Het Cacaospel. Methodiek: inleefspel (gebaseerd op een spel van de wereldwinkel)

Het Cacaospel Thema: Multicultureel / Noord-Zuid Methodiek: inleefspel (gebaseerd op een spel van de wereldwinkel) Doelgroep: -16/+16 Aantal deelnemers: Minimum 8 leden – maximum 24 leden + begeleiding! Je verdeelt de leden in groepjes. Elk groepje bestaat uit een moeder, vader en kinderen Duur: ongeveer 1u30 Ruimte: Buiten, in een bos of een groten open ruimte Bosplan: X Kamp 1 X Kamp 2 *Controleur *Tussenhandelaar X 2 Winkeliers *Wereldwinkelverkoper(vrij rond lopen) *Belastingcontroleur (vrijrondlopen) X Kamp 4

X Kamp 3

Begeleiding: minimum 5 Begeleiding: 2 winkeliers 1 wereldwinkelverkoper 1 à 2 tussenhandelaars 1 belastingcontroleur 1 controleur (bij gebrek aan begeleiding kan je deze taak ook door een winkelier laten doen) Doelstellingen: - Het doel van het spel is om een aantal levensmiddelen zo snel mogelijk in je bezit te hebben. - De spelers de onderdrukking en de oneerlijke situatie van de cacaoboeren laten aanvoelen en dit in een nabespreking ter discussie stellen. - Leden laten kennismaken met de Wereldwinkel (winkeltje) KAJ Nationaal – Paleizenstraat 90 – 1030 Brussel – tel : 02/216.64.32 fax : 02/247.07.99 www.kaj.be - [email protected]

Praktische voorbereiding (materiaal & inkleding): -

-

-

-

Winkelwaren (Kan je in zakjes doen om het zo echt mogelijk te maken. Niet alles kan je echt mee brengen, dan maak je kaartjes met afbeeldingen van de voorwerpen of neem je een voorwerp dat er op trekt.) (zie bijlage 1) Geld in Sucre (de munteenheid van Ecuador) Als je met vier groepjes speelt wordt dit: 40 x 1 S 40 x 2 S 40 x 10 S (zie bijlage 2) Kaartjes met onvolledige zinnen (zie bijlage 3a / oplossingen: bijlage 3b) Cacaokaartjes (zie bijlage 4) Gemalen Cacaokaartjes (zie bijlage 5) WW-logo’s (zie bijlage 6) Opdrachten : 1. Opdrachtenlijst (zie bijlage 7) 2. Puzzelstukken (zie bijlage 8) Een behoefteblad (zie bijlage 9)

- De begeleiding kan zich verkleden in de rol die ze hebben. Je kan een winkeltje met wereldwinkelgoederen plaatsen. Op het einde van het spel kan je de leden de gelegenheid geven om producten te kopen / te bekijken. - Foldertjes kan je bekomen in je plaatselijke wereldwinkel URL: http://www.wereldwinkel.be - Verzamel op voorhand verpakkingen, potjes en flesjes om de producten voor te stellen. Voor de schoenen en horloges vraag je aan de groepjes voor het spel begint om 1 paar schoenen af te geven en 3 horloges. (Op die manier lijkt het ook noodzakelijker om ze terug te verdienen). In het midden van het bos maak je een winkeltje, waar de spelers hun producten kunnen kopen. (Let op dat niemand je besteelt, in dit spel is het de bedoeling dat de spelers de onderdrukking en oneerlijke situatie van de cacaoboeren aanvoelen, dus ze zullen niet echt vriendelijk zijn voor de begeleiders.) - De kaartjes (bijlage 3) moeten in de kampen liggen. 1ste deel van de kaartjes liggen in kamp 1 en kamp 3. Het 2de deel van de kaartjes liggen in kamp 2 en 4.

KAJ Nationaal – Paleizenstraat 90 – 1030 Brussel – tel : 02/216.64.32 fax : 02/247.07.99 www.kaj.be - [email protected]

Speluitleg / verloop: - Ieder groepje stelt een gezin van cacaoboeren voor. Door het verkopen van cacao aan de handelaars verdienen ze geld om aan de levensnoodzakelijke goederen te komen. Het doel van het spel is om een aantal levensmiddelen die opgegeven zijn (zie behoefteblad / bijlage 9) te kopen. - Iedere speler heeft een kaartje gekregen met een deel van een zin erop. Hij moet in één vd andere groepen een speler vinden die het andere deel van de zin heeft. - Dan gaan deze 2 mensen (uit 2 verschillende kampen) samen naar de controleur. - Deze controleur kijkt of de combinatie correct is. Als dat zo is krijgen ze elk een kaartje met de afbeelding van een zak cacao niet gemalen. - Met dit kaartje kan je naar de tussenhandelaar gaan, die geeft er je +/- 5 Sucre voor Het is belangrijk dat de tussenhandelaar zijn prijs voor de ongemalen cacao laat schommelen - De beide tussenhandelaren (als er twee zijn) mogen ook een verschillend bedrag uitbetalen. Na ongeveer 20 minuten moet de prijs echt laag worden. (Variatie: Tussenhandelaars kunnen de prijzen altijd laten schommelen, zowel omhoog als naar beneden). - Om de 20 minuten komt de belastingcontroleur. Er wordt dan een duidelijk sein gegeven en iedereen moet naar zijn kamp terug gaan. Er worden 3 of 4 producten opgehaald (beginnende bij de goedkoopste klasse, maar deze worden na een tijd ook duurder) - Als je het product niet kunt geven dan moet je de geldprijs betalen + 5Sucre extra. - Wanneer een groep de belastingen met geld niet kan betalen dan kan men een lening aangaan. Dan krijgt die groep 20 sucre maar moet deze groep bij de volgende belastingen 5 sucre extra betalen. - Wanneer je een product volledig hebt (volgens het gegeven aantal) dan moet je voor dat product bij de belastingen niet meer betalen. - Op dit moment treedt ook de wereldwinkelier in actie. De wereldwinkelier verspreidt kaartjes in het bos met het logo van de Wereldwinkel op. - Wanneer een groep een kaartje met het logo van WW (Wereldwinkel/bijlage 6) vindt moet de hele groep verzamelen om een opdracht uit te voeren. Na het juist uitvoeren van de opdracht mogen ze de molen van de WW gratis gebruiken en krijgen ze zo een zak gemalen cacao. Deze kunnen ze in het winkeltje omruilen voor 15 S. Hiervoor moet je dus niet meer naar de tussenhandelaar gaan.


Doel: Zo vlug mogelijk alle producten hebben. Belastingen: Wanneer iemand de belastingen ook met geld niet kunnen betalen dan kan je een lening aan gaan. Dan krijgt die groep 20 sucre maar moet er bij de volgende belastingen 5 sucre bij betalen. Wanneer een product in de aantallen voltallig is moet je dat product bij de belastingen niet meer betalen. Belangrijk: Het is mogelijk dat de groepjes na een tijdje in opstand komen. Het is belangrijk dat de Wereldwinkelier dan de spelers helpt om een oplossing te zoeken en hen uitlegt wat ze kunnen doen. De cacao niet meer verkopen kan niet, want dan hebben de gezinnen geen inkomsten en kunnen ze geen eten kopen. De Wereldwinkel kan slechts beperkt helpen, omdat ze maar een kleine afzetmarkt hebben. Je kan wel met de tussenhandelaar gaan onderhandelen en een vaste prijs vragen. Als alle groepjes hier aan meewerken, en allen dezelfde prijs vragen, moet de tussenhandelaar toegeven. !!! Laat de groep er zelf achter komen, als wereldwinkelier kan je wel helpen, maar laat de groep eerst voelen hoe het is om voor zo weinig geld te moeten werken. Na het spel is er een nabespreking waarbij de spelers kunnen vertellen hoe ze zich voelden tijdens het spel en wat ze bijgeleerd hebben.


Spelregels: -

-

-

-

-

-

Elk groepje (=gezin) moet cacao verkopen aan de handelaars en krijgen in ruil daarvoor geld waar ze levensnoodzakelijke goederen kunnen kopen. Iedere speler heeft een kaartje gekregen met een deel van een zin erop. Hij moet in één vd andere groepen een speler vinden die het andere deel van de zin heeft. Dan gaan deze 2 mensen (uit 2 verschillende kampen) samen naar de controleur. Deze kijkt of de combinatie correct is. Als dat zo is krijgen ze elk een kaartje met de afbeelding van een zak cacao (niet gemalen). Met dit kaartje kan je naar de tussenhandelaar gaan, die geeft er je +/_ 5 Sucre voor Het is belangrijk dat de tussenhandelaar zijn prijs voor de ongemalen cacao laat schommelen De beide tussenhandelaren (als er twee zijn) mogen ook een verschillend bedrag uitbetalen. Na ongeveer 20 minuten moet de prijs echt laag worden. Variatie: Tussenhandelaars kunnen de prijzen altijd laten schommelen, zowel omhoog als naar beneden. Om de 20 minuten komt de belastingcontroleur. Er wordt een sein gegeven en iedereen moet naar zijn kamp terug gaan. Er worden 3 of 4 producten opgehaald (beginnende bij de goedkoopste klasse, maar deze worden na een tijd ook duurder) Als je het product niet kunt geven dan moet je de geldprijs betalen + 5Sucre extra. Wanneer een groep de belastingen met geld niet kan betalen dan kan men een lening aangaan. Dan krijgt die groep 20 sucre maar moet deze groep bij de volgende belastingen 5 sucre extra betalen. Wanneer je een product volledig hebt (volgens het gegeven aantal) dan moet je voor dat product bij de belastingen niet meer betalen. Wanneer een groep een kaartje met het logo van WW (Wereldwinkel) vindt moet de hele groep verzamelen om een opdracht uit te voeren..


Bijlage 1 Voorwerpen Kaartjes Kleding

Kleding

Horloge

Horloge

Medicijnen

Medicijnen

Schoenen

Horloge

Specerijen

Radio

Groenten

Groenten

Buskaart

Buskaart

Zeep

Zeep

Honing

Honing

Melkpoeder

Melkpoeder

Fruit

Fruit

Fruit

Brandstof


Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

Rijst

thee

thee

thee

thee

thee

thee

thee

thee

thee

thee


Bijlage 2 Ecuador

Ecuador

1 1 Ä Ä sucre

sucre

Ecuador

Ecuador

1 1 Ä Ä sucre

sucre

Ecuador

Ecuador

2 2 Ä Ä sucre

sucre

Ecuador

Ecuador

2 2 Ä Ä

Ecuador

Ecuador

Ecuador

Ecuador

1 Ä

1 Ä

1 Ä

1 Ä

Ecuador

Ecuador

Ecuador

Ecuador

1 Ä

1 Ä

1 Ä

1 Ä

Ecuador

Ecuador

Ecuador

Ecuador

2 Ä

2 Ä

2 Ä

2 Ä

Ecuador

Ecuador

Ecuador

Ecuador

2 Ä

2 Ä

2 Ä

2 Ä

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

Ecuador

Ecuador

Ecuador

Ecuador

Ecuador

Ecuador

10 10 Ä Ä

10 Ä

10 Ä

10 Ä

10 Ä

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre

sucre


Bijlage 3 a) Zinnen: Het woord ‘chocolade’ komt van ‘xocolatl’ uit de taal van de …

…Azteken en betekende ‘cacaowater’

Het land waar de cacaobomen voor het eerst groeiden is…

…Mexico.

De produktie van cacao is bij enkele … Ghana, Ivoorkust, Brazilië, Ecuador, Derdewereldlanden geconcentreerd. De Colombia, Mexico, Maleisië, Nigeria en grootste cacaoproducerende landen Kameroen zijn… Ecuador ligt in….

…Zuid-Amerika

De cacaoboom heeft een hoge stam. Hoe hoog kan deze boom worden?

...de cacaoboom kan tot 15 meter hoog worden

Het oogsten van cacao is zwaar en gevaarlijk werk, omdat…

…bij het oogsten vaak ongelukken gebeuren. Soms verwonden de boeren zich met een mes of vallen uit de hoge cacaobomen Kleine boeren krijgen aanzienlijk minder …ze afhankelijk zijn van de geld voor hun cacaobonen dan de tussenhandelaren, bij wie een groot wereldmarktprijs omdat… deel van het geld blijft hangen.

Cacaobonen groeien en worden geoogst in Derdewereldlanden. De cacaoproducerende landen verwerken nauwelijks cacao. De verwerking van cacao tot chocolade gebeurt voornamelijk…

…in de cacaoconsumerende landen.


Nestlé/Rowntree, Jacobs Suchard/Philip Morris zijn…

.…grote multinationale ondernemingen, die de verwerking van chocolade in handen hebben.

Een deel wan de cacaoboter wordt niet gebruikt in chocolade, maar in andere produkten…

…zoals in zeep, gezichtscrème en lippenstift.

Cabosses zijn …

…grote vruchten van zowat 20 cm lang en met een dikke schil. Hierin bevinden zich 45 tot 50 cacaobonen.

MCCH (de alternatieve handelsorganisatie) staat voor ‘Maquita Cushunchic Comercializando como Hermanos’ …

...half Quecua _ half Spaans voor ‘Laten we elkaar de hand geven handelend als broeders.

Op het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw was Ecuador de belangrijkste cacaoproducent ter wereld...

… In 1910 staken Brazilië en Ghana Ecuador voorbij.

De kleine cacaoboeren zijn afhankelijk van tussenhandelaren. De tussenhandelaren profiteren daarvan …

…ze betalen een lage prijs en knoeien met de weegmachines

De munteenheid in Ecuador …

…is SUCRE.

De wereldmarktprijs voor cacao maakt grillige sprongen. Als de prijs daalt betekent dit…

…een financiële strop voor de cacaoproducerende landen.


Oxfam-Wereldwinkels koopt rechtstreeks cacao aan bij de koöperaties El Ceibo (Bolivië) en MCCH (Ecuador) …

…Oxfam-Wereldwinkels zet zo de multinationals opzij en ontwijkt de plaatselijke tussenhandelaars.

Tesamen met de Mascobado-rietsuiker …lekkere én (h)eerlijke Mascaovan een Filippijnse koöperatie wordt van chocolade gemaakt, te koop in de de cacao uit Bolivië en uit Ecuador… Wereldwinkels

In heel het cacaoverhaal is een grote rol weggelegd voor multinationale ondernemingen...

…zij beheersen de belangrijkste etappes en de lange weg van cacaoboer tot consument.

Cacaobomen groeien enkel in streken met een warm en tropisch klimaat, vandaar...

…dat de productie van cacaobonen enkel mogelijk is in zogenaamde Derdewereldlanden

Na olie en koffie is cacao de belangrijkste bron van inkomsten voor de Afrikaanse landen...

…het wegvallen van cacao-inkomsten betekent dus een catastrofale financiële aderlating voor deze landen


3b) Oplossingen 1. Het woord ‘chocolade’ komt van ‘xocolatl’ uit de taal van de … …Azteken en betekende ‘cacaowater’ 2. Het land waar de cacaobomen voor het eerst groeiden is… …Mexico. 3. Ecuador ligt in… …Zuid-Amerika. 4. De productie van cacao is bij enkele Derde-Wereldlanden geconcentreerd. De grootste cacao-producerende landen zijn ... Ghana, Ivoorkust, Brazilië, Ecuador, Colombia, Mexico, Maleisië, Nigeria en Kameroen. 5. Het oogsten van cacao is zwaar en gevaarlijk werk, omdat… …bij het oogsten vaak ongelukken gebeuren. Soms verwonden de boeren zich met een mes of vallen uit de hoge cacaobomen. 6. De cacaoboom heeft een hoge stam. Hoe hoog kan deze boom worden… …de cacaoboom kan tot 15 meter hoog worden 7. Kleine boeren krijgen aanzienlijk minder geld voor hun cacaobonen dan de wereldmarktprijs omdat… …ze afhankelijk zijn van de tussenhandelaren, bij wie een groot deel van het geld blijft hangen. 8. Cacaobonen groeien en worden geoogst in Derde-Wereldlanden. De cacaoproducerende landen verwerken nauwelijks cacao. De verwerking van cacao tot chocolade gebeurt voornamelijk en de cacaokonsumerende landen. 9. Nestlé/Rowntree, Jacobs Suchard/Philip Morris zijn… …grote multinationale ondernemingen, die de verwerking van chocolade in handen hebben. 10. Een deel wan de cacaoboter wordt niet gebruikt in chocolade, maar in andere produkten… …zoals in zeep, gezichtscréme en lippenstift. 11. Cabosses zijn … …grote vruchten van zowat 20 cm lang en met een dikke schil. Hierin bevinden zich 45 tot 50 cacaobonen. 12. MCCH (de alternatieve handelsorganisatie) staat voor ‘Maquita Cushunchic Comercializando como Hermanos’ … …half Quecua _ half Spaans voor ‘Laten we elkaar de hand geven handelend als broeders. KAJ Nationaal – Paleizenstraat 90 – 1030 Brussel – tel : 02/216.64.32 fax : 02/247.07.99 www.kaj.be - [email protected]

13. Op het einde van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw was Ecuador de belangrijkste cacaoproducent ter wereld… …in 1910 staken Brazilië en Ghana Ecuador voorbij. 14. Monilia en Witchbroom zijn… …de twee meest vernietigende cacaoplantenziekten in Ecuador. 15. De kleine cacaoboeren zijn afhankelijk van tussenhandelaren . De tussenhandelaren profiteren daarvan … …ze betalen een lage prijs en knoeien met de weegmachines. 16. De munteenheid in Ecuador … …is SUCRE . 17. In heel het cacaoverhaal is een grote rol weggelegd voor multinationale ondernemingen… … zij beheersen de belangrijkste etappes en de lange weg van cacaoboer tot consument. 18. De wereldmarktprijs voor cacao maakt grillige sprongen. Als de prijs daalt betekent dit… …een financiële strop voor de cacaoproducerende landen. 19. Oxfam-Wereldwinkels koopt rechtstreeks cacao aan bij de coöperaties El Ceibo (Bolivië) en MCCH (Ecuador) … …Oxfam-Wereldwinkels zet zo de multinationals opzij en ontwijkt de plaatselijke tussenhandelaars. 20.Samen met de Mascobado-rietsuiker van een Filippijnse coöperatie wordt van de cacao uit Bolivië en uit Ecuador… …lekkere én (h)eerlijke Mascao-chocolade gemaakt, te koop in de Wereldwinkels 21. Cacaobomen groeien enkel in streken met een warm en tropisch klimaat , vandaar.. …dat de productie van cacaobonen enkel mogelijk is in zogenaamde DerdeWereldlanden. 22.Na olie en koffie is cacao de belangrijkste bron van inkomsten voor de Afrikaanse landen… …het wegvallen van cacao-inkomsten betekent dus een catastrofale financiële aderlating voor deze landen.


Bijlage 4 Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen

Cacaobonen


Bijlage 5 Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao

Gemalen cacao


Bijlage 6: Wereldwinkel Logo


Bijlage 7 :

Opdrachten (Kan je altijd zelf bij verzinnen) - Puzzelstukkenspel (bijlage 8) Iedere speler krijgt een envelop met daarin puzzelstukken, ze gaan in een kring zitten. Het is de bedoeling dat ieder van het groepje een vierkant voor zich kan vormen met de stukken. Maar de puzzelstukken zitten door elkaar. Er mag tijdens het spel op geen enkele manier gecommuniceerd worden. De spelers mogen alleen stukken die ze zelf niet kunnen gebruiken voor hun puzzel doorgeven aan hun rechterbuur. - Noem 4 rechten van de mens (zie bijlage 10) - Doorfax-spel: één speler maakt een tekening, de anderen mogen ze niet zien, nu mag de volgende speler er 1 minuut naar kijken en dan proberen ze zo goed en gelijkend mogelijk opnieuw te tekenen. Dan mag de volgende speler deze laatste tekening bekijken en ze proberen na te tekenen. Zo verder tot alle spelers een tekening gemaakt hebben. Vergelijk dan de eerste met de laatste tekening. - Doorgeven van een onzichtbaar cadeau. Van fluisteren tot roepen: alle spelers gaan op een rij staan aan de ene kant van een terrein. Ze beginnen met heel traag naar de overkant te lopen en zachtjes te fluisteren. Ze moeten proberen steeds sneller te stappen en luider te praten tot ze lopend en roepend de overkant bereiken. - Uit welk land komt: Jason Donavon (Australie), Tandie Klaasen (Zuid-Afrika), Boyzone (Ierland), Celine Dion (Canada), Anouk (Nederland)…


Bijlage 8: Puzzelstukkenspel


Bijlage 9: Lijst met behoeften

14 x Rijst: 9 x Thee: Specerijen: 2 x Honing 2 x Zeep 2 x Melkpoeder 4 x Buskaart 2 x Groenten Schoenen 3 x Horloge Brandstof 2 x Medicijnen Radio 3 x Fruit 2 x Kleding

8S 36 S 10 S 12 S 15 S 13 S 17 S 10 S 60 S 20 S 40 S 28 S 50 S 10 S 25 S


Bijlage 10: rechten van de mens Artikel 1. Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen. Artikel 2 Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze Verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status. Verder zal geen onderscheid worden gemaakt naar de politieke, juridische of internationale status van het land of gebied, waartoe iemand behoort, onverschillig of het een onafhankelijk, trust-, of niet-zelfbesturend gebied betreft, dan wel of er een andere beperking van de soevereiniteit bestaat. Artikel 3 Een ieder heeft het recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon. Artikel 4 Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden. Artikel 5 Niemand zal onderworpen worden aan folteringen, noch aan een wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing. Artikel 6 Een ieder heeft, waar hij zich ook bevindt, het recht als persoon erkend te worden voor de wet. Artikel 7 Allen zijn gelijk voor de wet en hebben zonder onderscheid aanspraak op gelijke bescherming door de wet. Allen hebben aanspraak op gelijke bescherming tegen iedere achterstelling in strijd met deze Verklaring en tegen iedere ophitsing tot een dergelijke achterstelling. Artikel 8 Een ieder heeft recht op daadwerkelijke rechtshulp van bevoegde nationale rechterlijke instanties tegen handelingen, welke in strijd zijn met de grondrechten hem toegekend bij Grondwet of wet. Artikel 9 Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige arrestatie, detentie of verbanning. Artikel 10 Een ieder heeft, in volle gelijkheid, recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak door een onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke instantie bij het vaststellen van zijn rechten en verplichtingen en bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde strafvervolging. Artikel 11 1. Een ieder, die wegens een strafbaar feit wordt vervolgd, heeft er recht op voor onschuldig gehouden te worden, totdat zijn schuld krachtens de wet bewezen wordt in een openbare rechtszitting, waarbij hem alle waarborgen, nodig voor zijn verdediging, zijn toegekend. 2. Niemand zal voor schuldig gehouden worden aan enig strafrechtelijk vergrijp op grond van enige handeling of enig verzuim, welke naar nationaal of internationaal recht geen strafrechtelijk vergrijp betekenden op het tijdstip, waarop de handeling of het verzuim begaan werd. Evenmin zal een zwaardere straf worden opgelegd dan die, welke ten tijde van het begaan van het strafbare feit van toepassing was. Artikel 12 Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden, in zijn gezin, zijn tehuis of zijn briefwisseling, noch aan enige aantasting van zijn eer of goede naam. Tegen een dergelijke inmenging of aantasting heeft een ieder recht op bescherming door de wet. Artikel 13 1. Een ieder heeft het recht zich vrijelijk te verplaatsen en te vertoeven binnen de grenzen van elke Staat. 2. Een ieder heeft het recht welk land ook, met inbegrip van het zijne, te verlaten en naar zijn land terug te keren. Artikel 14 1. Een ieder heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging 2. Op dit recht kan geen beroep worden gedaan ingeval van strafvervolgingen wegens misdrijven van niet-politieke aard of handelingen in strijd met de doeleinden en beginselen van de Verenigde Naties. Artikel 15 1. Een ieder heeft het recht op een nationaliteit. 2. Aan niemand mag willekeurig zijn nationaliteit worden ontnomen, noch het recht worden ontzegd om van nationaliteit te veranderen. Artikel 16 1. Zonder enige beperking op grond van ras, nationaliteit of godsdienst, hebben mannen en vrouwen van huwbare leeftijd het recht om te huwen en een gezin te stichten. Zij hebben gelijke rechten wat het huwelijk betreft, tijdens het huwelijk en bij de ontbinding ervan.


2.

Een huwelijk kan slechts worden gesloten met de vrije en volledige toestemming van de aanstaande echtgenoten. 3. Het gezin is de natuurlijke en fundamentele groepseenheid van de maatschappij en heeft recht op bescherming door de maatschappij en de Staat. Artikel 17 1. Een ieder heeft recht op eigendom, hetzij alleen, hetzij tezamen met anderen. 2. 2. Niemand mag willekeurig van zijn eigendom worden beroofd. Artikel 18 Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst;dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften. Artikel 19 Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening te koesteren en om door alle middelen en ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven. Artikel 20 1. Een ieder heeft recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering. 2. 2. Niemand mag worden gedwongen om tot een vereniging te behoren. Artikel 21 1. Een ieder heeft het recht om deel te nemen aan het bestuur van zijn land, rechtstreeks of door middel van vrij gekozen vertegenwoordigers. 2. 2. Een ieder heeft het recht om op voet van gelijkheid te worden toegelaten tot de overheidsdiensten van zijn land. 3. De wil van het volk zal de grondslag zijn van het gezag van de Regering; deze wil zal tot uiting komen in periodieke en eerlijke verkiezingen, die gehouden zullen worden krachtens algemeen en gelijkwaardig kiesrecht en bij geheime stemmingen of volgens een procedure, die evenzeer de vrijheid van de stemmen verzekert. Artikel 22 Een ieder heeft als lid van de gemeenschap recht op maatschappelijke zekerheid en heeft er aanspraak op, dat door middel van nationale inspanning en internationale samenwerking, en overeenkomstig de organisatie en de hulpbronnen van de betreffende Staat, de economische, sociale en culturele rechten, die onmisbaar zijn voor zijn waardigheid en voor de vrije ontplooiing van zijn persoonlijkheid, verwezenlijkt worden. Artikel 23 1. Een ieder heeft recht op arbeid, op vrije keuze van beroep, op rechtmatige en gunstige arbeidsvoorwaarden en op bescherming tegen werkloosheid. 2. Een ieder, zonder enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid. 3. Een ieder, die arbeid verricht, heeft recht op een rechtvaardige en gunstige beloning, welke hem en zijn gezin een menswaardig bestaan verzekert, welke beloning zo nodig met andere middelen van sociale bescherming zal worden aangevuld. 4. Een ieder heeft het recht om vakverenigingen op te richten en zich daarbij aan te sluiten ter bescherming van zijn belangen. Artikel 24 Een ieder heeft recht op rust en op eigen vrije tijd, met inbegrip van een redelijke beperking van de arbeidstijd, en op periodieke vakanties met behoud van loon. Artikel 25 1. Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, overlijden van de echtgenoot, ouderdom of een ander gemis aan bestaansmiddelen, ontstaan ten gevolge van omstandigheden onafhankelijk van zijn wil. 2. Moeder en kind hebben recht op bijzondere zorg en bijstand. Alle kinderen, al dan niet wettig, zullen dezelfde sociale bescherming genieten. Artikel 26 1. Een ieder heeft recht op onderwijs; het onderwijs zal kosteloos zijn, althans wat het lager en basisonderwijs betreft. Het lager onderwijs zal verplicht zijn. Ambachtsonderwijs en beroepsopleiding zullen algemeen beschikbaar worden gesteld. Hoger onderwijs zal openstaan voor een ieder, die daartoe de begaafdheid bezit. 2. Het onderwijs zal gericht zijn op de volle ontwikkeling van de menselijke persoonlijkheid en op de versterking van de eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Het zal het begrip, de verdraagzaamheid en de vriendschap onder alle naties, rassen of godsdienstige groepen bevorderen en het zal de werkzaamheden van de Verenigde Naties voor de handhaving van de vrede steunen. 3. Aan de ouders komt in de eerste plaats het recht toe om de soort van opvoeding en onderwijs te kiezen, welke aan hun kinderen zal worden gegeven.


Artikel 27 1. Een ieder heeft het recht om vrijelijk deel te nemen aan het culturele leven van de gemeenschap, om te genieten van kunst en om deel te hebben aan wetenschappelijke vooruitgang en de vruchten daarvan. 2. en ieder heeft het recht op de bescherming van de geestelijke en materiële belangen, voortspruitende uit een wetenschappelijk, letterkundig of artistiek werk, dat hij heeft voortgebracht. Artikel 28 Een ieder heeft recht op het bestaan van een zodanige maatschappelijke en internationale orde, dat de rechten en vrijheden, in deze Verklaring genoemd, daarin ten volle kunnen worden verwezenlijkt. Artikel 29 1. Een ieder heeft plichten jegens de gemeenschap, zonder welke de vrije en volledige ontplooiing van zijn persoonlijkheid niet mogelijk is. 2. In de uitoefening van zijn rechten en vrijheden zal een ieder slechts onderworpen zijn aan die beperkingen, welke bij de wet zijn vastgesteld en wel uitsluitend ter verzekering van de onmisbare erkenning en eerbiediging van de rechten en vrijheden van anderen en om te voldoen aan de gerechtvaardigde eisen van de moraliteit, de openbare orde en het algemeen welzijn in een democratische gemeenschap. 3. Deze rechten en vrijheden mogen in geen geval worden uitgeoefend in strijd met de doeleinden en beginselen van de Verenigde Naties. Artikel 30 Geen bepaling in deze Verklaring zal zodanig mogen worden uitgelegd, dat welke Staat, groep of persoon dan ook, daaraan enig recht kan ontlenen om iets te ondernemen of handelingen van welke aard ook te verrichten, die vernietiging van een van de rechten en vrijheden, in deze Verklaring genoemd, ten doel hebben.


Het Cacaospel. Methodiek: inleefspel (gebaseerd op een spel van de wereldwinkel)

Recommend Documents