Gemeente Groningen
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
Datum Kenmerk Eerste versie
18 januari 2010 GNG057/Gfr/0478
Documentatiepagina
Opdrachtgever(s) Titel rapport Kenmerk Datum publicatie Projectteam opdrachtgever(s) Projectteam Goudappel Coffeng Projectomschrijving Trefwoorden
Gemeente Groningen Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen GNG057/Gfr/0478 18 januari 2010 de heer M. de Gier de heren R.J. de Graaf en T. van Huffelen Monitoren van het economisch functioneren van de Groninger binnenstad. Groningen, binnenstad, Sontweg, consumentengedrag, detailhandel, koopstromen
Inhoud Samenvatting ................................................................................................ I 1
Inleiding......................................................................................................... 1
2
Bezoek binnenstad Groningen ................................................................. 2
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
Herkomst en bestedingen .............................................................................................. 2 Bezoekmotief.................................................................................................................... 3 Bezoekfrequentie............................................................................................................. 3 Vervoerswijze.................................................................................................................... 3 Verblijfsduur ..................................................................................................................... 4 Waardering winkelaanbod ............................................................................................. 4 Factory Outlet Centers ................................................................................................... 5
3
Bezoek winkelgebied Sontweg ............................................................... 7
3.1 3.2 3.3 3.4
Bezoekerskenmerken....................................................................................................... 7 Bezoekersgedrag .............................................................................................................. 8 Beoordelingen .................................................................................................................. 9 Combinatiebezoek binnenstad/Sontweg .................................................................. 10
4
Economische performance......................................................................12
4.1 4.2
Omzetprestatie Groninger binnenstad...................................................................... 12 Overall functioneren binnenstad ............................................................................... 13
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
I
Samenvatting Hierbij treft u alweer de dertiende detailhandelsmonitor van de gemeente Groningen aan. Sinds 1997 worden de ontwikkelingen in de Groninger binnenstad gemonitord. Ook in deze ‘Detailhandelsmonitor 2009’ is het bezoekgedrag en het economische functioneren van de binnenstad onderzocht. Bovendien zijn in de binnenstad aanvullende vragen gesteld over de waardering van winkelgebieden en het bezoekgedrag van Factory Outlet Centers. Ook heeft een passantenonderzoek op de Sontweg plaatsgevonden om het combinatiebezoek met het centrum te bepalen. Key performance indicatoren Het algemene beeld dat resulteert uit de monitor 2009, is dat ondanks de economische situatie ook in 2009 de Groningse binnenstad uitstekend functioneert. De totale bestedingen in de binnenstad zijn ten opzichte van voorgaande jaren licht gestegen en ook de omzet per vierkante meter winkeloppervlak is toegenomen voor zowel de dagelijkse als de niet-dagelijkse sector. Dit verdient wel enige nuancering, omdat de bestedingscijfers dit jaar gecorrigeerd zijn ten opzichte van de voorgaande jaren, maar het laat niet onverlet dat de Groninger binnenstad uitstekend presteert. Het bezoekersaantal is ten opzichte van voorgaande jaren ook toegenomen. De belangrijkste conclusies uit de binnenstadsmonitor zijn: - Het gemiddeld bestede bedrag per bezoeker in de detailhandel is ten opzichte van 2008 licht gedaald van € 32,- naar € 31,-. - De totale omzet in de detailhandel is ten opzichte van 2008 gestegen. Dit wordt veroorzaakt door een bestedingscorrectie ten opzichte van voorgaande jaren, een groei van het inwoneraantal en de nog altijd belangrijke regionale functie. - De toevloeiing is vergelijkbaar met 2007 en 2008. Weliswaar is het aandeel lokale bezoekers wat toegenomen, (boven)regionale bezoekers besteden meer waardoor hun omzetaandeel gelijk is gebleven. - Winkelen als primair bezoekdoel is toegenomen naar 62%. Dit is in lijn met de trend die in 2009 is ingezet. - De gemiddelde verblijfsduur is ook in lijn met de trend in 2008. Deze bezoekduur is licht afgenomen naar 81 minuten. - Het autogebruik van de regionale consument is verder afgenomen. Vanwege het grotere aantal lokale bezoekers is vooral het fietsverkeer toegenomen. - Over het aanbod aan winkels is evenals in 2008 een groot deel van de respondenten zeer positief (12%) of positief (69%). Over de kwaliteit van het winkelaanbod is 7% zeer positief en 70% positief.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
-
indicatoren bezoekersaantal en bestedingen aantal bezoekers per jaar*/** gemiddeld besteed bedrag* winkelen als primair bezoekdoel verblijfsduur aandeel kortblijvers (< een half uur)* aandeel langblijvers (> twee uur)* gemiddelde verblijfsduur* autogebruik alle regioconsumenten* marktpositie niet-dagelijks regionaal (excl. gemeente) omzetaandeel* bovenregionaal omzetaandeel* toevloeiing*
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
II
De behoefte aan vernieuwingen in het winkelaanbod bestaat vooral uit een gedifferentieerder winkelbeeld met meer zelfstandige ondernemers. Daarnaast werden specifieke kledingzaken veelvuldig als welkome aanvulling genoemd. 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
26 mln € 19,-
29 mln € 22,-
31 mln € 25,-
34 mln € 27,-
30 mln € 25,-
31 mln € 27,-
32 mln € 26,-
31 mln € 31,-
30 mln € 32,-
32 mln € 31,-
63%
56%
58%
54%
57%
57%
54%
52%
59%
62%
35%
33%
39%
37%
36%
40%
38%
31%
31%
36%
17%
18%
20%
22%
21%
17%
18%
24%
24%
21%
85 min.
89 min.
88 min.
93 min.
92 min.
83 min.
80 min.
87 min.
85 min.
81 min.
33%
35%
43%
36%
36%
36%
43%
48%
46%
42%
17%
18%
25%
19%
18%
17%
21%
20%
19%
19%
31% 47%
34% 51%
31% 56%
40% 59%
31% 50%
41% 58%
35% 56%
40% 60%
40% 59%
41% 60%
omzet € 522 mln € 622 mln € 775 mln € 908 mln 757 mln € 847 mln € 827 mln € 967 mln € 954 mln € 987 mln effectieve vloerproductiviteit dagelijks € 11.900,- € 11.800,- € 12.100,- € 16.700,- € 18.900,- € 18.900,- € 16.600,- € 19.300,- € 18.600,- € 19.700,niet-dagelijks € 4.400,- € 5.400,- € 6.700,- € 7.500,- € 5.500,- € 6.300,- € 6.300,- € 7.300,- € 7.200,- € 7.400,* Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête, 2001 t/m 2009. ** Bron: Goudappel Coffeng telefonische enquête, 2001 t/m 2005. In 2006-2009 is geen telefonische enquête uitgevoerd. De gehanteerde koopkrachtbinding is een gemiddelde uit de voorgaande monitorjaren.
Tabel 1: Key performance indicatoren voor de Groninger binnenstad
Factory Outlet Centers Tijdens deze monitor zijn aanvullende vragen gesteld over het bezoek aan Factory Outlet Centers (FOC). De belangrijkste bevindingen hieruit zijn: - Van de respondenten is 67% bekend met het winkelconcept FOC. Hiervan heeft het afgelopen jaar 27% een bezoek gebracht aan een FOC, waarbij Batavia Stad in Lelystad veruit het meest is bezocht. - Degenen die geen FOC hebben bezocht, kozen hiervoor omdat zij geen interesse hiervoor hadden of het te ver weg vonden. Bezoek winkelgebied Sontweg In het winkelgebied Sontweg/Sontplein is eveneens een passantenonderzoek gehouden. De belangrijkste bevindingen hieruit zijn: - In vergelijking met de binnenstad komen op de Sontweg meer regionale dan lokale en bovenregionale bezoekers. Deze bezoekers besteden gemiddeld aanzienlijk meer. - Het merendeel van de bezoekers komt speciaal voor één bepaalde voorziening (74%). Dit gaat vooral om de Ikea (51%), maar ook de Saturn (22%) en Praxis (15%). - Bijna een derde van de bezoekers aan de Sontweg gaat die dag ook naar de binnenstad. In de binnenstad gaat 10% op dezelfde dag ook naar de Sontweg. - Sontwegbezoekers gaan vooral naar de binnenstad om recreatief te winkelen. Bezoekers in de binnenstad gaan ook nog naar de Sontweg voor met name de Ikea en de Saturn. - Bezoekers tussen de Sontweg en de binnenstad maken vooral gebruik van de auto (circa 36%) en fiets (circa 33%). Het aandeel dat met de Citybus gaat is circa 20%.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
1
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
1
Inleiding Sinds 1997 monitort de gemeente Groningen de ontwikkeling van de detailhandel in de binnenstad. In 2009 heeft opnieuw een passantenonderzoek plaatsgevonden, uitgebreid met een consumentenonderzoek in het winkelgebied Sontweg. De Detailhandelsmonitor 2009 richt zich allereerst op de binnenstad van Groningen. Uit de resultaten van het monitoronderzoek valt af te leiden hoe de binnenstad van Groningen functioneert en hoe het functioneren zich ontwikkelt ten opzichte van de voorgaande monitorjaren. Ter aanvulling is dit jaar nadrukkelijk aandacht besteed aan de bekendheid met een Factory Outlet Center en het combinatiebezoek tussen binnenstad en winkelgebied Sontweg. Hiervoor heeft een apart passantenonderzoek plaatsgevonden in winkelgebied Sontweg. Hier zijn onder meer Ikea, Praxis en McDonalds gevestigd. De enquête is medio november 2009 uitgevoerd. Verspreid over meerdere dagen en locaties zijn enquêtes afgenomen. De opzet van het onderzoek, zoals de enquêtes, het tijdstip van enquêteren en de enquêtelocaties zijn vergelijkbaar met het vorige onderzoek. Leeswijzer In hoofdstuk 2 staan de kenmerken, waarderingen en het gedrag van de bezoekers van de Groninger binnenstad centraal. Hoofdstuk 3 gaat in op het passantenonderzoek op de Sontweg en het combinatiebezoek tussen de Sontweg en de binnenstad. Vervolgens volgt in hoofdstuk 4 een analyse van het economische functioneren van de binnenstad.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
2
2
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
Bezoek binnenstad Groningen Het monitoronderzoek onder bezoekers van de binnenstad geeft een duidelijk beeld van het bezoekgedrag en de bezoekers in de Groninger binnenstad. Door de resultaten van 2009 af te zetten tegen de vorige monitoronderzoeken, worden de trends in het bezoekersprofiel en bezoekersgedrag inzichtelijk. 2.1
Herkomst en bestedingen
De Groninger binnenstad heeft al jarenlang een sterke regionale en bovenregionale functie. Tijdens het onderzoeksjaar 2009 is het aandeel geregistreerde lokale bezoekers licht toegenomen ten opzichte van het aandeel bovenregionale bezoekers. De bestedingen van de lokale bezoekers zijn in vergelijking met de vorige jaren afgenomen, terwijl de regionale bestedingen per persoon zijn toegenomen. Als gevolg hiervan is het omzetaandeel van de lokale bezoekers afgenomen, voornamelijk ten opzichte van de regionale bezoekers. herkomst aandeel personen lokaal regionaal bovenregionaal aandeel omzet
lokaal regionaal bovenregionaal
2001 56% 16% 28%
2002 51% 20% 30%
2003 52% 17% 31%
2004 58% 15% 28%
2005 55% 13% 30%
2006 50% 14% 36%
2007 48% 15% 37%
2008 51% 17% 32%
2009 53% 19% 28%
39% 26% 36%
44% 26% 30%
39% 17% 44%
51% 18% 31%
43% 17% 40%
46% 20% 34%
40% 20% 40%
44% 19% 37%
42% 23% 35%
uitgaven per persoon
lokaal € 15,- € 22,- € 14,- € 22,- € 21,- € 24,- € 26,- € 28,- € 25,regionaal € 35,- € 33,- € 19,- € 29,- € 28,- € 38,- € 42,- € 37,- € 41,bovenregionaal € 28,- € 26,- € 26,- € 28,- € 29,- € 24,- € 33,- € 38,- € 36,Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2001 t/m 2009
Tabel 2.1: Herkomst en bestedingen
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
2.2
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
3
Bezoekmotief
Ook in 2009 is winkelen veruit het belangrijkste motief om de Groninger binnenstad te bezoeken. Dit bezoekdoel is ten opzichte van voorgaande jaren in belang toegenomen. Ook zijn meer mensen naar de Groninger binnenstad gekomen voor horeca en wonen. De toename in deze bezoekmotieven hangt samen met hogere aantallen lokale en regionale bezoekers. Het aandeel bezoekers dat komt voor werk en studie is afgenomen. Ook overige redenen zoals visites, kerk en ziekenhuisbezoek zijn minder genoemd dan in 2008. Wanneer een vergelijking tussen bestedingen en bezoekmotief wordt gemaakt, blijkt dat bezoekers met het primaire bezoekdoel winkelen goed zijn voor 80% van de bestedingen. bezoekmotief 2001 2002 2003 2004 winkelen 56% 58% 54% 57% werk 10% 12% 11% 11% dienstverlening 2% 4% 4% 4% horeca 2% 3% 4% 4% Groninger museum 1% 1% 0% 0% overig toeristisch bezoek 3% 4% 3% 2% wonen 9% 6% 7% 6% studie 10% 6% 12% 10% overig 8% 6% 5% 6% totaal 100% 100% 100% 100% Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2001 t/m 2009.
2005 59% 9% 5% 3% 0% 1% 10% 7% 5% 100%
2006 54% 7% 3% 3% 1% 5% 6% 12% 6% 100%
2007 52% 7% 4% 5% 1% 7% 5% 10% 7% 100%
2008 59% 8% 3% 2% 0% 5% 5% 8% 9% 100%
2009 62% 6% 2% 5% 1% 5% 8% 6% 5% 100%
Tabel 2.2: Primair bezoekmotief
2.3
Bezoekfrequentie
De bezoekfrequentie is ten opzichte van de voorgaande jaren enigszins veranderd. Het aandeel frequente bezoekers (dagelijks of meerdere keren per week) is toegenomen ten opzichte van het aandeel bezoekers dat minder vaak komt. Deze wijziging wordt veroorzaakt door een groter aandeel lokale bezoekers en bovendien doordat het bezoekdoel wonen aan belang is toegenomen. frequentie bezoek 2001 2002 2003 2004 (vrijwel) dagelijks 25% 21% 17% 19% 1, 2, 3 keren per week 42% 43% 48% 44% 1, 2, 3 keren per maand 21% 19% 19% 21% minder dan 1 keer per maand 12% 16% 16% 16% Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2001 t/m 2009.
2005 18% 43% 22% 17%
2006 14% 40% 22% 23%
2007 14% 39% 25% 22%
2008 13% 40% 27% 20%
2009 18% 41% 22% 19%
Tabel 2.3: Bezoekfrequentie
2.4
Vervoerswijze
Tabel 2.4 laat zien met welk vervoermiddel bezoekers naar de binnenstad van Groningen komen. Het aandeel bezoekers dat gebruik maakt van de (brom)fiets is wederom toegenomen. Een reden hiervoor is dat het aantal lokale bezoekers eveneens is toegenomen. Gevolg is dat het aantal bezoekers met auto en OV is afgenomen. De Citybus heeft een vergelijkbaar aandeel als vorig jaar, maar zowel de streekbus als de trein is dit jaar minder benoemd. Overige vervoermiddelen zijn onder meer de taxi en de scootmobiel.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
vervoerswijze 2001 2002 2003 2004 lopend 22% 22% 19% 20% (brom-)fiets 24% 23% 27% 31% openbaar vervoer 29% 26% 30% 23% auto/motor 23% 25% 20% 21% overig 2% 4% 3% 5% Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2001 t/m 2009.
2005 18% 32% 26% 21% 4%
2006 14% 25% 31% 27% 3%
2007 15% 26% 26% 30% 2%
2008 14% 28% 29% 29% 0%
4
2009 15% 37% 22% 24% 1%
Tabel 2.4: Vervoerswijze
2.5
Verblijfsduur
De verblijfsduur is zichtbaar in tabel 2.5 en laat zien dat deze ten opzichte van 2008 enigszins is gedaald. Het aandeel kortblijvers (<30 minuten) is toegenomen, terwijl het aandeel langblijvers juist is afgenomen. Dit hangt mede samen met het grotere aandeel lokale bezoekers dat vaak voor een snellere boodschap komt en de periode van enquêtering, die iets dichter bij Sinterklaas lag. De gemiddelde verblijfstijd is 81 minuten. Dit is minder dan in 2008 (85 minuten) en 2007 (87 minuten). verblijfsduur 2001 2002 2003 2004 tot en met een half uur 33% 39% 37% 36% half uur tot en met 1 uur 22% 22% 21% 21% 1 uur tot en met 2 uur 27% 19% 19% 22% langer dan 2 uur 18% 20% 22% 21% Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2001 t/m 2009.
2005 40% 24% 19% 17%
2006 38% 27% 17% 18%
2007 31% 19% 24% 26%
2008 31% 21% 24% 24%
2009 36% 23% 20% 21%
Tabel 2.5: Verblijfsduur
2.6
Waardering winkelaanbod
Sinds het vorige monitorjaar zijn vragen gesteld over de beoordeling van het aanbod aan winkels en de kwaliteit van de winkels in de Groninger binnenstad. In vergelijking met 2008 is het aantal respondenten dat zeer positief is over het aantal winkels gedaald, maar het aantal dat positief is, is juist gestegen. Slechts 2% van de respondenten is negatief over het aanbod aan winkels. Ook over de kwaliteit van het winkelaanbod is meer dan driekwart van de respondenten positief gestemd. Al is de waardering ten opzichte van 2008 wel licht verslechterd, omdat minder respondenten zeer positief zijn over de kwaliteit van het winkelaanbod. beoordeling aanbod aan winkels 2008 2009 zeer positief 19% 12% positief 63% 69% gemiddeld 15% 16% negatief 3% 2% zeer negatief 0% 0% Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2008 en 2009.
beoordeling kwaliteit van het winkelaanbod 2008 2009 12% 7% 73% 70% 12% 20% 2% 3% 0% 0%
Tabel 2.6: Waardering winkelaanbod
Aanvullend is een vraag gesteld welke branches/winkels men mist in de binnenstad van Groningen. In tabel 2.7 is de top-10 samengesteld van meest gemiste zaken. Evenals vorig jaar werd veruit het meest extra kledingaanbod genoemd, zoals Zara (wordt binnenkort geopend), Bershka en kleine boetiekjes. De overige zaken werden aanzienlijk minder genoemd. Enkele opvallende zaken in vergelijking met 2008 zijn, dat vooral in huishoude-
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
5
lijke artikelen en supermarkten veel discountzaken worden genoemd. Daarnaast werden vaak hobbywinkels genoemd op allerlei gebieden en specifiek veel fotografiezaken. Het aantal keren dat een warenhuis werd genoemd, was in 2008 aanmerkelijk hoger. Dit ging vooral om de Bijenkorf. Wat verder veel respondenten noemden zonder een directe branche of winkel te noemen, is dat zij de voorkeur geven aan een gedifferentieerder winkelbeeld. Minder landelijke ketens en meer kleine zelfstandige ondernemers die voor meer variatie zorgen. Daarbij werd ook door een aantal respondenten aangegeven dat meer variatie in het marktsegment gewenst is. Een aantal respondenten vraagt om exclusieve merkenwinkels in het duurdere segment, terwijl andere consumenten juist meer behoefte hebben aan discounters. 2008 2009 1. kleding (Zara, kleine boetiekjes, heren- en dameskleding) 1. kleding (Zara, Bershka, boetiekjes) 2. huishoudelijke/luxe artikelen 2. huishoudelijke/luxe artikelen (vooral discount) 3. warenhuis 3. supermarkt (ook discount) 4, horeca 4. horeca 5. dierenzaak 5. hobbyartikelen 6. levensmiddelenspeciaalzaak 6. levensmiddelenspeciaalzaak (slager, slijter) 7. doe-het-zelfzaak 7. elektronicazaak 8. elektronicazaak 8. fotografiezaak 9. supermarkt 9. warenhuis 10. dienstverlening 10. doe-het-zelfzaak Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2008 en 2009.
Tabel 2.7: Top-10 gemiste zaken
2.7
Factory Outlet Centers
Bent u bekend met het winkelconcept van een Factory Outlet Center, zoals Batavia Stad?
Heeft u het afgelopen jaar een Factory Outlet Center bezocht?
Welke Factory Outlet Center heeft u het afgelopen jaar bezocht?
Batavia Stad, Lelystad: 67%
JA: 67%
JA: 27% Designer Outlet Center Roermond: 13% Rosada Outlet Center, Roosendaal: 4%
NEE: 33%
NEE: 73% Factory Outlet Center in het buitenland:
15% Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Figuur 2.1: Bekendheid en bezoek Factory Outlet Center
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
6
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
Ter aanvulling is dit jaar een aantal vragen opgenomen die betrekking hebben op het bezoek van Factory Outlet Centers (FOC’s). Op de vraag of de respondenten bekend zijn met het concept van een FOC, zoals Batavia Stad, antwoordde twee derde van de respondenten positief (zie figuur 2.1). Vervolgens is aan de respondenten die bekend zijn met het concept FOC, gevraagd of zij het afgelopen jaar een FOC hebben bezocht. Dit heeft iets meer dan een vierde van deze respondenten gedaan. Vervolgens is gevraagd welke FOC diegenen hebben bezocht het afgelopen jaar. Batavia Stad in Lelystad blijkt veruit het populairst. Daarnaast is een aantal respondenten naar een FOC in het buitenland geweest. Rosada in Roosendaal is nauwelijks door respondenten van dit onderzoek bezocht (zie figuur 2.1). Aan degenen die het afgelopen jaar geen FOC hebben bezocht, is gevraagd waarom zij dat niet gedaan hebben. In tabel 2.8 is zichtbaar dat de belangrijkste redenen zijn dat men geen interesse heeft en vanwege de grote afstand. wat is de reden dat u geen Factory Outlet Center hebt bezocht afgelopen jaar ik ben hier niet mee bekend geen interesse afstand, te ver weg kan alles krijgen in Groningen weet niet/geen mening Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 2.8: Reden om geen Factory Outlet Center te bezoeken
3% 47% 39% 6% 5%
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
3
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
7
Bezoek winkelgebied Sontweg In het winkelgebied Sontweg/Sontplein is in het passantenonderzoek ingegaan op het bezoekgedrag, de beoordelingen en het combinatiebezoek met de binnenstad. Hiervoor hebben op verschillende plekken in het winkelgebied enquêtes plaatsgevonden. Daarnaast is tijdens het onderzoek in de binnenstad ingegaan op een eventueel combinatiebezoek met de Sontweg. De resultaten worden in dit hoofdstuk beschreven. 3.1
Bezoekerskenmerken
Van het aantal enquêteerde personen is meer dan de helft van het mannelijke geslacht. Dit is opmerkelijk, omdat in het merendeel van consumentenonderzoek in winkelgebieden vaak een groter aandeel vrouwen geënquêteerd wordt. Een logische verklaring hiervoor is het type winkels op de Sontweg, dat meer doelgericht wordt bezocht en daardoor meer mannen aantrekt. beslacht man vrouw totaal
56% 44% 100%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.1: Geslacht bezoekers Sontweg
Het grootste deel van de respondenten was met twee personen. Van de respondenten kwam slechts een zeer klein deel met vier of meer personen.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
bezoeksgroepgrootte 1 2 3 4 5 totaal
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
8
37% 46% 13% 3% 0% 100%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.2: Bezoeksgroepgrootte Sontweg
De herkomst van de bezoekers op de Sontweg is zichtbaar in tabel 3.3. In vergelijking met de binnenstad van Groningen is het aandeel lokale bezoekers enigszins lager en is vooral het aandeel regionale bezoekers aanmerkelijk hoger. Daarnaast valt op dat van het aandeel bovenregionale bezoekers (buiten de provincie Groningen) veel bezoekers uit Drenthe en Friesland komen, waar de binnenstadbezoekers meer uit het gehele land afkomstig zijn. herkomst lokaal regionaal bovenregionaal totaal
38% 29% 33% 100%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.3: Herkomst bezoekers Sontweg
3.2
Bezoekersgedrag
Van de bezoekers in winkelgebied Sontweg komt meer dan 90% met het bezoekdoel winkelen/aankopen doen. Een klein deel komt in dit gebied vanwege de horeca en andere redenen. Deze overige redenen zijn onder meer: parkeren, zomaar, autoreparatie en omdat men in de buurt woont. bezoekdoel winkelen/aankopen doen werk horeca anders totaal
91% 1% 4% 4% 100%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.4: Bezoekdoel bezoekers Sontweg
Aan de respondenten is gevraagd of zij het winkelgebied juist voor één specifieke voorziening bezoeken. Dit is voor circa driekwart van de respondenten het geval (zie tabel 3.5). De overige bezoekers komen met andere redenen of om naar meerdere voorzieningen te gaan.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
9
komt voor één bepaalde voorziening ja 74% nee 26% Totaal 100% Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.5: Doelgericht bezoek
Aan de respondenten die voor één specifieke voorziening naar de Sontweg komen, is gevraagd welke voorziening dat is. Hieruit blijkt dat het overgrote deel van de bezoekers speciaal voor de Ikea komt. Ook de Saturn en Praxis worden door een redelijk deel van de bezoekers doelgericht bezocht. voorziening Ikea Saturn Praxis Leen Bakker McDonalds KFC anders totaal
51% 22% 15% 9% 2% 1% 1% 100%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.6: Bezochte doelgerichte voorzieningen Sontweg
De vraag is voorgelegd of men iets besteed heeft in het winkelgebied. Dit heeft 71% van de respondenten bevestigend beantwoord. Van de respondenten heeft 67% geld besteed in winkels met een gemiddeld besteed bedrag van € 87,-. Van alle respondenten besteedde 5% in de horeca met een gemiddelde besteding van € 11,-. De bestedingen op deze locatie zijn beduidend hoger dan in de binnenstad. geld besteed winkelen/doelgerichte aankopen horeca totaal
aandeel dat geld heeft besteed 67% 5% 71%
gemiddelde besteding € 87,00 € 11,00 € 83,00
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.7: Bestedingen Sontweg
3.3
Beoordelingen
Tabel 3.8 laat de beoordeling zien over een aantal aspecten in winkelgebied Sontweg. Over het aanbod en de kwaliteit van winkels is het overgrote deel van de respondenten positief gestemd. Over de parkeergelegenheid is een kwart zelfs zeer positief, maar is ook 15% negatief. Wat betreft de autobereikbaarheid is ook slechts een marginaal deel van de respondenten negatief gestemd.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
beoordeling zeer positief positief gemiddeld negatief zeer negatief
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
aanbod aan winkels kwaliteit van de winkels 19% 17% 63% 67% 16% 14% 1% 1% 1% 1%
10
parkeergelegenheid autobereikbaarheid 25% 20% 44% 59% 16% 17% 13% 3% 2% 1%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.8: Beoordeling verschillende aspecten Sontweg
3.4
Combinatiebezoek binnenstad/Sontweg
Zowel aan de respondenten aan de Sontweg als aan de respondenten in de binnenstad is gevraagd of zij een bezoek aan beide winkelgebieden combineren. Hieruit blijkt dat bijna een derde van de respondenten op de Sontweg dezelfde dag ook een bezoek heeft gebracht aan de binnenstad. Van de binnenstadbezoekers is 10% ook naar de Sontweg gegaan.
ja nee
passanten Sontweg: van Sontweg naar binnenstad 31% 69%
passanten binnenstad: van binnenstad naar Sontweg 10% 90%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.9: Doet u een combinatiebezoek tussen de Sontweg en de binnenstad
Aan de respondenten op de Sontweg die ook naar de binnenstad gaan, is gevraagd met welk bezoekdoel zij dat doen. Bijna de helft maakt het combinatiebezoek met een winkelmotief. Daarnaast gaat ook een deel naar de binnenstad vanwege werk, wonen of horeca. Aan de binnenstadbezoekers die een combinatiebezoek doen, is gevraagd voor welke voorziening/winkel zij speciaal naar de Sontweg gaan. Ook hieruit blijkt dat de Ikea veruit de belangrijkste winkel is, gevolgd door de Saturn. Opmerkelijk is dat ook een redelijk deel de KFC heeft genoemd. bezoekdoel combinatie winkelen werk dienstverlening horeca wonen studie anders
totaal
passanten Sontweg: van Sontweg naar binnenstad 46% 22% 1% 12% 14% 4% 1%
100%
Bezoekdoel combinatie Ikea Saturn KFC McDonalds Praxis Leen Bakker Keuken Kampioen Mandemakers Keuken Concurrent anders totaal
passanten binnenstad: van binnenstad naar Sontweg 42% 25% 9% 7% 6% 5% 2% 1% 1% 2% 100%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.10: Bezoekdoel combinatiebezoek tussen Sontweg en binnenstad van degenen
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
11
Tabel 3.11 laat zien welk vervoermiddel de respondenten gebruiken voor een bezoek tussen de Sontweg en de binnenstad. Van de respondenten aan de Sontweg gaat bijna de helft met de auto en een derde met de fiets. Circa 17% maakt gebruik van de Citybus. Van de respondenten in de binnenstad gaat een kleiner deel met de auto en wordt relatief meer gebruik gemaakt van de Citybus (22%) en gaat men te voet (14%). passanten Sontweg 3% 3% 4% 13% 45% 32% 100%
te voet en parkeren/trein in de binnenstad te voet en parkeren Sontweg Citybus en parkeren/trein in de binnenstad Citybus en parkeren Sontweg auto fiets/bromfiets totaal
passanten binnenstad 9% 5% 9% 13% 30% 34% 100%
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.11: Vervoermiddel tussen de Sontweg en de binnenstad
Tot slot is aan degenen die geen combinatiebezoek tussen beide winkelgebieden maken, gevraagd waarom zij dit niet doen. Bezoekers aan de Sontweg gaan niet naar de binnenstad, omdat zij daar simpelweg geen behoefte aan hebben en het te druk vinden. Een andere reden die een opvallend aantal keren is genoemd in de categorie ‘anders’, is dat de slechte weersomstandigheden de mensen tegenhield een combinatiebezoek te doen. Degenen in de binnenstad die niet op dezelfde dag naar de Sontweg gaan, doen dit vooral niet, omdat zij met een ander bezoekdoel komen en omdat zij alles kunnen vinden in de binnenstad. Daarnaast is ook door 11% benoemd dat zij het te veel op één dag vinden.
reden geen noodzaak/ behoefte te druk slecht bereikbaar moeilijk parkeren te veel op een dag anders
totaal
passanten Sontweg 44% 35% 4% 3% 8% 7%
100%
reden ik kan alles vinden in de binnenstad Sontplein heeft geen interessante winkels slecht bereikbaar moeilijk te vinden aanbod is mij onbekend ik kom met een ander bezoekdoel te veel op een dag anders totaal
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009.
Tabel 3.12: Redenen om geen combinatiebezoek te doen
passanten binnenstad 13% 5% 5% 0% 4% 60% 11% 2% 100%
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
4
12
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
Economische performance De economische performance van de detailhandel in de binnenstad is uitgedrukt in de totale omzetvolumes en de vloerproductiviteit (omzet per vierkante meter wvo). De hoeveelheid omzet wordt afgeleid uit het aantal inwoners van de gemeente in combinatie met het koopgedrag (uit de telefonische en passantenenquête) en de landelijk gemiddelde consumentenbestedingen. 4.1
Omzetprestatie Groninger binnenstad
Voor de binnenstad van Groningen is eveneens zowel voor de dagelijkse als de nietdagelijkse sector de omzetraming weergegeven (tabel 4.1). gemeente Groningen, aankoopplaats binnenstad*** binding in percentage** afvloeiing in percenage** toevloeiing in percentage* marktomvang (in miljoen euro’s) effectieve vloerproductiviteit in euro’s per m² wvo
dagelijks
niet-dagelijks
29%
64%
71% 37% 212 19.700
36% 60% 775 7.400
*
Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête 2009. Bron: Goudappel Coffeng telefonische enquêtes 2003, 2004 en 2005. In 2006-2009 is geen telefonische enquête uitgevoerd. De gehanteerde koopkrachtbinding is een gemiddelde uit voorgaande monitorjaren en gecorrigeerd aan de hand van aanbodontwikkelingen. *** Inwonertal gemeente Groningen per 1 januari 2009: 184.227, bron: CBS Statline. **
Tabel 4.1: Indicatie omzetprestatie detailhandel Groninger binnenstad
Dagelijkse sector De omzet per vierkante meter in de dagelijkse sector is ten opzichte van 2008 toegenomen. Hiervoor ligt een aantal redenen ten grondslag: - Het winkeloppervlak in de dagelijkse sector is licht gedaald van 10.900 naar 10.700 m² wvo. - Het inwonertal van de gemeente Groningen is gestegen van 182.484 naar 184.227. - Het aandeel bestedingen van buitenaf (toevloeiing) is licht toegenomen. Ondanks een afname van het aandeel bovenregionale bezoekers is het omzetaandeel van (boven)regionale bezoekers gestegen als gevolg van relatief hogere bestedingen.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
13
Omdat het aanbod licht is afgenomen en in de omgeving nieuwe aanbodontwikkelingen hebben plaatsgevonden de laatste jaren, hebben wij de koopkrachtbinding van de binnenstad gecorrigeerd. Omdat hiervan de laatste jaren geen metingen meer hebben plaatsgevonden, gaat dit duidelijk om een indicatie. Niet-dagelijkse sector Ook in de niet-dagelijkse sector heeft een stijging in de omzetprestatie plaatsgevonden. De oorzaken zijn vergelijkbaar met de omzetgroei in de dagelijkse sector. Een afname in de aanbodsomvang, de groei in bestedingen, de inwonergroei, de groei in omzet van buitenaf leiden gezamenlijk tot een hogere omzet per vierkante meter winkelvloeroppervlak.
4.2
Overall functioneren binnenstad
In tabel 4.2 zijn de belangrijke resultaten uit het monitoronderzoek als ‘key performance’indicatoren gepresenteerd en afgezet tegen voorgaande jaren. De ‘key performance’-indicatoren laten zien dat het sterke functioneren van de binnenstad in de afgelopen jaren in 2009 verder is verbeterd. De totale bestedingen in de binnenstad, oftewel het omzetvolume, bedraagt € 987,miljoen. Dit wordt mede veroorzaakt door de sterke regionale functie. Vertaald naar de omzet per vierkante meter wvo laat de binnenstad een hoge omzetprestatie zien en zit de omzet per vierkante meter voor zowel de dagelijkse als de niet-dagelijkse branche op recordomzetten. Dit verdient wel enige nuancering, omdat de bestedingscijfers dit jaar gecorrigeerd zijn ten opzichte van de voorgaande jaren, maar het laat niet onverlet dat de Groninger binnenstad uitstekend functioneert. Daarnaast is in tabel 4.2 een aantal indicatoren opgenomen als verblijfsduur, autogebruik en bestedingen.
Goudappel Coffeng |adviseurs verkeer en vervoer
indicatoren bezoekersaantal en bestedingen aantal bezoekers per jaar*/** gemiddeld besteed bedrag* winkelen als primair bezoekdoel verblijfsduur aandeel kortblijvers (< een half uur)* aandeel langblijvers (> twee uur)* gemiddelde verblijfsduur* autogebruik alle regioconsumenten* marktpositie niet-dagelijks regionaal (excl. gemeente) omzetaandeel* bovenregionaal omzetaandeel* toevloeiing*
Detailhandelsmonitor 2009 gemeente Groningen
14
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
26 mln € 19,-
29 mln € 22,-
31 mln € 25,-
34 mln € 27,-
30 mln € 25,-
31 mln € 27,-
32 mln € 26,-
31 mln € 31,-
30 mln € 32,-
32 mln € 31,-
63%
56%
58%
54%
57%
57%
54%
52%
59%
62%
35%
33%
39%
37%
36%
40%
38%
31%
31%
36%
17%
18%
20%
22%
21%
17%
18%
24%
24%
21%
85 min.
89 min.
88 min.
93 min.
92 min.
83 min.
80 min.
87 min.
85 min.
81 min.
33%
35%
43%
36%
36%
36%
43%
48%
46%
42%
17%
18%
25%
19%
18%
17%
21%
20%
19%
19%
31% 47%
34% 51%
31% 56%
40% 59%
31% 50%
41% 58%
35% 56%
40% 60%
40% 59%
41% 60%
€ 522 mln € 622 mln € 775 mln € 908 mln € 757 mln € 847 mln € 827 mln € 967 mln € 954 mln € 987 mln omzet effectieve vloerproductiviteit dagelijks € 11.900,- € 11.800,- € 12.100,- € 16.700,- € 18.900,- € 18.900,- € 16.600,- € 19.300,- € 18.600,- € 19.700,niet-dagelijks € 4.400,- € 5.400,- € 6.700,- € 7.500,- € 5.500,- € 6.300,- € 6.300,- € 7.300,- € 7.200,- € 7.400,* Bron: Goudappel Coffeng passantenenquête, 2001 t/m 2009. ** Bron: Goudappel Coffeng telefonische enquête, 2001 t/m 2005. In 2006-2009 is geen telefonische enquête uitgevoerd. De gehanteerde koopkrachtbinding is een gemiddelde uit de voorgaande monitorjaren.
Tabel 4.2: ‘Key performance’-indicatoren voor de Groninger binnenstad