Gelre
magazine Zutphen
In dit nummer: Geriatrie streeft naar behoud eigen regie door de patiënt Patiëntveiligheid in Gelre ziekenhuizen Gynaecologische endoscopie: minimale middelen, maximaal effect Geriatrie: lees verder op pagina 8 GELRE MAGAZINE ZUTPHEN • JUNI 2012 • NUMMER 3
voor de
lezers GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Colofon Uitgave juni 2012, nummer 3 Gelre ziekenhuizen, Postbus 9014, 7300 DS Apeldoorn www.gelreziekenhuizen.nl, e-mail:
[email protected] Tel. (055) 581 80 41
Teksten Anita Drost (Tekstissimo)
Zorg vraagt gezonde instelling
Anne-Marie van Ommen (Om en Om publicaties) Renée Jansen (Eloquens teksten en producties) Productie en eindredactie: Afdeling Communicatie
Fotografie Guido Bogert Fotografie, Gelselaar Gelre ziekenhuizen, Maarten Haazebroek
Uitgever BC Uitgevers BV, Postbus 416, 8600 AK Sneek www.bcuitgevers.nl
Bladmanager Digna Schoonen, tel. 0515 429 424
Advertentieverkoop
Goede gezondheidzorg vraagt gezonde instellingen. Instellingen dus waar u als patiënt kwalitatief goede, betaalbare en toegankelijke zorg kunt ontvangen. Hier vorm aan geven, is de kerntaak van Gelre ziekenhuizen. Dat doen wij ín huis en door samenwerkingsverbanden aan te gaan, zodat u als patiënt dichtbij huis bij vertrouwde en medisch deskundige professionals terecht kunt. Samenwerken is onze inzet. Dankzij in- en externe samenwerkingsverbanden kunnen wij u immers optimale zorg bieden op elk onderdeel van de zorg. Dat is wat u ook van ons verwacht, net als de verzekeraars die bij ons zorg inkopen. Iedereen wil maximale kwaliteit voor zijn geld.
Digna Schoonen, Dennis de Kam, Barbara Verschoor, Erna Sommer en Elzert Bonnema
Ontwerp BC Uitgevers BV, Hannique de Jong
In het bezit van een smartphone? Eentje met een QR-code reader ‘app’? Scan dan de QR code hiernaast en lees het huis aan huis magazine op uw mobiele toestel.
Een gezonde instelling betekent kwalitatief goede zorg die financieel ook mogelijk is. Het is voor patiënten ontzettend vervelend als hun vertrouwde behandelaar weg zou vallen doordat ‘zijn’ kliniek het hoofd niet meer boven water kan houden. Met Gelre ziekenhuizen gaat het niet alleen kwalitatief maar ook financieel goed. Dat is een hele geruststelling. Wij sloten 2011 af met een positief resultaat. Uiteraard hebben wij geen enkel winstoogmerk, maar wij beseffen wel dat wij een positief resultaat nodig hebben om eventuele klappen op te vangen. Zo kunnen wij uw zorg optimaal blijven vormgeven!
Jan Fidder, Voorzitter Raad van Bestuur Gelre ziekenhuizen
3
in dit
magazine GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Patiëntveiligheid in Gelre ziekenhuizen PAGINA 6
Geriatrie streeft naar behoud eigen regie door de patiënt
Beste lezer,
PAGINA 8 Gynaecologische endoscopie: minimale middelen, maximaal effect PAGINA 18
Verder in dit nummer Zorgverlener leert van patiënt tijdens spiegelgesprekken
12
Gelre ziekenhuizen Fietstocht 2012
15
Ziekenhuisbacteriën: voorkomen is beter dan genezen
16
Sloop oude ziekenhuisgebouw het grootste asbestsloopproject in Nederland
19
Optimale zorg in Gelre ziekenhuizen dankzij expertise-uitwisseling
20
Adressen en telefoonnummers
22
Het doet ons goed om te horen dat veel lezers ons magazine zeer waarderen, zo blijkt uit de vele positieve reacties. Wilt u ons ook laten weten wat u vindt van ons magazine? Stuur dan een e-mail naar
[email protected]! In dit nummer kunt u lezen dat wij voortdurend werken aan het verbeteren van de veiligheid en aan de veiligheidscultuur in ons ziekenhuis. Verder vertellen onze geriaters hoe zij ouderen ondersteunen om hun zelfstandigheid en de regie op hun leven zo lang mogelijk te blijven behouden. U leest hoe patiënten ons regelmatig een spiegel voorhouden door ons te vertellen hoe zij de zorg in ons ziekenhuis ervaren. Arts-microbioloog Edmee Bowles en ziekenhuishygiënist Ellen van Luijtelaar leggen uit hoe wij als Gelre omgaan met ziekenhuisbacteriën en gynaecoloog Erik Zanders gaat in op nieuwe behandelingen die veel voordelen heeft voor de patiënt. Ook laten wij zien op welke manier wij samenwerken met expertisecentra elders in het land. Kortom, een gevarieerd aanbod van interessante artikelen. Of u dat ook vindt horen we graag van u!
Rob Mutsaers, ziekenhuisdirecteur Gelre Zutphen Marco Goessens, voorzitter Medische Staf Gelre Zutphen
5
voorkomen is
beter dan genezen GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Een opname in een ziekenhuis is vaak een ingrijpende gebeurtenis. Dat realiseren wij ons maar al te goed. Onze medewerkers doen er dan ook alles aan om uw verblijf zo goed mogelijk te laten verlopen. Daarbij hebben zij speciale aandacht voor uw veiligheid.
In veilige handen
P
atiëntveiligheid in Gelre ziekenhuizen
Geen enkel ziekenhuis wil dat patiënten schade oplopen door fouten van een hulpverlener of tekortkomingen in het zorgsysteem. Ook voor Gelre ziekenhuizen is patiëntveiligheid een belangrijk onderdeel van de geleverde kwaliteit. Maar helaas is veiligheid niet vanzelfsprekend. “Waar mensen werken, worden fouten gemaakt,” stelt Inge van Uum, adviseur bij het bureau patiëntveiligheid en zorgkwaliteit van Gelre ziekenhuizen. “Het is dus zaak om dat zoveel mogelijk te voorkomen. En is er toch iets misgegaan, dan moet dat niet alleen worden erkend en zo mogelijk hersteld worden. Ook moet een zorgvuldige analyse worden gemaakt van wat er mis is gegaan. Want alleen dan leer je ervan en kun je herhaling voorkomen.”
Cultuur
6
“Veiligheid is belangrijk voor iedere medewerker, van schoonmaker tot medisch specialist. Het helpt al heel veel wanneer iedereen daarvan doordrongen is. We besteden daarom veel aandacht aan de veiligheidscultuur in ons ziekenhuis. Door erover te praten, door elkaar erop aan te spreken als iets niet goed gaat, en door te werken volgens duidelijke richtlijnen en protocollen. Ook is het heel belangrijk dat medewerkers het melden, als ze een gevaarlijke situatie signaleren”, zegt Van Uum. “We werken in ons ziekenhuis met
het zogenaamde Veiligheidsmanagementsysteem (VMS). Continu zijn we bezig met het signaleren van risico’s, aanbrengen van verbeteringen en vastleggen, evalueren en aanpassen van beleid.”
Check, check, dubbelcheck Wat merkt u als patiënt van alles wat er binnen het ziekenhuis gebeurt om te zorgen dat uw opname veilig verloopt? Van Uum: “Operatiepatiënten merken bijvoorbeeld dat ze bepaalde vragen meerdere keren moeten beantwoorden. Zaken als naam, geboortedatum en welke kant geopereerd moet worden, worden heel vaak gecheckt. Dat lijkt misschien vreemd – ‘moet ik nu alweer zeggen wanneer ik geboren ben?’ – maar zo zorgen we dat we er heel zeker van zijn, dat we de juiste patiënt op de juiste manier behandelen.” Nog een voorbeeld: een van de belangrijkste oorzaken van fouten bij de medicatieverstrekking is dat de verpleegkundige tijdens het uitdelen wordt afgeleid. Daarom dragen zij tegenwoordig een oranje hesje met daarop de tekst ‘Ik deel medicatie, niet storen!’ De aandacht voor veiligheid is voor u ook te merken aan de vraag welke medicatie u thuis gebruikt. Van Uum: “Patiënten kunnen namelijk medicijnen slikken die consequenties hebben voor de behandeling. Denk maar aan bloedverdunners
bij operatiepatiënten. Het is belangrijk dat de arts hiervan op de hoogte is.”
Eerlijk Voorkomen is beter dan genezen. Maar soms gaat er toch iets mis. Is er een fout gemaakt, dan moet die als het kan zo snel mogelijk hersteld worden. “We vinden het daarbij heel belangrijk dat de zorgverlener tegenover de patiënt eerlijk is over wat er is fout gegaan”, benadrukt Van Uum. Ernstige fouten worden worden door een speciale commissie onderzocht en aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg gerapporteerd.
Vallen De meest voorkomende incidenten zijn medicatiefouten en valincidenten”, aldus Van Uum. “We zien vaak dat een patiënt denkt zelf wel naar het toilet te kunnen. Vooral ouderen willen de verpleegkundige soms niet belasten. Maar als ze vallen, kunnen de gevolgen groot zijn. Om vallen te voorkomen, zeggen wij patiënten daarom: ‘Bel ons bij twijfel, wij helpen graag!’”
Als patiënt wilt u natuurlijk weten hoe goed de patiëntveiligheid is in het ziekenhuis waar u behandeld wordt. U kunt er op letten of het ziekenhuis een NIAZ-accreditatie heeft. Deze accreditatie wordt gezien als het belangrijkste kwaliteitslabel voor ziekenhuizen. Zowel Gelre Apeldoorn als Gelre Zutphen hebben de NIAZ-accreditatie verkregen. Dat betekent dat kwaliteit en patiëntveiligheid op beide locaties op orde zijn. Verder zijn er een aantal websites die u kunt raadplegen, bijvoorbeeld www.kiesbeter.nl en www.zorgkaartnederland.nl. Op www.kiesbeter.nl staan scores die een beeld geven van de kwaliteit van de verschillende ziekenhuizen. Deze scores zijn gebaseerd op informatie die de ziekenhuizen verplicht zijn aan te leveren aan de Inspectie.
Vooraf aan iedere behandeling bespreekt de arts de risico’s van de behandeling met u. Heeft u hierover nog vragen? Bespreek ze met uw arts!
7
eigen regie
behouden GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Mevrouw Teunissen (78) is al lange tijd erg snel moe. Een paar weken geleden is ze tot haar grote schrik ineens gevallen. Eigenlijk is ze sindsdien niet meer buiten geweest, bang dat haar het daar ook zal overkomen. Maar nu spreekt ze soms dagen niemand. Vrolijk wordt ze er niet van.
G
eriatrie streeft naar behoud van eigen regie bij oudere patiënt
Het voorbeeld van mevrouw Teunissen is voor de geriaters van Gelre ziekenhuizen heel herkenbaar. Maar gelukkig er is veel aan te doen door vroegtijdig op de problemen in te spelen. “Met breed medisch onderzoek door een geriater kunnen medische aandoeningen worden gevonden bijvoorbeeld hartritmestoornis, bloedarmoede of depressie. Mogelijk blijkt ook dat bekende aandoeningen, zoals hoge bloeddruk of suikerziekte, niet meer voldoende goed zijn behandeld. In al die gevallen behandelt de geriater de gevonden aandoeningen én meer”, vertelt geriater Annette Kalf van Gelre ziekenhuizen. “Met bijvoorbeeld goede ‘valpreventie’-trainingen en tips van de ouderenadviseur over passende activiteiten kan het leven van de patiënt er weer een stuk beter uitzien.”
geriatrie en wordt op alle verpleegafdelingen bij elke opgenomen patiënt van 70 jaar en ouder gewerkt met scorelijsten waarmee hun persoonlijke kwetsbaarheid in kaart wordt gebracht. In Apeldoorn – en vanaf dit jaar ook in Zutphen – wordt ook op diverse poli’s met deze scorelijsten gewerkt. “Blijkt uit de score dat de patiënt wel eens problemen zou kunnen krijgen, dan wordt hij uitgenodigd voor een verdere inventarisatie op de polikliniek geriatrie”, zet Kalf uiteen. “In het politraject Geriatrisch Assesment worden dan behandel-, zorg- en ondersteuningsplannen gemaakt. Het doel is steeds hetzelfde: de patiënt zelf de regie laten behouden over zijn eigen leven.”
Werken aan oplossingen Zelf de regie willen houden “Een goede oude dag betekent voor de meeste mensen zo lang mogelijk zelf de regie houden over het eigen leven, oftewel zelfstandig functioneren. Maar het is bewezen dat je bij deze groep mensen dan niet moet wachten tot er problemen zijn. Beter kun je daar vroegtijdig met medische interventies, zorg en ondersteuning op inspelen. Op die manier kun je problemen voorkomen en krijgen ouderen meer kans op een goede oude dag.”
Persoonlijke kwetsbaarheid 8
Gelre ziekenhuizen zet hier breed op in. Sinds 2011 is er een speciale verpleegafdeling
Op de poli orthopedie leveren de scorelijsten al belangrijke input over de patiënten die een gewrichtsvervangende operatie ondergaan. Ook op de pre-dialyse poli worden de lijsten succesvol ingezet bij patiënten met nierfalen. Regelmatig volgt een verwijzing voor een uitgebreid onderzoek via het poli traject Geriatrisch Assesment. Hier wordt de patiënt nog eens lichamelijk, orthopedisch, neurologisch en psychiatrisch onderzocht. Het geriatrisch team bekijkt dan de risico’s van vallen, mobiliteitsstoornissen, gebrek aan uithoudingsvermogen, somberheid en eenzaamheid, maar ook verwardheid en geheugenverlies. “Tegelijkertijd brengen wij het sociaal netwerk in kaart en de mate waarin de
Met wat extra investering in tijd en behandelmethode kan de oudere patiënt vaak zijn zelfstandigheid behouden.
mantelzorg wordt (over)belast”, vertelt Kalf. “Zo krijgen wij een goed beeld van de verwachte gezondheidsproblemen en de onderliggende aandoeningen.”
Wél gewoon naar huis Zo’n totaaloverzicht wordt ook bij patiënten op de verpleegafdeling geriatrie gemaakt. Geen overbodige luxe, stelt geriater Geert Lefeber. “Zou je namelijk iemand van 87 met longontsteking alleen daarvoor behandelen, dan is de kans groot dat hij na afloop naar een verzorgingstehuis gaat. In drie dagen tijd verliest zo’n patiënt namelijk al vijftien procent van zijn spiermassa. Zijn hele lichaam zet zich in om de ontsteking aan te pakken. De ervaring leert dat met wat extra investering in tijd en behandelmethode diezelfde patiënt vaak wél gewoon naar huis kan. Maar dan is het dus zaak om vanaf het eerste opnamemoment op alle facetten te letten: fysiek, lichamelijk, functioneel en sociaal. Met andere woorden, behalve de specialist, komen ook de diëtist, fysiotherapeut en eventuele andere zorgverleners bij de patiënt op de afdeling.”
de vier genoemde facetten niet in balans is met de rest. Dan kun je er vanuit gaan dat hij op korte termijn weer bij je terugkomt.” Op de verpleegafdeling geriatrie wordt dan ook alles ingezet op het zo snel mogelijk weer zelfstandig laten functioneren van de patiënt. Zodra hij kan, komt hij het bed uit voor eetmomenten en gaat hij zichzelf wassen en aankleden. Alleen waar nodig krijgt hij sturing. Zo levert hij zo min mogelijk in en blijft hij zo zelfstandig mogelijk functioneren. Dat is ook de inzet op de valpoli, de geheugenpoli en de polyfarmacie poli, waar onderzoek wordt gedaan naar het gelijktijdig gebruik van meerdere geneesmiddelen. “Daar geven wij bijvoorbeeld advies over het medicijngebruik, bewegen, omgaan met geheugenverlies, voorkomen en behandelen van ondervoeding en het stimuleren van sociale contacten”, zet Kalf uiteen. “Geriatrie reikt verder dan alleen het diagnosticeren en behandelen van evidente problemen bij ouderen. Alleen door ook alert te zijn op mogelijke problemen kunnen wij de zorg aan oudere patiënten optimaliseren.”
Alert zijn op mogelijke problemen “Het heeft namelijk geen zin om een oudere kwetsbare patiënt naar huis te sturen, als een van
9
nieuws
in het kort GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
G
elre bekroond voor inspanningen op gebied van milieuzorg
Gelre ziekenhuizen heeft deze maand als een van de drie eerste ziekenhuizen in Nederland het bronzen certificaat in ontvangst genomen van het Milieuplatform Zorgsector. Daarmee laat het ziekenhuis zien dat het zich actief inspant voor een duurzame bedrijfsvoering. Ziekenhuizen die in aanmerking willen komen voor een bronzen certificaat moeten voldoen aan een grote hoeveelheid eisen, die deel uitmaken van de zogenoemde Milieuthermometer Zorg. De milieueisen hebben bijvoorbeeld betrekking energie, water, afvalwater, afvalinzameling, gevaarlijke stoffen, groenbeheer, papier en textiel. In totaal moet aan 42 criteria worden voldaan om in aanmerking te komen voor het bronzen certificaat. Dat Gelre ziekenhuizen geen genoegen neemt met ‘een zesje’ mag wel blijken uit het feit dat voldaan wordt aan 57 criteria!
Milieucoördinator Frans van Lent vertelt: “We hebben een belangrijk voordeel ten opzichte van veel andere ziekenhuizen. We beschikken namelijk over twee ziekenhuisgebouwen, waarvan Apeldoorn recent ingrijpend is vernieuwd en Zutphen helemaal nieuw is gebouwd. Dat heeft het mogelijk gemaakt om veel energiebesparende maatregelen te treffen. Ondanks de jaarlijks toenemende zorgvraag is de hoeveelheid afvalstromen in de afgelopen jaren nauwelijks toegenomen. We zijn dan ook tevreden met het tot nu toe bereikte resultaat en ook trots op het bronzen certificaat, maar we zijn nog niet klaar. In de komende periode zetten we ons in om in aanmerking te komen voor het zilveren certificaat. Daarvoor zullen we ons met name richten op het versterken van een milieuvriendelijk inkoopbeleid.”
Vertel me Gelre Maandelijks vinden er in Gelre ziekenhuizen bijeenkomsten plaats rondom één specifieke aandoening. Alles wat u wilt weten over een bepaald probleem vertellen wij u tijdens deze avonden, die de titel “Vertel me Gelre” hebben meegekregen. Kijk voor een actueel overzicht op www.gelreziekenhuizen.nl. De bijeenkomsten zijn telkens op een maandag van 19.30 tot 21.00 uur. De zaal gaat open om 19.00 uur, we ontvangen u dan graag met een kopje koffie. De bijeenkomsten vinden plaats in het restaurant in Zupthen. Uw gastheer bij deze bijeenkomst is ziekenhuisdirecteur Rob Mutsaers.
25 juni
Schildklier
24 september zie: www.gelreziekenhuizen.nl 22 oktober
zie: www.gelreziekenhuizen.nl 11
uw
mening telt GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Voor in de zaal zit een gespreksleider met zeven mensen. Het zijn (oud-) patiënten, allen met hetzelfde ziektebeeld. Aan de andere kant van de zaal zitten de toehoorders; een sterk gemêleerde groep zorgverleners die op enigerlei wijze betrokken zijn bij de patiënten voorin. Zij mogen vandaag alleen maar luisteren. De patiënten zijn aan zet. Zij gaan de zorgverleners een spiegel voorhouden. Want hoe is het nu eigenlijk om patiënt te zijn in Gelre ziekenhuizen?
Hoe is het nu eigenlijk om patiënt te zijn in Gelre?
Z
orgverlener leert van patiënt tijdens spiegelgesprekken
“Deze spiegelgesprekken zijn een goed middel om de diepte in te gaan met betrekking tot patiëntervaring”, vertelt Angelie Luijten van de afdeling Marketing en Communicatie. “Met een enquête kun je goed de patiënttevredenheid meten, maar dit is breder. Bovendien zijn de hulpverleners aanwezig als publiek, waardoor patiënten hen heel direct een spiegel voorhouden. Het levert vaak eye-openers op voor de zorgverlener. Zo blijkt bijvoorbeeld regelmatig dat een routinehandeling heel anders op de patiënt overkomt dan de hulpverlener denkt. Voor de patiënt is het immers geen routine.”
Hulpmiddel
12
Diverse afdelingen binnen Gelre ziekenhuizen hebben sinds 2009 de spiegelgesprekken ingezet. De ervaringen zijn positief. “De gesprekken zijn een hulpmiddel om de kwaliteit van ziekenhuiszorg te verbeteren, de zorgverzekeraars te voorzien van kwalitatieve informatie voor de inkoop van zorg en aanknopingspunten te bieden voor verbeterprojecten. Daarnaast hopen we inzicht te krijgen in de methodieken die het meest geschikt zijn om de ervaringen van
kinderen, jongeren en ouders in het ziekenhuis te meten”, schetst Yvonne Kraft van het Vrouwen Kindcentrum in Zutphen, waar eind vorig jaar spiegelgesprekken mede plaatsvonden op initiatief van consumentenorganisatie Zorgbelang Gelderland (zie: www.zorgbelanggelderland.nl).
De regie werd gemist De polikliniek urologie zette de spiegelgesprekken in maart in als nulmeting aan het begin van de start van de nieuwe zorgtraject Prostaatkanker en Blaaskanker. “Het waren patiënten die in 2009 of 2010 met de behandeling waren begonnen en in principe het zwaarste gedeelte al achter de rug hadden. Zij hebben de nieuwe situatie dus vrijwel niet meegemaakt”, schetst afdelingshoofd Hubert van Boheemen. Met al deze patiënten is volgensVan Boheemen in betrekkelijk korte tijd veel gebeurd, zowel fysiek als mentaal. “Tijdens de spiegelgesprekken kwam dan ook naar voren dat patiënten de regie misten. Natuurlijk zijn er patiënten die heel mondig zijn en zelf de regie nemen of houden, maar – zeker in onze doelgroep die gemiddeld
De spiegelgesprekken zijn een goed middel om de diepte in te gaan met betrekking tot patiëntervaring.
wat ouder is – zijn er ook velen die daar moeite mee hebben. Daarnaast benoemden zij de lange wachttijden tussen onderzoeken en tussen het onderzoek en de uitslag.
Langer de dokter willen spreken “Een ander aspect was dat de patiënten graag de dokter langer zouden willen spreken, alhoewel zij toegaven dat zij géén informatie hadden gemist. Ze beseffen ook wel dat het onmogelijk is voor de dokter om veel meer tijd uit te trekken voor één patiënt, maar gevoelsmatig zouden zij dat wel graag willen. De oncologieverpleegkundigen vangen daar veel in op. Iedereen is dan ook vol lof over hen. Zij geven duidelijk informatie, zijn goed bereikbaar en ook altijd bereid het nog eens uit te leggen.”
PIM als spoorboekje Een deel van de aandachtspunten zijn al verwerkt in het nieuwe zorgtraject bij de polikliniek urologie. Zo is nu duidelijk wie de regie heeft. Dit is verwerkt in de Patiënten Informatie Map (PIM), dat als een soort spoorboekje hen door het traject leidt. Tevens zijn de wachttijden in het nieuwe zorgtraject gelimiteerd. “Wat voor mij verder een eye-opener was, is dat er behoefte is om meer te kunnen praten over de problematiek rond de seksualiteit. Dat geluid
hadden wij al eerder opgevangen en er is ook al meer aandacht voor, maar het was heel positief om te zien dat er ook duidelijk geen gêne op rust. Speelt natuurlijk wel mee dat patiënten die aan een spiegelgesprek willen deelnemen, vaak ook patiënten zijn die er wel over willen praten”, beseft Van Boheemen.
Herkenning Over anderhalf jaar wil de polikliniek urologie opnieuw spiegelgesprekken voeren. Ook bij het Vrouw- en Kindcentrum staat een vervolg op het verlanglijstje. “Als professionals denken wij altijd precies te weten wat goed is voor onze patiënten”, stelt Van Boheemen. “Maar wij moeten veel meer mét de patiënten praten. Met spiegelgesprekken lukt dat. Het voordeel is namelijk dat patiënten bij het horen van elkaars ervaringen het soms herkennen en zich gesteund weten of juist het heel anders hebben ervaren en het gaan relativeren. Zo krijgen wij een evenwichtig beeld hoe patiënten onze zorg nu ervaren.”
Meer informatie over spiegelbijeenkomsten vindt u op www.gelreziekenhuizen.nl, onder het kopje Patiënten/bezoekers.
13
nieuws
in het kort GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
8 september: Gelre ziekenhuizen Fietstocht 2012 Ook dit jaar stappen we weer op de fiets tijdens de jaarlijkse Gelre ziekenhuizen Fietstocht. We nodigen u graag uit om met ons mee te fietsen door de prachtige omgeving van Apeldoorn. Tussendoor kunt u ook nog een kijkje nemen bij één van de mooie monumenten die onderweg te vinden zijn, we sluiten namelijk aan bij de Landelijke Monumentendag. Fietsen is gezond en met gezondheid zijn wij als ziekenhuis voortdurend bezig. Daarom kunt op 8 september in de centrale hal van Gelre ziekenhuizen Apeldoorn ook uw eigen gezondheid laten controleren op onze gezondheidsmarkt. Er zijn op 8 september vier fietstochten. Voor gezinnen en recreatieve fietsers is er een tocht van 35 kilometer.Voor mensen die echt kilometers willen maken zijn er tochten van 60 en 100 kilometer. Daarnaast is er een ATB-tocht van 45 kilometer. Voor de tochten van 60 en 100 kilometer en voor de ATB-tocht is het dragen van een helm verplicht. De tocht start op het terrein van Gelre ziekenhuizen Apeldoorn. Inschrijven voor de tocht is noodzakelijk en kan via www.gelreziekenhuizen.nl
15
voorkomen is
beter dan genezen GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Uitbraken van een zogenoemde ziekenhuisbacterie komen regelmatig voor in Nederlandse ziekenhuizen. Als gevolg hiervan moet moet een verpleegafdeling soms zelfs geheel of gedeeltelijk worden gesloten. Wat doet Gelre ziekenhuizen op dit gebied om de veiligheid van haar patiënten te garanderen?
Z
iekenhuisbacteriën: voorkomen is beter dan genezen
Bacteriën, je ziet ze niet met het blote oog, je ruikt ze niet, je hoort ze niet. Maar ze zijn er wel, overal. De meeste bacteriën zijn niet schadelijk voor de gezondheid en doen bijzonder nuttig werk. Ze helpen bijvoorbeeld om voedsel te verteren in onze darmen. Er zijn echter ook enkele soorten bacteriën die ziekmakend zijn. Gezonde mensen hebben daar in het algemeen een goede afweer tegen. Voor mensen met een verminderde weerstand, zoals patiënten in een ziekenhuis, kunnen die bacteriën problemen opleveren. Niet alleen voor de betreffende patiënt, maar ook voor zijn of haar omgeving als de bacterie zich verspreidt.
Om verspreiding van ziekenhuisbacteriën te voorkomen, voeren Nederlandse ziekenhuizen een streng beleid. In veel andere landen is men minder streng en komen in ziekenhuizen vaker en meer ziekenhuisbacteriën voor dan bij ons.”
“Je kunt een ziekenhuisbacterie hebben zonder dat je er iets van merkt”
Ongevoelige bacterie
16
Om ziekmakende bacteriën te bestrijden wordt antibiotica ingezet. Arts-microbioloog Edmée Bowles legt uit: “Het kan zijn dat een bacterie ongevoelig is voor de gangbare antibiotica. Dan spreken we van een resistente bacterie. Deze worden ook wel Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO) of ziekenhuisbacteriën genoemd. Bekende voorbeelden hiervan zijn MRSA (door opname in een buitenlands ziekenhuis of contact met varkens en mestkalveren) en ESBL (vaak niet duidelijk waar deze vandaan komt). Om ziekenhuisbacteriën toch te kunnen bestrijden, wordt andere antibiotica gegeven. Deze zijn vaak duurder en hebben meer bijwerkingen.
Heeft u een ziekenhuisbacterie? Bowles vervolgt: “Gelre ziekenhuizen hecht grote waarde aan patiëntveiligheid en volgt daarom de landelijke voorschriften nauwkeurig op. Het beleid is erop gericht zo snel mogelijk in beeld te hebben of een patiënt die bij ons wordt opgenomen of behandeld tot een risicogroep behoort die een ziekenhuisbacterie bij zich kan hebben. Je kunt er drager van zijn, zonder dat je daar iets van merkt. Daarom staan er overal in ons ziekenhuis bordjes of stellen wij rechtstreeks de volgende vragen: • Bent u de afgelopen twee maanden in een ziekenhuis of zorginstelling buiten Nederland geweest voor opname en/of behandeling?
• Bent u onlangs behandeld in een Nederlandse instelling met een ziekenhuisbacterieprobleem? • Komt u voor een behandeling van een kind dat korter dan één jaar geleden is geadopteerd uit het buitenland? • Werkt of woont u op een varkens- en/of vleeskalverenhouderij? Als een van de vragen met ‘ja’ wordt beantwoord, dan nemen we bij die persoon kweken af. In afwachting van de uitslagen van de kweken worden alvast isolatiemaatregelen genomen.”
Geïsoleerd verplegen Ziekenhuishygiënist Ellen van Luijtelaar legt uit wat een kweek is: “Met een wattenstokje nemen we wat materiaal af van de gebieden waar de bacterie meestal zit. Dat kan zijn in de keel, in de anus of in de neus. Als de uitslag van de kweek aangeeft dat er een resistente bacterie aanwezig is, gaan we verder met de isolatiemaatregelen. Dat betekent dat de patiënt in een aparte ruimte wordt behandeld en/of verpleegd. De behandelaars en verpleegkundigen dragen een schort, handschoenen en in sommige gevallen ook een mondmasker. We realiseren ons dat dit alles onaangenaam en ingrijpend voor de patiënt kan
zijn. Toch moeten we deze maatregelen nemen. Niet alleen om de getroffen patiënt doeltreffend te kunnen behandelen. Het is ook ter bescherming van andere patiënten, bezoekers en medewerkers van Gelre ziekenhuizen.”
Voorzorgsmaatregelen Het is beter ziekenhuisbacteriën te voorkomen, vindt Bowles. “Ze worden vooral overgedragen door huidcontact. Daarom is goede hygiëne heel belangrijk. Was je handen na toiletbezoek, voor het koken en voor je gaat eten. Gebruik een mes dat in contact is geweest met rauw vlees niet ongewassen om bijvoorbeeld sla te snijden. Ook is het verstandig om met sporten niet het shirt of de handdoek van je teamgenoot te gebruiken. In het ziekenhuis worden ziekenhuisbacteriën gemakkelijk via de handen van medewerkers verspreid. Daarom is het belangrijk dat medewerkers hun handen goed desinfecteren met zeep of handenalcohol voordat ze een patiënt aanraken. Daar kun je als patiënt je arts of verpleegkundige gerust op aanspreken. Met deze hygiënemaatregelen en een beetje gezond verstand ben je al een eind op weg om besmetting met en verspreiding van ziekenhuisbacteriën te voorkomen.”
17
patiëntvriendelijk
en veilig GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Gynaecologie is het specialisme dat zich bezig houdt met organen en ziekten die specifiek zijn voor de vrouw. Waar dat kan verrichten de gynaecologen in Gelre Zutphen ingrepen door middel van endoscopie, in de volksmond ook wel een kijkoperatie genoemd. Belangrijkste voordelen: de ingreep is patiëntvriendelijk en veilig, er is minder napijn en de patiënt hoeft minder lang in het ziekenhuis te blijven.
G
ynaecologische endoscopie: minimale middelen, maximaal effect
Endoscopie betekent letterlijk ‘binnenin kijken’. Tijdens een gynaecologische endoscopie kijkt de specialist met behulp van een dunne buis of slang met een cameraatje in het lichaam. Op die manier kan de gynaecoloog zien wat er aan de hand is en eventueel een behandeling verrichten. Dat kan via de natuurlijke lichaamsopening (de vagina) of door kleine sneetjes in de buik te maken. Dat laatste heet minimale invasieve chirurgie. Gynaecoloog Erik Zanders legt uit: “Met gynaecologische endoscopie is de belasting voor de patiënt veel minder dan bij technieken die voorheen werden gebruikt. De ingreep verloopt vlot en veilig, er is minder napijn en bloedverlies, de patiënt herstelt sneller en kan eerder naar huis. Bij behandeling via de vagina is er vaak geen narcose of ruggenprik nodig.”
Veilig en patiëntvriendelijk
18
Gelre Zutphen werkt al jaren met deze methodes. De ruime ervaring en expertise zorgen er voor dat er weinig complicaties zijn en een groot aantal tevreden patiënten. Verrichtingen via gynaecologische endoscopie zijn bijvoorbeeld het weghalen van poliepen en vleesbomen, sterilisatie maar ook baarmoederverwijdering. Zanders: “Het mooie van de ontwikkelingen in ons vakgebied zijn de voordelen voor de patiënt. De ingrepen worden steeds veiliger en het herstel is vlotter. Zo vindt een baarmoederverwijdering
plaats met vier kleine sneetjes van één centimeter in de buik.” “Een ander voorbeeld is de sterilisatiemethode Essure,” vervolgt Zanders. “Via de vagina, baarmoedermond en baarmoeder plaatsen we met behulp van een dunne buis, de scoop, een soort veertje om de ingang van de eileiders af te sluiten. Dit gebeurt zonder snijden en zonder narcose. De patiënt mag na een half uur weer naar huis en kan snel haar normale activiteiten weer hervatten. Deze patiëntvriendelijke en zeer veilige manier van steriliseren is een concurrent van vele andere vormen van anticonceptie.”
verantwoord
slopen GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Hoewel het aan de buitenkant nauwelijks is te zien, wordt er binnen druk gewerkt aan de sloop van het oude ziekenhuis in Zutphen. Door het asbest dat in het gebouw aanwezig is, duurt het slopen langer dan wanneer er geen asbest was geweest. Directievoerder Gert van Zoeren van BME Ingenieurs vertelt over het verloop van de sloopwerkzaamheden.
S
loop oude ziekenhuisgebouw het grootste asbestsloopproject in Nederland
De sloop van het nu 38-jarige oude Het Spittaal is gestart net na de bouwvakvakantie in 2011. Twee jaar later zal het oude ziekenhuisterrein zijn veranderd in een grote, glooiende vlakte. Had er geen asbest in het gebouw gezeten, dan was de sloopperiode de helft korter geweest. Van Zoeren: “Asbest verwijderen en het toezicht daarop is specialistisch werk en kost veel tijd. Er moeten inventarisaties worden gedaan, allerlei vergunningen worden aangevraagd en veel wetten en regels nageleefd. BME is een ingenieursbureau dat daarin is gespecialiseerd en is al meerdere jaren bekend met Het Spittaal. Wij hebben de opdracht namens Gelre ziekenhuizen als directievoerder leiding te geven aan de uitvoeringsorganisatie. Dat is Oranje B.V. Samen met hen zorgen wij dat de sloop van het oude ziekenhuis op een verantwoorde wijze verloopt.”
en wordt alles vlak gemaakt. “We verwachten rond de bouwvak van 2013 klaar te zijn”, aldus Van Zoeren. “Het op dit moment grootste asbestsloopproject in Nederland is dan tot een goed einde volbracht.”
Afhijsen Van Zoeren vervolgt: “We verwachten dat omstreeks oktober 2012 de asbestsanering in het gebouw klaar is. Dan wordt begonnen met het afhijsen van de gevelelementen en vervolgens met de vloerelementen. Beide projecten moeten ook gedeeltelijk aan asbestcondities voldoen. Het voordeel van de afhijsmethode is dat de omgeving er bijna geen geluidsoverlast van heeft.” Als het ziekenhuis en het naastgelegen zorggebouw weg zijn, volgt er nog een bodemsanering
Kijk op www.sloopspittaal.nl voor meer informatie over de sloop en de vorderingen van de werkzaamheden.
19
samenwerking
met expertise-centra GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
Als er een kwaadaardige tumor bij u is vastgesteld, is dat erg ingrijpend. Het is dan heel belangrijk om erop te kunnen vertrouwen, dat u in uw ziekenhuis behandeld wordt door een ervaren en deskundig team. Daarvoor hoeft u in de meeste gevallen niet naar een gespecialiseerd ziekenhuis elders in Nederland. Gelre ziekenhuizen werkt namelijk nauw samen met deskundigen van toonaangevende expertisecentra. Zo kunnen wij aan iedere patiënt met een tumor topzorg bieden.
Behandeling van een tumor:
O
optimale zorg in Gelre ziekenhuizen dankzij expertise-uitwisseling
20
“Patiënten met een kwaadaardige tumor hoeven voor onderzoek en voor behandeling echt niet altijd naar het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis of naar een universitair medisch centrum. Regionale ziekenhuizen kunnen de expertise van deze centra namelijk ook in hun eigen ziekenhuis binnenhalen. Zo krijgen patiënten dicht bij huis toch de topzorg die zij nodig hebben,” zegt Mariëtte van Dijk, programmamanager oncologie. Ze legt uit hoe dit in Gelre ziekenhuizen werkt:“Als je in een van onze ziekenhuizen (Zutphen of Apeldoorn) binnen- komt met een tumor, krijg je te maken met heel veel verschillende specialisten, bijvoorbeeld een chirurg, uroloog, gynaecoloog, radioloog, internist-oncoloog en radiotherapeut. Deze specialisten bespreken wekelijks hun patiënten. Iedere tumorsoort kent zijn eigen bespreking, en daarbij is altijd een specialist met extra kennis over die tumorsoort aanwezig. Vaak bespreken artsen van Gelre Apeldoorn en Gelre Zutphen hun patiênten samen, waarbij ze, waarbij gebruik wordt gemaakt van elkaars kennis en expertise.
Videoconferencing met expertisecentra Daarnaast wordt een bespreking twee keer per maand via videoconferencing bijgewoond door een of meerdere artsen van een expertisecentrum, die meekijken en meedenken over de behandeling, met name bij complexe problematiek. Deze arts, ook wel consulent genoemd, kan bovendien beoordelen of een patiënt zou kunnen deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek, of aan een nieuw soort behandeling. Van welk ziekenhuis de consulent afkomstig is, hangt af van de tumorsoort. We werken veel samen met het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, het VU medisch centrum Amsterdam (VUmc), het AMC Amsterdam, het UMC Utrecht, het UMCN St. Radboud Nijmegen en met de radiotherapeuten van het RISO in Deventer.”
Interne en externe expertise gebundeld Van Dijk geeft een voorbeeld van die samenwerking: “Heeft iemand een borsttumor, dan denken de chirurg van het Antoni van Leeuwen-
Specialisten van Apeldoorn en Zutphen bespreken via videoconferencing het behandelplan van hun patiënten met de collega’s van expertisecentra elders in het land.
hoek ziekenhuis en de internist-oncoloog van het VUmc mee over de operatie en over eventueel aanvullend onderzoek. De radiotherapeut van het RISO denkt mee over de soort bestraling na de operatie. Dus of het nu gaat om onderzoek, operatie, chemotherapie of bestraling, altijd kunnen onze patiënten rekenen op expertise, niet alleen van alleen de specialisten van Gelre, maar ook van toonaangevende centra elders in ons land.”
In ervaren handen Om voldoende kennis en ervaring in de behandeling van een bepaalde tumorsoort op te bouwen en te behouden, moeten er binnen een ziekenhuis natuurlijk wel voldoende patiënten zijn met die tumorsoort. Is dat niet het geval, dan kan het ziekenhuis twee dingen doen: voor de behandeling van die tumorsoort doorverwijzen naar een ander ziekenhuis, of samenwerking aangaan met andere ziekenhuizen in de regio om de behandeling te centreren. De Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt inmiddels ook dat een ziekenhuis bepaalde ingrepen alleen mag verrichten bij een vastgesteld minimum aantal per jaar. “Voor de meeste tumoren geldt dat de chirurgen in Gelre voldoende patiënten opereren om aan de volumenorm te voldoen”, zegt Van Dijk. “En voor behandeling van tumoren die minder vaak voorkomen hebben we afspraken gemaakt. Tumoren bij kinderen komen relatief zo weinig voor, dat wij zelfs al bij het vermoeden van een tumor kinderen doorverwijzen naar het UMC Utrecht of AMC (vanuit Gelre Apeldoorn) of het UMC St. Radboud Nijmegen (vanuit Gelre
Zutphen). In deze expertisecentra wordt de diagnostiek gedaan en de behandeling ingezet. Voor het voortzetten van de ingezette behandeling komen de patiëntjes overigens vaak wel weer naar ons.” Hetzelfde geldt voor uitgebreide eierstokoperaties: die vinden plaats in het AMC, terwijl de chemotherapie voor en na de operatie in Apeldoorn of Zutphen plaatsvindt. Bij hersentumoren wordt samengewerkt met de neurochirurgen van de Isala Klinieken in Zwolle. Patiënten met alvleesklierkanker worden voor operatie doorverwezen naar Enschede en patiënten met longtumoren worden voor een bepaald type operatie vanuit Deventer en Zutphen juist weer naar Apeldoorn verwezen. Van Dijk: “Ziekenhuizen stemmen veel meer dan vroeger onderling af. Gelukkig maar, want daardoor weet de patiënt zeker dat hij wordt behandeld door een ervaren en deskundig team, dat uitstekend op de hoogte is van de ontwikkelingen in het vakgebied.”
21
handig
te weten GELRE MAGAZINE ZUTPHEN
P
Meer weten ov er Gelre zieken huizen? Kijk voor een vo lledig overzicht van alle telefoonnummer s, achtergrondi nformatie en het laatste ni euws op onze w ebsite www.gelreziek enhuizen.nl.
raktische informatie
Adressen Gelre ziekenhuizen Zutphen Den Elterweg 77, 7207 AE Zutphen Postbus 9020, 7200 GZ Zutphen Telefoon (0575) 592 592
Gelre polikliniek Lochem Zwiepseweg 105, 7241 GR Lochem Telefoon (0575) 744 300
Routebeschrijving Gelre polikliniek Dieren Wilhelminaweg 80 AA, 6951 BR Dieren Telefoon (0575) 592 592
Kijk voor de routeplanner van deur tot deur op www.gelreziekenhuizen.nl/bereikbaarheid
Telefoonnummers van de poliklinieken in Gelre ziekenhuizen Zutphen Telefoonnr. (0575) 592 808 (0575) 592 818 (0575) 592 826 (0575) 592 491 (0575) 592 600 (0575) 592 313 (0575) 592 800 (0575) 592 808 (0575) 592 812 (0575) 592 822 (0575) 592 802 (0575) 592 824 (0575) 592 480
Polikliniek Routenr. Cardiologie 2.9 Chirurgie 1.15 Dermatologie 1.4 Endoscopieafdeling 2.17 Fysiotherapie 2.14 Geriatrie 2.10 Gynaecologie/ Verloskunde 2.3 Hartfunctie 2.9 Interne Geneeskunde 2.11 Kaakchirurgie 1.13 Keel-neusoorheelkunde 1.4 Kindergeneeskunde 2.3 Klinische Neurofysiologie 2.1
Wat neemt u altijd mee naar het ziekenhuis?
22
• Uw identiteitsbewijs; • Uw zorgverzekeringsbewijs • Een actueel overzicht van uw geneesmiddelen, haal dit voor uw bezoek bij de apotheek. • De verwijsbrief (tenzij uw huisarts deze al heeft gestuurd) • Uw afsprakenkaart (deze krijgt u bij het inschrijfpunt)
Telefoonnr. (0575) 592 810 (0575) 592 810 (0575) 592 814 (0575) 592 828 (0575) 592 820 (0575) 592 929 (0575) 592 832 (0575) 721 100 (0575) 592 501 (0575) 592 806 (0575) 592 804 (0575) 592 830 (0575) 592 816
Polikliniek Routenr. Longfunctie 2.1 Longgeneeskunde 2.9 Neurologie 2.2 Oogheelkunde 1.3 Orthopedie 1.13 Pijnbestrijding 2.11 Plastische Chirurgie 1.15 Psychiatrie RGC 2.12 Radiologie 1.21 Radiotherapie Reumatologie 2.11 Revalidatiegeneeskunde 1.13 Urologie 2.2
Meer weten? Wilt u meer weten over onderwerpen als: • Welke rechten en plichten heb ik als patiënt? • Hoe zit het met betaling van de zorg? • Hoe maak ik een afspraak? • Bij wie kan ik terecht met een klacht of onvrede? Kijk dan op: www.gelreziekenhuizen.nl/ patientenenbezoekers
