Inleidende module De groei en ontwikkeling I. de fysiologie Prof dr. Jean De Schepper UZ Brussel
Agenda Algemene begrippen Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de lichaamsmaturatie Lengtegroei Pubertaire ontwikkeling
definitie alle processen waardoor een bevruchte eicel de omvang (groei), de vorm en de functies (ontwikkeling of maturatie)van maturatie)van een volwassen individu verkrijgt.
weergave : in functie van de leeftijd Gestalte
-statisch bereikte omvang ifv leeftijd ( gestalte ( cm))
Groeisnelheid
-dynamisch Geboorte
Leeftijd
Volwassenheid
toename in omvang ifv leeftijd (groeisnelheid (cm/jaar) bereikte % van de volwassen omvang
4-10-2010
weergave : in functie van de maturatie menarche/ spermarche
piek pubertaire groeispurt
botmaturatie 5
mechanisme : normale weefselgroei en maturatie Groei cellulair : hyperplasie hyperplasie-hypertrofie--apoptosis hypertrofie extracellulair : matrixvorming
Ontwikkeling (maturatie maturatie// rijping) differentiatie van celgroepen vorming van organen en orgaansystemen
mechanisme : adipocyt veranderigen in subcutaan vetweefsel
mechanisme : chondrocyt veranderingen thv groeischijf recruitment van chondrocyten hyperplasie van chondrocyten hypertrofie van chondrocyten degeneratie van chondrocyten vorming van osteoid door osteoblasten
mechanisme : verstoorde weefselgroei Intrinsiek mechanisme -malformatie (=abnormale ontwikkeling van een orgaan of een deel ervan) -dysplasie (=een verstoorde organisatie van de cellen in een weefsel) Extrinsiek mechanisme -disruptie (=aanvankelijk normaal ontwikkelend weefsel worden vernietigd door een insult) -deformatie (=een vervorming die optreedt door inwerking van een externe kracht)
kenmerken: gekoppeld verloop Groeitoename in puberteit volgens maturatie
leeftijd menarche volgens BMI
4-10-2010
titel
10
kenmerken : genetisch bepaald
kenmerken : zelfregulerend canalisatie Gestalte spreiding Menarche spreiding
kenmerken : zelfregulerend verloop adaptatie mechanismes bij stoornissen
kenmerken : zelfregulerend hormonaal gecontrolleerd verloop
titel
14
4-10-2010
kenmerken : zelfregulerend limiterend verloop 180
Individuele versus gemiddelde groei
170 160
Gestalte, cm
150 140 130 120 110 100 90 10 80
8 6 4 2 0 2
4
6
8
10
12
Leeftijd, jaren
14
16
18
20
Groeisnelheid, cm/jaar
12
kenmerken : verschillend vlgs orgaan/systeem/ regio
titel
16
4-10-2010
kenmerken : verschillend vlgs orgaan
4-10-2010
titel
17
kenmerken : verschillend volgens geslacht
kenmerken : verschillend volgens tempo 180
Individuele versus gemiddelde groei
170 160
Gestalte, cm
150 140 130 120 110 100
10 80
8 6 4 2 0 2
4
6
8
10
Leeftijd, jaren
12
14
16
18
20
Groeisnelheid, cm/jaar
12 90
kenmerken verschillend volgens omgeving
kenmerken : onderhevig aan seculaire trend
kenmerken : verloop in fasen Prenataal : eerste trimester tweede trimester ( snelste lengtetoename : 20 weken ) derde trimester ( snelste gewichtstoename : 35 weken)
Postnataal: infantiele periode ( snelste lengtetoename : eerste jaar) kinder periode ( minste lengtetoename : 99-11 jaar) pubertaire periode ( snelste gewichtstoename 12,5 ♀14,5 ♂)
verloop prenatale lengte en gewichtstoename
23
verloop postnatale lengte en gewichtstoename
de gevolgen voor de lichaamssamenstelling
de gevolgen voor de energie behoeften
de gevolgen voor de fysieke fitheid
Agenda Algemene begrippen Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de maturatie Lengtegroei Pubertaire ontwikkeling
Maten van prenatale lichaamsgroei : echografische parameters Hoofdomtrek Bipariëtale diameter Buikomtrek Femurlengte
Maten van prenatale lichaamsgroei gewicht, lengte en schedelomtrek bij geboorte
Maten van de postnatale lichaamsgroei Lichaamsomvang lengte/gestalte gewicht schouder/heupbreedte schedel/ tailleomtrek Lichaamsproporties verhouding zithoogte/gestalte verhouding schouder/heupbreedte verschil armspan/gestalte Lichaamssamenstelling BMI huidplooidikte armomtrek / taille omtrek
Meten Lichaamsomvang
©R
32
Meten Lichaamsproporties
Meten Lichaamssamenstelling
Evolutie Lichaamsomtrekken
Evolutie Lichaamsamenstelling
Evolutie Lichaamsproporties
Agenda Algemene begrippen Lengtegroei Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de maturatie Pubertaire ontwikkeling
Maten van maturatie Sluiting van de schedelfontanel(len). Tandontwikkeling (voorlopig / definitief gebit) Botmaturatie ( Greulich and Pyle / Tanner and Whitehouse) Geslachtelijke ontwikkeling (Tanner) (pubis/okselbeharing bij jongen/meisje, borstontwikkeling bij meisje/ genitale ontwikkeling bij jongen) Leeftijd van de menarche/spermarche/oigarche
Fontanel sluiting
Tandontwikkeling
Botmaturatie
Bepaling van de botmaturatie RX li been en voet (<3m) Rx li hand en pols Verschijnen en vormverandering epifysekernen, sluiting van groeischijven Voorspelling Volwassen lengte
Voorspelling volwassen gestalte
Oigarche (leeftijd in jaren) Normale rijping
Late rijping
Menarche ( leeftijd jaren) STAGE 1
P3 10.84
P10 11.55
P25 12.26
P50 13.04
P75 13.85
P90 14.67
P97 15.69
Genitale ontwikkeling (Tanner stadia)
titel
47
Borstwikkeling (Tanner stadia)
4-10-2010
Pubis beharing (Tanner stadia)
Bepaling van de Tannerstadia : visueel
50
Agenda Algemene begrippen Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de lichaamsmaturatie Lengtegroei Pubertaire ontwikkeling
Lengtegroei : gemiddelde lengtetoename
Lengtegroei : algemene beïnvloedende factoren
Lengtegroei : hormonaal beïnvloedende factoren
Lengtegroei : beïnvloedende factoren
Lengtegroei : locale invloed van GH,IGF--1 en E2 thv groeischijf GH,IGF
Lengte groei : verschillend volgens het meetinterval
56
4-10-2010
Lengte groei : verschillend volgens het geslacht
Lengte groei : verschillende volgens het lichaamssegment
Lengtegroei: verschillend volgens ouderlijke lengte
Lengtegroei: verschillend volgens etnische origine
Lengtegroei: verschillend volgens sociosocio-economisch niveau Gestalte, cm 170
1960 160
164.1 160.1
hogeschool of universiteit
150
140
maximum 9 jaar school
130
120
110
100 4
6
© 20 01, Vlaa mse Gro eicu rven La bora to rium Antrop oge netica Vri je Un iversi te it Bru ssel
titel
8
10
12
14
Leef tijd, jaren
16
18
20
Lengtegroei: verschillend volgens voeding
Lengtegroei : verschillend volgens seksuele maturatie
63
4-10-2010
mechanisme : verstoorde skeletgroei Primaire groeistoornis probleem thv de groeischijf stoornis van het groeimechanisme zelf aangeboren Secundaire groeistoornis probleem buiten de groeischijf stoornis in de regulatie / energievoorziening van het groeimechanisme aangeboren of verworven
Agenda Algemene begrippen Lengtegroei Parameters van de lichaamsgroei Parameters van de maturatie Pubertaire ontwikkeling
de puberteit of geslachtelijke rijping
De puberteit : de processen Adrenarche : ontwikkeling van de hypothalame-hypothalame hypofysaire--bijnier hypofysaire (zona reticularis) as
Gonadarche : ontwikkeling van de hypothalame-hypothalame hypofysaire--gonade hypofysaire as
het hormonaal mechanisme van de gonadarche
Het neuroneuro-endocrien mechanisme van de gonadarche
het hormonaal mechanisme van de adrenarche
Veranderingen in gonadotrofines en geslachtshormonen tijdens de puberteit
De eerste uitwendige genitale veranderingen bij de jongen
De inwendige genitale veranderingen bij de jongen
evolutie van penile lengte / testisvolume
Penis veranderingen
Normale sequentie van de puberteitsontwikkeling bij de jongen
Gynecomastie
Lichaamsbeharing
spermatogenese
De eerste uitwendige genitale veranderingen bij het meisje
Vulva veranderingen
Evolutie van de clitorale index
De inwendige genitale veranderingen bij het meisje
Normale sequentie van de Puberteit bij het meisje
breast development
Acne
Evolutie uterus lengte / ovaria volume
follicogenese
De menstruele cyclus
Het hormonaal mechanisme van de menstruele cyclus
Puberteit : stoornissen Stoornissen in de aanvang Stoornissen in het tempo Stoornissen in de sequentie Stoornis in de omvang/symmetrie
Menarche in Europa
Belgium 2004
Vlaamse groeistudie 2004 : mediane biometrische gegevens JONGENS
MEISJES
gestalte 20 jaar
180.8 cm
166.5 cm
gewicht 20 jaar
70.7 kg
59.9 kg
BMI 20 jaar
21.7 kg/m2
21.7 kg/m2
leeftijd PHV
13.5 jaar
10.9 jaar
G2
11.4 jaar
T4
11.4 jaar
M2
10.7 jaar
menarche
13.0 jaar 92
4-10-2010
