Grond- Weg- en Waterbouw: Geluidsschermen langs wegen en spoorwegen

OCTROOICENTRUM NEDERLAND

Grond- Weg- en Waterbouw: Geluidsschermen langs wegen en spoorwegen

Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT

AUTEUR : T.J. STOOP DATUM : 10 NOVEMBER 2008


2


Inhoudsopgave Inhoudsopgave

3

1. Inleiding

5

2. Internationale aanvragen

6

2.1

De resultaten

3. Nationale aanvragen

6 9

4. Conclusies

11

Bijlage 1. Overzichten octrooiaanvragers

12

Bijlage 2. IPC Classificatie

15

Bijlage 3. Begippen

16

Bijlage 4. Landcodes

19

Bijlage 5. Afkortingen

20

3


4


1.

Inleiding

Algemeen

daarbij behorende beschrijving van het betreffende technologiegebied.

In november 2007 heeft Rijkswaterstaat het “Convenant IE” ondertekend. Doel van dit convenant: het

Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van de

intellectueel eigendom rond infrastructurele projec-

EPODOC-database van het Europees Octrooi Bu-

ten regelen, zodat de Grond-, wegen waterbouw

reau. Op het moment van onderzoek bevonden zich

(GWW) een meer innovatieve sector wordt.

hierin de gegevens van ruim 60 miljoen octrooidocumenten. Dit betreft internationale octrooien

Rijkswaterstaat wenst inzicht te verkrijgen of dit

waarvan de aanvragen zijn ingediend bij de World

convenant ook echt bijdraagt aan hogere innovativi-

Intellectual Property Organisation (WIPO) of bij het

teit. Daarvoor is een nulmeting nodig, die de huidige

Europees Octrooi Bureau (EOB). Maar ook nationa-

octrooisituatie in kaart brengt. Rijkswaterstaat

le octrooien aangevraagd bij de nationale octrooibu-

heeft Octrooicentrum Nederland gevraagd dit oc-

reaus vallen hieronder.

trooionderzoek uit te voeren. Dit rapport Afbakening en opsplitsing In het onderzoek zal de focus liggen op Nederlandse De werkzaamheden van Rijkswaterstaat, zijn onder

octrooiaanvragers. Behalve het aantal octrooiaan-

te verdelen in een aantal kennisvelden. Deze ken-

vragen in Nederland, worden ook de aanvragen door

nisvelden zijn vrij divers van aard. Om die reden

Nederlandse organisaties besproken. Er worden

wordt in één rapport, één kennisveld behandeld.

ook vergelijkingen gemaakt tussen Nederland en het buitenland.

Dit rapport bespreekt de resultaten op het gebied van geluidsschermen langs wegen en spoorwegen.

Door de octrooien te tellen die zijn aangevraagd bij de WIPO of bij het EOB, wordt doorgaans een goed beeld gekregen van de internationale ontwikkelin-

Methodiek

gen in een bepaald technologiegebied. Dit is gebruikt om de internationale positie van Nederland in

Om octrooipublicaties te kunnen onderverdelen en

kaart te brengen.

tellen in bovengenoemde categorieën wordt gebruik gemaakt van het systeem van International Patent

De onderzoeksperiode is van 1990 tot 2006. Octrooi-

Classification (IPC). Hierbij wordt elke octrooiaan-

en waarvan de aanvragen zijn ingediend binnen de-

vrage die is ingediend, ingedeeld in één of meerdere

ze periode worden geteld. Aangezien nog niet alle in

klassen die het betreffende technologiegebied waar

2006 ingediende aanvragen op het moment van tel-

de uitvinding betrekking op heeft aangeven.

len zijn gepubliceerd, zijn de aantallen over dit laat-

In totaal omvat het IPC systeem zo’n 70.000 codes

ste jaar nog onvolledig. Deze periode van geheim-

die tezamen alle technologiegebieden beschrijven.

houding duurt 18 of 30 maanden gerekend vanaf de

Deze codes zijn in een hiërarchische structuur ge-

indieningsdatum.

groepeerd. Hoe hoger in de structuur, des te breder

Bijlage 2 bevat een uitleg van octrooigerelateerde

het omschreven technologiegebied.

begrippen en procedures. Bijlage 5 bevat de ge-

Bijlage 1 bevat een tabel met daarin IPC-groepen en

bruikte afkortingen.

codes van de kennisvelden waarop is geteld, met de

5


2.

Internationale aanvragen

Inleiding

Het onderzoek

In Nederland zijn vele kilometers snelweg voorzien

Voor ontwikkelingen op het gebied van geluids-

van geluidswerende voorzieningen.

schermen is gezocht naar octrooipublicaties die zijn

Geluidsschermen houden niet alleen geluid tegen

ingedeeld in de IPC-klasse E01F8/00 “Voorzienin-

maar blijken ook een gunstig effect te hebben op de

gen voor het absorberen of terugkaatsen van lawaai

luchtkwaliteit in de nabijheid van snelwegen.

van wegverkeer of spoorwegverkeer, dat via de

Er wordt veel onderzoek gedaan naar het effect van

lucht wordt doorgegeven (geluidsschermen)”

geluidsschermen op zowel geluid als op luchtkwali-

Bijlage 2 bevat een volledig overzicht van de klassen

teit, waarbij materiaal, vormgeving en de positie van

binnen deze groep.

de schermen belangrijke factoren zijn.

2.1

DE RESULTATEN

Aantal aanvragen Het aantal unieke octrooiaanvragen dat in de perio-

Figuur 1. Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen

de 1990 tot 2006 is ingediend bij WIPO of EOB en

In Figuur 1 wordt het aantal aanvragen verdeeld over de jaren van indiening weergegeven. Het ge-

Octrooiaanvragen Geluidsschermen

30 aantal aanvragen

betrekking heeft op “Geluidsschermen” is 321.

middeld aantal aanvragen stijgt van rond de 15 per jaar in 1990 tot ruim 20 per jaar in 2006. De trendlijn

20

10

0

in de grafiek laat die stijging zien.

1990

1995

2000

De jaren 2001 en 2002 zijn ten opzichte van de trend

2005

jaar indiening

duidelijk negatieve uitschieters. Herstel is er weer vanaf 2003.

Figuur 2. Relatieve groei Geluidsschermen

Figuur 2 toont de relatieve groei van octrooiaanvratieve groei van alle technologiegebieden in de periode 1990 tot 2006. De index van indieningsjaar 1990 is hierbij op 100 gesteld. Ondanks de grilligheid van de relatieve groei curve in “Geluidsschermen” komt deze in grote lijnen overeen met die over het totaal. In beide curven is ook de terugval in de groei te zien die optrad aan het begin van deze eeuw. Alleen bij “Geluidsschermen lijkt die veel groter.

6

400

Aantal octrooiaanvragen

gen voor geluidsschermen ten opzichte van de rela-

Totaal

300 200

Geluidsschermen

100 0 1990

1995

2000

2005 Jaar indiening


Figuur 3. Aanvragen verdeeld per land

In figuur 3 wordt de verdeling weergegeven van de octrooiaanvragen per land waar vandaan ze zijn

Aanvragen per land 100

ingediend. Duitsland is met 87 aanvragen duidelijk

80

de grootste aanvrager. De tweede in de lijst van

60

landen is Japan met 42 aanvragen, minder dan de helft van het aantal van Duitsland. De Verenigde

40

Staten, vaak koploper als het gaat om aantal inge-

20

diende aanvragen, staat op dit gebied op een bescheiden achtste positie met 16 aanvragen. Neder-

0 DE JP

IT

FR CH NL AT

US DK SE GB

FI Ov.

land staat samen met Zwitserland op de vijfde plaats met 19 aanvragen.

Figuur 4. Aandeel in aanvragen per land

Figuur 4 toont het aandeel per land ten opzichte van

Geluidsschermen IT 8%

JP 13%

het totaal. Ruim een kwart van alle aanvragen (27%)

FR 7%

is uit Duitsland afkomstig. Japan volgt met een

CH 6% NL 6%

aandeel van 13 %, daarna Italië en Frankrijk met respectievelijk 7 en 6 procent.

AT 5% US 5% DK 4% SE 3%

DE 27% Ov. 11%

FI 2%

Voor Nederland geldt een aandeel van 6 %. Dit is ongeveer het dubbele van dat wat voor Nederland normaal is over alle technologiegebieden samen. De Verenigde Staten zit juist ver onder het gebrui-

GB 3%

kelijke niveau met slechts 5 %.

Aanvrager

Land Totaal

Roehm Gmbh

DE

13

Rockwool Int

DK

8

Zueblin Ag

DE

8

Bridgestone Corp

JP

7

Nitto Boseki Co Ltd

JP

4

Atofina

FR

3

Atohaas Holding Cv

NL

3

Kobe Steel Ltd

JP

3

Kotter Rodman W

US

3

Mitsubishi Corp

JP

3

Tabel 1. Grootste aanvragers Internationaal (minimaal 3 aanvragen)

De aanvragers Tabel 1 geeft de bedrijven met het grootste aantal aanvragen (3 of meer), in de periode 1990 tot 2006. Zoals te verwachten, gezien het aandeel van Duitsland, staan Duitse bedrijven hoog in de lijst. De grootste aanvrager is Röhm GmbH met 13 aanvragen, gevolgd door Züblin AG eveneens uit Duitsland en Rockwool Int. uit Denemarken met ieder 8 aanvragen. In bijlage 1 staat een uitgebreider overzicht van aanvragers. Hieronder volgt een kort profiel van de grootste aanvragers. Röhm GmbH [DE] Producent van kunststof halffabricaten. Heeft onder de oorspronkelijke naam Röhm & Haas in 1936 Plexiglas® op de markt gebracht. Is onderdeel van het Duitse chemie-concern Evonik Degussa. Dit concern had in 2007 wereldwijd 43.000 medewerkers in dienst en maakte een jaaromzet van € 14,4 miljard.

7


Züblin AG [DE] Duitse bouwonderneming. In 2007 waren bijna 15.000 mensen in dienst en bedroeg de jaaromzet € 2,8 miljard. Eén van de dochterondernemingen houdt zich bezig met wegenbouw. Rockwool Int. [DK] Van oorsprong Deense onderneming. Producent van ondermeer steenwol, gevelbekleding en isolatiematerialen. In 2006 bedroeg de omzet € 1,5 miljard en had het bedrijf ruim 7000 medewerkers in dienst.

De Nederlandse aanvragers

Figuur 5. Internationale aanvragen uit Nederland

ingediend in de periode 1990 tot 2006. De tweede helft van de jaren negentig waren de jaren met de meeste aanvragen. In 2002, 2003 en 2004 zijn geen aanvragen ingediend. Zie figuur 5. De grootste aanvrager is het inmiddels niet meer in

aantal aanvragen

Inetrnationale aanvragen uit Nederland

Vanuit Nederland zijn 19 internationale aanvragen

3

2

1

0 1990

1995

2000

Nederland opererende bedrijf AtoHaas Holding CV

2005 jaar indiening

(zie profiel hieronder), gevolgd door een particuliere uitvinder/aanvrager dhr. Bertels. Door hem zijn op

Aanvrager

Totaal

Atohaas Holding C.v.

3

Bertels, Augustinus Wilhelmus Maria

2

Corus Group

1

Durisol Raalte BV

1

Gort Marcel Peter

1

van de Nederlandse aanvragers met een verdeling

Haitsma Beton BV

1

van de aanvragen per jaar van indiening.

Hertel BV

1

Int Dome Systems

1

Jansen Kunststoffen BV

1

Atohaas Holding C.v. [NL]

Jong Nicolaas Arie De

1

Fabrikant van kunststoffen, ondermeer plexiglas.

Mostert De Winter BV

1

Onder deze naam zijn in de jaren 1996 en 1997 in

Nijmeegse Betonindustrie “De Hamer”

1

totaal 3 aanvragen ingediend. Het bedrijf, dat nog

Pessers Henricus Johannes Raym

1

enkele jaren onder de naam Atoglas heeft geprodu-

Splinter Arie Gregorius Maria

1

ceerd is in 2006 als gevolg van efficiëntiemaatrege-

Tauw BV

1

len van het Franse moederbedrijf Atofina uit Neder-

TU Delft

1

één dag twee octrooiaanvragen ingediend voor een uitvinding met een toepassing voor geluidsschermen. Deze aanvragen hebben overigens nooit tot een octrooi geleid. Tabel 2 geeft een opsomming van de Nederlandse aanvragen. In bijlage 1 staat een volledig overzicht

land verdwenen.

8

Tabel 2. Nederlandse aanvragers Internationaal


3.

Nationale aanvragen

Inleiding In dit hoofdstuk worden de resultaten van Nederland besproken. Daarbij worden 2 onderwerpen onderscheiden : •

Octrooiaanvragen in Nederland

•

Octrooiaanvragen gedaan door Nederlandse aanvragers

In Nederland kunnen octrooien zijn aangevraagd door buitenlandse organisaties.

Octrooiaanvragen in Nederland In Nederland zijn 41 aanvragen ingediend in de periode 1990 tot 2006 op het gebied van “Geluidsschermen”. Daarvan zijn 32 aanvragen, dat is ruim 75%, afkomstig van Nederlandse aanvragers, zeven aanvragen komen uit België, en verder nog één uit Tai-

Figuur 6. NL aanvragen "Geluidsschermen"

wan en één uit Cyprus. In figuur 6 zijn de aantallen Het aantal van 41 over een periode van 17 jaar nodigt niet uit tot uitgebreide statistische analyses. Toch kan met voorzichtigheid gezegd worden dat geen sprake is van groei of afname van het aantal

6 aantal aanvragen

per jaar weergegeven.

NL octrooiaanvragen Geluidsschermen

4

2

aanvragen in Nederland. Gedurende de gehele periode is het aantal vrij constant, gemiddeld 2,5 per

0 1990

1995

2000

jaar.

2005 jaar indiening

Wat ook al bij de internationale aanvragen opviel lijkt ook hier het geval, de tijdelijke terugval in het aantal aanvragen gedurende de eerste paar jaar van

Aanvrager

Land Aantal

Nijmeegse Betonindustrie “de Hamer”

NL

3

Deceuninck NV

BE

2

Hertel BV

NL

2

De grootste aanvragers in Nederland met 2 of meer

Hildegarde Juliana Eugenie Cuykx

BE

2

octrooiaanvragen staan In tabel 3. Het gaat om vijf

Ronveaux E Ets Sa

BE

2

deze eeuw. In 2003 en 2004 zijn helemaal geen aanvragen ingediend. In 2005 en 2006 zijn het er weer twee en vier.

bedrijven, drie uit België en twee uit Nederland.

Tabel 3. Aanvragers in Nederland

De volledige lijst van aanvragers van Nederlandse octrooien staat in bijlage 1

9


Octrooiaanvragen door Nederlandse organisaties Waar vragen Nederlandse organisaties aan? Om

Land

n

Land

n

daar antwoord op te krijgen wordt gekeken bij welke

1

Nederland

32

8

Oostenrijk

2

octrooiverlenende instanties er octrooien zijn aan-

2

EOB1

17

9

België

2

13

10

Noorwegen

2

1

gevraagd, afkomstig van in Nederland gevestigde

3

WIPO

aanvragers.

4

Canada

5

11

Brazilië

1

5

Duitsland

5

12

Denemarken

1

In totaal is in de onderzochte periode door Neder-

6

China

4

13

Griekenland

1

landse organisaties op 47 unieke vindingen, octrooi

7

Italië

3

14

VS

1

aangevraagd. Voor deze vindingen worden gemid-

Tabel 4: Waar vragen Nederlanders octrooi aan?

deld twee aanvragen ingediend bij in totaal 14 verschillende octrooiverlenende instanties. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat aanvragen die gedaan worden bij het EOB en de WIPO voor meer landen gelden. Voor ruim 75% van de vindingen is een octrooiaanvraag ingediend in Nederland. Iets minder dan de

1

Aanvragen die gedaan worden bij EOB en de WIPO gelden

helft van de vindingen komt terecht bij het EOB.

voor verschillende landen. Een aanvraag bij de WIPO die ook

In tabel 4 is opgenomen waar in de wereld door Ne-

in Europa geldig wordt, wordt ook als EOB-document gepu-

derlanders octrooi is aangevraagd.

bliceerd. In deze tabel is niet ontdubbeld voor dit soort documenten.

10


4.

Conclusies

Op basis van de onderzoeksresultaten kunnen de volgende conclusies worden getrokken : •

•

•

Het aantal internationale octrooiaanvragen met

•

Vanuit Nederland zijn 19 aanvragen internatio-

betrekking tot “Geluidsschermen” bij het EOB en

naal ingediend. Hiermee staat Nederland op de

WIPO groeit licht en ligt gemiddeld (over de pe-

vijfde plaats. Nederland doet het hiermee iets

riode 1990 – 2006) op ongeveer 20 per jaar.

beter dan wat voor Nederland normaal is.

De jaren 2001 en 2002 laten een stagnatie zien

•

In Nederland zijn 41 nationale aanvragen inge-

in de groei, die in de jaren daarna weer is her-

diend, 32 daarvan door Nederlandse bedrijven

steld.

en 7 door Belgische.

Duitsland is het land van waaruit de meeste aan-

•

Nederlandse aanvragers dienen voor 75 % van

vragen zijn ingediend, gevolgd door Japan. De VS

hun uitvindingen octrooiaanvragen in Nederland

staan pas op een achtste plaats, ver onder het

in.

niveau wat normaal genoemd kan worden.

11


Bijlage 1. Overzichten octrooiaanvragers Onderstaande tabel geeft alle aanvragers van octrooien op het gebied van “Geluidsschermen” die minimaal 2 aanvragen hebben ingediend bij WIPO of EOB in de periode 1990 tot 2006. Aanvrager

Land Totaal ‘90 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06

Roehm Gmbh

DE

13

Rockwool Int

DK

8

Zueblin Ag

DE

8

Bridgestone Corp

JP

7

2

2

2

Nitto Boseki Co Ltd

JP

4

2

1

1

Atofina

FR

3

Atohaas Holding C.v.

NL

3

Kobe Steel Ltd

JP

3

Kotter Rodman W

US

3

Mitsubishi Corp

JP

3

2

Andermatt Paul

CH

2

1

Autostrade S.P.A.

IT

2

mus Maria

NL

2

Brunbauer, Wolfgang

AT

2

Planmaess

DE

2

Colas SA

FR

2

Cyro Ind

US

2

Degussa Gmbh

DE

2

Evonik Roehm Gmbh

DE

2

Fracasso Metalmeccanica

IT

2

Groetz, Georg

DE

2

Grzelski, Maciej

PL

2

Ltd

CY

2

Kneussle Winfried

DE

2

Profilarbed SA

LU

2

Sgb Services Ltd

GB

2

Shishiai KK

JP

2

Sist Barriere Stradali S R L

IT

2

Suzuki Masao

JP

2

Takenaka Corp

JP

2

Tecant Engineering Srl

IT

2

technik

DE

2

Unix Co

JP

2

Zeon Kasei Kk

JP

2

2

2

1

1 1

1

1

2

1

2

1

1

4

1

2

2

1

1

1

1

1

1 1

2

2 2

1

1

1

1 1 1 1

1

Bertels, Augustinus Wilhel2 1

1

Calenberg Ingenieure 1

1

1

1 2

2 1 1

1

1

1

1 1

1

Int Dome Systems Cyprus 1

1 2 2 2 2 1

1 1

1 1

1 2

Thomas Lorenz Industrie-

12

1 1

1 1

1

1


Onderstaande tabel geeft alle Nederlandse aanvragers van octrooien op het gebied van “Geluidsschermen” die aanvragen hebben ingediend bij WIPO of EOB in de periode 1990 tot 2006. Aanvrager Atohaas Holding C.v.

Totaal ‘90 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06 3

2

1

Bertels Augustinus Wilhelmus Maria

2

Corus Group

1

Durisol Raalte BV

1

Gort Marcel Peter

1

Haitsma Beton BV

1

Hertel BV

1

Int Dome Systems

1


1

Jong Nicolaas Arie de

1


1

2 1 1 1 1 1 1 1 1 1


1

1

Pessers Henricus Johannes Raymundus

1

1


1

1

Tauw BV

1

1

TU Delft

1

1

13


Onderstaande tabel geeft alle aanvragers van octrooien op het gebied van “Geluidsschermen” die aanvragen hebben ingediend in Nederland in de periode 1990 tot 2006. Aanvrager

Land Totaal ‘90 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06


NL

3

3

Deceuninck NV

BE

2

Hertel BV

NL

2

Cuykx

BE

2

Ronveaux E Ets SA

BE

2

Altena Services BV

NL

1

Ballast Nedam Infra BV

NL

1

Bos Cornelis Willem Johan

NL

1

Corus Group

NL

1

Dhv Aib BV

NL

1

Dla & Landscape Architects BV

NL

1

1

Dla Plus Landscape Architects

NL

1

1

Gatewest B V

NL

1

Gort Marcel Peter

1

1

2

Hildegarde Juliana Eugenie

NL

1

Heijmans Wegen En Waterbouw NL

1

Hoogovens Staal BV

NL

1

Int Dome Systems Cyprus Ltd

CY

1


NL

1

Matthijs Dirk Meulenbelt

NL

1

Moel Beton En Waterbouw B V

NL

1

Molenaar Viktor L

BE

1


NL

1

Movares Nederland BV

NL

1

Nbm Amstelland Bouw & Infra

NL

1

Nicolaas Arie De Jong

NL

1

Pessers Henricus Johannes R

NL

1

Schellevis Beton BV

NL

1

Schijndel & De Hoog VOF Van

NL

1

Sideron Internat BV

NL

1

Spiral Ventures BV

NL

1


NL

1

TU Delft

NL

1

Veldhoen Raalte BV

NL

1

Volker-Stevin Groep

NL

1

Vugt Beheer BV Van

NL

1

Wang Chao Hsiang

TW

1

14

2 1

1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1


Bijlage 2. IPC Classificatie Onderstaande tabellen tonen voor de verschillende

land onder het hoofdstuk “Databanken”. De IPC-

kennisvelden de omschrijving van de technologie-

classificatie is beschikbaar in het Nederlands, maar

gebieden met de bijbehorende klasse of klasse-

hiervandaan zijn ook links beschikbaar naar een

groepen uit het International Patent Classification

Engels- en Franstalige versie.

systeem (IPC). Het volledige bestand van de IPC classificatie is be-

(www.octrooicentrum.nl)

schikbaar op de website van Octrooicentrum Neder-

Geluidsschermen Voorzieningen voor het absorberen of terugkaatsen van lawaai van wegverkeer of spoorweg-

E 01 F 8/00

verkeer, dat via de lucht wordt doorgegeven (geluidsschermen)

15


Bijlage 3. Begippen Octrooi

daarom een reeëler beeld gekregen van de mate

Een octrooi, of met een ander woord een patent, is

waarin innovatie plaats heeft.

een volgens de wet verleend monopolie op de exploitatie van een uitvinding. De maximale

Internationale procedures

wettelijke duur van een octrooi is in bijna alle

Om een octrooi in meerdere landen te verkrijgen

landen 20 jaar. Octrooiwetgeving beoogt de

moet in elk land afzonderlijk een octrooiprocedure

(technologische) vooruitgang te stimuleren. Deze

worden gestart. Omwille van de harmonisatie van

stimulatie is tweeërlei. Enerzijds beschermt een

wetgeving en voor het gemak van de aanvrager van

octrooi de uitvinders en aanvragers (particulieren,

een octrooi in meerdere landen zijn een aantal

bedrijven, instellingen) tegen concurrentie,

internationale overeenkomsten gesloten. De

waardoor investeringen in innovatief onderzoek

belangrijkste zijn het Patent Cooperation Treaty

terug verdiend kunnen worden. Anderzijds worden

(PCT), dat door praktisch alle landen van de wereld

octrooien en aanvragen gepubliceerd en vormen de

is ondertekend en het Europees Octrooi Verdrag

octrooipublicaties een inspiratiebron voor verdere

(EOV) waarbij momenteel 31 landen uit Europa zijn

innovatie. Een mogelijke maat voor het

aangesloten. Het PCT-verdrag wordt uitgevoerd

innovatievermogen van een bepaald land is het

door de World Intellectual Property Organisation

aantal octrooiaanvragen per jaar op naam van

(WIPO) en het EOV door het Europees Octrooi

aanvragers of uitvinders met overeenkomstige

Bureau (EOB). Met één aanvraag kan nu in

nationaliteit.

meerdere landen tegelijk een octrooi worden aangevraagd. De desbetreffende instantie

Octrooiaanvragen / -verleningen / -publicaties

beoordeelt de aanvrage en stuurt deze dan door

Een octrooi wordt volgens nationale wet- en

naar de aangewezen landen (of regio's) voor de

regelgeving aangevraagd, beoordeeld, verleend en

vervolgprocedure. Ter onderscheiding van de

in stand gehouden. Een octrooiaanvrage wordt na

verschillende soorten aanvragen en octrooien

een periode van doorgaans 18 maanden

worden verschillende voorvoegsels bij de

geheimhouding gepubliceerd, terwijl verlening en

registratienummers gebruikt. Een aanvrage

publicatie van het eventuele uiteindelijke octrooi

ingediend bij de WIPO ontvangt de aanduiding WO,

nog jaren op zich kunnen laten wachten. Een octrooi

een aanvraag bij het EOB krijgt EP als voorvoegsel

dat niet wordt verleend wordt niet gepubliceerd,

en een nationale aanvraag in bijvoorbeeld de

maar de publicatie van de aanvrage blijft bestaan.

Verenigde Staten krijgt US toegevoegd aan zijn

Er zijn daarom meer octrooiaanvragen dan

unieke nummer. Al naar gelang de gevolgde weg

octrooien in de databases van octrooi-publicaties

spreekt men van de PCT-route, de EP-route of een

beschikbaar. Bij statistisch octrooionderzoek gaat

nationale route. Een aanvraag die via de WIPO bij

men voor het samenstellen van indicatoren bij

het EOB wordt ingediend wordt ook Euro-PCT

voorkeur uit van octrooiaanvragen in plaats van van

genoemd.

verleende octrooien. Er zijn er meer en ook al wordt een aanvrage geen octrooi, er ligt toch een innovatieve actie aan ten grondslag. Bovendien zijn aanvragen van recenter datum beschikbaar en ligt de indieningsdatum van een aanvrage dichter bij het 'tijdstip van uitvinding' dan de verleningsdatum van een octrooi. Door uit te gaan van aanvragen wordt

16


Oudste prioriteit

European Classification (ECLA), de wat meer

Bij verlening van internationale aanvragen voor de

gedetailleerde Europese pendant van de IPC.

aangewezen landen ontstaan meerdere octrooien voor dezelfde uitvinding in verschillende landen.

Nationaliteit van de aanvrager

Deze octrooien behoren dan tot één zogenaamde

De aanvrager van een octrooi is degene die het

octrooifamilie. Aan al deze octrooien ligt een en

octrooi kan gaan exploiteren. De aanvrager is niet

dezelfde aanvrage ten grondslag. Deze aanvrage is

noodzakelijkerwijs ook de uitvinder en kan ook een

het oudste lid van de familie en wordt aangeduid

andere nationaliteit dan de uitvinder hebben. Een

met de term “oudste prioriteit”. De indieningsdatum

octrooiaanvrage kan op naam staan van meerdere

van deze aanvrage staat bekend als de “oudste

uitvinders en meerdere aanvragers van

prioriteitsdatum”. De oudste prioriteitsdatum is van

uiteenlopende nationaliteiten. De aanvrager kan

belang op het moment dat een uitvinding op

echter ook een landcode (= domicilie) voeren die

nieuwheid moet worden getoetst aangezien zij het

niet noodzakelijkerwijs overeenkomt met het land

tijdstip waarop de uitvinding is gedaan het dichtst

waarin een uitvinding is gedaan. Dit is vooral het

benaderd. Ook het land van indiening van de oudste

geval bij grote “Internationals”, waarbij het

prioriteit is van belang. Meestal is dat het land van

hoofdkantoor de registratie van de octrooiaanvragen

vestiging of herkomst van de uitvinder of de

centraliseert in speciaal opgezette units

aanvrager. In dit onderzoek wordt voor de datum

(Voorbeelden hiervan zijn IP Holdings als: DSM IP

van indiening de oudste prioriteitsdatum gebruikt en

Assets BV en Philips Intellectual Property and Stan-

niet de datum waarop de aanvraag bij de WIPO, het

dards (IP&S)).

EOB of (bijv.) het United States Patent and Trademark Office (USPTO) is ingediend. De

Indicatoren

allereerste aanvraag (: degene met de oudste

Octrooien worden wereldwijd al lange tijd

prioriteitsdatum) ligt in de tijd gezien het dichts bij

nauwkeurig geregistreerd en zijn momenteel

de oorspronkelijke uitvinding.

grotendeels via computerbestanden toegankelijk. Dit heeft er toe bijgedragen dat de belangstelling

Periode van onderzoek

voor innovatie gerelateerde indicatoren op basis van

Wegens de gehanteerde geheimhoudingsperiodes

octrooien is toegenomen. De nationaliteit van

(tot maximaal 18 maanden vanaf indiening en zelfs

aanvragers van octrooien geeft bijvoorbeeld een

30 maanden bij de PCT-route) zijn gegevens over

beeld van de innovatieve capaciteit van het

aantallen octrooiaanvragen voor de meest recente

bedrijfsleven van het betreffende land, terwijl de

jaren onvolledig. Dit geldt in nog sterkere mate voor

nationaliteit van de uitvinder als indicator voor (de

verleningen.

innovativiteit van) het onderzoeksklimaat in een bepaald land wordt beschouwd. Om landen

Technologiegebied

onderling met elkaar te vergelijken kunnen

De (nationale) octrooibureaus hanteren een

aantallen aanvragen/octrooien per land

classificatiesysteem om een uitvinding onder te

genormeerd worden naar bijvoorbeeld het aantal

brengen in een technologiegebied. Dit

inwoners, het bruto nationaal product, de nationale

vergemakkelijkt het zoeken naar soortgelijke

onderzoeksbestedingen enzovoort. Niettemin blijft

octrooien bij het beoordelen van de nieuwheid van

het lastig om landen onderling te vergelijken

een octrooiaanvraag. Dit classificatiesysteem is de

vanwege verschillen in gewoonten, wetgeving en

zogenaamde International Patent Classification

procedures. In dit onderzoek wordt onder andere

(IPC), die momenteel uit ongeveer 70.000 ingangen

gerefereerd aan de octrooipositie van verschillende

bestaat. In dit onderzoek is bij het zoeken in de

landen op grond van het aandeel dat (aanvragers

databases gebruik gemaakt van de IPC en van de

uit) verschillende landen hebben in het

17


totaal aantal aanvragen in de periode van

De afspraak is dat het domicilie van zowel de

onderzoek.

aanvrager(s) als van de uitvinder(s) op de octrooiaanvrage worden vermeld. Niet in alle

Consistentie van de octrooidatabases

gevallen wordt deze (correct) vermeld. Deze

De informatie die gebruikt wordt ten behoeve van de

onvolkomenheden zijn niet (eenvoudig) te

analyses is voor het octrooiproces secundair. Het

verhelpen. Door het kiezen van doorgaans

gevolg is dat met name op het gebied van

consistente documentverzamelingen worden de

naamgeving van aanvragers en uitvinders er vele

problemen geminimaliseerd.

spellingsvarianten gevonden worden in de databases. Zonder meer tellen zou een uiterst

Ook zijn er (zij het beperkt) inconsistenties en fouten

vertekend beeld geven van de actieve partijen.

bij het toewijzen van de classificatiesymbolen aan de octrooiaanvragen.

Ook overnames en afsplitsing van ondernemingen leidt tot over- of onderschatting van actieve

Door zoveel mogelijk gebruik te maken van de

partijen. Bij de analyses probeert OCNL zo goed als

publicaties van het EOB (: EP-documenten) en die

mogelijk is informatie bij de juiste aanvrager of

van de WIPO (: WO-documenten) worden de

uitvinder te plaatsen.

problemen geminimaliseerd.

18


Bijlage 4. Landcodes Landcode

Land

AR

Argentinië

AT

Oostenrijk

AU

Australië

BE

België

BR

Brazilië

CA

Canada

CH

Zwitserland

CN

China

CZ

Tsjechië

DE

Duitsland

DK

Denemarken

ES

Spanje

FI

Finland

FR

Frankrijk

GB

Engeland

GR

Griekenland

HK

Hong Kong

HU

Hongarije

IE

Ierland

IL

Israël

IN

India

IT

Italië

JP

Japan

KE

Kenia

KR

Zuid-Korea

LT

Litouwen

LU

Luxemburg

MC

Monaco

MX

Mexico

NL

Nederland

NO

Noorwegen

NZ

Nieuw Zeeland

PL

Polen

PT

Portugal

RU

Rusland

SE

Zweden

SG

Singapore

SI

Slovenië

SK

Slowakije

TR

Turkije

US

Verenigde Staten

ZA

Zuid Afrika

19


Bijlage 5. Afkortingen

Afkorting

Verklaring

EOB

Europees Octrooi Bureau

EP

European Patent (Europese octrooi(aanvrage)

EPO

European Paten Office (Engelse naam voor EOB)

EPODOC

EPO Documentation

KOB

Cluster Kennisontsluiting en Beleidsinteractie van Octrooicentrum Nederland

WIPO

World Intellectual Property Organisation

20

Grond- Weg- en Waterbouw: Geluidsschermen langs wegen en spoorwegen

Recommend Documents