OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Grond Weg- en Waterbouw: Waterbouwkundige constructies Kennisvelden binnen de Bouwdienst
Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT
AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 22 JULI 2008
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
2
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Inhoudsopgave Inhoudsopgave
3
Inleiding
4
1. Internationale aanvragen
5
1.1
De resultaten
5
2. Nederland
8
3. Conclusies
10
Bijlage 1. Overzichten octrooiaanvragers
11
Bijlage 2. IPC Classificatie
13
Bijlage 3. Begippen
14
Bijlage 4. Gebruikte landcodes
17
Bijlage 5. Afkortingen
18
3
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Inleiding Algemeen
daarbij behorende beschrijving van het betreffende
In november 2007 heeft Rijkswaterstaat het “Conve-
technologiegebied.
nant IE” ondertekend. Doel van dit convenant: het intellectueel eigendom rond infrastructurele projecten regelen, zodat de Grond-, weg- en waterbouw (GWW) een meer innovatieve sector wordt.
Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van de EPODOC-database van het Europees Octrooi Bureau. Op het moment van onderzoek bevonden zich hierin de gegevens van ruim 60 miljoen octrooido-
Rijkswaterstaat wenst inzicht te verkrijgen of dit
cumenten. Dit betreft internationale octrooien
convenant ook echt bijdraagt aan hogere innovativi-
waarvan de aanvragen zijn ingediend bij de World
teit. Daarvoor is een nulmeting nodig, die de huidige
Intellectual Property Organisation (WIPO) of bij het
octrooisituatie in kaart brengt. Rijkswaterstaat
Europees Octrooi Bureau (EOB). Maar ook nationa-
heeft Octrooicentrum Nederland gevraagd dit oc-
le octrooien aangevraagd bij de nationale octrooibu-
trooionderzoek uit te voeren.
reaus vallen hieronder. Dit rapport
Afbakening en opsplitsing
In het onderzoek zal de focus liggen op Nederlandse
De werkzaamheden van Rijkswaterstaat, zijn onder
octrooiaanvragers. Behalve het aantal octrooiaan-
te verdelen in een aantal kennisvelden. Deze ken-
vragen in Nederland, worden ook de aanvragen door
nisvelden zijn vrij divers van aard. Om die reden
Nederlandse organisaties besproken. Er worden
wordt in één rapport, één kennisveld behandeld.
ook vergelijkingen gemaakt tussen Nederland en
Dit rapport bespreekt de resultaten op het gebied van waterbouwkundige constructies.
het buitenland. Door de octrooien te tellen die zijn aangevraagd bij de WIPO of bij het EOB, wordt een goed beeld ge-
Methodiek Om octrooipublicaties te kunnen onderverdelen en tellen in bovengenoemde categorieën wordt gebruik gemaakt van het systeem van International Patent Classification (IPC). Hierbij wordt elke octrooiaanvrage die is ingediend, ingedeeld in één of meerdere
kregen van de internationale ontwikkelingen in een bepaald technologiegebied. Dit is gebruikt om de internationale positie van Nederland in kaart te brengen. Uit de nationale aanvragen in de verschillende landen wordt duidelijk, hoeveel en waar Nederlandse organisaties aanvragen.
klassen die het betreffende technologiegebied waar
De onderzoeksperiode is van 1990 tot 2006. Octrooi-
de uitvinding betrekking op heeft aangeven.
en waarvan de aanvragen zijn ingediend binnen de-
In totaal omvat het IPC systeem zo’n 70.000 codes die tezamen alle technologiegebieden beschrijven.
ze periode worden geteld. Aangezien nog niet alle in 2006 ingediende aanvragen op het moment van tellen zijn gepubliceerd, zijn de aantallen over dit laat-
Deze codes zijn in een hiërarchische structuur ge-
ste jaar nog onvolledig. Deze periode van geheim-
groepeerd. Hoe hoger in de structuur, des te breder
houding duurt 18 of 30 maanden gerekend vanaf de
het omschreven technologiegebied.
indieningsdatum.
Bijlage 1 bevat een tabel met daarin IPC-groepen en
Bijlage 2 bevat een uitleg van octrooigerelateerde
codes van de kennisvelden waarop is geteld, met de
begrippen en procedures. Bijlage 5 bevat de gebruikte afkortingen.
4
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
1.
Internationale aanvragen
Het onderzoek Voor dit kennisveld is gezocht naar octrooipublica-
Inleiding Nederland leeft al eeuwen met water. Tot nu toe heeft dat leven met water vooral in het teken gestaan van de strijd tegen het water. Maar in de toekomst willen we anders omgaan met water. Rijkswaterstaat kijkt niet alleen naar vormen van beveiliging tegen water, maar ook naar waterwegen.
ties die zijn ingedeeld in de volgende (globaal omschreven) IPC-classificatie groepen: “E02B3: Constructiewerken in verband met het regelen of gebruiken van stromen, rivieren, kusten of andere waterwerken; E02B5: Kunstmatige waterkanalen; E02B17: Kunstmatige eilanden”. De volledige beschrijving van de gebruikte klassen is opgenomen in de bijlage. In dit hoofdstuk worden alleen octrooiaanvragen besproken die bij het EOB en/of de WIPO zijn ingediend.
1.1
DE RESULTATEN
Aantal aanvragen Er zijn in de periode 1990 – 2006 een kleine 800
70
unieke octrooiaanvragen ingediend bij WIPO of EOB
60
op het gebied van waterkeringen.
50 40
Figuur 1 bevat het aantal octrooiaanvragen per jaar.
30
Het aantal aanvragen bedroeg is in de onderzoeks-
20
periode opgelopen van circa 30 per jaar begin jaren
10
negentig, naar ruim 60 per jaar in de laatste jaren. De in de figuur weergegeven trendlijn geeft de stijging weer.
0 1990
1994
1998
2002
2006
Figuur 1: Ontwikkeling aantal internationale octrooiaanvragen “Waterkeringen”
In Figuur 2 staat de geïndexeerde ontwikkeling op het gebied van waterbouwkundige constructies af-
350
gezet tegen de totaalontwikkeling (1990 = 100). Dat
300
is de ontwikkeling van alle octrooiaanvragen, over
250
alle technologieën heen. Daaruit blijkt dat de groei
200
in het aantal aanvragen in waterkeringen achterblijft bij het totaal. De index van het aantal aanvragen in het totaal stijgt van 100 naar circa 300. (De lichte daling in de laatste twee jaar wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt doordat de cijfers nog niet compleet zijn). Voor waterbouwkundige constructies is de stijging veel beperkter, van 100 naar
150 100 50 0 1990
1994
1998
Waterbouwkundige constructies
2002
2006
Totaal
Figuur 2: Geïndexeerde ontwikkeling in “Sluizen en stuwen” t.o.v. het totaal
circa 150.
5
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
In Figuur 3 is het aantal aanvragen per land over de
250
onderzoeksperiode weergegeven. De Verenigde
202 200
177
Staten zijn met 202 aanvragen koploper, gevolgd
150
door Duitsland met 90. Er zijn 35 aanvragen afkom94
100
stig van Nederlandse aanvragers. Daarmee is Ne-
78
50
47
43
41
37
36
35
FR
GB
KR
IT
AU
NL
derland de 9e aanvrager op dit gebied. Figuur 4 bevat per land het aandeel in het totaal
0 US
DE
JP
Ov.
aantal aanvragen. Meer dan 25% van de aanvragen is afkomstig uit de Verenigde Staten. Nederland is
Figuur 3: Aantal aanvragen 1990-2006 per land
goed voor 4,4% van alle octrooiaanvragen. Dat is meer dan gebruikelijk. Nederland is in het totaal (over alle technologiegebieden samen) goed voor
Ov. 22.4%
US 25.6%
3,0% van de octrooiaanvragen.
NL 4.4% AU 4.6% IT 4.7%
De aanvragers Tabel 1. geeft de bedrijven met het grootst aantal KR GB 5.2% 5.4%
FR 5.9%
JP 9.9%
DE 11.9%
internationale octrooiaanvragen (WO/EP) in de periode 1990 tot 2006. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen, waarin de aanvragen van de grootste partijen van jaar tot jaar zijn weergegeven.
Figuur 4: Aandeel in aanvragen per land
De lijst wordt gedomineerd door Amerikaanse aanAanvrager
Land
Totaal
Bayer Corp
DE, US
10
Zowel HBG als de Amerikaanse vestiging van Shell
Payne Leroy
US
10
staan in de ranglijst vermeld. Een kort profiel van de
Amcol Int Corp
US
6
Bridgestone Corp
JP
6
Koninklijke Shell Group
US
6
Bayer is een multinational, met meer dan 106.000
Marine Environmental Solutions
US
5
werknemers en een omzet van € 32 mld. De divisie
Naue Fasertechnik
DE
5
Materialen van Bayer maakt onder meer polyuret-
Univ Valencia Politecnica
ES
5
haan. Deze kunststof heeft diverse toepassingen,
Abt Inc
US
4
onder meer in de waterbouw.
Aquablok Ltd
US
4
BF Goodrich Corp
US
4
Leroy Payne (US)
Casting Company Const
US
4
Een opmerkelijke naam. Achter de naam zit geen
Deltalok Inc
CA
4
bedrijf, maar een enkele persoon, een uitvinder. De
Duramax Inc
US
4
aanvragen van Payne hebben betrekking op “een
Hollandsche Betongroep NV
NL
4
methode om..”. Daarin worden waterbouwkundige
Huesker Synthetic Gmbh
DE
4
constructies beschreven.
Maccaferri Spa Off
IT
4
Mooring Systems Ltd
NZ
4
Amcol Int Corp (US)
Oase Gmbh
DE
4
Een bedrijf met vier divisies. De divisie “Environ-
Saipem SA
FR, IT
4
mental” is behoorlijk divers. Er wordt onder meer
Toeishokou Kabushiki Kaisha
JP
4
watervast constructiemateriaal gemaakt. Het bedrijf
Yokohama Rubber Co Ltd
JP
4
heeft een omzet van bijna $ 750 mln en circa 1.750
Tabel 1: Grootste aanvragers Internationaal 6
vragers. Maar ook Nederlandse bedrijven zijn actief.
grootste aanvragers (minimaal 6 aanvragen): Bayer Corp (DE)
medewerkers.
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Shell (US) Telt 104.000 medewerkers met een omzet van $ 32 mld. Het hoofdkantoor van Shell staat weliswaar in Nederland, de aanvragen zijn afkomstig uit de VS. De aanvragen hebben betrekking op off-shore acti-
Aanvrager
viteiten van Shell.
Hollandsche Betongroep NV
Aantal 4
Colbond BV
3
Bridgestone (JP)
Ten Cate
3
Vooral bekend als bandenfabrikant. Maar als rub-
Koninklijke BAM Groep NV
2
berverwerkend bedrijf heeft Bridgestone ook octrooi
4d Office
1
aangevraagd op verschillende vormen van stootkus-
Anome BV
1
sens in dokken. Bridgestone telt 134.000 werkne-
Bluewater Energy Services BV
1
mers en een omzet van $ 30 mld.
Den Boer Beton Groot Ammers BV
1
Den Herik Beheer B V Van
1
De Nederlandse aanvragers
Esha Group B V
1
In Tabel 2 zijn alle Nederlandse aanvragers ver-
Fosch Creatlon BV
1
meld.
Gemeentewerken Rotterdam
1
De grootste Nederlandse aanvrager van internatio-
Gouderak B V
1
nale octrooien is HBG, een bouwonderneming. Col-
Groenendijk Floor Cornelis
1
bond (de voortzetting van Enka) en Ten Cate produ-
GSI B V
1
ceren kunststoffen matten en zeil.
Heerema
1
Hidde Martien Wilfrid V D
1
Hofland Jacobus Maria Josef
1
Hollestein Bernhard Leopold Ge
1
IHC Holland NV
1
Kema NV
1
Pannekoek Jakob Gerrit Hendrik
1
Profextru B V
1
Scheepswerf Made B V
1
Schijndel & De Hoog V O F Van
1
Schirris Alphonsus Albertus
1
TNO
1
TU Delft
1
Volker-Stevin Groep
1
Voogt Hendrik
1
Tabel 2: Nederlandse aanvragers EOB en/of WIPO
7
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
2.
Nederland
Inleiding In dit hoofdstuk worden de resultaten van Nederland besproken. Daarbij onderscheiden we twee onderwerpen: 16
•
Octrooiaanvragen in Nederland
14
•
Octrooiaanvragen door Nederlandse organisa-
12
ties
10
In Nederland kunnen octrooien zijn aangevraagd door buitenlandse organisaties.
8 6 4 2 0
Octrooiaanvragen in Nederland In Nederland zijn in de onderzoeksperiode 115 oc-
1990
1994
1998
2002
2006
Figuur 5: Aanvragen in Nederland per jaar
trooien aangevraagd. Daarvan is bijna 85% aangevraagd door Nederlandse aanvragers. Het aantal
Aanvrager
octrooiaanvragen per jaar is vermeld in Figuur 5.
Pannekoek Jakob Gerrit Hendrik
6
Heerema B V
3
Hollandsche Betongroep NV
3
Koninklijke Bam Groep NV
3
Volker-Stevin Groep
3
Aannemingsbedrijf Nijmeijer Na
2
Bekaert SA NV
2
DHV BV
2
Dredging Int
2
Esha Holding B V
2
Gelder Pennings Metaal B V Van
2
Gemeentewerken Rotterdam
2
Gerhardus Franciscus Kamphuis
2
Gouderak B V
2
Haak Rob Van Den
2
Jan Hendrik De Jager
2
Lancelot Art Engineering
2
Nicolon NV
2
Trelleborg Bakker B V
2
Een duidelijke trend is niet waarneembaar in de cijfers. Het jaar 1997 is een piek, met 15 aanvragen, in 1992 is er slechts één aanvraag gedaan. Gemiddeld worden er circa zeven aanvragen per jaar gedaan. De grootste aanvragers in Nederland (2 of meer octrooiaanvragen) staan in Tabel 3. Opvallend is dat een particulier (de heer Pannekoek) de meeste aanvragen heeft gedaan. Deze aanvragen hebben allemaal betrekking op (materialen voor) oever- of taludbekleding. De volgende grote aanvragers zijn voornamelijk de grote Nederlandse bouwbedrijven. Naast de aanvragers die hier vermeld zijn, zijn er 69 aanvragers met één aanvraag.
Aantal
Tabel 3: Grootste aanvragers in Nederland
8
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Octrooiaanvragen door Nederlandse organisaties Waar vragen Nederlandse organisaties aan? Om daar antwoord op te krijgen kijken we bij welke octrooiverlenende instanties er octrooien zijn aange-
1
Land
n
Land
n
Nederland
101
16
Griekenland
2
1
vraagd, afkomstig van in Nederland gevestigde aan-
2
EOB
35
17
Hong Kong
2
vragers.
3
Australië
25
18
Zuid Korea
2
25
19
Mexico
2
1
4
WIPO
In totaal zijn er in de onderzoeksperiode door Ne-
5
Duitsland
24
20
Noorwegen
2
derlandse organisaties op 122 unieke vindingen,
6
VS
17
21
Nieuw Zee-
2
middeld bij 2,5 instanties aangevraagd. Hierbij moet
7
Oostenrijk
9
22
Polen
2
wel worden opgemerkt dat aanvragen die gedaan
8
Denemarken
9
23
Zuid Afrika
2
worden bij het EOB en de WIPO voor meer landen
9
Canada
8
24
Argentinië
1
gelden.
10
Spanje
6
25
DDR
1
octrooi aangevraagd. Deze vindingen worden ge-
land
11
België
5
26
Frankrijk
1
Voor het merendeel van de vindingen wordt in Ne-
12
Japan
5
27
Litouwen
1
derland octrooi aangevraagd. Voor ongeveer een
13
China
4
28
Rusland
1
derde wordt Europees octrooi aangevraagd. Austra-
14
Brazilië
3
29
Singapore
1
lië scoort opvallend hoog als land waar octrooi
15
VK
3
30
Turkije
wordt aangevraagd. In Tabel 4 is opgenomen waar
Tabel 4: Waar vragen Nederlanders octrooi aan?
door Nederlanders octrooi wordt aangevraagd.
1
Aanvragen die gedaan worden bij EOB en de WIPO gelden voor verschillende landen. Een aanvraag bij de WIPO die ook in Europa geldig wordt, wordt ook als EOB-document gepubliceerd. In deze tabel is niet ontdubbeld voor dit soort documenten.
9
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
3.
Conclusies
Op basis van de onderzoeksresultaten kunnen we de volgende conclusies trekken: •
Aantal aanvragen in waterbouwkundige con-
derlandse HBG vermeld, en de Amerikaanse
ging is duidelijk minder snel dan bij andere
vestiging van Shell. •
In internationaal perspectief is Nederland de gen van Nederland is groter dan gemiddeld.
Het aantal octrooiaanvragen voor waterbouwkundige constructies in Nederland bedraagt on-
negende aanvrager. Het aandeel in de aanvra•
In de lijst van grootste aanvragers staat het Ne-
structies vertoont een lichte stijging. Deze stijtechnologieën. •
•
geveer zeven per jaar. •
In Nederland is de grootste aanvrager een parti-
De Verenigde Staten hebben het grootste aan-
culier, gevolgd door de grote Nederlandse
deel in octrooiaanvragen. Op de lijst van grootste
bouwondernemingen.
aanvragers domineren Amerikaanse bedrijven en organisaties.
•
Het grootste deel van de octrooiaanvragen van Nederlandse aanvragers wordt in Nederland zelf aangevraagd.
10
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 1. Overzichten octrooiaanvragers Onderstaande tabel (Bijlage 1.1) geeft de aanvragers van minimaal vier octrooien op het gebied van waterbouwkundige constructies. Aanvragen moeten zijn ingediend bij WIPO of EOB in de periode 1990 tot 2006. Aanvrager
Land
Bayer Corp
DE, US
Totaal ‘90 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 10
Payne Leroy
US
10
Amcol Int Corp
US
6
Bridgestone Corp
JP
6
Koninklijke Shell Group
US
6
Marine Environmental Solutions
US
5
1
Naue Fasertechnik
DE
5
1
Univ Valencia Politecnica
ES
5
Abt Inc
US
4
Aquablok Ltd
US
4
Bf Goodrich Corp
US
4
Casting Company Const
US
4
Deltalok Inc
CA
4
Duramax Inc
US
4
Hollandsche Betongroep NV
NL
4
1
Huesker Synthetic Gmbh
DE
4
1
Maccaferri Spa Off
IT
4
Mooring Systems Ltd
NZ
4
Oase Gmbh
DE
4
Saipem SA
FR, IT
4
Toeishokou Kabushiki Kaisha
JP
4
Yokohama Rubber Co Ltd
JP
4
2 2
1 1
1
1
1
1
2
1
4
2
1
1
1
1
2
1
2
2
1
1
1
3
1
2 6
2
1
1
1 1 4 1
2
1
4 2
2 4 4 1
1 1
1
1
1
1
1 1
1
1 1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1 2
1
2
11
1
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
In de volgende tabel staan aanvragers die in Nederland in de periode 1990 – 2006 minimaal twee octrooien hebben aangevraagd. Aanvrager
Land
Pannekoek Jakob Gerrit Hendrik
NL
6
Heerema B V
BE, NL
3
Hollandsche Betongroep NV
NL
3
Koninklijke Bam Groep NV
NL
3
Volker-Stevin Groep
NL
3
Aannemingsbedrijf Nijmeijer Na
NL
2
Bekaert SA NV
BE
2
DHV BV
NL
2
1
Dredging Int
BE
2
1
Esha Holding B V
NL
2
Gelder Pennings Metaal B V Van
NL
2
Gemeentewerken Rotterdam
NL
2
Gerhardus Franciscus Kamphuis
NL
2
Gouderak B V
NL
2
Haak Rob Van Den
NL
2
1
1
Jan Hendrik De Jager
NL
2
1
1
Lancelot Art Engineering
NL
2
Nicolon NV
NL
2
Trelleborg Bakker B V
NL
2
12
Totaal ‘90 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 1 2
4
1
1
1
1
1 2
1
1
1
2 2 1 1 2 2 1 1
1 2
2 2 1
1
1
1
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 2. IPC Classificatie Onderstaande tabel toont de omschrijving van de
land onder het hoofdstuk “Databanken”. De IPC-
technologie-gebieden met de bijbehorende klasse of
classificatie is beschikbaar in het Nederlands, maar
klassegroepen uit het International Patent Classifi-
hiervandaan zijn ook links beschikbaar naar een
cation systeem (IPC) voor dit kennisveld.
Engels- en Franstalige versie.
Het volledige bestand van de IPC classificatie is be-
(www.octrooicentrum.nl)
schikbaar op de website van Octrooicentrum NederWaterbouwkundige constructies Constructiewerken in verband met het regelen of gebruiken van stromen, rivieren, kusten of
E02B3
andere waterwerken; Afdichtingen of aansluitingen voor constructiewerk in het algemeen (behalve E02B3/10: Dammen; Dijken; Spuigaten of andere bouwwerken voor dijken, dammen en dergelijke) Kunstmatige waterkanalen
E02B5
Kunstmatige eilanden die zijn bevestigd op pijlers of soortgelijke steunen, bijv. platforms op
E02B17
poten die opgetrokken kunnen worden; Constructiemethoden daarvoor
13
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 3. Begippen Octrooi
Internationale procedures
Een octrooi, of met een ander woord een patent, is
Om een octrooi in meerdere landen te verkrijgen
een volgens de wet verleend monopolie op de
moet in elk land afzonderlijk een octrooiprocedure
exploitatie van een uitvinding. De maximale
worden gestart. Omwille van de harmonisatie van
wettelijke duur van een octrooi is in bijna alle
wetgeving en voor het gemak van de aanvrager van
landen 20 jaar. Octrooiwetgeving beoogt de
een octrooi in meerdere landen zijn een aantal
(technologische) vooruitgang te stimuleren. Deze
internationale overeenkomsten gesloten. De
stimulatie is tweeërlei. Enerzijds beschermt een
belangrijkste zijn het Patent Cooperation Treaty
octrooi de uitvinders en aanvragers (particulieren,
(PCT), dat door praktisch alle landen van de wereld
bedrijven, instellingen) tegen concurrentie,
is ondertekend en het Europees Octrooi Verdrag
waardoor investeringen in innovatief onderzoek
(EOV) waarbij momenteel 31 landen uit Europa zijn
terug verdiend kunnen worden. Anderzijds worden
aangesloten. Het PCT-verdrag wordt uitgevoerd
octrooien en aanvragen gepubliceerd en vormen de
door de World Intellectual Property Organisation
octrooipublicaties een inspiratiebron voor verdere
(WIPO) en het EOV door het Europees Octrooi
innovatie. Een mogelijke maat voor het
Bureau (EOB). Met één aanvraag kan nu in
innovatievermogen van een bepaald land is het
meerdere landen tegelijk een octrooi worden
aantal octrooiaanvragen per jaar op naam van
aangevraagd. De desbetreffende instantie
aanvragers of uitvinders met overeenkomstige
beoordeelt de aanvrage en stuurt deze dan door
nationaliteit.
naar de aangewezen landen (of regio’s) voor de
Octrooiaanvragen / -verleningen / -publicaties Een octrooi wordt volgens nationale wet- en regelgeving aangevraagd, beoordeeld, verleend en in stand gehouden. Een octrooiaanvrage wordt na een periode van doorgaans 18 maanden geheimhouding gepubliceerd, terwijl verlening en publicatie van het eventuele uiteindelijke octrooi nog jaren op zich kunnen laten wachten. Een octrooi dat niet wordt verleend wordt niet gepubliceerd, maar de publicatie van de aanvrage blijft bestaan. Er zijn daarom meer octrooiaanvragen dan octrooien in de databases van octrooi-publicaties beschikbaar. Bij statistisch octrooionderzoek gaat men voor het samenstellen van indicatoren bij voorkeur uit van octrooiaanvragen in plaats van van verleende octrooien. Er zijn er meer en ook al wordt een aanvrage geen octrooi, er ligt toch een innovatieve actie aan ten grondslag. Bovendien zijn aanvragen van recenter datum beschikbaar en ligt de indieningsdatum van een aanvrage dichter bij het ‘tijdstip van uitvinding’ dan de verleningsdatum van een octrooi. Door uit te gaan van aanvragen wordt daarom een reeëler beeld gekregen van de mate waarin innovatie plaats heeft. 14
vervolgprocedure. Ter onderscheiding van de verschillende soorten aanvragen en octrooien worden verschillende voorvoegsels bij de registratienummers gebruikt. Een aanvrage ingediend bij de WIPO ontvangt de aanduiding WO, een aanvraag bij het EOB krijgt EP als voorvoegsel en een nationale aanvraag in bijvoorbeeld de Verenigde Staten krijgt US toegevoegd aan zijn unieke nummer. Al naar gelang de gevolgde weg spreekt men van de PCT-route, de EP-route of een nationale route. Een aanvraag die via de WIPO bij het EOB wordt ingediend wordt ook Euro-PCT genoemd.
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Oudste prioriteit
Nationaliteit van de aanvrager
Bij verlening van internationale aanvragen voor de
De aanvrager van een octrooi is degene die het
aangewezen landen ontstaan meerdere octrooien
octrooi kan gaan exploiteren. De aanvrager is niet
voor dezelfde uitvinding in verschillende landen.
noodzakelijkerwijs ook de uitvinder en kan ook een
Deze octrooien behoren dan tot één zogenaamde
andere nationaliteit dan de uitvinder hebben. Een
octrooifamilie. Aan al deze octrooien ligt een en
octrooiaanvrage kan op naam staan van meerdere
dezelfde aanvrage ten grondslag. Deze aanvrage is
uitvinders en meerdere aanvragers van
het oudste lid van de familie en wordt aangeduid
uiteenlopende nationaliteiten. De aanvrager kan
met de term “oudste prioriteit”. De indieningsdatum
echter ook een landcode (= domicilie) voeren die
van deze aanvrage staat bekend als de “oudste
niet noodzakelijkerwijs overeenkomt met het land
prioriteitsdatum”. De oudste prioriteitsdatum is van
waarin een uitvinding is gedaan. Dit is vooral het
belang op het moment dat een uitvinding op
geval bij grote “Internationals”, waarbij het
nieuwheid moet worden getoetst aangezien zij het
hoofdkantoor de registratie van de octrooiaanvragen
tijdstip waarop de uitvinding is gedaan het dichtst
centraliseert in speciaal opgezette units
benaderd. Ook het land van indiening van de oudste
(Voorbeelden hiervan zijn IP Holdings als: DSM IP
prioriteit is van belang. Meestal is dat het land van
Assets BV en Philips Intellectual Property and Stan-
vestiging of herkomst van de uitvinder of de
dards (IP&S)).
aanvrager. In dit onderzoek wordt voor de datum van indiening de oudste prioriteitsdatum gebruikt en niet de datum waarop de aanvraag bij de WIPO, het EOB of (bijv.) het United States Patent and Trademark Office (USPTO) is ingediend. De allereerste aanvraag (: degene met de oudste prioriteitsdatum) ligt in de tijd gezien het dichts bij de oorspronkelijke uitvinding.
Indicatoren Octrooien worden wereldwijd al lange tijd nauwkeurig geregistreerd en zijn momenteel grotendeels via computerbestanden toegankelijk. Dit heeft er toe bijgedragen dat de belangstelling voor innovatie gerelateerde indicatoren op basis van octrooien is toegenomen. De nationaliteit van aanvragers van octrooien geeft bijvoorbeeld een
Periode van onderzoek
beeld van de innovatieve capaciteit van het
Wegens de gehanteerde geheimhoudingsperiodes
bedrijfsleven van het betreffende land, terwijl de
(tot maximaal 18 maanden vanaf indiening en zelfs
nationaliteit van de uitvinder als indicator voor (de
30 maanden bij de PCT-route) zijn gegevens over
innovativiteit van) het onderzoeksklimaat in een
aantallen octrooiaanvragen voor de meest recente
bepaald land wordt beschouwd. Om landen
jaren onvolledig. Dit geldt in nog sterkere mate voor
onderling met elkaar te vergelijken kunnen
verleningen.
aantallen aanvragen/octrooien per land
Technologiegebied De (nationale) octrooibureaus hanteren een classificatiesysteem om een uitvinding onder te brengen in een technologiegebied. Dit vergemakkelijkt het zoeken naar soortgelijke octrooien bij het beoordelen van de nieuwheid van een octrooiaanvraag. Dit classificatiesysteem is de zogenaamde International Patent Classification (IPC), die momenteel uit ongeveer 70.000 ingangen bestaat. In dit onderzoek is bij het zoeken in de
genormeerd worden naar bijvoorbeeld het aantal inwoners, het bruto nationaal product, de nationale onderzoeksbestedingen enzovoort. Niettemin blijft het lastig om landen onderling te vergelijken vanwege verschillen in gewoonten, wetgeving en procedures. In dit onderzoek wordt onder andere gerefereerd aan de octrooipositie van verschillende landen op grond van het aandeel dat (aanvragers uit) verschillende landen hebben in het totaal aantal aanvragen in de periode van onderzoek.
databases gebruik gemaakt van de IPC en van de European Classification (ECLA), de wat meer gedetailleerde Europese pendant van de IPC. 15
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Consistentie van de octrooidatabases De informatie die gebruikt wordt ten behoeve van de analyses is voor het octrooiproces secundair. Het gevolg is dat met name op het gebied van naamgeving van aanvragers en uitvinders er vele spellingsvarianten gevonden worden in de databases. Zonder meer tellen zou een uiterst vertekend beeld geven van de actieve partijen. Ook overnames en afsplitsing van ondernemingen leidt tot over- of onderschatting van actieve partijen. Bij de analyses probeert OCNL zo goed als mogelijk is informatie bij de juiste aanvrager of uitvinder te plaatsen. De afspraak is dat het domicilie van zowel de aanvrager(s) als van de uitvinder(s) op de octrooiaanvrage worden vermeld. Niet in alle gevallen wordt deze (correct) vermeld. Deze onvolkomenheden zijn niet (eenvoudig) te verhelpen. Door het kiezen van doorgaans consistente documentverzamelingen worden de problemen geminimaliseerd. Ook zijn er (zij het beperkt) inconsistenties en fouten bij het toewijzen van de classificatiesymbolen aan de octrooiaanvragen. Door zoveel mogelijk gebruik te maken van de publicaties van het EOB (: EP-documenten) en die van de WIPO (: WO-documenten) worden de problemen geminimaliseerd.
16
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 4. Gebruikte landcodes Landcode
Land
AR
Argentinië
AT
Oostenrijk
AU
Australië
BE
België
BR
Brazilië
CA
Canada
CH
Zwitserland
CN
China
CZ
Tsjechië
DE
Duitsland
DK
Denemarken
ES
Spanje
FI
Finland
FR
Frankrijk
GB
Engeland
GR
Griekenland
HK
Hong Kong
HU
Hongarije
IE
Ierland
IL
Israël
IN
India
IT
Italië
JP
Japan
KE
Kenia
KR
Zuid-Korea
LT
Litouwen
LU
Luxemburg
MC
Monaco
MX
Mexico
NL
Nederland
NO
Noorwegen
NZ
Nieuw Zeeland
PL
Polen
PT
Portugal
RU
Rusland
SE
Zweden
SG
Singapore
SI
Slovenië
SK
Slowakije
SU
Sovjet Unie
TR
Turkije
US
Verenigde Staten
ZA
Zuid Afrika
17
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 5. Afkortingen Afkorting
Verklaring
EOB
Europees Octrooi Bureau
EP
European Patent (Europese octrooi(aanvrage)
EPO
European Paten Office (Engelse naam voor EOB)
EPODOC
EPO Documentation
KOB
Cluster Kennisontsluiting en Beleidsinteractie van Octrooicentrum Nederland
WIPO
World Intellectual Property Organisation
18