Gynaecologische operaties • • • • •
curettage laparoscopie verwijderen van de baarmoeder verwijderen van de eierstokken verzakking
Afdelingen gynaecologie en verloskunde
Gynaecologische operaties Binnenkort komt u naar het ziekenhuis voor een gynaecologische operatie. In deze folder kunt u lezen hoe de operatie verloopt, waarom deze nodig is en wat u kunt verwachten van het herstel na de operatie. U leest in deze folder meer over: • curettage • laparoscopie • het verwijderen van de baarmoeder • het verwijderen van de eierstokken • de verzakkingsoperatie
pagina
1 3 4 5 6
De inwendige geslachtsorganen van de vrouw
Curettage Bij een curettage wordt de binnenkant van de baarmoeder schoongemaakt. De arts verwijdert met een speciaal instrument (curette) het baarmoederslijmvlies. De curettage wordt vaak verricht na een hysteroscopie (zie betreffende folder). Na een onvolledige miskraam of bij onderzoek naar abnormaal bloedverlies uit de baarmoeder.
1
Wanneer is een curettage nodig? De baarmoeder is aan de binnenkant bekleed met het baarmoederslijmvlies. Door een miskraam, afwijkingen aan de baarmoeder of aan het baarmoederslijmvlies kan er onverwacht of overvloedig vaginaal bloedverlies optreden. Om de oorzaak van dit bloedverlies op te sporen, is het nodig het slijmvlies in het laboratorium te onderzoeken. Wordt er iets bijzonders gevonden, dan krijgt u hier binnen twee weken bericht over. Hoe verloopt de opname? De curettage is een kleine kortdurende ingreep waarvoor u onder narcose wordt gebracht. Voor de ingreep is soms een opname van enkele dagen nodig. Meestal is een ‘dagbehandeling’ op het dagcentrum mogelijk, hierbij kunt u dezelfde dag weer naar huis. Als voorbereiding op de behandeling krijgt u vaak een laxeermiddel om ervoor te zorgen dat u geen ontlasting krijgt tijdens de ingreep. Na de ingreep Na de curettage heeft u vaak nog één of twee weken last van bloedverlies. De eerste menstruatie na een curettage is meestal overvloedig en gaat vaak gepaard met krampen in de buik. Wat moet u weten wanneer u weer thuis bent? • Bij thuiskomst moet u de eerste dagen rustig aan doen en rusten wanneer u daar behoefte aan heeft. • Tot een week na het stoppen van het bloedverlies mag u niet baden of zwemmen en geen geslachtsgemeenschap hebben. De eerste menstruatie is vaak overvloedig.
2
Laparoscopie Een laparoscopie is een kijkoperatie. Door middel van een kleine ingreep kan de arts met een kijkinstrument in de buikholte kijken om eventuele afwijkingen te vinden. Een laparoscopie kan nodig zijn om bijv. de oorzaak te vinden van buikpijn of om na te gaan hoe een bepaalde afwijking eruit ziet. Ook kan de ingreep worden uitgevoerd bij een onderzoek naar onvruchtbaarheid. Tegenwoordig worden diverse ingrepen laparoscopisch gedaan. Hoe verloopt de opname? Meestal is een ‘dagbehandeling’ op het dagcentrum mogelijk en kunt u dezelfde dag weer naar huis. Bij laparoscopische baarmoeder verwijdering is een opname van een paar dagen nodig. Hoe verloopt de laparoscopie? Tijdens de ingreep maakt de arts een klein sneetje in de onderrand van de navel waardoor een kijkinstrument kan worden ingebracht. In de onderbuik wordt een tweede sneetje gemaakt om een hulpinstrumentje in te brengen waardoor moeilijk bereikbare plaatsen ook zichtbaar kunnen worden gemaakt. Voor de ingreep wordt u onder narcose gebracht. Na de operatie De ingreep kan enige napijn veroorzaken. Soms heeft u wat last van buikpijn, pijn in de schouder of spierpijn. Enkele dagen na de operatie kunt u weer normaal functioneren. De wondjes worden gehecht met materiaal dat oplost, hierdoor kan de navel soms wat vochtig worden. Die lijkt dan wat ontstoken, maar dat gaat vrijwel altijd vanzelf weer over. Informatie voor thuis • u mag douchen. • bad nemen mag na 7 dagen als er geen bloedverlies meer is. hechtingen lossen na verloop van tijd op. Gemeenschap is geen bezwaar.
3
Het verwijderen van de baarmoeder Er zijn verschillende aandoeningen waarbij het nodig is dat de baarmoeder wordt weggenomen. Bijna iedereen denkt daarbij onwillekeurig aan kanker. Dit kan één van de oorzaken zijn, maar meestal gaat het om beduidend minder kwaadaardige aandoeningen, zoals bijvoorbeeld een vleesboom. Dit is een goedaardig gezwel dat bloedingen of pijn kan veroorzaken. Ook verzakking van de baarmoeder en overvloedig vaginaal bloedverlies kunnen reden zijn om deze weg te nemen. Hoe verloopt de opname? U komt de dag voor de operatie voor een intakegesprek op de polikliniek gynaecologie. Hier lichten wij u in over de gang van zaken op de afdeling en de voorbereidingen op de operatie. Hoe verloopt de operatie? Voor de operatie wordt u onder narcose gebracht. Soms wordt de baarmoeder door de buik verwijderd. Als het mogelijk is, komt het litteken onder de bikinigrens. Meestal kan de baarmoeder door de vagina verwijderd worden. In dat geval is er helemaal geen sprake van een litteken. Met behulp van een kijkoperatie is het steeds vaker mogelijk de baarmoeder via de vagina te verwijderen. Na de operatie Meestal blijft u 2 tot 3 dagen in het ziekenhuis. U kunt gerust bewegen, draaien en op uw zij slapen. Tijdens de operatie krijgt u een infuus in de arm om ervoor te zorgen dat u voldoende vocht binnenkrijgt. Dit infuus wordt na 2 dagen weer verwijderd. U heeft een urinekatheter welke na 1 dag verwijderd wordt. De meeste patiënten hebben de eerste 3 à 4 dagen na de operatie last van een opgezette buik. Dit komt door gasophoping in de darmen. De darmen herstellen zich vanzelf weer. Ook kunt u nog last hebben van een trekkend gevoel in de liezen en in de rug. Dit komt doordat de banden waaraan de baarmoeder was bevestigd nu verbonden zijn met uw vagina.
4
Wat zijn de gevolgen van de operatie? De belangrijkste gevolgen zijn dat u geen kinderen meer kunt krijgen en dat u niet meer menstrueert. Verder merkt u geen grote veranderingen. De eierstokken blijven normaal functioneren en produceren onveranderd hormonen. De beleving van de seksualiteit hoeft dan ook niet te veranderen. De behandeling van eventuele overgangsklachten is zelfs makkelijker bij vrouwen die geen baarmoeder hebben. Als u weer thuis bent • Neem thuis voldoende rust; zeker de eerste week moet u zo min mogelijk doen. Hierna kunt u uw activiteiten langzaam uitbreiden. U mag dan alles doen: fietsen, autorijden (na minimaal 2 weken) etc., alleen tillen mag nog niet. • Na drie of vier weken kunt u weer normaal huishoudelijk werk verrichten. Forceer echter niet, uw lichaam geeft zelf aan wat u wel en niet aan kunt. Rust tussen de middag een uurtje. • Na zes weken kunt u weer beginnen met uw werk buitenshuis. • Wacht u met geslachtsgemeenschap tot circa 6 weken na uw ontslag uit het ziekenhuis. • Voor u ontslagen wordt uit het ziekenhuis, wordt met u de afspraak gemaakt voor de nacontrole op de polikliniek. • Bloedverlies kan nog enkele weken blijven bestaan, niet baden of zwemmen zolang er nog bloedverlies is. Verwijderen van de eierstokken Soms is het nodig om tegelijk met de baarmoeder ook de eierstokken te verwijderen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer er sprake is van veel vergroeiingen of als de eierstokken niet gezond blijken te zijn. Of het nodig is ook de eierstokken te verwijderen, kan niet altijd voor de operatie worden bepaald. Hoe verloopt de operatie? Voor de operatie wordt u onder narcose gebracht. De voorbereiding, de operatie en het herstel na de operatie verloopt vergelijkbaar als bij de baarmoederoperatie. 5
Wat zijn de gevolgen? Wanneer u de overgang al gepasseerd bent, heeft de ingreep geen gevolgen. De hormoonproductie is dan immers al opgehouden. Gebeurt de operatie vóór de overgang dan zijn er wel gevolgen. Na de operatie is er geen productie van vrouwelijke hormonen meer, hierdoor zou u vervroegd in de overgang kunnen komen. Om dit te voorkomen krijgt u hormonen toegediend. Soms gebeurt dit door tijdens of na de operatie een hormoontablet onder de huid te implanteren. Ook kunnen de hormonen worden toegediend via injecties en tabletten of door middel van een pleister op de huid. Verzakkingoperatie De bekkenbodemspieren zorgen ervoor dat de organen die boven de bekkenbodem liggen (de blaas, de baarmoeder en de darm) niet naar beneden zakken. Deze spieren kunnen bijvoorbeeld ten gevolge van een bevalling verslappen. Hierdoor verzakken de organen waardoor u last kunt krijgen van vage pijn in de rug, het ongewild weglopen van urine of een ‘verzakkinggevoel’. Hoe verloopt de opname? U komt de dag voor de operatie voor een intake gesprek op de polikliniek gynaecologie. Hier lichten wij u in over de gang van zaken op de afdeling en de voorbereidingen op de operatie. U krijgt door vanaf wanneer u nuchter moet zijn. Hoe verloopt de operatie? Bij deze operatie maakt de arts de schedewand los en verkort en verstevigd het ruime bindweefsel. Zijn alleen de blaas en de darm verzakt, dan zijn deze handelingen voldoende. Als ook de baarmoeder verzakt is, wordt dit ook verholpen. Hetzij baarMoedersparend, hetzij middels verwijderen van de baarmoeder. De eierstokken blijven meestal op hun plaats.
6
Na de operatie Meestal blijft u nog 42 tot 4 dagen in het ziekenhuis. Tijdens de operatie is er een slangetje (katheter) in de blaas aangebracht om de urine te laten wegvloeien. Na 1 tot 2 dagen, afhankelijk van de soort operatie, wordt de katheter weer verwijderd. Als u weer thuis bent • Neem thuis voldoende rust; zeker de eerste drie, vier weken moet u veel rusten en zeker niet tillen. • Na ongeveer 4 tot 6 weken kunt u weer normaal huishoudelijk werk verrichten. Forceer echter niet: uw lichaam geeft zelf aan wat u wel of niet aan kunt. Het is verstandig tussen de middag een uurtje te rusten. • Na ± 6 weken kunt u weer beginnen met uw werk. • Wacht met gemeenschap tot na de controle op de polikliniek. Die vindt ongeveer 6 weken na de operatie plaats. Voor ontslag uit het ziekenhuis wordt er met u een afspraak gemaakt voor de nacontrole op de polikliniek. • Bloedverlies kan tot 6 weken na de operatie optreden. • Hechtingen in de schede lossen vanzelf op. Deze kunnen tot ruim 6 weken na de operatie uit zichzelf naar buiten komen. • U kunt pas in bad of zwemmen als er geen bloedverlies meer is.
7
Vragen Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen, dan kunt u deze aan de arts stellen tijdens uw bezoek aan de polikliniek. Tijdens kantooruren kunt u contact opnemen met de polikliniek gynaecologie en na kantooruren met de verloskamer. • •
Polikliniek gynaecologie: Verloskamer:
(040) 888 83 80 (040) 888 95 51
8
Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 Postbus 90 052 5600 PD Eindhoven
Locatie Veldhoven: de Run 4600 Postbus 7777 5500 MB Veldhoven
De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. © MMC.210.211_08_14
