OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Grond Weg- en Waterbouw: Wegaanleg Kennisvelden binnen de Bouwdienst
Opdrachtgever RIJKSWATERSTAAT
AUTEUR : P. OOMEN DATUM : 10 JULI 2008
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
2
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Inhoudsopgave Inhoudsopgave
3
Inleiding
4
1. Internationale aanvragen
5
1.1
De resultaten
5
2. Nederland
8
3. Conclusies
10
Bijlage 1. Overzichten octrooiaanvragers
10
Bijlage 2. IPC Classificatie
10
Bijlage 3. Begippen
10
Bijlage 4. Gebruikte landcodes
10
Bijlage 5. Afkortingen
10
3
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Inleiding Algemeen
daarbij behorende beschrijving van het betreffende technologiegebied.
In november 2007 heeft Rijkswaterstaat het “Convenant IE” ondertekend. Doel van dit convenant: het
Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van de
intellectueel eigendom rond infrastructurele projec-
EPODOC-database van het Europees Octrooi Bu-
ten regelen, zodat de Grond-, weg- en waterbouw
reau. Op het moment van onderzoek bevonden zich
(GWW) een meer innovatieve sector wordt.
hierin de gegevens van ruim 60 miljoen octrooidocumenten. Dit betreft internationale octrooien
Rijkswaterstaat wenst inzicht te verkrijgen of dit
waarvan de aanvragen zijn ingediend bij de World
convenant ook echt bijdraagt aan hogere innovativi-
Intellectual Property Organisation (WIPO) of bij het
teit. Daarvoor is een nulmeting nodig, die de huidige
Europees Octrooi Bureau (EOB). Maar ook nationa-
octrooisituatie in kaart brengt. Rijkswaterstaat
le octrooien aangevraagd bij de nationale octrooibu-
heeft Octrooicentrum Nederland gevraagd dit oc-
reaus vallen hieronder.
trooionderzoek uit te voeren. Dit rapport Afbakening en opsplitsing
In het onderzoek zal de focus liggen op Nederlandse octrooiaanvragers. Behalve het aantal octrooiaan-
De werkzaamheden van Rijkswaterstaat, zijn onder
vragen in Nederland, worden ook de aanvragen door
te verdelen in een aantal kennisvelden. Deze ken-
Nederlandse organisaties besproken. Er worden
nisvelden zijn vrij divers van aard. Om die reden
ook vergelijkingen gemaakt tussen Nederland en
wordt in één rapport, één kennisveld behandeld.
het buitenland.
Dit rapport bespreekt de resultaten op het gebied
Door de octrooien te tellen die zijn aangevraagd bij
van wegaanleg.
de WIPO of bij het EOB, wordt een goed beeld gekregen van de internationale ontwikkelingen in een bepaald technologiegebied. Dit is gebruikt om de
Methodiek
internationale positie van Nederland in kaart te brengen. Uit de nationale aanvragen in de verschil-
Om octrooipublicaties te kunnen onderverdelen en
lende landen wordt duidelijk, hoeveel en waar Ne-
tellen in bovengenoemde categorieën wordt gebruik
derlandse organisaties aanvragen.
gemaakt van het systeem van International Patent Classification (IPC). Hierbij wordt elke octrooiaan-
De onderzoeksperiode is van 1990 tot 2006. Octrooi-
vrage die is ingediend, ingedeeld in één of meerdere
en waarvan de aanvragen zijn ingediend binnen de-
klassen die het betreffende technologiegebied waar
ze periode worden geteld. Aangezien nog niet alle in
de uitvinding betrekking op heeft aangeven.
2006 ingediende aanvragen op het moment van tel-
In totaal omvat het IPC systeem zo’n 70.000 codes
len zijn gepubliceerd, zijn de aantallen over dit laat-
die tezamen alle technologiegebieden beschrijven.
ste jaar nog onvolledig. Deze periode van geheim-
Deze codes zijn in een hiërarchische structuur ge-
houding duurt 18 of 30 maanden gerekend vanaf de
groepeerd. Hoe hoger in de structuur, des te breder
indieningsdatum.
het omschreven technologiegebied. Bijlage 2 bevat een uitleg van octrooigerelateerde Bijlage 1 bevat een tabel met daarin IPC-groepen en
begrippen en procedures. Bijlage 5 bevat de ge-
codes van de kennisvelden waarop is geteld, met de
bruikte afkortingen.
4
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
1.
Internationale aanvragen Het onderzoek
Inleiding Er wordt verwacht dat het verkeer op de snelwegen tot eind 2010 met 15 procent toeneemt. Het vrachtverkeer groeit waarschijnlijk met 20 procent. Het kennisveld “wegaanleg” richt zich op de opvang van deze groei. Het aanleggen van nieuwe wegen is één van de oplossingen. Daarnaast wordt er ook gekeken naar verbreding van bestaande wegen. De wegen worden aangepakt om ze veiliger te maken, en om te zorgen dat weggebruikers vlot op hun bestemming kunnen komen.
Voor dit kennisveld is gezocht naar octrooipublicaties die zijn ingedeeld in de IPC-classificatie groep “E01C: Constructie van of oppervlakken voor wegen, sportvelden en dergelijke; Machines of hulpgereedschap ten behoeve van het construeren of repareren”. Deze classificatie is wat breder dan wat hier beoogd wordt. Er zijn enkele subklassen vastgesteld, de beschrijving van de gebruikte klassen is opgenomen in de bijlage. In dit hoofdstuk worden alleen octrooiaanvragen besproken die bij het EOB en/of de WIPO zijn ingediend.
1.1
DE RESULTATEN
Aantal aanvragen 140
Er zijn in de periode 1990 - 2006 bijna 1.700 unieke octrooiaanvragen ingediend bij WIPO of EOB op het gebied van wegaanleg.
120 100 80 60
Figuur 1 bevat het aantal octrooiaanvragen per jaar. Het aantal aanvragen is gegroeid van circa 80 rond 1990, naar rond de 120 in 1998. Vanaf dat moment blijft het aantal aanvragen min of meer constant. De in de figuur weergegeven trendlijn geeft de stijging weer. In Figuur 2 staat de geïndexeerde ontwikkeling op het gebied van wegaanleg afgezet tegen de totaal-
40 20 0 1990
2006
350 300 250 200 150
Daaruit blijkt dat de groei in het aantal aanvragen in
100
circa 300. (De lichte daling in de laatste twee jaar
2002
trooiaanvragen "Wegaanleg"
alle octrooiaanvragen, over alle technologieën heen.
het aantal aanvragen in het totaal stijgt van 100 naar
1998
Figuur 1: Ontwikkeling aantal internationale oc-
ontwikkeling (1990 = 100). Dat is de ontwikkeling van
de wegaanleg achterblijft bij het totaal. De index van
1994
50 0 1990
1994
1998 Wegaanleg
2002
2006
Totaal
wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt doordat
Figuur 2: Geïndexeerde ontwikkeling in "Weg-
de cijfers nog niet compleet zijn). Voor wegaanleg is
aanleg" t.o.v. het totaal
de stijging veel beperkter, van 100 naar circa 150. 5
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
500 450
In Figuur 3 is het aantal aanvragen per land over de
440
400
onderzoeksperiode weergegeven. Duitsland is met 346
350
440 aanvragen koploper, gevolgd door de Verenigde
300 224
250 200
delijk minder. Er zijn 50 aanvragen afkomstig van
140
150
Staten met bijna 350. De andere landen scoren dui-
104 100
100
88
Nederlandse aanvragers. Daarmee is Nederland de 64
52
51
50
40
SE
AU
CH
NL
CA
50
10e aanvrager op dit gebied.
0 DE
US
FR
GB
JP
IT
Ov.
Figuur 3: Aantal aanvragen 1990-2006 per land
Figuur 4 bevat per land het aandeel in het totaal aantal aanvragen. Ongeveer een kwart van de aanvragen is afkomstig uit Duitsland, 20% uit de VS.
CH 3,0% AU 3,1%
NL CA Ov. 2,9% 2,4% 13,2%
SE IT 3,8% 5,2% JP 5,9%
Nederland is goed voor 2,9% van alle octrooiaan-
DE 25,9%
vragen. Dat is ongeveer even veel als gebruikelijk. Nederland is in het totaal (over alle technologiegebieden samen) goed voor 3,0% van de octrooiaan-
GB 6,1%
vragen. Duitsers en Fransen doen meer aanvragen
US 20,4%
FR 8,2%
dan gebruikelijk. Japanners doen juist minder aanvragen dan gemiddeld.
Figuur 4: Aandeel in aanvragen per land Totaal
De aanvragers
Aanvrager
Land
Wacker Construction Equipment
DE, US
61
Voegele AG J
DE, US
50
Tabel 2. geeft de bedrijven met het grootst aantal
Wirtgen Gmbh
DE, JP, US
44
internationale octrooiaanvragen (WO/EP) in de peri-
Caterpillar Inc
CH, JP, US
40
ode 1990 tot 2006. In bijlage 3 is een overzicht opge-
Colas SA
FR, GB
37
nomen, waarin de aanvragen van de grootste partij-
Bitelli Spa
IT
24
Bomag Gmbh
DE
24
Ingersoll Rand Co
US
19
Kuepper Weisser Gmbh
DE
19
ABG Werke Gmbh
DE
18
Astec Ind
US
17
Ammann AG
CH, DE, US
13
Komatsu Mfg Co Ltd
JP
13
Blaw Knox Co
GB, US
11
Dong Guoliang
CN
11
Dynapac
DE, SE
11
Tabel 1: Grootste aanvragers Internationaal
en van jaar tot jaar zijn weergegeven. Daarbij valt op dat de Chinese aanvrager, Dong Guoliang, in het laatste jaar erg hoog scoort. De grootste aanvragers op het gebied van wegaanleg zijn vooral Duitse bedrijven. De top drie is zelfs volledig Duits. Hoewel er ook octrooiaanvragen uit de Amerikaanse vestigingen van deze organisaties komen. Een kort profiel van de drie grootste aanvragers: Wacker Construction Equipment (DE) Wacker Neuson, zoals het sinds oktober 2007 heet, is een bedrijf dat lichte machines maakt die ingezet worden bij onder meer bodembewerking, asfaltering en betonwerkzaamheden. Er werken meer dan 3.700 mensen, bij een omzet van ruim € 740 miljoen.
6
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Voegele AG (DE) Ontwikkelt en fabriceert asfalteringsmachines.
Aanvrager
Claimt wereldwijd marktleider te zijn. Er werken
Volker-Stevin Groep
5
circa 1.000 mensen. Voegele is onderdeel van de nr.
Koninklijke Bam Groep NV
2
3 in deze lijst, de Wirtgen Groep.
Luijten Arend
2
Rij Hans Van
2
Beem B V
1
Betonboor Bleeker B V
1
Bouwmachinefabrik Lievers B V
1
Bredel Exploitatie BV
1
asfaltering. Op dit moment wordt de nieuwe, 580
Buysman Holding B V
1
kilometer lange, A1 autosnelweg in Polen door
Cleandust BV I O
1
Wirtgen aangelegd. Telt circa 4.400 werknemers en
Compa Tech N V
1
een omzet van € 1,4 miljard.
Corus Group
1
Dalfsen Rudolf Hendrik Van
1
De Vries Hugo
1
Desseaux H Tapijtfab
1
Esha Holding B V
1
H J L M T Roozen Beheer B V
1
Haasteren Andreas Gijsbertus V
1
Hak Milieutechniek B V
1
De grootste Nederlandse aanvrager van internatio-
Heijmans Infrastructuur B V
1
nale octrooien is de Volker Steven Groep. Deze heeft
Holland Railconsult B V
1
in de gehele periode 5 octrooien aangevraagd. BAM
Hollandsche Betongroep NV
1
heeft twee octrooiaanvragen gedaan. Grote en be-
Intron B V
1
kende namen in de Nederlandse wegenaanleg.
Janssen De Jong Infra B V
1
Martens En Van Oord Groep B V
1
Metholds Hertogenbosch BV
1
Nemaco Bouwmachines B V
1
Nido Universal Machines BV
1
op wijzen van straatstenen leggen. Hans van Rij
Ooijen Materieel B V Van
1
heeft uitvindingen gedaan voor funderingen van
Ooms Avenhorn Holding B V
1
straten en drogen van oppervlakten.
Pelt & Hooykaas
1
Reproad B V
1
Road Ware B V
1
Robostreet B V
1
Rook Pieter
1
Shell Group
1
Spekman Hermanus Willem Johann
1
Tipspit Holding B V
1
Toorenman Lambertus Roelof
1
Tu Delft
1
Twentse Recycling Mij
1
Vermeer Infrastructuur B V
1
Voorbij Groep BV
1
W O S Systeem B V
1
Wal Anne V D
1
Wth Vloerverwarming B V
1
Wirtgen (DE) Een onderneming die actief is in het hele veld van de wegaanleg, vanaf grondbewerking tot en met de
De Nederlandse aanvragers In Tabel 2 zijn alle Nederlandse aanvragers vermeld.
Er zijn ook enkele particulieren met twee octrooiaanvragen. Arend Luijten heeft octrooi aangevraagd
Aantal
Tabel 2: Nederlandse aanvragers EOB en/of WIPO
7
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
2.
Nederland
Inleiding In dit hoofdstuk worden de resultaten van Nederland besproken. Daarbij onderscheiden we twee onderwerpen: •
Octrooiaanvragen in Nederland
•
Octrooiaanvragen door Nederlandse organisaties
In Nederland kunnen octrooien zijn aangevraagd door buitenlandse organisaties.
Octrooiaanvragen in Nederland In Nederland zijn in de onderzoeksperiode 156 octrooien aangevraagd. Verreweg het grootste deel
18 16 14
daarvan (circa 140) is door Nederlandse aanvragers
12
gedaan. Het aantal octrooiaanvragen per jaar is
10
vermeld in Figuur 5. Als we het gemiddelde bekijken zit het aantal aanvragen rond de acht tot tien aanvragen per jaar.
8 6 4 2 0
Een duidelijke trend is niet waarneembaar in de cijfers. Het aantal aanvragen is het hoogste in 2000,
1990
1994
1998
2002
2006
Figuur 5: Aanvragen in Nederland per jaar
maar daarna valt het terug tot een zeer stabiel niveau van circa acht aanvragen. Aanvrager
Aantal
De grootste aanvragers in Nederland (2 of meer
Volker-Stevin Groep
9
octrooiaanvragen) staan in Tabel 3. De meeste aan-
Lely Entpr AG
6
vragers zijn bekende namen in het aanleggen van
Koninklijke Bam Groep NV
5
wegen. Een opvallende naam (en de enige Niet-
Hattum & Blankevoort BV
4
Nederlandse aanvrager in de lijst) is Lely. Dit is een
Nido Universal Machines BV
3
Zwitserse onderneming, die actief is in de agrari-
Hollandsche Betongroep NV
3
sche sector. De aanwezigheid in deze lijst wordt
Betonboor Bleeker B V
2
veroorzaakt doordat de octrooien allen betrekking
Gerrit Kroesen
2
hebben op het verspreiden van poedervormig mate-
Reimert B V Geb
2
riaal (IPC-klasse E01C19/20). Hier kan ook ver-
Transportbedrijf Van Vliet B V
2
spreiding van zand en grind (voor wegaanleg) onder
Vanite B V
2
worden verstaan.
Voorbij Groep BV
2
Ballast Nedam Infra B V
2
Naast de aanvragers die hier vermeld zijn, zijn er 117 aanvragers met één aanvraag.
8
Tabel 3: Grootste aanvragers in Nederland
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Octrooiaanvragen door Nederlandse organisaties 1
Land
n
Land
n
Nederland
130
17
VK
3
1
Waar vragen Nederlandse organisaties aan? Om
2
EOB
53
18
Hongarije
3
daar antwoord op te krijgen kijken we bij welke oc-
3
WIPO1
30
19
Nieuw Zee-
3
trooiverlenende instanties er octrooien zijn aange-
land
vraagd, afkomstig van in Nederland gevestigde aan-
4
Duitsland
29
20
Zuid Afrika
3
vragers.
5
Australië
21
21
Kroatië
2
6
Oostenrijk
16
22
Polen
2
In totaal zijn er in de onderzoeksperiode door Ne-
7
VS
12
23
Portugal
2
derlandse organisaties op 146 unieke vindingen,
8
Canada
9
24
Turkije
2
2
octrooi aangevraagd. Deze vindingen worden ge-
9
Denemarken
9
25
ARIPO
1
middeld bij 2,5 instanties aangevraagd. Hierbij moet
10
Spanje
8
26
Brazilië
1
wel worden opgemerkt dat aanvragen die gedaan
11
België
6
27
Tsjecho-
1
worden bij het EOB en de WIPO voor meer landen gelden.
Slowakije 12
Japan
6
28
Tsjechië
1
13
Noorwegen
5
29
Griekenland
1
Voor circa 90% van de vindingen wordt in Nederland
14
China
4
30
Ierland
1
octrooi aangevraagd, voor een derde wordt een Eu-
15
Finland
3
31
Luxemburg
1
ropees octrooi aangevraagd. In Tabel 4 is opgeno-
16
Frankrijk
3
32
Rusland
1
men waar door Nederlanders octrooi wordt aange-
Tabel 4: Waar vragen Nederlanders octrooi aan?
vraagd.
1
Aanvragen die gedaan worden bij EOB en de WIPO gelden voor verschillende landen. Een aanvraag bij de WIPO die ook in Europa geldig wordt, wordt ook als EOB-document gepubliceerd. In deze tabel is niet ontdubbeld voor dit soort documenten.
2
ARIPO is een regionale octrooiverlenende instantie, welke actief is in landen in Zuidelijk Afrika. Een aanvraag bij ARIPO geldt voor verschillende landen.
9
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
3.
Conclusies
Op basis van de onderzoeksresultaten kunnen we de volgende conclusies trekken: •
Aantal aanvragen in wegaanleg vertoont een
•
lichte stijging, beduidend minder snel dan bij andere technologieën. •
De Nederlandse aanvragers richten zich bij hun octrooiaanvraag voor het overgrote deel op Ne-
het aantal aanvragen dat ongeveer verwacht
derland.
Duitsland en Duitse bedrijven domineren de lijst van grootste aanvragers van octrooien.
10
in Nederland rond de acht per jaar. •
In internationaal perspectief scoort Nederland mag worden.
•
Het aantal octrooiaanvragen voor wegaanleg ligt
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 1. Overzichten octrooiaanvragers Onderstaande tabel (Bijlage 1.1) geeft de aanvragers van minimaal tien octrooien voor wegaanleg. Aanvragen moeten zijn ingediend bij WIPO of EOB in de periode 1990 tot 2006. Aanvrager
Land
Totaal ‘90 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06
Wacker Construction Equipment
DE, US
61
Voegele AG J
DE, US
50
Wirtgen Gmbh
DE, JP, US
44
Caterpillar Inc
CH, JP, US
40
2
Colas SA
FR, GB
37
5
Bitelli Spa
IT
24
Bomag Gmbh
DE
24
Ingersoll Rand Co
US
19
1
1
Kuepper Weisser Gmbh
DE
19
3
1
ABGWerke Gmbh
DE
18
Astec Ind
US
17
1
1
Ammann AG
CH, DE, US
13
Komatsu Mfg Co Ltd
JP
13
Blaw Knox Co
GB, US
11
Dong Guoliang
CN
11
Dynapac
DE, SE
11
5
3
1
2
2
8
5
4
9
8
1
4
4
6
4
1
5
3
2
3
3
1
1
3
5
2
2
2
5
3
4
1
1
2
2
2
4
4
5
1
1
6
6
2
4
3
3
4
4
2
2
3
5
3
1
2
1
2
2
4
4
2
2
4
3
1
2
1
1
3
3
5
1
3
5
1
1
3
1
1 1
1
4
4 3
2 3
1 2
1
2
6
1
1 4
1
3
1
4
2
3
2
1
5
4
6
2
1
1
2
2
3
1
1
4
1
1
1
1
1
4
1
2
1
1
1
1 1
1
2
5
3
4
1
1
2
2
3
1 1
1
2
3 1
1
1
1
1
3
1
1
1
2
7
1
2
In de volgende tabel staan aanvragers die in Nederland in de periode 1990 – 2006 minimaal twee octrooien hebben aangevraagd. Aanvrager
Land Totaal ‘90 ‘91 ‘92 ‘93 ‘94 ‘95 ‘96 ‘97 ‘98 ‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 ‘05 ‘06
Volker-Stevin Groep
NL
9
Lely Entpr AG
CH
6
Koninklijke Bam Groep Nv
NL
5
Hattum & Blankevoort Bv
NL
4
1
Nido Universal Machines Bv
NL
3
1
Hollandsche Betongroep Nv
NL
3
Betonboor Bleeker B V
NL
2
Gerrit Kroesen
NL
2
Reimert B V Geb
NL
2
Transportbedrijf Van Vliet B V
NL
2
Vanite B V
NL
2
1
1
Voorbij Groep Bv
NL
2
1
1
Ballast Nedam Infra B V
NL
2
2
2
1
1
1
1
1
6 1
1
1
1
1
1
2
1 1
1
1
1 1
1
2 1
1
2
1
1
11
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 2. IPC Classificatie Onderstaande tabel toont de omschrijving van de
land onder het hoofdstuk “Databanken”. De IPC-
technologie-gebieden met de bijbehorende klasse of
classificatie is beschikbaar in het Nederlands, maar
klassegroepen uit het International Patent Classifi-
hiervandaan zijn ook links beschikbaar naar een
cation systeem (IPC) voor dit kennisveld.
Engels- en Franstalige versie.
Het volledige bestand van de IPC classificatie is beschikbaar op de website van Octrooicentrum Neder-
(www.octrooicentrum.nl)
Wegaanleg Ontwerp of layout van wegen, bijv. voor geluidsvermindering of voor gasabsorptie
E01C1
Funderingen voor bestratingen
E01C3
Machines, gereedschap of hulpinrichtingen voor het bereiden of verdelen van bestratingsma-
E01C19
terialen, voor het bewerken van de aangebrachte materialen of voor het vormen, verharden of afwerken van de bestrating Apparatuur of processen voor oppervlaktestabilisatie in de wegenbouw en dergelijke, bijv. het
E01C21
mengen van borrowed aggregaat met een bindmiddel Hulpinrichtingen of hulpvoorzieningen voor het construeren, repareren, reconditioneren of
E01C23
opnemen van wegoppervlakken of soortgelijke oppervlakken
(/00 t/m /14)
(GEEN: wegmarkeringen)
12
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 3. Begippen Octrooi
daarom een reeëler beeld gekregen van de mate
Een octrooi, of met een ander woord een patent, is
waarin innovatie plaats heeft.
een volgens de wet verleend monopolie op de exploitatie van een uitvinding. De maximale
Internationale procedures
wettelijke duur van een octrooi is in bijna alle
Om een octrooi in meerdere landen te verkrijgen
landen 20 jaar. Octrooiwetgeving beoogt de
moet in elk land afzonderlijk een octrooiprocedure
(technologische) vooruitgang te stimuleren. Deze
worden gestart. Omwille van de harmonisatie van
stimulatie is tweeërlei. Enerzijds beschermt een
wetgeving en voor het gemak van de aanvrager van
octrooi de uitvinders en aanvragers (particulieren,
een octrooi in meerdere landen zijn een aantal
bedrijven, instellingen) tegen concurrentie,
internationale overeenkomsten gesloten. De
waardoor investeringen in innovatief onderzoek
belangrijkste zijn het Patent Cooperation Treaty
terug verdiend kunnen worden. Anderzijds worden
(PCT), dat door praktisch alle landen van de wereld
octrooien en aanvragen gepubliceerd en vormen de
is ondertekend en het Europees Octrooi Verdrag
octrooipublicaties een inspiratiebron voor verdere
(EOV) waarbij momenteel 31 landen uit Europa zijn
innovatie. Een mogelijke maat voor het
aangesloten. Het PCT-verdrag wordt uitgevoerd
innovatievermogen van een bepaald land is het
door de World Intellectual Property Organisation
aantal octrooiaanvragen per jaar op naam van
(WIPO) en het EOV door het Europees Octrooi
aanvragers of uitvinders met overeenkomstige
Bureau (EOB). Met één aanvraag kan nu in
nationaliteit.
meerdere landen tegelijk een octrooi worden aangevraagd. De desbetreffende instantie
Octrooiaanvragen / -verleningen / -publicaties
beoordeelt de aanvrage en stuurt deze dan door
Een octrooi wordt volgens nationale wet- en
naar de aangewezen landen (of regio's) voor de
regelgeving aangevraagd, beoordeeld, verleend en
vervolgprocedure. Ter onderscheiding van de
in stand gehouden. Een octrooiaanvrage wordt na
verschillende soorten aanvragen en octrooien
een periode van doorgaans 18 maanden
worden verschillende voorvoegsels bij de
geheimhouding gepubliceerd, terwijl verlening en
registratienummers gebruikt. Een aanvrage
publicatie van het eventuele uiteindelijke octrooi
ingediend bij de WIPO ontvangt de aanduiding WO,
nog jaren op zich kunnen laten wachten. Een octrooi
een aanvraag bij het EOB krijgt EP als voorvoegsel
dat niet wordt verleend wordt niet gepubliceerd,
en een nationale aanvraag in bijvoorbeeld de
maar de publicatie van de aanvrage blijft bestaan.
Verenigde Staten krijgt US toegevoegd aan zijn
Er zijn daarom meer octrooiaanvragen dan
unieke nummer. Al naar gelang de gevolgde weg
octrooien in de databases van octrooi-publicaties
spreekt men van de PCT-route, de EP-route of een
beschikbaar. Bij statistisch octrooionderzoek gaat
nationale route. Een aanvraag die via de WIPO bij
men voor het samenstellen van indicatoren bij
het EOB wordt ingediend wordt ook Euro-PCT
voorkeur uit van octrooiaanvragen in plaats van van
genoemd.
verleende octrooien. Er zijn er meer en ook al wordt een aanvrage geen octrooi, er ligt toch een innovatieve actie aan ten grondslag. Bovendien zijn aanvragen van recenter datum beschikbaar en ligt de indieningsdatum van een aanvrage dichter bij het 'tijdstip van uitvinding' dan de verleningsdatum van een octrooi. Door uit te gaan van aanvragen wordt
13
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Oudste prioriteit
European Classification (ECLA), de wat meer
Bij verlening van internationale aanvragen voor de
gedetailleerde Europese pendant van de IPC.
aangewezen landen ontstaan meerdere octrooien voor dezelfde uitvinding in verschillende landen.
Nationaliteit van de aanvrager
Deze octrooien behoren dan tot één zogenaamde
De aanvrager van een octrooi is degene die het
octrooifamilie. Aan al deze octrooien ligt een en
octrooi kan gaan exploiteren. De aanvrager is niet
dezelfde aanvrage ten grondslag. Deze aanvrage is
noodzakelijkerwijs ook de uitvinder en kan ook een
het oudste lid van de familie en wordt aangeduid
andere nationaliteit dan de uitvinder hebben. Een
met de term “oudste prioriteit”. De indieningsdatum
octrooiaanvrage kan op naam staan van meerdere
van deze aanvrage staat bekend als de “oudste
uitvinders en meerdere aanvragers van
prioriteitsdatum”. De oudste prioriteitsdatum is van
uiteenlopende nationaliteiten. De aanvrager kan
belang op het moment dat een uitvinding op
echter ook een landcode (= domicilie) voeren die
nieuwheid moet worden getoetst aangezien zij het
niet noodzakelijkerwijs overeenkomt met het land
tijdstip waarop de uitvinding is gedaan het dichtst
waarin een uitvinding is gedaan. Dit is vooral het
benaderd. Ook het land van indiening van de oudste
geval bij grote “Internationals”, waarbij het
prioriteit is van belang. Meestal is dat het land van
hoofdkantoor de registratie van de octrooiaanvragen
vestiging of herkomst van de uitvinder of de
centraliseert in speciaal opgezette units
aanvrager. In dit onderzoek wordt voor de datum
(Voorbeelden hiervan zijn IP Holdings als: DSM IP
van indiening de oudste prioriteitsdatum gebruikt en
Assets BV en Philips Intellectual Property and Stan-
niet de datum waarop de aanvraag bij de WIPO, het
dards (IP&S)).
EOB of (bijv.) het United States Patent and Trademark Office (USPTO) is ingediend. De
Indicatoren
allereerste aanvraag (: degene met de oudste
Octrooien worden wereldwijd al lange tijd
prioriteitsdatum) ligt in de tijd gezien het dichts bij
nauwkeurig geregistreerd en zijn momenteel
de oorspronkelijke uitvinding.
grotendeels via computerbestanden toegankelijk. Dit heeft er toe bijgedragen dat de belangstelling
Periode van onderzoek
voor innovatie gerelateerde indicatoren op basis van
Wegens de gehanteerde geheimhoudingsperiodes
octrooien is toegenomen. De nationaliteit van
(tot maximaal 18 maanden vanaf indiening en zelfs
aanvragers van octrooien geeft bijvoorbeeld een
30 maanden bij de PCT-route) zijn gegevens over
beeld van de innovatieve capaciteit van het
aantallen octrooiaanvragen voor de meest recente
bedrijfsleven van het betreffende land, terwijl de
jaren onvolledig. Dit geldt in nog sterkere mate voor
nationaliteit van de uitvinder als indicator voor (de
verleningen.
innovativiteit van) het onderzoeksklimaat in een bepaald land wordt beschouwd. Om landen
Technologiegebied
onderling met elkaar te vergelijken kunnen
De (nationale) octrooibureaus hanteren een
aantallen aanvragen/octrooien per land
classificatiesysteem om een uitvinding onder te
genormeerd worden naar bijvoorbeeld het aantal
brengen in een technologiegebied. Dit
inwoners, het bruto nationaal product, de nationale
vergemakkelijkt het zoeken naar soortgelijke
onderzoeksbestedingen enzovoort. Niettemin blijft
octrooien bij het beoordelen van de nieuwheid van
het lastig om landen onderling te vergelijken
een octrooiaanvraag. Dit classificatiesysteem is de
vanwege verschillen in gewoonten, wetgeving en
zogenaamde International Patent Classification
procedures. In dit onderzoek wordt onder andere
(IPC), die momenteel uit ongeveer 70.000 ingangen
gerefereerd aan de octrooipositie van verschillende
bestaat. In dit onderzoek is bij het zoeken in de
landen op grond van het aandeel dat (aanvragers
databases gebruik gemaakt van de IPC en van de
uit) verschillende landen hebben in het
14
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
totaal aantal aanvragen in de periode van onderzoek. Consistentie van de octrooidatabases De informatie die gebruikt wordt ten behoeve van de analyses is voor het octrooiproces secundair. Het gevolg is dat met name op het gebied van naamgeving van aanvragers en uitvinders er vele spellingsvarianten gevonden worden in de databases. Zonder meer tellen zou een uiterst vertekend beeld geven van de actieve partijen. Ook overnames en afsplitsing van ondernemingen leidt tot over- of onderschatting van actieve partijen. Bij de analyses probeert OCNL zo goed als mogelijk is informatie bij de juiste aanvrager of uitvinder te plaatsen. De afspraak is dat het domicilie van zowel de aanvrager(s) als van de uitvinder(s) op de octrooiaanvrage worden vermeld. Niet in alle gevallen wordt deze (correct) vermeld. Deze onvolkomenheden zijn niet (eenvoudig) te verhelpen. Door het kiezen van doorgaans consistente documentverzamelingen worden de problemen geminimaliseerd. Ook zijn er (zij het beperkt) inconsistenties en fouten bij het toewijzen van de classificatiesymbolen aan de octrooiaanvragen. Door zoveel mogelijk gebruik te maken van de publicaties van het EOB (: EP-documenten) en die van de WIPO (: WO-documenten) worden de problemen geminimaliseerd.
15
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 4. Gebruikte landcodes Landcode
16
Land
AR
Argentinië
AT
Oostenrijk
AU
Australië
BE
België
BR
Brazilië
CA
Canada
CH
Zwitserland
CN
China
CZ
Tsjechië
DE
Duitsland
DK
Denemarken
ES
Spanje
FI
Finland
FR
Frankrijk
GB
Engeland
GR
Griekenland
HK
Hong Kong
HU
Hongarije
IE
Ierland
IL
Israël
IN
India
IT
Italië
JP
Japan
KE
Kenia
KR
Zuid-Korea
LT
Litouwen
LU
Luxemburg
MC
Monaco
MX
Mexico
NL
Nederland
NO
Noorwegen
NZ
Nieuw Zeeland
PL
Polen
PT
Portugal
RU
Rusland
SE
Zweden
SG
Singapore
SI
Slovenië
SK
Slowakije
TR
Turkije
US
Verenigde Staten
ZA
Zuid Afrika
OCTROOICENTRUM NEDERLAND
Bijlage 5. Afkortingen Afkorting
Verklaring
EOB
Europees Octrooi Bureau
EP
European Patent (Europese octrooi(aanvrage)
EPO
European Paten Office (Engelse naam voor EOB)
EPODOC
EPO Documentation
KOB
Cluster Kennisontsluiting en Beleidsinteractie van Octrooicentrum Nederland
WIPO
World Intellectual Property Organisation
17
