Het geregistreerde kassasysteem

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2014 – 2015

Het geregistreerde kassasysteem

Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master of Science in de Handelswetenschappen

Aaron Vanbelle onder leiding van Prof. Antoine Doolaege

Vertrouwelijkheidsclausule Ondergetekende verklaart dat de inhoud van deze masterproef mag geraadpleegd en/of gereproduceerd worden, mits bronvermelding.

Aaron Vanbelle

Woord vooraf Met het einde in zicht, sta ik als laatstejaarsstudent Handelswetenschappen te popelen om de reeds verworven kennis aan de praktijk te toetsen. Aan de hand van deze masterproef, aangaande het geregistreerde kassasysteem, poog ik de afstand tot het effectief behalen van mijn diploma te verkleinen. De opleiding met optie accountancy en fiscaliteit gaf mij de nodige basis tot het aanvatten van de masterproef. Niettemin vormde het een enorme uitdaging waarbij ik de mensen in mijn omgeving veel dankbaarheid verschuldigd ben. Allereerst wens ik mijn ouders te bedanken voor hun onvoorwaardelijke steun en aanmoedigingen die ze mij gaven gedurende de ganse opleiding. Zonder hen was dit alles niet mogelijk geweest. Daarnaast gaat mijn dankwoord uitdrukkelijk uit naar mijn promotor, professor Antoine Doolaege, voor het aanreiken van belangrijke informatie en het geven van de nodige ondersteuning. Alsook wil ik professor Stefan Ruysschaert bedanken voor zijn lessen die mijn interesse in het onderwerp deed toenemen. Mijn dankwoord gaat verder ook uit naar mijn stagebedrijf, Titeca Accountancy NV, voor het verstrekken van waardevolle documenten en nuttige tips. Evenals verdient een goede vriend, Luïs Vlaminck, mijn eeuwige dankbaarheid voor het grondig nalezen van mijn masterproef. Als laatste zou ik eveneens mijn vriendin willen bedanken voor het nauwgezet en steeds even geïnteresseerd volgen van de evoluties omtrent dit eindwerk. Ik wens u een inspirerende en boeiende lezing.

Aaron Vanbelle

I

II

Inhoudsopgave WOORD VOORAF........................................................................................................................................... I INHOUDSOPGAVE........................................................................................................................................ III LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN ......................................................................................................... VI 1

Inleiding ............................................................................................................................................... 1

2

Oorsprong van de maatregel ............................................................................................................... 2

3

Historiek van het GKS .......................................................................................................................... 5

4

3.1

Controlemiddelen......................................................................................................................... 5

3.2

Het geregistreerd kassasysteem .................................................................................................. 6

Werking van het systeem .................................................................................................................... 8 4.1

Definitie van het GKS .................................................................................................................... 8

4.2

Voor wie is het GKS verplicht? 10%-regel .................................................................................... 8

4.2.1

Casus 1 .................................................................................................................................. 9

4.2.2

Casus 2 .................................................................................................................................. 9

4.3

4.3.1

Bestaande ondernemingen ................................................................................................ 10

4.3.2

Nieuwe onderneming ......................................................................................................... 11

4.3.3

Overnemer ......................................................................................................................... 11

4.3.4

Extra.................................................................................................................................... 12

4.4

Bewijs ......................................................................................................................................... 13

4.4.1

10%-grens overschreden .................................................................................................... 13

4.4.2

10%-grens niet overschreden............................................................................................. 15

4.5

5

Referentieperiode ...................................................................................................................... 10

Tijdstip uitreiking GKS-ticket ...................................................................................................... 16

4.5.1

Cateringdiensten ................................................................................................................ 16

4.5.2

Multy purpose voucher ...................................................................................................... 17

4.6

Stopzetting gebruik GKS en de tolerantie bij het wijzigen van de activiteiten .......................... 17

4.7

Vrijwillig gebruik ......................................................................................................................... 18

4.8

Meerdere zaken uitbaten ........................................................................................................... 19

4.9

Ongrondwettelijkheid 10%-regel ............................................................................................... 19

Levering van goederen en diensten .................................................................................................. 21 5.1

Btw-tarief.................................................................................................................................... 21

5.2

Invloed 10%-regel ....................................................................................................................... 21

5.2.1

Het arrest Faaborg-Gelting Linien ...................................................................................... 22 III

6

5.2.2

Arrest Bog en Lohmeyer ..................................................................................................... 23

5.2.3

Arrest CinemaxX ................................................................................................................. 23

5.2.4

Arrest Fleisherei Nier .......................................................................................................... 24

5.2.5

Implementatie van strikte regelgeving HVJ in België ......................................................... 24

Aanschaffen GKS en de technische vereisten.................................................................................... 26 6.1

Het aanschaffen van een GKS..................................................................................................... 26

6.2

Het financieren van een GKS ...................................................................................................... 26

6.2.1

Investeringsaftrek ............................................................................................................... 26

6.2.2

Win-winlening .................................................................................................................... 31

6.3 7

Technische eisen ........................................................................................................................ 32

Praktijkgevallen ................................................................................................................................. 36 7.1

Lichte maaltijden ........................................................................................................................ 36

7.2

Automaat .................................................................................................................................... 37

7.3

Hotel ........................................................................................................................................... 38

7.3.1

Cluster 1: hotelactiviteiten ................................................................................................. 38

7.3.2

Cluster 2: alles behalve hotelactiviteiten ........................................................................... 39

7.4

Catering ...................................................................................................................................... 41

7.5

Tolerantie voor uitbesteding cateringdienst .............................................................................. 42

7.6

Frituur ......................................................................................................................................... 43

7.7

Vrijstelling art. 44 van het btw-wetboek .................................................................................... 48

7.8

Vrijstelling voor zeer occasionele uitbaters ............................................................................... 49

7.9

Forfaitaire regeling ..................................................................................................................... 50

7.10

Bedrijfsmesse ............................................................................................................................. 51

8

Sancties .............................................................................................................................................. 52

9

Kritische analyse betreffende het GKS en de horecasector in zijn geheel ........................................ 53

10

9.1

Horecaplan 2015 ........................................................................................................................ 53

9.2

Kritiek op recente lastenverlagingen en bijkomende maatregelen ........................................... 55

9.3

Structurele problemen in de horecasector ................................................................................ 56

9.4

Voordelen GKS............................................................................................................................ 58

9.5

Het GKS omzeilen ....................................................................................................................... 59

slot ..................................................................................................................................................... 60

BIBLIOGRAFIE ................................................................................................................................................ I BIJLAGE ......................................................................................................................................................... V

IV

V

Lijst van gebruikte afkortingen Art.

Artikel

BS

Belgisch Staatsblad

BTW

Belasting over de Toegevoegde Waarde

EG

Europese Gemeenschap

EU

Europese Unie

EUR

Euro

FAQ

Frequently Asked Questions

FOD

Federale Overheidsdienst Financiën

GKS

Geregistreerd kassasysteem

HVJ

Europees Hof van Justitie

KB

Koninklijk Besluit

KBO

Kruispuntenbank voor Ondernemingen

KMO

Kleine of Middelgrote Onderneming

KUL

Katholieke Universiteit Leuven

m.i.

mijns inziens

MPV

Multy Purpose Voucher

Nr.

Nummer

o.a.

onder andere

OESO

Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling

VAT

Value-Added Tax

WBTW

Wetboek BTW

WIB

Wetboek Inkomstenbelastingen

VI

1 INLEIDING Het geregistreerd kassasysteem heeft reeds heel wat inkt doen vloeien. Met argusogen en vol argwaan kijken menig horecaondernemers toe hoe de kassa effectief geïmplementeerd wordt en welke voorwaarden daar tegenover staan. Al vanaf 2009 kwam ter ore dat het GKS zijn intrede ging maken ter compensatie van de btw-verlaging van 21% naar 12% voor restaurant – en cateringdiensten. Het doel van het systeem is zowel de sociale als fiscale fraude waaraan de horecasector hoogst gevoelig is, tegen te gaan. Telkens opnieuw werd de invoering van het GKS uitgesteld tot jolijt van heel wat uitbaters. Reeds zes jaar later wordt het GKS definitief geïntroduceerd met verplichting vanaf 1 januari 2016. Daarnaast beschouwt staatssecretaris voor Bestrijding van de Sociale Fraude, Privacy en Noordzee Bart Tommelein (Open VLD) het GKS in de horecasector als pilootproject om het systeem nadien in andere sectoren te implementeren zoals de transport – en bouwsector.1 Echter ligt de scope van deze masterproef op het implementeren van een GKS in de horecasector met abstractie van andere sectoren.

Algemeen wordt de thematiek behandeld op micro-economisch niveau om vervolgens het onderwerp te belichten vanuit een macro-economisch standpunt. Vooreerst komt de oorsprong van de maatregel aanbod waarbij wordt verwezen naar een aantal uitdagingen waarop de sector moet anticiperen. Eveneens volgt een chronologische weergave van de circulaires,

beslissingen,

Koninklijke

Besluiten,

aanschrijvingen

en

wetten

aangaande

de

controlemiddelen alsook het GKS op zich. Het vierde hoofdstuk wordt aangevat met een definitie van het GKS om daarna de werking van het systeem uitvoerig te beschrijven. Voorts is het onderscheid tussen een levering van een goed of een dienst van belang bij het bepalen van het btw-tarief en de 10%regel. Aan de hand van een aantal Duitse arresten en een allesomvattende uitspraak van het Europees Hof van Justitie maken we de koppeling naar de Belgische regeling hieromtrent. Vervolgens worden een aantal financieringsmiddelen omschreven die de uitbater kunnen helpen bij de aanschaffing van een GKS, alsmede de technische vereisten waaraan de desbetreffende kassa moet voldoen. Om de voeling met de praktijk niet te verliezen worden een aantal vaak voorkomende voorbeelden, die onder de noemer ‘horeca’ vallen, aangereikt. Ter vervollediging vermeldt hoofdstuk acht verder ook nog de sancties bij het niet nakomen van de voorwaarden.

Als laatste draagt de macro-economische analyse evenzeer bij tot de meerwaarde van deze masterproef waarbij het GKS en de horecasector in zijn geheel kritisch worden ontleed.

1

Tommelein wil witte kassa in winkels en bouw. (2015, maart 28). De Standaard.

1

2 OORSPRONG VAN DE MAATREGEL Wij Belgen worden wel eens vergeleken met Bourgondiërs wanneer men het heeft over gastronomie. We hechten veel belang aan die levenshouding en nemen bijgevolg graag de tijd voor een hapje en een drankje. Deze sector, waarbij België één van de beste keukens ter wereld vertegenwoordigt, kampt de laatste jaren met enkele struikelblokken. Zo hebben horecazaken tal van investeringen verricht om o.a. te voldoen aan de steeds strengere normen van de voedselinspectie en diende men eveneens maatregelen te nemen omtrent het rookverbod. Daarnaast moeten uitbaters op hun hoede zijn voor het verbruik van alcohol bij jongeren en kent de sector moeilijkheden door de hoge concurrentiegraad en de weersafhankelijkheid, die veel onzekerheid teweegbrengt. Tenslotte zorgde de recente economische crisis voor een stijging van het aantal faillissementen en jobverlies. Onderstaande tabel toont aan dat in de eerste acht maanden van 2009 er maar liefst 1102 ondernemingen failliet verklaard werden. Dit komt neer op een stijging van 15,51% ten opzichte van 2008 en 26,81% ten opzichte van 2005. Daarnaast maakt het aantal horecazaken die op de fles gingen ten opzichte van het totaal aantal faillissementen 18,49% uit, wat de impact van de crisis binnenin de sector nogmaals benadrukt. Hiermee gepaard gaande valt er voor 2009 een stijging van het verlies aan jobs op te merken binnen de sector voor 32,56% ten opzichte van het jaar ervoor.2

De impact van deze negatieve cijfers voor de horeca neemt alleen maar in kracht toe wanneer we voor 2009 kijken naar de grootte van de sector. De teller stond toen op 56.631 horecaondernemingen, wat de vierde grootste sector in België vormt na de groot- en detailhandel: reparatie van auto’s en motorfietsen met 175.373 ondernemingen, vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten met 110.160 ondernemingen en als derde de bouwnijverheid met 101.452 ondernemingen.3

2

Graydon Belgium (2014). Eerste 8 maanden van dit jaar dalen de faillissementen met -6,3%. Geraadpleegd op 2 maart 2015 via https://graydon.be/uploads/files/Faillissementen%20augustus%202014%20persbericht.pdf 3 Guidea (2013). Sectoranalyse Horeca 2012. Geraadpleegd op 2 maart 2015 via http://www.guidea.be/sites/default/files/Sectoranalyse%20Horeca%20Ondernemingen%202012.pdf

2

Tabel 1: Aantal faillissementen en jobverlies4 Aantal faillissementen januari - augustus 2005

2006

2007

2008

2009

Horeca

869

915

885

954

1.102

Totaal

5.086

4.908

4.783

5.186

5.960

Jobverlies januari - augustus 2005

2006

2007

2008

2009

Horeca

1.256

938

898

1.517

2.011

Totaal

11.995

8.850

9.591

12.092

14.911

Bron: Graydon Belgium

Om deze problemen te counteren heeft men van overheidswege, na voorafgaande Europese regelgeving5, voor een verlaging van de btw geopteerd van 21% naar 12% voor de verkoop van maaltijden die ter plaatse worden genuttigd. Het verlaagde tarief werd opgenomen onder rubriek I, tabel B, KB nr. 20 en trad in werking op 1 januari 2010.6 De verlaging van de btw kost, volgens het Stabiliteitsprogramma, de Schatkist jaarlijks 255 miljoen euro.7 De overheid riep deze gunstmaatregel niet zomaar in het leven zonder ook te wijzen op de keerzijde van de medaille, namelijk de verplichte invoering van het geregistreerde kassasysteem.8 Het ultieme doel van dit systeem is de fraudegevoeligheid die de sector kenmerkt te elimineren. Zonder het gebruik van een GKS kan men de verkoopsom volledig uit het huidige kassasysteem laten verdwijnen nadat de klant betaald heeft. Als gevolg brengt dit met zich mee dat de Staat enerzijds doorgestorte btw misloopt en anderzijds minder inkomstenbelasting kan heffen door de lager aangegeven omzet. Met behulp van de ‘slimme’ kassa zijn dergelijke praktijken niet meer mogelijk omdat iedere verrichting wordt vastgelegd en er achteraf geen aanpassingen meer kunnen gebeuren.9

4

Graydon Belgium (2014). Eerste 8 maanden van dit jaar dalen de faillissementen met -6,3%. Geraadpleegd op 2 maart 2015 via https://graydon.be/uploads/files/Faillissementen%20augustus%202014%20persbericht.pdf 5 Richtlijn 2009/47/EG 5 mei 2009 betreffende de wijziging van richtlijn 2006/112/EG wat verlaagde btw-tarieven betreft 6 Art. 4 van het KB van 9 december 2009 tot wijziging van het KB nr. 20 van 20 juli 1970 tot vaststelling van de btwtarieven en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven, BS 14 december 2009. 7 FOD Financiën. (70e jaargang, nr. 1, 1e kwartaal 2010). Het Stabiliteitsprogramma van België (2009-2012). Geraadpleegd op 3 maart 2015 via http://financien.belgium.be/nl/binaries/BdocB_2010_Q1n_stabiliteitprogramma_tcm306-251620.pdf 8 KB 30 december 2009 betreffende de bepaling van de definitie en de voorwaarden waaraan een geregistreerd kassasysteem in de horecasector moet voldoen, BS 31 december 2009. 9 FOD Financiën (2014, 16 december). Welke fraude bestrijdt het GKS? Geraadpleegd op 3 maart 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/waarom/welke-fraude-bestrijdt-het-gks

3

Aanvankelijk was het de bedoeling dat iedere horecazaak, die verplicht was een GKS in gebruik te nemen, dit praktisch ging implementeren ten laatste op 1 januari 2013. Om technische redenen werd deze datum meermaals opgeschoven, waarbij we ons heden baseren op de meest recente btw beslissing van 26 november 2014. Desbetreffende beslissing bepaalt dat horecazaken die onderworpen zijn aan een GKS, het systeem ten laatste op 31 december 2015 in gebruik moeten nemen.10

10

Beslissing Btw nr. E.T.127.190 dd. 26.11.2014

4

3 HISTORIEK VAN HET GKS De inwerkingtreding van het GKS kent een rijke geschiedenis aan wetgeving en parlementaire werkzaamheden. Ter volledigheid en om het overzicht te bewaren, volgt hieronder allereerst een chronologische opsomming van de controlemiddelen. Daarna volgt eveneens een chronologische weergave betreffende de voornaamste regelgevingen omtrent het GKS zelf.

3.1 Controlemiddelen 23/07/1969

Art. 8, KB nr. 1 van 23/07/1969 - BTW: betreffende ontvangstbewijzen. Nu: artikel 22, KB nr. 1 van 29/11/1992 – BTW, BS 30/07/1969.

01/12/1972

Aanschrijving nr. 109/1972 van 20/11/1972: ontvangstbewijzen vervangen door bons kasregisters voor selfservice restaurants.

06/08/1973

Aanschrijving nr. 21/1973 van 06/08/1973: ontvangstbewijzen vervangen door bons kasregisters voor restaurants (wijzigt aanschrijving nr. 109/1972).

01/04/1994

Aanschrijving nr. 10/1994 van 13/04/1994: verplichting uitreiking rekening of ontvangstbewijs (wijzigt aanschrijving nr. 109/1972 en aanschrijving nr. 21/1973).

01/04/1999

Aanschrijving nr. 6/1999 van 27/04/1999: verplichting uitreiking rekening of ontvangstbewijs (komt in de plaats van aanschrijving nr. 10/1994).

02/06/2003

Beslissing nr. 103.592 van 02/06/2003: bewaring kastickets.

01/01/2010

Art. 13bis, KB nr. 1 van 29/12/1992 - BTW: vereenvoudigde factuur door geregistreerd kassasysteem (tot stand gekomen door art. 1, KB van 18/12/2009), BS 24/12/2009.

01/01/2013

Art. 21bis, KB nr. 1 van 29/12/1992 - BTW: GKS-ticket (tot stand gekomen door art. 25, KB van 19/12/2012 en vervangt art. 13bis hierboven), BS 31/12/2012.

01/01/2014

Art. 21bis, §2, KB nr. 1 van 29/12/1992 - BTW: Voorraad rekeningen of ontvangstbewijzen (tot stand gekomen door art. 1, KB van 15/12/2013), BS 20/12/2013.

5

3.2 Het geregistreerd kassasysteem Aanvankelijk had men de bedoeling om het kassasysteem te introduceren in de loop van de periode tussen 2010 en 2013, ter compensatie voor de btw verlaging van 21% naar 12% inzake restaurant – en cateringdiensten. Meer bepaald werd deze lancering uitgelijnd via het KB van 30 december 2009 tot het bepalen van de definitie en de voorwaarden waaraan een geregistreerd kassasysteem in de horecasector moet voldoen (BS 31/12/2009, err. 26/01/2010). Hierbij werd het gebruik van een GKS voor starters voorzien op 1 januari 2010, terwijl dat voor bestaande ondernemingen vastgelegd werd op 1 januari 2013. Meer uitvoerig werd deze ‘witte kassa’, zoals men het GKS ook vaak noemt, verder toegelicht door de beslissing nr. E.T. 118.066 van 9 maart 2010. Nadien werd deze beslissing licht gewijzigd door het erratum - addendum inzake de administratieve beslissing nr. E.T. 118.066 van 9 maart 2010. Naar aanloop van de verplichte invoering begin 2013 waren nog steeds geen geregistreerde kassa’s te koop, waardoor de FOD Financiën op hun website onder ‘FAQ’ vermelde dat de invoering werd opgeschoven tot 1 juni 2013.11 Niet veel later besliste men om de datum van ingebruikneming met een maand te verlengen tot 1 juli 2013.12 Vervolgens werd deze datum nogmaals opgeschoven naar 1 januari 201413 om te eindigen met de invoering van een gefaseerde ingebruikneming vanaf 1 januari 2015.14 Deze definitieve einddatum werd gevoed aan de hand van beslissing nr. E.T. 123.798 van 24 januari 2014 inzake de definitieve regeling vanaf 01/01/2015 ter vervanging van beslissing nr. E.T.118.066 van 9 maart 2010. Later zorgde beslissing nr. E.T.127.190 van 26 november 2014 voor bijkomende verduidelijkingen. De horeca-uitbaters die een GKS verplicht dienen te implementeren moeten zich registreren ten laatste tegen 28 februari 2015, waarbij moet worden overgegaan tot het effectieve gebruik van de kassa uiterlijk tegen 30 juni 2015, 30 september 2015 of 31 december 2015. Deze data worden aanzien als een administratieve tolerantie tegenover de verplichte invoering van het GKS op 1 januari 2015.15 Bijkomstig verzekert de Administratie niet te sanctioneren voor 1 januari 2016.16 Als laatste hierbij zorgt een bericht van de FOD Financiën op 2 maart 2015 ervoor dat de registratieplicht wordt opgeschort tot ten laatste 30 april 2015. Deze bijkomende tolerantie was een noodzaak, daar er tal van problemen waren bij het online registeren, o.a. konden horeca-uitbaters

11

Van Dyck, J. (2012). Geregistreerd kassasysteem: pas vanaf 1 juni 2013. Fiscoloog, nr. 1300, 12. Geregistreerd kassasysteem: pas vanaf 1 juli 2013. (2012). Fiscoloog, nr. 1310, 15. 13 Geregistreerd kassasysteem: pas vanaf 1 januari 2014. (2012). Fiscoloog, nr. 1319, 15. 14 Buysse, C. (2013). KMO-vennootschappen: kiezen tussen investeringsaftrek of notionele intrest. Fiscoloog, nr. 1364, 3. 15 Vraag nr. 705 van de heer Seminara dd. 13.01.2014 16 Geregistreerde kassa horeca: ‘geen sancties tot begin 2016’. (2014). Fiscoloog, nr. 1373, 14. 12

6

onder de vorm van een rechtspersoon niet registeren indien hun gegevens niet geüpdatet waren in de KBO.17 Opdat de gebruiker voldoende op de hoogte zou zijn van de technische vereisten van de kassa kan verwezen worden naar eerdere wetgeving, meer bepaald de wet van 30 juli 2013 met betrekking tot de certificatie van een geregistreerd kassasysteem in de horecasector (BS van 28 augustus 2013), het KB van 1 oktober 2013 ter uitvoering van deze wet (BS 8 oktober 2013), de circulaire nr. ET 124.747 van 23 oktober 2013 (BS van 4 november 2013) en het KB van 15 december 2013, (BS van 20 december 2013). Naast de bepaling van de technische vereisten ten aanzien van de gebruiker, is circulaire nr. E.T. 124.747 van 23 oktober 2013 (BS van 4 november 2013) van toepassing voor producenten, invoerders en verdelers van het GKS. Dit wat betreft de belangrijkste wetgeving aangaande het onderwerp van deze thesis. Het overzicht vormt een goede basis om bijgevolg het thema verder te ontleden met behulp van bovenstaande wetgeving alsook de meer specifieke wetgeving.

17

Registratieplicht in GKS-module: versoepeling termijn. (2015). Fiscoloog, nr. 1421, 14.

7

4 WERKING VAN HET SYSTEEM 4.1 Definitie van het GKS Het geregistreerd kassasysteem wordt allereerst uit de doeken gedaan in het Koninklijk Besluit van 30 december 2009 tot het bepalen van de definitie en de voorwaarden waaraan een geregistreerd kassasysteem in de horecasector moet voldoen. Artikel 1 van het KB bepaalt de definitie van een GKS:

“Onder een geregistreerd kassasysteem wordt verstaan het elektronische kasregister, de terminal met kassasoftware, de computer met kassasoftware of gelijk welk ander gelijkaardig apparaat, dat gebruikt wordt voor de registratie van uitgaande handelingen.”18

Verder maakt het KB in artikel 2 melding van een reeks aan technische vereisten waaraan een GKS moet voldoen. Deze worden onder punt 6.3 (infra) kort besproken.

4.2 Voor wie is het GKS verplicht? 10%-regel De hamvraag die iedere horeca uitbater aan zichzelf moet stellen, is of hij al dan niet een GKS dient te implementeren. In de loop van het jaar 2015 zijn de ondernemers verplicht een dergelijk systeem in te voeren wanneer men volgens art. 21bis, §1, eerste lid KB nr. 1 regelmatig restaurant – en cateringdiensten verricht.

Art. 21bis, KB nr.1: §1.De exploitant van een inrichting waar regelmatig maaltijden worden verbruikt alsmede de traiteur die regelmatig cateringdiensten verricht, zijn gehouden aan de belastingplichtige of niet-belastingplichtige klant het kasticket uit te reiken bedoeld in het koninklijk besluit van 30 december 2009 tot het bepalen van de definitie en de voorwaarden waaraan een geregistreerd kassasysteem in de horecasector moet voldoen, voor alle handelingen die zij in de uitoefening van hun economische activiteit verrichten. …

18

Art. 1 van het KB van 30 december 2009

8

Om de regelmatigheid van restaurant – en cateringdiensten te bepalen, heeft men de 10%-regel ingevoerd. Deze berekening gaat als volgt19:

Omzet uit restaurant - en cateringdiensten x 100

=…%

Totale omzet uit horeca-activiteiten De toepassing van deze formule blijkt voor menige horecazaak geen sinecure te zijn en bijgevolg zijn een aantal algemene opmerkingen bij deze berekening noodzakelijk om daarna een aantal specifieke praktijkgevallen toe te lichten. Allereerst komen de bedragen exclusief btw zowel in de teller als in de noemer terecht. Echter komen in de teller geen dranken, zowel voor verbruik ter plaatse als om mee te nemen, en bovendien worden ook de afhaalgerechten niet meegeteld. Wel de restaurant – en cateringdiensten die onder het btw-tarief van 12% vallen. In tegenstelling tot wat geldt voor de teller, komt in de noemer de totale omzet van de horeca activiteit, inclusief dranken en maaltijden zowel ter plaatse als om mee te nemen, alsook de bijkomende randactiviteiten om horeca-activiteiten te kunnen verschaffen (bv. verhuren van een feestzaal, verplaatsingsvergoeding, enz.). Hiermee wordt er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen een regelmatige maaltijdverstrekker en een occasionele maaltijdverstrekker.20

4.2.1 Casus 1 Bakker Stefaan uit Lichtervelde biedt zijn klanten dagelijks vers brood en koeken aan waarbij hij niet beschikt over een inrichting waar de mensen ter plaatse hun gekochte waren kunnen nuttigen. Voor Bakker Stefaan wijzigt er niets. Hij valt immers niet onder het GKS en moet bijgevolg ook geen rekening houden met de 10%-regel.

4.2.2 Casus 2 Een tiental kilometer verder bevindt zich Bakker Geert uit Roeselare. Zijn zaak ligt pal in de winkelstraat en beschikt in tegenstelling tot bakker Stefaan over een verbruikszaal waar mensen even kunnen rusten en een maaltijd nuttigen. De totale jaarlijkse omzet van de verbruikszaal bereikt de 50.000 EUR (exclusief dranken) te danken aan de strategische ligging. Verder bedraagt de omzet met betrekking tot de dranken ter plaatse 10.000 EUR en de omzet uit meeneemvoeding (brood, koeken, belegde broodjes… inclusief dranken) 20.000 EUR. Als laatste verhuurt hij sporadisch zijn verbruikszaal en behaalt hierop een jaarlijkse omzet van 5.000 EUR.

19 20

Beslissing Btw, nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 Beslissing Btw, nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014

9

De teller beslaat zoals de formule hierboven enkel de omzet uit catering – en restaurantactiviteiten ter plaatse exclusief drank en btw. Dit betekent dat bakker Geert hierbij een omzet bekomt van 50.000 EUR. In de noemer komen alle horeca-activiteiten wat neerkomt op een bedrag van 85.000 EUR.

Berekening: (50.000/85.000) x 100 = 58,82% De 10%-regel wordt ruimschoots overschreden en dus resulteert dit in het verplichte gebruik van een GKS zowel voor de omzet in de verbruikszaal, als voor de omzet uit meeneemvoeding.

4.3 Referentieperiode De horecaonderneming moet de 10%-regel toepassen op de referentieperiode die afhankelijk van een bepaalde onderverdeling, overeenkomstig de btw beslissing nr. E.T.123.798 van 24 januari 2014, verschillend is. Voor elke nieuwe referentieperiode dient de ondernemer de 10%-regel toe te passen. Indien hij minstens 10% omzet behaalt uit restaurant – en cateringdiensten, heeft de uitbater drie maand de tijd, na het verstrijken van de referentieperiode, om het GKS effectief te gebruiken. Wordt de grens niet bereikt, doet de uitbater verder zoals hij bezig is. Wel dient hij vanaf 1 januari 2015 btwbonnetjes uit te reiken voor restaurant – en cateringdiensten, bedoeld in artikel 22, §1, eerste lid, 2°, van het koninklijk besluit nr. 1. De administratie maakt een onderscheid tussen een bestaande onderneming, nieuwe onderneming en een overname.

4.3.1 Bestaande ondernemingen Voor bestaande ondernemingen geldt het vorige kalenderjaar als referentieperiode. Indien de horecaondernemer de 10%-regel bereikt, is hij verplicht zich te registreren binnen de twee maanden na het verlopen van de referentieperiode. Deze registratie geschiedt binnen de FOD Financiën en uiterlijk drie maanden na de referentieperiode moet er een GKS gebruikt worden.21

Voorbeeld Gans het kalenderjaar 2015 geldt als referentieperiode om op 1 januari 2016 de 10%-regel toe te passen. Bij het bereiken van de 10%-regel heeft de ondernemer tot 29 februari 2016 de tijd om zich te registeren bij de FOD Financiën om uiterlijk op 31 maart 2016 een GKS in gebruik te nemen.

21

Reynders, S. (2014). Het geregistreerd kassasysteem in de horeca. Mechelen: Wolters Kluwer.

10

4.3.2 Nieuwe onderneming De referentieperiode van nieuw opgestarte ondernemingen omvat de rest van het kalenderjaar waarin de onderneming wordt opgestart. Het percentage van de restaurant - en cateringdiensten moet zelf door de ondernemer geraamd worden voor deze eerste referentieperiode. Echter kan de administratie na controle dit percentage herzien. Het ligt daarentegen anders wanneer de onderneming wordt opgericht gedurende het laatste kwartaal. Dan omvat de eerste referentieperiode de rest van het kalenderjaar samen met het volledige kalenderjaar dat daarop volgt. Vervolgens geldt ieder volgend kalenderjaar als referentieperiode. Als laatste dient opgemerkt te worden dat wanneer een ondernemer zijn bedrijfsvoering omvormt tot een horeca-activiteit, dit aanzien wordt als oprichting van een nieuwe onderneming.22

Voorbeeld 1 Een onderneming wordt opgericht op 5 juli 2015. Aan de hand van een financieel plan raamt de uitbater op 5 juli 2015 de omzet ter plaatse voor een periode tussen 5 juli en 31 december 2015. Op 1 januari 2016 maakt men gebruik van de werkelijke cijfers tussen 5 juli 2015 en 31 december 2015. Vanaf 1 januari 2017 volgt men dan het regime van een bestaande onderneming waarbij men kijkt naar het vorige kalenderjaar, namelijk 2016.

Indien de onderneming wordt opgericht tijdens het laatste kwartaal, voegt men die periode bij het volgende kalenderjaar om zo de referentieperiode te bepalen.

Voorbeeld 2 Een onderneming wordt opgericht op 5 oktober 2015. Op deze datum raamt men de omzet voor de periode van 5 oktober 2015 tot 31 december 2016. Op 1 januari 2017 maakt men gebruik van de werkelijke cijfers tussen 5 oktober 2015 en 31 december 2016. Vanaf 1 januari 2018 volgt men wederom het regime van een bestaande onderneming en kijkt men naar het vorige kalenderjaar, namelijk van het jaar 2017.

4.3.3 Overnemer Bij het overnemen van een horecazaak bedraagt de referentieperiode de laatste 12 maanden volbracht door diegene die de zaak overlaat. Als tweede referentieperiode geldt de periode tussen overlating en einde van het kalenderjaar. Daarna geldt ieder volgend kalenderjaar als referentieperiode. Het ligt

22

Reynders, S. (2014). Het geregistreerd kassasysteem in de horeca. Mechelen: Wolters Kluwer.

11

daarentegen, zoals bij een nieuw opgerichte onderneming, anders wanneer de overname plaats vindt in het laatste kwartaal van het kalenderjaar. Bijgevolg moet de uitbater, voor de bepaling van de tweede referentieperiode, de periode nemen vanaf de overname tot het einde van het kalenderjaar alsook gans het daaropvolgende kalenderjaar.23

Voorbeeld 1 Een onderneming wordt overgenomen op 5 juli 2015. Op deze datum kijkt men naar de werkelijke cijfers tussen 5 juli 2014 en 4 juli 2015. Begin volgend kalenderjaar, 1 januari 2016, kijkt men naar de cijfers vanaf 5 juli 2015 tot 31 december 2015, namelijk de resterende periode waarin de overname wordt voltrokken. Vanaf 1 januari 2017 volgt men terug het regime van een bestaande onderneming en kijkt men naar het afgelopen kalenderjaar.

Wanneer de overname wordt verricht tijdens het laatste kwartaal, voegt men die periode bij het volgende kalenderjaar om de tweede referentieperiode te bepalen.

Voorbeeld 2 Een onderneming wordt overgenomen op 5 oktober 2015. Op deze datum moet men de werkelijke cijfers van 5 oktober 2014 tot 4 oktober 2015 hanteren. Op 1 januari 2017 maakt men gebruik van de werkelijke cijfers tussen 5 oktober 2015 en 31 december 2016. Vanaf 1 januari 2018 volgt men wederom het regime van een bestaande onderneming en kijkt men naar gans het vorige kalenderjaar.

4.3.4 Extra Hierna zijn er nog een aantal nuances op te merken, opgenomen in de kassabrochure van Horeca Vlaanderen (2015). Iedere uitbater die voor 1 oktober 2014 een activiteit heeft opgericht of overgenomen, werd aanzien als bestaande onderneming. Voorbeeld 1 Een onderneming die opgericht wordt op 1 mei 2014, moet de 10%-regel voor het eerst toepassen over de periode van 1 mei 2014 tot en met 31 december 2014.

23

Reynders, S. (2014). Het geregistreerd kassasysteem in de horeca. Mechelen: Wolters Kluwer.

12

Voorbeeld 2 Een onderneming die opgericht wordt op 1 augustus 2013, moet de 10%-regel voor het eerst toepassen over de periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014. Iedere uitbater die na 30 september 2014 een activiteit opricht, wordt ook aanzien als een nieuw opgerichte onderneming en niet als een bestaande onderneming. Zo wordt de eerste referentieperiode bepaald op 1 januari 2015. Voorbeeld 3 Een onderneming die opgericht wordt op 1 november 2014, moet de 10%-regel voor het eerst toepassen op 1 januari 2015 over een periode die loopt van 1 november 2014 tot en met 31 december 2015. De ondernemer volgt de methode van een nieuw opgerichte onderneming en moet derhalve het percentage zelf schatten. Iedere uitbater die na 30 september 2014 een activiteit overneemt, wordt ook aanzien als een overnemer en niet als een bestaande onderneming. Zo wordt de eerste referentieperiode bepaald op 1 januari 2015. Voorbeeld 4 Een onderneming die wordt overgenomen op 1 november 2014, moet de 10%-regel voor eerst toepassen op 1 januari 2015 over een periode die loopt van 1 januari 2014 tot en met 31 oktober 2014, volgens de gegevens van de overlater. Hierbij komt nog de periode van 1 november 2014 tot 31 december 2014, volgens de gegevens van de overnemer. Eenmaal een GKS in gebruik moet genomen worden, kan dit statuut slechts wijzigen indien men stopt om maaltijden ter plaatse aan te bieden of de activiteit volledig stopzet. Stel dat het percentage nadien zou dalen onder de 10% moet men nog steeds een GKS toepassen.24

4.4 Bewijs 4.4.1 10%-grens overschreden Een kasticket van een GKS moet verleend worden voor alle horeca-activiteiten, dus ook voor meeneemmaaltijden. Activiteiten buiten de horecasfeer zijn niet onderworpen aan een dergelijk kasticket.25 24

Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 19 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf

13

Voorbeeld Naast het aanbieden van maaltijden is er ook nog een saunacomplex aanwezig. Bij het bereiken van de 10% moet een kasticket uitgereikt worden voor de maaltijden, maar niet voor het saunaverbruik aangezien dit geen horeca-activiteit is. Verder moet men ook geen rekening houden met de omzet uit het saunaverbruik bij de berekening van de 10%-regel.

Hierbij is er echter één uitzondering, namelijk een automaat (infra). Hoewel er duidelijk sprake is van een horeca-activiteit, moet men geen GKS-ticket uitreiken. Wanneer de klant een belastingplichtige of niet-belastingplichtige rechtspersoon is, moet een factuur worden uitgereikt volgens artikel 53, §2, eerste lid WBTW.

Artikel 53, §2, WBTW: § 2. De belastingplichtige die andere leveringen van goederen of diensten verricht dan die welke krachtens artikel 44 zijn vrijgesteld en andere dan die welke bedoeld zijn in artikel 135, lid 1, punten a) tot g) van richtlijn 2006/112/EG, dient een factuur uit te reiken aan zijn medecontractant en een kopie ervan op te stellen of ervoor te zorgen dat in zijn naam en voor zijn rekening, door zijn medecontractant of een derde een factuur wordt uitgereikt en een kopie daarvan wordt opgesteld :

1° wanneer hij een levering van goederen of een dienst heeft verricht voor een belastingplichtige of een niet-belastingplichtige rechtspersoon; …

Onder bepaalde voorwaarden, overeenkomstig art. 22, KB nr. 1 WBTW, kan een factuur een rekening of ontvangstbewijs (btw-bonnetje) vervangen. Dit is echter niet mogelijk bij het uitreiken van een GKSticket, aangezien een factuur niet kan vervangen worden door een GKS-ticket. Daardoor moeten steeds twee documenten opgemaakt worden. De uitgereikte factuur die opgenomen werd in het uitgaande facturenboek, moet bij de btw-aangifte afgetrokken worden van de totale omzet die werd ingegeven in het GKS met als doel te vermijden dat de verrichting een tweede keer opgenomen wordt in de btwaangifte. Een verrichting die werd opgenomen in een GKS en waarvoor achteraf een creditnota wordt uitgereikt, dient eveneens in de kassa ingetikt te worden. Om opnieuw een dubbele opname in de btw-aangifte te voorkomen, telt men de creditnota bij de totale omzet die werd ingegeven in het GKS.26

25 26

Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014

14

Verder is de belastingplichtige niet verplicht een dagboek voor de ontvangsten bij te houden, overeenkomstig art. 14, §2, eerste lid, 3°, KB nr. 1 WBTW. Heeft de uitbater meerdere inrichtingen, moet hij wel steeds een centralisatiedagboek bijhouden, overeenkomstig art. 14, §2, vierde lid, 3°, KB nr. 1 WBTW. Eveneens dienen dagelijks twee rapporten aangemaakt te worden, een financieel rapport en een gebruikersrapport (infra). Vervolgens zorgt het ontvangen van een voorschot ervoor dat de btw opeisbaar wordt waardoor men dit bedrag gaat opnemen in de btw-aangifte. Echter is het niet verplicht om bij het ontvangen van het voorschot een GKS-ticket uit te reiken. Desalniettemin is men ertoe gehouden, bij ontvangst, het bedrag in te tikken in de kassa. Het GKS-ticket moet uitgereikt worden wanneer het overige bedrag van de dienst wordt betaald. Hierdoor moeten in feite twee GKS-tickets worden opgemaakt om aan deze regelgeving te voldoen.27 Daarnaast dient de belastingplichtige uitbater op te letten bij het verwerken van de opeisbare btw, want deze is slechts effectief opeisbaar op het moment van incassering van de prijs, ongeacht de aanwezigheid van een factuur. Stel dat de klant, op het einde van de aangifteperiode gelijk met de periode waarin de diensten werden voltrokken, nog niet over de brug gekomen is met zijn geld, dan mag de belastingplichtige de desbetreffende dienst aftrekken van het resultaat die wordt opgemaakt in de vorm van dagrapporten via een GKS. Dit bedrag wordt overgenomen in de btw-aangifte. Desgewenst mag de belastingplichtige de btw meteen voldoen via de btw-aangifte, ook al heeft de klant nog niet betaald. Indien men het bedrag toch van de omzet aftrekt, zoals de eerste stelling hierboven, dan moet men deze in de aangifteperiode waarin betaald wordt optellen bij de omzet van de dagrapporten.28

4.4.2 10%-grens niet overschreden Een occasionele maaltijdverstrekker die niet onderworpen is aan een GKS moet zich ook aan een nieuwe regeling houden die werd ingevoerd op 1 januari 2015. Men is namelijk verplicht om, overeenkomstig art. 22, §1, eerste lid, 2°, KB nr. 1, rekeningen of ontvangstbewijzen (btw-bonnetjes) uit te reiken voor de maaltijden en de bijbehorende dranken die ter plaatse worden genuttigd.

Artikel 22, KB nr. 1 WBTW: § 1. De belastingplichtige of het lid van een BTW-eenheid in de zin van artikel 4, § 2, van het Wetboek is gehouden aan zijn klant een rekening of een ontvangstbewijs uit te reiken voor de volgende handelingen: …

27 28

Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014

15

2° het verschaffen van maaltijden en van dranken die bij die maaltijden worden verbruikt, door de exploitant van een inrichting waar maaltijden worden verbruikt of door de traiteur die cateringdiensten verricht onder de voorwaarden bedoeld in artikel 21bis, derde lid; …

Waar een GKS-ticket voor alle handelingen moet uitgereikt worden, is dit voor rekeningen en ontvangstbewijzen niet zo. Zoals reeds hierboven werd vermeld, kan een rekening of ontvangstbewijs nooit worden vervangen door een factuur. Rekeningen of ontvangstbewijzen zijn voorzien van een dubbel die moet bewaard worden in het dagboek van ontvangsten.29 Voorheen kon men een bewijs leveren aan de klant door een kasticket30 of een ticket31 dat voldoet aan beslissing nr. E.T. 103.592.

4.5 Tijdstip uitreiking GKS-ticket Standaard is men verplicht een GKS-ticket uit te reiken na de uitvoering van de horeca-activiteit voor alle horecahandelingen. Hieronder vallen een aantal opmerkelijke praktijkgevallen die aantonen dat dit praktisch niet altijd haalbaar is. Zo is er een optionele afwijkende regeling voor diensten verricht door een cateraar en voor de behandeling van een MPV.32

4.5.1 Cateringdiensten Een afwijkende regeling is mogelijk mits er vooraf een bedrag in het GKS ingegeven wordt dat overeenstemt met het cijfer vanop de factuur, bestelbon of eventueel een geraamd bedrag. Bovendien moeten de aanpassingen doorgevoerd worden kort na afloop van het evenement. Zowel het GKS-ticket dat op voorhand wordt aangemaakt als diegene erna, moeten afgegeven worden aan de klant en dit ten laatste op de 15e dag van de maand volgend op de dag waarop de dienst wordt verricht.33 Een meer uitvoerige uitwerking van de invloed van een GKS op de cateringdiensten volgt later (infra).

Voorbeeld Een cateraar staat in voor de maaltijden, dranken en bijhorende bediening op een huwelijksfeest. Vooraf wordt een offerte opgemaakt ten belope van 6000 EUR. Alvorens het evenement van start gaat, 29

Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 Aanschrijving nr. 6 van 27 april 1999 31 Beslissing nr. E.T. 103.592 dd. 02.06.2003 32 Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 33 Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 30

16

registreert de cateraar de offerte in het GKS. Als nadien echter blijkt dat er nog vijf personen extra aanwezig zijn op het feest, dient dit kort na de voltooiing van de dienst ingegeven te worden in het GKS. Uiteindelijk zal de cateraar twee kastickets uitreiken aan de klant uiterlijk op de 15e dag van de maand volgend op het evenement.

4.5.2 Multy purpose voucher Bij het verkopen van een cadeaucheque onder de vorm van een MPV waarvan ‘Vivabox’ en ‘Bongobon’ de twee bekendste zijn, moet er geen kasticket worden opgemaakt door een GKS. Dit is een logisch gevolg, daar de consument de keuze heeft tussen tal van vermakelijkheden. Eens men de cheque inruilt bij een belastingplichtige die regelmatig restaurant en cateringdiensten verricht, moet er een GKS-ticket worden opgemaakt.34

4.6 Stopzetting gebruik GKS en de tolerantie bij het wijzigen van de activiteiten Als een onderneming de 10%-regel bereikt, is hij verplicht een kasticket uit te reiken van een GKS. Echter is het niet mogelijk om ook vrijwillig de stopzetting van dergelijk systeem toe te passen. Zo kan een belastingplichtige die voorheen de 10% bereikte, maar nu beslist om zijn capaciteit voor het plaatselijke verbruik af te bouwen, toch nog verplicht zijn een GKS te gebruiken, ook al ligt het percentage onder de wettelijke 10%. De enige mogelijkheid om geen GKS meer toe te passen, is wanneer men definitief een einde stelt aan de restaurant – en cateringdiensten die ter plaatse worden aangeboden.35

De bestaande horeca-uitbaters die gedurende de referentieperiode in 2014 minstens 10% omzet uit ter plaatse verbruikte maaltijden kon halen, moesten zich registreren tegen uiterlijk 28 februari 2015. Voor overnemers en starters wordt de referentieperiode op een andere wijze bepaald (supra). Echter ondervonden heel wat ondernemers technische problemen bij het online registeren waardoor de administratie alsnog een uitstel tolereerde tot 30 april 2015.36 Belangrijk hierbij is dat ook ondernemers die hun horeca-activiteiten wensen stop te zetten, te veranderen of zelfs over te laten in 2015, om

34

Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 36 FOD Financiën (2015). Geregistreerd kassasysteem: tolerantie laattijdige registratie tot en met 30 april 2015. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://financien.belgium.be/nl/Actueel/150302_geregistreerd_kassasysteem_tolerantie_laattijdige_registratie_tot _en_met_30_april_2015.jsp 35

17

bijgevolg de implementatie van een GKS te vermijden, zich eveneens moeten registreren.37 Vervolgens moet men de datum van stopzetting, verandering of overname melden aan de administratie waardoor er geen GKS dient geïnstalleerd te worden. Niettemin kan voor de overname alsnog een GKS in gebruik genomen worden die daarna overgedragen wordt op de nieuwe eigenaar. Deze tolerantie omtrent stopzettingen en veranderingen is enkel geldig gedurende dit jaar of wanneer deze in 2014 al hebben plaatsgevonden. Indien deze situaties zich derhalve voordoen vanaf 2016, zal toch een GKS geïnstalleerd moeten worden.38

Kortom, de ondernemers die al een GKS in gebruik genomen hebben en hun horeca-activiteiten wensen aan te passen zijn nog steeds verplicht het systeem verder te gebruiken tenzij men kan aantonen dat hun restaurant- en cateringactiviteiten volledig stopgezet zijn. Heeft de uitbater echter nog geen GKS en wenst hij zijn activiteiten stop te zetten, te veranderen of over te laten dan kan hij dit in 2015 melden aan de administratie waardoor geen GKS geïnstalleerd moet worden. Vanaf volgend jaar geldt deze tolerantie niet meer.

4.7 Vrijwillig gebruik Hoewel men pas verplicht is een GKS in gebruik te nemen ten laatste eind december 2015, kon men reeds overgaan tot het implementeren ervan in 2014.39 De federale regering onder leiding van premier Di Rupo wou ondernemers motiveren door de invoer van gunstmaatregelen o.a. opgesteld in het horecaplan 2013 goedgekeurd door de ministerraad op 26 april 2013. Deze betekenen een lastenverlaging op arbeid van 84 miljoen EUR. De maatregelen hierbij getroffen om het vrijwillig gebruik van een GKS aan te moedigen zijn: •

een parafiscaal voordeel door het verminderen van de sociale bijdragen voor vaste werknemers in een voltijds dienstverband. Deze vermindering bedraagt 800 EUR per kwartaal voor werknemers jonger dan 26 jaar en 500 EUR voor de overige werknemers. Verder geldt dit voordeel slechts voor vijf werknemers van de onderneming en mogen er niet meer dan 49 mensen in totaliteit actief zijn. Bijkomende voorwaarde is dat het personeel verplicht geregistreerd moet worden in de kassa40;

37

Opreel, J. (2015). Geregistreerde kassa: fiscus komt nog met nieuwe en aangepaste standpunten over witte kassa. Fiscale Actualiteit, nr. 09, p.4-7. 38 Opreel, J. (2015). Geregistreerde kassa: fiscus komt nog met nieuwe en aangepaste standpunten over witte kassa. Fiscale Actualiteit, nr. 09, p.4-7. 39 Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014 40 Sociale Zekerheid. Wat is de lastenverlaging voor vaste werknemers? Geraadpleegd op 3 maart 2015 via https://www.socialsecurity.be/site_nl/employer/infos/horeca/about-tax-cut.htm

18

•

een lastenverlaging op de overuren via de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing die volledig vrijgesteld is voor ondernemers en personeelsleden, wordt opgetrokken van 130 naar 180 uur per jaar.41

4.8 Meerdere zaken uitbaten De 10%-regel wordt toegepast per inrichting, zelfs wanneer de verschillende inrichtingen hetzelfde btwnummer hebben. Elke inrichting past haar eigen regeling toe en wordt los van elkaar bekeken, tenzij ze materieel met elkaar verbonden zijn. Er doen zich geen problemen voor indien de inrichtingen op verschillende locaties gevestigd zijn. Zo kan het dat een restaurant en een café uitgebaat worden onder hetzelfde btw-nummer, maar drie straten van elkaar verwijderd zijn. In het restaurant zal ongetwijfeld een GKS in werking gesteld worden, terwijl dat voor het café wellicht niet zo zal zijn. Indien de inrichtingen gelegen zijn op hetzelfde adres komt er een bijkomende regeling aan te pas. De fiscus beschouwt twee inrichtingen die met elkaar verbonden zijn, wanneer de klanten zich vrij van het ene gedeelte naar het andere kunnen bewegen zonder het gebouw op zich te verlaten. Als men niet naar buiten moet om van inrichting te veranderen, dan moet men de 10%-regel samen bekijken.42 Dit komt in de praktijkvoorbeelden verder aanbod (infra).

Voorbeeld Onder hetzelfde btw-nummer en in eenzelfde gebouw wordt een bistro en een loungebar geëxploiteerd. Beide activiteiten zijn fysisch van elkaar gescheiden, aangezien er twee verschillende ingangen zijn waardoor men verplicht naar buiten moet indien men van het ene naar het andere wil gaan. Het enige wat fysisch niet gescheiden is, is de keuken. Ondanks de gemeenschappelijke keuken, zijn de twee activiteiten niet met elkaar verbonden en zal bijgevolg voor de bistro een GKS nodig zijn, terwijl dat voor de loungebar niet het geval zal zijn.

4.9 Ongrondwettelijkheid 10%-regel Het risico bestaat erin dat er rechtspraak zal ontstaan omtrent het ongrondwettelijk kader dat gecreëerd wordt rond de 10%-regel. Deze vaststelling wordt bevestigd door rechtenprofessor Paul Van Orshoven (KUL) en afgevaardigd bestuurder van Horeca Vlaanderen, Danny Van Assche. Na een persoonlijk gesprek op het cabinet van staatssecretaris Elke Sleurs (N-VA), is de topman van Horeca 41 42

Artikelen 50 en 52 van de programmawet van 26 december 2013. Beslissing nr. E.T.123.798 dd. 24.01.2014

19

Vlaanderen er vast van overtuigd dat de maatregel rechterlijk ter sprake zal komen en dan is het nog maar de vraag, volgens hem, hoe lang deze regelgeving zal stand houden. Het probleem schuilt zich in het feit dat merendeel van de restaurants een GKS moeten aanschaffen, terwijl cafés dit niet hoeven te doen. Deze onverdeeldheid zou het gelijkheidsbeginsel kunnen schenden en als discriminerend getypeerd worden. Het GKS moet fraude tegengaan. De hamvraag hierbij is of het risico op fraude hoger is in een restaurant dan in een café. De vergelijking van deze probleemstelling kan het best gemaakt worden met het rookverbod dat in de horeca werd ingevoerd. Aanvankelijk werd het verbod opgelegd in restaurants. Dit zorgde echter voor onenigheid aangezien restaurantuitbaters ongelijk behandeld werden ten opzichte van caféuitbaters. Uiteindelijk werd de zaak aanhangig gemaakt bij het Grondwettelijk Hof en oordeelde dat het doel van de wet destijds gelegitimeerd werd door te wijzen op de verbetering van de volksgezondheid. De uitzonderingen die toen nog aanwezig waren, o.a. in cafés, steunden louter op economische motieven en waren niet consistent met het doel. Tot slot werd op 1 juli 2011 een algemeen rookverbod opgelegd. Volgens professor Van Orshoven (KUL) zou het beter zijn om de verplichting van het GKS te verleggen van de 10%-regel naar een ander minder discutabele grens, bijvoorbeeld vanaf een bepaalde omzet of een bepaalde oppervlakte van de zaak. Hierbij zou het vanuit wetgevend standpunt beter te verantwoorden zijn gezien men proportionaliteit kan inroepen.43 Over de potentiële dreiging hieromtrent heeft men vanuit politiek standpunt, in meerdere persberichten, enkel nog maar gereageerd door te wijzen op het feit dat de maatregel werd ingevoerd ter compensatie van de btw-verlaging voor de verkoop van voeding die ter plaatse wordt genuttigd.

43

Cardinaels, J. (2015). Witte kassa juridisch op los zand. De Tijd. Geraadpleegd op 5 april 2015 via http://www.tijd.be/nieuws/archief/Witte_kassa_juridisch_op_los_zand.9594207-1615.art?

20

5 LEVERING VAN GOEDEREN EN DIENSTEN 5.1 Btw-tarief Een verder onderscheid dat we moeten maken is dat tussen leveringen van goederen en diensten. Allereerst is het verschil belangrijk voor het btw percentage. Voor meeneemvoeding, wat neerkomt op een levering van een goed in de zin van artikel 10 van het WBTW, geldt het percentage van 21% of 6% al naargelang de aard van de geleverde goederen. Op een gewone levering van bijvoorbeeld fruit is een btw tarief van slechts 6% verschuldigd.44 Op een levering van kaviaar, kreeften en oesters is uitzonderlijk een btw percentage verschuldigd van 21%.45 Verder is er 6% btw van toepassing op niet-alcoholische dranken, terwijl alcoholische dranken onderworpen zijn aan een tarief van 21%.46 Bij de levering van restaurant – en cateringdiensten, bepaald in art. 18, §1, eerste lid WBTW, ligt het aan te nemen percentage voor verschafte maaltijden op 12% en voor de dranken op 21%.47 Voor deze laatste is het van geen belang dat het gaat om alcoholhoudende dan wel niet-alcoholhoudende dranken zoals koffie of thee, fruitsappen, melk – en sojadranken enz.48 Speciaal hierbij zijn de all-in menu’s met aperitief, aangepaste wijnen, water en koffie. Dergelijke diensten die aan één globale prijs worden onderworpen dienen gesplitst te worden. Indien de uitbater dit niet wenst zal de globale prijs aan het hoogste tarief, namelijk 21%, onderworpen worden. Voor de standaard all-in menu’s met drie gangen hanteert men doorgaans vaak een percentage van 35% om de dranken af te splitsen. Stel dat een all-in menu 120 EUR kost (inclusief btw), dan gaat men 35% van die globale prijs, wat neerkomt op 42 EUR, toewijzen aan het verschaffen van dranken en onderwerpen aan een tarief van 21%. De overige 78 EUR aan maaltijden zal men onderwerpen aan 12%. De standaardverhouding van 35/65 is echter niet van dwingende aard, maar moet onder het toeziend oog van de administratie een realistische weergave zijn. Uitzondering hierop zijn de sterke dranken, champagnes en dranken na middernacht waarbij men derhalve het verhoudingspercentage tussen dranken en voeding zal moeten wijzigen.49

5.2 Invloed 10%-regel Naast het bepalen van het btw percentage is het onderscheid tussen een levering van een goed of een dienst belangrijk bij het opstellen van de 10%-regel. Een levering van een goed, overeenkomstig art. 10, 44

Rubriek VI van tabel A in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20 - BTW Rubriek III, uitzonderingen van tabel A in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20 - BTW 46 Rubriek X, in fine van tabel A - BTW 47 Rubriek I van tabel B in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20 - BTW 48 Beslissing nr. E.T.117.557 dd. 23.12.2009 49 FOD Financiën. (2014). Wat met bongobonnen, cadeaucheques, all-in menu's en dergelijke meer? Geraadpleegd op 21 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/hoe-werkt-het/wat-met-bongobonnencadeaucheques-all-menus-en-dergelijke-meer 45

21

§1, eerste lid WBTW komt niet in de teller van de 10%-regel terecht dan wel in de noemer. Daar staat tegenover dat het verrichten van een dienst (restaurant – en cateringdiensten), overeenkomstig art. 18, §1, eerste lid WBTW, zowel in de teller als in de noemer terug te vinden is. Het onderscheid tussen beide wordt hieronder bepaald a.d.h.v. Europese arresten om te concluderen met een allesomvattende uitspraak van het Europees Hof van Justitie. De uitspraak van het desbetreffende Hof komt erop neer dat het verschil afhangt van de kenmerken van de activiteit. Men spreekt van een restaurantdienst wanneer het dienstenaspect effectief bepalender is dan louter een levering. Daarvoor is echter vereist dat de dienst zich niet enkel beperkt tot standaardbereidingen van maaltijden en het aanbieden van rudimentaire voorzieningen voor verbruik ter plaatse. Men moet de handeling ontleden en kijken wat het overheersende aspect is vanuit het standpunt van de consument. In onderstaande arresten was de Duitse administratie, met abstractie van het eerste arrest, van mening dat het telkens ging om een levering van een dienst (restaurant – of cateringdienst).50

5.2.1 Het arrest Faaborg-Gelting Linien Dit arrest betreft enerzijds een Deense veerbootmaatschappij die voer tussen Faaborg (Denemarken) en Gelting (Duitsland) en anderzijds de Duitse belastingdienst. De problematiek ging aanvankelijk over de plaats waar de restaurantverrichtingen, die zich tijdens de vaartocht manifesteerden, belast moesten worden.51 De Deense maatschappij was ervan overtuigd dat de restaurantverrichtingen niet konden belast worden in Duitsland aangezien zij deze beschouwde als het verrichten van een dienst en bijgevolg belastbaar achtte daar waar de zetel van bedrijfsuitoefening gelegen was. De Duitse belastingdienst zag de restaurantverrichtingen eerder als een levering van een goed waardoor ze belastbaar zouden zijn op de plaats waar het goed effectief geleverd wordt, zodat ook de Duitse fiscus btw kon heffen bij een verkoop op hun grondgebied. Dit had als gevolg dat er een prejudiciële vraag werd gesteld aan het Hof van Justitie te Luxemburg. Het Hof kwam tot de algemene conclusie dat, ”alle omstandigheden moeten overwogen worden om daaruit de kenmerkende aspecten naar voren te halen en de overheersende onderdelen ervan te bepalen”.52 Het Hof oordeelde dat de desbetreffende restaurantverrichting moest worden beschouwd als een dienst aangezien er nog een aantal andere essentiële stappen dan louter het leveren van een goed ondernomen werden die overheersend waren.53

50

HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-497/09 , C-499/09, C-501/09 en C-502/09 HVJ EU 2 mei 1996, nr. C-231/94 52 HVJ EU 2 mei 1996, nr. C-231/94 53 HVJ EU 2 mei 1996, nr. C-231/94 51

22

Een eenvoudig voorbeeld hierbij: Kan je aan boord van dat schip een punt pizza afhalen, dan spreken we van een levering van een goed doordat het dienstaspect slechts onbeduidende prestaties omvat. Daar staat tegenover dat wanneer je aan tafel gaat zitten met een bestek en waarbij de ober de pizza komt brengen, het een levering van een dienst betreft. Het is dan een geheel van prestaties die een dienst uitmaken.

Verder valt uit het arrest af te leiden dat het overheersende element van de verrichting doorslaggevend is om uit te maken of een handeling een dienst dan wel een levering is. De handeling is een levering van een goed wanneer ze zich beperkt tot louter standaardbereidingen die kenmerkend zijn voor een snack en bovendien verkocht worden voor directe consumptie.54

5.2.2 Arrest Bog en Lohmeyer Manfred Bog exploiteerde een mobiele snackbar en verkocht voornamelijk worst, hamburgers en frieten op plaatselijke markten. De toonbank waar men het eten kon bestellen was onder meer voorzien van een luifel met vuilnisbakken en een aanrecht zodat men de snack ook ter plaatse kon verorberen. De ondernemer wenste het verlaagde tarief toe te passen en was van oordeel dat hij leveringen van goederen verrichte. De Duitse administratie was die mening niet toebedeeld en zei dat er ook nuttiging ter plaatse mogelijk was, waardoor een deel van de verkochte gerechten belast moesten worden aan het tarief voor het verrichten van een dienst. De Duitse fiscus ging in beroep bij het Bundesfinanzhof, die de zaak voorlegde bij wijze van prejudiciële vraag aan het Europees Hof van Justitie. Het Hof kwam tot de conclusie dat het dominante aspect onverbiddelijk het leveren van een goed is dat voor onmiddellijke consumptie geschikt is. Er is meer nodig dan een aantal beperkte voorzieningen zoals in casu een luifel en een aanrecht om te spreken van een dienstprestatie. Dan zou de aanwezigheid van bijvoorbeeld bestek, een menukaart, bediening en sanitair er wel leiden tot de kwalificatie als een dienst.55 Het arrest Lohmeyer is in grote lijnen hetzelfde waarbij het Europees Hof van Justitie tot een gelijkaardige uitspraak komt.56

5.2.3 Arrest CinemaxX CinemaxX was een Duitse bioscoopconcern dat naast het aanbieden van films ook nog popcorn en nacho’s verkocht. De Duitse administratie was het ook hier niet eens met de ingediende btw-aangifte in 2005 waar men voor de verkoop van bovenstaande voeding het verlaagd tarief toepaste. De Duitse administratie beweerde dat de bezoekers, na het afhalen van hun popcorn en nacho’s, de mogelijkheid hadden om plaats te nemen in de foyer aan zitbanken en bartafels. Dit verklaarde volgens hen waarom 54

HVJ EU 2 mei 1996, nr. C-231/94 HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-497/09 56 HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-501/09 55

23

dit als een dienstprestatie beschouwd moest worden. Het Europees Hof van Justitie oordeelde, contra fiscus, dat wederom het leveringsaspect doorslaggevend is, waarbij de foyer dient als ontmoetingspunt en wachtruimte. De afgehaalde voeding wordt meestal in de zalen genuttigd.57

5.2.4 Arrest Fleisherei Nier Dit arrest betreft een slager die ook een cateringdienst verricht waarbij ze naast het leveren van eetwaren verder ook verantwoordelijk is voor het bestek, tafels, stoelen alsook de bediening. In tegenstelling tot vorige arresten oordeelt het Europees Hof van Justitie pro fiscus, na het stellen van een prejudiciële vraag, dat de cateringactiviteit veel verder gaat dan enkel het leveren van maaltijden. Het betreft een geheel van diensten die verder gaan dan een gewone standaardbereiding, omdat het vaak specifiek op maat gemaakte maaltijden zijn die aan de klant worden geleverd. Bovendien is er meer nood aan arbeid om de gerechten te maken, te leveren, eventueel te bedienen en opnieuw af te halen en indien nodig schoon te maken.58

5.2.5 Implementatie van strikte regelgeving HVJ in België In voorgaande zaken gaat het Europees Hof van Justitie zich baseren op een kwalitatieve beoordeling. Men geeft wel toe dat er bij het leveren van een goed altijd een zeker dienstaspect mee gepaard gaat, o.a. het afgeven van de rekening aan de klant. Dit zorgt er echter niet altijd voor dat de desbetreffende handeling ook in zijn geheel als een dienstverrichting kan beschouwd worden. Zoals hierboven vermeld is er meer nodig dan louter een standaardbereiding of rudimentaire voorzieningen die verbruik ter plaatse mogelijk maken.59

Wanneer we de regeling van het Europees Hof van Justitie gaan vergelijken met hetgeen toen van toepassing was in België, merken we dat de Belgische administratie een veel ruimere regeling hanteerde en was er van een kwalitatieve beoordeling geen sprake. Aanvankelijk bepaalde men een restaurantdienst wanneer in cafés, hotels, restaurants, bedrijfsmesses, snackbars, en verbruiksalons van banketbakkerijen spijzen en dranken aangeboden worden voor verbruik ter plaatse. Deze vaststelling werd gedaan zonder onderscheid, waardoor een rudimentaire voorziening (plank aan een toonbank) steeds beschouwd werd als een restaurantdienst. Alsook het verschaffen van spijzen en dranken a.d.h.v. een automaat geplaatst in een ruimte voor verbruik ter plaats, zoals een bedrijfsmesse, werd beschouwd als een restaurantdienst.60

57

HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-499/09 HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-502/09 59 Massin, I. (2011). Bereiding kant-en-klare maaltijden en snacks is geen ‘restaurantdienst’. Fiscoloog, nr. 1246, 6. 60 Massin, I. (2011). Bereiding kant-en-klare maaltijden en snacks is geen ‘restaurantdienst’. Fiscoloog, nr. 1246, 6. 58

24

De veel te ruime Belgische regelgeving gaf aanleiding tot een parlementaire vraag van Veerle Wouters (N-VA) op 21 juni 2012 specifiek met betrekking tot frituurinrichtingen. Om samenvattend te kunnen spreken over de levering van een goed moeten, volgens Vice-eersteminister en minister van Financiën en Duurzame Ontwikkeling, belast met Ambtenarenzaken, Steven Vanackere (CD&V) vier voorwaarden cumulatief vervuld worden61: 1. er mag geen tafelbediening zijn; 2. de aangeboden eetwaren zijn door een standaardbereiding tot stand gekomen en dit op regelmatige basis (bv. hamburgers of hotdogs op braderieën) vermeld in de circulaire nr. 6 van 27 april 1999, punt 19, 1°; 3. de aangeboden eetwaren worden niet genuttigd in een gesloten ruimte. Hieruit volgt dat het overdekt verbruik door middel van een luifel of ander beschermend element is toegestaan; 4. De eetwaren worden aangeboden op zulke wijze dat het verpakkingsmateriaal slechts eenmaal bruikbaar is. Bovenstaande voorwaarden kunnen toegepast worden bij het praktijkvoorbeeld omtrent de frituursector (infra).

Naar aanleiding van het arrest Bog met gevoegde zaken C-497/09, C-499/09, C-501/09 en C-502/09 van het Europese Hof van Justitie van 10 maart 2011 (supra) verschenen, in een beslissing van 24 juni 2014, de algemene voorwaarden om aangemerkt te worden als restaurant – of cateringdienst62: • het verschaffen van bereide maaltijden gaat samen met bediening aan tafel; • het verschaffen van bereide maaltijden gaat samen met het voorzien van een infrastructuur (tafels, stoelen, glazen,…) voor het verbruik ter plaatse; • het verschaffen van bereide maaltijden gaat samen met een materiële tussenkomst bij de klant (maaltijden ter plaatse bereiden, opdienen, afwassen, ter beschikkingstellen van tafels, stoelen, glazen,…). Hiermee komt eveneens de Belgische regeling op gelijke hoogte met hetgeen bepaald door het Europees Hof van Justitie.

61

Vr. nr. 466 V. Wouters, 21 juni 2012, Vr en Antw.

62

Beslissing nr. E.T.100.714 dd. 24.06.2014

25

6 AANSCHAFFEN GKS EN DE TECHNISCHE VEREISTEN 6.1 Het aanschaffen van een GKS De kostprijs van een volledig gereglementeerd kassasysteem hangt af van het merk, type en functionaliteiten. Volgens Jan De Loddere, projectleider GKS bij de FOD Financiën, kost een gemiddeld toestel 1.500 EUR. Uiteraard zijn er nog goedkopere en duurdere toestellen, waarbij de prijs tussen de 500 EUR en 3.000 EUR ligt. Alvorens een nieuwe kassa aan te schaffen, kan men nagaan bij de leverancier of op de lijst van de FOD Financiën als de reeds in gebruik genomen kassa volstaat om er de black box aan te koppelen. De kassa’s die de laatste twee tot drie jaar op de markt werden gebracht, zijn normaliter compatibel met de smart card die de black box activeert. Zo bestaat de mogelijkheid dat slechts een beperkte investering dient te gebeuren, met name enkel de zogenaamde controlemodule of black box.

6.2 Het financieren van een GKS Beschikt de horeca-uitbater niet over een geschikt systeem dan kan hij nagaan hoe deze het best gefinancierd wordt. Van overheidswege zijn hierbij alvast geen subsidies voorzien.

6.2.1 Investeringsaftrek Bij het aanschaffen van een GKS is de kans groot dat een horecazaak kan gebruik maken van een investeringsaftrek, bepaald in artikel 68 WIB.

Artikel 68, KB 10 april 1992 – WIB 1992: Winst en baten worden vrijgesteld tot een deel van de aanschaffings- of beleggingswaarde van de materiële vaste activa die in nieuwe staat zijn verkregen of tot stand gebracht en van de nieuwe immateriële vaste activa, indien die vaste activa in België voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid worden gebruikt. Deze vrijstelling wordt "investeringsaftrek" genoemd.

Dit is een fiscale gunstmaatregel ten aanzien van de investerende onderneming waarbij men een percentage op de aanschaffingswaarde van desbetreffende investering gaat aftrekken van de belastbare winst, overeenkomstig artikel 69, §1 WIB.

26

Dit mag éénmalig fiscaal in rekening worden gebracht, bovenop de afschrijving die men al boekt op de investering in kwestie. Mocht de winst ontoereikend zijn, kunnen deze investeringsaftrekken overgeheveld worden naar volgende belastbare tijdperken.63 Indien de horecazaak wordt uitgebaat door een zelfstandig natuurlijk persoon, met uitsluiting van een vennootschap, heeft men recht op een investeringsaftrek ten belope van 3,5%. Bijkomende voorwaarden zijn: •

nieuw verkregen of tot stand gebrachte materiële of immateriële activa64;

•

uitsluitend in België beroepsmatig gebruikt65;

•

ten minste afschrijfbaar over drie jaar.66

Voorbeeld 1 Stel dat men een investering gaat verrichten van 3000 EUR, dan kan een aftrek van 105 EUR in rekening gebracht worden. Als het handelt om een investering in een eenmanszaak, waarbij de belastingplichtige belast wordt tegen de hoogste schijf van 50%, dan bespaart men hierop 52,5 EUR.

Zoals bepaald in artikel 70 WIB kan hierbij ook geopteerd worden om gespreid te taxeren, waarbij het percentage jaarlijks wordt toegepast op de afschrijvingen van desbetreffende investering. In vergelijking met een éénmalige aftrek is er hier nog een bijkomende vereiste aanwezig. Op de eerste dag van het belastbare tijdperk, waarin de investering werd verricht, moeten er minder dan 20 werknemers tewerkgesteld zijn.67 Voor huidig aanslagjaar bedraagt het percentage 10,5%.68

Voorbeeld 2 Stel dat men eenzelfde investering gaat doen van 3000 EUR waarbij men die gaat afschrijven over drie jaar. Het jaarlijks af te trekken bedrag bedraagt dan 1000 EUR x 10,5% = 105 EUR. Over de drie jaren heen betekent dit een effectieve fiscale besparing van 157,5 EUR, rekening houdende met het belastingtarief voor de hoogste schijf van het beroepsinkomen.

De fiscale besparing is duidelijk gunstiger bij gespreide taxatie dan bij éénmalige taxatie. Echter bepaalt artikel 69 WIB dat er afwijkende tarieven bestaan. 63

Art. 72, 1e lid WIB 1992 Art. 68 WIB 1992 65 Art. 68 WIB 1992 66 Art. 75, 4° WIB 1992 67 e Art. 70, 1 lid 68 Agentschap Ondernemen (revisie op 2 april 2015). Investeringsaftrek. Geraadpleegd op 9 april 2015 via www.agentschapondernemen.be 64

27

Artikel 69, KB 10 april 1992 - WIB 1992: § 1. De investeringsaftrek komt in mindering van de winst of de baten van het belastbare tijdperk waarin de vaste activa zijn verkregen of tot stand gebracht en wordt als volgt bepaald:

1° als basispercentage van de aftrek geldt de percentsgewijs uitgedrukte stijging van het gemiddelde van de indexcijfers van de consumptieprijzen van het Rijk voor het voorlaatste jaar dat voorafgaat aan het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd, waaraan het belastbare tijdperk is verbonden waarin de investering is verricht, ten opzichte van het gemiddelde van de indexcijfers van het eraan voorafgaande jaar, afgerond tot de hogere of lagere eenheid naargelang de breuk al dan niet 50 pct bedraagt, en verhoogd met 1,5 percentpunten, maar het aldus verkregen percentage mag niet minder dan 3,5 pct noch meer dan 10,5 pct bedragen;

2° het basispercentage wordt verhoogd met 10 percentpunten met betrekking tot:

a) de octrooien;

b) de vaste activa die worden gebruikt ter bevordering van het onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe producten en toekomstgerichte technologieën die geen effect hebben op het leefmilieu of die beogen het negatieve effect op het leefmilieu zoveel mogelijk te beperken;

c) de vaste activa die dienen voor een rationeler energieverbruik, voor de verbetering van de industriële processen uit energetische overwegingen en, in het bijzonder, voor de terugwinning van energie in de industrie;

d) een rookafzuigsysteem of een verluchtingssysteem die wordt geïnstalleerd in de rookkamer van een horeca-inrichting;

e) wat de investeringen gedaan in de jaren 2010 tot 2012 betreft, de oplaadstations voor elektrische voertuigen;

3° het basispercentage wordt verhoogd met 17 percentpunten met betrekking tot de materiële vaste activa die dienen voor de beveiliging van de beroepslokalen en hun inhoud en van de in artikel 44bis, § 1, derde lid, bedoelde bedrijfsvoertuigen.

28

Wanneer de economische omstandigheden zulks rechtvaardigen, kan de Koning bij een in Ministerraad overlegd besluit het basispercentage verhogen.

De Koning zal bij de Wetgevende Kamers, onmiddellijk indien ze in zitting zijn, zoniet bij de opening van de eerstvolgende zitting, een ontwerp van wet indienen tot bekrachtiging van de ter uitvoering van het tweede lid genomen besluiten.

Voor de toepassing van het eerste lid, 2°, d, wordt verstaan onder horeca-inrichting: elke voor het publiek toegankelijke plaats of lokaal, ongeacht de toegangsvoorwaarden, waar de belangrijkste en permanente activiteit bestaat uit het voorbereiden en/of aanbieden van maaltijden en/of dranken voor consumptie, al dan niet ter plaatse, en dit zelfs kosteloos.

§ 2. In afwijking van § 1, eerste lid, 1°, is de investeringsaftrek gelijk aan 3 pct, wanneer het gaat om materiële vaste activa die uitsluitend bestemd zijn voor het verzekeren van het productieproces van herbruikbare verpakkingen van dranken en nijverheidsproducten, zoals vermeld in boek III "Milieutaksen" van de gewone wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de federale staatsstructuur.

Dit percentage is eveneens van toepassing op de materiële vaste activa die uitsluitend bestemd zijn voor het verzekeren van de terugname in de verkooppunten, de tussentijdse stockage, de verzending naar de afvuller of een distributiecentrale met het oog op de verdere sortering en reiniging en de sortering en reiniging met het oog op de terugzending naar de respectievelijke afvullers van de in eerste lid vermelde herbruikbare verpakkingen.

De Koning bepaalt de wijze waarop de in het eerste en tweede lid vermelde investeringsaftrek moet worden toegepast, de verplichtingen die de belastingplichtigen moeten naleven om recht te hebben op het voordeel ervan, alsmede de kenmerken waaraan de vaste activa moeten voldoen om recht te geven op de aftrek en Hij bepaalt wat onder productieproces moet worden verstaan. Zo kan de belastingplichtige genieten van een investeringsaftrek van 13,5% voor rookafzuig- of verluchtingssystemen in horeca-inrichtingen.69 Daarnaast is er ook een verhoogd percentage met 17 procentpunten inzake investeringen in beveiliging.70 Belangrijk hierbij is dat de investering van een kassa uitgerust met een anti-graaikap, om diefstal tegen te gaan, valt onder veiligheidsinvesteringen.71 69

Art. 69, §1, 2°, d) WIB 1992 Art. 69, §1, 3° WIB 1992 71 Van Sant, T. (2015). Registreer uw black-box begin 2015! Practicali seminaries, p. 67. 70

29

Vervolgens kan de belastingplichtige genieten van een investeringsaftrek van 20,5%.72 Dit percentage ligt gevoelig hoger dan de 3,5% bij éénmalige investeringsaftrek of 10,5% bij gespreide aftrek.

Voorbeeld 3 Bij de investering van een kassa met een anti-graaikap kan de belastingplichtige genieten van een éénmalige investeringsaftrek ten belope van 20,5%. De kassa kost in zijn geheel 3000 EUR, wat neerkomt op een aftrek van 307,5 EUR, namelijk de helft van 615 EUR rekening houdende met het tarief voor de hoogste schijf van het beroepsinkomen. Indien de belastingplichtige kiest voor de toepassing van gespreide taxatie, dan kan dit niet tegen het percentage van 20,5%, maar nog steeds tegen 10,5%. Op basis van dezelfde gegevens als hierboven bedraagt

de

effectieve

fiscale

besparing

157,5

EUR

zoals

gezien

bij

voorbeeld

2.

De investering in een dergelijke kassa die recht heeft op een hoger percentage valt dus wel degelijk te overwegen.

Naast een eenmanszaak/natuurlijke persoon komen eveneens vennootschappen aan bod die kunnen genieten van de investeringsaftrek. De investeringsaftrek is mogelijk in bepaalde gevallen bepaald in artikel 201 WIB e.v. Ter verduidelijking geeft onderstaande tabel een volledig beeld van de verschillende percentages die uiteindelijk kunnen toegepast worden bij de investering van een GKS.

Tabel 2: Percentages investeringsaftrek73

AANSLAGJAAR 2015

NATUURLIJKE

KMO’S

PERSONEN Eenmalige investeringsaftrek bij ‘standaard’

OVERIGE VENNOOTSCHAPPEN

3,5%

4%

-

10,5%

-

-

20,5%

20,5%

-

investeringen Gespreide investeringsaftrek bij ‘standaard’ investeringen Investering in beveiliging

72

Art. 69, §1, 3° WIB 1992 Agentschap Ondernemen. (revisie op 2 april 2015). Investeringsaftrek. Geraadpleegd op 9 april 2015 via www.agentschapondernemen.be 73

30

6.2.2 Win-winlening Bij het invoeren van de win-winlening heeft Vlaanderen zich gebaseerd op het systeem zoals in Nederland.74 Via deze weg kunnen zelfstandigen, al dan niet in vennootschap en waarvan de hoofdexploitatiezetel in het Vlaamse Gewest gelegen is, een lening aangaan bij familie, vrienden of kennissen tegen financieel voordelige voorwaarden. Deze vorm van financiering wordt in het jargon ook wel ‘lovemoney‘ genaamd, verwijzend naar de hechte band tussen kredietgever en kredietnemer.75 Oorspronkelijk konden enkel starters van deze financiering gebruik maken. Echter werd deze regeling verruimd sinds 2011 naar alle Vlaamse kmo’s. Bedrijven kunnen sinds augustus 2013 tot 200.000 EUR ontlenen aan de hand van de win-winlening.76 Onder deze ruime grens valt uiteraard ook de kostprijs van een GKS. Waar de kredietnemer in totaal 200.000 EUR mag ontvangen via win-winleningen, kan een kredietgever maximaal 50.000 EUR gaan verlenen.77 De kredietnemer kan het bedrag ineens op het einde terugbetalen, maximaal na acht jaar.78 Daarnaast kan men er ook voor opteren om vervroegd terug te betalen of tussentijdse aflossingen te doen rekening houdend met de intresten.79 Deze intrest mag niet hoger zijn dan de wettelijke intrestvoet en niet lager dan de helft van de wettelijke intrestvoet.80 Als voor 2015 de maximale intrestvoet 2,5% bedraagt, dan bedraagt de minimaal toegestane intrestvoet 1,25%.81 Op deze manier kan men goedkoop lenen en bovendien is de kans klein dat de bank een gunstiger tarief zal aanbieden. Ook zal de kredietgever, anders dan een bank, wellicht geen waarborgen eisen. De stimulans voor de kredietgever om deel te nemen aan een dergelijke win-winlening situeert zich vooral op fiscaal vlak. Hierbij beschikt hij, naast het ontvangen van intresten, over twee fiscale stimulansen:

74

Aernoudt, R. (2012). Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Intersentia, p. 289. 75 Aernoudt, R. (2012). Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Intersentia, p. 279. 76 Participatiemaatschappij Vlaanderen. (22 augustus 2013). Voorwaarden voor het sluiten van een Winwinlening. Geraadpleegd op 8 april 2015 via http://www.pmv.eu/nl/diensten/winwinlening. 77 Participatiemaatschappij Vlaanderen. (22 augustus 2013). Voorwaarden voor het sluiten van een Winwinlening. Geraadpleegd op 8 april 2015 via http://www.pmv.eu/nl/diensten/winwinlening. 78 Aernoudt, R. (2012). Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Intersentia, p. 289. 79 Aernoudt, R. (2012). Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Intersentia, p. 289. 80 Aernoudt, R. (2012). Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Intersentia, p. 292. 81 Mededeling in het Belgisch Staatsblad van 30/01/2015

31

1) De geldschieter, een belastingplichtige natuurlijke persoon woonachtig in het Vlaamse Gewest, kan genieten van een vermindering op de personenbelasting ten belope van 2,5% per jaar.82 Dit percentage wordt toegepast op het gemiddeld uitgeleend bedrag rekening houdend met de looptijd van de lening.83 Eenvoudig weg kan worden gesteld dat de geldschieter een maximale belastingvermindering kan genieten van 1.250 EUR.84

Voorbeeld Elke verleent op 25 april 2015 het maximaal toegestane bedrag van 50.000 EUR aan haar broer die een aantal investeringen dient te verrichten in zijn horecazaak, waaronder ook een GKS. Om de eenvoud te bewaren, wordt het bedrag niet pro rata temporis verdeeld over het inkomstenjaar, maar gaat de formule om het gemiddeld uitgeleend bedrag te bepalen als volgt:

2,50% x (uitstaande bedrag bij aanvang inkomstenjaar + uitstaande bedrag bij einde inkomstenjaar) / 2 = 2,50% x (0 + 50.000) / 2 = 625 EUR.

In de jaren nadien bedraagt de belastingvermindering 2,50% x (50.000 + 50.000) / 2 = 1.250 EUR.

2) Gaat de kmo waarin geïnvesteerd wordt failliet of vraagt men binnen de 6 maand na de looptijd van de lening een vrijwillige vereffening aan, dan kan de investeerder rekenen op een éénmalige belastingvermindering van 30% op het uitgeleende bedrag dat niet terugbetaald werd.85

6.3 Technische eisen Hieronder volgt, weliswaar in beperkte mate, een aantal technische aspecten en definities verbonden aan het GKS. Voor een meer specifieke duiding wordt verwezen naar het KB van 1 oktober 2013 met betrekking tot de toepassingsmodaliteiten ten aanzien van de certificatie van een geregistreerd

82

Aernoudt, R. (2012). Intersentia, p. 290. 83 Aernoudt, R. (2012). Intersentia, p. 290. 84 Aernoudt, R. (2012). Intersentia, p. 290. 85 Aernoudt, R. (2012). Intersentia, p. 290.

Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge:

32

kassasysteem in de horeca sector en de circulaire nr. E.T. 124.747 van 23 oktober 2013, inclusief de bijlagen.

Doorheen de thesis wordt het woord geregistreerd kassasysteem toegepast om naar het onderwerp te verwijzen. Puur technisch omvat het GKS niet enkel de kassa, maar is er ook een tweede onderdeel vereist, met name de black box. Deze controlemodule bestaat uit een fiscale data module en een VAT signing card. Al deze verplichtingen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het kassasysteem op zich kan een elektronisch kassasysteem zijn ofwel een PC-POS kassasysteem. Deze laatste staat voor Point Of Sale kassasysteem en omvat een computer, ongeacht de vorm van de hardware, met een besturingssysteem alsook kasregistersoftware. Deze software dient om records aan te maken in één of meerdere bestanden bij elke registratie. De uitbater is overeenkomstig artikel 2, punt 5 van het KB van 30 december 2009 verplicht om iedere dag een gebruikers rapport en financieel rapport aan te maken, dit wordt ook wel in het algemeen een Z-rapport genaamd. Op het gebruikers rapport staat bijvoorbeeld de totale omzet per gebruiker, terwijl het financieel rapport o.a. de maatstaf van heffing per btw-tarief weergeeft. Bij het opmaken van een Z-rapport gaat men automatisch alle records die het systeem heeft ontvangen samenvatten. In bijlage 1 van deze masterproef is een voorbeeld van een Z-rapport opgenomen. Een elektronisch kassasysteem slaat de registraties op in het werkgeheugen aan de hand van een systeem van tellers, wat neer komt op een real time besturingssysteem. Ook hier moet een Z-rapport kunnen aangemaakt worden.

Naast de kassa is er verder ook een controlemodule vereist, wat ook wel de black box wordt genoemd. Deze module bestaat uit een fiscale data module en een VAT signing card. Deze laatste moet de uitbater aanvragen bij de FOD Financiën gelijktijdig met de registratie. Deze kaart is een onderdeel van de controlemodule en bevat een uniek certificaat en identificatienummer voor het aanmaken van een digitale handtekening. De fiscale data module zelf, verbonden met het kassasysteem, verzamelt de relevante data afkomstig van het kassasysteem alsook wordt het correcte tijdstip van de registraties bijgehouden.86 Verder is de fiscale data module voorzien van 4 aansluitingen voor: •

de verbinding met het kassasysteem;

•

de inbreng van de VAT signing card;

•

de administratie bij controle;

•

een reserve ingang.

86

Circulaire nr. E.T. 124.747 van 23 oktober 2013

33

Nadat de controlemodule de gegevens heeft verzameld, overeenkomstig artikel 2, punt 7 van het KB van 30 december 2009, wordt het GKS-ticket aangemaakt die minstens de volgende gegevens moet bevatten, bepaald in artikel 2, punt 4 van datzelfde KB: •

de benaming “btw-kasticket”;

•

datum en uur van de uitreiking;

•

doorlopend ticketnummer uit een ononderbroken reeks;

•

naam, adres en btw-identificatienummer overeenkomstig artikel 50 WBTW;

•

identificatie van de gebruiker;

•

beschrijving en de prijs van de goederen;

•

korting en teruggegeven bedragen;

•

identificatie van de desbetreffende kassa;

•

een algoritme bestaande uit acht karakters tot stand gekomen op basis van alle voorgaande verplichtingen.

Het kassasysteem is in staat om drie verschillende tickets aan te maken, wat men technisch ook wel eventtypes gaat noemen. Een event is de naam van de handeling die gebeurt op het kassasysteem en wordt verstuurd naar de controlemodule. Ieder eventtype bestaat vervolgens ook uit een transactietype. Allereerst bestaat het eventtype ‘NORMAL’ gecombineerd met een transactietype ‘SALES’. Dit is een kasticket wanneer de kassa zich in normale registratiemodus bevindt en wordt derhalve toegepast bij leveringen van goederen en diensten of bij arbeidsprestaties. Ook correcties en kortingen worden met een dergelijk event – en transactietype aangemaakt. Daarentegen kan een kassasysteem ook een eventtype ‘NORMAL’ combineren met een transactietype ‘REFUND’. Dit zijn tickets aangemaakt om een vorig ticket dat verkeerde gegevens bevat te corrigeren. Het kan eveneens dienen om terugbetalingen van teruggegeven goederen of te hoog aangerekende goederen te corrigeren. Wel is het belangrijk dat een dergelijk REFUND-ticket enkel aangemaakt wordt voor negatieve bedragen. Hiermee wordt dus niet het wisselgeld bedoeld dat aan de klant wordt teruggegeven. Daarnaast kan het GKS ook nog een ‘TRAINING’-ticket of ‘PRO FORMA’-ticket aanmaken. Deze laatste wordt gebruikt bij het opmaken van offertes. Een ‘TRAINING’-ticket kan gehanteerd worden bij het opleiden van een personeelslid. Beide eventtypes kunnen eveneens gecombineerd worden met een transactietype ‘REFUND’ of ‘SALES’.87

87

Circulaire nr. E.T. 124.747 van 23 oktober 2013

34

Gaat de uitbater enig andere vorm uitreiken, naast een GKS-ticket, bijvoorbeeld een bestelbon, dan moet daarop de letterlijke woorden “DIT IS GEEN GELDIG BTW KASTICKET” staan. Zo ook op een Zrapport (zie bijlage 1).88

Het kassasysteem moet verder nog aan volgende vereisten voldoen89: •

bewaring van alle ingebrachte gegevens;

•

ingebrachte gegevens kunnen niet meer gewijzigd worden op de kassa zonder dat het achteraf op te speuren valt;

•

btw-administratie moet toegang hebben tot het systeem;

•

moet dagelijks een gebruikersrapport en financieel rapport kunnen aanmaken;

•

uitgerust met een controlemodule die de relevante data van de kastickets opslaat en die toegankelijk is voor de controleur.

De kassa moet daarnaast ook uitgerust zijn met de PLU-toetsen “arbeid in” en “arbeid uit” dat dient voor de arbeidsregistratie die dagelijks het begin - en eindtijdstip van het personeelslid registreert.90 Het is echter geen verplichting om aan arbeidsregistratie te doen. Daardoor zal de uitbater wel geen gebruik kunnen maken van een lastenverlaging op vijf vaste personeelsleden (punt 4.7 supra). Daarentegen is het wel verplicht dat elke gebruiker van de kassa zich registreert met hun rijksregisternummer. Dit zal aangeven door wie en wanneer de kassa gebruikt werd.91

Als laatste is het belangrijk dat de belastingplichtige een bewaringsplicht moet nakomen ten aanzien van de opgeslagen gegevens. Meer bepaald moeten de gegevens bewaard worden gedurende zeven jaar vanaf 1 januari van het jaar dat volgt op de datum van het uitreiken van het GKS-ticket.92

88

Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 19 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf 89 BTW, KB dd. 30.12.2009 90 Circulaire nr. E.T. 124.747 van 23 oktober 2013 91 Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 19 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf 92 Reynders, S. (2014). Het geregistreerd kassasysteem in de horeca. Mechelen: Wolters Kluwer.

35

7 PRAKTIJKGEVALLEN De horeca is een omvangrijke sector met heel wat verschillende niches die elk op hun buurt prestaties wensen te leveren voor de klanten. Naast het uitbaten van een restaurant in de traditionele zin, zijn er nog tal van mogelijkheden om horeca-activiteiten te verrichten. Ook deze moeten rekening houden met het GKS. Om het totaalbeeld binnen de overkoepelende term ‘horeca’ weer te geven, worden de belangrijkste niches toegelicht.

7.1 Lichte maaltijden Er wordt voor de volledigheid ook rekening gehouden met snacks. Het is niet omdat de uitbater ervoor opteert om ‘lichte maaltijden’ aan te bieden, dat hij die daarom niet moet opnemen in zijn berekeningen. Voorheen moest men bij het serveren van een lichte maaltijd, volgens aanschrijving nr. 10 van 13 april 1994, punt 18, geen controledocument in de vorm van een btw-bonnetje of kasticket uitreiken. Meer concreet ging het over een limitatieve lijst van lichte maaltijden zoals ijs, pannenkoeken, wafels, snoep, belegde broodjes, hamburgers,… Deze tolerantie werd opgegeven vanaf 1 januari 2015, waardoor nu ook voor deze niche van horecaactiviteiten een controledocument moet uitgereikt worden.93 De term maaltijd is echter een ruim begrip en zorgt er bijgevolg voor dat men sneller dan verwacht de 10% bereikt. Van zodra er voeding wordt aangeboden die van enige bereiding werd voorafgegaan, dient men dit te beschouwen als een maaltijd.94 Een aantal voorbeelden waar vooral caféhouders mee geconfronteerd worden, zijn o.a. zelfgemaakte cake die aangeboden wordt bij een koffie, een portie kaas of salami die zelf versneden wordt. Het moet dan wel gaan om een portie die apart kan besteld worden en die niet gratis aangeboden wordt bij het louter bestellen van dranken, zoals nootjes een vaak voorkomend voorbeeld is. Het onderscheid tussen een al dan niet bereide snack kan het best weergegeven worden via het aanbieden van een portie kaas. Een portie kaas dat zonder enige bereiding wordt aangeboden, is onderworpen aan het btw-tarief van 6%, volgens rubriek IV van tabel A in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20, en bovendien hoeft er geen btw-bonnetje uitgereikt te worden mits er geen GKS vereist is.95 Daartegenover is een portie bereide kaas onderworpen aan het tarief van 12%, volgens rubriek I van tabel B in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20, voor restaurantdiensten. Daarenboven dient de uitbater hier wel een btw-bonnetje uit te reiken indien er geen GKS vereist is. Verder moet ook nog de omzet hiervan opgenomen worden zowel in de teller als in de noemer bij het bepalen van de 10%-regel 93

Beslissing Btw, nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 Van Sant, T. (2015). Registreer uw black-box begin 2015! Practicali seminaries, p. 69-70. 95 Opreel, J. (2015). Geregistreerde kassa: fiscus komt nog met nieuwe en aangepaste standpunten over witte kassa. Fiscale Actualiteit, nr. 09, p.4-7. 94

36

(surpa). De verschillende behandeling tussen bereide en niet bereide snacks, is volgens Jurgen Opreel, onafhankelijk btw-consulent van De btw-lijn, overbodig, aangezien beide dienen voor verbruik ter plaatse. Daarnaast zorgt het voor onzekerheid. Bij het serveren van soep uit een pakje bijvoorbeeld is het onduidelijk als het opgieten van water kan gekwalificeerd worden als een bereide maaltijd of niet.96 Wat uiteindelijk ook niet aanzien wordt als een bereide maaltijd zijn de voorverpakte voedingswaren zoals die vermeld staan in de bijzondere bepalingen betreffende forfaitaire regeling inzake btw voor caféhouders.97 Het omvat een suikerwafel, een zak chips, chocolade, kleine koekjes, kauwgom, nootjes, suikerwaren, allerlei kleine worsten die niet verwarmd zijn door de uitbater, pekelharing en aangekochte roomijs. Deze zaken zijn uitzonderlijk onderworpen aan 21% btw, waarbij er geen btwbonnetjes moeten uitgereikt worden mits er geen GKS gebruikt wordt.98 Een handige tip voor een café-uitbater die het percentage maaltijden ter plaatse zo laag mogelijk wil houden, kan zijn om een leverancier te raadplegen die voorverpakte kaas of salami kan leveren zonder dat er nog een verdere bereiding vereist is.

7.2 Automaat In 2012 verscheen er een parlementaire vraag waarin men duidelijkheid wou scheppen of het exploiteren van een automaat een levering van een goed dan wel een dienst betrof en of er aldus geen mogelijkheid was tot regularisatie van de btw die in het verleden werd aangerekend.99 Volgens volksvertegenwoordiger Wouters diende men, na aanleiding van het arrest van het Europese Hof van Justitie van 10 maart (zie punt 4 supra), de verkoop via een automaat te beschouwen als een levering van een goed.100 De administratie oordeelde daarentegen in een circulaire dat de verkoop van voeding via automaten een levering van een dienst betreft.101 Toenmalig minister van Financiën en Duurzame Ontwikkeling, Steven Vanackere (CD&V) verwees naar een andere parlementaire vraag van 2009.102 De minister bevestigde de mening van de administratie: indien een automaat wordt uitgebaat die zich in een afgesloten ruimte bevindt met de mogelijkheid tot verbruik ter plaatse, is er sprake van een restaurantdienst. Bijgevolg is er geen btw-regularisatie vereist, tenzij de uitbater kan aantonen dat de

96

Opreel, J. (2015). Geregistreerde kassa: fiscus komt nog met nieuwe en aangepaste standpunten over witte kassa. Fiscale Actualiteit, nr. 09, p.4-7. 97 Forfaitaire regeling inzake btw voor caféhouders (2015), F 2015/4-24/1 98 Forfaitaire regeling inzake btw voor caféhouders (2015), F 2015/4-24/1 99 Vr. nr. 563 V. WOUTERS, 31 augustus 2012, Vr. en Antw. Kamer 2011-12, nr. 83, 1 oktober 2012, p. 311. 100 Ruysschaert, S. & De Vulder, V. (2014). Horeca en BTW (2de bijgewerkte editie). Heule: INNI publishers, p. 9192. 101 Circulaire nr. 14 van 1973 102 Vr. nr. 519 C. BROTCORNE, 15 juni 2009, Vr en Antw. Kamer 2008-209, nr. 70, p. 31.

37

voeding wel kan meegenomen worden. Dan zou de handeling als een levering van een goed aanzien worden. Was de minister enkel naar buitengekomen met bovenstaande vaststelling dan zou dit tot een eindeloze discussie geleid hebben. Teneinde dit tegen te gaan, nam de minister alle onzekerheid weg door te concluderen dat automaten die spijzen en dranken verkopen voortaan beschouwd worden als een levering van een goed, ongeacht de plaats waar desbetreffende automaat geplaatst is.103 Daarnaast moeten belastingplichtigen rekening gaan houden met de omzet van de automaten bij de berekening van de 10%-regel.104 De omzet moet opgenomen worden in de noemer van de breuk, aangezien deze verkopen ook horeca-activiteiten omvatten. Indien de belastingplichtige de 10%-regel zou overschrijden, moet men in principe GKS-tickets uitreiken. Desondanks geldt deze verplichting niet voor automaten doordat dit praktisch weinig haalbaar is.105

7.3 Hotel Naast restaurant en café omvat de horecasector verder ook hotelactiviteiten. Uiteraard dienen ook zij rekening te houden met de implementatie van een GKS dat wordt onderverdeeld in twee clusters van activiteiten.106 Nauw verwant aan de hotelsector, volgt een bed & breakfast dezelfde regeling.107

7.3.1 Cluster 1: hotelactiviteiten Hoteluitbaters gaan naast het aanbieden van gemeubelde logeerinrichtingen eveneens spijzen, dranken en bijkomende diensten aanrekenen aan de klant dat wordt verrekend op een globale hotelrekening.108 De regeling overeenkomstig artikel 22, §1, 1° van het KB nr. 1 is hier van toepassing, waarbij rekeningen of ontvangstbewijzen worden uitgereikt op tijdstip van voltooiing van de dienst. Daarnaast kan een factuur op naam van de klant uitgegeven worden in tegenstelling tot een btw-bonnetje mits de factuur wordt aangeboden op tijdstip van voltooiing van de dienst. Verder staat het de hoteluitbater vrij te kiezen om in plaats van de hierboven aangehaalde controlemiddelen, een ticket aangemaakt door een kasregister overeenkomst de beslissing nr. E.T. 103.592 van 2 juni 2003 uit te reiken. De oude

103

Vr. nr. 563 V. WOUTERS, 31 augustus 2012, Vr. en Antw. Kamer 2011-12, nr. 83, 1 oktober 2012, p. 311. Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 105 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 106 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 107 FOD Financiën. (2014). Wat verandert er voor een B&B? Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-een-bb 108 FOD Financiën. (2014). Wat verandert er voor de hotels? Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-hotels 104

38

vergunning overeenkomstig aanschrijving nr. 6/1999 is niet meer toegelaten.109 Binnen deze eerste cluster van hotelactiviteiten moet de hoteluitbater geen GKS implementeren. Echter kan hij opteren om het GKS aldus vrijwillig in gebruik te nemen.110

Voorbeeld Een hotelgast nodigt een zakenrelatie uit voor een diner in het restaurant van het hotel. Hoewel deze persoon niet in het hotel verblijft, zal deze activiteit behoren tot de eerste cluster indien de kosten van het diner worden verrekend via de globale rekening van de hotelgast. Hierdoor dient men geen kasticket van een GKS uit te reiken maar volstaat een btw-bonnetje of desgewenst een factuur die meteen na de voltooiing van de dienst, aldus bij het uitchecken, wordt uitgereikt aan de hotelgast of opgestuurd naar een andere opdrachtgever, bijvoorbeeld de werkgever van de hotelgast. Aangezien er gefactureerd wordt via een globale rekening, veelal per kamernummer, komt er geen cash geld in de kassa van het restaurant terecht.

7.3.2 Cluster 2: alles behalve hotelactiviteiten Deze tweede cluster handelt over alle activiteiten buiten hotelactiviteiten, meer bepaald de restaurant – en café-activiteiten.111 Prestaties verricht door de hoteluitbater worden niet via een globale rekening verrekend waardoor moet nagegaan worden via de 10%-regel of een GKS-ticket vereist is dan wel een btw-bonnetje. Dit kan men verifiëren door de volgende breuk toe te passen opgenomen in beslissing nr. E.T. 123.798 van 24 januari 2014:

(Restaurant – en cateringdiensten ten behoeve van niet-hotelgasten en diensten niet opgenomen in de globale rekening voor hotelgasten / de totale omzet gegenereerd door restaurant – en café-activiteiten)

De omzet afkomstig van activiteiten uit de eerste cluster worden niet in de breuk opgenomen.112 Bedraagt de breuk 10% of meer, moet hij een GKS-ticket uit reiken voor alle verrichtingen betreffende de tweede cluster. De hoteluitbater kan ook opteren om een factuur uit te reiken, maar dit gaat geenszins de verplichting tot afgifte van een GKS-ticket vervangen. Bedraagt het percentage minder dan 10%, dan is ook hier de regeling overeenkomstig artikel 22, §1, 1° van het KB nr. 1 van toepassing, waarbij een btw-bonnetje wordt uitgereikt op tijdstip van voltooiing van

109

FOD Financiën. (2014). Wat verandert er voor de hotels? Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-hotels 110 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 111 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 112 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014

39

de dienst. Daarnaast kan een factuur op naam van de klant uitgegeven worden in tegenstelling tot een btw-bonnetje mits de factuur wordt aangeboden op tijdstip van voltooiing van de dienst. Het gebruik van een ticket aangemaakt door een kasregister volgens beslissing nr. E.T. 103.592 van 2 juni 2003 is bij de tweede cluster in tegenstelling tot de eerste cluster, niet meer toegestaan.113

Voorbeeld Een hotel beschikt over een restaurant, eveneens toegankelijk voor niet hotelgasten. Na de berekening blijkt de 10%-regel overschreden te zijn en implementeert men een GKS. De hotelgast nodigt een zakenrelatie uit voor een diner in het restaurant en nadien beslist men de rekening te splitsen. De hotelgast zelf geeft aan de maaltijd te vereffenen via de globale hotelrekening en behoort aldus tot de eerste cluster. Hij dient dit te betalen aan de lobby bij het uitchecken. De zakenrelatie die niet in het hotel verblijft betaalt meteen zijn rekening afkomstig van een GKS. Concluderend komt de omzet die het hotel ontvangt van de hotelgast aangaande het diner op de globale hotelrekening terecht en bijgevolg maakt ze geen deel uit van de breuk. Daarentegen komt de omzet van de niet hotelgast terecht in zowel de teller als de noemer van de breuk en dient een GKSticket te worden uitgereikt bij het bereiken van de 10%-regel. Praktisch kan men de omzet van de hotelgast aangaande het diner ook gaan opnemen in het GKS, waarbij het wordt opgeslagen in de fiscale data module (FDM) en er een pro-forma-ticket aangemaakt kan worden.114 Dit is niet hetzelfde als een officieel btw-ticket eveneens afkomstig van het GKS.115 Het dient om op een efficiënte manier de omzet te bundelen die behoren onder de globale hotelrekening. Daarnaast biedt het hotel ook een wellnessruimte aan. Als het hotel de prijs hiervoor aanrekent via de globale hotelrekening valt dit onder de eerste cluster. Daarbij is het overbodig te spreken over de tweede cluster, daar wellness activiteiten niet behoren tot restaurant – of café-activiteiten.116

Tot slot komt het btw-tarief voor de hotelsector aanbod. Gemeubelde logies inclusief ontbijt zijn onderworpen aan het btw-tarief van 6%.117 Maaltijden, andere dan het ontbijt, zijn sinds 1 januari 2010 onderworpen aan 12% btw in plaats van 21%.118 Daarnaast komt het vaak voor dat er een enige prijs wordt aangerekend onder de formule van half – of volpension. Het is de hoteluitbater toegestaan om de

113

Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 FOD Financiën (2014). Wat verandert er voor de hotels? Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-hotels 115 Circulaire nr. E.T. 124.747 (AaFisc Nr. 43/2013) dd. 23.10.2013 116 Beslissing Btw, nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 117 Rubriek XXX van tabel A in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20 118 Rubriek I van tabel B in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20 114

40

helft van de prijs te onderwerpen aan 6% btw en de andere helft op te splitsen.119 Deze andere helft omvat de maaltijden en dranken die ’s middags en/of ’s avonds genuttigd worden. Het tarief voor de maaltijden bedraagt 12%, terwijl de dranken onderworpen zijn aan 21%. De hoteluitbater moet met de administratie een forfaitaire regeling zien te treffen omtrent deze tweede helft van de omzet afkomstig uit een globale prijs.120

7.4 Catering Een traiteur dient zich ook te schikken naar de regeling omtrent het GKS. Bereikt hij de 10% restaurant – en cateringdiensten dan reikt hij een GKS-ticket uit eveneens voor de leveringen van maaltijden.121 Indien de 10% niet wordt bereikt, volstaat een btw-bonnetje voor de restaurant – en cateringdiensten.122 Belangrijk hierbij is het onderscheid tussen een levering van een goed of dienst, in casu het leveren van een maaltijd of het verrichten van een cateringdienst. Voor een uitvoerig onderscheid kan verwezen worden naar punt 5, meer bepaald het Bog-arrest (supra). Een traiteur beperkt zich louter tot het leveren van een maaltijd indien de klant de maaltijden komt ophalen of hij de maaltijden zelf gaat leveren. Meer specifiek is het hoogstens toegestaan de maaltijden op te warmen in de keuken zonder bijkomende diensten te verlenen. De omzet uit deze levering zal bijgevolg opgenomen worden in de noemer van de breuk ter berekening van de 10% en is de levering onderhevig aan het btw-tarief van 6%. Verder moet geen btw-bonnetje uitgereikt worden. Daarentegen verricht een traiteur cateringdiensten indien het aanbieden van een bereide maaltijd gepaard gaat met een materiële tussenkomst in de vorm van bediening aan tafel, het ter beschikking stellen van servies, tafels, stoelen,...123 De omzet hieruit wordt zowel opgenomen in de teller als in de noemer van de breuk ter berekening van de 10%. Het btw-tarief voor de cateringdiensten bedragen 12% voor de maaltijden en 21% voor de verstrekte dranken. Daarnaast moet de uitbater een btw-bonnetje of GKS-ticket uitreiken.

Ten slotte is het belangrijk de cateraars die inventief proberen om te springen met de structuren van hun bedrijfsvoering te waarschuwen voor artikel 1, §10 WBTW inzake misbruik. Het kan zich voordoen dat een cateraar louter de maaltijden gaat leveren terwijl een andere belastingplichtige instaat voor de bijkomende dienstverlening. Vervolgens dienen deze twee activiteiten afzonderlijk behandelt te worden 119

Ruysschaert, S. & De Vulder, V. (2014). Horeca en BTW (2de bijgewerkte editie). Heule: INNI publishers, p. 75. Vr. nr. 18348 M. De Maght, 20 januari 2010. 121 Beslissing nr. E.T. 123.798, dd. 24.01.2014 122 FOD Financiën (2015). Wat verandert er voor de traiteurs? Geraadpleegd op 15 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/ondernemer/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-traiteurs 123 Beslissing Btw nr. E.T.100.714 dd. 24.06.2014 120

41

en kunnen ze niet aanzien worden als cateringdiensten.124 Het probleem doet zich echter voor wanneer de traiteur opteert om een dochterbedrijf op te richten die zich enkel toespitst op het ter beschikking stellen van personeel voor de bediening, het verhuur van tenten, tafels en dergelijke en dit volledig in functie van het moederbedrijf. Vermits de verbondenheid tussen de twee bedrijven moeten deze twee activiteiten aanzien worden als één cateringdienst.125 De uiteindelijke bedoeling van de constructie is om het grootste deel van de totale prijs die men de klant aanrekent te laten factureren tegen 6% btw. Daarna gaat het dochterbedrijf voor haar bijkomende dienstverlening een veel lager bedrag factureren tegen 21% btw. Zo zou men het gebruik van een GKS kunnen vermijden en is men een lager btw bedrag verschuldigd.

7.5 Tolerantie voor uitbesteding cateringdienst In een vrij recente beslissing voert de administratie een tolerantiemaatregel in ten gunste van belastingplichtigen die restaurant – en cateringdiensten uitbesteden aan onderaannemers.126 De opdrachtgevende belastingplichtige moet hierdoor geen gebruik maken van een GKS, omdat hij niet zelf instaat voor de verwezenlijking van de restaurant – en cateringdiensten. Daar staat tegenover dat de onderaannemer wel een GKS-ticket moet uitreiken indien hij de 10% bereikt. Wil de opdrachtgever gebruik maken van deze tolerantie moet hij niettemin rekeningen of ontvangstbewijzen (btw-bonnetjes) uitreiken overeenkomstig artikel 22 van het KB nr. 1. Dit kan evenwel vervangen worden door een factuur uitgereikt op het moment dat de diensten worden verricht.127 Praktisch staat het de opdrachtgever vrij om tot op een bepaald niveau de onderaannemer te hulp te staan met bijkomende diensten. Zo staat het de opdrachtgever vrij om de onderaannemer van materiaal te voorzien zoals een tent, stoelen, borden en verdergaand ook de keuken van waaruit de maaltijden, door de onderaannemer, worden geserveerd. Bovendien is het zelfs toegelaten dat de opdrachtgever zelf instaat voor de bediening ter plaatse, het opruimen en afwassen. Dit laatste betekent dat de onderaannemer louter de maaltijden gaat leveren. Opdat de opdrachtgever nog steeds gebruik zou kunnen maken van de tolerantie, moet wel nog steeds een GKS-ticket aangemaakt worden door de onderaannemer.128 Ondanks de verregaande ondersteuningen die de opdrachtgever mag bieden aan de onderaannemer moeten de prestaties van deze laatst genoemde verder gaan. De opdrachtgever mag geenszins helpen met de bereiding van de maaltijden of de producten nodig voor de bereidingen

124

Circulaire nr. AFZ 19/2009 dd. 22.12.2009, nr. 52, in fine Beslissing nr. E.T.100.714 dd. 24.06.2014 126 Beslissing nr. E.T. 127.735, dd. 02.03.2014 127 Beslissing nr. E.T. 127.735, dd. 02.03.2014 128 Beslissing nr. E.T. 123.798, dd. 24.01.2014 125

42

aankopen. Dit zou de tolerantie opheffen, daar hij immers de diensten met eigen middelen gaat verstrekken. Daarentegen mag de opdrachtgever wel zelf instaan voor het verschaffen van dranken.129 Tot slot vermeldt de administratie in zijn beslissing nog een aantal voorbeelden met een duidelijke weergave van de tolerantiemaatregel. Zo kan het zich voordoen dat een begrafenisondernemer een eigen zaal ter beschikking stelt en waarbij ze beroep doen op een onderaannemer om de koffietafel te verzorgen. Alsook sportclubs die een maaltijd organiseren voor hun supporters of sponsors gaan vaak beroep doen op een onderaannemer.130

7.6 Frituur De frituursector is de perfecte weerspiegeling van de complexe en steeds veranderende regelgeving waarmee de horecasector in het algemeen geconfronteerd wordt. Hieronder komt de administratieve tolerantie inzake ontvangstbewijzen aanbod, alsook wordt de dunne lijn weergegeven tussen enerzijds de levering van een goed en anderzijds de levering van een dienst om daarna terug te koppelen naar het al dan niet gebruik van een GKS. Dit deel omtrent de frituursector wordt beëindigd met een kritische noot aangaande de regelgeving.

Voorheen konden frituuruitbaters rekening houden met een aanschrijving van de btw-administratie die een vrijstelling inhield tot het uitreiken van ontvangstbewijzen.131 Deze administratieve tolerantie werd aan de volgende voorwaarden onderworpen: •

de frituuruitbater beperkt zich tot het aanbieden van gebruikelijke gerechten en voedingswaren in de frituursector. In bovenvermelde aanschrijving staat een uitvoerige vermelding van de bedoelde producten;

•

hij beperkt zich tot het aanbieden van gebruikelijke gerechten en voedingswaren via wegwerpverpakking en wegwerpbestek;

•

verbruik ter plaatse, zowel binnen als in openlucht, is op een dusdanige manier opgebouwd dat het de ruimte biedt aan maximum zestien personen om producten te verbruiken.

Echter vanaf 1 januari 2015 vervalt deze tolerantie, waardoor ook de frituursector niet langer onder deze uitzondering valt om geen controledocumenten uit te reiken.132 Praktisch, wanneer de frituuruitbater zich uitsluitend focust op meeneem gerechten wijzigt er voor hem niets. Pas indien men ook ter plaatse voeding kan verbruiken, waarbij de 10% grens wordt overschreden moet men een GKS 129

Beslissing nr. E.T. 127.735, dd. 02.03.2014 Beslissing nr. E.T. 127.735, dd. 02.03.2014 131 Aanschrijving nr. 6 van 27 april 1999 nr. 19 132 Beslissing Btw, nr. E.T.127.190, dd. 26.11.2014 130

43

installeren voor alle horecahandelingen. Het gebruik van de bovenstaande tolerantiemaatregel is toegestaan tot op de datum van de effectieve installatie van het GKS. Als daarentegen de 10% niet wordt bereikt, moet de frituuruitbater vanaf 1 januari 2015 btw-bonnetjes uitreiken voor de verstrekte maaltijden die aanzien worden als restaurantprestaties en de daarbij horende dranken. De tolerantiemaatregel vervalt dus ook voor zij die de 10% niet bereiken, weliswaar meteen vanaf 1 januari 2015.

Voor de frituursector is het uitermate belangrijk te verwijzen naar het verschil tussen levering van goederen en diensten (zie punt 4 supra). Meeneemmaaltijden worden niet aanzien als restaurantdienst, maar als levering van goederen. De omzet ervan moet echter wel in rekening worden gebracht van de totale omzet van alle horecahandelingen. Om de 10%-regel toe te passen moet, zoals reeds eerder werd aangehaald, gekeken worden naar de maaltijden die ter plaatse worden genuttigd. Deze komen bijgevolg in de teller van de breuk terecht. Daarnaast is het onderscheid ook belangrijk bij het bepalen van het btw percentage. Bij een levering van een goed, in casu frieten om mee te nemen, is slechts 6% btw verschuldigd.133 Deze rubriek verwijst o.a. naar aardappelen, waar ook gebakken frieten onder horen. Betreft het daarentegen frieten om ter plaatse te nuttigen, is het percentage van 12% van toepassing gerelateerd aan restaurant-en cateringdiensten.134 Voor de volledigheid volgt hierna een gedetailleerde uitwerking van het verschil tussen leveringen van goederen en diensten specifiek voor de frituursector, waarbij ook kan verwezen worden naar punt 4 ‘Leveringen van goederen en diensten’ voor een meer algemene weergave van de twee aspecten. De administratie bepaalt via de btw-aanschrijving een ruime definitie wat betreft regelmatige restaurantprestaties135: “iedere inrichting, ongeacht haar benaming (restaurant, taverne, snack, pizzeria, feestzaal, café, cafetaria, verbruikssalon voor ijs of banketgebak, pannenkoekenrestaurant, frituur en andere verbruikssalons, ...), waar warme of koude maaltijden worden verbruikt, ongeacht hun aard (volledige maaltijden, lichte maaltijden, vegetarische maaltijden, kleine voorgerechten, ...) en ongeacht of die maaltijden bestaan uit één of meer schotels of gerechten. Er wordt bovendien geen onderscheid gemaakt of die maaltijden worden verstrekt door opdiening aan tafel of door het systeem van zelfbediening, of ze worden verbruikt aan een tafel, aan de toonbank of zelfs eenvoudigweg aan een aan de muur bevestigde plank of op een voor deze doeleinden door de exploitant ingerichte plaats in open lucht. [...].”

133

Rubriek V van tabel A in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20 - BTW Rubriek I van tabel B in de bijlage bij het tarieven-KB nr. 20 - BTW 135 BTW-aanschrijving nr. 99/006 van 27 april 1999, randnr. 11 134

44

Toegepast op de frituursector betekent dit dat van zodra er inrichtingen voor plaatselijk gebruik worden voorzien, hoe rudimentair deze ook zijn, ziet de administratie dit als een regelmatige restaurantprestatie. Voor de frietjes die dus ter plaatse worden verbruikt, gebaseerd op louter een houten plank die de exploitant voorziet, wordt deze prestatie onderworpen aan een btw tarief van 12% en 21% voor de dranken. Het moeilijke hieraan is dat wanneer de klant verkiest om de frietjes met bijhorende dranken elders te verbruiken, is het tarief van 6% van toepassing voor zowel de frietjes als de niet-alcoholische dranken. Dit kan voor problemen zorgen bij het bepalen van de te betalen btw gerelateerd aan de verschillende percentages. De problematiek leidde in Duitsland tot het arrest Bog (zie punt 4 e.v. supra) van het Europees Hof van Justitie.136 Samenvattend komt het antwoord van het Europees Hof van Justitie erop neer dat de voorwaarden om een horecaprestatie te kwalificeren als levering van een goed worden verruimd, waarbij het aanwezig zijn van rudimentaire voorzieningen in open lucht slechts onbeduidende prestaties zijn die het karakter van dat van een levering van een goed niet kunnen wijzigen. Naar aanleiding van het arrest Bog, richtte kamerlid Veerle Wouters zich tot de minister van Financiën.137 Ze benadrukte dat het Belgische standpunt door het arrest Bog moest herzien worden. Het antwoord van de minister ging als volgt: “Wanneer de spijzen en dranken worden genuttigd in een gesloten en eventueel verwarmde ruimte van de frituurexploitant die ingericht is voor het verbruik ter plaatse (zittend of staand), is er in principe sprake van een restaurantdienst in de zin van artikel 18, § 1, tweede lid, 11°, van het Btw-Wetboek.

Wanneer de spijzen en dranken worden genuttigd in de inrichting van de frituurexploitant, en dit ongeacht het aantal zit- en/of staanplaatsen, is er ingevolge het arrest Bog evenwel sprake van een eenvoudige levering van spijzen en dranken wanneer cumulatief aan de volgende voorwaarden is voldaan:

- de verstrekte spijzen en dranken kunnen uitsluitend worden genuttigd in open lucht, al dan niet onder een luifel, uitklapbaar dak of andere bescherming tegen de regen (de inrichting van de frituurexploitant is met andere woorden niet voorzien van een gesloten verbruiksruimte); - de frituurexploitant beperkt zich tot het verstrekken van de spijzen die gebruikelijk worden verstrekt of verkocht in de frituursector (ik verwijs het geachte lid naar de circulaire nr. 6 van 27 april 1999, punt 19, 1°);

136 137

HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-497/09, C-501/09, C-499/09 en C-502/09 Vr. en Antw., Kamer, 2011-2012, nr. 081, blz. 44-47

45

- de voedingswaren worden uitsluitend opgediend in een voor éénmalig gebruik bestemde houder of verpakking van papier, karton of kunststof, in voorkomend geval vergezeld van bestek dat eveneens dient voor éénmalig gebruik; - er is geen bediening aan tafel.”

De Minister bepaald verder nog dat er geen ruimte is tot interpretatie: “Van zodra aan één van voornoemde voorwaarden niet is voldaan, zal er sprake zijn van een restaurantdienst in de zin van artikel 18, § 1, tweede lid, 11°, van het Btw-Wetboek. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de frituurinrichting zowel beschikt over een gesloten ruimte ingericht voor het verbruik ter plaatse alsook over verbruiksinfrastructuur in open lucht. In deze omstandigheden vormen alle ter plaatse verbruikte spijzen en dranken het voorwerp van een restaurantdienst, ongeacht of ze binnen of buiten worden geconsumeerd.”

Voorbeeld Stel dat de uitbater twee activiteiten uitoefent, namelijk een snackbar enerzijds en een frituur anderzijds, waarbij het geheel van de twee activiteiten is opgenomen in eenzelfde pand en onder hetzelfde btw-nummer. Bovendien kunnen de klanten vrij bewegen tussen beide activiteiten en is er een gedeelde keuken. Aangezien de inrichtingen fysisch met elkaar verbonden zijn en de klanten bijgevolg vrij kunnen bewegen, dient een GKS geïmplementeerd te worden rekening houdend met de omzet uit ter plaatse aangeboden maaltijden voor de snackbar én de frituur. Desondanks de twee activiteiten zich in één enkel pand bevinden, is het mogelijk de 10%-regel per inrichting toe te passen indien beide fysisch niet met elkaar verbonden zijn. Wanneer de klanten niet vrij kunnen bewegen tussen beide activiteiten en ze wel degelijk het gebouw moeten verlaten om zich naar de andere inrichting te begeven, dan moet de uitbater het GKS per inrichting implementeren indien nodig. Dat beide inrichtingen wel de toog en/of keuken delen, is van geen waarde bij de gegeven problematiek. Een vaak voorkomend en aanvullend praktijkvoorbeeld hierbij is wanneer de uitbater van een frituur ook nog een mobiele frituur uitbaat op markten, opendeurdagen, trouwfeesten en dergelijke meer. Beide activiteiten dienen ook hier apart beschouwd te worden voor de bepaling van de 10%-regel. Voor het verschil tussen leveringen van een goed of dienst specifiek voor mobiele frietkramen kan verwezen worden naar punt 5 (supra). Vervolgens kan hierna een bijkomend verhaal gekoppeld worden met de bedoeling om, naast de theoretische bepalingen, het praktische kader maximaal te schetsen. Stel dat de uitbater van het mobiele frietkraam beslist om zijn activiteit stop te zetten en te verkopen. De omzet uit de verkoopkoopprijs mag bijgevolg niet opgenomen worden in de breuk bij het bepalen van de 10%46

regel.138 Deze opnemen in de teller als restaurant – of cateringdienst of in de noemer als totale horeca omzet zou een misleidend beeld geven van de activiteiten. Daarnaast kunnen er na verkoop van het mobiele frietkraam commissiegelden ontvangen worden voor de lopende contracten. De omzet uit deze contracten zijn geen restaurant – of cateringdiensten, maar worden daarentegen wel opgenomen in de noemer als totale horecaomzet.139

Terugkoppelend naar de essentie van deze thesis valt te concluderen dat wanneer de frituurexploitant zich beperkt tot louter het leveren van goederen (meeneem frietjes en toebehoren), zal hij geen GKS moeten gebruiken. Tevens dient hij ook geen controledocumenten uit te reiken. Indien hij zowel leveringen van goederen als diensten verricht, zal hij wel een GKS moeten gebruiken wanneer de omzet uit de levering van de diensten, of anders gezegd de omzet uit het verbruik ter plaatse, meer bedraagt dan 10% van de totale omzet. In dat geval dient hij een kasticket van een GKS uit te reiken. Daarentegen is hij verplicht btw-bonnetjes uit te reiken indien het verbruik ter plaatse lager is dan 10% van de totale omzet. Om verder het overzicht te bewaren en verwarring te vermijden is het belangrijk in te zien dat de aanschrijving van 27 april, met de opgesomde voorwaarden, van geen belang is om het onderscheid te bepalen tussen een levering van een goed en een dienst.140 De frituurexploitant die aan bovenvermelde voorwaarden van de aanschrijving voldoet kan tijdens de overgangsperiode naar een GKS nog steeds genieten van de uitzonderingsregel waardoor hij geen controledocumenten dient uit te reiken. Echter vanaf de installatie van een GKS in de loop van het jaar 2015 vervalt deze uitzondering. Indien de 10% niet wordt bereikt, kon de uitbater geen gebruik meer maken van desbetreffende uitzondering op het uitreiken van controledocumenten.

Tot slot volgen nog twee kritische opmerkingen naar aanleiding van het antwoord van de minister op de vraag gesteld door mevrouw Wouters.141 De minister beschouwt de levering van een goed door o.a. te bepalen dat de frituuruitbater zich louter mag beperken tot het verstrekken van voeding gebruikelijk in de frituursector. Zij verwijst daarvoor naar een lijst opgenomen in de circulaire van 27 april 1999. Naast frieten behoren ook hamburgers, frikadellen, stoofvlees en dergelijke meer onder de gebruikelijke voedingswaren van een frituur. Daarentegen zijn o.a. croques, nagerechten en salades niet opgenomen. Stel dat de uitbater een potje met groenten of chocolademousse verkoopt, plaatst hij zichzelf buiten het toepassingsgebied bepaald door de minister. Nochtans gaat het arrest Bog geen dergelijk onderscheid 138

FOD Financiën. (22 mei 2014). Het Geregistreerde KassaSysteem (GKS), een middel in de strijd tegen btwfraude. Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://minfin.fgov.be/gkssce/geregistreerde-kassa/ondernemer/wie.htm 139 FOD Financiën. (22 mei 2014). Het Geregistreerde KassaSysteem (GKS), een middel in de strijd tegen btwfraude. Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://minfin.fgov.be/gkssce/geregistreerde-kassa/ondernemer/wie.htm 140 Aanschrijving nr. 6 van 27 april 1999 nr. 19 141 Vr. nr. 466 V. Wouters, 21 juni 2012, Vr en Antw.

47

gaan maken en verwijst het in het algemeen naar spijzen tot stand gebracht via een gewone standaardbereiding, wat bij een chocolademousse toch ook kan gezegd worden.142 De minister is bij het specificeren m.i. niet ver genoeg gegaan en had wellicht beter de meer algemene omschrijving zoals bepaald in het arrest Bog van het Europees Hof van Justitie overgenomen om onzekerheid, in de reeds complexe materie, tegen te gaan. Vervolgens is de voorwaarde om voedingswaren aan te bieden in openlucht met hoogstens een luifel een wel zeer enge benadering. Stel dat een frituur in een pand wordt opgenomen, bijvoorbeeld in een shoppingcenter, met louter rudimentaire voorzieningen zoals een aanrecht om de frietjes te verorberen, zou dit niet aanzien worden als een levering van een goed.

7.7 Vrijstelling art. 44 van het btw-wetboek Activiteiten overeenkomstig artikel 44 van het btw-wetboek zijn vrijgesteld van btw waardoor het GKS niet van toepassing is.143 Dit ongeacht het deel van de activiteit ten opzichte van alle activiteiten. Verder dient men ook geen rekeningen of ontvangstbewijzen uit te reiken overeenkomstig artikel 22 van KB nr. 1.144

Voorbeeld Een schoolrestaurant overeenkomstig artikel 44, §2, 4°, a) van het btw-wetboek moet geen GKS implementeren, mits de activiteiten voldoen aan de voorwaarden van desbetreffend artikel. Voldoet het schoolrestaurant daarentegen niet aan de voorwaarden, zullen zij btw-bonnetjes moeten uitreiken of een GKS-ticket bij minstens 10% omzet ter plaatse.

Verder bouwend op bovenstaand voorbeeld zal er zich in de praktijk vaak een combinatie voordoen van enerzijds vrijgestelde activiteiten en belaste activiteiten anderzijds. Zodoende wordt de 10%-regel berekend door het aandeel van de omzet uit niet vrijgestelde restaurant – en cateringdiensten te vergelijken ten opzichte van alle activiteiten, zowel de vrijgestelde als de niet vrijgestelde handelingen ingevolge artikel 44 van het btw-wetboek.145

Voorbeeld Voor de studenten die in het bovenstaande schoolrestaurant eten, moeten geen btw-bonnetjes of GKStickets worden uitgereikt. Daar staat tegenover dat wel btw-bonnetjes of GKS-tickets moeten uitgereikt 142

HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-497/09, C-501/09, C-499/09 en C-502/09 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 144 Beslissing nr. E.T.127.736 dd. 16.02.2015 145 Beslissing nr. E.T.127.190 dd. 26.11.2014 143

48

worden aan externe bezoekers die niet vrijgesteld zijn overeenkomstig artikel 44 van het btw-wetboek. Bij minstens 10% verbruik ter plaatse door niet vrijgestelde klanten zal aan hen een GKS-ticket moeten uitgereikt worden. Indien de 10% niet bereikt wordt volstaat een btw-bonnetje aan de niet vrijgestelde klanten, maar niet voor de studenten vrijgesteld ingevolge artikel 44 van het btw-wetboek.

7.8 Vrijstelling voor zeer occasionele uitbaters De implementatie van het GKS wordt ingeperkt ten gevolge een beslissing van 16 februari 2015.146 Deze beperking houdt in dat belastingplichtigen die zeer occasioneel restaurant – of cateringdiensten verrichten, vrijgesteld zijn van een GKS. Meer specifiek omvat de grens om als ‘zeer occasioneel’ getypeerd te worden 5 kalenderdagen per jaar en is het niet toegelaten enige andere vorm van horecaactiviteit uit te voeren. In de praktijk worden, met behulp van deze tolerantie, vzw’s in bescherming genomen die slechts zelden een evenement organiseren, zoals een eetfestijn. Vervolgens is deze tolerantie ophefbaar indien zich twee voorwaarden cumulatief voltrekken147: 1. De inkomsten gegenereerd uit horeca-activiteiten voor plaatselijk verbruik, exclusief btw en dranken, bedragen 10% of meer ten opzichte van de totale omzet uit horeca-activiteiten. 2. De inkomsten uit horeca-activiteiten bedragen meer dan 15.000 EUR per jaar. De uitwerking van de beslissing kan inhoudelijk voor wat onduidelijkheid zorgen. Meer bepaald schuilt het probleem bij de 10%-regel.148 Aanvankelijk typeert de administratie de zeer occasionele restaurantverrichtingen aan de hand van enerzijds de grens van 5 kalenderdagen en anderzijds het verbod geen andere horeca-activiteiten te mogen doen. Het zou er kunnen op neerkomen dat wanneer er wel nog andere horeca-activiteiten worden verricht, de belastingplichtige niet meer zou kunnen genieten van het statuut van ‘zeer occasionele’ uitbater. De enige mogelijkheid om dan nog aan het GKS te ontlopen, is wanneer de 10%regel niet overschreden wordt. Is dit het geval, dan dient de belastingplichtige nog steeds ontvangstbewijzen uit te reiken overeenkomstig artikel 22, KB nr. 1. Daarnaast geeft de beslissing mee dat de inkomsten uit desbetreffende activiteiten niet meer mogen bedragen dan 15.000 EUR per jaar en niet meer dan 10% van alle horecaprestaties mogen omvatten. Dit veronderstelt dat er wel nog andere horeca-activiteiten worden verricht, wat in strijd is met hetgeen gezegd hierboven.

146

Beslissing nr. E.T.127.736 dd. 16.02.2015 Beslissing nr. E.T.127.736 dd. 16.02.2015 148 Massin, I. (2015). ‘Geregistreerde kassasysteem’: vrijstelling ‘zeer occasionele’ uitbaters. Fiscoloog, 1420, p. 8. 147

49

Alles overziend lijkt het opportuun aan te nemen dat de inkomsten uit horecaverrichtingen niet meer mogen bedragen dan 15.000 EUR.149

7.9 Forfaitaire regeling De belastingplichtigen die de forfaitaire regeling volgen overeenkomstig artikel 56, §1, van het btwwetboek moeten ook nagaan aan de hand van de 10%-regel of ze al dan niet een GKS in gebruik moeten nemen. De administratie verwijst hiermee in de praktijk naar slagers, bakkers, caféhouders, frituuruitbaters en ijsbereiders met een verbruikssalon waarbij hun omzet op een forfaitaire wijze bepaald wordt.150 Over de forfaitaire regeling bestaat er echter onenigheid als gevolg van tegenstrijdige beslissingen. Zo heeft de administratie, via de rubriek FAQ op de website van november 2013, eerst beslist dat belastingplichtigen die de forfaitaire regeling volgen deze zullen verliezen vanaf 1 januari 2015. Vervolgens bepaalde de administratie via zijn beslissing nr. E.T.127.190 van 26 november 2014 dat men alsnog gebruik mag maken van de forfaitaire regeling in de loop van 2015 om later, opnieuw via de rubriek FAQ op de website, van mening te veranderen waarbij men de regeling zou afschaffen vanaf 1 januari 2016. De laatste wijziging op de website geeft mee dat men de belastingplichtigen, die de forfaitaire regelgeving volgen, zal informeren gedurende dit jaar over de invloed van het GKS op de desbetreffende regelgeving.151 Voor verdere bepalingen aangaande het GKS wordt verwezen naar de meest recente gegevens te raadplegen via de rubriek FAQ. Bij het bereiken van de grens moet men in de loop van dit jaar gebruik maken van een GKS voor alle horeca-activiteiten. Gedurende de periode tussen 1 januari 2015 en de effectieve installatie van het GKS moet men een verantwoordingsstuk uitreiken voor de restaurant – en cateringdiensten. Het staat hen vrij te kiezen voor een btw-bonnetje of een kasticket volgens beslissing nr. E.T. 103.592 van 2 juni 2003.152

149

Massin, I. (2015). ‘Geregistreerde kassasysteem’: vrijstelling ‘zeer occasionele’ uitbaters. Fiscoloog, 1420, p. 8. Beslissing Btw nr. E.T.127.190 dd. 26.11.2014 151 FOD Financiën (2014). Wat verandert er aan de forfaitaire regeling? Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/gevolgen/wat-verandert-er-aan-de-forfaitaire-regeling 152 FOD Financiën (2014). Wat verandert er aan de forfaitaire regeling? Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/gevolgen/wat-verandert-er-aan-de-forfaitaire-regeling 150

50

7.10 Bedrijfsmesse Bedrijfsrestaurants, ook wel bedrijfsmesses genaamd, zijn onder bepaalde voorwaarden niet onderhevig aan het uitreiken van GKS-tickets dan wel rekeningen of ontvangstbewijzen (btw-bonnetjes). Deze voorwaarden zijn drieledig153: •

de onderneming verricht geen horeca-activiteiten;

•

bedrijfsrestaurant is slechts toegankelijk tijdens de werkuren;

•

bedrijfsrestaurant mag enkel gebruikt worden door personeelsleden zelf of werknemers die bijvoorbeeld via aanbesteding tijdelijk verbonden zijn met de onderneming. Verder is het ook toegestaan om externe genodigden gebruik te laten maken van het bedrijfsrestaurant indien de omzet, exclusief btw, hieruit niet meer dan 5% bedraagt.

Ongeacht de onderneming zelf instaat voor het beheer van het restaurant of men beroep doet op een derde cateringbedrijf, moet de onderneming geen GKS installeren en bijgevolg geen GKS-tickets, rekeningen of ontvangstbewijzen uitreiken, mits bovenstaande voorwaarden zijn voldaan. Wanneer het bedrijf echter gebruik maakt van een cateringbedrijf moet deze laatste, bij het bereiken van de 10%regel, wel een GKS in gebruik nemen.154 Het externe cateringbedrijf neemt telkens het totale bedrag van de maaltijd op in het GKS, ook al komt het bedrijf al dan niet volledig tussen in de prijs van een maaltijd. Normaliter moet een GKS-ticket steeds uitgereikt worden net na het volbrengen van de dienst. Voor een cateringbedrijf maakt men echter een uitzondering (supra). In dit geval is het toegestaan dat slechts één GKS-ticket wordt aangemaakt die een afrekening omvat van een volledige dag.155 Als de onderneming tussenkomt in de prijs van de cateringdiensten ten gunste van het personeel, moet het cateringbedrijf eveneens ten laatste de 15e dag van de maand na die waarin de activiteiten werden verricht een factuur opsturen naar de onderneming ten belope van de tussenkomst. Het wordt bovendien toegestaan dat de dagelijks aangemaakte GKS-tickets, die zowel de prijs van de tussenkomst van de onderneming als de personeelsleden zelf omvat, worden uitgereikt op het moment dat de factuur wordt opgestuurd. Betaalt het personeel de volledige prijs van de maaltijd, moet het cateringbedrijf de GKS-tickets eveneens overmaken aan de onderneming en dit op een geregelde basis, bijvoorbeeld per week of per maand.156

153

Beslissing Btw, nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 FOD Financiën. (2014, december 16). Wat verandert er voor de bedrijfsmesses? Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-bedrijfsmesses 155 FOD Financiën. (2014, december 16). Wat verandert er voor de bedrijfsmesses? Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-bedrijfsmesses 156 FOD Financiën. (2014, december 16). Wat verandert er voor de bedrijfsmesses? Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-bedrijfsmesses 154

51

8 SANCTIES De administratie liet weten niet tot sancties over te gaan bij laattijdig registreren gedurende 2015.157 Daarentegen waarschuwt men voor forse boetes indien men vanaf 1 januari 2016 geen GKS in gebruik neemt en dat wel degelijk zou moeten. Bij een eerste overtreding bedraagt de boete 1.500 EUR. Vanaf een tweede en volgende overtredingen loopt de boete op tot respectievelijk 3.000 EUR en 5.000 EUR.158 Verder gaat de administratie ook sanctioneren indien de uitbater een GKS gebruikt waarvan de onderdelen niet toegestaan zijn volgens het gecertificeerde model. De administratie stemt deze overtreding gelijk met het niet gebruiken van een GKS, waarbij de ondernemers na ontvangst van een brief van de administratie een maand de tijd hebben om desbetreffend onderdeel van het GKS te vervangen. Komt men deze verplichting niet na, koppelt de administratie deze overtreding gelijk met een 1e overtreding, inclusief de boete van 1.500 EUR.159 Tot slot bekomt de horeca-uitbater die de verplichting tot uitreiking van een GKS-ticket of btw-bonnetje niet naleeft een boete van 50 EUR per vaststelling met een maximum van 500 EUR voor de eerste overtreding. Vanaf een tweede en volgende overtredingen loopt de boete op tot respectievelijk 125 EUR per vaststelling met een maximum van 1.250 EUR en 250 EUR per vaststelling met een maximum van 5.000 EUR.160 Op elk van deze overtredingen heeft de administratie het recht om de doelgroep korting bepaald onder punt 4.7 (supra) die de ondernemer toekomt of reeds is toegekomen voortaan te verbieden of terug te vorderen.161

157

Uitstel voor verplicht gebruik geregistreerde kassa in horeca. (2014, februari 6). Fiscale actualiteit. Nr. 05, p. 10. KB nr. 44 van 09.07.2012, Bijlage, Afdeling 2, II, B 159 Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf 160 KB nr. 44 van 09.07.2012, Bijlage, Afdeling 2, II, B 161 Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf 158

52

9 KRITISCHE ANALYSE BETREFFENDE HET GKS EN DE HORECASECTOR IN ZIJN GEHEEL Het GKS, dat in navolging van de btw verlaging voor restaurant – en cateringdiensten begin 2010 ingevoerd werd, ging niet zonder slag of stoot. Het brandend actuele thema verscheen ontelbare keren in het journaal en verdiende geregeld een plaats in kranten, vaktijdschriften en dergelijke meer. De gevoeligheid en complexiteit van het topic valt, naast het aantal publieke verschijningen, ook af te leiden uit de waaier aan wetgeving, circulaires, beslissingen en dergelijke meer. Meerdere malen werd de effectieve invoering van het GKS uitgesteld om te eindigen bij een definitieve ingebruikname vanaf 1 januari 2016. Zes jaar is de tijdspanne die men uiteindelijk nodig had om het GKS uit te werken en te implementeren. Hieronder komt allereerst het horecaplan 2015 van de federale regering Michel I aanbod. Verder wordt hieraan de kritiek gekoppeld, ontstaan bij de horeca-uitbaters en de federatie van Horeca Vlaanderen. Om te eindigen richt deze masterproef zich ook tot de macro-economische problemen van de horecasector in zijn geheel.

9.1 Horecaplan 2015 De auteurs van het horecaplan 2015 ter ondersteuning van de sector zijn: •

Elke

Sleurs

(N-VA),

staatssecretaris

Armoedebestrijding,

Fraudebestrijding

en

Wetenschapsbeleid (21/05/2015: bevoegdheidswissel waarbij Fraudebestrijding verhuist naar Johan Van Overtveldt en Grootstedenbeleid in de plaats komt afkomstig van Jan Jambon)162; •

Bart Tommelein (Open VLD), staatssecretaris voor Bestrijding van de Sociale Fraude, Privacy en Noordzee;

•

Kris Peeters (CD&V), federaal minister van Werk, Economie en Consumentenzaken, belast met Buitenlandse Handel;

•

Johan Van Overtveldt (N-VA), minister van Financiën en Fraudebestrijding sinds 21/05/2015;

•

Willy Borsus (MR), minister van Middenstand, KMO's, Zelfstandigen, Landbouw en Maatschappelijke Integratie.

Het horecaplan werd goedgekeurd op de ministerraad van 6 februari 2015, waarin men andermaal benadrukt op de registratieplicht tegen uiterlijk 28 februari 2015 voor horecaondernemingen die

162

‘Geen degradatie voor Elke Sleurs’. (2015, mei 21). Geraadpleegd op 21 mei 2015 http://trends.knack.be/economie/mensen/geen-degradatie-voor-elke-sleurs/article-normal-572435.html

via

53

minstens 10% omzet halen uit verbruik ter plaatse.163 Langs deze weg wou men de ondernemers die alsnog dachten dat de implementatie van het GKS opnieuw zou uitgesteld worden van antwoord dienen. Vanaf 1 januari 2016 werkt iedereen die onder de voorwaarde valt met een GKS. Dit werd ook bevestigd door Johan Devenyns (N-VA) tijdens het interview op het kabinet van staatssecretaris voor de Bestrijding van de Fiscale Fraude Elke Sleurs (N-VA) op 4 maart 2015. Het uitstelgedrag van de voorbije jaren had negatieve gevolgen voor de kassaproducenten die al behoorlijk wat research hadden verricht, maar daarentegen weinig politieke zekerheden kregen. Niet alleen de producenten van dergelijke kassa’s, maar ook de staatskas krijgt deze potentiële inkomsten niet binnen, terwijl de btw-verlaging van 2010 de Staat jaarlijks 255 miljoen kost volgens het Stabiliteitsprogramma (2009-2012). Vervolgens verwijst het plan naar het doel van gans het gebeuren, namelijk de bestrijding van fiscale en sociale fraude waarbij het GKS het middel vormt. Belangrijker dan het doel en middel dat men al sinds 2010 heeft bepaald, zijn de bijkomende lastenverlagingen die de horeca-uitbaters moeten bijstaan in de implementatie van een GKS om bijgevolg naar een volledige verwitting van de sector te gaan. De regering zal volgende lastenverlagingen doorvoeren164: •

de goedkopere overuren van 180 uren optrekken naar 360 uren voor ondernemingen die een GKS gebruiken (supra);

•

het huidige systeem van gelegenheidsarbeid optrekken van 100 dagen naar 200 dagen per jaar en bekeken per horecazaak;

•

flexi-jobs moeten ervoor zorgen dat mensen, die in hun hoofdberoep minstens vier vijfde werken en die bovendien alle sociale lasten betalen, mogen bijverdienen met het doel de drukkere momenten in een horecazaak op te vangen. Dit wil men bereiken door hierop slechts 25% RSZ-werkgeversbijdrage te heffen.

Verder maakt de regering zich sterk om bijkomstig nog een aantal flankerende maatregelen te voorzien ter ondersteuning van de sector en wil men tegen uiterlijk 1 oktober 2015 alle maatregelen implementeren. Tot slot verwijst men naar een vooralsnog op te stellen charter met de fiscale en sociale inspectiediensten met de bedoeling om bij controles vanaf 2016 niet systematisch te verwijzen naar het verleden. De kans is uitermate groot dat de omzet na invoering van het GKS groter zal zijn dan ervoor, omdat de informele circuits in rekening worden gebracht. Het is hierbij niet de bedoeling om een zogenaamde heksenjacht te houden, zoals de staatssecretaris voor de strijd tegen sociale fraude, Bart 163

Sleurs, E., Tommelein, B., Kris, P., en Borsus, W. (06/02/15). Horecaplan 2015 (ministerraad). Gezamenlijk persbericht ter ondersteuning van de sector. 164 Sleurs, E., Tommelein, B., Kris, P., en Borsus, W. (06/02/15). Horecaplan 2015 (ministerraad). Gezamenlijk persbericht ter ondersteuning van de sector.

54

Tommelein (Open VLD) aanhaalde.165 Wel kon uit het interview met kabinetsmedewerker Johan Devenyns worden afgeleid dat men kijkt tot in hoeverre men fiscale amnestie gaat verlenen door een bepaald percentage voor ogen te houden.

9.2 Kritiek op recente lastenverlagingen en bijkomende maatregelen Vier dagen voor de aanvankelijk laatste dag waarop men zich kon registeren stond de teller op 9.126 geregistreerde horecazaken van de in totaal tussen 25.000 en 30.000 zaken die een GKS moeten gebruiken vanaf 1 januari 2016.166 Door een aantal technische problemen kregen diegene die zich nog niet registreerden uitstel tot 30 april 2015. Eén dag voor deze tweede deadline bereikt werd, registreerden er zich in totaal 18.573 gebruikers.167 De administratie gaat bijgevolg vanaf begin mei een sensibiliseringsactie opzetten om ook deze, ruim 7.000, horecazaken over de streep te trekken. Het is echter niet de bedoeling dat men via deze actie de uitbaters gaan sanctioneren. Per inrichting wil men deze mensen bewust maken van hun plicht tot gebruik van een GKS. Niettemin vermeldt de administratie hen eveneens dat er vanaf 1 januari 2016 wel degelijk zal overgegaan worden op sancties indien men nog steeds nalaat een GKS te gebruiken.168 In het horecaplan beloofde men in de loop van het jaar nog enkele flankerende maatregelen uit te werken. Begin april maakte de regering een nieuwe toegeving bekend bovenop de flexi-jobs (supra). De overuren van het personeel worden niet meer onderworpen aan belastingen of sociale bijdragen.169 Dit komt erop neer dat wanneer een kelner pakweg 16 EUR per uur krijgt, hem dit bedrag volledig toegeëigend wordt.

Hoewel Horeca Vlaanderen zich vaak kritisch opstelt tegenover de genomen regelgevingen aangaande de sector, door onder meer toenmalig staatssecretaris van Fraudebestrijding John Crombez (sp.a) en huidig staatssecretaris voor Armoedebestrijding, Fraudebestrijding en Wetenschapsbeleid Elke Sleurs (N-VA), is de federatie niet tegen de invoering van een GKS op zich. Wanneer het informele circuit verdwijnt creëer je een eerlijk concurrentiebeleid en bovendien ook lagere belastingen voor iedereen op

165

“Er komt geen heksenjacht”. (2015, februari 06). De Morgen. Bijna 10.000 witte kassa’s geregistreerd. (2015, februari 24). Metro. 167 Fiscus ‘bezoekt’ 7.000 onwillige horecazaken. (2015, april 29). De Standaard. 168 FOD Financiën. (2015, april 29). Sensibiliseringsbezoeken vanaf 4 mei. Geraadpleegd op 17 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/nieuws/sensibiliseringsbezoeken-vanaf-4-mei 169 Van Schoors, S., & Bievez, P. (2015, april 7). Sterke maatregelen ter ondersteuning van de horecasector. Geraadpleegd van presscenter op 17 mei 2015 via http://www.presscenter.org/nl/pressrelease/20150407/sterkemaatregelen-ter-ondersteuning-van-de-horecasector 166

55

lange termijn.170 Desondanks benadrukt Horeca Vlaanderen het belang van de flankerende maatregelen die de sector moeten ondersteunen bij het invoeren van het GKS. Zo reageerde de federatie positief op de nieuwe toegeving die werd goedgekeurd binnen de regering, maar vindt men deze maatregelen nog steeds onvoldoende. Men ijvert meermaals in allerhande persberichten naar een loonlastenverlaging op de eerste 38 uren van het vast personeel. Specifiek toegepast op de laatste toegeving van de regering betreffende de goedkopere overuren, uitte de federatie zijn kritiek op het feit dat een personeelslid amper 5 uur extra per week mag werken, wat neerkomt op 43 uren. Veel te weinig volgens Horeca Vlaanderen, omdat werknemers heden vlug aan 60 uren komen en een deel bijgevolg zwart uitbetaald krijgt. Met de komst van de witte kassa zou men, in principe, geen zwarte inkomsten meer mogen genereren waardoor de overuren ook niet meer in het zwart uitbetaald kunnen worden. Dit zal in veel zaken zorgen voor onderbemanning, waardoor ze ofwel meer mensen moeten aannemen ofwel hun capaciteit inperken. Horeca Vlaanderen streeft onder meer naar een uitbreiding van de arbeidsduur tot 48 uren.171 Voorts pleit Horeca Vlaanderen steevast voor een algemeen btw-tarief van 6% ten aanzien van zowel voeding als drank.172 Echter kon uit het interview met kabinetsmedewerker Johan Devenyns worden afgeleid dat hiervoor weinig budgettaire ruimte is. Als laatste eist men een lastenverlaging op arbeid van 35%.173

9.3 Structurele problemen in de horecasector De cijfers opgenomen in het horecaplan 2015 bewijzen nog maar eens het belang van de sector in ons land. Meer bepaald stelt de sector 125.000 mensen te werk in ruim 50.000 horecazaken. De sector draagt een grote economische en maatschappelijke waarde met zich mee, maar wordt daarentegen regelmatig op de proef gesteld door allerlei uitdagingen. Naast de reeds opgesomde struikelblokken, aangehaald in het begin van deze masterproef, maakten verschillende mediabronnen zeer recent gewag van een forse stijging aan tafelschuimers ten belope van 24% ten opzichte van het jaar ervoor. De scope van deze thesis behandelt ongetwijfeld de grootste uitdaging uit haar geschiedenis. De invoer van een GKS met het doel de fiscale en sociale fraude te bestrijden, resulteerde zowaar in een betoging op 27 januari 2015, te Brussel. Bij velen deed dit de wenkbrauwen fronsen, daar men openlijk bekent een stuk

170

Interview met Danny Van Assche, afgevaardigd bestuurder Horeca Vlaanderen, op het kabinet van staatssecretaris Armoedebestrijding, Fraudebestrijding en Wetenschapsbeleid Elke Sleurs op 4 maart 2015. 171 Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf 172 Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf 173 Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf

56

in het zwart te werken en bovendien nog bescherming vraagt hiervoor ook... Het ligt echter complexer en men moet vanuit de politiek veel verder durven kijken dan hetgeen zichtbaar is. Dieper graven om de reden van de hoge fraudegevoeligheid bloot te leggen, zorgt ervoor dat de onderliggende structurele problemen naar boven komen. Dit werd in ‘de kijk van Karel’ mooi verwoord174: Het is een ziekte van deze tijd om meteen naar het loofje groen boven de grond te grijpen, in plaats van naar de wortel. Om de brand te blussen terwijl de gaskraan nog open staat. De politiek bezondigt zich hier maar al te vaak aan. Men ziet een symptoom en gaat als een kip zonder kop het symptoom bestrijden. Maar als je de oorzaak van de ziekte zelf niet aanpakt, hervalt de zieke of gaat die in het slechtste geval dood. Dat neemt niet weg dat je het symptoom zelf ook mag en soms wel moet bestrijden. De witte kassa is zo’n mooi voorbeeld van symptoombestrijding. De ziekte genees je er niet mee, maar ze (de witte kassa) is wel doeltreffend als je ook de oorzaak van het zwartwerk durft aan te pakken. (Eetvelt, 2015) De horeca is een van de meest arbeidsintensieve sectoren van ons land. Dit brengt volgens het onderzoek van Goos en Konings een aantal gevolgen met zich mee, uitgewerkt in hun economische analyse van arbeidsintensieve sectoren (2013). Allereerst worden arbeidsintensieve sectoren in tegenstelling tot kapitaalsintensieve sectoren geconfronteerd met moeilijkheden tot innovatie en uitbesteding, met als gevolg dat de arbeidsintensieve sectoren bepaalde kostenstijgingen, o.a. stijgende loonkosten, meteen moeten doorrekenen in de prijs (Goos en Konings, 2013). Kapitaalsintensieve sectoren kunnen bepaalde kostenverhogingen opvangen door te automatiseren. De sectoren met een grote arbeidsintensiviteit verliezen hierdoor concurrentiekracht en kunnen het ontstaan van een informele economie in de hand werken (Goos en Konings, 2013). Koppel deze hoge arbeidsintensiteit aan een te hoge belastingdruk die ons land kenmerkt en de twee grootste pijnpunten worden blootgelegd. Na Denemarken en Frankrijk staat België op plaats 3 met de hoogste belastingdruk binnen de OESO, namelijk 44,6% ten opzichte van het OESO-gemiddelde dat 34,1% bedraagt. Verder is de kostprijs van een uur arbeid 25% meer tegenover onze directe buurlanden.175 Om deze hoge belastingdruk tegemoet te komen gaan heel wat sectoren delokaliseren naar lageloonlanden, automatiseren om de loonkost te verlagen of innoveren. Vrij recent is op grote schaal een nieuwe manier aan het licht gekomen om de hoge belastingdruk te vermijden, namelijk hun inkomsten versluizen naar landen waar de belastingdruk veel lager is, wat resulteerde in SwissLeaks en 174

Eetvelt, K.V. (2015, maart 31). Met enkel een witte kassa los je fraude niet op. Geraadpleegd van Unizo op 17 mei 2015 via http://www.unizo.be/blog_organisatie/2015/03/31/met_enkel_een_witte_kassa_los_je _fraude_niet_op/ 175 Eetvelt, K.V. (2015, maart 31). Met enkel een witte kassa los je fraude niet op. Geraadpleegd van Unizo op 17 mei 2015 via http://www.unizo.be/blog_organisatie/2015/03/31/met_enkel_een_witte_kassa_los_je _fraude_niet_op/

57

LuxLeaks. Horecaondernemingen kunnen daarentegen moeilijk innoveren of automatiseren, tenzij men in de keuken met volledige fabrikaten werkt waardoor we in het vervolg lasagne uit pakjes eten. De verdere struikelblokken die de horeca kent en waar reeds meermaals is naar verwezen gaat ook zwart werk in de hand werken. Een zomer slecht weer en de horeca schreeuwt het uit. Deze onzekerheid zorgt ervoor dat men moeilijk personeel kan aanwerven op langere termijn. Oneerlijke concurrentie zet mede-uitbaters aan tot hetzelfde kortetermijndenken waardoor de vicieuze cirkel wordt rond gemaakt. Kunnen deze problemen aangepakt worden? Aan het grote aantal tafelschuimers kan men enigszins bepaalde maatregelen treffen, maar aan de weersomstandigheden of grote evenementen waardoor de klanten wegblijven kan men weinig veranderen. Daarnaast kan aan de grote arbeidsintensiviteit van de sector in zijn geheel weinig aangepast worden, tenzij iedere horecazaak zijn bedrijfsvoering wijzigt en bijgevolg overgaat op selfservice. Volgens afgevaardigd bestuurder van Horeca Vlaanderen, Danny Van Assche, is er zich wel degelijk een trend aan het voordoen waarin de klanten voornamelijk zichzelf moeten bedienen om op die manier op personeel te besparen wat de werkgelegenheid dan weer moet ondergaan. Het mag duidelijk zijn dat het vooral de overheid is die soelaas kan brengen via de verlaging van de fiscale en sociale lasten op de arbeid. Als het recente horecaplan en de flankerende maatregelen voldoende zullen zijn, kan pas gezegd worden vanaf 2016 en verder. Na het horecaplan in 2013 door de federale regering Di Rupo I voorspelden professoren Goos en Konings (KUL) een verlies van 12.900 tot 21.000 arbeidsplaatsen na de invoering van het GKS (2013). Om alle negatieve effecten van het GKS weg te werken is volgens hen een lastenverlaging van 20 tot 35 procent noodzakelijk (Goos en Konings, 2013). Benieuwd hoe groot het verlies aan arbeidsplaatsen, na toepassing van het recente horecaplan, dan wel zal zijn.

9.4 Voordelen GKS Als de kassa wordt ingevoerd en correct gebruikt wordt zal dit leiden tot eerlijke concurrentie binnen de sector. Daarnaast zullen controles van de administratie geen angst meer inboezemen, omdat de omzet vaststaat. En als laatste vormt het GKS een belangrijk instrument om de zaak te runnen. Danny Van Assche, afgevaardigd bestuurder van Horeca Vlaanderen gaf tijdens het interview aan dat het GKS een uitstekend ondernemingsinstrument vormt. Het GKS kan allerhande gegevens (omzet, aantal klanten,…) bijhouden om achteraf een analyse te maken van o.a. de voorraadbeheer, de arbeidsproductiviteit en dergelijke meer waardoor het mogelijk

58

is om er het personeelsbeleid aan te koppelen. Het vormt derhalve een nuttig medium om aan kostenbeheersing en prijszetting te doen.

9.5 Het GKS omzeilen Het GKS neemt niet weg dat een horeca-uitbater nog steeds zwarte inkomsten kan genereren. Door gewoonweg de ontvangsten niet in te tikken in de kassa. Zo ontstaat er een informeel circuit. Niettemin zijn er een aantal tegenkantingen die de ondernemer van dergelijke malafide praktijken gaan weerhouden. Als een horecazaak zijn personeel aanzet om sommige inkomsten niet in te tikken, zal een ondernemer niet enkel de fiscus omzeilen, maar ook zichzelf doordat het diefstal, afkomstig van het personeel, in de hand kan werken. Daarnaast vervangt het GKS-ticket een rekening of ontvangstbewijs. Als een uitbater beslist om de ontvangsten niet in te tikken kan hij derhalve ook geen bewijs meegeven aan de klant. Dit kan enigszins opgelost worden door een tweede niet-officiële kassa te installeren. Echter zal dit ticket er niet hetzelfde uitzien als een officieel GKS-ticket en bestaat de kans er steeds in dat een controleur op bezoek komt.

59

10 SLOT De wijd uiteenlopende regelgevingen van het geregistreerde kassasysteem, gekoppeld aan de verschillende praktijkvoorbeelden die in deze masterproef aan bod zijn gekomen, bewijst de impact die het systeem zal hebben. Vanaf 1 januari 2016 zullen alle horeca-uitbaters, tot in de verste uithoeken van ons land, een GKS in gebruik nemen. Vereist is uiteraard dat de inrichting minstens 10% omzet bereikt uit restaurant – en cateringdiensten. Met abstractie van bepaalde vrijstellingen en afwijkende regelgevingen, zoals voor zeer occasionele uitbaters, is dit de algemene conclusie van deze masterproef.

Het doel van dit werk is de ruime en vaak complexe regelgeving op een structurele manier weer te geven. Essentieel is eveneens de wisselwerking tussen de theorie en de praktijk door te wijzen op tal van voorbeelden. Hierdoor kan deze masterproef dienen als informatiebron voor horeca-uitbaters waarbij de meest recente wijzigingen en vrijstellingen worden opgenomen. Daarnaast dragen een aantal kritische bedenkingen bij tot de meerwaarde van deze masterproef, alsook zorgt de macro-economische analyse voor een verhelderende kijk op het onderwerp.

Bijgevolg wordt voor de volledigheid gewezen op een aantal invalshoeken die bij verdere onderzoeken voor een toegevoegde waarde kunnen zorgen. Zo kan het interessant zijn om het onderzoek van professoren Konings en Goos (KUL), omtrent de arbeidsintensiteit in de horecasector, verder te zetten en te koppelen aan het recente horecaplan (2013). Op die manier kan wederom een schatting gemaakt worden van het jobverlies in de sector. Vervolgens kunnen de cijfers in de toekomst, op micro-economisch vlak, per horecazaak vergeleken worden voor en na de invoering van het GKS. Als laatste kan een vergelijking met andere landen worden verricht met als doel de effectiviteit van verschillende systemen inzake fraudebestrijding te onderzoeken.

Voor het uitvoeren van een onderzoek per horecazaak voor en na de invoering van een GKS is men genoodzaakt te wachten tot het GKS effectief geïmplementeerd wordt en de maatregelen van het horecaplan in werking treden. Vanaf dan kan het systeem voldoende beoordeeld worden tegenover de extra opbrengsten die het de Schatkist zal opleveren in relatie met de bestrijding van fiscale en sociale fraude.

60

BIBLIOGRAFIE Persoonlijke communicatie De Loddere Jan: projectleider GKS aan de FOD Financiën. Devenyns Johan (N-VA): adviseur en expert fiscale fraudebestrijding in het kabinet van staatssecretaris Elke Sleurs (N-VA). Van Assche Danny: afgevaardigd bestuurder Horeca Vlaanderen

Bijdragen in tijdschriften en kranten Buysse, C. (2013). KMO-vennootschappen: kiezen tussen investeringsaftrek of notionele intrest. Fiscoloog, nr. 1364, 3. Bijna 10.000 witte kassa’s geregistreerd. (2015, februari 24). Metro. “Er komt geen heksenjacht”. (2015, februari 06). De Morgen. Fiscus ‘bezoekt’ 7.000 onwillige horecazaken. (2015, april 29). De Standaard. Geregistreerd kassasysteem: pas vanaf 1 januari 2014. (2012). Fiscoloog, nr. 1319, 15. Geregistreerd kassasysteem: pas vanaf 1 juli 2013. (2012). Fiscoloog, nr. 1310, 15. Geregistreerde kassa horeca: ‘geen sancties tot begin 2016’. (2014). Fiscoloog, nr. 1373, 14. Massin, I. (2011). Bereiding kant-en-klare maaltijden en snacks is geen ‘restaurantdienst’. Fiscoloog, nr. 1246, 6. Massin, I. (2015). ‘Geregistreerde kassasysteem’: vrijstelling ‘zeer occasionele’ uitbaters. Fiscoloog, 1420, p. 8. Opreel, J. (2015). Geregistreerde kassa: fiscus komt nog met nieuwe en aangepaste standpunten over witte kassa. Fiscale Actualiteit, nr. 09, p.4-7. Registratieplicht in GKS-module: versoepeling termijn. (2015). Fiscoloog, nr. 1421, 14. Tommelein wil witte kassa in winkels en bouw. (2015, maart 28). De Standaard. Uitstel voor verplicht gebruik geregistreerde kassa in horeca. (2014, februari 6). Fiscale actualiteit. Nr. 05, p. 10. Van Dyck, J. (2012). Geregistreerd kassasysteem: pas vanaf 1 juni 2013. Fiscoloog, nr. 1300, 12.

Boeken Aernoudt, R. (2012). Financieel management: hoe financier ik mijn onderneming? Antwerpen – Cambridge: Intersentia. Reynders, S. (2014). Het geregistreerd kassasysteem in de horeca. Mechelen: Wolters Kluwer. Ruysschaert, S. & De Vulder, V. (2014). Horeca en BTW (2de bijgewerkte editie). Heule: INNI publishers. I

Van Sant, T. (2015). Registreer uw black-box begin 2015! Practicali seminaries.

Online Agentschap Ondernemen (revisie op 2 april 2015). Investeringsaftrek. Geraadpleegd op 9 april 2015 via www.agentschapondernemen.be Cardinaels, J. (2015). Witte kassa juridisch op los zand. De Tijd. Geraadpleegd op 5 april 2015 via http://www.tijd.be/nieuws/archief/Witte_kassa_juridisch_op_los_zand.9594207-1615.art? Eetvelt, K.V. (2015, maart 31). Met enkel een witte kassa los je fraude niet op. Geraadpleegd van Unizo op 17 mei 2015 via http://www.unizo.be/blog_organisatie/2015/03/31/met_enkel_een_witte_kassa_los_je _fraude_niet_op/ FOD Financiën (2014). Wat verandert er aan de forfaitaire regeling? Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/gevolgen/wat-verandert-er-aan-de-forfaitaire-regeling FOD Financiën (2015). Geregistreerd kassasysteem: tolerantie laattijdige registratie tot en met 30 april 2015. Geraadpleegd op 16 mei 2015 via http://financien.belgium.be/nl/Actueel/150302_geregistreerd_kassasysteem_tolerantie_laattijdige_regi stratie_tot_en_met_30_april_2015.jsp FOD Financiën (2015). Wat verandert er voor de traiteurs? Geraadpleegd op 15 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/ondernemer/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-traiteurs FOD Financiën. (2014). Het Geregistreerde KassaSysteem (GKS), een middel in de strijd tegen btwfraude. Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://minfin.fgov.be/gkssce/geregistreerdekassa/ondernemer/wie.htm FOD Financiën. (2014). Wat met bongobonnen, cadeaucheques, all-in menu's en dergelijke meer? Geraadpleegd op 21 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/hoe-werkt-het/wat-metbongobonnen-cadeaucheques-all-menus-en-dergelijke-meer FOD Financiën. (2014). Wat verandert er voor de bedrijfsmesses? Geraadpleegd op 18 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-bedrijfsmesses FOD Financiën. (2014). Wat verandert er voor de hotels? Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-de-hotels FOD Financiën. (2014). Wat verandert er voor een B&B? Geraadpleegd op 14 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/voor-wie/wat-verandert-er-voor-een-bb FOD Financiën. (2015, april 29). Sensibiliseringsbezoeken vanaf 4 mei. Geraadpleegd op 17 mei 2015 via http://www.geregistreerdkassasysteem.be/nieuws/sensibiliseringsbezoeken-vanaf-4-mei FOD Financiën. (70e jaargang, nr. 1, 1e kwartaal 2010). Het Stabiliteitsprogramma van België (20092012). Geraadpleegd op 3 maart 2015 viahttp://financien.belgium.be/nl/binaries/BdocB_2010_Q1n_stabiliteitprogramma_tcm306-251620.pdf Geen degradatie voor Elke Sleurs. (2015, mei 21). Geraadpleegd op 21 mei 2015 via http://trends.knack.be/economie/mensen/geen-degradatie-voor-elke-sleurs/article-normal572435.html

II

Graydon Belgium (2014). Eerste 8 maanden van dit jaar dalen de faillissementen met -6,3%. Geraadpleegd op 2 maart 2015 via https://graydon.be/uploads/files/Faillissementen%20augustus%202014%20persbericht.pdf Guidea (2013). Sectoranalyse Horeca 2012. Geraadpleegd op 2 maart 2015 via http://www.guidea.be/sites/default/files/Sectoranalyse%20Horeca%20Ondernemingen%202012.pdf Horeca Vlaanderen. (2015). De geregistreerde kassa met black box. Geraadpleegd op 19 mei 2015 via http://www.fedhorecavlaanderen.be/downloads/custompages/vPmizr1a0HXkceZK.pdf Participatiemaatschappij Vlaanderen. (22 augustus 2013). Voorwaarden voor het sluiten van een Winwinlening. Geraadpleegd op 8 april 2015 via http://www.pmv.eu/nl/diensten/winwinlening. Sociale Zekerheid. Wat is de lastenverlaging voor vaste werknemers? Geraadpleegd op 3 maart 2015 via https://www.socialsecurity.be/site_nl/employer/infos/horeca/about-tax-cut.htm Van Schoors, S., & Bievez, P. (2015, april 7). Sterke maatregelen ter ondersteuning van de horecasector. Geraadpleegd van presscenter op 17 mei 2015 via http://www.presscenter.org/nl/pressrelease/20150407/sterke-maatregelen-ter-ondersteuning-van-dehorecasector

Parlementaire vragen Vr. en Antw., Kamer, 2011-2012, Vr en Antw. nr. 081, blz. 44-47 Vr. nr. 18348 M. De Maght, 20 januari 2010, Vr en Antw. Vr. nr. 466 V. Wouters, 21 juni 2012, Vr en Antw. Vr. nr. 519 C. BROTCORNE, 15 juni 2009, Vr en Antw. Kamer 2008-209, nr. 70, p. 31. Vr. nr. 563 V. WOUTERS, 31 augustus 2012, Vr. en Antw. Kamer 2011-12, nr. 83, 1 oktober 2012, p. 311. Vraag nr. 705 van de heer Seminara, 13 januari 2014, Vr en Antw.

Wetgeving Aanschrijving nr. 6 van 27 april 1999 Art. 1 van het KB van 30 december 2009 Art. 4 van het KB van 9 december 2009 tot wijziging van het KB nr. 20 van 20 juli 1970 tot vaststelling btw-tarieven en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven, BS 14 december 2009. Artikelen 50 en 52 van de programmawet van 26 december 2013. Beslissing nr. E.T. 103.592 dd. 02.06.2003 Beslissing nr. E.T. 127.735 dd. 02.03.15 Beslissing nr. E.T.100.714 dd. 24.06.2014 Beslissing nr. E.T.117.557 dd. 23.12.2009 Beslissing nr. E.T.123.798, dd. 24.01.2014 III

Beslissing nr. E.T.127.190 dd. 26.11.2014 Beslissing nr. E.T.127.736 dd. 16.02.2015 Circulaire nr. 14 van 1973 Circulaire nr. AFZ 19/2009 dd. 22.12.2009, nr. 52, in fine CIRCULAIRE nr. E.T. 124.747 (AaFisc Nr. 43/2013) dd. 23.10.2013 Circulaire nr. E.T. 124.747 van 23 oktober 2013 HVJ EU 10 maart 2011, nr. C-497/09 , C-499/09, C-501/09 en C-502/09 HVJ EU 2 mei 1996, nr. C-231/94 KB 30 december 2009 betreffende de bepaling van de definitie en de voorwaarden waaraan een geregistreerd kassasysteem in de horecasector moet voldoen, BS 31 december 2009. KB nr. 44 van 09.07.2012, Bijlage, Afdeling 2, II, B Richtlijn 2009/47/EG 5 mei 2009 betreffende de wijziging van richtlijn 2006/112/EG wat verlaagde btwtarieven betreft. Sleurs, E., Tommelein, B., Kris, P., en Borsus, W. (06/02/15). Horecaplan 2015 (ministerraad). Gezamenlijk persbericht ter ondersteuning van de sector. WBTW WIB

IV

BIJLAGE Bijlage 1: z-rapport176

176

Verkregen van Jan De Loddere, Projectleider GKS bij FOD Financiën

V

Bijlage 2: aanwezigheidsbewijs van het interview op het kabinet van Elke Sleurs (NVA)

VI