiek. Je mag het best denken, maar geef het niet. Probeer dat zelfde ook met jezelf! Word niet meteen boos op jezelf als je toch kritiek geeft; begin gewoon weer opnieuw. * Lees het boek De maakbaarheid van het geluk, van Sonja Lyubomirsky. Een geweldig boek met praktische oefeningen en strategieën om ons geluksgevoel te vergroten. En ook Geluk, waarin Leo Bormans 100 wetenschappers, wereldwijd, die onderzoek doen naar geluk, vroeg te schrijven over hun belangrijkste bevindingen, is een boek om warm en gelukkig van te worden.

52

INHOUD 53

54

55


3. Dromen en fantaseren Hoe ziet jouw werkdag eruit zien als alle belemmeringen zouden wegvallen, als het helemaal ging zoals jij wilde, als alle werkzaamheden en ontmoetingen energiegevend zouden zijn? Hoe zou je op zo’n ochtend wakker worden, wat zou je vervolgens allemaal doen. Wat betekent jouw ideale werkdag in de praktijk?

Daarbij kunnen mensen hun ideale werkdag goed formuleren en communiceren, en daarmee de wereld in stappen om het stap voor stap te gaan realiseren. Het maakt hen doelgericht en efficiënt: alle acties en contacten staan in het teken van het te behalen, zeer gemotiveerde doel. En wat dat voor een energie genereert!

In mijn coachprogramma ontdekken we samen hoe jouw werkdag er van uur tot uur uit ziet als al je beslommeringen, al je problemen wegvallen en je gewoon aan de slag kunt, precies zoals jij dat wilt. Wat gaat er dan anders?

Het is gezond, én prikkelend voor je geest om te blijven fantaseren, dromen over een werksituatie waarin jij je prettig voelt. Want door te dromen neem je een belangrijke stap richting jouw ideaal. Ga er vooral mee door, het is je anker voor de toekomst.

Veel mensen denken dat ze niet weten wat ze willen. Al wandelend en pratend blijkt dat ze wel al veel helder hebben, het zit gewoon in hen. Maar ze voelen zich belemmerd door allerlei externe factoren. Verdien ik dan wel genoeg? Wie zit er op mij te wachten? Kan ik het wel? Maar is zo’n ideale dag eigenlijk wel zo onrealistisch, of liggen dromen dichter bij de realiteit dan je denkt? Door hardop je wensen waar te laten zijn, kom je dichter bij je authentieke wensen en blijkt de realiteit veel dichter bij te liggen. Deze aanpak blijkt heel effectief. Mensen krijgen zicht op hun authentieke wensen, vervolgens vertalen we het naar de concrete praktische uitwerking ervan. Wie meer vrijheid ambieert, heeft een andere dagindeling dan iemand die boven alles samenwerking belangrijk vindt. En wil je meer afwisseling, dan ziet jouw werkdag er misschien nooit hetzelfde uit. Grote idealen hebben een praktisch effect op je dag.

56

INHOUD 57


3.1 Blijf niet zomaar plakken durf vrij te zijn! Cecile wil meer aan de slag als autonoom kunstenaar. Maar haar baanzekerheden opgeven valt haar moeilijk. Gelukkig weet ze langzaam uit de spagaat tussen vrijheid en zekerheid te komen.

me de ultieme vrijheid’, vertelt ze. Het liefste zou Cecile weg gaan van de school waar ze werkt, maar dat is wel een heel grote stap in een keer. Gelukkig is ze heel actiegericht; ze besluit om in haar vrije tijd met kunst aan de slag te gaan.

Na haar studie aan de kunstacademie is Cecile (38) in het onderwijs beland. Ze geeft les in beeldende vakken op het MBO. Naast het lesgeven vindt ze het heerlijk om plannen te bedenken voor nieuwe onderwijsontwikkelingen. Met een projectgroep werkt ze bijna een jaar lang aan een veranderingsproces waarbij competentiegericht onderwijs zal worden ingevoerd. Maar als het project is afgerond en het proces kan worden ingevoerd, haakt de onderwijsinstelling plotseling af. Zonder verdere uitleg wordt het plan afgeblazen.

Met haar actieve inzet en het leggen van contacten komen de opdrachten binnen. De Kringloopwinkel vraagt haar objecten te maken, voor de bibliotheek maakt ze een vogeltjesproject, de VPRO heeft belangstelling voor een programma over passie, ze maakt illustraties voor boeken, ze onderhandelt met Buitenkunst, doet aan interieurstyling en maakt ook nog haar geliefde autonome kunst. Dat valt natuurlijk niet allemaal te combineren met haar baan. Ze besloot vorig jaar al een dag minder te gaan werken, nu doet ze er nog een dag af. Helemaal voor haar vrijheid kiezen, durft ze niet. ‘Ik hou van het lesgeven en natuurlijk van het vaste inkomen dat ik daarmee elke maand op mijn rekening krijg’.

Dat steekt. Cecile is boos dat er niets met de plannen gebeurt, maar vooral dat het zo abrupt gaat en er geen waardering is voor haar werk. ‘Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt. Plannen belanden wel vaker in een la’, vertelt ze. Cecile is gedemotiveerd en komt bij mij om uit te vinden hoe ze verder wil in haar werk en hoe ze haar competenties het beste kan inzetten. Autonome kunst Een fantaseeroefening in de eerste wandeling maakt veel los. ‘Als kunstenaar wil ik vrij zijn’, vertelt ze. ‘Ik wil autonome kunst maken, ik zou bijvoorbeeld een boek maken, geen last hebben van het concept ‘boek’, maar mijn interpretatie van een boek willen vorm geven, buiten alle kaders gaan. Dat lijkt

58

Spagaat van angst en verlangen Als kunstenaar heeft Cecile een soort alter ego gecreëerd; Juffrouw Twee. Dat is de creatieve, brutale, wijze vrouw die doet waar ze zin in heeft. Als ik Cecile vraag wat Juffrouw Twee nou zou doen, zegt ze. ‘Die zou meteen haar baan opgeven en helemaal voor de vrijheid gaan. Maar ja, dat is Juffrouw Twee, ik wil écht nog die zekerheid vasthouden.” Ik hoor vaak van mensen die ik coach dat ze meer vrijheid willen. Ze willen voor zichzelf beginnen, heel ander werk gaan doen of een tijdje gaan studeren. Maar ze worden heen en

INHOUD 59


weer geslingerd tussen de drang naar vrijheid en de behoefte aan zekerheid. Eigenlijk is dat een soort spagaat tussen verlangen en angst. Het is natuurlijk ook wel begrijpelijk dat je niet zomaar alle schepen achter je wilt verbranden. Daar is helemaal niets mis mee, zolang je maar actie onderneemt. Laat je niet verlammen. Alleen maar stil blijven staan bij wat níet kan levert niet zoveel op. Ga op onderzoek uit, spreek met interessante mensen en kijk of je een klein stapje kunt maken. Je zal verbaasd zijn over de energie die je dat geeft. Je kunt altijd wel iets doen om je situatie te verbeteren. Energie voor kunstprojecten Cecile heeft actie ondernomen en ook al neemt ze geen ontslag, het gaat nu hartstikke goed met haar. Waar andere collega’s na het debacle met de vernieuwingsplannen gedemotiveerd zijn geraakt, geniet Cecile nog wel van het voor de klas staan. Ze kiest ervoor om zich alleen met het lesgeven bezig te houden en op de mbo-school geen andere projecten meer op zich te nemen. Daardoor houdt ze des te meer energie over om zich op haar kunstprojecten te storten. En doordat ze naast haar onderwijsbaan andere dingen doet, heeft ze weer het gevoel dat ze zelf de controle over haar carrière heeft. Ondertussen zoekt Cecile nog naar een andere, parttime baan. Ze solliciteert op banen als cultuurcoach, cultuurscout of adviseur beeldende kunst. Hoewel werkgevers haar cv boeiend vinden heeft ze haar nieuwe baan nog niet gevonden,

60

maar ze geniet zo van haar eigen opdrachten als kunstenaar dat ze de vrijheid proeft! Ze werkt aan drie projecten, een workshop, heeft ze een interieur- en stylingadviesopdracht, en neemt zij deel aan een denktankproject. Het zijn allemaal betaalde opdrachten! Ze is enthousiast, geniet en geeft vorm aan haar grote wens. Verandering kan wél Verlang jij ook naar vrijheid, maar wil je ook niet alle zekerheden opgeven? Met deze tips kom je uit die lastige spagaat. * Probeer allereerst uit te vinden wat je nou écht zou willen doen. Als alles mogelijk was en er geen belemmeringen zouden zijn, hoe ziet je werk er dan uit? Fantaseer! * Neem de moeite om te onderzoeken wat je aan je werk wilt en kunt veranderen, zonder dat je rigoureus al je zekerheden opgeeft. Wat zou je graag willen doen? Kan dat ook in deeltijd? Hoeveel inkomen kun je eventueel inleveren om je dromen na te jagen? * Denk niet meteen ‘ja maar, het kan niet’. Als je steeds de nadruk legt op wat er allemaal niet kan, word je heel passief. En ongelukkig. Wat helpt is praten met mensen die wel gedurfd hebben, of die de door jouw geambieerde functie hebben, of die werken bij een organisatie die je aanspreekt. Je acties zullen je energie geven en een gevoel dat jij het heft in handen neemt.

INHOUD 61


* Praat met mensen die positief staan tegenover je ideeën. Dus bijvoorbeeld even nog niet met je bezorgde partner, maar wel met een vriend(in). Of zoek een netwerk op met mensen uit het vakgebied. Als je met hen praat, krijg je niet alleen feedback maar ook enthousiasme of realistische tips voor je ideeën. *Als je ontevreden bent met je huidige baan, kom dan in beweging, ga solliciteren. Ook als die vacature niet meteen jouw droombaan is. Blijven hangen terwijl je ontevreden bent is namelijk echt funest voor je werkplezier en zelfs voor je gezondheid. Als je solliciteert, netwerkt en andere initiatieven ontplooit, geef je jezelf de kans om dingen te veranderen. Als je gewoon maar blijft plakken gebeurt er in ieder geval niets. *Lees het boek: ‘Ja maar.....wat als alles lukt?, van Bertold Gunster. Schrik niet als je gelukkig wordt.

Bloesem in Rhijnauwen

62

INHOUD 63


3.2 Opnieuw studeren voor een tweede carriere? Durf jij het? Het gaat Simon allemaal voorspoedig in zijn opleiding tot docent Maatschappijleer. Hij is niet zo heel erg geboeid door zijn studie maar hij is vooral op weg naar zijn diploma. En dat hij al voor zijn afstuderen een baan krijgt maakt hem heel trots. Het lesgeven gaat hem goed af. Hij kan het vinden met de leerlingen. De discussies over politiek en maatschappelijke issues vindt hij prima. Maar hij voelt zich onbestemd. Is dit het nou? Hij mist diepgang en betrapt zich op de gedachte: ‘wat doe ik hier?’. Simon voelt zich steeds rotter en raakt helemaal de weg kwijt.

Vlak en gevoelloos Simon is niet de enige die al tijdens zijn studie twijfels heeft en toch flink blijft doorworstelen en doorzetten in de verkeerde studiekeuze. De laatste tijd hoor ik het steeds vaker. Mensen gaan voor het ‘papiertje’. Na afloop zoeken ze dan natuurlijk een baan in deze richting (waar anders in?) in de hoop dat het dan beter gaat of misschien wel leuk wordt. Soms lukt dat. Vaak is het niet het geval en ook dan zetten mensen door; ‘ik heb toch deze hele studie niet voor niets gedaan?’.

Mokken Simon zit vol met vraagtekens. We wandelen, hij geniet van de natuur, ziet een eekhoorntje wegschieten en ontspant steeds meer. We brengen heel precies in kaart wat hem energie geeft en energie kost. Hij is heel geconcentreerd en zijn antwoorden maken veel duidelijk. Er wordt veel en lang vergaderd op school en Simon ervaart het als vergaderen over details: ‘welke mokken schaffen we aan het hoe bergen we ze op, in een kastje of op een mokkenrekje?’. Maar het gaat ook over belangrijke zaken als besteding van budget.

Deze mensen voelen in eerste instantie nog wel hun onbehagen maar zij durven geen stappen te ondernemen. Na een tijdje went het ongeïnspireerde leven en het went zelfs om lusteloos te zijn. Dat is eigenlijk ernstig, mensen worden er vlak en gevoelloos van. Ze onderzoeken niet hoe zij het beste van henzelf kunnen inzetten zodat hun leven weer uitdagend wordt. Ze zijn vooral bezig met overleven.

Daarbij is er een klein groepje docenten dat steeds bepalend is bij beslissingen. Simon ervaart dit als niet oprecht en hij wordt er een beetje baldadig van. Daar maakt hij dan een grapje over in de vergadering, maar toch hij voelt zich alleen. Thuisgekomen zit hij lusteloos op de bank. Hij wil invulling geven aan zijn werk zoals hij dat graag wil. Simon noemt het de onderwijscultuur waar hij zich niet voor kan motiveren.

64

Belemmeringen Simon krijgt wel veel energie van de mentoruren. Dan praat hij met leerlingen die zijn vastgelopen en helpt hen weer op de rails. Deze gesprekken zijn vruchtbaar, gaan moeiteloos en doet hij met bijzonder veel plezier. En hij kan het doen op zijn manier! Simon studeerde eerder één jaar psychologie en haalde zijn propedeuse. Hij vond dat een heel interessante maar pittige studie, en werkte er keihard voor. Dat harde werken ontmoedigde hem en hij stopte ermee. De HBO-opleiding maatschappijleer waar hij al aan begonnen was ging hem

INHOUD 65


soepeler af en dat gaf hem meer zekerheid. ‘Als je het werk van de mentoruren zou kunnen uitbreiden?’, vraag ik. Simon fantaseert er op door en wordt steeds enthousiaster. Als hij nu eens echt zou kiezen voor wat hij wilde? Hij staat stil en tuurt het bospad in. Hij houdt van degelijke expertise en zou willen werken als psycholoog. In de weken erna onderzoekt hij verschillende universiteiten en richtingen. En dan staat zijn besluit vast: hij wil de draad van zijn studie psychologie weer oppakken, van dat idee wordt hij echt blij. Hij kiest voor sociale psychologie en media psychologie in Twente! Maar er zijn veel belemmeringen: hij woont nu in Rotterdam en hij zal dus moeten verhuizen naar Twente. Daarbij wil hij al zijn aandacht geven aan deze pittige studie, hij wil voltijds studeren! Het opnieuw studeren geeft hem een nieuw toekomst perspectief maar hoe lost hij dit op? We zoeken het concreet uit en komen tot de conclusie dat als Simon een goedkope kamer vindt en heel zuinig leeft, hij het financieel een jaar kan volhouden. Vrij en blij Dit heldere inzicht en zijn grote wens maken het helder waar het hem om gaat, en aan het eind van de tweede wandeling weet hij het zeker: ik neem ontslag! De volgende dag mailt hij me dat hij het al gedaan heeft en hij voelt zich geweldig! ‘Voor het eerst in jaren voel ik me opgelucht en zeker van mijn beslissing’. Twee maanden later start hij met een bij-

66

vak onderzoeksmethoden en data-analyse om erin te komen. Weer een maand daarna start hij met zijn premaster Psychologie. Later mailt hij me: ‘wat hebben we geweldige wandelingen gemaakt! Het is zo leuk hier. Ik voel me zo thuis binnen deze studie en ik begin nog maar net! Er komen zoveel interessante dingen op me af. Voor het eerst in mijn leven ben ik ergens blanco ingestapt, ik geniet van alle mogelijkheden en kansen. Ik moet wel wennen aan de mensen en mentaliteit in Twente, maar dat neem ik voor lief’. Ondertussen verdient hij wat bij door het ontwikkelen van lesmateriaal en werkt hij als trainingsacteur in rollenspellen. Zo verdient hij steeds nieuwe studiemaanden erbij. Hij voelt zich vrij en blij! Tips om uit de benauwende baan te stappen Blijf jij ook hangen in je huidige baan doordat je een verkeerde keuze studiekeuze hebt gemaakt? Met deze tips maak je nieuwe stappen: * Onderzoek welke delen van je werk je energie geven, al zijn het maar kleine onderdelen. Wat zegt het over je belangstelling en vaardigheden. Hoe kun je deze werkzaamheden uitbreiden? * Bedenk eens dat je je huidige werk nog een of twee jaar doet. Hoe voel je je dan? Als je dit beangstigt ga dan op

INHOUD 67


onderzoek uit wat je wel zou willen. * Zou je weer opnieuw willen studeren? Ga naar open dagen! Er worden regelmatig open dagen georganiseerd op Hogescholen en universiteiten. * Lees het boek Heb lef, durf te veranderen, van Tica Peeman. Een praktisch boek met een goede onderbouwing. * Onderzoek je financiële mogelijkheden en maak keuzes. Simon spaarde en investeert zijn hele vermogen in wat voor hem echt belangrijk is. Hij woont nu klein en leeft zuinig. Wat is er voor jou mogelijk?

WINTER in Amelisweerd

68

INHOUD 69


3.3 Verkeerde stap in de juiste richting Ik hoor het vaker: Je hebt een baan in een sector of beroepsgroep die volledig aansluit bij jouw interesses en passies. Maar toch ben je niet gelukkig in je werk. Hoe kan het? Misschien is het tijd te onderkennen dat je binnen de juiste beroepsgroep de verkeerde functie hebt gekozen? Milou (23) worstelt al een tijd in haar werk, voordat ze via een artikel op LinkedIn naar mij toe stapt. Milou is een jonge, zeer intelligente vrouw aan het begin van haar loopbaan. Ze studeerde sociale geografie en planologie, en doorliep de studie met gemak en plezier. In haar vrije tijd geeft ze bijles op een huiswerkbegeleidingsinstituut en ook privé doet ze het op verzoek. Dat vindt ze erg leuk. Tot haar grote genoegen slagen haar pupillen met tienen voor de vakken waarin Milou hen bijstaat! Voor een afstudeeropdracht verkent ze het werk bij gemeenten. Dit bevalt haar niet erg maar door haar vrijwilligerswerk ontdekt ze haar nieuwe richting: het onderwijs! Ze volgt de master leraar voor voorbereidend- en hoger onderwijs Aardrijkskunde en is helemaal klaar voor haar eerste baan: docent aardrijkskunde. Is dit dan toch niets voor mij? Ik ontmoet Milou voor de eerste wandeling en haar werk valt ontzettend tegen: ze is de hele tijd bezig om de groep tieners in toom te houden. Haar leerlingen letten vaak niet op, laten zich moeilijk aanspreken en tonen nauwelijks respect. Milou:

70

‘ik word gek van het constant terechtwijzen en bezig zijn met andere dingen dan de stof. Ik wil gewoon lesgeven!’. Milou voelt zich er machteloos onder en het maakt haar onzeker. De leerlingen voelen haar onzekerheid aan en worden er alleen maar lastiger van. Ze wordt er doodmoe van. ‘s Ochtends als ze wakker wordt schiet ze direct in de stress. Met een onbehaaglijk gespannen gevoel rijdt ze elke dag weer de file in. Milou twijfelt over het onderwijs. ‘Ik vind alles leuk aan lesgeven: de inhoud van het vak en anderen iets leren, maar hier lukt dat helemaal niet. Moet ik nu meer mijn best doen en blijven volhouden?’. Ze vraagt zich af of het onderwijs toch niet haar roeping is en dat ze gewoon niet geschikt is om les te geven. In ieder geval mag ze van zichzelf niet zomaar opgeven. ‘Wat je begint, moet je gewoon afmaken!, zegt ze. Toch?’. Of? Ik spoor Milou aan haar fantasie te gebruiken; als alles mogelijk was, hoe zou een dag er dan uitzien? Dat blijkt voor Milou een lastige opgave; zij is een analytische denker, een realist én ze vindt dat veel dingen gewoon moeten. Toch komen een aantal dingen aan het licht. Het liefst geeft ze les aan gemotiveerde mensen, die een actieve leerhouding hebben en die vooruitgang boeken. ‘Leeftijd en niveau maken niet zoveel uit, als ze willen werken zorg ik ervoor dat ze vooruit gaan, zegt ze’. Verder wil ze meer afwisseling in haar vakken en vrijheid voelen in werktijden, aanpak en curriculum. Ze wil zich écht bezig houden met

INHOUD 71


kennisoverdracht in plaats van politieagent spelen.

Grote groepen aansturen past niet bij haar karakter.

We vullen Milou’s ideale werkdag verder in: ‘s morgens wil ze lekker wandelen met de hond, en dan ‘s middags en ‘s avonds lesgeven, bijvoorbeeld bij het huiswerkbegeleidingsinstituut in haar dorp, óf als zelfstandige. Ja, liever aan individuen en kleine groepjes. Als dat zou kunnen…. Milou begint steeds meer te voelen voor de laatste optie; zo kan ze haar eigen dagen plannen, is ze haar eigen baas. Maar ze blijft worstelen: ‘Ik moet mijn baan misschien nog een kans geven’, oppert ze. Maar tegelijkertijd wordt ze heel blij van het idee leerlingen individueel te begeleiden.

Haar verlangen naar een eigen huiswerkbegeleidingsinstituut wordt steeds groter maar haar baan opgeven vindt ze natuurlijk heel eng. Hoe zal de omgeving wel niet reageren als ze het docentschap opgeeft? Haar ouders - bij wie ze nog inwoont - zullen vast heel teleurgesteld zijn als hun dochter het na een half jaar al opgeeft.

Wat je begint, maak je af! Milou doet de Talentenscan. Daaruit blijkt dat zij ontzettend goed is in het motiveren en inspireren van individuele tieners met leerproblemen, ze heeft geduld, stemt zich in haar aanpak af op het individu, heeft een grote variëteit aan aanvliegroutes en is creatief in het bedenken van steeds wisselende oefeningen zodat de leerling er plezier in gaat krijgen. Bovendien start ze bij wat de leerling al weet en van daaruit bouwt ze het stap voor stap op. Ze geeft vertrouwen en heeft echt hart voor de ander. Mensen bewonderen haar omdat ze zo breed ontwikkeld is; ze kan moeiteloos meerdere vakken lesgeven. In haar huidige baan komen al deze talenten helemaal niet tot uiting! Milou is een zorgvuldige, analytische en leergierige denker, en - dat gaat vaak samen - een beetje introvert.

72

Analyse maken Omdat Milou analytisch is aangelegd maken we de volgende wandeling, een ‘analytisch’ lijstje. Wat is er vóór en tégen het stoppen met klassikaal lesgeven en het starten van een eigen bedrijf met individuele huiswerkbegeleiding? Als tegenargumenten brengt Milou in dat een eigen bedrijf inkomens-onzekerheid meebrengt. Bovendien geeft ze zichzelf dan geen kans om het klassikale lesgeven onder de knie te krijgen, zo redeneert Milou. Ook vindt ze het moeilijk toe te moeten geven dat ze een inschattingsfout heeft gemaakt. Maar de voordelen zijn groot: als zelfstandige zal ze met meer plezier en ontspanning werken, kan ze haar eigen uren bepalen, zich richten op individuele begeleiding en in verschillende vakken lesgeven. Ze bloeit weer helemaal op bij het idee van een eigen huiswerkbegeleidingpraktijk. We gaan deze wens concretiseren. We berekenen dat Milou zo’n 35 leerlingen per jaar nodig heeft om goed rond te kunnen komen. Milou wil graag in de buurt van haar dorp werken, geen fileleed meer, maar lekker op de fiets naar het werk.

INHOUD 73


Eigenlijk weet ze al dat ze van dit plan gelukkig wordt en op haar ‘inschattingsfout’ ontdekt ze haar pasklare antwoord. ‘Onderwijs is mijn ziel en zaligheid, maar ik heb me nooit gecommitteerd aan de vorm van klassikaal lesgeven’. Einde baan, begin bedrijf Ze besluit haar baan op te zeggen en zal na een vakantie periode niet meer terugkeren. We richten ons ondertussen op het opzetten van haar eigen bedrijf. Ze mailt me dat ze niet wist dat ze ergens zo enthousiast over kon zijn! Milou neemt een sprong in het diepe, maar ze voelt zich er zeker over. Haar keuze klopt en ze heeft handvatten om haar bedrijf vorm te geven. Inmiddels is Milou aan de slag met haar eigen praktijk, ze heeft een naam, een website, een locatie en …. ze heeft haar eerste klanten! Ze doet wat ze het aller-leukste vindt; lesgeven. Maar op een manier die veel beter bij haar karakter en haar ambities past. Over haar nieuwe doelstellingen zegt Milou: ‘Ik wil mensen over hun grenzen heen helpen en laten zien dat zij die moeilijke som ook kunnen maken. Mijn stelregel is: aansluiten bij wat al lukt en dan steeds een klein stapje verder. Persoonlijk, probleemoplossend en gepassioneerd zijn woorden die mijn manier van begeleiden omschrijven’. Kijk naar de website van Milou: Handsonstudiebegeleiding.

74

De inhoud is goed, maar wat is jouw juiste vorm? Vaak ben je op de goede weg, doordat je in een sector werkt die jou aanspreekt. Maar als je niet happy bent past de werkvorm wellicht niet bij je. Met deze tips krijg je inzicht welke vorm van werken beter bij je past: * Een lijst met voor- en nadelen biedt inzicht. Het gaat hierbij niet om de lengte van het ene lijst ten op zichte van het andere lijstje. Het gaat erom dat je het denkproces doormaakt. Daarom is het goed om de lijst uit te schrijven. Zo ontdekte Milou dat haar argument ‘als ik mijn baan opzeg, geef ik ook het klassikaal lesgeven op’, niet klopte. Ze kan over een paar jaar altijd weer kiezen voor het leraarschap. Ga dus na in hoeverre jouw voors- en tegens rationeel zijn. * Voor de analytische mensen onder ons: soms blijf je te veel denken en malen. Je intuïtie en gevoel spelen echter ook een rol in het beslissingsproces. Als je de neiging hebt dit niet zo serieus te nemen kan het goed werken om een stuk te gaan wandelen of een andere fysieke activiteit te ontplooien. Zo kom je beter bij je gevoel. * Bedenk wie je ideale klant, collega, baas, student of leerling is. Doe het zo precies mogelijk en kijk eens hoe je je voelt als dat waar zou zijn. Dit geeft je informatie en meer helderheid op de vraag of je werk je voldoende voedt of dat juist energie kost. En op welke manier je er meer plezier in zou krijgen. Milou werkt veel liever met leerlingen die respect tonen, opletten, meedoen met de gevraagde activiteit en

INHOUD 75


vooruitgang boeken. Dat heeft ze nu strak voor elkaar en het geeft haar weer een competent gevoel en maakt haar energiek. * Milou heeft de neiging om te denken wat er allemaal moet. Ben je ook zo’n moeter? Gun je zelf eens een week en bedenk bij alles: wil ik dit? Als het niet zo is: wat of hoe wil je (het) dan? Het bevat waardevolle informatie om serieus te nemen. * Wil je voor jezelf beginnen, lees het boek Calimero marketing, van Karin Romme, een stimulerend boek voor iedereen die als zelfstandige zijn bedrijf met plezier wil starten.

MILOU

Paddestoel

en in Amel isweer

d

76

INHOUD 77


3.4 Met je gevoel en verstand in de clinch.En dan? Willem werkt 9 jaar als psycholoog/trainer bij prestigieuze trainingsbureaus. Ondertussen is hij een flinke senior geworden en doet hij zijn werk goed en effectief. Maar zijn drive is hij al jaren kwijt. Hij wil iets anders. Maar wat? En dat plan om carrière te maken en veel geld te verdienen, staat ook nog op zijn programma. Moe en chagrijnig piekert hij zich suf en hij loopt er helemaal in vast. Piekeren en piekerloos Als Willem (40) bij mij komt voor het wandelcoachprogramma, werkt hij 9 jaar als psycholoog/trainer bij verschillende trainingsbureaus. Hij heeft een grote workload, veel verantwoordelijkheden en kan het werk goed aan, maar hij verveelt zich en is snel geïrriteerd. Hij laat steeds vaker steken vallen en dat ergert hem nog meer. Willem: ‘Ik voel me ontzettend moe, en breng het niet meer op om wéér een tweedaagse training te geven in een hotel in Zandvoort of Eindhoven. Ik pieker me suf hoe ik hier nu uit kom’. Willem wil iets anders, maar wat? En hij wil veel geld verdienen en ontleent eigenwaarde aan de seniore rol die hij binnen het bureau verwierf. Gevoel en ‘moeten’ liggen met elkaar in de clinch, en Willem kan er niet van slapen. Hij weet niet wat hem de voldoening geeft waar hij zo naar snakt. In de wandeling gebeuren als hij Willem heeft zin energie is en hij

78

‘draai ik het om’, en vraag hem wat er zou piekerloos en zorgeloos zou leven en werken? in deze vraag en vertelt me dat hij dan vol schetst zijn idealen: hij zou werken in een

inspirerende, lichte ruimte, met jonge mensen met onconventionele ideeën. De interactie met het jonge volk inspireert hem. Hij heeft een enorme passie om jonge mensen anders, bewuster te laten kijken naar ideeën, gedachten, gevoelens, beelden: hij wil ze echt wat leren! Verder houdt hij van onderzoek doen en diep in de materie duiken. Bij het bureau was zijn wens al bekend voor grondige literatuurstudies, maar hij kwam er niet aan toe. Ik moedig hem aan om door te fantaseren, maar Willem laat zich ontmoedigen door zijn ‘ratio’. ‘Wie zit er nou te wachten op iemand die jonge mensen bewuster wil leren kijken? En: met zo’n vaag omlijnd werk kan ik toch nooit mijn brood verdienen?’. Doen wat je gemakkelijk af gaat We onderzoeken zijn talenten en ontdekken hoe analytisch en precies hij observeert. Zo leest hij over zijn vak en zo kijkt hij ook naar mensen: elk individu is nieuw en anders en hij is enorm gemotiveerd om mensen te prikkelen het beste uit zichzelf te halen. Met zijn creativiteit en flexibiliteit is hij in staat verschillende manieren te bedenken om zijn ideeën en kennis over te dragen. Hij houdt van de interactie en is ook zo vrij dat mensen zelf kunnen experimenteren en op hun eigen wijze leren. Een baan als docent zou beter aansluiten bij de verlangens voor diepgang in materie, langduriger contact, de doelgroep, en de talenten van Willem, dan de functie van trainer. Als huiswerkopdracht loopt Willem mee met een docent op een opleiding voor maatschappelijk werk en dienstverlening.

INHOUD 79


Hij verwacht niet zo veel maar doet het vooral als afleiding van zijn saaie werk en omdat hij het met mij heeft afgesproken. Onverwacht doet hij een stukje mee en geeft les. Hij vindt het zeker inspirerend en leuk. De studenten zijn geboeid maar kritisch. Dat vindt hij leuk. En wat opvallend is: als hij fouten maakt laat hij dit gemakkelijk van zich af glijden. We constateren iets heel belangrijks: de piekerstand waar Willem in zijn dagelijks werk en leven zoveel last van heeft staat volledig uit als hij les geeft aan deze jonge, niet zo maar te overtuigen mensen. Dat verbaast hem ook. Hij kijkt opgelucht. Zou het docentschap iets voor hem zijn? Maar dan start Willems ratio en komt hij met zijn tegenargumenten: met doceren kun je geen droge boterham verdienen en het heeft geen status. Dit is geen verstandige carrièrestap. Maar er dringt ook het besef door: ‘als ik lesgeef aan deze jonge mensen die niet alles voor zoete koek slikken, dan voel ik me goed, zeker van mijzelf en geïnspireerd!’. Ratio versus gevoel Willem spreekt nog een andere docent en hij mag een deel van de les voorbereiden. Hij ontdekt zijn liefde voor het vak en raakt enthousiaster. In zijn les merkt hij dat hij zich nooit hoeft te forceren en heel erg geniet. In deze lessen ligt de inhoud dicht bij zijn wens: mensen bewust laten kijken naar hun eigen gedrag en gevoelens en hen echt wat leren. Het moet nog een beetje bezinken maar de geest is uit de fles. Er is geen weg meer terug. Willem besluit zijn gevoel te volgen: dit is wat hij écht wil. En kan! Zijn besluit om docent te

80

worden staat vast. Ondertussen krijgt hij de mogelijkheid om zijn lessen uit te breiden. Wat Willem dwars zat, net als veel andere mensen die ik in een wandelcoachtraject beter leer kennen, is dat hij vast zat in het dilemma tussen ratio en gevoel: ik moet geld verdienen, ik moet status hebben, ik moet me optimaal ontplooien binnen dit bedrijf. Dat is prima als het matcht met wat je wilt en kunt. Maar wanneer het niet klopt en je je gevoelens negeert raak je je oorspronkelijke motivatie en drive kwijt. Er ontstaat een vicieuze cirkel die pas te doorbreken is als je weer in contact met je gevoel komt. Het is grappig dat Willem aan het eind van het wandeltraject zegt: ‘ik voel me gelukkig dat ik deze weg in sla; ik ben creatief op mijn manier en draag wezenlijk bij aan de ontwikkeling van mensen. Het geeft me een enorm rijk gevoel!’. Tips om gevoel toe te voegen aan je ratio: Het is dus van groot belang dat je niet alleen naar je verstand luistert, maar ook je intuïtie. Met de volgende tips kun je gevoel en intuïtie laten spreken: * Sta jezelf toe uitgebreid te fantaseren. Vooral voor de plichtsgetrouwe, verantwoordelijke mensen is dit belangrijk om te doen. Wat wil je nou echt, en hoe ziet jouw ideale werk eruit, als er géén obstakels zijn? Wat geeft jou energie, waar word je blij van en - nog belangrijker - wat gaat jou met gemak af, zonder dat je twijfelt aan je zelf?

INHOUD 81


* Ga wandelen of fietsen. Als je een belangrijke beslissing wilt nemen en je komt maar niet dichter bij je gevoel en verlangens, kan bewegen, fietsen, wandelen of met toewijding en aandacht koken of een klusje in huis doen, je uit de gedachtestroom halen. Er na kun je gemakkelijker je gedachten ordenen, dan als je met een vol hoofd een voor- en nadelen lijstje opstelt. * Een belangrijke stroming binnen de moderne psychologie is mindfullness. Het komt er feitelijk op neer dat je door ademhalings- en bewegingsoefeningen met meer aandacht en helderheid leeft waardoor je ook contact maakt met je gevoelens. Mindfullness wordt inmiddels vergoed door veel zorgverzekeraars, en is razend populair onder mensen die zo in hun ‘hoofd ‘ zitten, dat ze hun intuïtie niet meer horen. Probeer deze mindfullness oefening eens, als je hoofd helemaal vol zit op je werk: 

In zo’n staat kun je beter beslissingen nemen die stroken met je gevoel. * Lees Intuïtie, van Malcolm Gladwell. We krijgen zoveel informatie te verwerken dat we op basis daarvan geen besluiten kunnen nemen. We moeten het hebben van onze onbewuste besluiten, die we op gevoel nemen. Leuk geschreven boek met veel voorbeelden.

1. Ga zitten, of als je al zit: ga verzitten. Sluit je ogen en focus op je lichaam: registreer wat je voelt en probeer niet te oordelen, alleen te observeren, zo is het nú, op dit moment. 2. Richt je vervolgens op je ademhaling; haal 20 keer in en uit en focus je volledig op de sensatie van ademhalen. Weer niet oordelen of denken, alleen registreren. Breid je aandacht vervolgens uit naar de rest van je lichaam. Wat voel je allemaal? Dit houd je ongeveer twee minuten vol. 3. Doe nu je ogen open en ervaar wat je ziet. Waarschijnlijk voel je iets meer afstand tot de ruimte waar je bent.

82

INHOUD 83

84

85


4. Talenten Werken met je talent is niet alleen toebedeeld aan mensen als de zangeres Anouk, Barack Obama of Steve Jobs. Ieder mens heeft bijzondere talenten, kwaliteiten die je de potentie geven om bijzondere dingen te doen of te maken. Iedereen is getalenteerd, dat wil zeggen, wij bezitten allemaal een combinatie van sterke punten die ons bijzonder en waardevol maken. Om verder te komen in je zoektocht naar het werk dat jou gelukkig maakt, is het van groot belang dat je deze sterke eigenschappen ontdekt. Waar ben jij nou goed in? En hoe zien andere mensen jouw talenten, waarvoor word jij gewaardeerd? In het wandelcoachprogramma doorloop ik samen met mensen een uitvoerig onderzoek naar talenten. Wat maakt iemand nou waardevol voor een organisatie of een baas, of wat voor eigenschappen heeft iemand in huis om succesvol een eigen bedrijf te beginnen? Deze zoektocht is van groot belang: wie zijn talent benut heeft meer plezier in zijn werk, én meer succes. Bovendien ontwikkel je op de meest optimale manier. Als je werk doet waarin je talenten helemaal uit de verf komen, voel je je competenter, meer tevreden over jezelf, en gaan de werkzaamheden je een stuk gemakkelijker af, waardoor je minder gespannen bent. Daarbij oogst je meer succes door te doen waar je goed in bent, en te laten of te delegeren wat misschien niet je sterkste punt is.

bekleden, dan kan het zijn dat je je verveelt, of gefrustreerd bent in je huidige baan. Als blijkt dat jij een enorm creatief vermogen hebt om oplossingen te bedenken, dan kom je waarschijnlijk beter tot je recht in een omgeving waarin je kunt meedenken over de grote lijnen. Maar hoe definieer je nu je eigen talenten? In de wandelingen zie ik al veel van waar je goed in bent, wat je graag doet. Verder vraag ik mensen om de vraag neer te leggen bij hun omgeving middels de Talentenscan. Daarnaast doen we een talententest. Laat het bewustwordingsproces beginnen, niets geeft zoveel zelfvertrouwen en perspectief als het inzien van je eigen talent!

Het ontdekken van je talenten en ze benutten, geeft je de kans meer richting aan je carrière te geven. Als je alle goede eigenschappen in huis hebt om een leidinggevende functie te

86

INHOUD 87


4.1 Geniet van je unieke combinatie van talenten! Simone heeft in korte tijd een goedlopend bedrijf opgezet. Toch knaagt er iets; ze twijfelt vaak over de dingen waar ze niet goed in is. Het maakt haar onzeker, moe en lusteloos. Ze stelt het uit om aan de slag te gaan. In plaats daarvan gaat ze poetsen en maakt ze haar huis brandschoon. Simone heeft niet door dat ze een heel bijzondere combinatie aan talenten in huis heeft. Op het eerste gezicht lijkt het of Simone (46) het helemaal voor elkaar heeft met haar goedlopende bedrijfje. Tot een half jaar geleden werkte ze als opleidingskundige- en coördinator bij een groot IT-bureau. Door de economische crisis ging het met dat bureau financieel echter zo slecht dat ze werd ontslagen. Dat was geen keiharde klap; Simone was al een tijdje op zoek naar iets anders. Ze was het ontgroeid om voor een baas te werken en begon een eigen bedrijf. Twee maanden na de start loopt het bedrijf al goed. Simone geeft opleidingsadvies aan bedrijven, doet interimmanagement bij opleidingsafdelingen en zet zelfs in samenwerking met anderen een hele nieuwe opleidingstak in de IT op. Ze is gespecialiseerd in e-learning en opleidingsgames. Simone vindt het werk leuk en geniet ervan dat ze eigen baas is. Balen van zwakke punten Maar toch knaagt er iets. Ze vraagt zich vaak af of ze het allemaal wel goed doet en of ze wel toegevoegde waarde heeft.

88

Ook mist ze collega’s om haar heen. Vooral als Simone het gevoel krijgt dat ze moet presteren, wordt het lastig. Ze heeft het gevoel dat ze ‘moet’, en dan is de lol eraf. Ze stelt het werk uit en gaat vooral zitten balen van alles wat niet lukt. Ze geeft aan dat haar leven kabbelt, ze kent geen hoogtepunten. Simone heeft namelijk de neiging om zich te concentreren op waar ze niet goed in is; in haar geval het schrijven van rapporten en plannen, en het uitwerken op detailniveau. Ze baalt ervan dat ze nog geen cursus heeft gevolgd om beter te leren schrijven en neemt het zichzelf kwalijk dat ze niet de tijd neemt voor de details. Eigenlijk vindt Simone dat ze niet goed genoeg haar best doet om haar zwakke punten aan te pakken. Wat mij opvalt bij onze eerste wandeling is dat Simone haar bijzondere talenten bagatelliseert. Ze is sociaal vaardig, heeft snel in de gaten hoe de intermenselijke èn organisatorische processen in een bedrijf verlopen en hoe dat beter kan, en ze heeft ook nog eens een wiskundig talent. Dat vindt ze allemaal heel normaal. ‘Iedereen is toch sociaal?’, zegt ze. Een magere 4,5 Ik zie het vaker bij mensen die ik coach; ze jammeren dat ze niet anders zijn of een bepaalde opleiding niet hebben gevolgd. Ze geven zichzelf op de kop dat ze het niet als nog aanpakken. Er gaan veel gedachten en vaak ook gesprekken in zitten. Ze willen hun zwakke punten verbeteren, en gaan onnodig veel twijfelen als dat niet lukt. Ze zien niet waar ze

INHOUD 89


wel goed in zijn en komen niet op het idee om dat te koesteren.

coaching voor te ontwikkelen, een artikel of zelfs boek over te schrijven.

Ik stel Simone een schaalvraag: ‘Stel, je bent helemaal in orde en hebt van de hele wereld een stempeltje met ‘100% goedgekeurd’ gekregen. Hoe voel je je dan?’. Simone zegt dat ze dan een rustig, fijn gevoel zou hebben en dat ze dan beter zou kunnen focussen. We onderzoeken het nog verder. Als ik haar vraag waar ze nu zit op een schaal van 1 tot 10, geeft ze haar werk en leven nu niet meer dan een 4,5.

Maar de belangrijkste verandering voor Simone is nog wel dat ze haar bijzondere talenten leert waarderen. Ze heeft namelijk echt iets unieks in huis. We ontdekken dat ze een analytische denker is, die tegelijkertijd actiegericht is. Daarbij kan ze goed inspireren en motiveren, is ze warm en betrokken en weet ze mensen heel goed te overtuigen. Vooral die combinatie van denken èn actiegericht zijn is bijzonder en dat begint Simone steeds meer in te zien.

Dan vraag ik haar hoe het leven is, één stapje hoger, op een 5? Ze denkt na en zegt helder: ‘Dan weet ik dat ik niet meer overal goed in hoef te zijn’. Ze voelt de opluchting al. Ze schrikt er zelf een beetje van; kan het zo simpel zijn? We spreken af dat Simone de komende weken het zinnetje ‘ik hoef niet overal goed in te zijn’ zal herhalen. Ze besluit, nog een beetje aarzelend, om de dingen waar ze niet goed in is uit te besteden. Een actiegerichte denker Na deze wandeling gaat ze daar meteen mee aan de slag. Ze zoekt de samenwerking op met een vrouw die de stukken voor haar schrijft. En de mensen waarmee ze samenwerkt bij het opzetten van de opleidingstak gaan ook meer schrijven voor de website die ze opzetten. Verder beslist Simone dat ze zich meer wil focussen op de inhoud. Ze ontdekt haar specialiteit ‘organiseren van het eigen leren’ en wil zich hiermee profileren. Bijvoorbeeld door daar een methodiek of speciale

90

Ze is blij met haar talenten en dat maakt een bijzonder gevoel bij haar los. ‘Ik kan nu echt genieten van de dingen die goed gaan, en er gaat ontzettend veel goed! Daardoor heb ik het gevoel dat mijn leven weer hoogtepunten heeft’. Met haar bedrijf is ze nu in gesprek met grote klanten! En wat voor een punt geeft ze haar werk en leven nu? Een 9!. Kijk op haar website Siemprovement. Ontdek en koester je talenten Ben jij je net als Simone niet bewust van je unieke talenten? Vind je ook vaak dat je je zwakke punten moet verbeteren en zit dat je in de weg? Met deze tips ga je je unieke talenten waarderen: * Geef jezelf het 100% in orde stempel: hoe zou je je voelen? Wat zou je doen? Schrijf het eens op.

INHOUD 91


* Ontdek wat je talenten zijn. Dat kan door een test te doen, maar ook door anderen te vragen wat zij bijzonder en goed aan je vinden. Natuurlijk kun je ook bij jezelf nagaan wat je talenten zijn, en denk dan niet te snel ‘maar dat kan toch iedereen?’. * Doe de oefeningen uit de Minicursus: Kies voor geluk! In 5 stappen naar optimale inzet van je talent. Je kunt er je talenten mee ontdekken. * Schrijf je talenten op en hou ze steeds op het netvlies (in plaats van je minder sterke punten), bij het solliciteren, bij een volgende stap in je carrière of tijdens oriënterende gesprekken. Zo zullen de stappen die je zet, sneller overeenkomen met je sterke punten. * Zorg ervoor dat het werk dat je doet klopt met je unieke talenten. Vraag je eens af of wat je doet aansluit bij je talenten. Past het werk bij je sterke punten, ben je er goed in? Als dat niet het geval is, is het een goed idee om na te denken hoe het anders kan. * Stel jezelf de schaalvraag; als je werk ideaal is, en alles is helemaal goed, hoe ziet het er dan uit? Dat is een 10. Welk cijfer geef je nu, en welke kleine stap kan dat cijfer omhoog een punt om hoog brengen?

92

Knotwilgen in Rhijnauwen

INHOUD 93


4.2 Sleutel niet aan jezelf! Veel mensen sleutelen aan dingen waar ze niet goed in zijn. Ze zijn ontevreden over zichzelf en doen steeds opnieuw pogingen om dingen te verbeteren. Het is een heilloze en vermoeiende weg. Het blijkt veel efficiënter én leuker te zijn om je te storten op je talenten. Lennart (35) besloot te stoppen met ploeteren en richtte zijn werk anders in. Nu geniet hij weer. Als Lennart start met het wandelcoachprogramma, werkt als manager bij een organisatie-adviesbureau; hij geeft leiding aan consultants die veranderprocessen in bedrijven begeleiden. Zijn baas geeft hem op voor het wandelcoachtraject. ‘Hij twijfelt te veel en moet veel sneller beslissingen leren nemen’, zo vindt de baas. Lennart zelf wil ook dat er iets verandert. Hij wordt vaak moe van zijn werk en is onzeker als er iets misgaat. Thuis piekert hij veel. Hij vindt zijn baan leuk, maar waar ligt het dan aan? Stokken bij de uitvoering Tijdens onze wandelingen merk ik dat Lennart helemaal niet het type snelle beslisser ìs. Hij spreekt doordacht en kiest zorgvuldig zijn woorden, hij analyseert alles wat we bespreken. Uit de Talentenscan blijkt hetzelfde; hij is een intellectuele denker en een ideeënvormer. Hij combineert intellect met creativiteit. Het probleem is echter dat hij in zijn werk niet altijd op deze kracht kan vertrouwen. Dat tast zijn zelfvertrouwen aan. Als er zich acute problemen voordoen, gaat hij flink nadenken en raakt hij aan het twijfelen. Ook al zegt zijn intuïtie hem dat hij moet ingrijpen, dan nog blijft hij

94

nadenken over de juiste beslissing. Zijn talenten kan Lennart wel heel goed en bruikbaar inzetten in de startfase van een project. Hij geniet wanneer hij het probleem van een bedrijf analyseert en vervolgens oplossingen bedenkt. Hij krijgt snel verschillende originele ideeën en kan de waarde ervan inschatten. Zijn oplossingen zijn ijzersterk en creatief. Hij kan voor de implementatie van die oplossingen ook heel goed de vertaalslag maken en een concreet plan schrijven en dat presenteren. Maar wanneer het op de uitvoering aankomt, stokt hij. Hij moet in die fase dingen doen die niet goed bij zijn sterke punten passen; hij ís nu eenmaal niet de beheersmatige, gestructureerde controleur die op alle details let en acuut mensen aanstuurt. Creatieve oplossing Lennarts probleem speelt bij heel veel mensen. Op de werkvloer moeten we alles kunnen, terwijl je nooit overal goed in kunt zijn. Vaak wordt er niet gekeken naar iemands talenten, maar gesleuteld aan de zwakke punten. Bedrijven sturen mensen die een hekel hebben aan presentaties geven naar een cursus als ‘Presenteren met overtuiging’. Onzekere managers doen workshops ‘Krachtig leiding geven’, terwijl ze misschien juist veel beter op hun plek zijn als uitvoerend expert. Beter is het om jezelf te accepteren zoals je bent, met zwakheden en talenten. En je dan te concentreren op waar je wèl goed in bent! De derde wandeling vraag ik Lennart: ‘stel dat je je alleen

INHOUD 95


hoefde bezig te houden met de eerste fase van een project, hoe zou je dat vinden?’. ‘Dat zou fantastisch zijn!’, zegt hij. Op zoek naar een creatieve oplossing voor zijn wens bedenkt Lennart dat hij één consultant in zijn team heeft die juist wel heel goed is in structuur en details. Het is iemand die ook nog eens toe is aan een verdere uitdaging. Lennarts ideale rechterhand dus. Lennart voelt zich sterk in zijn wens en voelt het zelfvertrouwen in hem stromen. Dit zou zo goed bij hem passen en heel goed zijn voor de organisatie! Hij stapt naar zijn leidinggevende met het voorstel om met deze consultant zijn werk te verdelen; hij zal zich op de startfase richten en de ander op de uitvoering. Zijn baas is enthousiast; hij is slim en ziet in dat werknemers die doen waar ze goed in zijn meer werk verzetten en zo meer geld binnenhalen. Minder stress, meer energie Het blijkt een gouden greep. Blij vertelt Lennart me een paar maanden later dat deze inzichten zijn manier van werken compleet hebben veranderd. ‘De nieuwe verdeling heeft enorm geholpen. Ik ben minder gestresst en krijg weer energie van waar ik mee bezig ben. Ook durf ik weer meer te varen op mijn intuïtie; mijn denken zit me niet meer in de weg maar is juist een eigenschap geworden die me helpt mijn werk beter te doen.’ Stop met sleutelen Verspil jij ook energie aan doen waar je niet goed in bent? Met deze tips haal je alles uit jezelf en wordt je werk weer leuk.

96

* Vind uit waar je goed in bent. De werkzaamheden waar je energie van krijgt, sluiten meestal goed aan bij je talenten. Houd een week lang bij van welke activiteiten je energie krijgt en wat juist energie kost. Welke talenten ontdek je? Wat als je dit meer zou inzetten? Als bepaalde werkzaamheden je alleen maar energie kosten, passen ze niet goed bij je. * Stop met sleutelen aan waar je niet goed in bent, accepteer dat daar niet je kracht ligt. Cursussen volgen om zwakke punten te verbeteren, zetten meestal geen zoden aan de dijk. Je wordt er met veel inspanning ietsje beter in, maar als je tijd en energie besteed aan waar je wél goed in bent bereik je veel meer en kun je erin gaan excelleren! Volg een cursus waar je verschrikkelijk veel zin in hebt! * Bekijk hoe het anders kan. Ga met je leidinggevende om tafel zitten en bespreek welke werkzaamheden je kunt uitbreiden en uitbesteden. Misschien zit er wel iemand in je team die presentaties geven fantastisch vindt, terwijl jij het liefst verslaglegging doet. * Nu denk je misschien: mijn werk kán helemaal niet anders. Maar wanneer je je talenten ontdekt, krijg je een natuur-lijk zelfvertrouwen. Dat geeft ontspanning en een heldere geest. En dat zorgt er weer voor dat je creatiever wordt in je oplossingen én anderen daarvan weet te overtuigen.

INHOUD 97


* Een tip voor managers: weet welke talenten je teamleden hebben. Maak er gebruik van! Probeer de taken op zo’n manier te verdelen dat medewerkers hun talenten optimaal kunnen gebruiken. Ze hebben meer plezier in hun werk, worden productiever en leveren meer geld, omzet of resultaten! Wie wil dat nu niet?

OPKOMENDE winterZON AMELISWEERD

98

INHOUD 99


4.3 De invloed van je ouders is groot, maar wat wil jij? Jarenlang heeft Karina zich met veel enthousiasme en plezier op haar baan bij de bank gestort. Maar na een paar jaar komt ze erachter dat ze dit ook deed om juist iets anders te doen dan wat haar ouders deden. Maar wat wil zij nu écht in het leven? Karina (30) komt uit een echte horecafamilie. Vanzelfsprekend gaat Karina na de middelbare school naar de Hotelschool. Ze maakt het af maar een ding wordt duidelijk: de horeca is leuk als studentenbaantje en ze wil absoluut niet in de voetsporen van haar ouders treden. Ze wil het anders doen: ze ambieert een mooie kantoorbaan! Promotie Via het uitzendbureau vindt ze een baan bij een bank. Ze geeft financieel advies aan particulieren. Ze werkt in een leuk team, ze krijgt een interne opleiding en ze is trots dat ze haar kantoorbaan heeft gevonden. Na vijf jaar maakt ze promotie en wordt ze Bedrijvenadviseur. Het is een complexe baan; ze maakt analyses, zet cijfers op een rij en verdiept zich in ondernemersplannen. Deze baan is eigenlijk te hoog gegrepen. Dan gaat ook Karina’s perfectionisme in de weg zitten; ze wil alle analyses perfect uitvoeren. Regelmatig werkt ze ook ’s avonds en in het weekend door. Perfectionisme kan een mooie eigenschap zijn, als je werk goed bij je past. Maar is dat niet zo, dan is het juist een recept voor een burnout.

100

Randje van overspannenheid Als ik met haar ga wandelen zit Karina op het randje van overspannenheid. Ze vraagt zich af waar het mis is gegaan; die ambitieuze baan bij de bank was toch wat ze altijd al wilde? Maar als we de Talentenscan doen en haar talenten verder onderzoeken, blijkt al snel dat dit helemaal niet die droombaan is. Zo heeft ze twee grote krachten die eruit springen: ze heeft van alles in huis om mensen te helpen en van dienst te zijn; ze is geduldig, enthousiast, kan mensen blij maken, ze kan goed luisteren en toont oprechte belangstelling. Verder is ze onbevreesd in het aangaan van nieuwe contacten. Naast deze behulpzame en mensgerichte aspecten is Karina ook een organisatietalent; geordend en gestructureerd. Ze kan goed overzicht houden. Wat ze wil is vooral praktisch hulp bieden, waarbij zij volgens bepaalde procedures kan werken en resultaat ziet. Een baan waarbij ze mensen kan helpen, in een goed gestructureerde organisatie zou veel beter bij haar passen. Wat doen je ouders? Het is een echte eyeopener. ‘Ik kan het prima vinden met mijn ouders maar ik wilde vooral iets anders gaan doen dan zij’, zegt Karina. ‘Maar ik ben nooit goed op zoek gegaan naar welk werk echt bij mij past’. Ik zie het vaker. Veel mensen kiezen een bepaald beroep omdat hun ouders dat graag willen. Ze gaan bijvoorbeeld rechten

INHOUD 101


studeren omdat hun vader dat ook heeft gedaan (of zegt dat het een goede keuze is) en belanden in dezelfde branche. Of ze zetten zich juist af tegen de wensen van hun ouders en gaan iets compleet anders doen. Dat gaat bewust maar vaak onbewust. Je wilt de waardering van je ouders, je wilt ze trots maken. Daar komt nog bij dat je heel jong een opleiding moet kiezen; op dat moment denk je nog niet echt na over wat je precies wilt. Het probleem is dat als je op die manier je carrièrepad uitstippelt, je bewust of onbewust negeert waar je talenten liggen. En daar zit juist heel veel richting in. Wat past echt? Nu Karina haar talenten kent en weet in wat voor een soort organisatie zij tot haar recht komt, gaat ze op zoek naar het werk dat beter bij haar past. Ze oriënteert zich door met een consulent mee te lopen die bij een organisatie voor verstandelijk gehandicapten werkt. Maar ook dat is het niet helemaal; behalve mensen helpen wil ze vooral ook veel regelen, en een baan hebben waarbij veel structuur en duidelijkheid is. Ze praat met een re-integratieadviseur, deze baan spreekt haar heel erg aan maar het ontbreekt haar aan kennis en ervaring. Het lijkt haar vooral leuk om de eerste intake te doen en het begin traject uit te zetten. Aan de ‘front office’ van het re-integratiebureau kan ze veel regelen en tegelijkertijd mensen helpen. Karina wil er misschien een opleiding in volgen. Ze voert nog een gesprek met een officemanager bij een loop-

102

baan- en outplacementbureau. Dit regelwerk in deze persoonlijke organisatie spreekt haar enorm aan: een functie waar ze mensen kan helpen door veel te regelen, en dat heeft ze nu al allemaal in huis! Karina zal Karina niet zijn als ze niet keihard aan het solliciteren slaat. Ze solliciteert onder andere op de functie van projectcoördinator bij een trainings- en coachbureau. Ze voert twee leuke gesprekken, ze is reuze enthousiast en…ze wordt aangenomen! In deze sfeer, met deze leuke mensen met wie ze zich helemaal op haar gemak voelt, wil ze werken. Ze gaat zich inzetten voor al het regelwerk ten behoeve van trainers en coaches. Karina is door het dolle heen. Kom los van verwachtingen Ben jij ook in de voetsporen getreden van je ouders, of heb je je er juist tegen afgezet? En heb je in de loop der jaren het gevoel gekregen dat je baan niet helemaal bij je past? Met deze tips kom je los van de verwachtingen van anderen. * Stel jezelf eerst de vraag of je ouders, je gezin of misschien andere familieleden een belangrijke rol hebben gespeeld bij het kiezen van je carrièrepad. Doe je dit werk omdat zij dan trots op je zijn, of omdat je er zelf van geniet? Past het werk wat je doet echt bij je, of denken andere mensen in je omgeving vooral dat dit de geknipte baan is? * We willen allemaal onze ouders gelukkig maken en waarde-ring bij hen oogsten. Dat is een heel natuurlijke neiging, en er hoeft helemaal niets mee mis te zijn. Maar praat er eens met vrienden over; vertel hen hoe je in dit werk

INHOUD 103


bent gerold en vraag of zij vinden dat jouw baan bij je past. * Als je het gevoel hebt dat je baan niet bij je past, ga dan op onderzoek uit. Praat met mensen die werk doen waarvan jij denkt: ‘misschien is het wel wat voor mij?’. Solliciteren kun je ook verkennend doen; tijdens een procedure en sollicitatiegesprekken kun je er ook achter komen of een andere functie bij je past. * Vind je het moeilijk of eng om in actie te komen? Lees dan het boekje Te vroeg oud te laat wijs, van Gordon Livingston. Een boek vol wijsheden. Zijn motto: ‘We zijn wat we doen’. Het is een bekend verschijnsel in de psychologie dat je gevoel je gedrag volgt. Ga dus niet zitten wachten tot je beter in je vel zit voordat je solliciteert of je oriënteert, maar pak het meteen aan. Je gaat je er beter door voelen!

KARINA

104

INHOUD 105


4.4 Blijf je ijsberen door beren op de weg? Aleida is erg moe van haar werk als onderwijskundig beleidsmedewerker. Het bureau- en papierwerk hadden nooit haar passie en toch is het haar dagelijkse werk. Zij verdient er goed mee. Maar zij vindt haar werk nutteloos en wil meer betekenis geven aan haar werk. Maar hoe? Haar baanzekerheden opgeven valt haar moeilijk. Gelukkig weet ze langzaam uit de worsteling tussen verlangen en zekerheid te komen. Ze twijfelde na de middelbare school tussen een studie verpleegkunde en onderwijskunde en Aleida koos voor de laatste studie, een beetje op advies van haar ouders. Eigenlijk beviel de studie niet, maar met haar medestudenten had ze het zo gezellig dat ze haar studie toch afmaakte. Ze belandde in verschillende onderwijskundige banen en nu werkt ze bijna 3 jaar bij een ROC als onderwijskundig beleidsmedewerker. Het houdt in dat ze bureauwerk doet: vergaderingen voorbereiden, docentenwerkgroepen leiden, nieuwe weten regelgeving verwerken in beleidsplannen en deze presenteren aan het MT. Ze doet het allemaal met veel moeite. Aleida vraagt zich vaak af wat het nut is van al dat werk als die beleidsplannen toch maar in een la verdwijnen en ze wordt moe van de docenten die ze steeds maar moet motiveren. Ze merkt dat ze niet meer geconcentreerd en gemotiveerd werkt. Daar wordt ze heel onrustig van; zo’n manier werken past niet bij haar natuur. Ze slaapt slecht en is ook minder enthousiast buiten haar werk om.

106

Gezondheid Fantaseren over haar werkwensen vindt Aleida heel lastig. ‘Als ik iets bedenk dan denk ik gelijk dat het toch niet kan’, zegt ze. Ik moedig haar aan en stel kleine, eenvoudige vragen en langzamerhand tekent zich een beeld af. Aleida wil in ieder geval mensen helpen want dat geeft haar echt een nuttig gevoel en ze wil resultaat zien van haar inspanningen. Omdat ze een tijd in Zuid-Afrika werkte en vrijwilligerswerk doet met asielzoekers spreekt het interculturele haar aan, mogelijk wil ze werken voor allochtonen, en ook kinderen en studenten spreken haar aan. De gezondheidszorg komt ook weer om de hoek kijken net als in haar middelbareschooltijd. Soms vinden mensen het spannend om los te gaan in het fantaseren. Wensen, verlangens, gevoelens, die ergens wel aanwezig zijn maar die je nog net voldoende kunt negeren om je leven en werk draaglijk te houden, komen zomaar bloot te liggen. Je kunt er niet meer omheen en het vraagt om spannende stappen. En aan de andere kant denken mensen ook: dat lukt toch niet! En het klopt dat niet alles wat je wilt mogelijk is; je moet talent hebben voor het werk dat je wenst en het moet haalbaar zijn. Maar in de praktijk blijkt er wel veel meer mogelijk dan mensen denken! En om te ontdekken wat je echt wilt is het nodig om eerst de fantaseerdeur open te zetten zodat je erna kunt ontdekken wat je ervan gaat realiseren. Talenten, gesprekken en een opleiding We onderzoeken haar talenten en Aleida is erg goed en ge-

INHOUD 107


makkelijk in contact maken met mensen en ze kan hen goed op hun gemak stellen. Ze is ook onderzoekend ingesteld en zal er alles aan doen om kwaliteit af te leveren. En daarin zal ze haar eigen gang gaan en onafhankelijk zijn. Ze wil beïnvloeden en voelt zich meer thuis als ze zelf aan het roer staat dan dat iemand haar leiding geeft. Complexe situaties vindt ze leuk! Ze kan goed het overzicht houden. We combineren haar wensen en talenten en Aleida onderzoekt verschillende beroepen in de gezondheidszorg. Ze spreekt met een pedagoog, een ergotherapeut en een fysiotherapeut en iemand van HR van het UMC die vertelt over het vak van verpleegkundige. De volgende wandeling weet ze een ding zeker: het medische spreekt haar aan. En ook de beroepskeuzetest bevestigt dit. Vooral voor fysiotherapie voelt ze veel: ‘ik kan onderzoeken, mensen echt helpen, de resultaten zijn zichtbaar, en ik sta als professional aan het roer. ‘Maar alle opleidingen zijn fulltime’, zegt ze. ‘En kan ik het wel?’, vraag ze zich af. ‘Weet je het zeker?’, vraag ik haar. Het zijn beren op de weg die mensen zien op het moment dat de waarheid dichterbij komt. ‘Kan het echt waar zijn dat ik met plezier en geluk werk in de toekomst?’. Worstelen tussen angst en verlangen De deeltijdopleiding bestaat en is in Breda en op de opendag en de meeloopdag spreekt Aleida met studenten, docenten, ziet ze behandelingen en volgt ze enkele colleges. Ze ziet hoe onderzoek en praktijk verbonden zijn en hoe mensen ge-

108

holpen kunnen worden. Ze is om. Voor 200%. Er is geen weg meer terug. Dit is wat ze wil. Ja maar, ja maar, ja maar: de volgende beer is zo juist geboren. Het is nog een kleintje maar beren kunnen snel groeien. De hypotheek, minder werken, toch nog deze ongeïnspireerde baan? Hoe zal ze het oplossen? We nemen het een voor een door. Dat ze fysiotherapie wil studeren is duidelijk en ook dat Aleida niet meer wil werken als onderwijskundige bij het ROC. Ze weet dat ze wil werken in de gezondheidszorg en ze ontdekt dat er ook een functie bestaat als assistent fysiotherapie. Een nieuwe baan in de gezondheidszorg is een realistische optie. Ze brengt haar financiën in beeld en is bereid haar spaargeld aan te breken als het nodig is. Met een aangepaste levensstijl kan ze het een tijdje uitzingen. Het geeft allemaal lucht. Het voelt niet meer als een offer. En dan komt er een groot cadeau. Aleida wist wel dat het speelde maar dat het ROC zo royaal kon zijn?! Het ROC moet inkrimpen en iedereen die uit eigen beweging vertrekt krijgt een royale vertrekpremie mee! Aleida valt van haar stoel van geluk. Ze zegt onmiddellijk haar baan op, schrijft zich in voor de opleiding fysiotherapie en viert die avond nog een feestje met familie en vrienden. Wending Mensen die ik coach willen graag doen wat echt bij hen past.

INHOUD 109


Ze willen een carrièreswitch maken, mensen helpen, voor zichzelf beginnen, weer gaan studeren. Maar ze worden heen en weer geslingerd tussen dit verlangen en de behoefte aan zekerheid. En het is ook goed om geen overhaaste en wilde stappen te nemen. Maar ga fantaseren en op onderzoek uit, praat met interessante mensen en kijk welke volgende stap je kunt maken. Wanneer je echt in actie komt genereert dat al heel veel energie! Aleida rondt met plezier haar werkzaamheden af en solliciteert heel intensief naar een baan en vindt een er een als coördinator voor activiteiten van vertrouwenspersonen en coaches bij een steunpunt voor cliëntenraden. Zo leert ze gelijk een kant van de zorg kennen. Het gaat nu hartstikke goed met haar. Vrienden vinden haar weer vrolijk en optimistisch. Haar leven neemt een geheel andere wending. Op termijn wil ze zich misschien specialiseren in zorg voor allochtonen en ontwikkelt ze er trainingen voor. Mogelijk begint ze haar eigen praktijk of wordt ze teamleider!

* Fantaseer meer! Wat zou je doen als alles mogelijk was en er geen belemmeringen zouden zijn, hoe ziet je werk er dan uit? Vragen die kunnen helpen zijn: welke 3 zaken wil je in ieder geval terug zien in je werk? Voor wat wil je gewaardeerd worden? Waar krijg je energie van? Wat zou je willen leren? Neem je wensen en verlangen serieus. Ze zijn namelijk niet zomaar te veranderen. Start daarna je onderzoek. * Ban de beer. Denk niet meteen ‘ja, maar, het kan niet’. Als je hier steeds de nadruk op legt word je heel moedeloos. Praat met boeiende mensen of start een coachtraject. Alleen al de beslissing om een coachprogramma te volgen gaf Aleida al energie, maakte dat zij bewuster nadacht over haar toekomst en gaf haar hoop. * Lees De wending, van Geer hard Bolte. Een heerlijk en bemoedigend boek!

Stop met ijsberen en ban de beer Verlang jij ook naar doen wat echt bij je past, en wil je onderzoeken wat er mogelijk is? Met deze tips kom je in actie. * Haal nog eens terug in herinnering wat je wilde als kind of op de middelbare school? Aleida komt nu toch weer terug in de gezondheidszorg, de wens die ze toen ook had.

a

Aleid

110

INHOUD 111


4.5 Gered door een burnout, maakte jij dat ook mee? Marlies werkt als assessmentpsycholoog en na een interne verandering van het beleid, wordt er veel meer flexibiliteit van haar gevraagd. Ze redt het niet met haar 2 kleine kinderen en een vriend met een druk eigen bedrijf. Na verfrissende wandelingen ontdekt ze dat het haar niet meer om presteren gaat maar om plezier. Haar gezicht klaart op en haar lichaam ontspant: Marlies wordt juf. Ze start in september met de opleiding. Toenemende druk Marlies werkt 5 jaar als assessmentpsycholoog. Ze doet selectie- en ontwikkelassessments en diagnostische onderzoeken. Ze ervaart het als een verantwoordelijke baan waarin ze in korte tijd belangrijke adviezen moet formuleren voor mensen en bedrijven. Ze deed het lange tijd met plezier, tot de verandering in het beleid. Marlies heeft een leuke vriend met een druk bedrijf, maar de opvang van de kinderen komt, net als bij veel vrouwen, helaas, vaak op haar schouders neer. De flexibiliteit die de organisatie haar altijd heeft geboden is er niet meer. De concurrentie is toegenomen. Voor Marlies betekent dat er een voortdurende vraag is om onverwacht te werken, lange werkdagen te maken en de vele rapportages moeten nog eerder klaar zijn. Marlies wil tegelijkertijd bij haar kinderen zijn en bovendien vindt zij geen oppas. Maar ze doet er alles aan om goed te boek te blijven staan bij haar werkgever en ze werkt en werkt maar.

112

De druk op haar gezin, op haar werk en vooral op haarzelf wordt heel groot. Marlies is op weg naar een burn-out: ze kan slecht tegen geluid, reageert geïrriteerd op haar kinderen, leest en slaapt moeilijk en ervaart leuke dingen ook als een verplichting. Ze voelt zich uitgeput en huilt snel. Creatieve wensen Vlak voor de eerste wandelsessie heeft Marlies zich, met veel wroeging, ziek gemeld. Na haar ziekmelding is ze misselijk, heeft ze veel hoofdpijn en is nog zieker dan voorheen. Maar de wandeling doet haar goed. Een liedje dat haar helpt en een gevoel van vrijheid geeft is Lef van Karin Bloemen. Nadenken over wat ze het allerliefste wil doen kan Marlies als de beste. Ze vult met gemak een zeer gevarieerde werkdag in: ‘na een rustige start van de dag, samen met Oscar en mijn kinderen, loop ik mijn tuin in (die ik nu niet heb), en ik voel het gras onder mijn voeten. Het gras dat me draagt en niet veroordeelt, geeft me veel rust. In de ochtend fotografeer ik met aandacht een gezin met jonge kinderen, ’s middags geef ik dansles, ook aan kinderen, schrijf ik op mijn blog en knutsel ik, samen met mijn oudste dochter, kaarten, die ik verkoop op een site’. Marlies wordt heel gelukkig van de gedachte aan deze dag en haar eerste stap is, in het kader van haar herstel, om voortaan rustig en met aandacht op te staan. Bovendien gaat ze meer tijd besteden aan creatieve activiteiten met haar kinderen en kinderen uit de buurt.

INHOUD 113


Het doet Marlies goed en ze mailt na een paar dagen haar verslag met een lied erin dat haar gevoelens vertolkt, Gabriella’s Song.

van haar dochter heeft ze zicht op de functie van leerkracht. Nu ze het weet spreekt ze met leerkrachten over hun vak en over de Pabo.

Juf Soms is het bijzonder hoe ons onbewuste werkt. Als ik Marlies weer zie weet zij, zonder enige twijfel wat haar volgende loopbaanstap zal zijn: juf. Ze wordt leerkracht in de onderbouw. Het contact met kinderen, ouders, creatief kunnen zijn, een zekere routine hebben maar ook nieuwe dingen creëren, balans zoeken tussen eigen ideeën en doelen vanuit het onderwijs, originele lessen maken; ze is één en al motivatie. ‘Heb je er nooit eerder aan gedacht’, vraag ik? ‘Nee, nooit’.

Eigen tijd Marlies overlegt met haar werkgever en haar contract wordt ontbonden. Zij bezoekt open dagen van Pabo’s en kiest voor de opleiding bij de Marnix Academie in Utrecht. Marlies is heel enthousiast maar het afscheid van haar oude werk verloopt niet soepel. Dat kost haar veel energie en ze wordt er weer heel moe van. Zo moe dat als haar dochter uit school komt Marlies aan het eind van haar Latijn is. Ze kan dan haast niet meer wakker blijven.

Wanneer we haar keuze naast haar verlangens van haar liefste werkdag leggen zijn er veel overeenkomsten. We onderzoeken haar talenten en deze sluiten goed aan. Met haar attente zorgzaamheid stelt ze iedereen op haar gemak en slaat ze bruggen tussen mensen. Haar oudste dochter zit op een voornamelijk zwarte school in de buurt. Marlies legt heel vanzelfsprekend contact met Marokkaanse ouders en kinderen en betrekt hen bij activiteiten op school.

We kijken naar wat haar kan helpen. Om bij te komen gaat ze enkele stappen nemen: elke middag doet ze een dut van 2 uur voordat Rosa uit school komt, zodat ze op dat moment energie heeft. Marlies boekt een weekend helemaal alleen in een gezellige B&B in Zeeland en samen met haar vriend gaat ze, zonder kinderen, enkele dagen naar Berlijn.

Marlies ziet het potentieel in mensen en heeft een natuurlijke aanmoedigende houding, ze is helder in probleemanalyse en creatief in oplossingen, ze ziet èn is in staat om zich flexibel op te stellen naar verschillende leerstijlen van kinderen. Daarbij is ze op allerlei terreinen creatief en heeft Marlies een degelijke mensenkennis. Omdat ze betrokken is bij de school

114

Het doet haar goed. In het weekend alleen maakt ze het fotoboek dat ze al zo lang wilde maken en in Berlijn ontdekt haar vriend dat hij meer tijd wil nemen voor het gezin. Daarin steunt hij haar zeer. Marlies mailt me de volgende song We fall down and we get up. Verder herstel Nu Marlies de last van haar baan van zich heeft afgeschud

INHOUD 115


wordt ze langzamer weer energieker. Toch laat ze haar plan om in januari al te starten met de opleiding varen. ‘Het is te vroeg, zegt ze. Ik ben er nog niet bovenop. Ik overlegde met mijn vriend en we kunnen de tijd nemen. Ik start in september’. We kijken hoe Marlies de tijd goed kan gebruiken zodat ze persoonlijk en fysiek herstelt. Ze gaat een belangrijke oefening doen: elke avond neemt ze de dag door en schrijft ze 3 dingen op waar ze tevreden over is. Ze mailt het me en het doet haar goed. Ze gaat het sporten weer oppakken, gaat alvast een snuffelstage regelen, het voorbereidend boek voor de Pabo lezen en wil graag deelnemen aan de Voorleesexpress. Zelf zegt ze het zo: ‘Ik weet heel goed wat ik wil en volg nu mijn hart. Ik ben er inmiddels achter dat ik wil bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen in combinatie met creatieve activiteiten en mensen wil verbinden. Dat ik er niet eerder opkwam’. Inmiddels zoekt Marlies met haar gezin een huis met een tuin zodat ze het gras onder haar voeten kan voelen. Doe wat je energie geeft Ben jij net als Marlies in een burnout terecht gekomen en merk je dat je baan niet meer bij je past. Met deze tips stop je met ‘moeten’ en ontdek je wat je energie geeft. * Koop een mooi opschrijfboekje en zoek een fijne, rustige plek op waar je rustig kunt fantaseren. Beschrijf het verloop

116

van een ideale dag uit je ideale leven. Doe het in de tegenwoordige tijd en voel hoe het is als het al bereikt is. Zet zoveel mogelijk op papier. Waar krijg je energie van? Waar word je gelukkig van? Denk niet alleen aan werk; voor welke hobby, sport of andere vrijetijdsbesteding wil je het komende jaar meer tijd vrij maken? En hoe zit het met vriendschappen, familie en de liefde? * Neem tijd voor jezelf: boek een weekend alleen. Marlies kwam bij in het gezellige Bed en Brood in Veere en nam alle tijd om haar fotoboek te maken. * Als je kinderen hebt ga eens zonder hen, en met je partner, samen weg. Bespreek eens wat je zo fijn vindt aan de ander en wat je meer zou willen van de ander. * Sommige grote stappen, zoals het starten van een geliefde studie, kunnen herstellend werken. Maar onderzoek of je er echt klaar voor bent. Wat houdt de studiebelasting in, wat wordt er van je verwacht? De studieboeken vormen geen punt voor Marlies, maar ze voelt zich nog te kwetsbaar om na 4 weken al feedback te krijgen over haar eerste praktijk onderdeel voor de klas. * Ga wandelen, natuurlijk. Ook Marlies vond het wandelen tijdens het coachtraject heerlijk; de frisse wind op haar wangen gaven haar rust. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat de natuur echt herstellende effecten heeft. Ze kon in de natuur makkelijker fantaseren over haar droombaan

INHOUD 117


en kreeg er ook weer energie van. Neem iemand mee die goed naar je kan luisteren. * Een boek dat Marlies enorm inspireerde was Een nieuwe carrière na je vijfendertigste van Marieke Hoogwout.

ers

t doch t e m ies l r a m

118

INHOUD 119


5. Drijfveren Veel mensen rollen in hun werk en ze verwerven een prima baan en verdienen er geld mee. Iedereen moet rondkomen, soms heb je een gezin om te onderhouden. Maar het feit dat je inkomen moet genereren verklaart nog niet waarom je precies voor deze baan hebt gekozen. Bovendien verklaart de financiele prikkel van je werk niet je werkstijl.

van een leidinggevende functie, terwijl ze zich eigenlijk bezig wilden houden met de inhoud van hun vak. Of mensen die als salesmanager werken, terwijl ze eigenlijk de droom koesteren mensgericht werk te doen. Sommige mensen denken dat ze echte carrièretijgers moeten zijn, terwijl ze eigenlijk veel behoefte hebben aan vrije tijd.

We zijn allemaal gemotiveerd om te werken door andere redenen dan simpelweg brood op de plank. Sommige mensen willen graag iets betekenen voor de samenleving, en worden docent, coach, fysiotherapeut, anderen willen hun strategische visie overbrengen en worden consultant, manager, communicatieadviseur. De verschillende drijfveren doen niet onder voor elkaar, de ene ‘reden’ om je werk te doen is niet beter dan de andere. Maar het is wel van groots belang om je drijfveren te kennen, en ernaar te handelen. Drijfveren geven richting aan je carrière en vormen je morele klankbord als je op een kruispunt staat.

In mijn wandelcoachprogramma zoeken we naar deze drijfveren, die bepalen wat voor werknemer of ondernemer je eigenlijk bent. Gaat het jou erom invloed uit te oefenen, of is vrijheid de belangrijkste drijfveer in je werk? Wat is jouw hoogste motivatie in dit (zakelijke) leven; hoe wil jij je inzetten, wat wil jij bijdragen aan de organisatie waarin je werkt? De antwoorden op deze vragen maken het gemakkelijker knopen door te hakken, en een authentiek carrièrepad voor jezelf uit te stippelen.

Ik kom mensen tegen in mijn coachbureau, die nog niet eerder hebben onderzocht wat hen nou echt beweegt. Natuurlijk, iedereen wil succes boeken, geld verdienen en invloed hebben. Maar je werkelijke drijfveren hebben te maken met ontplooiingsbehoeften: wat voor mens wil je zijn (lees: ben je eigenlijk?), en hoe kun jij die authenticiteit laten doorklinken in het werk dat je kiest? Wie zijn innerlijke behoeften niet goed kent, maakt onbedoeld verkeerde keuzes. Zo coachte ik mensen die dachten dat ze gelukkig werden

120

INHOUD 121


5.1 Prestigieuze baan? Nee, ik bak liever taarten! Paula maakt carrière en heeft een mooie baan als lead-auditor. Maar in haar vroegere baan was ze veel gelukkiger. Bovendien heeft ze allerlei dromen. Ze besluit haar drang tot presteren los te laten en gooit haar leven rigoureus om. Ze heeft nog maar drie maanden een nieuwe baan, maar Paula (33) voelt zich nu al doodongelukkig. Zelf denkt ze dat het komt door de hoge werkdruk. Als lead auditor bij een certificeringsinstantie in de gezondheidszorg is ze veel onderweg in de auto. Ze komt laat thuis en dan verwacht haar leidinggevende dat ze nog mails beantwoordt en rapporten opstelt. Het werk lijkt nooit af en ze is helemaal kapot. Hogerop Al tijdens de eerste wandelsessie komen we erachter dat Paula niet opgebrand is door de hoge werkdruk. Ze is op de verkeerde plek beland en doet werk dat niet bij haar past. Een flink aantal jaar geleden werkte ze met verstandelijk gehandicapten, als creatief begeleider. Dat werk deed ze zeven jaar, en ze vond het heerlijk. Maar na een tijdje was de uitdaging weg en wilde ze hogerop. Paula ging beleid en management in de gezondheidszorg studeren en kwam zo in andere banen terecht: teamleider, stafmedewerker kwaliteitsmanagement en uiteindelijk haar nieuwe baan lead-auditor. Dat dit werk eigenlijk niet bij haar past, blijkt als ik haar vraag hoe haar werk er nu uit zou zien als er helemaal geen belemmeringen waren. Wat zou ze dan het allerliefste doen?

122

‘Ik wil weer met verstandelijk gehandicapten werken, maar niet de hele dag. Ik wil ook beleid maken, praktische beleid met creatieve oplossingen voor problemen waar de begeleiders tegenaan lopen. Dat doe ik ’s morgens en ’s middags sta ik zelf voor zo’n groep en probeer ik mijn eigen oplossingen uit’. Paula wil ook iets professioneels doen met haar creativiteit, samen met verstandelijk gehandicapten. Maar dat laatste idee is nog niet helemaal helder. Deze dromen die ze opsomt zijn heel anders dan het controlerende werk dat ze nu doet. Prestatiedrang en perfectionisme Ik vind het opvallend dat zo’n vrolijke meid als Paula, die stevig in haar schoenen staat en heel veel in huis heeft, in drie maanden tijd zo overwerkt kan raken. Waarom heeft ze zich begraven in een baan die misschien wel prestigieus is, maar helemaal niet bij haar past? Ik zie dit wel vaker bij mensen die ik coach en vaak hangt het samen met perfectionisme of een drang om te presteren. Ook Paula heeft als een van haar sterke punten prestatie gerichtheid. Daar kun je natuurlijk heel ver mee komen, maar mensen die hun prestatie-gerichtheid inzetten voor werk dat eigenlijk niet bij hen past, blijven maar doordenderen en doen zichzelf geweld aan. Ze willen niet opgeven en vooral niet falen. Daarom blijven ze ook keihard doorwerken als ze helemaal ongelukkig worden van een baan.

INHOUD 123


Zoete koek als energie Al na die eerste wandeling beslist Paula dat ze haar baan op zal zeggen. Zodra ze stopt met het werk verandert haar leven. Ze krijgt weer energie en leeft gezonder; ze stopt met roken en gaat hardlopen. Ook gaat ze weer creatief aan de slag. Paula had altijd al een grote droom en nu maakt ze er eindelijk werk van; een webwinkeltje! Samen met een vriendin maakt ze tassen, accessoires en kussens en verkoopt dit via haar webwinkeltje Koel Ontwerp. Maar er moet ook brood op de plank komen. Ze gaat drie dagen als flexkracht in de zorg aan de slag en geniet van de vrijheid van het flexen. Met haar energie en culinaire talenten bakt ze ook nog hippe taarten voor vrienden. Ze vindt het zó leuk en ze merkt dat er vraag is dat ze nóg een bedrijfje opzet Zoete Koek! Paula: ‘Het zou mijn ultieme droom zijn om daarin het werken met cliënten te integreren. Ik kan verstandelijk gehandicapten bijvoorbeeld arbeidstrainingsplekken in mijn taartenbedrijfje aanbieden’. Nu Paula de last van haar baan van zich heeft afgeschud, is die energieke en sterke meid duidelijk weer helemaal naar boven gekomen. Zelf zegt ze het zo: ‘Ik weet heel goed wat ik wil en sluit geen compromissen meer. Ik ben er inmiddels wel achter dat ik vooral werk wil doen waar ik en anderen blij van worden’. Dat moet toch wel lukken als je die taart hier onder ziet...

124

Doe wat je écht wilt Ben jij net als Paula door prestatiedrang of door perfectionisme ook in een baan beland die eigenlijk niet bij je past? Met deze tips stop je met ‘moeten’ en ontdek je wat echt bij je past. * Ben je wel bezig met wat je echt wilt? Mensen die vastzitten in een baan die niet bij ze past, hebben vaak het idee dat ze van alles moeten. Dat kan komen door perfectionisme of door prestatiedrang. Probeer dit eens. Elke keer als je zegt of denkt ‘ik moet….’, stel je jezelf de vraag: ‘wil ik dit ook?’ Of: ‘Wat zou ik willen?’. Zo word je je bewust van het patroon waar je in zit én kun je de grote lijn in de gaten houden. * Zorg er voor dat je gesteund wordt. Praat er over maar selecteer die mensen wel heel bewust. Je ouders zullen het misschien nogal onzeker vinden dat je je baan wilt opzeggen en bijvoorbeeld een webwinkeltje wilt opzetten. Praat erover met een vriend(in) die niet wil dat je vasthoudt aan je baan, alleen maar vanwege de zekerheid of de prestige. * Ga wandelen. Ook Paula vond het wandelen tijdens het coachtraject heerlijk; ze kon in de natuur gemakkelijker fantaseren over haar droombaan en kreeg er ook weer energie van. Neem iemand mee die goed naar je kan luisteren en fantaseer er al pratend en wandelend op los!

INHOUD 125


* Fantaseer over die droombaan, maar onderneem ook actie. Loop met iemand mee die dat werk doet. Dan zit je er middenin en weet je of het echt de juiste baan voor je zal zijn. * Lees Minder perfect meer effect van Simone Janson over hoe om te gaan met perfectionisme op je werk.

126

INHOUD 127


5.2 Verveel je je op je werk? Pas op voor 'n bore-out! Susan (33) is doodmoe van haar werk, terwijl ze helemaal niet hard werkt. Haar baan is niet meer uitdagend. Maar ze durft geen stappen te ondernemen om ander werk te vinden. We ontdekken haar bore-out verschijnselen. Gelukkig leert Susan weer naar haar verlangens te kijken en neemt ze grote stappen. Ze werkt alweer zeven jaar als journaliste bij een huis-aanhuisblad, maar het plezier is er voor Susan goed van af. Ze verveelt zich en vindt het allemaal niet meer uitdagend. Ze baalt ervan als ze weer naar het zoveelste lustrum van een buurthuis wordt gestuurd of een stukje moet schrijven over de verjaardag van een oude dame. Haar werk heeft ze intussen zo goed in de vingers dat ze ver voor het einde van de dag klaar is en dan maar een beetje gaat surfen op internet. Dan gaat ze naar een rampenfilm, om er een recensie over te schrijven. De film zet Susan aan het denken. ‘Als morgen de wereld vergaat, heb ik nooit met plezier gewerkt!’, realiseert ze zich. Het is de druppel. Ze neemt een besluit. Ze wil op zoek naar werk waar ze blij van wordt. Uren zoet met youtube Susan is lang niet de enige met een bore-out. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 1 op de 7 mensen met een kantoorbaan zich chronisch verveelt. Ze zijn de uitdaging allang kwijt, maar durven ook geen stappen te ondernemen om werk te vinden dat beter bij ze past. Om uitdagender taken vragen doen ze meestal ook niet, bang als ze zijn dat de leidinggevende dan

128

denkt dat hun functie overbodig is of dat ze lui zijn. Om de tijd de verdrijven zijn deze verveelde werknemers uren zoet met privézaken; ze bekijken filmpjes op youtube, beantwoorden privémailtjes en zoeken alvast informatie op voor de vakantie die ze aan het plannen zijn. Maar daar voelen ze zich natuurlijk helemaal niet goed bij; ze gaan doodmoe en neerslachtig naar huis, en vroeg naar bed. Tijdens onze eerste wandeling merk ik dat Susan alles uit de kast haalt om haar gevoel van onvrede te onderdrukken. Een aantal vrienden die ze nog kent van de School voor Journalistiek hebben nooit een baan in de mediabranche gevonden. ‘Ik heb tenminste een baan in de journalistiek’, zegt ze dan ook tegen zichzelf. Dat relativeren gaat zelfs zo ver dat ze de rampen die ze op het journaal voorbij ziet komen erbij haalt. ‘Die mensen hebben geen eten, geen dak boven hun hoofd en helemaal geen zekerheid. Dan moet ik toch niet gaan klagen?’. Zwemmen met haaien Susan heeft een heel sterk verantwoordelijkheidsgevoel, is plichtsgetrouw en heel bedachtzaam. Dat zijn op zich mooie eigenschappen. Maar als je er in door slaat, kan het gebeuren dat je – net als bij Susan – met je denkkracht elk verlangen kapot maakt. Het effect van die onderdrukking is dat Susan helemaal blokkeert als ik vraag wat haar wensen in het leven zijn. Ze kan niets bedenken.

INHOUD 129


Ik geef Susan een huiswerkopdracht mee waarmee ze aan het fantaseren kan slaan. Ik vraag haar zo lang mogelijke lijsten te maken met wat ze nog allemaal wil doen in haar leven. Kleine, of grote dingen, privé of werk, het maakt niet uit wat, als het maar op de lijst komt. Uit haar lijst komt een hele brede interesse. Ze wil parachutespringen, bergbeklimmen, met haaien zwemmen… Maar als ik er goed naar kijk, zie ik wel een rode draad. Werken met dieren, reizen, schrijven en meer zelfvertrouwen, zijn wensen die steeds weer terugkomen. Langzaamaan durft ze het waar te laten zijn. Als kind kwam ze al thuis met een half dood vogeltje, ze geniet van haar poezen en ze was altijd gek op dieren: Susan wil met dieren werken. En het reizen dan? Combineren met de dieren? Ja! Ze wil het combineren! Enthousiast onderzoekt ze wat deze wensen betekenen voor haar carrière. Op National Geographic Channel ziet ze een programma waarbij vrijwilligers met dieren werken in wild resorts in Afrika. ‘Dat werk wil ik doen, en er dan over schrijven’. Het mooie is dat Susan zich nu bewust is geworden van de remmende gedachten waar ze steeds last van had en daardoor haar wensen niet onder ogen durfde te zien. Maar ze ziet wel in dat als vrijwilliger in Afrika werken misschien wel het andere uiterste is voor iemand die toch wel veel van vastigheid houdt. Daarom oriënteert ze zich op een opleiding tot dierenartsassistente. Ze gaat naar een open dag en neemt ter plekke de beslissing: dit ga ik doen. Ze schrijft zich in en start

130

kort daarop met de opleiding. Het is een parttime opleiding, daarnaast wil ze ander werk gaan doen. ‘In ieder geval niet meer bij het huis-aan-huisblad, die baan zeg ik op nog voor de zomervakantie’, zegt ze. En…, haar grote droom gaat ze óók nog waarmaken. Deze zomer vertrekt ze naar Zuid-Afrika om daar een maand lang de rangers en dierenartsen in een wild resort te helpen. En haar liefde voor het schrijven raakt ze niet helemaal kwijt; over haar avonturen wil ze gaan bloggen. Susan voelt zich energiek, steviger dan ooit en heeft een helder toekomstperspectief! Ze ziet het weer helemaal zitten. Tips tegen een bore-out Verveel jij je ook kapot op je werk, kom je moe en down thuis, maar durf je niet echt stappen te ondernemen om de boel te veranderen? Dan helpen deze tips je om een einde te maken aan de verveling. * Maak net als Susan zo lang mogelijke lijsten met dingen die je nog allemaal wilt doen in je leven. Denk er niet meteen bij na of het allemaal wel kan, fantaseer er eerst maar eens op los. Bekijk de lijst daarna rustig; zit er een rode lijn in, zijn er wensen die steeds weer terug komen? * Denk na over wat jij allemaal uit de kast haalt om niet toe te geven dat het zo echt niet meer kan op je werk. Krijg zicht op je belemmerende gedachten. Relativeer je net zoveel als Susan?

INHOUD 131


* Lees het boek ‘Bore-out, als verveling je werk wordt’, van Philippe Rothlin en Peter Werder. Daarin staat dat de grootste risicofactor voor een bore-out de verkeerde beroepskeuze is. Als je last hebt van de symptomen van een bore-out (je ambitie is weg, je vindt je werk saai, je bent apathisch, je hebt geen energie meer en je voelt je onzeker), zit je misschien niet op de goede plek. Sluit een andere baan beter aan bij jouw talenten en wensen? * Ga wandelen in de natuur. De natuur is er altijd.

Besneeuwde boerde rij

132

INHOUD 133


5.3 Vergeet verplichtingen, kies voor jezelf! Anne-Marij (27) zet zich in voor verstandelijk gehandicapten. Ze vindt dat haar werkt iets moet betekenen voor mensen, voor de maatschappij. Maar daarbij verliest ze helemaal uit het oog wat zij nou écht leuk vindt. Gelukkig heeft ze het lef om voor een heel ander beroep te kiezen. Ze werkt alweer vier jaar als begeleider bij een dagactiviteitencentrum voor mensen met een verstandelijke handicap. Ze sleept zich naar haar werk. De werkdruk is hoog, de sfeer negatief en eigenlijk vindt ze het helemaal niet leuk om constant activiteiten met hen te doen. Ze wordt moe van haar werk, slaapt slecht en vraagt zich af wat ze dan wél wil. Wanneer Anne-Marij bij mij komt voor het wandelcoachprogramma heeft ze al de stap genomen om minder te gaan werken. Ze deed een particuliere filmopleiding van een half jaar en heeft een jaar eerder in de zomervakantie een promotiefilm voor een goed doel gemaakt. Het bedenken en het storyboard maken lagen haar goed, maar het technische filmen en editen vindt ze minder aantrekkelijk. Dit is het dus ook niet echt. Niet weer de boeken in Maar ja, wat dan wel? Anne-Marij vindt het moeilijk om te fantaseren over wat ze nou echt wil. Het liefst creatief bezig zijn, maar dan wel binnen een duidelijk kader. Anne-Marij lijkt van praktische creativiteit te houden en ik praat met haar over de mogelijkheid om voor een traditioneel ambacht te

134

kiezen; ambachtelijk schoen- of tassenmaker bijvoorbeeld, een goede opleiding in Nieuwegein. Daar had Anne-Marij niet aan gedacht; ze vindt eigenlijk dat ze zich moet laten omscholen op HBO-niveau, omdat ze denkt dat haar omgeving dat van haar verwacht. Wanneer ze dit helder inziet, kan ze haar gedachten wat losser maken van haar omgeving en realiseert ze zich dat het van haar zelf helemaal niet hoeft! Het geeft haar lucht. Eigenlijk is AnneMarij niet zo’n studiebol en ze zag er tegenop om weer jarenlang in de boeken te duiken. Dat belemmerde haar ook in haar keuze. Talenten die elkaar een beetje bijten We doen de Talentenscan. Daar komt uit dat Anne-Marij een bijzondere combinatie in huis heeft. Ze is creatief én kan goed ordenen, organiseren en nauwkeurig werken. Die combinatie lijkt haar aanvankelijk nogal in de weg te zitten. Te creatief is bijvoorbeeld niks voor haar; ze heeft wel behoefte aan structuur. Anne-Marij ging bijvoorbeeld bij de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht kijken en vond al dat vrije werken maar niets. Maar aan de andere kant zijn de klassieke ambachten weer juist niet creatief genoeg, dan moet ze weer teveel in opdracht van anderen werken. Maar wat dan wel? De grote stap In de zoektocht geeft onze beroepentest uitkomst. We bespreken het in de derde wandeling. Een van de opties is het beroep van etaleur en ik zie haar gezicht opklaren. Anne-Marij

INHOUD 135


onderzoekt het; ze gaat praten met mensen die etalages inrichten. Ze wordt er blij, enthousiast en erg opgetogen van. Ze bezoekt open dagen van verschillende opleidingen, praat met enkele studenten en dan hakt ze de knoop door: ze schrijft zich in en zegt haar baan op. Ze gaat studeren voor etaleur en eventstyliste! Het is een grote stap; in overleg met haar net afgestudeerde man die nu een baan heeft besluiten ze dat zij nu weer aan de beurt is met studeren. Ze gaan weer wat zuiniger leven. Ze gaat ook in tegen wat er in haar omgeving en in haar opvattingen gangbaar is. Toch krijgt ze juist veel steun en de mensen om haar heen zijn blij haar zo energiek te zien. Dat zie ik heel vaak als mensen hun hart volgen. De opleiding is pittig maar Anne-Marij geniet ervan om met heel andere onderwerpen bezig te zijn. Ze kan haar creativiteit kwijt én er wordt precisie van haar gevraagd. Ook is het goed voor haar om eens in een heel andere omgeving te zijn. Een omgeving waarin zij en anderen genieten van haar creativiteit en van zoiets frivools als etalages inrichten. Zo kies je voor jezelf Heb jij ook het gevoel dat je werk iets moet betekenen? Daar is natuurlijk niets mis mee, als dat werk ook echt bij je past. Maar misschien is het voor jou veel beter om voor een carrière te kiezen die past bij jouw talenten. Met deze tips kom je verder.

136

* Realiseer je dat je voor jezelf mag kiezen. Natuurlijk is het een mooi uitgangspunt om een betekenisvol leven te leiden. Maar het is net zo goed belangrijk om te kijken naar wat er bij jou past en wat jij nou wilt. Je kunt jezelf helpen door de belemmerende omgeving even weg te denken. Stel jezelf de vraag ‘als alles wat ik doe kan en mag, wat is dan mijn geliefde werk?’. * Probeer je niet teveel aan te trekken van wat je omgeving van je verwacht. Onderzoek vooral waar jouw verlangen ligt. Neem een risico en praat met mensen die het beroep hebben waar jij stiekem van droomt. Vraag hoe het werk eruit ziet, wat de voor- en nadelen zijn. Ga naar een open dag van een opleiding. Zo kun je weloverwogen kiezen, zonder dat je je door de normen van je omgeving laat leiden. * Talenten en wensen liggen verborgen in activiteiten waar je plezier in hebt, waar je graag over praat, waar je graag over leest en waar je interesses liggen. Denk er eens over na en maak er een lijstje van. Het zegt al iets over een richting die bij je kan passen. * Misschien heb jij het ook: talenten die niet gemakkelijk met elkaar combineren zoals creativiteit enerzijds en orde en nauwkeurigheid anderzijds. Het ene bijt het andere een beetje. Je kunt bijvoorbeeld een diepe denker zijn en ook een actiegerichte doener. Kijk eens of jij heen en weer geslingerd wordt tussen je talenten. Realiseer je dat het je

INHOUD 137

door de bomen het bos weer zien uniek maakt en onderzoek waar je deze combinatie optimaal kunt inzetten zodat ze beiden aan bod komen. Dat is mogelijk! *Lees het boek ‘Kiezen voor geluk’ van Kay Pollak. Ben je slachtoffer van je omgeving of neem je de regie zelf in handen?

DAslook in a melisweerd

138

INHOUD 139


5.4 Groeien in je carrière, maar niet omhoog! Diana maakt een prachtige carrière bij AH, KLM, KPN en ING. Steeds gaat ze een stapje omhoog. Maar steeds vaker ook bekruipt haar het gevoel dat ze haar talenten op een andere manier wil inzetten. Diana heeft een vage maar fantastische droom die gedurende het wandeltraject steeds concreter wordt. Uiteindelijk is de ‘geest uit de fles’ en neemt ze een rigoureuze beslissing. Diana (47), is manager corporate communicatie bij een groot adviesbureau. Ze is verantwoordelijk voor de interne communicatie en pr, ze stuurt een team aan. Diana is goed in haar werk, ze wordt zeer gewaardeerd en het is een leuk bedrijf met een goede, informele sfeer. Ze verdient goed. Toch vraagt Diana zich af of ze dit wel haar hele leven wil blijven doen. Ze werkt al ruim twintig jaar in het communicatievak, bij grote, op winst gerichte bedrijven waar ze enorm veel heeft geleerd. De laatste tijd levert haar werk haar echter steeds minder energie op. Ze lijkt niet langer te worden gemotiveerd door de winstgevendheid van het bedrijf. Haar interesse is aan het verschuiven. Het zijn vooral de mensen die haar boeien, hun talenten en hoe je sámen een succes van een bedrijf kunt maken. Ze zou haar ervaring graag in willen zetten voor een organisatie waar mensen centraal staan, waar je op menselijk niveau betekenis toe kunt voegen. In haar vrije tijd doet Diana vrijwilligerswerk: ze gaf les aan buitenlandse vrouwen, be-

140

geleidde verstandelijk gehandicapten en ze werkte een tijdje voor een hospice. Dat werk geeft haar echt voldoening. Zou zoiets niet een goede werkplek zijn? Betekenis geven Tijdens onze wandeling stel ik haar de wondervraag. Als alles mogelijk is, hoe ziet haar werk er dan uit? Er borrelt een mooi beeld bij haar op. Diana werkt bij een verzorgingstehuis in een stijlvol oud pand. Het is smaakvol en natuurlijk ingericht en er is veel aandacht voor de bewoners. Zij houdt zich bezig met de communicatie, maar ook met de strategie, de grote lijnen en heeft veel contact met de bewoners en de familie. Op zo’n contactvolle wijze zou ze willen werken en betekenis willen geven. Uit de Talentenscan blijkt dat Diana veel overtuigingskracht heeft, goed en warm is in contacten, een zeer harde werker is en goed kan structureren en het overzicht bewaren, en ze wordt erg gewaardeerd als leidinggevende. Hoe kan ze deze talenten inzetten in een verzorgingshuis of een ideële organisatie? Om dat duidelijk te krijgen, gaat Diana praten met mensen die in deze branche werken. Ze bezoekt een informatieavond over het starten van een zorgboerderij, gaat praten met iemand die van de ING overstapte naar de Nederlandse Vereniging voor Gehandicapten. Ook heeft ze een gesprek met de directeur van Humanitas en van de Nationale Ouderenbond.

INHOUD 141


Rigoureuze stap De gesprekken voeden haar zeker en haar wensen worden steeds concreter. Haar hart gaat er sneller van kloppen! Een ding is duidelijk geworden; ze wil zich inzetten om (kwetsbare) mensen te helpen, ze wil naast de directe hulp ook zelf aan het roer staan en van invloed zijn met haar ideeën en denkbeelden. Ze wil echt iets neerzetten!

onvrede, terwijl je nog helemaal geen idee hebt wat je verder wilt doen. Bedenk voor je stappen onderneemt eerst goed waar jouw wensen en ambities liggen. Dat kun je doen door de wondervraag te stellen. Diana heeft nog steeds het antwoord scherp op haar netvlies (ze weet nog dat we langs Nieuw Amelisweerd liepen) en ze weet welke aspecten ervan ze wil terug zien in haar nieuwe werkinvulling.

Maar hoe nu verder? Met haar zware baan van (meer dan) vijf dagen in de week komt ze er niet toe om ook echt actie te ondernemen. Aanvankelijk beslist ze om een dag minder te gaan werken. Ze realiseert zich al snel dat die ene vrije dag in de week onvoldoende is om belangrijke stappen te nemen. Maar de geest is uit de fles. ‘Ik kan en wil mijn verlangens niet langer negeren en wil dit serieus uit gaan zoeken. Het is tijd om rigoureuze stappen te zetten’, zegt ze. ‘Ik ga er nu echt werk van maken’. Ze zegt haar baan op! Diana bouwde een financiële buffer op in de loop van de jaren en ze durft de gok te wagen. Ze neemt de tijd om haar plan echt concreet te maken en te realiseren. ‘De wereld ligt weer open en ik zie uit naar een prachtige ontdekkingsreis’, zegt ze. ‘En ik weet zeker dat er iets heel moois uitkomt’.

* Ga praten met mensen die het werk doen dat jij ambieert. Iemand die bij een ideële organisatie werkt die je aanspreekt, of iemand die de stap heeft gezet van een op omzet gerichte organisatie naar een zorg-voor-mensen gerichte organisatie. Dat inspireert, maar geeft je ook veel aanwijzingen hoe je je droom kunt waarmaken en of je je plannen bijstelt.

Wil je betekenisvol en met bezieling aan het werk? Wil jij net als Diana betekenisvol en bezield aan het werk? Zorg dat je je dromen concreet maakt en op ontdekkingsreis gaat. Deze tips kunnen je helpen. * Maak niet de fout om je huidige baan op te zeggen uit

142

* Neem de tijd om je droom concreet te maken. Misschien is het nu de tijd. Neem bijvoorbeeld een maand vakantie om gesprekken te voeren en een compleet plan op te stellen. Of als het mogelijk is, ga een paar maanden met sabbatical. Maar kijk wel uit dat je in die vrije maanden echt actie onderneemt! Soms gaan mensen lekker achterover hangen en relaxen. Dat lijkt prima, maar na een tijdje balen ze ervan dat ze niks hebben gedaan en raken compleet gedemotiveerd. * Lees ‘Handboek voor hemelbestormers’ van Stan Boshouwers. ‘De wereld zit te springen om bezieling’, schrijft hij. Een boek om inspirerende ideeën daadwerkelijk te realiseren.

INHOUD 143


5.5 Durf jij het? Ontslag nemen en voor jezelf beginnen! Als Anneke (34) bij mij komt, is zij in vaste dienst als rivierkundig adviseur bij een groot adviesbureau. Zij adviseert over bouwen in watergevoelige gebieden, zoals bijvoorbeeld de uiterwaarden langs grote rivieren. Ze heeft het altijd erg naar haar zin gehad in haar werk en werkte met veel plezier. Maar door fusie en veranderingen is daar weinig van over. Bureaucratie De laatste tijd zijn er op haar werk enorm veel veranderingen geweest. Het kleine adviesbureau waar ze voorheen werkte is overgenomen door een groot bedrijf. Sindsdien gaat de besluitvorming heel anders. Waar Anneke vroeger veel autonomie had, moet ze nu met verschillende afdelingen communiceren en met grote en ook logge klanten. De besluitvorming gaat stroperig, en er is behoorlijk veel bureaucratie bijgekomen. Er is weinig tijd voor de opdrachten en Anneke heeft het gevoel dat ze enorm veel moeite moet doen, en toch maar een mager resultaat neer kan zetten. En dat terwijl ze juist erg kan genieten van kwaliteit afleveren. Ze merkt dat ze ‘s avonds helemaal uitgeblust thuiskomt; ze heeft zelfs geen zin meer om met vrienden wat leuks te doen, al haar energie wordt opgeslokt door haar frustraties op het werk. Minder papierwerk, meer mensenwerk Als wij gaan wandelen, praat ik met Anneke over haar passies. Anneke vertelt me dat ze met een club vrouwen vanaf Noord Italië naar Nederland is gefietst in 8 dagen, om geld op

144

te halen voor Artsen zonder Grenzen. Deze leuke en enerverende ervaring heeft haar enorm veel energie gegeven; lekker sportief bezig zijn, in teamverband en het zo organiseren dat al deze activiteiten een maatschappelijke meerwaarde hebben. Dat spreekt haar erg aan. Samen bespreken we hoe een ideale werkdag er voor haar uit zou zien. Anneke ziet zichzelf samen met enkele collega’s een groep wielrenners begeleiden. Ze wil hen iets leren over wielrennen en hen laten ervaren hoe goed en prettig het is voor lichaam en geest. Ze wil voor een langere periode met een groep bezig zijn en ze denkt bijvoorbeeld ook aan teambuilding. Op deze manier vindt Anneke dat haar werk meer zin heeft. Daarbij vindt ze de uitwisseling van kennis en ervaring met haar collega’s heel belangrijk. Ik moedig Anneke aan te gaan praten met mensen die zich bezig houden met deze werkzaamheden: zij praat met een teamcoach die teams in reorganisaties begeleidt, en met een mountainbike-instructeur die clinics geeft. De teamcoach blijkt ook veel bureauwerk te doen en het spreekt haar minder aan, en voor een studie in deze richting loopt ze niet zo warm. Maar het gesprek met de mountainbike-instructeur vindt ze heel leuk! Ze besluit bij deze man een clinic te volgen om te kijken of het bij haar past. Van fietsen tot architectuur We onderzoeken haar talenten. Anneke is analytisch ingesteld en goed in het vinden van creatieve oplossingen voor ingewikkelde en ook praktische problemen. Dat merkt ze ook in haar

INHOUD 145


werk en privéleven. Soms roept ze iets bij een gerezen probleem en dan reageert iedereen heel enthousiast, terwijl ze zelf denkt ‘zo bijzonder is dat toch niet?’. Het is dus echt een talent. Dat komt bij veel mensen voor die ik coach, ze hebben geen idee wat hun talenten zijn, en zijn in de veronderstelling dat het heel gewoon is wat zij denken of doen. Het jammere hieraan is dat zij met hun talenten dan onvoldoende uit de verf komen en ze niet verder ontwikkelen. Ze kiezen uit zich zelf te weinig voor werkzaamheden waar zij met hun talenten kunnen floreren. Anneke is op weg dit te veranderen. Uit de beroepskeuzetest komt naar voren dat een beroep als sportleraar haar goed ligt en ook een meer creatieve rol blijkt aan te sluiten bij haar competenties. Anneke mijmert over de twijfel die ze op haar 18e had: zou ze toen fysische geografie studeren of naar de kunstacademie voor industriële vormgeving? Ze zoekt het nu opnieuw uit: ik breng haar in contact met een man die aan de HKU industriële vormgeving volgt. Het is een erg leuk gesprek en Anneke is inhoudelijk zeer enthousiast, maar nu het zo dichtbij komt wordt het helder dat ze niet nog eens vier jaar in de schoolbanken wil zitten. Ze is wel geïnteresseerd geraakt in een kortere opleiding. Dat gaat ze onderzoeken en ze besluit dat het vooralsnog meer in de hobby sfeer zit. Die helderheid doet haar goed. Ze heeft zeker geen spijt van haar keuze van destijds, fysische geografie was ook een erg

146

leuke studie en Anneke constateert dat het maken van analyses en het verzinnen van creatieve oplossingen voor lastige problemen precies aansluit bij haar huidige baan! Tot de overname door het grote bureau werkte ze met veel plezier en ze waardeert haar huidige werk weer meer. Maar ze heeft genoeg van de logheid en de bureaucratie. Voor de kortere termijn wil ze op een andere manier werken. Een zelfstandiger bestaan Anneke wil meer invloed en autonomie in haar werk, èn meer ruimte voor haar passie. Zou het zelfstandig ondernemerschap misschien iets voor haar zijn? Anneke krijgt een enorme kick van alleen al het idee dat ze volledig zelfstandig haar werk kan vormgeven en de vrijheid en de korte lijnen. Anneke tast haar omgeving af; ze voert gesprekken met drie andere zelfstandigen, twee potentiële opdrachtgevers en zijdelings betrokkenen. Op deze manier achterhaalt ze of het kansrijk is. Van het idee, en het ermee bezig zijn krijgt zij enorm veel energie! Iedereen is positief en er zijn voldoende kansen. Anneke besluit ontslag te nemen. Ze voelt de toekomstige vrijheid en dat maakt haar heel gelukkig. Binnen no time heeft Anneke een paar opdrachten gescoord, ook krijgt ze opdrachten van andere zelfstandigen, die haar expertise inschakelen voor grotere klussen. Steeds meer opdrachtgevers weten haar te vinden. Samen met andere zelfstandigen vormt ze een netwerk voor het uitwisselen van kennis en capaciteit. Al doende ontdekt ze dat er nog genoeg mogelijkheden zijn om werk binnen te halen en andere ideeën uit

INHOUD 147


te werken. Ze krijgt er een hoop energie van.

Tips:

Tijd voor passie Anneke heeft nu meer tijd om aandacht te besteden aan het fietsen! Want hoe ging het verder met deze passie? Naast haar zelfstandig ondernemerschap haalde Anneke haar examen voor sportfietsinstructeur en gaf zij trainingen aan een groep vrouwen die dit jaar de sponsorwielertour deden voor Artsen zonder Grenzen. Ze benadert mensen binnen haar netwerk - onder meer bij Rijkswaterstaat - voor het geven van fietsclinics. Deze tak wil ze ook onderbrengen in haar eigen onderneming, zo kan ze ook haar wens om met groepen te werken vervullen.

* Soms komt je onvrede niet zozeer door je dagelijkse activiteiten, maar door de hiërarchie of besluitvorming op je werk. Ga voor jezelf na hoe belangrijk vrijheid voor je is op het werk. Als jij moeite hebt om je aan te passen aan een organisatiecultuur, dan is het zelfstandig ondernemerschap misschien iets voor jou.

Wanneer je met je team of groep een fietsclinic wilt doen, als uitstapje of uitdaging dan kun je bij Anneke terecht. Asfaltspaghetti voor wielrennen, ook in de bergen, en zoals zij zegt ‘daar waar asfaltwegen door uitgestrekte dalen, slingerend hun weg vervolgen naar hoge bergpassen met adembenemende uitzichten. Hoe meer bochten des te meer spaghetti! Niet alleen van asfalt, maar ook welverdiend op het bord na een behaalde prestatie. Hoe je met veel plezier en beperkte tijd deze spaghetti kunt ervaren kun je lezen op deze site’. Anneke is hard op weg om haar passie, talent en specialisme samen te bundelen in een goedlopende zp-praktijk. Het sleutelwoord tot geluk in haar werk bleek autonomie. Kijk op de werkwebsite van Anneke op Rivierkundigadvies.

148

* Maar het ondernemerschap is niet voor iedereen weggelegd; je bent een hoop tijd kwijt aan acquisitie en administratie. Vooral voor specialisten kan dat hinderlijk zijn, want een zelfstandig ondernemer is eigenlijk een duizendpoot. Lees je goed in over het leven van een zp-er, via de website www.lancelot.nl of lees het Handboek Freelancen, van Tijs van den Boomen. * Ga de deur uit! Praat met mensen die de stap hebben genomen naar werk dat jou geweldig lijkt. Hoe is het hen bevallen, hoe hebben ze hun bedrijf in de markt gezet, en hoe schatten zij jouw kansen? Bespreek jouw ideeën, en vraag of je een dagje mee mag lopen. Anneke was een ster in het voeren van gesprekken en het maakte haar keuzes helder. * Reserveer tijd voor jezelf en vergeet niet de dingen die je energie geven. Voor Anneke is het wielrennen. Wat is het voor jou? Zorg dat je niet omkomt in je verplichtingen en zorg voor jezelf.

INHOUD 149


anneke

150

INHOUD 151

152

153


6. In actie komen Wie zijn wensen wil omzetten naar de realiteit moet in actie komen. Daartoe spoor ik mensen aan. Vaak beginnen veranderingen met je wensen te vertellen; als jij aangeeft welke dromen je koestert, kunnen mensen soms verrassend goed met je meedenken. Veel mensen denken dat werkgevers negatief zullen reageren op nieuwe plannen, maar in de praktijk blijkt vaak dat je omgeving vaak beter en flexibeler reageert op jouw ideeën dan je van tevoren in je eigen hoofd had bedacht. Die beren op de weg blijken in de praktijk vaak kleine hobbels die je moet nemen om op je eindpunt te belanden: jouw geliefde baan of onderneming. Vanaf de eerste wandeling bekijken we wat mensen al praktisch kunnen doen om hun wensen en realiteit dichter bij elkaar te brengen. Soms kunnen kleine acties al een enorm verschil teweegbrengen. Praten met iemand die werkt naar jouw idealen kan enorm veel inspiratie opleveren. Of helder aangeven bij je collega’s welke steun je van ze verwacht, of hoe je graag je werk anders zou willen inrichten.

154

Er komt een moment in het traject dat je een besluit neemt: dat kan zijn dat je eindelijk voor jezelf begint, naar een nieuwe baan solliciteert of je baan opzegt. Vaak is het vanzelfsprekend omdat je het voorwerk al gedaan hebt, en lijkt de grote stap een logische opvolging van de kleine stapjes die je eerder maakte om je wensen te realiseren. Het is evenwel heel belangrijk om vanaf het begin van het coachprogramma tot het einde jezelf ‘vriendelijk aan de hand te nemen’ om écht wat te doen. In actie komen vergt het meeste lef, en is daardoor het meest belonend. Het leven gaat jouw kant op, het volgt jouw drijfveren, wensen en ontplooiingsmogelijkheden. Dus doe het maar. Kom in actie.

INHOUD 155


6.1 Stop met piekeren, kom in actie! Als denken omslaat in piekeren, kun je door alle gedachtes niet meer zien wat je nou echt wilt. Laura (30) liep vast omdat ze maar bleef nadenken over hoe het verder moest. Pas toen ze in actie kwam, vond ze zichzelf weer terug. Laura is helemaal vastgelopen in haar werk. Na haar studie sociaal pedagogische hulpverlening begeleidt ze eerst mensen met een niet-aangeboren hersenletsel en daarna gaat ze aan de slag in de jeugdhulpverlening. Maar het werk past niet bij haar; ze baalt ervan dat ze elke dag weer volgens dezelfde protocollen moet werken. ‘Ik wil dingen scheppen, iets creëren’, zegt ze. Ze heeft ontslag genomen en leeft van een financiële buffer waarmee ze het een tijdje kan uitzingen. Ze wil op zoek naar welk werk of studie het beste bij haar past, maar eigenlijk verzandt haar leven nu in de hele dag piekeren over hoe het moet. ‘Ik heb geen idee wat ik wél wil’, zegt ze. Piekeraars weten meestal eigenlijk best wat ze willen doen met hun leven, maar ze zien alleen maar hindernissen. Of ze hopen dat er nog een betere droom voorbij komt en blijven daar maar over nadenken. De denkers worden daardoor onzeker en durven nieuwe stappen niet aan. Wanneer ik Laura vraag te dromen over hoe haar favoriete werkdag eruit ziet, ziet ze zichzelf in een bruin café zitten. Ze kijkt naar de mensen om zich heen en laat allerlei gedachten door haar hoofd spelen. Die observaties en gedachtes schrijft ze op. Al wandelend geeft ze haar ware droom toe: ze wil schrijven!

156

Concrete stappen Laura vertelt me dat ze al een tijdje gedichten en andere teksten schrijft. Maar ze laat het aan niemand zien. Dat durft ze niet. Tijdens haar studie kreeg ze van docenten veel complimenten over schrijfopdrachten. Ze had visie, het was mooi geschreven en de leraren spoorden haar aan om toch vooral met schrijven door te gaan. Maar Laura geloofde het niet. Ze is angstig en besteedt heel veel aandacht aan die onzekerheid. Daardoor durft ze geen stappen te ondernemen om te bekijken of het schrijversleven ook echt iets voor haar is. Ik merkt dat Laura een onafhankelijke denker is, iemand die diepe gedachten op een heel frisse manier brengt. En ik nodig haar uit om uit het denken te gaan en vooral gewoon in actie te komen. Samen bedenken we concrete stappen. Om zich te presenteren als schrijver meldt ze zich aan bij LinkedIn en maakte ze een weblog aan. Ze stuurt twee gedichten in naar de Turing Nationale gedichtenwedstrijd. Ze benadert twee journalisten om met hen te praten over het vak. Groots effect Deze vakmensen zijn onder de indruk van haar teksten. Al pratend met hen komt ze erachter dat werken bij een krant niet echt wat voor haar is; ze wil niet de opdrachten van anderen uitvoeren, maar vooral zelf bedenken waar ze over schrijft en de tijd hebben om er wat moois van te maken. Het effect van deze concrete stappen is groot. Doordat ze in actie komt en bevestiging van haar talent krijgt, raakt Laura haar angst en bibberigheid kwijt. Of, zoals ze het zelf zegt:

INHOUD 157


‘De jas die ik al 30 jaar aan heb, begint te schuren en te knellen omdat hij niet meer past. Daaronder zit wie ik echt ben, en eindelijk durf ik dat te laten zien. Overleven wordt weer leven’.

zijn; bijvoorbeeld dat je eindelijk de lekkende kraan hebt gerepareerd. Maar het kan ook groter: je hebt iemand benaderd die je verder kan helpen, of je hebt een bedrijf durven bellen voor een kennismakingsgesprek.

De wereld in Laura neemt de beslissing om zich als schrijver meer te ontwikkelen. ‘Ik wil graag mijn geld verdienen met denken en schrijven, maar ik moet realistisch zijn. Op dit moment zoek ik een eenvoudige baan waarbij ik kan doén’, zegt ze. Via het uitzendbureau komt ze terecht bij een groot distributiecentrum. Eerst staat ze in de productie en nu is ze teamleider geworden. Ze vindt het heerlijk om eenvoudige handelingen uit te voeren en ondertussen de mensen te observeren. In haar hoofd schrijft ze nieuwe verhalen. Denkers als Laura zijn leergierig en intelligent, maar het gevaar is dat hun gedachtes verzanden in piekeren. Ze kunnen bij elk nieuw idee iets negatiefs bedenken en dat belemmert ze. De beste remedie is om – net als Laura – in actie te komen. Stap de wereld weer in; de ervaring leert dat als je eenmaal een paar dingen hebt gedaan er grote veranderingen op gang gaan komen.

* Wacht niet tot je angst over, of ‘verwerkt’ is, dat is lang wachten. Bedenk welke kleine, concrete stappen je kunt zetten. Je kunt jezelf zichtbaar maken op internet, zoals Laura ook heeft gedaan.

Tips om het piekeren te stoppen Denk jij ook zoveel na dat je geen concrete stappen meer durft te nemen? Met deze stappen kom je op een zinvolle manier in actie. * Schrijf elke dag drie dingen op waar je trots op bent. Richt je juist op dingen die goed gaan. Dat kan iets kleins

158

* Spreek helder af, bij voorkeur met een iemand anders, wat je, wanneer gaat doen. En vertel vervolgens hoe het is gegaan. Hierdoor is de kans groter dat je je voornemens ook echt gaat uitvoeren. * Beloon jezelf voor je uitgevoerde acties en niet voor het resultaat! Houd er rekening mee dat dingen niet gelijk lukken. Soms moet je 5 bedrijven bellen om een oriënterend gesprek te kunnen plannen. Beloon je voor je moed. * De belangrijkste tip is: doe in ieder geval iets! Soms weet je als denker gewoon niet waarmee je in actie kunt komen, omdat je geen idee hebt wat je anders wilt met je baan of in je privéleven. Als je niks doet, blijf je piekeren. Lees Het slimme onbewuste, van Ap Dijksterhuis, het beschrijft dat je bij moeilijke beslissingen het beste het eerste kunt doen wat in je opkomt. Maar voor dat je gaat lezen: ga eerst wat doen!

INHOUD 159


6.2 Switchen naar zelfstandige? Maak je plannen heel concreet! Hermien weet eigenlijk heel goed wat ze wil; een eigen coachbureau. Maar om haar droom waar te maken, moeten haar plannen eerst echt concreet worden. Na haar studie sociaaljuridische dienstverlening ging Hermien (35) aan de slag als beleidsadviseur op het gebied van onderwijs bij een gemeente. Dat doet ze nu alweer bijna 10 jaar. Af en toe begeleidt ze andere collega’s, en dat vindt ze het leukste onderdeel van haar werk. Ze is er razend enthousiast over en ze besluit de opleiding tot coach te volgen, aan de Hogeschool Windesheim. Ze smult van de opleiding! En ze droomt: ‘dit is wat ik wil!’. Ze maakt er werk van. Naast haar beleidswerk besteedt ze ongeveer tien uur per week aan het opzetten van haar bureau en soms coacht ze al mensen. De klanten komen via via bij haar binnen, daar is ze heel blij mee maar na enkele trajecten is haar bron weer opgedroogd. Hermien heeft niet een concreet bedrijfsplan. Ook heeft ze niet in beeld wat voor type coach ze nou eigenlijk is en welke klant zij eigenlijk zoekt. Haar de focus ontbreekt. Het brengt haar niet verder. Durf ik het écht? Toch smaakt het naar meer. Hermien wil het liefste haar baan opzeggen en echt volop als zelfstandig coach aan de slag, maar ze weet niet waar ze aan begint. ’Hoe pak ik dat aan? En durf ik het wel écht?’, vraagt ze zich af. Haar gevoel zegt ‘doen!’, maar haar verstand houdt haar tegen. Moet ze wel al die financiële zekerheden opgeven? Ze heeft geen overzicht.

160

Maar ze wil het wel en Hermien besluit in gesprek te gaan met haar leidinggevenden. Ze wil weten hoe ze haar werk bij de gemeente rustig kan afbouwen zodat ze zich langzamerhand op haar coachbureau kan storten. Dat gesprek loopt zo dat het Hermien juist meer sterkt in haar verlangen om te vertrekken. Na het gesprek besluit ze dat ze een stevig plan gaat maken en na 3 maanden zal stoppen bij de gemeente. Maar hoe moet haar bureau er nu precies uitzien? Talenten geven een kick Tijdens onze eerste wandeling brengen we concreet in beeld hoe zij zichzelf ziet werken. ’Wat voor een type mensen coach je, met welke problemen wil je ze het liefste helpen, hoe help jij ze?’ Dat zet Hermien flink aan het denken. Ook vat ik de talenten die ik in haar zie samen. Ze is goed in het leggen van contacten, is empathisch, een ster in netwerken (ze heeft via haar coachwerk al offertes bij gemeenten liggen) en ze weet zaken goed te structureren, ook in een ingewikkeld gespreksprobleem. Het geeft haar een kick om dat te horen. Hermien doet een test om haar talenten verder te ontdekken. Ze is gedreven, en met haar empathie ook een echt gevoelsmens. Dat sluit aan bij haar gevoelsgerichte manier van werken: EFT. Ze is gericht op emoties en hoe mensen zich in hun lichaam voelen. Ook is Hermien toekomstgericht, waardoor ze inspirerende toekomstbeelden kan schetsen die ervoor zorgen dat klanten zin krijgen in hun plannen. Daarbij weet zij goed raad met complexe problematiek; problemen op meerdere levensgebieden.

INHOUD 161


Zij brengt eenvoud in de complexiteit. Hermien herkent het helemaal en er tekent zich al een soort coach af. Ik geef Hermien een planningsopdracht. Ze zoekt uit hoeveel ze wil verdienen, hoeveel klanten ze wil hebben, hoeveel tijd ze zal besteden aan netwerken, hoe ze haar acquisitie zal doen. Hoewel ze dat bedrijfsmatige denken lastig vindt, zoals zo veel coaches en andere specialisten, geeft het haar wel veel inzicht. Coachen naar zelfvertrouwen Al wandelend wordt duidelijk wat voor een coach Hermien precies is; een zelfvertrouwencoach. Zelfvertrouwen is haar oplossing voor mensen met problemen op meerdere levensgebieden tegelijk: relatie, werk, opvoeding enz. Zij is de zelfvertrouwenspecialist. Ze voelt met de klant mee en vindt ingangen om hen te helpen meer zelfvertrouwen te krijgen. Ze coacht anderen naar meer zelfbewustzijn dat nodig is om tegen die vervelende baas in te gaan of om grenzen te stellen in hun relatie. Ze haalt het onderste boven en heeft haar bureau bij de start Onderstebovencoaching genoemd. Hermien sluit zich aan bij een organisatie die trainingen geeft op het gebied van zelfvertrouwen. Ze werft nu klanten met een duidelijker profiel en heeft ook al een paar trainingen gegeven. Ze heeft nu focus. ’Eerst deed ik maar wat. Iedereen die ik coachte kwam via via binnen. Nu ben ik echt gericht op welke mensen ik het beste kan helpen‘, zegt ze. Net als bij Hermien worden mooie plannen pas echt groots als je ze concreet maakt.

162

Zo worden je plannen concreet Veel mensen die ik coach, willen graag stoppen met hun saaie baan en doen waar hun hart ligt en daarmee voor zichzelf beginnen. Vaak houdt financiële onzekerheid hen tegen. Als je plannen helder worden, worden je kansen duidelijker en realistischer. De sprong in het diepe is zo diep niet meer. Wil je net als Hermien een eigen bedrijf beginnen, maar zijn de plannen nog niet heel concreet? Dan heb je vast iets aan deze tips: * Denk na over wat je (unieke combinatie van) talent is en hoe je mensen daar het beste mee kunt helpen. Hermien was al een goede coach. Maar toen ze ontdekte dat ze een gevoelscoach was en houdt van complexe problemen en dat zelfvertrouwen haar ‘oplossing’ is, weet zij hoe zij haar potentiële klanten kan benaderen en kreeg haar bedrijf pas echt goed vorm. In de loop van de tijd, als zij meer mensen heeft gecoacht, ontdekt zij beter wie haar ideale klant is en wil zij kiezen voor een specifieke doelgroep. Zij wordt dan nog herkenbaarder. * Maak een planning, waarin je precies beschrijft wat je voor diensten wilt verlenen, hoeveel je wilt verdienen en wat je daarvoor moet verkopen. Beschrijf hoeveel tijd je aan verschillende activiteiten wilt besteden. Het lijkt misschien een saaie klus, maar het zal je veel inzicht geven in welke kant je nu echt op wilt.

INHOUD 163


* Schrijf een pitch van één of twee zinnen waarmee je aan iedereen kunt uitleggen wat je precies voor de ander kunt betekenen. Wat is er uniek aan jou of aan jouw product? Als je het in een paar zinnen weet te omschrijven, zijn de plannen al aardig concreet! * Vertel je boodschap aan iedereen, bij de bakker, in je familie en op netwerkbijeenkomsten. Gebruik sociale media voor je bekendheid via internet. * Er zijn veel marketingcoaches. Maud de Vries van Coach voor ondernemers is bijvoorbeeld een goede. * Lees het boek ‘Laat de klant naar jou komen’ van Erno Hannink, een praktisch boek om klanten via internet te werven.

HERMIEN

164

INHOUD 165


6.3 Twijfel niet, verander je werk Ja maar, dat lukt toch niet’. Ik hoor het vaak van mensen die hun werk anders willen invullen. Maar het leuke is; er is veel meer mogelijk dan je denkt en als je het goed aanpakt, wordt je baan wel weer leuk en bevredigend. Jolanda bedacht wat ze wilde veranderen en ging ervoor! Toen we de laatste wandeling liepen, straalde ze. Jolanda (38) heeft zo op het eerste gezicht een prachtige baan. Ze werkt als coördinator training en ontwikkeling bij een bedrijf voor bouwmaterialen. Het bedrijf heeft franchisenemers en Jolanda maakt beleid, ontwerpt en geeft nieuwe trainingen, daarnaast geeft ze leiding aan haar team. ‘Prachtig werk, maar waarom zie ik er dan toch elke dag weer tegenop om naar mijn werk te gaan?’, vraagt ze zich af. Ze is gestrest en onzeker. Ze twijfelt vaak en is gespannen wanneer anderen haar feedback geven. Misschien wil ze de functie van haar manager op termijn overnemen. Het ligt in de lijn der verwachtingen. Ze wordt er niet blij van en weet niet meer wat ze wil. Als ik tijdens onze eerste wandeling aan haar vraag hoe het met haar gaat, floept ze er meteen uit ‘Ik wil rust!’. En ze is in tranen. Ze heeft duidelijk veel te veel hooi op de vork genomen met deze drukke baan en het gezin met drie kleine kinderen dat ze daarnaast runt. Dramatisch relaas Ik vraag haar wat ze op korte termijn verlangt om die brood-

166

nodige rust in haar leven te brengen. Dan komt er al snel uit dat ze drie in plaats van vier dagen in de week wil werken. En eigenlijk wil ze ook af van haar leidinggevende taken. Functionerings- en beoordelingsgesprekken voeren past niet bij haar. Het liefst is ze bezig met strategisch beleid, originele plannen bedenken, trainingen ontwikkelen en af en toe geven. ‘Maar dat kan helemaal niet!’, zegt Jolanda er meteen achteraan. ‘Wie moet dan de leidinggevende taken overnemen? Iedereen heeft het druk! Mijn manager ziet me aankomen! Als ik dit vraag aan hem, wil hij me vast meteen kwijt!’. Toch maar 4 dagen blijven werken en je leidinggevende taken behouden dan?’, vraag ik een beetje provocerend. Nee, de wens om minder te werken is zo sterk, dat Jolanda besluit het gesprek met haar manager aan te gaan. Ze vindt het spannend maar ze realiseert zich dat ze dit echt wil. Ik vraag haar wat ze van plan is tegen hem te zeggen. Dan volgt een emotioneel, dramatisch relaas over hoe moeilijk en zwaar ze het heeft. Niet echt een efficiënte gesprekstechniek. Met zo’n verhaal belast je alleen maar je gesprekspartner, die daarna waarschijnlijk niet meer in de stemming is om te kijken naar de beste oplossing. In één gesprek voor elkaar Ik raad Jolanda aan om tijdens het gesprek te vertellen welke onderdelen van haar werk ze wél leuk vindt en het daarna rustig en heel concreet te hebben over haar wens om een dag minder te werken en de leidinggevende werkzaamheden af te stoten. Jolanda schrijft haar voornemens uit in het Theehuis.

INHOUD 167


Meteen al de volgende dag trekt Jolanda de stoute schoenen aan. En wat blijkt? Haar manager is bereid om met haar mee te denken. Hij wil haar graag behouden. Die drie dagen werken krijgt ze voor elkaar, en hij neemt voorlopig haar leidinggevende taken over. Ook al dacht Jolanda dat het niet zou lukken; het was in één gesprek geregeld! Ze krijgt er een enorme kick van. Nog een gesprek Bij onze volgende wandeling is Jolanda opgetogen en vol energie en humor. Ze heeft haar eerste vrije dag al achter de rug en gaat met zin naar haar werk. Maar we zijn er nog niet; want Jolanda wil nog onderzoeken wat haar ideale baan is. We onderzoeken het nauwkeurig en ze ziet zichzelf allerlei creatieve plannen maken en met een leuk team tot uitvoering brengen. Maar aan dat ‘leuke’ team zit een haakje. In haar huidige team werkt een collega met een ‘zwarte pet’ op. Hij heeft snel kritiek op haar nieuwe plannen en projecten. Jolanda stopt er altijd veel energie in om hem te overtuigen. En weldra zitten ze in een strijd over de inhoud. Jolanda verliest dan haar enthousiasme. Ook met hem besluit ze het gesprek aan te gaan. Nu niet over de inhoud van een plan maar over hoe ze zijn reacties ervaart. Dat helpt. Het is voor het eerst dat iemand zo open met hem praat en de collega is onder de indruk. Het geeft Jolanda enorm veel ruimte en kracht. Jolanda heeft haar talenten in beeld, haar zelfvertrouwen is gegroeid en ze durft confrontaties aan. Ze is veel losser,

168

relaxed en is weer de lolbroek die ze vroeger was. Ze gaat zelfs een clownscursus doen in haar vrij tijd. Ze ontdekt dat ze niet een lijnmanager is maar een inhoudelijke projectleider is die het project van a tot z wil doen, samen met een team: ontwikkelen van visie, strategisch beleid, de vertaalslag naar concrete plannen en deze vervolgens uitvoeren. Dit doet ze het liefste op het gebied van training en ontwikkeling. Jolanda zit weer op haar plek en ze ambieert in ieder geval geen managementfunctie meer! Zo verander jij ook je werk Ga jij net als Jolanda deed met tegenzin naar je werk? Het kan ook anders. Met deze tips ontdek je hoe. * Bedenk wat je precies dwars zit in je werk. Welke werkzaamheden vind je niet leuk of waar ben je niet goed in? Wat moet er gebeuren zodat jij het weer naar je zin hebt? Wil je minder werken, een andere functie? Stap 3 uit de minicursus ‘kies voor geluk, in 5 stappen naar optimale inzet van je talent’ kan je helpen. * Denk niet te snel: ‘ja maar het kan toch niet!’. Jolanda dacht ook dat haar wensen onmogelijk waren, maar het was wel in één gesprek geregeld! * Bereid het gesprek over jouw wensen met je leidinggevende goed voor. Maak er geen klaagzang van, maar leg rustig en heel concreet uit in welke werkzaamheden je wel plezier hebt en hoe jij graag je werk zou willen organiseren.

INHOUD 169


Oefen het gesprek met een vriend of vriendin. * Jolanda heeft er heel veel aan gehad dat we de gesprekken wandelend voerden. ‘Het gaf me een heel vrij gevoel’, zei ze. Als je wandelt, kom je door de dynamiek inderdaad vaker tot nieuwe inzichten. Ga daarom wandelen met een vriend of vriendin en praat dan over alles wat je anders wilt in je werk.

Jolanda

170

met haa r kinde ren

INHOUD 171


6.4 Op weg naar je geliefde baan? Vergroot je kansen met een tussenstap! In mijn wandelcoachbureau komen regelmatig mensen die het roer om willen gooien en iets heel anders willen doen met hun talenten en ambities. Luciënne ontdekt dat zij een overstap wil maken van de harde wereld van de sales, naar de wat ‘zachtere’ sector van human resources management. Als je die overstap maakt, lukt het niet zo maar daar een baan in te vinden. Maar je kunt gebruik maken van je werkervaring en talenten, om een tussenstap te maken op weg naar je geliefde baan. Luciënne (30) studeerde HEAO commerciële economie en na haar studie gaat ze werken in de kantoorboekhandel van haar ouders. Al snel runt ze de hele zaak; ze doet het personeelsbeleid, geeft leiding, is verantwoordelijk voor de inkoop, de speciale acties. Luciënne ontpopt zich als een multitasker, een organisatorische duizendpoot op wie iedereen kan rekenen. Als haar vriend een nieuw bedrijf opzet in softwaresystemen gaat Luciënne met hem in zee om van zijn onderneming een succes te maken. En dat lukt! Maar het werk bevalt Luciënne niet; ze heeft geen affiniteit met softwaresystemen en ervaart het als té commercieel, bovendien zijn haar werkzaamheden in het opstartende bedrijf te versnipperd en chaotisch. En ook in de kantoorboekhandel vond ze niet echt haar draai.

172

Grote omslag Als Luciënne bij mij komt, heeft ze zojuist een belangrijke knoop doorgehakt. Ze heeft na een periode van negen jaar een punt achter haar relatie gezet. Dat heeft nog al wat consequenties omdat ze voor het bedrijf van haar vriend werkt en samenwoont. Ze zit in één klap zonder vriend, zonder huis én zonder werk en inkomen! Je zou denken dat ze door een zware crisis gaat, maar Luciënne is opgelucht. Ze heeft goede vrienden, woont tijdelijk bij haar ouders en kan betaald oppassen. Ze voelt dat ze de juiste keuze heeft gemaakt, en ze wil écht een nieuwe start maken, met nieuwe professionele uitdagingen. Maar hoe? Een baan met maatschappelijke betekenis Tijdens onze eerste wandeling vertelt Luciënne over haar verlangens. Luciënne is goed in organiseren: plannen, mailen, bellen, afspraken regelen, contracten afsluiten, mensen inzetten en aansturen; hier zit haar kracht én haar plezier. Maar ze wil er mensen blij mee maken. Ze wil dat haar werk betekenis heeft voor mensen. Als we de Talentenscan doen, blijkt dat zij niet alleen kan organiseren en het overzicht houden, maar ook een enorme focus heeft, sterk werkt naar resultaten, heel efficiënt is, bijzonder stressbestendig is, en mensen goed op hun gemak kan stellen en overtuigen. Ze heeft de regie, ze houdt er van om verantwoordelijkheid te hebben over een proces, en draagt gemakkelijk creatieve oplossingen aan bij gecompliceerde

INHOUD 173


problemen. Ze is zakelijk èn menselijk; ze heeft leidinggevende kwaliteiten. De beroepskeuzetest maakt van deze combinatie een personeelsadviseur. Op termijn zou ze zelfs hoofd personeelszaken kunnen zijn. Zelf wordt ze er heel enthousiast van. Dit klopt! Dit wil ze! Een ideale tussenstap Maar vanuit haar huidige positie maakt ze geen kans, ze is niet in opgeleid in de juiste richting. Luciënne zoekt naar opleidingen en vindt de mogelijkheid om in het nieuwe seizoen te starten met een verkorte opleiding Personeel en Arbeid. Haar tijdelijke oppasbaantje biedt nu echt te weinig uitdaging, en ze wil zo snel mogelijk aan de slag. We bespreken de optie om te solliciteren op een baan die ze met haar achtergrond en ervaring wél in de wacht kan slepen, en toch aansluit bij haar nieuwe ambities en talenten. We ontdekken functies als officemanager, projectondersteuner of ‘spin in ’t web’, bij organisaties die gericht zijn op mensen. Luciënne gaat meteen aan de slag, en solliciteert bij drie bedrijven op het gebied van ontwikkeling van mensen, training en opleiding. We maken haar uitgebreide cv bondiger en gerichter, en zetten een foto van de knappe Luciënne erop. Luciënne reageert onder meer op de functie van medewerker cursistenvoorziening. Het sollicitatiegesprek Bij een trainingsbureau wordt Luciënne uitgenodigd voor een gesprek, voor de functie van projectcoördinator. Ze springt

174

een gat in de lucht. Tijdens de volgende wandeling bespreken we haar sollicitatie, ik stel kritische vragen, zodat zij goed voorbereid het gesprek ingaat. De eerste ronde gaat haar goed af, veel onderwerpen die wij hebben besproken komen terug. Luciënne: ‘Ze vroegen me dingen als: wat spreekt je aan in de vacature, wat spreekt je precies aan in het bedrijf, wat zijn je ambities op termijn, wat verwacht je van een werkgever?’. Het gesprek verliep heel soepel. Luciënne stuurt haar contactpersoon nog een mailtje om te laten weten dat ze de ontmoeting als heel prettig heeft ervaren. Ze krijgt een positieve reactie terug: ze mag nog een keer langskomen! In de tussentijd bereiden we het tweede gesprek voor. Dit gesprek is een stuk pittiger. Luciënne: ‘Eerst evalueerden we het vorige gesprek. Daarna moest ik uit een hele stapel twee foto’s kiezen die mij aanspraken. Aan de hand van deze keuze stelden ze mij vragen zoals: waar ben je het meest trots op? Daarna moest ik uit een hele stapel vijf kaartjes kiezen met eigenschappen die mij kenmerken en eigenschappen waar ik een hekel aan heb. Tot slot kreeg ik nog twee casussen’. Bij dit bedrijf is ook een vacature voor een personeelsadviseur en Luciënne geeft aan dat ze daar graag naar wil doorgroeien. Dat wordt zeer gewaardeerd en ze bespreken de mogelijkheden van studie tijdens het werk. Aan het einde van het gesprek vragen ze haar of ze nog vijf minuten heeft. Na een kort beraad krijgt Luciënne het verlossende antwoord: ze is aangenomen! En dolgelukkig!

INHOUD 175


Tips: Wil je een carrièreswitch maken en daarbij succesvol solliciteren? De volgende tips kunnen je helpen.

* Een goed boek over solliciteren: ‘Functie sollicitant’, van Geerhart Bolte.

* Realiseer je dat een carrièreswitch vaak gepaard gaat met tussenstappen. Een nieuwe studie geeft mensen al veel energie. Wanneer je dan een functie vindt die al een stap in de richting is geeft dat extra veel voldoening. * Solliciteren is veel meer dan een brief en cv. Het sollicitatieproces is een proces van relatieopbouw: mail je brief en cv pas nadat je gebeld hebt. Bel pas nadat je je verdiept hebt in het bedrijf en de vacature. Stel enkele vragen en refereer in je brief aan dit telefoongesprek. * Als je wordt afgewezen in een sollicitatieprocedure, vraag dan niet naar het waarom, dat geeft vaak algemeenheden als ‘te weinig ervaring’, ‘past niet in het team’, ‘andere kandidaten sluiten beter aan’. Maar geef aan dat je heel enthousiast bent over de functie en dat je bij een volgende sollicitatie meer kans wilt maken. Wat had je er bij moeten hebben zodat ze je wel hadden uitgenodigd? Hun antwoord zal specifieker moeten zijn. Zo kom je veel meer te weten en ze proeven je motivatie. * Heb je een prettig sollicitatiegesprek gehad? Stuur dan een mailtje om dat te bevestigen, zo laat je zien hoe jij met mensen omgaat, het maakt een positieve indruk.

176

Hertje in rhijnauwen

INHOUD 177


6.5 Ben jij baas over je baan? Stel je grenzen in 4 stappen! Soms heb je het gevoel dat je wordt geleefd door je zakelijke agenda. Je holt van afspraak naar afspraak, terwijl je werkgever steeds hogere eisen aan je stelt. Op den duur kun je ook buiten werktijd niet goed ontspannen, je hoofd zit helemaal vol. Het overkwam Ilona. We volgen Ilona in haar zoektocht naar meer controle en plezier in haar baan. Geleefd door je werk Als Ilona (43) bij mij komt, is ze best tevreden over haar werk. Ze heeft een leuke en verantwoordelijke functie van Sr. communicatieadviseur bij een grote landelijke vervoersorganisatie. Het bevalt haar erg goed om bij een dynamische organisatie te werken die zo midden in de maatschappij en in de actualiteit staat. Ze kan op de fiets naar haar werk en ze heeft leuke collega’s en opdrachten. Toch zit ze de laatste tijd niet lekker in haar vel; ze heeft het zo ontzettend druk, dat ze buiten werktijden vaak werkt en moeite heeft om te ontspannen. Ilona is op woensdag altijd thuis met haar kinderen, maar haar gedachten gaan continu naar haar werk en ze komt niet toe aan dingen die ze wel wil doen. Ze is er behoorlijke gestrest van. Grenzen stellen; hoe doe je dat? Een van de problemen is de komst van een nieuwe manager, een gedreven man die, waarschijnlijk zonder dat hij dit weet, zijn 24/7-mentaliteit eist van zijn omgeving, en dus ook van Ilona. Met haar grote verantwoordelijkheidsgevoel wordt ze er

178

helemaal opgefokt van. Als zij ervaart dat ze de werkdruk niet aan kan, en dit met hem communiceert, is zijn repliek: dan moet je beter plannen! Ilona, een gestructureerde dame, is verbijsterd en hapt naar adem over zoveel onbegrip. Veel mensen hebben er last van. Ze werken onder grote druk en rennen van het een naar het ander en proberen alle ballen in de lucht te houden. Vaak weten ze wel dat ze over hun grenzen heen gaan, dat het eigenlijk van de gekke is wat ze aan het doen zijn. Maar vaak weten ze niet waar ze nu precies grenzen aan moeten stellen? En hoe kunnen ze dat dan regelen? Het ‘ik moet grenzen stellen’ is een vage brij die bij voorbaat al mislukt. Om moedeloos van te worden. Stap 1: helderheid krijgen Ilona voelt zich kortom geleefd door haar baan, en kan, als we beginnen met het wandelcoachtraject, eigenlijk nergens meer van genieten. We gaan op pad in de bossen van Amelisweerd en starten de precieze zoektocht naar hoe haar liefste werkdag uitziet. Ilona ontspant door de mooie natuur en verlangt naar een ontspannen en afwisselende werkdag. Ze heeft tijd om mensen te ontmoeten en afspraken goed af te ronden, er is ook tijd voor lunch en na afloop van de werkdag samen borrelen met collega‘s of andere zakelijke contacten. Haar werk ademt kwaliteit net zoals ze dat nu al aflevert. Tegelijkertijd vergadert ze veel minder, op deze ideale werkdag. Ze begeleidt een stagiaire en denkt mee over de grote

INHOUD 179


lijnen, de strategie van dit bedrijf. Het mooie is dat het ideaal helemaal niet zo ver verwijderd is van de realiteit. Al wandelend ontdekken we hoe het komt dat de interne klant altijd al haar communicatieadviezen zo gemakkelijk accepteert: Ilona luistert goed en is op zoek naar de vraag achter de vraag, en met haar creatieve brein presenteert ze helder en contactvol een bijzonder communicatievoorstel waarvan de klant denkt: dat is precies wat ik bedoel! En passant hebben we haar talent ‘overtuigend adviseren’ ontrafeld. Ilona is verheugd over dit heldere inzicht. Stap 2: Heldere communicatie in 4 stappen Maar de druk van haar leidinggevende is dagelijks voelbaar. Ilona wil het hem echt duidelijk maken. Ik adviseer haar om te kijken of ze deze relatie kan verbeteren door vier stappen te nemen: ten eerste verwoordt Ilona voor zichzelf wat er wel goed gaat tussen haar en haar leidinggevende, en welke eigenschappen ze wel kan waarderen. Daaruit blijkt dat Ilona zijn gedrevenheid en enthousiasme ook inspirerend vindt. Vervolgens vraag ik haar zijn concrete gedrag te beschrijven: wat doet hij eigenlijk precies waar ze zo’n last van heeft? En ten derde: welk effect heeft het op haar? En tot slot: wat wil ze nu? Een goede analyse van hun communicatie over en weer blijkt haar goed te helpen om het contact met haar baas te verbeteren. Dat geeft al wat rust. Hij is vervolgens ook veel weg, waardoor ze wat ademruimte krijgt. Als hij zijn grote waardering voor een door haar gemaakt jaarverslag uit-

180

spreekt, voelt ze zich ook wat meer op haar gemak. Stap 3: Agendabeheer; zijn die vergaderingen wel nodig? Verder kijken we naar de hoeveelheid taken: Ilona voelt zich ontzettend geleefd door haar werk, hoe doorbreken we die spiraal? Wat kan ze thuis en op het werk al aanpakken? Ten eerste wil Ilona in haar vrije tijd, een avond inplannen waarop ze niets doet en even helemaal bijkomt; geen zorg voor werk, huishouden, of kinderen. Er moet óók wat veranderen tijdens kantooruren. Ilona gaat momenten blokken in haar agenda voor afronding en verwerken van gesprekken of vergaderingen. Zij plant van nu af aan standaard een half uur extra per afspraak, zodat ze daar ook écht aan toekomt. Ook neemt Ilona het besluit om bij veel minder vergaderingen aanwezig te zijn; ze wil zo productief mogelijk zijn, vooral één wekelijkse vergadering is erg lang en breekt haar dag op. Ze besluit om wél bij het rondje actiepunten aan te schuiven. Tot haar eigen verbazing reageert iedereen positief: ze waarderen juist haar proactieve houding. En Ilona heeft lekker meer tijd. Ze merkt dat ze door haar agenda te ‘blokken’, zowel privé als zakelijk, eindelijk weer eens tot rust komt: ze slaapt weer goed en voelt zich energiek. Ze heeft de regie weer in handen. Dat vertaalt zich ook in haar werk; ze is heel gefocust.

INHOUD 181


Stap 4: Werken passend bij talenten en op niveau! Als Ilona en ik bij een volgende wandeling de Talentenscan analyseren, komt daar uit naar voren dat Ilona zelf een enorme drive heeft. Mensen met zo’n innerlijke motor zijn extra gevoelig voor druk van buiten af en voor hen is het van uitermate belang dat ze goed voor zichzelf opkomen en hun grenzen aangeven. Verder is Ilona goed in organiseren, het overzicht houden, ze kan helder en enthousiast communiceren en bovenal heeft ze een groot analytisch vermogen, en strategisch inzicht. Ilona heeft behoefte om op dit strategische niveau meer mee te denken over het gezicht van haar organisatie. Ilona realiseert zich dat ze, om écht lekker in haar vel te zitten en haar potentie tot zijn volle recht laten komen, meer op een hoger niveau wil functioneren. Ze geeft aan bij het management, dat ze een meer strategische positie zou willen bekleden, maar er wordt geen duidelijkheid gegeven. Dat valt fiks tegen, die vaagheid, maar ze is wel trots dat ze op kwam voor haar kunde en haar wens kenbaar maakte. Nieuwe baan! Maar tegen het einde van het wandelcoachtraject is er héél goed nieuws: haar wens gaat in vervulling en Ilona mag een nieuwe functie gaan doen! Ze gaat meedenken over de externe communicatiestrategie: hoe maak je de reputatie van deze organisatie krachtiger en hoe zet je het merk stevig neer? Ze is dolblij met deze aantrekkelijke stap. En ook met

182

de erkenning voor haar niveau en kwaliteit. Ondertussen is Ilona ook gevraagd om als adviseur toe te treden tot het crisisteam, dat in actie komt in crisissituaties van dit vervoersbedrijf. Ilona: ‘ik heb meteen ja gezegd, want ik vind interessant en heel uitdagend!’. En tot haar blijdschap mag ze ook nog starten met een opleiding bij dè reputatieman van Nederland aan de UvA. Ze is superblij! Ilona: ‘grappig dat er nu allemaal nieuwe en leuke dingen bijna op een presenteerblaadje aangeboden worden (maar dat heeft ze natuurlijk zelf voor elkaar gekregen)!’. Tips om je grenzen te stellen en ontspannen te werken Ilona werkt nog steeds bij dezelfde werkgever, maar met véél meer plezier: haar werk sluit beter aan bij haar analytische capaciteiten, waardoor ze een stressvolle burn-out heeft voorkomen. En ze heeft het initiatief genomen om meer invloed op haar agenda te hebben. Omdat ze ook privé meer tijd voor zichzelf uittrekt, is ze meer ontspannen en gefocust. Tips om meer ontspannen te werken: * Duidelijke communicatie naar collega’s kan veel stress wegnemen. Als jij aangeeft dat je iets meer tijd wilt om je zaken goed af te ronden, en deadlines stelt die haalbaar zijn, creëer je duidelijkheid en kun je je afspraken beter nakomen. * Neem de tijd om je werkweek te verwerken. Kies een

INHOUD 183


dag of avond in de week die je niet inplant voor familie en vrienden, huishouden of regeldingen, maar louter voor jezelf. Een avond of ochtend voor jezelf kan de energiebalans enorm verbeteren.

monnik in het bedrijfsleven. Het zal je goed doen.

* Onderzoek je werkwensen: welke werkzaamheden sluiten aan bij je talenten, wensen en drijfveren. Als je het weet, vertel het je management. Reken er niet op dat ze zien hoe hard je je best doet en dat ze zelf een nieuwe functie aandragen. * Veel mensen ervaren stress door de omgang van collega’s. Een goede manier om je relatie met je baas of collega te verbeteren, is door jullie dynamiek goed te doorgronden. Stel jezelf de volgende vier vragen: 1. Wat waardeer ik aan mijn collega of baas, wat doet hij of zij goed? 2. Waar erger ik me aan, welk gedrag stoort mij precies? 3. Wat voor een effect heeft dit gedrag op mij, hoe ga ik me er door voelen, wat denk er door over mezelf? 4. Wat wil ik? Een eerlijk gesprek, waarbij al deze punten naar voren komen, kan de verstoorde relatie verbeteren.

Poort rhi jnauwe

n

* Ben je van nature een gedreven iemand, geniet van je enthousiasme en let heel erg goed op je grenzen. Lees het liefdevolle boek ‘Grenzen stellen’, van Anselm Grün, een

184

INHOUD 185

186

187


7 Nawoord Ze hebben het maar mooi gedaan, de mensen die ik beschreef. Ze hebben hun wensen serieus genomen, zich ingezet om hun zelfkennis te vergroten en moed verzameld om stappen te nemen. Het was niet altijd gemakkelijk maar vaker eenvoudiger dan ze dachten. Ze werken nu met meer plezier en voldoening. Het was een feest hen te leren kennen, hun verhalen te horen, en hen te coachen. Ik dank Mensje Melchior en Esma Linneman voor hun enthousiaste en geïnspireerde medewerking aan dit boek. Heb je belangstelling voor het wandelcoachprogramma kijk dan eens op: Ontdek je talent en wie je bent. Je bent welkom. Veel succes in de toekomst. Hartelijke groet, Hilde Backus ©2011

188

INHOUD 189


BOEKENTIPS

190

INHOUD 191


Door de Bomen het bos weer zien © Hilde Backus 2011 Het Coach Bureau Utrecht Publiceren elders mag, maar alleen met vermelding van mijn naam en Het Coach Bureau. Site & Contact: www.coachbureau.nl www.wandelcoachbureau.nl [email protected] Fotografie wandelomgeving Rhijnauwen en Amelisweerd: Ronno Tramper www.ronnotramper.com Grafische vormgeving: VALS mail: Valerie van der Meer

192

INHOUD 193

Hilde Backus. 25 mensen wandelen naar plezier, vervulling en succes in werk in Amelisweerd en Rhijnauwen

Recommend Documents