Geweld binnen je eigen vertrouwde omgeving komt hard aan

Geweld binnen je eigen vertrouwde omgeving komt hard aan > pag. 12

magazine van MEE ijsseloevers

Najaar 2009

Dansen is plezier voor… > pag. 4

Ondernemen met een beperking: zoeken naar evenwicht > pag. 8

3

MEE Magazine Colofon

i

Inhoud Nr 3

door Eric van Vollenhoven | foto bert treep

4

6

Redactie Postbus 517, 8000 AM Zwolle T 038 455 46 46 | F 038 452 86 27 E [email protected] www.mee-ijsseloevers.nl

Inzenden van bijdragen Inleverdatum voor nummer 4 - 2009: 2 november 2009 Fotografie MEE Nederland, Bert Treep, e.a. Vormgeving Artoos en Remco Sikkel van Zoest Druk Drukkerij Meijerink I Dalfsen Copyright Overname van artikelen of gedeelten hiervan alleen na toestemming van de redactie.

Ik wens u veel leesplezier.

3

Eric van Vollenhoven Bestuurder MEE IJsseloevers VrijUitActiefmarkt

Informatiemarkt vrijetijdsbesteding voor mensen met een beperking

4

Regelrecht

Verlies van begeleiding AWBZ:

14 Informatieavonden van het Overijssel Platform VG (voorheen RFvO) en MEE.

‘Ik denk dat mijn kinderen trots op me zijn’

ondernemen met een beperking:

zoeken naar een evenwicht

‘Als ervaringsdeskundige kan ik iets voor anderen betekenen’

MEE Magazine wordt gemaakt in samen werking met andere MEE-organisaties en MEE Nederland.

Geweld binnen je eigen vertrouwde omgeving komt hard aan

2 | MEE magazine Najaar 2009

11

Danssport op maat

8

12 FinanciËle uitbuiting, huiselijk

Voorwoord

Blijf positief

Dansen is plezier voor…

6 Rob kamphues

3

MEE helpt

Vertrouwenspersoon Loopt het contact tussen u en een consulent van MEE niet zoals u had verwacht en komt u er samen niet uit? Dan kunt u als cliënt van MEE IJsseloevers altijd een beroep doen op de vertrouwenspersoon van MEE IJsseloevers, Joanke Visser. Zij is tijdens kantooruren telefonisch bereikbaar bij Bureau Bezemer en Kuiper via T 010 28 09 47

Contact met MEE 0900 - 999 88 88 (lokaal tarief) www.mee-ijsseloevers.nl [email protected]

Iedereen is weer van vakantie terug. Vol met nieuwe energie en nieuwe plannen. Het is soms vreemd om in dezelfde periode veel over de crisis te lezen, en de crisis ook te merken. Voor de mensen waar MEE voor werkt is de crisis vaak dichtbij. Mensen verliezen hun baan, steeds meer mensen hebben schulden. Gelukkig is de crisis volgens deskundigen het dieptepunt voorbij. Hoewel we dat niet meteen zullen merken is het wel een gunstig voorteken. Ook gunstig is de verruiming van de AWBZ pakketmaatregel, waardoor u bij een gedeeltelijk verlies van indicatie ook een beroep op MEE kunt doen. Blijf positief en geniet van alle positieve dingen die u tegenkomt. Net zoals de dansers volop genieten, u leest het in ons artikel over danssport op maat.

8

Redactie: Christel Opstal, Inge Molevelt, Ria Brands, Sabine Hollak, Dieuwke Dijk en Jeanine Ruhof.

Eric van Vollenhoven

Blijf positief

/ Najaar 2009

12

4e JAARGANG, NR. 3 Najaar 2009 MEE Magazine MEE Magazine is het relatiemagazine van MEE IJsseloevers. MEE Magazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 5.000 exemplaren.

www.mee-ijsseloevers.nl

geweld, ontspoorde zorg:

15 10 10 10 10

MEE Idee Kort

VrijUitActiefmarkt

informatiemarkt vrijetijdsbesteding voor mensen met een beperking

Cursus Vriendschap & Relatie Buurtvriendenkring Deventer Frion Mega Muziek Spektakel Onderzoek naar vrijetijdswensen

mee ijsseloevers

Sporten, swingen, koken, dansen en nog véél meer; het aanbod op de vierde editite van de VrijUitActiefmarkt is gevarieerd en er is voor elk wat wils. Jong en oud, mensen met een lichamelijk of verstandelijke beperking, mensen met autisme of mensen met een chronische ziekte: iedereen die geïnteresseerd is, is welkom op zaterdag 3 oktober op de VrijUitActiefmarkt, in de centrale hal en de sporthal van De Vogellanden, centrum voor revalidatie, aan de Hyacinthstraat 66a in Zwolle.

Een greep uit de activiteiten: MusiXanders laat het publiek swingen met hun Djembee’s tijdens de muziekworkshop, Zes op Maat maakt werk van koken tijdens een kookworkshop, Revas de Peperbus biedt informatie over aangepast sporten, Stichting Kids Zwolle verzorgt een kinderactiviteit en vereniging ‘Plezier in Dansen’ laat zien hoe leuk dansen in een rolstoel is. Zaterdag 3 oktober is een leuke dag uit voor iedereen. Parkeren is gratis en de toegang tot de VrijUitActiefmarkt ook. <

Najaar 2009 MEE magazine | 3

danssport op maat

Noordnederlands kampioenschap was, werd er vaak ook wel iets voor de G-klasse georganiseerd, waar de dansers van Trebokama dan ook meedansten. Tot drie jaar geleden.

Dansen is plezier voor… Gezellig op dansles. Bij een dansschool of met een groep vrijwilligers. Echte dansen zoals de Quick Step en de Tango of alleen een ‘fundans’ als de Hokey Pokey. Elke veertien dagen een uurtje of meedoen aan de Nederlandse kampioenschappen. Bij dansen is alles mogelijk vertelt Emmely Lefèvre, die zelf ook heel graag danst.


Ze zeggen wel: dansen is plezier voor twee. Maar volgens Emmely klopt dat niet. Zij zegt: dansen is wel plezier voor 40! En Emmely kan het weten. Ze is namelijk vrijwilliger bij de dansgroep van Trebokama in Meppel en ziet elke veertien dagen een grote groep mensen met een beperking een ochtend dansen en plezier hebben. ‘Sommige mensen dansen al vanaf het begin met deze groep, dat wil wel wat zeggen!’ Trebokama danst in Meppel in dansschool Van de Stroet. Al dertig jaar. ‘Het is een hele leuke groep om mee te dansen’, zegt dansleraar Cor van de Stroet. Je kunt ook aan hem zien dat hij er zelf plezier aan beleeft. Zoals dit voorjaar, toen Cor dagvoorzitter was op het minisymposium van MEE IJsseloevers over de vriendenkringen. Hij deed dat met veel enthousiasme. En hij genoot, net als de bezoekers van het symposium, van het optreden van ‘zijn’ Trebokama. Eén grote familie ‘Het is een hele gemengde groep’, zegt Emmely, ‘net één grote familie. We hebben mensen met een verstandelijke beperking, met NAH of een autisme spectrum stoornis. Maar ook twee blinde broers die goed kunnen dansen. Ook al zien ze niet, ze horen de danspassen en de muziek, en daar genieten ze van.’ Een deel van de groep deed wel eens mee met danswedstrijden in Noord Nederland. En als er een

Danssport op maat Een aantal mensen, waaronder Emmely en dansleraar Cor van de Stroet, hadden het wel eens over een zelfstandig Nederlands kampioenschap voor de G-klasse. Dat zou leuk zijn. ‘Cor wist dat er veel meer dansscholen waren die danslessen organiseerden voor deze groep. Maar eigenlijk wisten we niets van elkaar.’ Om dat te veranderen richtte Cor, samen met David Simon (een bekende naam in de danswereld) en Stefan Nijmeijer (de danspartner van Emmely) de Stichting Danssport op maat Nederland op. Het doel van de stichting is onder andere dat de verschillende dansscholen van elkaar leren. Daarom is er twee keer per jaar een studiedag. Alle aangesloten scholen en dansclubs komen dan bij elkaar om ervaringen, tips en lesmateriaal uit te wisselen. Emmely, die werkt als consulent bij MEE IJsseloevers, geeft daar workshops. ‘Daarin heb ik bijvoorbeeld een keer verteld hoe je uitleg geeft. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: links en rechts, maar misschien is het wel makkelijker om te zeggen: de kant van de bar en de kant van de spiegel. In een andere workshop heb ik stellingen voorgelegd over dingen die je tijdens de dansles tegen kunt komen. Het is heel leuk om daar over te discussiëren en om later te horen dat dansleraren daar ook echt iets aan gehad hebben.’ Een andere belangrijke doelstelling van de stichting is natuurlijk de organisatie van het Nederlands kampioenschap voor de G-klasse. ‘Dit jaar al voor de derde keer.’ Nederlands kampioenschap Het Nederlands kampioenschap wordt gehouden op Papendal, het sportcentrum van het Nederlands Olympisch Comité. Er zijn drie verschillende groepen. De rolstoelklasse, de duo’s (beide danspartners hebben een beperking) en de combi (een danspartner met een beperking danst met een vrijwilliger). Bij de eerste twee kampioenschappen werden alleen de Engelse wals, de Quick Step en de Tango gedanst. Nu bij het derde kampioenschap is ook de Cha Cha toegevoegd. ‘Het is net als bij andere kampioenschappen, met juryleden, een finale en het Wilhelmus voor de paren die uiteindelijk op het podium staan.’ Bij de duo- en de combigroep dansen eigenlijk alleen maar kampioenen, zegt Emmely. ‘Iedereen krijgt een medaille. En als je in de finale terechtkomt, dan ben je een superkampioen en strijd je om de eerste plaats.’

‘Iedereen krijgt een medaille. En als je in de finale terechtkomt, dan ben je een superkampioen en strijd je om de eerste plaats.’ Zo’n Nederlands kampioenschap is echt een feestje. Er is elk jaar een artiest en iedereen heeft er veel plezier, weet Emmely inmiddels uit ervaring. Iedereen kan dansen Het mooie van de danssport is dat iedereen mee kan doen. Emmely: ‘Bij sommige sporten hoor je wel eens dat mensen van hoog en laag niveau niet goed samen kunnen sporten. Het leuke van dansen is dat het niet uitmaakt. Welke beperking je hebt is niet zo belangrijk. En het is ook niet belangrijk of je een bekende trainer hebt of lid bent van een vrijwilligersdansgroep. Ik zie dat bij Trebokama. De mensen zijn heel verschillend, maar dat maakt bij ons niet uit. Het is gewoon écht heel leuk.’ <


OP DE VOORGROND

i

MEER OVER ROB KAMPHUES

Geboren op: 16 september 1960. Woonplaats: Purmer.

www.kro.nl

waren daar op zoek naar nieuwe diersoorten. We vaarden in een kano. Tussen krokodillen van wel zeven meter. Heel eng, maar ook zo mooi!’

Favoriete eten: Sushi en Italiaans. Mooiste boek: Giovanni’s Room van James Baldwin. Favoriete muziek: Zucchero, Harry Nilsson en Marlijn Weerdenburg. Beste cabaretiers: Herman van Veen, Wim

Wat vindt je familie van jouw gevaarlijke avonturen? ‘Toen mijn ex-vrouw het boek las, zei ze: als ik dit van tevoren wist, had je nooit mogen gaan. Maar mijn kinderen zijn wel trots denk ik.’

Helsen, Micha Wertheim en Marc Marie Huijbrechts. Leukste sport: Schaatsen en autoracen. Favoriete vakantielanden: Thailand, Italië en heel Afrika. Huisdieren: ‘Geen, twee kinderen is meer dan genoeg!’ Rob Kamphues heeft een eigen website: www.robkamphues.nl.

LANDELIJKE REDACTIE | OKEE-KRANT FOTO’S KRO / LEENDERT JANSEN

‘Ik denk dat mijn kinderen trots op me zijn’ Rob Kamphues is programmamaker. Je kent hem misschien van tv-programma’s als Kamphues boeit en De reünie. Hij schreef ook een boek: Naar de haaien. Daarin vertelt hij over alle spannende dingen die hij voor de tv doet. Wij vroegen hem naar zijn avonturen.


Je bent begonnen als cabaretier. Heb je altijd al op het toneel willen staan? ‘Toen ik 6 jaar was, wilde ik al het toneel op. Maar later vond ik presentator Willem Ruis op tv ook heel goed. En nog weer later was ik fan van cabaretier Freek de Jonge. Maar ik wilde veel meer worden. Zoals autocoureur. En Batman!’ Voor televisie heb je spannende dingen gedaan. Zoals met haaien zwemmen. Wat is het gevaarlijkste dat je ooit hebt gedaan? ‘Ik ben levend begraven. In een doodskist. Onder een fietspad waar fietsers overheen reden. Op het moment zelf deed ik alsof ik niet bang was. Maar ik heb er jaren slecht van geslapen.’

Je bent presentator, cabaretier en schrijver. Wat doe je het liefst? ‘Misschien wel schrijven. Lekker in mijn eigen wereldje. Zo heb ik van niemand last.’ Je hobby is autoracen. Waarom doe je dat? ‘Het is leuk om iets te besturen dat sterker is dan jezelf. En te merken dat je zoiets gevaarlijks toch de baas kunt zijn. Het was altijd al een jongensdroom.’ Wat vind je ervan dat jouw boek ‘Naar de haaien’ is uitgegeven in eenvoudige taal? Ik vind het geweldig. Een eer. Mijn zoon van 10 jaar leest het voor aan zijn jongere broertje. Ze moeten allebei lachen als het over hun gaat. Ik vind het leuk dat iedereen dit boek kan lezen. Ook mensen die niet vaak boeken kopen. Ik denk dat die mensen wel naar mijn tvprogramma’s kijken. Mijn boek is dus ook echt voor hen bedoeld.’ <

MAKKELIJK TE LEZEN KRANTEN & BOEKEN

Dit interview verscheen eerder in de Okee-krant, de begrijpelijkste krant van Nederland – speciaal voor mensen met een verstandelijke beperking.

Waarom doe je graag gevaarlijke dingen? ‘Geen idee! Misschien voel je extra dat je leeft als je iets gevaarlijks doet.’

Meer lezen? Maak kennis met de Okee-krant en lees maandelijks het belangrijkste nieuws, leuke weetjes, praktische verhalen & tips en een rubriek met contactadvertenties. Bel voor een abonnement: 020-520 60 70, of mail: info@een-

Je bent veel in het buitenland geweest voor je programma’s. Welke reis zul je nooit vergeten? ‘Ik heb twee weken met een boot op de rivier de Amazone gevaren. Die stroomt door Zuid-Amerika. We

voudigcommuniceren.nl. Meer makkelijk te lezen boeken en kranten? Kijk op www. eenvoudigcommuniceren.nl.

2008 MEE magazine | 7 Najaar 2009

ARBEID

ONDERNEMEN MET EEN BEPERKING: ZOEKEN NAAR EVENWICHT

i

LANDELIJKE REDACTIE | ANNETTE ABELS FOTO MYLENE SIEGERS

‘Als ervaringsdeskundige kan ik iets voor anderen betekenen’ Henri van de Langenberg was interim-manager in meerdere branches, onder andere bij een biochemisch bedrijf. Acht jaar geleden kon hij na een ernstig autoongeluk letterlijk geen vinger meer bewegen. Nu is hij yogadocent en eigenaar van een indrukwekkend yogacentrum waar hij onder meer mensen met een beperking Remedial Yogales geeft. Hoe komt een strategisch en analytisch mens tot iets spiritueels? En hoe heeft hij de weg naar het ondernemerschap ervaren?


‘Als je een beperking hebt en je wilt een eigen bedrijf starten, laat je dan niet snel ontmoedigen. Als je een idee hebt, bereid het goed voor want je hebt nog veel meer hobbels te nemen. Laat je plannen dus rijpen. Je mag idealen hebben, maar plan wel. Kijk vooruit. Je beperking is iets wat je mogelijkheden biedt, maar ook iets waar je rekening mee moet houden. Denk aan jezelf, je gezondheid en werk van daaruit naar iets toe. Schroom niet om hulp in te roepen, zoek dus de mensen die de zelfde beleving hebben als jij.’

Op een onopvallende plek op een industrieterrein in Maartensdijk is Shamballa Nederland gevestigd, het yogacentrum van Henri van de Langenberg. Niets doet vermoeden dat hier een rustiek yogacentrum is gehuisvest. De locatie straalt rust uit. Hier worden yogalessen en -opleidingen gegeven en orthomoleculaire geneeskunde toegepast. De specialisatie vormt neurologie. Dat laatste heeft een reden. Bijna negen jaar geleden liep Henri na een auto-ongeluk een ernstige vorm van CRPS (chronisch regionaal pijnsyndroom) op. Gecompliceerde neurologische aandoeningen waren het gevolg. Na een experimentele operatie raakte hij verder verlamd, dit in combinatie met andere neurologische complicaties. Na jarenlang experimenteren met enzymen, aminozuren, vitaminen en mineralen, is hij nu zover hersteld dat hij beide armen en benen weer kan gebruiken.

Mijn levenskracht en drijfveer is het stukje levensvreugde dat ik terug heb gekregen doordat ik weer beter ben gaan functioneren Na zijn ongeluk geeft Henri onder andere Remedial yoga voor mensen met een beperking of chronische ziekte. ‘Een weg van niet-kunnen naar wel-zijn’, noemt hij dat. Men wordt zich bewuster van lichaam en geest op een ontspannen manier, door aangepaste oefeningen in combinatie met ademhalingstherapie. Mogelijke effecten? Minder medicijngebruik, een betere nachtrust en een spijsvertering die in balans is. En: ‘Je kunt de energie voelen stromen in lichaamsdelen die ‘gevoelloos’ waren.’ Voor het ongeluk was je interim-manager en gaf je leiding aan grote projecten in onder andere de biochemie. Hoe kwam je eigenlijk met yoga, toch iets heel anders, in aanraking? ‘Ik heb 23 jaar judo en yui yitsu beoefend en daar kwam op een gegeven moment ook yoga aan bod. Vooral de ontspanningstechnieken daarvan. Ik wilde me daar verder in ontwikkelen. Zodoende heb ik de docentenopleiding en vervolgens de meester-opleiding gedaan. Daarna ben ik het yogacentrum Shamballa gestart. Naast mijn werk en Shamballa, gaf ik ook nog les in judo, EHBO en kaarsen maken. Het ondernemen zit me dus wel in het bloed. Maar alles wat ik naast mijn vaste werk ondernam, was ook bedoeld om dat werk los te kunnen laten. Het gaat om het zoeken en vinden van een evenwicht daarin, waardoor je uiteindelijk in balans komt.’ Wanneer ontstond het idee om ook mensen met een beperking les te gaan geven? ‘Mijn levenskracht en drijfveer is het stukje levensvreugde dat ik terug heb gekregen doordat ik weer beter ben gaan functioneren. Ik vind het belangrijk dat dat ook beschikbaar is voor anderen die nog niet zover zijn. Na alles wat ik heb meegemaakt aan therapie, medicatie en revalidatie, wist ik: met deze ervaringen kan ik ook voor anderen iets betekenen. Ik wilde ze delen, uitdragen. Een soort missie. Ik ben ervaringsdeskundige; maar vanuit yoga- en sportoogpunt weet ik ook hoe mensen moeten bewegen.’

www.mee.nl

Op welk moment ontstond het idee om zelfstandig ondernemer te worden en niet meer terug te keren in je oude vak? ‘Als interim-manager terugkeren was onmogelijk. Ik was een risicofactor geworden voor bedrijven. Ik word dagelijks verpleegd, dat kost tijd. Bovendien ben ik afhankelijk van rolstoeltaxivervoer, ook dat kost tijd. Een manager moet flexibel zijn. Het is duidelijk: ik heb mijn mogelijkheden, maar ook mijn beperkingen. En ik moet oppassen dat ik daar niet aan voorbij ga. Als je met een fysieke handicap gaat ondernemen, moet je op een andere manier op je lichaam letten en anders met tijd omgaan dan iemand die ‘gezond’ is. Bij Shamballa wilde en kon ik, toen ik langzaamaan herstelde, steeds meer gaan ondernemen. Door mijn bedrijfskundige achtergrond kijk ik analytisch en strategisch naar bepaalde zaken. Ik zag mogelijkheden voor Shamballa. Bovendien wilde ik mijn eigen ideeën vormgeven, nieuwe dingen ontwikkelen en daarin groeien in mijn eigen tempo.’ Wat is je doel als ondernemer? Naast het yogacentrum ben ik bezig met het opzetten van een thuiszorgorganisatie. Dit plan is ontstaan nadat ik in vijf jaar tijd 90 verschillende mensen aan mijn bed heb gehad. Dat kan anders, dat móet anders. De manager die ik hiervoor op het oog heb, zit volledig op een lijn met mij als het gaat om de aanpak, de invulling en mijn ideeën hierover. Zij gaat dit gedeelte volledig oppakken, omdat ik ook hierin mijn beperkingen ken. Zij kan afspraken maken en klanten bezoeken.

Het is geweldig om te zien dat mensen net zo enthousiast zijn als ik en dat ook weten uit te dragen Uiteindelijk wil ik van Shamballa graag een zorgcentrum maken waar je terecht kunt voor ‘wellness’. Ik betrek brancheorganisaties erbij en ik ben in gesprek met een fitnesscentrum dat ook fysiotherapie aanbiedt en we kijken wat we aan kruisbestuiving kunnen doen.’ Hoe wil je dat bereiken? Het is geweldig om te zien dat mensen net zo enthousiast zijn als ik en dat ook weten uit te dragen. Daar wordt de basis gelegd. Een gedegen voorbereiding is hierbij meer dan het halve werk. We hebben daarom goed gezocht naar een specifiek softwarepakket in combinatie met een goed computersysteem waar alles in zit: administratie, klachtenbehandeling, een registratiesysteem, routeplanners en roosterplanning. De klant kan thuis alles precies volgen. Ik wil dat mensen kwaliteit krijgen; dat bepaalt mede ook hun kwaliteit van leven. Wij willen mensen stimuleren, er uit halen wat mogelijk is. Zeker als het gaat om mensen met een beperking of chronische ziekte. Dat gaat verder dan alleen iemand behandelen. In de yoga draait het om geven en nemen. Als je iets geeft, krijg je het ook terug. In dat opzicht benader ik alles op holistische wijze en ook hier draait het weer om balans. Mijn droom is echter om ooit nog een researchcentrum op te zetten, met als basis mijn biochemische theorieën. Zodat medicatie ontwikkeld kan worden die mensen met bijvoorbeeld een dwarslaesie kan laten herstellen. Dat kost onderzoek, dus tijd, heel veel tijd en enorme financiële investeringen, maar niets is onmogelijk. <


Regelrecht

Kort Buurtvriendenkring Deventer

Cursus Vriendschap & Relatie

Sommige mensen maken heel gemakkelijk vrienden. Anderen

Als je het leuk vind om je buurtgenoten beter te leren kennen?

hebben er wat meer moeite mee. Ook mensen met een beper-

Je meer thuis te voelen in je buurt of samen leuke dingen te

king vinden het vaak lastig om vrienden te maken.

doen? Dan is de buurtvriendenkring misschien iets voor jou.

Dit najaar kunt u bij MEE IJsseloevers in Zwolle terecht om te

Groepjes buren (met en zonder beperking) met dezelfde inte-

leren hoe u een vriendschap of relatie begint én onderhoudt.

resses worden aan elkaar gekoppeld en gaan samen leuke

Ook als u wilt leren wat uw grenzen zijn en hoe u ‘nee’ zegt.

dingen doen. Denk aan bowlen, spelletjes doen of een maaltijd

Of als u meer wilt weten over intimiteit en seksualiteit.

koken.

Bel dan voor meer informatie of opgave Ietje Roerig bij MEE

Woon jij in Deventer, in de wijk Colmschate of Keizerslanden,

T 038 455 46 46

meld je dan aan bij Daphne Stroobants, MEE T 0570 66 78 78

Frion Mega Muziek Spektakel

Op 7 oktober 2009 vindt het Frion Mega Muziek Spektakel plaats in Zwolle. Het 2e Frion Mega Muziek

www.mee.nl

De rubriek REGELRECHT brengt voorlichting over weten regelgeving die van belang kan zijn voor de cliënten van MEE. Deze keer over de Pakketmaatregelen AWBZ.

Verlies van begeleiding AWBZ: MEE helpt

Spektakel voor jou, je vrienden, familie en begeleiding. Nederlandse topartiesten zetten ook deze keer de IJsselhallen in Zwolle op

VraagRaak

z’n kop. Meeklappen, meezingen en

Eind dit jaar bestaat VraagRaak 10 jaar.

natuurlijk meedansen met Gerard

VraagRaak is het steunpunt medezeg-

Joling, Jannes of vele anderen; het

genschap van KansPlus. Zo ondersteunt

kan allemaal. Iedereen is vanaf

VraagRaak cliëntenraden bij het doen

12.30 uur welkom in de IJsselhallen

aan medezeggenschap. Het tienjarig

te Zwolle. De voorstelling begint om

bestaan wordt gevierd met een congres

14.00 uur.

over veiligheid. Meer informatie: www.kansplus.nl

Populaire artiesten verzorgen tijdens het Frion Mega Muziek Spektakel een spetterend optreden! Er zijn optredens van Gerard Joling, Jannes, Harm Wolters, IJssel Duo, Wolter Kroes, Stef Ekkel, Henk Wijngaard en Dennie Christian. Aan alles is gedacht! Ook aan spe-

LANDELIJKE REDACTIE | ED VERVOORN

ciale begeleiding. Voor, tijdens en na de voorstelling staat een groot team van vrijwilligers voor jullie klaar met alle mogelijke diensten. Er zijn ook diverse (onbemande) verzorgingsruimtes met professionele faciliteiten. De entreeprijs is € 20,00. www.frionmms.nl

Onderzoek naar vrijetijdswensen In opdracht van de gemeente Olst-Wijhe gaat MEE IJsseloevers een onderzoek doen naar de vrijetijdsbehoeften van mensen met een verstandelijke beperking. Mensen die in deze regio wonen worden benaderd en gevraagd of ze mee willen werken aan dit onderzoek. De gemeente wil graag weten wat mensen willen en gaan aan de hand van de resultaten kijken of ze op vrijetijdsgebied activiteiten kunnen ontwikkelen. Voor meer informatie, kunt u contact opnemen met MEE,

Veel mensen met een lichte beperking kregen tot aan 2009 een indicatie voor begeleiding. Die begeleiding hebben zij nodig om zo zelfstandig mogelijk te kunnen leven. Maar per 1 januari 2009 mogen hiervoor geen indicaties meer gegeven worden. Wat nu? MEE vindt het belangrijk dat u toch wordt geholpen. Daarom is er afgesproken dat er een overgangsregeling komt. Begeleiding werd betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, de AWBZ. Om precies te zijn: de ondersteunende en activerende begeleiding. Maar de regering vindt dat deze wet teveel is gaan kosten. Daarom mag het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) geen indicaties meer afgeven voor begeleiding aan mensen met een lichte beperking.

Misschien heeft u al een brief gehad van het CIZ waarin dit staat. Als uw indicatie voor begeleiding afloopt, kunt u dit jaar bij MEE terecht. We zoeken samen met u dan naar een goede oplossing.

schien kan iemand u bij bepaalde dingen begeleiden? Wellicht kunnen we uw netwerk (samen) uitbreiden? Bijvoorbeeld met iemand waarvan u niet wist dat hij of zij graag zou willen helpen.

Voor mensen met een ernstige of matige beperking verandert er niets. Zij houden de hulp vanuit de AWBZ. Om wie gaat het dan wel? De regeling geldt voor mensen die een alleen lichte vorm van begeleiding nodig hebben. Bijvoorbeeld iemand die langskomt en helpt met het structuur aanbrengen in de dagindeling. Of iemand die zorgt dat de financiële administratie op orde blijft. Het CIZ bepaalt dit. U krijgt een brief van het CIZ als u geen nieuwe indicatie krijgt. Wanneer krijgt u die brief? Dat ligt eraan tot wanneer uw huidige indicatie loopt. Want tot die tijd verandert er voor u nog niets. In de brief van het CIZ staat dat u voor tijdelijke ondersteuning bij MEE in uw regio terecht kunt.

Als het netwerk niet de goede oplossing kan bieden, kijken we samen verder. Misschien is het toch het beste als u ook geholpen wordt door een steunorganisatie. Vrijwilligers en mantelzorgers kunnen dan een deel van de begeleiding voor u gaan doen. Als het nodig is, kunnen we ook aankloppen bij andere organisaties. Dat kan een school zijn of een welzijnsorganisatie. Met een extra inspanning kunnen zij wellicht toegankelijker worden. Dus nog iets meer voor mensen met een lichte beperking betekenen. Wanneer het echt niet anders kan zullen we, binnen de mogelijkheden, een andere voorziening proberen aan te vragen. <

TIJDELIJKE ONDERSTEUNING Als uw recht op begeleiding is vervallen, kunt u samen met een consulent van MEE kijken wat hier aan te doen is. Deze ondersteuning van MEE is tijdelijk. Het vervangt niet de begeleiding die u eerder vanuit de AWBZ had.

WAT DAN WEL? MEE gaat samen met u kijken hoe u uw leven zo zelfstandig mogelijk in kunt vullen. Als dat nodig is kijken we hoe uw netwerk (de mensen in uw omgeving) eruit ziet. Denk hierbij aan familie, vrienden of buren. Mis-

INFORMATIE

Heeft u vanuit AWBZ recht op begeleiding? Per 1 januari is de AWBZ veranderd. Heeft u van het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) bericht gehad? MEE kan u in het jaar 2009 ondersteunen bij het zoeken naar oplossingen als u voor begeleiding geen indicatie meer krijgt. Neem contact op met het MEE-kantoor bij u in de buurt. U kunt ook het algemeen telefoonnummer bellen: 0900 9998888 (lokaal tarief, u wordt automatisch doorgeschakeld). Het adres van uw MEE-organisatie vindt u op een andere pagina in dit blad. U kunt het ook vinden via www.mee.nl .

Daphne Stroobants T 0570 66 78 78 10 | MEE magazine Najaar 2009


www.shginfo.nl

ACHTERGRONDREPORTAGE

FINANCIËLE UITBUITING, HUISELIJK GEWELD, ONTSPOORDE ZORG:

Geweld binnen je eigen vertrouwde omgeving komt hard aan WAT IS HUISELIJK GEWELD? LANDELIJKE REDACTIE | DANIËLLE WILBRINK

Een groot spandoek met de tekst ‘Klaas misbruikt zijn dochter’ hangt langs de galerij van een flatgebouw. Op de zijkant van een brug is met witte verf ‘Bart slaat zijn vrouw’ gespoten. Door een reclamecampagne waarin deze afbeeldingen gebruikt worden, probeert het Steunpunt Huiselijk Geweld aandacht te trekken voor dit onderwerp. Huiselijk geweld, geweld binnen je eigen vertrouwde omgeving, komt namelijk veel vaker voor dan gedacht.

Onder huiselijk geweld wordt alle geweld verstaan dat gepleegd wordt door mensen uit de huiselijke kring. Hieronder vallen niet alleen de daadwerkelijke huisgenoten, maar ook familieleden of goede bekenden zoals huisvrienden en buren. Bij huiselijk geweld is altijd sprake van een machtsverschil tussen de dader en het slachtoffer; bijvoorbeeld tussen ouder en kind of tussen man en vrouw. Opvallend is dat mensen met een beperking meer te maken krijgen met huiselijk geweld dan ‘de gemiddelde Nederlander’. Dit is te verklaren uit het feit dat mensen met een beperking vaker degene zijn die in een relatie afhankelijk zijn van een ander. Dit geldt voor mensen met een lichamelijke, maar ook voor mensen met een verstandelijke beperking. Zij zijn kwetsbaarder waardoor het machtsverschil sneller aanwezig is. Vormen van huiselijk geweld zijn fysiek, verbaal of seksueel geweld (al dan niet in combinatie), schending van de rechten,

verwaarlozing, opsluiting en belaging (het zogeheten stalken).

ONTSPOORDE ZORG Soms gaan mensen mishandelen uit frustratie of onmacht; bijvoorbeeld als gevolg van teleurstelling of overbelasting. Deze vorm van mishandeling komt veel voor bij mensen die een beperking hebben en de mensen die voor hen zorgen. Dit noemt men ontspoorde zorg. Een voorbeeld hiervan is het verhaal van Petra en Rob (zie kader hieronder). Hoewel daders van ontspoorde zorg het niet zo bedoeld hebben, is er toch sprake van een situatie die niet goed is. Het is belangrijk dat er hulp komt. Zowel voor de dader als het slachtoffer is het moeilijk om hulp te vragen. Beiden schamen zich. Voor de slachtoffers is het extra moeilijk, omdat ze vaak juist erg afhankelijk zijn van de hulp die ze krijgen van de dader. Zelfs wanneer het geweld vaker voorkomt en het slachtoffer erg angstig is, zegt het

PETRA EN ROB

Seaske Verbeek, deskundige op het gebied van huiselijk geweld, vertelt over geweld, ontspoorde zorg en hoe belangrijk het is om erover te praten.


Petra is sinds zij een beroerte heeft gekregen, in mei vorig jaar, ernstig lichamelijk beperkt. Haar man Rob, met wie zij altijd een heel goed huwelijk had, is haar steun en toeverlaat. Nadat Petra thuis is gekomen uit het revalidatiecentrum helpt Rob haar overal bij. Petra heeft op het revalidatiecentrum opnieuw moeten leren praten. Zij heeft dit heel goed opgepakt, maar het praten gaat nog wel heel langzaam. Rob kan hier steeds minder goed tegen. Op een dag slaat hij haar als ze hem wil vragen om de televisie aan te zetten. Rob rent daarna naar buiten en rijdt weg in zijn auto. Hij laat Petra alleen achter. Een uur later komt hij weer thuis. Rob heeft zijn vrouw mishandeld, maar wilde dit niet doen. Vroeger konden Rob en Petra erg goed met elkaar praten, zij was zijn maatje. Door haar beperking heeft Rob het gevoel dat hij zijn maatje kwijt is. Dit gevoel van verlies en verdriet zat hem zo hoog dat de stoppen bij hem zijn doorgeslagen.

SEASKE VERBEEK

Seaske Verbeek werkt sinds 14 jaar aan de Hogeschool Rotterdam. Zij is afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg voor de opleiding Christendom en Islam, op het onderwerp geweld in Marokkaanse gezinnen. Zij heeft veel modules ontwikkeld voor de minor (bijvak) geweld. Seaske heeft ook 32 jaar gewerkt in de hulp- en dienstverlening. Op dit moment geeft ze trainingen aan hulp- en dienstverleners over het onderwerp huiselijk geweld.

slachtoffer vaak niets, uit angst geen hulp meer te krijgen. Toch is het heel belangrijk dat over het geweld gepraat wordt. Bij MEE is er altijd ruimte om te praten over wat er gebeurt. MEE consulenten herkennen symptomen van huiselijk geweld en weten welke stappen er gezet moeten worden om het geweld te stoppen. Wanneer het gaat om kindermishandeling is de angst dat de kinderen uit huis geplaatst worden een belangrijke reden voor ouders om deze problemen niet bespreekbaar te maken. Dit is begrijpelijk, maar niet helemaal terecht. MEE kan uithuisplaatsing weliswaar niet altijd voorkomen, maar de insteek is dat MEE er alles aan zal doen om dit juist wél te voorkomen.

daar zorg voor te regelen. Of mensen met een verstandelijke beperking die door een ander overtuigd worden om te tekenen voor leningen, waarna diegene er met het geld vandoor gaat. Mensen die dit meemaken schamen zich vaak erg voor wat er is gebeurd. Om te voorkomen dat anderen misbruik van je maken is het belangrijk dit ondanks je schaamtegevoel te bespreken.

FINANCIËLE UITBUITING

VANAF DE ZIJLIJN

Wat bij mensen met een beperking helaas veel voorkomt is financiële uitbuiting. Bijvoorbeeld mensen die een persoonsgebonden budget (pgb) hebben, waarbij vertegenwoordigers zichzelf uit laten betalen, zonder

Ouders van een kind met een beperking hebben een grote verantwoordelijkheid. Zeker als het kind niet of niet goed kan praten, kan het moeilijk uitleggen dat er iets mis is. Kinderen geven wel signalen, maar

deze worden lang niet altijd begrepen door de mensen die om hen heen staan. Bij kinderen die niet snel genoeg duidelijk kunnen maken wat ze willen, hebben mensen al snel de neiging om dit voor hen in te vullen. Als een kind bijvoorbeeld ergens niet meer naartoe wil, zeggen we al gauw ‘kom op, niet zo zeuren, we gaan gewoon.’ Zeker voor kinderen met een beperking zijn ouders de ogen en de oren van hun kinderen. Gedragsveranderingen kunnen een signaal zijn van geweld, maar kunnen ook een heel andere oorzaak hebben. Het is daarom erg belangrijk om door te vragen, goed te letten op de gedragsveranderingen en eventuele signalen te bespreken. <


MEEidee Informatieavonden van het Overijssel Platform VG

LANDELIJKE REDACTIE | ED VERVOORN

(voorheen RFvO) en MEE. Toegang gratis ‘Indicatiestelling. Voortdurende zorg!’ over de toegang tot zorgen hulpverlening Heeft u of iemand in uw omgeving zorg of hulp nodig bij een (verstandelijke) beperking? Dan gaat het om AWBZ-zorg. Die hulp vraagt u aan bij het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ). Maar hoe zit dat eigenlijk? De bijeenkomst is bedoeld voor mensen met een (verstandelijke) beperking, familie én belangstellenden. Deze avond zal een medewerker van het CIZ uitleg geven. Centraal staat de vraag of mensen met een (verstandelijke) beperking krijgen wat ze willen of nodig hebben. Wat is een zorgzwaartepakket? Op welke functies word ik geïndiceerd? Waar kan ik vragen stellen als ik de indicatie niet begrijp? Op deze en vele andere vragen wordt een antwoord gegeven tijdens deze avond.

Wajong een crisis?! Kabinet en Tweede Kamer roepen sinds enige tijd dat er een ‘tweede WAO-crisis’ dreigt. Hiermee wordt gedoeld op het sterk stijgend aantal jongeren, dat in de Wajong belandt. De Wajong is de arbeidsongeschiktheidsregeling voor jonggehandicapten vanaf 18 jaar. Het UWV verwacht dat het aantal in 2011 zal stijgen tot 200.000 of meer. Om dit te voorkomen gaat er veel veranderen voor iedereen die een Wajong uitkering heeft. Wat de gevolgen zullen zijn van de verandering worden deze avond door een medewerker van het UWV uitgelegd.

Zwolle | MEE IJsseloevers

Deventer | Open Hof

Dr. van Deenweg 2-10

Karel de Grotelaan 361 | T 0570 62 85 72

T 038 455 46 46

Dinsdag 10 november 2009 Tijd: 19.30-21.30 uur

Dinsdag 6 oktober 2009 Tijd: 19.30-21.30 uur

Brochures en boeken

Speelweek Zwolle organiseert op 28, 29 en 30 december een winterspeelweek. De Speelweek biedt van 10.00 – 16.00 uur activiteiten in wijkboerderij de Schellerhoeve in Zwolle- Zuid voor

Zwolle | MEE IJsseloevers

kinderen van het speciaal (basis) onderwijs

Dr. van Deenweg 2-10

van 6 t/m 12 jaar.


Vereenvoudigde teksten: Frans van Duijn en Jérôme Jacquot. ISBN 978-90-8696067-5, € 16,50 Bestellen B t ll via i www.eenvoudigcommuniceren.nl

Steenwijk Onnastraat 46 | T 0521 51 29 70

Van Reeuwijkstraat 32 | T 0529 45 20 11



Ommen | MEE IJsseloevers Deventer | Open Hof

Van Reeuwijkstraat 32 | T 0529 45 20 11

Karel de Grotelaan 361 | T 0570 62 85 72



Opgave kan bij Stichting Speelweek Zwolle via [email protected]. Meer informatie is te vinden via

Waar heb ik recht op?! Er zijn allerlei zaken middels wetten en regels geregeld, ook voor mensen met een beperking. Vaak zijn deze wetten en regels onbekend bij vertegenwoordigers van mensen met een beperking. Wat zijn de rechten van mensen met een beperking? Graag informeren wij u hier over. Kampen | De Open Hof Lelystraat 49, Kampen

Woensdag 11 november 2009 Tijd: 19.30-21.30 uur


Nederland van toen tot nu is bedoeld als opstap naar meer verdieping. Bij elk onderwerp staan tips voor een leuke activiteit of voor meer informatie, bijvoorbeeld een museum, een televisieprogramma of een website. In de woordenlijst achterin worden alle moeilijke woorden uitgelegd. Het boek is geschreven in eenvoudige taal. En dus een zeer toegankelijk boek over de canon van de geschiedenis. De inhoud van de vijftig onderwerpen is helder gestructureerd en extra begrijpelijk gemaakt.

T 038 455 46 46

Ommen | MEE IJsseloevers

Ook een idee? Laat het ons weten. [email protected]

www.speelweekzwolle.nl

De twee dvd-films Ayse en Hüseyin gaan over mensen met een beperking met een andere culturele achtergrond. Het zijn portretten en kunnen worden gebruikt als voorlichtingsfilm. De films laten zien hoe Ayse en Hüseyin, beide van Turkse afkomst, opgroeiden en omgaan met een beperking (verstandelijk dan wel lichamelijk). Hoe is dit voor hen? En voor de mensen om hen heen? Films van Ange Wieberdink, ondertiteld in Nederlands, Turks, Arabisch en Engels (28 minuten). Voor informatie en distributie: Stichting ZieZo, Postbus 10104, 1001 EC Amsterdam, www.zie-zo.nl

J_fi

Vrijetijdsbesteding lijkt op het eerste gezicht geen prioriteit te hebben voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Toch is het een belangrijke basis voor het welbevinden. Daarom is Tijd voor Leven tot het thema gekozen voor de Week Chronisch Zieken, dit jaar van 6 t/m 14 november op diverse plaatsen door het hele land. Zie www.chronischziek.nl

De reizende Belevenis is een uitgaanscentrum van ruim zestienhonderd vierkante meter dat verspreid over ons land haar deuren zal openen. Het centrum biedt acht verschillende themawerelden waar bezoekers samen met hun familieleden of begeleiders kunnen ervaren, ontdekken en beleven. Er worden aangepaste theatervoorstellingen gespeeld, massages geboden en de inwendige mens wordt verzorgd in het restaurant. Het centrum beschikt over alle noodzakelijke (zorg)aanpassingen en faciliteiten als aangepaste toiletten en verschoningsruimtes, douchebrancards en de meest voorkomende tilliften. Veel aandacht is besteed aan veiligheid en een optimale klimaatbeheersing. De Belevenis draaide eerder dit jaar in Amsterdam. Eind 2009 zal de Droom-Belevenis haar deuren openen in Limburg. Hier is ook de mogelijkheid om te overnachten. Zie www.debelevenis.nl

Heel zachtjes aanraken is het nieuwe theaterstuk van Theater Up. Aat Nederlof (acteur met Syndroom van Down) speelt hier samen met Tanja Langeveld. Regisseur Nard over het stuk: ‘De kindN d Verdonschot V d prostituee is in al haar ongeschooldheid intellectueel superieur aan Pieter, die op zijn beurt met zijn naïeve wereldbeeld moreel superieur is aan het meisje.’

Aat Nederlof speelde eerder in diverse theaterproducties en televisieseries. Te zien in Amsterdam (29-31/10, 1/11 en 12 -13/12), Rotterdam (7/11), Maassluis (15/11), Leiderdorp (19/12). Informatie Anna Nederlof 020 4416225 of 06 18851564.

M[Xi_j[i

Mensen die na een ziekenhuisopname niet meteen naar huis willen of kunnen, of die een vakantie zoeken waarbij zij omringt zijn door vakkundige zorgverleners, kunnen denken aan een zorghotel. De site www.zorghotels.nu biedt een overzicht van de in Nederland bestaande zorghotels, waaronder particuliere woonzorgvoorzieningen.

Kinderen met een beperking hebben soms speciale zorg en ondersteuning nodig. Vandaar dat ze niet zomaar kunnen logeren bij een opa of oma, vriend of vriendin. Deze kinderen kunnen terecht in een logeervoorziening, bijvoorbeeld in een logeerhuis, zorgboerderij, of op een logeerkamp met professionele ondersteuning. In de Logeerwijzer van www.logerenmetzorg.nl vindt u logeerhuizen, zorgboerderijen, kinderhospices, maar ook woonvoorzieningen die logeerplaatsen hebben. Hierbij kan het gaan om particuliere initiatieven, maar ook om voorzieningen die vallen onder een gehandicaptenzorginstelling.

Uit onderzoek blijkt dat kinderen en jongeren met een handicap of een chronische ziekte vijf maal vaker worden gepest. Dat moet veranderen, vindt niet alleen MEE. Ook de initiatiefnemers van de website www.weerbaar.nu denken er zo over. Zij bieden een overzicht over hoe jij voor jezelf op kunt komen in bijvoorbeeld een cursus zelfverdediging, weerbaarheid of sociale vaardigheidstraining. Er staan cursussen van MEE bij maar ook van andere organisaties.


MEEidee Tips

Handinet Kampen

Disco voor mensen met een beperking

Eenmaal per 14 dagen op donderdagavond van

Vrijdag 2 oktober 2009

19.00 uur tot 21.30 uur


Deltion College Spoorkade 25 IJsselmuiden

bij Smithy’s Palace

Entree € 1,00

Vanaf 19.30 uur. Entree € 5,00

08 oktober

Darten

29 oktober

Muziekavond + quiz,

vergeet je cd’s niet

Van Karnebeeklaan 15 Eesveen T 0521 57 75 58

G-sport bij atletiekvereniging Daventria

12 november Darten


in Deventer

26 november Geef je ideeën aan!

Zaterdag 3 oktober 2009

1 oktober start de training bij AV Daventria van

10 december Darten


18.30-19.30 uur. Sportpark Keizerslanden,

bij Lucky & Co

Keizer Karellaan 16, 7415 ZH Deventer. Kom drie

Van 13.45 tot 17.00 uur. Entree € 3,50

of vier keer mee trainen en als het bevalt, kun

Meer informatie:

je lid worden van de vereniging.

MEE IJsseloevers Alinde Selles

Wil je meer weten bel MEE, Daphne Stroobants

T 038 331 71 97 Dag van de Mantelzorg

T 0570 66 78 78 of om je direct aan te melden

In Nederland zijn er veel mensen die voor een

Lynette van Rooijen, coördinator G-sport AV Daventria, T 0570 61 31 16.

Morsweg 8E Rijssen T 0548 54 44 22

Landelijke dag van de psychische gezond-

ander zorgen: mantelzorgers.

heid, thema: autisme

Zaterdag 7 november aanstaande worden de

Informatiemarkt op zaterdag 10 oktober in de

Zwolse mantelzorgers in de watten gelegd, in

Vakantie vrijetijdsmarkt 2009

hal van de bibliotheek, Diezerstraat 80, Zwolle

het kader van de landelijke Dag van de Mantel-

De Vakantie vrijetijdsmarkt 2009 is op zaterdag

Van 11.00 tot 14.00 uur.

zorg. Het Steunpunt Informele Zorg organi-

7 november in het Hervormd Centrum aan

Deelnemers informatiemarkt zijn: MEE,

seert samen met negen organisaties uit Zwolle

Constantijnstraat 7 in Nijverdal van 11.00 tot

Dimence, RIBW IJsselvecht, Bibliotheek, Balans,

een geweldige middag speciaal voor mantel-

15.00 uur.

NVA. Tijdens deze dag treedt er een cabaretier

zorgers.

Er is veel informatie over vakantie- en logeer-

op met een stoornis in het autistisch spectrum.

Locatie: De Vogellanden, centrum voor

mogelijkheden, over sporten en bewegen, over

revalidatie. Opgave voor 23 oktober.

creatieve en educatieve activiteiten en buiten-

Kijk voor meer informatie op

schoolse opvang.

Autisme vriendelijk

Meer informatie MEE IJsseloevers, Gerda Podde

Woensdag 7 oktober

T 0529 45 20 11

Informatieavond Wijkwinkel

www.informelezorgzwolle.nl

Colmschate Flora 259 Deventer. Gratis toegang. Tijdens deze avond gaan een medewerkers van Dimence en MEE IJsseloevers in op diverse aspecten van het onderwerp autisme. Wat is het? Hoe ontstaat autisme? Bij welke symptomen moet je aan autisme denken? Maar ook: hoe ziet de wereld eruit door de bril van iemand met autisme. Opgave via [email protected]

Hoofdkantoor Zwolle Van Reeuwijkstraat 32 | 7731 EH Ommen Postbus 198 | 7730 AD Ommen T 0529 45 20 11 | F 0529 45 57 19 [email protected]

Dr. van Deenweg 2-10 | 8025 BG Zwolle T 038 455 46 46 | F 038 452 86 27 Postbus 517 | 8000 AM Zwolle [email protected] www.mee-ijsseloevers.nl

Diepenveenseweg 149 | 7413 AP Deventer Postbus 53 | 7400 AB Deventer T 0570 66 78 78 | F 0570 67 17 88 [email protected] iokantoor Almere

kantoor Lelystad

Regiokantoor Kampen

Spoordreef 26 | 1315 GP Almere Postbus 10217 | 1301 AE Almere T 036 548 10 60 | F 036 548 10 79 [email protected]

Noorderwagenplein 6 – 4e etage 8223 AL Lelystad T 0320 29 01 11 | F 0320 29 01 49 [email protected]

Meeuwenweg 8-2 | 8261 VZ Kampen T 038 331 71 97 | F 038 332 69 59 [email protected]


Geweld binnen je eigen vertrouwde omgeving komt hard aan

Recommend Documents