Hartkatheterisatie Cardiologie
Met deze folder informeren wij u over de hartkatheterisatie. Achtereenvolgens komen aan de orde: wat is een hartkatheterisatie? • doel van een hartkatheterisatie • de voorbereiding op de hartkatheterisatie • de gang van zaken • complicaties • de uitslag van de hartkatheterisatie • de verdere behandeling • het ontslag. Wat is een hartkatheterisatie? Een hartkatheterisatie is een onderzoek waarbij een dunne slang of een katheter tot in de bloedvaten of de kamer(s) van het hart wordt gevoerd. De katheter, die ruim een meter lang is, wordt meestal vanuit de lies door de bloedvaten heen naar het hart geschoven. In sommige gevallen gebeurt dit via de elleboog of de pols Bij een hartkatheterisatie kunnen, zonder dat dit voor u pijnlijk of schadelijk is, verschillende katheters na elkaar worden gebruikt. Via deze holle katheters is het onder andere mogelijk de bloeddruk binnen het hart te meten. Hiervoor worden de uiteinden van de katheters verbonden met precisiemeetapparatuur. Door de katheters kan ook contrastvloeistof worden gespoten, waardoor de bloedvaten en hartkamer op het röntgenscherm en op röntgenfilm zichtbaar worden. Doel van een hartkatheterisatie Door middel van een hartkatheterisatie worden eventuele afwijkingen aan de kransslagaders, de hartkamer of de kleppen in het hart opgespoord. Voorbereiding op de hartkatheterisatie Als u bloedverdunnende medicijnen van de Trombosedienst (Sintrommitis of Marcoumar) gebruikt, moet u hiermee misschien enkele dagen voor het onderzoek stoppen. Uw cardioloog zal u vertellen of en hoe lang van tevoren u de inname van deze bloedverdunnende medicijnen moet staken. Andere bloedverdunners zoals Ascal en Plavix kunt u gewoon innemen. Ook andere medicijnen kunt u gewoon blijven innemen zoals u gewend bent. Tot twee uur vóór het onderzoek mag u een broodmaaltijd eten. Als u diabeet bent is het van belang om te eten zoals u gewend bent in combinatie met uw medicatie. Drinken is toegestaan.
| patiënteninformatie
2
Als blijkt dat uw nieren niet helemaal normaal functioneren, bestaat de mogelijkheid dat u eerder voor het onderzoek wordt opgenomen om via een infuus extra vocht toegediend te krijgen. Zorg ervoor dat u vlak voor het onderzoek nog naar het toilet gaat. Het is lastig voor u als dit tijdens het onderzoek nodig is. Wij verzoeken u om slippers en een ochtendjas van thuis mee te nemen. Voor het onderzoek kunt u, als u dit wenst, op de verpleegafdeling om een kalmeringstablet vragen. Hierdoor voelt u zich rustig tijdens het onderzoek. Draag tijdens het onderzoek geen sieraden. Deze kunnen in de weg zitten of kwijtraken. Laat ze liever thuis of geef ze aan familie mee. Voordat u naar de katheterisatiekamer wordt gebracht krijgt u een ruim hemd om aan te trekken. U wordt verzocht uw eigen kleren, inclusief ondergoed, uit te doen. Deze kunnen hinderlijk zijn tijdens het onderzoek of vuil worden door contrastvloeistof of jodium. Heeft u vragen voor, tijdens of na de hartkatheterisatie, aarzel niet, stel ze! Uw cardioloog of de verpleegkundige zal ze beantwoorden. De gang van zaken U wordt in uw eigen bed naar de katheterisatiekamer gereden. Deze kamer is op de operatieafdeling. Daar stapt u, zo mogelijk, zélf op de onderzoektafel. Om de kans op infecties zo klein mogelijk te houden, wordt de huid op de plaats waar de katheters worden ingebracht gedesinfecteerd met chloorhexidine. Op dat moment wordt door de cardioloog ook bekeken of het nodig is om de liezen te scheren. Als scheren nodig is, zal dit ter plaatse gebeuren. Daarna wordt u met een grote steriele doek afgedekt. De cardioloog en het overige personeel dragen speciale steriele kleding. U bent tijdens het onderzoek omringd door grote en kleine apparaten en monitoren Tijdens het onderzoek vertelt de cardioloog u wat er gaat gebeuren en wat u moet doen. Het is belangrijk dat u goed luistert en doet wat hij vraagt, bijvoorbeeld: na een diepe inademing de adem lang vasthouden. Het inbrengen van de katheters De huid wordt op de plaats waar de katheters worden ingebracht plaatselijk verdoofd. De verdoving is alleen nodig voor de huid en de weefsels die daar direct onder liggen. In de bloedvaten voelt u in principe geen pijn. Vervolgens wordt een buisje, de zogenaamde 'sheath', in de slagader gebracht. De katheters kunnen via de sheath vrij bewogen worden zonder dat u enige onaangename sensatie ervaart. De contrastvloeistof in het hart Om een goede indruk te krijgen van de pompfunctie en de werking van de hartkleppen kan een film worden gemaakt, terwijl een vloeistof (het zogenaamde 'contrast') in een van de holten van het hart gespoten wordt. Dit contrast mengt zich met het bloed en vult de holte geheel. De bewegingen van de hartwanden worden dan zichtbaar op de röntgenfilm.
| patiënteninformatie
3
De contrastvloeistof veroorzaakt een gevoel alsof uw hele lichaam, van het hoofd tot de tenen, warm wordt, terwijl u tevens het gevoel kunt krijgen dat u moet plassen. Dit warmtegevoel verdwijnt in circa vijftien seconden. In een enkel geval gaat het gepaard met een kortdurende misselijkheid, die tijdens de rest van het onderzoek niet meer terugkomt. Het is echter niet altijd noodzakelijk om zo’n “warme” film te maken. De cardioloog heeft in sommige gevallen voldoende informatie uit andere onderzoeken. De contrastvloeistof in de kransslagaders Het is ook mogelijk het verloop van de kransslagaders zichtbaar te maken. Vernauwingen kunnen precies worden vastgesteld. Een speciaal voorgevormde katheter wordt bij het begin van de kransslagaders gelegd en een kleine hoeveelheid contrastvloeistof wordt in de kransslagaders gespoten. Bij het inspuiten van contrast in de kransslagaders treedt meestal geen warmtegevoel op, maar bij sommige mensen veroorzaakt het pijn op de borst. Meld het als u pijn of druk op de borst voelt, zodat de verpleegkundige u een nitrospray onder uw tong kan geven. Meestal wordt met het vervolg van het onderzoek even gewacht totdat u zich weer beter voelt. Afronding van het onderzoek Het onderzoek duurt circa twintig minuten, soms langer. Na het onderzoek wordt u van de onderzoektafel in uw eigen bed geholpen. De sheath wordt uit de lies of de elleboog verwijderd en de slagader wordt geruime tijd met de hand dicht gedrukt. Vervolgens wordt een stevig drukverband aangelegd. Als u via de lies bent gekatheteriseerd, moet u vier uur lang bedrust houden met een drukverband in de aangeprikte lies. Soms moet het drukverband langer blijven zitten. Gedurende deze tijd moet het been met het drukverband stil blijven liggen om nabloeden te voorkomen. Het platliggen kan voor u lastig zijn, vooral als u naar het toilet moet. De verpleging zal u bij deze ongemakkelijke situatie behulpzaam zijn. Na een katheterisatie via de elleboog is het raadzaam om in bed te blijven en de arm rustig te laten liggen, maar u mag wel naar het toilet. U gaat met het drukverband naar huis en de volgende ochtend mag u het thuis verwijderen. Is de katheterisatie via de pols gedaan, dan krijgt u een drukverband d.m.v. een opgeblazen polsbandje dat geleidelijk in vier uur leeggelaten wordt. Tijdens die vier uur blijft u opgenomen en is het raadzaam om in bed te blijven en de arm rustig te laten liggen. U mag wel naar het toilet.
Complicaties De onderzoeken waarbij katheters in het hart en in de kransslagaders worden gebracht verlopen over het algemeen zonder enig probleem.
| patiënteninformatie
4
Soms treden complicaties op, zoals: • een overgevoeligheidsreactie op het contrastmiddel. Hiertegen zijn goede medicijnen beschikbaar. Het is uiteraard wel aan te raden uw arts vóór het onderzoek te informeren als u al eerder een overgevoeligheidsreactie heeft gehad na het inspuiten van een contrastvloeistof. • een bloeduitstorting op de plaats waar de katheter is ingebracht. Deze prikplaats wordt extra gecontroleerd door de cardioloog en de verpleegkundige. Meestal is er geen reden om u ongerust te maken. • er kan een uitstulping (aneurysma) aan de liesslagader ontstaan. Soms is hiervoor een aanvullende behandeling met een injectie nodig. Ernstige complicaties Ernstige complicaties tijdens of na de hartkatheterisatie zijn zeldzaam, maar kúnnen voorkomen. • Losgeraakte bloedpropjes kunnen een herseninfarct veroorzaken. Gelukkig herstelt dit meestal goed. • Er kan een hartinfarct optreden. • Als gevolg van de katheterisatie kan er een tijdelijke verzwakking van de hartfunctie optreden. • Er kan een zeer ernstige allergische reactie op de contrastvloeistof optreden. Bij ongeveer 1 op de 4000 katheterisaties overlijdt een patiënt als gevolg van de complicaties. Waar moet u thuis op letten? De eerste twee dagen geen zware inspanning verrichten en niet autorijden. Het autorijden is gevaarlijk als u plotseling moet remmen. Soms ontstaat na het onderzoek een flinke bloeduitstorting in de lies. Deze kan de eerste paar dagen naar beneden uitzakken. Hierover hoeft u zich geen zorgen te maken. Mocht thuis plotseling een nieuwe zwelling of een pijnlijke knobbel in de lies ontstaan, dan kan dit wijzen op een nabloeding of een aneurysma. In dit geval vragen wij u direct contact op te nemen met Cardiologie (tijdens kantooruren) of met de hartbewaking (buiten kantooruren). De telefoonnummers van deze afdelingen staan op de achterzijde van deze folder. De uitslag Direct na het onderzoek of één of enkele dagen later heeft u een gesprek met uw cardioloog, die u de uitslag zal meedelen. Dit gesprek geeft beiden de gelegenheid over allerlei zaken rondom uw ziekte en over uw toekomst te praten. Lang niet elke hartkatheterisatie wordt door een dotterbehandeling of een hartoperatie gevolgd. Vaak worden er in het geheel geen afwijkingen gevonden of zijn de afwijkingen zo gering dat er geen behandeling nodig is.
| patiënteninformatie
5
In sommige gevallen is het beter dat u met medicijnen wordt behandeld, omdat een dotterbehandeling of operatie niet altijd betere resultaten hoeft te geven dan medicijnen. Behandeling Als de cardioloog in overleg met u uiteindelijk besluit dat er een dotterbehandeling of een hartoperatie zal volgen, dan zult u samen een aantal zaken moeten bespreken. Welke risico's kunnen zich voordoen, wat kunt u wél en niét van de behandeling verwachten, voor welk hartchirurgisch centrum kiest u en wanneer kan de behandeling plaatsvinden? Op het moment waarop dit voor u van belang is, krijgt u alle informatie over de verdere gang van zaken. Ontslag Als u bent opgenomen op de Dagverpleging mag u in principe dezelfde dag weer naar huis, ongeveer een uur na het verwijderen van het drukverband. Soms is verlenging van de opname nodig, bijvoorbeeld om een behandeling te ondergaan. Ten slotte Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, stelt u ze dan gerust. Op werkdagen kunt u bellen tussen 09.00 en 16.00 uur met Cardiologie. Bent u al opgenomen, dan kunt u met uw vragen en/of opmerkingen altijd terecht bij de cardioloog of verpleegkundige.
| patiënteninformatie
6
Cardiologie Meldpunt West 05 Afsprakennummer 088 - 459 7772 Op werkdagen: 9.00 - 12.00 en 14.00 - 16.00 uur Informatienummer 088 - 459 5560 Op werkdagen: 8.30 -12.00 en 13.30 -16.30 uur
© 07-2016
Internet www.zuyderland.nl
031
Eerste Hart Hulp (EHH) Meldpunt West 34 Telefoonnummer 088 – 459 7773
