bijlage bij gazet van antwerpen van 12 JUNI 2014 in opdracht van het gemeentelijk havenbedrijf antwerpen
HAVEN EN GOED
Liefkenshoekspoorverbinding in testfase
De Deurganck Terminal van PSA verkennen met Mark, Mara en Stan
Rode Duivels en haven scoren in Brazilië
Zomer in de haven met theatrale bustours
2
HAVEN EN GOED
HOE STAAT HET MET ...
HAVEN EN GOED
OP ONTDEKKING IN DE HAVEN
3
“De kathedraalkraan vond ik het tofste” De haven van Antwerpen is voor velen nog compleet onbekend terrein. Het gezin Heylen uit Hove kreeg de kans om de fascinerende wereld van de haven met haar enorme bedrijvigheid te ontdekken. Vader Mark, dochter Mara en zoon Stan maakten een uitstap naar één van de terminals van PSA, de grootste containerterminaluitbater in de haven van Antwerpen. Zij delen graag hun ervaringen.
© F. Beyens
n: Even voorstelle ndelaar in Mark Heylen, ha ateriaal, fietskledij en -m woont in Hove 1) Dochter Mara (1 Zoon Stan (8)
De Liefkenshoekspoorverbinding
Hartelijke ontvangst
Arbeiders leggen de laatste hand aan de aanleg van de Liefkenshoekspoortunnel. Rechts het tracé van de Liefkenshoekspoorverbinding.
Langs de expresweg E34 en de Beverentunnel kan je niet naast de aanleg van de Liefkenshoekspoorverbinding kijken. Na meer dan vijf jaar is dit enorme bouwwerk zo goed als afgewerkt en wordt het geheel grondig uitgetest. Deze rechtstreekse goederenverbinding tussen de linkeren rechteroever van de Schelde verhoogt de spoorcapaciteit in de Antwerpse haven aanzienlijk. Heel wat goederentreinen zullen hierdoor niet meer via knelpunten zoals de Kennedyspoortunnel en Berchem-Schijnpoort moeten omrijden. Een tunnel onder het Waaslandkanaal, de Schelde en het Kanaaldok biedt niet alleen 45 minuten tijdwinst voor de treinen vanuit het oosten, hij zorgt er ook voor dat er spoorcapaciteit voor het reizigersverkeer vrijkomt.
Testfase Infrabel, de infrastructuurbeheerder van het Belgische spoornet, startte in november 2008 met de aanleg van de Liefkenshoekspoorverbinding. Het grootste spoorproject van ons land zit op schema en loopt nu bijna ten einde. Na de ruwbouw is ook het 16,2 kilometerlange spoortra-
“In december rijden de eerste treinen via de Liefkenshoekspoorverbinding” ject met al zijn bovenleidingen, bekabeling en veiligheidssystemen afgewerkt. “De seininrichting is in april voltooid en daarmee zijn alle spoorwerken achter de rug”, legt Frédéric Petit, woordvoerder van Infrabel, uit. “In mei ging de testfase van de nieuwe spoorinfrastructuur van start met de eerste testritten. Het geheel wordt daarbij onder een spanning van 3000 volt gezet en snelheden tot 90km/u worden uitgetest. Ook het Europese seininrichtingssysteem ETCS wordt grondig beproefd, net zoals de vele veiligheidssystemen.” Veiligheid is een absolute prioriteit.“De tunnel is uitgerust met de meest ingenieuze veiligheidssystemen, zoals brand- en toegangsdetectie, camera’s, een ventilatiesysteem voor rook- en warmteafvoer en een uniek automa-
tisch schuimblussysteem. Ook zijn er veertien evacuatieschachten.” In het najaar volgt een alarmoefening om de nooddiensten met alles vertrouwd te maken. Na de vereiste certificatie stelt Infrabel de Liefkenshoekspoorverbinding in december ter beschikking van de spooroperatoren en rijden de eerste treinen door de tunnel. “De datum van de officiële opening is nog niet gekend, maar die zal met de nodige luister gepaard gaan.”
Belangrijk voor uitbreiding van de haven De Liefkenshoekspoorverbinding zal de sterke groei van de haven van Antwerpen op de Linkerscheldeoever mee opvangen en mogelijk maken. Volgens prognoses zal het goederenvervoer in de haven tegen 2020 gevoelig toenemen. De tunnel zal ook het aandeel van het spoorverkeer in de modal split - de verdeling van de goederen over de diverse verkeersvormen - sterk verhogen.
VRAAG HET AAN de CEO “Ik las een tijdje geleden in de krant dat er opnieuw een reuzencontainerschip naar Antwerpen is gekomen. Wordt het belang van dergelijke schepen niet overschat? Twee kleine maken toch ook een grote.” Martine De Smet
CEO Eddy Bruyninckx
Eddy Bruyninckx “Ik begrijp de redenering, maar de realiteit geeft wel een ander beeld. De grote rederijen kiezen juist voor schaalvergroting en zetten dergelijke schepen meer en meer in. Wanneer je als haven deze niet kunt ontvangen, val je weg uit
de loops, de reisroutes met vaste havens. Het is dus belangrijk om in deze loops te zitten en als het kan als eerste aanloophaven op het continent. Bovendien worden deze containerschepen ingezet omdat het financieel interessanter is voor zowel het bedrijf als de klant, een belangrijk argument. Daarnaast is de jongste generatie containerschepen, de zogenaamde Triple E, een stuk milieuvriendelijker. Meer containers op één reis dus en op een duurzamere manier.
Ten slotte is het belangrijk voor de positie en het imago van de Antwerpse haven dat de klanten weten dat we toegankelijk zijn voor de grootste containerschepen. Dan speel je immers mee in eerste klasse.” Wil jij de CEO ook een vraag stellen? Mail deze dan naar communicatie@ portofantwerp.com. De meest relevante en pertinente vraag wordt beantwoord in de volgende editie van Haven en Goed.
In de Deurganck Terminal van PSA in Doel geeft communicatieverantwoordelijke Caroline Creve een woordje uitleg over het bedrijf en de activiteiten. Het uitzicht op de terminal en de tegenover liggende werf van de Deurganckdoksluis is subliem. Caroline legt uit dat de kranen, als ze rechtstaan, hoger zijn dan de kathedraal van Antwerpen. Dat de choco, koffie en bananen, alvorens op onze ontbijttafel te belanden, hier per container zijn aangekomen en verdeeld. Dat er olifanten op een containerterminal werken en dat ‘kapstokken’ de lege containers stapelen. Dat de terminal even groot is als 300 voetbalvelden en deze een half miljoen containers stockeren. Stan kan zich er wat bij voorstellen; hij speelt voetbal. Met het busje naar de terminal Dan neemt de vriendelijke ceelbaas Seppe, die de werkzaamheden aan zeeschepen leidt, ons mee voor een ontdekkingstocht op de terminal. Eerst krijgen we allemaal een helm en een fluohesje en gaan we de bus in. “Leuke bus”, vindt Stan, als we naast elkaar onze tocht aanvatten. We stoppen even op de plek waar de containers op de vrachtwagens worden gecontroleerd op beschadigingen. Stan zoekt de bewakingscamera’s en Mara telt de vele nationaliteiten van de vrachtwagens. We rijden verder en Stan roept: “Kijk daar, een olifant!” Hij leert snel en is onder de indruk van het
grote aantal hoge gele straddle carriers. Dat zijn de rijdende heftoestellen, waarmee containers worden gelost en geladen, en die de bijnaam olifanten kregen. Seppe legt uit: “Drie à vier per kraan.” Het licht aan een kraan springt op rood en we moeten stoppen: als een container over komt, mag je er niet onderdoor rijden. Veiligheid voor alles. We zien ook ‘pottenmannen’, mannen en vrouwen die de containers vast- en losmaken. Seppe legt Mara uit wat ‘spreaders’ zijn: uitschuifbare metalen ramen waarmee containers worden opgetild. Mark denkt aan zijn job: “In een grote container gaan 12.000 fietshelmen. Die komen hier ook toe.” Mara verplaatst zich dan weer in de wereld van de schipperskinderen: “Die mannen op de boten zijn toch wel heel lang van huis.”
Sfeerbeelden van het bezoek aan de terminal.
altijd weet welke container van welke klant is”, merkt Mark op. De kinderen mogen even in de cabine van een kapstok plaatsnemen. In de ‘olifant’ Bij de garage, waar de ‘olifanten’ worden hersteld, ontmoeten we Randy, de brigadier: “Wij zijn machinedokters, die de straddle carriers controleren en herstellen.” Mara en Stan mogen zelfs mee in de cabine van een olifant. Stan weet ons nadien te vertellen dat er een camera op de dode hoek hangt, terwijl Mara zich herinnert dat er tweemaal 850 liter brandstof in een ‘olifant’ gaan. Hoogtepunt: in een kraan!
Kapstok aan het werk Op het ‘Maerskplein’ van de terminal gaan we bekijken hoe een ‘kapstok’ - een enorme vorklift, die een beetje lijkt op een kleerhanger - wordt ingezet bij het stapelen van lege containers. “Fascinerend toch dat men
job al 17 jaar. Hilariteit na de vraag wat hij doet als hij naar het toilet moet. Maar we zijn vooral heel erg onder de indruk. Door de glazen bodem zien we ver beneden ons hoe de containers vakkundig worden opgetild en op het schip geladen. In ‘trage’ stand begeeft het gevaarte zich boven het schip. We genieten ten volle van het uitzicht en de onwezenlijke sfeer daarboven. Napraten met cadeautjes Tijd om weer naar beneden te gaan, het busje in naar de kantoren van PSA en nog wat napraten, met lekkers én cadeaus: een luchtfoto van de haven, een ‘kapstok’ met afstandsbediening, een container vol chocolaatjes ...
En dan het ‘moment suprême’: we gaan in de kraan ... 43 meter hoog. Mara fluistert: “Ik ben toch wel een beetje bang.” Stan beaamt: “Ik heb hoogtevrees, maar ik ga mee, hoor!” In groepjes nemen we de lift naar boven. Dan nemen we de trap nog wat hoger naar de cabine, waar kraanman Dirk druk aan het werk is. Hij doet deze
Vóór het havenbezoek: kwamen jullie al in contact met de haven? Mark: “We bezochten met Open Wervendag de werf van de Deurganckdoksluis. Vorig jaar waren we ook al op de terminal met de Vlaamse Havendag. De haven is echt iets om trots op te zijn. Het blijft indrukwekkend welke goederenstromen erdoor lopen. Het is de levensader van Vlaanderen. Ik vind het belangrijk om mijn kinderen mee te geven hoeveel ze te danken hebben aan de haven. We kunnen hen er niet vroeg genoeg mee in contact brengen.”
Indrukken achteraf Mark: “De zorg voor veiligheid is me erg bijgebleven. Ook viel me op hoe efficiënt er wordt gewerkt. Het bezoek aan de kraan was zowel letterlijk als figuurlijk het hoogtepunt. Ik heb ook geleerd dat er nog veel groei mogelijk is voor de Antwerpse haven.”
Mara: “Ik was al eens op schooluitstap in de haven, maar nu heb ik veel meer gezien en is alles veel duidelijker. De haven is veel groter dan ik had verwacht en de terminal vond ik ‘straf’ gemaakt. En ik had zeker niet verwacht dat we in de kraan mochten. Het interessantste vond ik de uitleg van Seppe over de haven. Waar ik ook veel van leerde, was de controle van de olifant in de garage. Randy legde heel goed uit waarvoor de knopjes en schermpjes dienden. De haven interesseert me nu heel hard. Het lijkt me leuk om in de haven te werken omdat je er veel kan bijleren en je kan er met lego spelen (de containers). Maar in een kraan werken, zou ik niet durven.” Stan: “Ik was nog nooit in de haven geweest en dacht dat die véél kleiner was. Het was heel leuk dat we in alle dingen mochten zitten (de olifant kathedraal - kapstok). De ‘kathedraalkraan’ vond ik het interessantste en tofste, omdat ik lekker hoog zat boven het schip. Ik zal dat niet snel vergeten en heb zelfs mijn hoogtevrees overwonnen! Ik heb geleerd dat de haven ook gevaarlijk kan zijn, vandaar het hesje, de helm en de regel dat je niet vrij mag rondlopen.”
De aftrap van het WK in Brazilië wordt vanavond in São Paulo gegeven, maar de haven van Antwerpen ging de Rode Duivels al vooraf en scoorde.Want het WK is Belgischer dan je wel zou denken.
Brazilië
Via haven van Antwerpen naar WK in Brazilië
Bayer al zeker van finale op het WK! WK speelt onder Belgisch dak De ontwerpers van het nieuwe nationaal stadion Estadio Nacional in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia kozen voor materiaal uit Antwerpen! Het dak van deze imposante cirkelvormige voetbaltempel is vervaardigd uit polycarbonaat, geproduceerd door Bayer Antwerpen. Dit bedrijf maakte de kunststofkorrels en de kunststofverwerkende vestiging van Bayer in Tielt verwerkte die tot platen van meer dan tien meter lang. Die werden gebruikt voor de constructie van de 7.500 vierkante meter grote binnenring van het monumentale stadiondak. Het materiaal is onbreekbaar en biedt een dubbelzijdige UV-bescherming, gecombineerd met een uitstekende lichtdoorlaatbaarheid. Bovendien is het materiaal vrij licht. De platen werden naar Brazilië verscheept vanuit de Antwerpse haven.
Het is indrukwekkend hoeveel materiaal voor het Wereldkampioenschap in Brazilië via de haven van Antwerpen wordt verscheept. Enkele voorbeelden:
Hoe een balletje rollen kan ...
Wist je dat een heel aantal spelers van de Rode Duivels een band hebben met Antwerpen? Zo hebben Moussa Dembélé, Thomas Vermaelen, Jan Vertonghen en Toby Alderweireld allemaal in Antwerpen gevoetbald. Vermaelen groeide zelfs op in Stabroek, met zicht op de Antwerpse haven. En Alderweireld is zodanig verknocht aan Antwerpen dat hij een megagrote tatoeage van de kathedraal op zijn rechterarm heeft laten plaatsen. “Noem het een eerbetoon aan de stad waar ik ben geboren”, zegt hij. “Hoewel ik al op mijn vijftiende van Antwerpen naar Amsterdam ben verhuisd, blijft Antwerpen de stad waar ik het liefst ben, waar mijn familie woont, waar ik echt thuis ben.”
Desso, de producent van grasmatten uit Dendermonde, heeft in november vorig jaar het hybride grassysteem Desso GrassMaster in de Arena de São Paulo geïnstalleerd. Na de openingsceremonie en de wedstrijd Brazilië-Kroatië van vandaag vinden in dit stadion nog vijf andere wedstrijden plaats. Deze grasmatten werden naar Brazilië verscheept vanuit de terminal van MSC Belgium in de Antwerpse haven.
Bier en frietjes
De Brazuca is een hoogtechnologische, ultrastabiele en aerodynamische bal. De coating garandeert dat de bal na een schot in sneltempo weer zijn ronde vorm aanneemt.
Toby Alderweireld
Antwerpse kathedraal gaat met Rode Duivels op het veld
Belgische grasmatten
In de officiële wedstrijdballen werd ook materiaal van Bayer verwerkt. Al in 1986 ontwikkelde Bayer MaterialScience, de kunststofdivisie van Bayer, samen met Adidas voor het eerst een WK-wedstrijdbal voor de World Cup in Mexico. De Brazuca-bal, die voor het WK 2014 wordt ingezet, zal in topvorm zijn dankzij componenten gemaakt door Bayer MaterialScience. ‘Brazuca’ is trouwens de geknipte naam voor de nieuwe officiële voetbal. De Brazilianen gebruiken die term voor een positieve levenshouding en voetbal draagt daar zeker toe bij.
FOTO Bayer
5
Bayer ontwikkelt samen met Adidas ook al jarenlang de zool van de meest succesvolle schoen uit de WK-voetbalgeschiedenis. Met de ‘Samba Copa Mondial’ brengt Adidas ter gelegenheid van dit WK een nieuw en trendy Thomas model uit. De polyurethaan van Bayer maakt deze voetbalschoen Michaelis, hoofd tegelijk verderlicht en erg robuust en biedt de spelersvoeten textielcoatings van maximale ondersteuning. En dat is niet alles. Bayer en Adidas Bayer MaterialScience Europa, toont 60 jaar evoontwierpen voor de WK-spelers ook functioneel ondergoed, Braziliaanse havenarbeiders tijdens de lutie in de voetbalwereld: dat hen een betere houding aanmeet en zelfs hun opleiding in het Ocha. van de lederen voetbal uithoudingsvermogen verbetert. Het geheime uit 1954 tot de hightech Brazuca WKStap in de voetsporen van de Rode Duivels ingrediënt is ook hier een door Bayer speciaal bal anno 2014. en win een officiële WK-voetbal door op volgende ontwikkelde polyurethaancoating. wedstrijdvraag te antwoorden: Hoeveel mag een door de FIFA-goedgekeurde wedstrijdbal maximum wegen bij de start van de wedstrijd? Schiftingsvraag: Hoeveel inzendingen heeft het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen gekregen op 1 juli? APEC - Antwerp/Flanders Port Training Center - is het enige EuroStuur vóór 1 juli een mail naar communicatie@ pese havengerichte opleidingsinstituut. Deze dochteronderneming van portofantwerp.com met het antwoord op de het Havenbedrijf werkt al een aantal jaren samen met Brazilië. wedstrijd- en schiftingsvraag, naam, adres In september 2013 sloot APEC een overeenkomst met het Braziliaanse en telefoonnummer. De winnaar wordt Ministerie van Havens om gedurende anderhalf jaar opleidingen aan Braziliaanse op 3 juli bekendgemaakt. havenprofessionals aan te bieden. Tijdens deze periode worden zes seminaries in
Win
een Brazuca!
Haven deelt kennis met Braziliaanse havenprofessionals
Brazilië gegeven. Inmiddels bleken de eerste een groot succes. “Met deze seminaries komt APEC tegemoet aan de groeiende vraag van de Braziliaanse maritieme sector naar specifieke havenopleidingen”, legt Paul Verkoyen, afgevaardigd bestuurder van APEC uit.
sso
Haven scoort in
iN DE KIJKER
HAVEN EN GOED
De
HAVEN EN GOED
iN DE KIJKER
FOTO
4
MSC Belgium bracht onder meer bier van AB InBev, waterbuizen van het Franse bedrijf Pont-à-Mousson voor de afwatering van de stadions én Belgische frieten naar Brazilië.
Tv-studio’s en supportersbussen Rederij Grimaldi heeft in mei vanop zijn terminal op de Linkerscheldeoever vier mobiele tv-studio’s verscheept naar Vitória, in het noorden van Brazilië. Die zijn 20 dagen later in Brazilië gearriveerd. En de fervente supporters van het Nederlandse elftal verscheepten een oranje autobus naar Brazilië, eveneens met een schip van Grimaldi.
Braziliaanse fruitsapterminal in de haven
De Antwerpse haven heeft een eigen fruitsapterminal. Het sinaasappelsap dat in Europa wordt geconsumeerd, wordt namelijk voor het overgrote deel in Brazilië geproduceerd. De Braziliaanse fruitsapmultinational Votorantim maakte van de Antwerpse haven de draaischijf voor de trafieken naar Europa en het Midden-Oosten. Het bedrijf breidde de terminal aan het Vrasenedok, waar het filiaal Citrosuco sinaasappelconcentraat voor de Europese markt behandelt, fors uit.
Antwerpen-Brazilië: cijfers en weetjes • Containers vormen 73% van de totale trafiek van 6,6 miljoen ton tussen de haven van Antwerpen en Brazilië, gelijk verdeeld over import en export.
In de haven van Antwerpen geeft APEC ook een aantal seminaries op maat, die lopen over een periode van twee jaar. Zo vond in april in het OCHA (Opleidingscentrum voor havenarbeiders) een eerste zevendaags ‘train the trainer’-programma plaats. “Dat werd gevolgd door twaalf Braziliaanse instructeurs, die later op hun beurt de havenarbeiders in hun thuisland zullen opleiden”, vervolgt Verkoyen. De Braziliaanse deelnemers waren vol lof over de opleiding én over de haven. “Deze gigantische haven is zo genereus om haar kennis met ons te delen”, zegt João Renato Silva Nunes (40) uit Santos, Brazilië. “Vooral de enorme efficiëntie is opvallend. Een belangrijke les, die je hier opsteekt, is dat je met veiligheid en oog voor kwaliteit resultaten bereikt. In Brazilië wordt teveel gefocust op de resultaten.”
• Per maand zijn er 24 afvaarten naar Brazilië waarvan 4 voor conventioneel stukgoed en 20 voor containers, voornamelijk uitgevoerd door Hamburg Süd, Maersk en MSC. Alle regelmatige container- en conventionele afvaarten tussen Europa en Brazilië doen de haven van Antwerpen aan. Haar inlandse ligging en vlotte toegang tot binnenvaart, spoor en wegvervoer verbinden haar perfect met de voornaamste productie- en consumptiecentra in Europa, Scandinavië, Rusland en het Middellandse Zeegebied. • Dankzij de grote opslagcapaciteit en de brede waaier aan logistieke diensten vormt de haven van Antwerpen een ideaal Europees distributiecentrum voor Braziliaanse goederen. • Belangrijke importproducten vanuit Brazilië zijn agriproducten, kaoline, ertsen, ijzer en staal en in toenemende mate chemicaliën.
Schip in de haven van Antwerpen met kaoline uit Brazilië.
• Vanuit Antwerpen vertrekken voornamelijk diepgevroren groenten, meststoffen, chemicaliën, veevoeders, glas, autoonderdelen, compressoren en onderdelen voor grote bouwprojecten naar Brazilië.
6
HAVEN EN GOED
van a tot z
Straffe
koffie Geniet jij ook zo van een heerlijk kopje koffie? Maar weet je ook welke weg de koffiebonen afleggen? De haven van Antwerpen speelt hierin een belangrijke rol. Zij zorgt voor de opslag, behandeling en distributie van koffiebonen en stockeert meer dan 250.000 ton ruwe koffie. Goed voor zo’n 27 miljard kopjes. Dat maakt haar ’s werelds belangrijkste opslagplaats van ruwe koffie. Molenbergnatie, wereldwijd één van de belangrijkste operators en opslagplaatsen voor koffie en cacao, is hierin een grote speler. Commercieel manager Matthias De Smedt legt uit.
Brazilië
Praktisch Stockage en distributie De netjes gestapelde jutezakken, big bags en bins (tonnen) met ruwe koffie worden gestockeerd in de magazijnen van Molenbergnatie, die in totaal 300.000 m² beslaan. “België heeft het ideale klimaat om koffie te stockeren: niet te koud, te warm, te droog of te vochtig. De bonen liggen hier soms één dag, maar soms ook vijf jaar, voordat ze voor verwerking vertrekken.”
In de haven van Antwerpen Productie
Na een transittijd van 20 à 30 dagen komen de containers per schip aan in de haven van Antwerpen. “Jaarlijks passeren er via Molenbergnatie tienduizenden tonnen koffie, die uit landen in Zuid-Amerika, Afrika en Azië naar het Europese continent worden verdeeld”, vertelt Matthias. “Vrachtwagens nemen de containers mee naar een van onze magazijnen. In geval van bulk wordt de container in onze silo geledigd. Die heeft een capaciteit van ongeveer 6000 ton.” Op elke koffiepartij die de haven binnenkomt, gebeurt een kwaliteitscontrole. “Van elke zak nemen wij een staal. Dat is dé manier om de kwaliteit van de bonen te bewaken. Het staal gaat naar de eigenaar van de koffie. We checken de kleur, doen zelfs een smaaktest indien de klant dat wenst. We wegen ook de zakken in opdracht van de klant, zodat die weet dat alles klopt. Bij natschade - door condens of schade aan de container - of ingeval van beestjes tussen de bonen informeren we meteen de eigenaar van de koffie en wordt er ingegrepen. We kunnen hier fumigeren - vrij van beestjes maken– en ook omzakken indien nodig.
Verpakking en transport In het land van origine worden de koffiebonen verpakt, meestal in juten of polypropyleen zakken. Die worden in containers geplaatst. “Een container kan ongeveer 20 ton aan zakken en 21 ton bulk bevatten”, vertelt Matthias. “Een derde verpakking zijn big bags, zakken van ongeveer een ton.” Vanuit het binnenland gaan de containers per vrachtwagen naar de verwerkende industrie. Die is meestal in handen van de grote exporteurs. Zij halen het vuil eruit en delen de bonen in kwaliteiten in. De koffie wordt dan naar een ‘bonded warehouse’ gebracht in een haven van het land van origine. Dat is een magazijn dat goederen stockeert waarvoor nog geen lokale belastingen zijn betaald. De containers voor de export worden dan per vrachtwagen naar de kade gebracht en op een schip geladen.
De exporteurs kunnen de koffie verkopen op de ‘spotmarkt’, waar transacties kort na het sluiten van de overeenkomst plaatsvinden, of via voorafgaande contracten met de koffieindustrie. “De bonen gaan meestal in jutezakken of in bulkvrachtwagens buiten. Voor overzeese bestemmingen worden ze terug in een container vervoerd, in bulk of zakgoed. Ze kunnen ook per binnenvaart of trein naar de fabrieken van de koffiemerken worden gebracht. Onze sites liggen vlakbij de schepen en hebben directe aansluiting op het spoor.”
Melangeren, branden, verpakken en naar de winkel De koffie-industrie gaat nu de koffie behandelen. De meeste koffie bestaat uit een melange van meerdere koffiesoorten in een combinatie van Arabica- en Robustabonen. De smaak en het aroma komen pas goed tot hun recht als de bonen deskundig worden gemengd. Dit wordt ‘melangeren’ genoemd. Eens de melange is bepaald, worden de bonen gebrand. Hierbij ontwikkelen zich de stoffen die het smaaken geurkarakter van de koffie bepalen. Vervolgens wordt de koffie gemalen en verpakt in de gekende pakjes.
De acteurs van het theatercollectief NACHTKRAB - Sofie Joan Wouters, Pieter-Jan De Wyngaert en Joachim Gys - kruipen voor de originele, leerrijke en ludieke theatervoorstelling ‘Handhaven’ in de huid van een havengids. “We maken hierbij een hele bustour door de haven”, vertelt actrice Sofie Joan Wouters. “Zo geven we een beeld van wat daar zoal aan boeiends gebeurt. We maken ook leuke
tussenstops, waarbij we kijken naar de ‘olifanten’, een vogelbroedplaats observeren en het kerkje van Oosterweel bezoeken.” Maar het drietal gidst niet op een traditionele manier. “Dit realistische theater kreeg de vorm van een gidsenexamen, waarbij Pieter-Jan en ikzelf op wel heel uiteenlopende manieren de job van gids invullen. Joachim is de gids die ons moet beoordelen. Verwacht daarbij flink wat hilarische momenten”, belooft Sofie Joan. Aan deze familievoorstelling gaat heel wat voorbereidend werk vooraf, waarmee de acteurs nu volop bezig zijn. “Eerst kregen we zelf een gidstocht door de haven. Onvoorstelbaar, wat we daarbij allemaal hebben ontdekt. Ik verkende de haven ook met de fiets en stond versteld van hoe mooi dat gebied
Nog meer theater in de haven Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen wijzigde dit jaar het concept van de zeer succesvolle havenbustours en ging in zee met Zomer van Antwerpen. Naast het ‘Handhaven’-project trekt ook het theatergezelschap de Roovers de haven in. Zij spelen ‘Van de brug af gezien’, een stuk over een havenarbeider. Het Havenbedrijf brengt bezoekers met een dubbeldekker naar deze locatie. Er zijn 15 voorstellingen, van 6 augustus tot en met 24 augustus, telkens om 20u (aperitief om 19u30). Inschrijven via www.zomervanantwerpen.be
Galgeschoor vrij van zwerfvuil
Het Galgeschoor is een indrukwekkend natuurgebied. Tal van vogelsoorten broeden in de schorren en vinden er voedsel. Helaas wordt het door de getijden overspoeld met afval, zoals plastic flessen, touwen en paletten. Met de opruimactie, die kaderde in de wereldwijde campagne tegen zwerfvuil ‘Let’s do it!, zamelden 130
werknemers van een heel aantal bedrijven in en rond de haven maar liefst 4,9 ton zwerfvuil in. Bayer Antwerpen leverde 11 van deze vrijwilligers. “Kunststoffen en plastics zijn waardevolle producten”, legt Ann De Bie van Bayer uit. “Ze worden gebruikt voor tal van toepassingen, die onze levenskwaliteit en comfort verhogen én ons helpen energie te besparen. Plastics zijn dus duurzaam, maar het probleem is de manier waarop wij er als consument mee omgaan. Ze zijn veel te waardevol om argeloos te worden weggegooid en
horen zeker niet thuis in het milieu. Kunststoffen kunnen worden gerecycleerd en een tweede leven krijgen in een nieuwe, nuttige toepassing. Vandaar dat Bayer als kunststofproducent deze actie ten volle heeft gesteund.”
DE HAVEN IN CIJFERS
Haven van Antwerpen:
2de grootste
Ook 15 van de 27 medewerkers van de rederij NYK - onder wie de directeurs - zetten hun beste beentje voor tijdens de opruimactie. “Wij proberen zo milieubewust te zijn en ook ons steentje bij te dragen aan dergelijke initiatieven”, zegt Catherine Veldeman, één van de vrijwilligers.
van Europa Vrijwilligers tijdens de opruimactie.
De gratis theatervoorstelling ‘Handhaven’ wordt gespeeld op busritten door de haven van begin juli tot eind augustus, elke woensdag, zaterdag en zondag stipt om 10u en om 14u, met uitzondering van zaterdag 2, zondag 3 augustus en woensdag 6 augustus.
Een theatrale bustour door de haven De hele zomer lang biedt het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen gezinnen met kinderen een onvergetelijke busrit in het havengebied aan. Dimitri Leue schreef een grappig verhaal over drie bijzondere havengidsen.
DUURZAME haven
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen werkt samen met vzw Natuurpunt voor het beheer van de rijke natuur in het havengebied. Op 26 april organiseerden zij een grote opruimactie in het Galgeschoor.
7
Antwerpen
houte foto thomas van
Brazilië is de grootste producent van koffiebonen, gevolgd door Vietnam en Colombia. Op plantages verzorgen boeren er de koffieplanten en oogsten de koffiekersen, meestal met de hand. Daarna halen ze de bonen, die een groenachtige kleur hebben, uit de kersen. Die bonen worden geëxporteerd.
achter de schermen van
HAVEN EN GOED
Algeciras
Hamburg Amsterdam Rotterdam Antwerpen
Inschrijven kan via Zomer van Antwerpen. De bustour vertrekt aan het MAS Havenpaviljoen, Hanzestedenplaats 19, Antwerpen. Duurtijd 2 uur. Gelieve je een half uur op voorhand te melden. wel is: Lillo, de uitzichten, kleine verrassingen en prachtige contrasten. Ik vind de haven supermooi. Ter voorbereiding op mijn ‘job als gids’ heb ik mij verdiept in de geschiedenis. Nu ken ik een heleboel weetjes, want er zullen ongetwijfeld ook vragen komen van de bezoekers aan de voorstelling”, zegt Sofie
Joan. Ook Pieter-Jan De Wyngaert dompelde zich helemaal onder in de havenbedrijvigheid. “Ik had voordien een eenduidig beeld van de haven, als een gigantisch industrieterrein, maar de haven is veel meer dan dat. Een wereld op zich, streng beveiligd, erg gevarieerd, met ook een schitterende natuur.”
Win een bustour door de haven! Exclusief voor de lezers van Haven en Goed geven we 50 duotickets weg voor een bustour op zaterdag 6 en zaterdag 27 september in de namiddag. Het wordt een boeiende tocht doorheen de haven, in het gezelschap van een ervaren gids, die vertelt over de bekende, maar zeker ook de minder bekende kanten van de haven. De bus rijdt langs fruitterminals, opslagplaatsen van o.a. koffie, tabak en suiker. Je maakt kennis met wat er reilt en zeilt in de haven, met de recente havenontwikkelingen en toekomstplannen. Je kan genieten van spectaculaire zichten op containerter-
Top 5 havens in Europa
minals, hebt toegang tot de grootste sluis ter wereld en tot de werf van de grootse sluis in wording. In het schilderachtige dorpje Lillo is er tijd om even op verkenning te gaan of een terrasje te doen. Stuur vóór 21 juli een mail naar
[email protected] met opgave van de twee namen, voorkeursdatum, leeftijden, e-mail, adres en telefoonnummer van de deelnemers, en wie weet zijn jullie erbij! Een onschuldige hand trekt op 22 juli de 50 gelukkige winnaars. Op 25 juli worden deze bekendgemaakt via mail.
Totale maritieme trafiek 2013 (Ton)
1 Rotterdam 440.464.000 2 Antwerpen 190.849.079 3 Hamburg 139.049.731 4 Amsterdam 95.747.413 5. Algeciras 85.622.000
8
VARIA
HAVEN EN GOED
AAN TAFEL
WEES ERBIJ!
lunchen
JUNI
20-24/08 19/10
Een frituur als stamcafé delaars en fietsers en vooral ook studenten van de Hogere Zeevaartschool”, legt Viviane uit. “Je kan frieten en toebehoren meenemen en opeten aan het water hierachter, of gebruik maken van de tafeltjes in en voor de frituur.”
Beverse Feesten 4 dagen lang gratis festiviteiten
20/06 19/10
www.beverse-feesten.be
Rock on the dock met live bands vanaf 17u
21-24/08 19/10
Bollekesfeesten 21/06 19/10
Open ma t/m do 10-21u, vr.10-20u, gesloten op za en zo
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen biedt boottochten op de Schelde aan.
Pop on the dock met dj’s vanaf 13.30u Gratis Locatie van beide evenementen: Gaarkeuken 110, Vosseschijnstraat 21, 2030 Antwerpen. www.rockonthedock.be
JULI
Antwerpen binnenstad www.bollekesfeest.be
22-23/08 19/10
Red Bull Antwerp Street Kicks Eilandje (rond het MAS en MAS Havenpaviljoen) Extreme sporten en urban culture festival www.antwerpstreetkicks.be
02/08 13/07 19/10
Antwerp Triatlon Aan de 1/4 afstand kan je individueel of met een aflossingsteam van drie personen deelnemen. Elk teamlid neemt één onderdeel voor zijn/haar rekening. De 1/8 triatlon is ideaal als je voor de eerste keer aan een wedstrijd wilt deelnemen of samen met een groep vrienden van de sfeer wil proeven. Inschrijven via www.antwerptriatlon.be
Big Jump Een actie voor iedereen die propere en levende rivieren wil. Op precies hetzelfde tijdstip springen in heel Europa duizenden mensen in rivieren, waterlopen en meren om te tonen dat ze wakker liggen van proper water én dat ze daar iets willen aan doen. www.bigjump.be
AUGUSTUS 06/08 19/10
Derny na-tourcriterium Wielerwedstrijd Eilandje, 15u www.dernyspektakel.be
10/08 19/10
Lillo Waterdorp Erfgoedmarkt en boekendorp www.watererfgoed.be
Havenpijl Antwerpse wielerwedstrijd www.antwerpsehavenpijl.be
Museumnacht Kapitein Massimiliaan gaat op reis Familiespeurtocht (6-12 jr) op de MAS-site in samenwerking met het MAS en het Zilverpaviljoen. Kapitein Massimiliaan heeft in het Umicore Zilverpaviljoen zijn zilverschat verstopt. Ontdek wat er nog op zijn schip te vinden is in het MAS Havenpaviljoen en krijg een verrassing.
Ambiance verzekerd in de frituur.
Het is voor velen een begrip: frituur Royerssluis aan de kop van de Oosterweelsteenweg, vlakbij de Hogere Zeevaartschool. Havenarbeiders, schippers en studenten van de Hogere Zeevaartschool zijn er kind aan huis. “Dit is meer een caféfrituur”, lacht Viviane, die voor geen praatje verlegen zit en al negen jaar Marc en Martine Jondral bijstaat in het bedienen van de klanten. Ze wijst naar de koelkast vol frisse pintjes. “Wij komen hier tweewekelijks samen”, vertellen Luc, zijn zoon Roy, Kenny en Kenneth. “Voor een pintje is een pakje friet de ideale fond”, knipogen zij. “Bovendien kom je hier altijd wel iemand tegen die je kent.” Niet alleen havenarbeiders en schippers zijn vlotte afnemers van de frietjes ‘bij de Marc’. “Hier komen ook veel werknemers van bedrijven in de buurt, wan-
Doorlopend tussen 19u en 1u MAS Havenpaviljoen Hanzestedenplaats 19 2000 Antwerpen
[email protected], +32 (0)3 229 73 50 Toegankelijk voor rolstoelgebruikers
www.portofantwerp.com/havenpaviljoen
App helpt je de haven te ontdekken Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen lanceert bij de start van de zomer een nieuwe toeristische app voor smartphones. ‘Port of Antwerp’ is de geknipte begeleider voor een bezoek aan de haven. Deze helpt jou om je tocht door de haven te plannen én interessante plaatsen te spotten. Zo ontdek je een mix van natuur, haveninfrastructuur en onverwachte plekjes. De app biedt ook quizplezier.
De Hogere Zeevaartschool is de enige hogeschool in België, die opleidingen Nautische Wetenschappen en Scheepswerktuigkunde aanbiedt. De opleiding Nautische Wetenschappen leidt tot het diploma van bachelor of master. De opleiding Scheepswerktuigkunde leidt tot het diploma van bachelor. De Hogere Zeevaartschool biedt ook trainingmodules voor firma’s en individuele cursisten, en postgraduaten aan. www.hzs.be
vroeger en nu
19-21u: starten is mogelijk op elke locatie 10 om te zien, horen, ruiken en voelen Een bijzondere beleving! Ontdek de favoriete havenplekken van 10 bekende Antwerpenaren, o.a. Axl Peleman, Dimitri Leue en Axel Daeseleire. In een soundscape kun je horen hoe de haven ‘s nachts klinkt. Je wordt uitgedaagd om 10 producten, die dagelijks de haven binnenkomen, te herkennen door in het duister te tasten en je reukzin te gebruiken.
Hogeschool voor maritieme professionals
Het fort ‘Vlaams Hoofd’ op Linkeroever Het militair bolwerk ‘Vlaams Hoofd’ was gelegen aan het huidige Frederik van Eedenplein op Linkeroever. Ten tijde van de Spanjaarden bestond er op die locatie al een fort. Na de onafhankelijkheid van België werd gestart met de bouw van een defensiegordel van forten aan de Schelde. Het oude Spaanse fort werd afgebroken en een nieuw fort, ‘Vlaams Hoofd II’, werd gebouwd. Dat had de vorm van een onregelmatige vijfhoek met een gracht rondom en lag ten westen van het toenmalige gehucht Vlaams Hoofd. Vanuit het treinstation Vlaams Hoofd reden al sinds 1844 treinen naar Gent. Het fort werd gedeclas-
seerd in 1888 en vanaf dan deed het enkel dienst als kazerne. Bij de bouw van de pontonbruggen over de Schelde in 1914 was dit het hoofdkwartier van de pontonniers. Rond het fort vormde zich een levendige buurt met veel bedrijvigheid, voornamelijk horecazaken. Na WO I werd de fortgracht gebruikt om in te zwemmen, vissen en roeien. Het fort ‘Vlaams Hoofd II’ werd rond 1930 afgebroken en de fortgracht werd in 1932 opgespoten. Nu is er niets meer op die locatie dat aan het fort herinnert. In plaats van een trein rijdt er nu een tram richting Antwerpen. Maar de horeca op Sint-Anneke bloeit nog welig.
colofon
Redactie: Ilse Prinsen, Inge De Wolf, Ines De Smet en Tine Vandendriessche Coördinatie: Vicky Bogaerts Grafische vormgeving: Chris Seuntjens Fotografie: Michel Dauchy en Ilse Prinsen
V.U. Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Entrepotkaai 1 - 2000 Antwerpen
[email protected] - www.portofantwerp.com Volg ons op facebook en twitter (@portofantwerp)
