Het ondersteuningsprofiel van de Bouwsteen. Door: Irene Borst, Peter Helmantel
Datum: 15-7-2013. Aantal leerlingen: 240. Aantal groepen: 16. Aantal leerkrachten: 25
Korte toelichting bij het profiel. In dit ondersteuningsprofiel vindt u informatie over de mogelijkheden, grenzen en ambities van onze school in het bieden van onderwijs aan kinderen met specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeftes. In dit profiel beschrijft onze school per probleemcategorie wat de grenzen en mogelijkheden zijn, wat in het algemeen onze afwegingen zullen zijn en welke randvoorwaarden voor ons belangrijk zijn. Gezien de ontwikkelingen van Passend onderwijs van SWV 28-18, Aan den IJssel, zal mogelijk een andere populatie leerlingen de Bouwsteen gaan bezoeken. De meeste kinderen blijven zoveel mogelijk thuisnabij onderwijs ontvangen. De kinderen die de Bouwsteenlesplaats als arrangement toegewezen krijgen zullen een orthopedagogische en/of een orthodidactische hulpvraag hebben. Het Bouwsteenpersoneel zal zich nog meer professionaliseren zodat zij een antwoord kunnen geven op de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Daarnaast krijgt de Bouwsteen als expertisecentrum een prominente rol binnen het nieuwe samenwerkingsverband. De Bouwsteen biedt onderwijs aan kinderen van 4 tot 13 jaar die vanwege leerproblemen en sociaal-emotionele problemen niet in staat zijn het reguliere basisonderwijs te volgen. Deze kinderen hebben behoefte aan individualisering van het onderwijs. Naast de specialistische hulp die geboden kan worden bij de verschillende schoolvakken, willen wij de kinderen vooral helpen hun eigen mogelijkheden en kwaliteiten te ontwikkelen. In het onderwijs ligt het accent op wat je kunt. Vergroting van het zelfvertrouwen krijgt veel aandacht. Er zitten een kleine 240 leerlingen op de Bouwsteen, verdeeld over 16 groepen. Gemiddeld tellen de groepen 15 leerlingen.
Procesbeschrijving Al jaren is een projectwerkgroep Passend onderwijs actief op de Bouwsteen. Binnen deze groep participeren geen leerkrachten. Het Passend onderwijs is wel een aantal maal geïntroduceerd binnen het gehele team. Het SWV IJssel en Lek heeft in februari 2013 een kennismiddag Passend onderwijs georganiseerd. Veel Bouwsteenleerkrachten hebben deze bijeenkomst bezocht.
Juli 2013
1
Op 21 februari 2013 zijn de leerkrachten op de hoogte gebracht van het schoolondersteuningsprofiel. Na afloop van de studiemiddag hebben de leerkrachten de vragenlijsten ingevuld. Op 25-3-2013 is er een studiemiddag geweest met Peter Helmantel van O&A en het volledige team. De projectwerkgroep heeft de vragen en ingevulde flappen uitgewerkt, april - mei 2013. De studiedag van 24 juni 2013 is voorbereid door de projectgroep (MT –IB) Peter Helmantel, Elly Leussink Peter Helmantel heeft het ochtend-programma gepresenteerd.
Visie op onderwijs, visie aan kinderen met speciale onderwijs- en ondersteuningsbehoeftes Ieder steentje wordt een kei (Met vertrouwen samen aan de toekomst bouwen ) Op de Bouwsteen geven we onderwijs aan kinderen die vanwege leer- en sociaal-emotionele problemen buiten de zorg van het reguliere basisonderwijs vallen. Naast het onderwijs ondersteunen, begeleiden en adviseren wij ook basisscholen in het onderwijs aan kinderen die extra zorg nodig hebben. Met ons onderwijs willen wij bereiken dat het kind (weer) voldoende vertrouwen krijgt in zijn eigen mogelijkheden en dat het deze leert benutten. Daarnaast leren we het kind (basis)vaardigheden die helpen om straks zelfstandig een weg te vinden in onze maatschappij. Lezen en rekenen zijn vaardigheden die het nodig heeft, maar ook sociale vaardigheden en het goed om kunnen gaan met informatie horen daarbij. Het aanleren van deze vaardigheden gaat bij onze kinderen niet vanzelf. Zij hebben daar speciale hulp bij nodig. Visie De visie van De Bouwsteen luidt als volgt: Wij streven ernaar dat onze school aansluit bij de veranderende onderwijsbehoefte van het kind. Om dit te bereiken moeten wij actuele kennis hebben om de huidige leerlingen te leren leerstof te verwerken en toe te passen. Met heldere en eigen keuzes kan onze school zich duidelijk profileren ten opzichte van elkaar en naar de omgeving. De Bouwsteen kiest in dit verband voor onderwijs op basis van het ontwikkelingsperspectief van een kind. Ons onderwijs wordt geborgd, waarbij continuïteit, verdieping, ontwikkeling, kwaliteitsverhoging en verhoging van het leerrendement een centrale rol spelen.
Juli 2013
2
Vanuit de bovengenoemde visie zijn de volgende kernwaarden vastgesteld. Respect voor anderen en de wereld om ons heen. Leren, spelen en werken vanuit eerder genoemde waarden en normen. Sfeer, warmte en veiligheid voor kinderen, personeel en ouders. Gerichtheid op de ontwikkeling van kwaliteit en talenten van kinderen en personeel. Behalen van een optimaal leerrendement. Collegialiteit is de basis voor ons handelen. Saamhorigheid en vertrouwen geven. Openheid en transparantie. Inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen. Actief gebruikmaken van de nieuwe media en bewustwording hiervan. Daarnaast zijn er een aantal uitgangspunten die specifiek voor de Bouwsteen gelden: 1. Op de Bouwsteen onderkennen en benutten wij de mogelijkheden van elk kind, sluiten wij aan bij de individuele kwaliteiten en stimuleren en bevorderen wij de verdere ontwikkeling. 2. Op de Bouwsteen is sprake van een schoolomgeving die veilig, respectvol, ondersteunend en uitdagend is zodat elk kind zich optimaal kan ontwikkelen. 3. Op de Bouwsteen werken wij handelingsgericht. 4. Op de Bouwsteen stimuleren wij kinderen tot het aangaan en verder uitbouwen van sociale contacten. 5. Op de Bouwsteen zien wij een goede en transparante samenwerking met ouders voorwaardelijk en noodzakelijk als basis voor een optimale ontwikkeling van het kind. 6. Op de Bouwsteen benutten wij (multidisciplinair) elkaars expertise en vaardigheden om onszelf verder te ontwikkelen en te ontplooien. 7. Op de Bouwsteen gaan wij, vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid, respectvol en begripvol met elkaar om. 8. Op de Bouwsteen zien wij de ontwikkeling van kwaliteit en professionaliteit van personeel als een voortdurend punt van aandacht. Opleidingen en cursussen zijn voorwaardelijk om de kwaliteit van ons onderwijs te blijven verbeteren. 9. Op de Bouwsteen is sprake van een positief school- en leerklimaat bestaande uit een goede afstemming en wisselwerking tussen samenwerkend en individueel leren. Bouwsteenaanpak volgens medewerkers( d.d. 24-6-2013): Positieve aanpak Samen op een positieve wijze een passend, heldere aanpak ontwikkelen in een voor ieder veilige omgeving Samen sterk: Kind-ouders-school: Daar kunnen we sterker in worden Kinderen betrekken in dit proces Meer tijd en aandacht voor SEO-aanpak waardoor hogere didactische opbrengsten Competentie en welzijn van de leerlingen: Kleine, haalbare, concrete doelen Aandacht voor: Leerrendement. Valkuil: te zware focus op welbevinden en SEO; te weinig op opbrengsten. Juli 2013
3
Bouwsteenaanpak volgens de kinderen : Aandacht Hulp Veiligheid Zelfvertrouwen Vrienden leren maken Niet langer een uitzondering
Schoolorganisatie. De 240 leerlingen zijn verdeeld over 16 groepen, 5 onder-middenbouw- ; 9 bovenbouw- 4 Leerweg- en 5 Praktijkstroomgroepen. Om het bovenstaande te bereiken is er afwisseling in organisatievorm. Er wordt gewerkt met een vaste dagindeling. De leerlingen werken in hun eigen stamgroep. De leerkrachten bieden de lesstof aan op een inspirerende en uitdagende wijze. De lessen worden goed voorbereid en er is mogelijkheid tot het bieden van extra instructie. Interne zorgstructuur: Alle leerlingen krijgen het Bouwsteen-basisarrangement, beschreven in hun ontwikkelingsperspectief. Alle leerkrachten beschikken over de Master SEN of een vergelijkbare post HBO opleiding. Nieuwe leerkrachten gaan deze opleiding na een jaar praktijkervaring volgen. Daarnaast kunnen kinderen extra ondersteuning ontvangen van hun leerkracht, zoals WOEF, Ralfi, Connect, Kurzweil. De intensieve ondersteuning bestaat uit begeleiding buiten de groep zoals; logopedie, kinderoefentherapie, MRT, vriendentraining, Toch Nog Leren Lezen, dyslexiebehandeling op school (o.a 1 2learn) en extern vanuit b.v.de Leeskliniek. De leerkrachten krijgen ondersteuning vanuit het Onderwijs-Begeleidingsteam. Per 4 weken worden de specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften besproken van leerlingen die ter bespreking worden ingebracht door de leerkracht. Bij deze bespreking zijn aanwezig: de leerkracht, intern begeleider, schoolmaatschappelijk werkende, orthopedagoog en de adjunct directeur die de leerling-zaken behartigt voor de Bouwsteen en vanuit de Commissie Leerlingenzorg van WSNS. Volgend schooljaar gaan ouders deelnemen aan dit overleg bij specifieke onderwijsgerichte vragen. Tweemaal per jaar bespreken de intern begeleiders en leerkrachten alle leerlingen uit hun groep in een groepsplanbespreking en een O.P.P.bespreking (ontwikkelingsperspectief plan). Het O.P.P. wordt geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Bij deze besprekingen kunnen ouders aanwezig zijn. In de toekomst worden leerlingen betrokken bij bespreking van hun OPP. Er zijn 38 leerlingen met een dyslexieverklaring. Er is 1 leerling met een dyscalculieverklaring Er zijn 4 leerlingen met een rugzak: 1 Cl. II :1 CL. III; 2 CL. IV.
Juli 2013
4
Uitstroomgegevens Bouwsteen april 2013: -Aantal verwachte uitstromers: 62 leerlingen -Aantal leerlingen dat korter dan twee jaar op de Bouwsteen zat: 10 leerlingen -Aantal leerlingen dat korter dan 4 jaar in Nederland woont: 1 leerling -Aantal leerlingen dat uitstroomt naar Praktijkonderwijs: 31 -Aantal leerlingen dat uitstroomt naar VMBO Basisberoepsgerichte leerweg met LWOO: 22 -Aantal leerlingen dat uitstroomt naar VMBO Basisberoepsgerichte leerweg zonder LWOO: 3 -Aantal leerlingen dat uitstroomt naar VMBO kaderberoeps met LWOO: 3 -Aantal leerlingen gemengde en of theoretische leerweg zonder LWOO: 1 -Gemiddelde intelligentie van alle schoolverlaters: 80 -Er is 1 leerling aangemeld voor Cl. IV onderwijs. -1 leerling (met rugzak CL. IV) wordt teruggeplaatst naar het reguliere basisonderwijs. In het schooljaar 2013 – 2014 worden ongeveer 220 leerlingen verwacht. De 220 leerlingen worden verdeeld over 14 groepen, 6 onder-middenbouw- ; bovenbouw- 3 Leerweg- en 5 Praktijkstroomgroepen. Externe zorgstructuur: Nu zijn er contacten met PCL en indicatiecommissie. Regelmatig zijn er besprekingen met Herstart op de Rails, MKD, Clusteronderwijs, dyslexiebehandelaars, GGZ. Daarnaast zijn ook overleggen met jeugdarts/jeugdverpleegkundige, CJG, Jeugdzorg. Vanaf volgend schooljaar zullen schoolondersteuningsteamvergaderingen georganiseerd worden. Dit zijn besprekingen waaraan naast de schoolmedewerkers, ook ouders en CJG betrokken worden en aanwezig zijn. Per casus zal bekeken worden welke externen uitgenodigd worden. Deze besprekingen worden voorgesproken door de orthopedagoog-onderwijsondersteuner en de ouders. Bij deze bespreking staat handelinggericht integraal arrangeren centraal. Op 1-1-2015 zal de transitie Jeugdzorg een feit zijn. Onderwijs en zorg voor jeugd gaan samenwerken, zoals op dit moment al meer en meer gebeurt.
Algemene randvoorwaarden Heldere organisatie Overzichtelijk lesrooster Samenwerken stimuleren Uitdagende en opgeruimde leeromgeving Voldoende materialen en leermiddelen Voorspelbaar leerkrachtgedrag Mede afhankelijk van financiële mogelijkheden Voor ouders toegankelijk zijn
Juli 2013
5
1. Kinderen met leer- en ontwikkelingsproblemen Leerlingen met een leerachterstand en/of een laag intellectueel niveau (vanaf IQ > 60) kunnen we in veel gevallen een aanpak bieden, al dan niet met behulp van extra en intensieve ondersteuning. In een aantal gevallen, als problemen ernstig of meervoudig zijn, zullen we hiervoor geen mogelijkheden zien. Onze grens ligt daar, waar kinderen meer gebaat zijn bij onderwijs in het speciaal onderwijs. Dit betreft kinderen waarbij het Bouwsteen-basisarrangement met extra ondersteuning of intensieve ondersteuning niet voldoet vanwege een combinatie van leerproblematiek en clusterproblematiek. Voor deze kinderen is een groep van 15 leerlingen al te groot. De Bouwsteen zal zich blijven ontwikkelen ten aanzien van het begeleiden van kinderen met leer- en ontwikkelingsproblemen. Met elkaar gaan we bekijken waar de ontwikkelingsambities liggen voor de Bouwsteen en het expertisecentrum.
2. Kinderen met fysieke en medische problemen Voor kinderen die slecht kunnen zien of horen, bieden we, bijvoorbeeld door gebruik van technische hulpmiddelen, een passende aanpak. Zoals het werken met een microfoon. In enkele gevallen, als leerlingen nauwelijks of niet kunnen zien of horen, zien we daarvoor geen mogelijkheden. Voor deze kinderen zal plaatsing op een Clusterschool gearrangeerd worden. Leerlingen met spraakproblemen kunnen in vrijwel alle gevallen rekenen op een passende aanpak vanwege de mogelijkheid om logopedie in te zetten.. Voor leerlingen met motorische beperkingen, zoals (ernstige) spasmen of rolstoelgebruikers, zijn de mogelijkheden voor een passende aanpak binnen ons team beperkt. Afhankelijk van de hulpvraag van de leerling kunnen we in sommige gevallen een aanpak ontwikkelen, maar in ernstiger gevallen zal dat vanwege ruimte gebrek en passende hulpmiddelen niet gaan. De mogelijkheden die we zien, zijn mede afhankelijk van de leeftijd en de ontwikkeling van het kind. We overleggen met ouders over de manier van evalueren.
3. Kinderen met sociaal-emotionele problemen Sociaal-emotionele problemen kunnen betrekking hebben op (faal)angst, teruggetrokkenheid, zelfvertrouwen, weerbaarheid, positie in de groep en contactname. Bij leerlingen met deze problemen hebben we in de meeste gevallen een aanpak. Kindgesprekken nemen hierbij een belangrijke plaats in. De schoolmaatschappelijk werkende voert gesprekken met leerlingen. Een vriendentraining kan worden ingezet en de methode Leefstijl wordt aangeschaft We oriënteren ons op de training Rots en Water. Hiervoor moet nog personeel worden opgeleid. Juli 2013
6
Als blijkt dat een kind sociaal niet leerbaar is, is een arrangement op een Clusterschool meer geschikt.
4. Kinderen met gedragsproblemen Gedragsproblemen kunnen betrekking hebben op overactief, impulsief, naar binnen gericht, naar buiten gericht, en storend gedrag. In veel van deze gevallen hebben we een aanpak of kunnen deze ontwikkelen. Maar in een aantal gevallen, als de problematiek ernstig is, zal dat niet gaan. Dat geldt vooral voor leerlingen met naar buiten gericht gedrag. Het gaat om kinderen waarbij de veiligheid van medeleerlingen en personeel in het geding is. Verwijzing naar een Clusterschool is dan een beter passend arrangement. Als we verwijzen, gebeurt dat het vaakst bij leerlingen met gedragsproblematiek(ODD). Daarbij speelt ook mee dat gedragsproblemen voor ons moeilijker te hanteren zijn, naar mate kinderen ouder, groter en sterker worden. We anticiperen op de opvang/observatie van deze categorie kinderen, zodat wij in de toekomst in staat zijn om deze groep beter te kunnen begeleiden.
5. Kinderen met werkhoudingsproblemen Voor veruit de meeste leerlingen met werkhoudingsproblemen hebben we een aanpak paraat en voor bijna alle leerlingen zouden we een aanpak kunnen ontwikkelen. Werkhoudingsproblemen kunnen gaan over concentratie, motivatie, taakgerichtheid, zelfstandigheid en tempo. Het personeel is bekend met meerdere pedagogische aanpakken om leerlingen weer aan het werk te krijgen( b.v. PedagogischePraktischeAanpak)
6. Kinderen in een problematische thuissituatie Het zal nauwelijks voorkomen dat we op school niet meer kunnen of willen werken met een kind dat een moeilijke thuissituatie heeft. Daarbij kan het gaan om onderstimulering, pedagogische verwaarlozing en overbescherming. We hebben in veel gevallen behoefte aan samenwerking met organisaties die toegerust zijn om hulp te verlenen in thuissituaties. Deze samenwerking werkt mede door o.a Sisa en ook de meldcode goed. Ouders worden altijd betrokken in dit proces. School en ouders werken samen om een eventuele melding bij AMK te voorkomen.
Juli 2013
7
Ambities van de school De Bouwsteen is een school voor speciaal basisonderwijs. De kinderen die nu de school bezoeken blijven we een lesplaats bieden. De kennis van leerstoornissen en gedrags- en werkhoudingsproblemen blijven onderhouden en verder uitdiepen. In juli 2014 hebben we het volgende bereikt: Ontwikkeling leerkrachtvaardigheden. Ontwikkeling van de school tot een professionele cultuur. Visieontwikkeling door zowel ouders als partners. Formaliseren driehoeksverhouding kind, ouders en school. Ontwikkeling van een expertisecentrum.: We bieden een oplossing voor een hulpvraag vanuit het regulier basisonderwijs: Tijd (relatie tussen ‘aandacht en aantal leerlingen’) De complexiteit van ‘gedragsproblemen en noodzaak tot leren’ Onvoldoende oog bij omgaan met gedrag/pesten voor dit kind in deze groep’ Omgaan met diversiteit Te weinig handen Conflict tussen: Leren en ontwikkelen Organisatie: Hoe bereikt de hulp de vraag? De basisscholen weten welke diensten De Bouwsteen kan bieden.
Plan van aanpak Voor het schooljaar 2013 -2014 is een jaarplan geschreven. Er worden projectgroepen geformeerd. Op 26 september 2013 worden de actieplannen gevuld. De doelen voor de actieplannen zijn al bekend.
Juli 2013
8
