Deze bijlage valt niet onder de verantwoordelijkheid van de hoofdredactie van De Telegraaf
Gebiedsontwikkeling
vrijdag 27 maart 2015
Hooghkamer
“Het liefst verhuizen we volgende week al” Groen, groener, groenst...
Een uniek staaltje duurzaam bouwen in Rotterdam Burgerinitiatieven
Lege kantoren krijgen massaal tweede leven
Twentse trots Voormalige vliegbasis Twenthe maakt plaats voor wonen, werken en evenementen
02
GebiedsontwikkelinG
“het is wAAnzin om GrootschAliGe VernieuwinG toe te pAssen in oude stAdswijken” sinds hij met broer Maarten en zus sis schittert in het televisieprogramma ‘Hier zijn de Van Rossems’ is ook Vincent van Rossem een beetje bn’er geworden. Maar hij is ook actief buiten de spotlights. Vincent is architectuurhistoricus en hoogleraar Monumenten en stedenbouwkundige vraagstukken aan de Universiteit van Amsterdam. ook in die rol bedient hij zich soms van hun karakteristieke gemopper. “die vreselijke gewoonte om alsmaar de stad te moderniseren, is een fundamentele vergissing.”
“Voorlopig gebeurt er niet zo veel op stedenbouwkundig gebied. Wat dat betreft, is de crisis een zegen. Grote vraag is wat er gebeurt als de economie weer aantrekt. Want of die zogenaamde ‘stadsvernieuwers’ zich dan weten in te houden, is zeer de vraag. Hun soms ronduit stupide ideeën zijn in het verleden zelden een verrijking voor de bestaande stad geweest. De laatste grote stadsvernieuwing betrof de naoorlogse woonwijken. Die zijn in veel steden, Amsterdam voorop, onherstelbaar beschadigd. Er zijn gebouwen tussen gezet die totaal niet passen in de omgeving. Of ze hebben de boel rücksichtslos gesloopt. In de Amsterdamse binnenstad ken ik straatjes die al voor WOII zijn gesaneerd. Afgebroken dus. Eeuwig zonde. Had je ze laten staan, dan waren die huizen nu elk een miljoen waard geweest. Maar ja, het moest ineens allemaal anders: nieuwer en moderner. Een opvatting waar architecten wel vaker last van hebben. Geleerd van hun fouten hebben ze niet. Want na de vooroorlogse woonwijken zijn ze op dezelfde klunzige wijze verder gaan met de herontwikkeling van 19e eeuwse wijken.
Ook hier kun je zelden spreken van een verbetering. Die vreselijke gewoonte om alsmaar de stad te moderniseren, is een fundamentele vergissing. Je moet de bestaande stad met rust laten, opknappen en herstellen. Het is waanzin om grootschalige vernieuwing toe te passen in oude stadswijken. Het beste laat je dat aan particulieren zelf over. Bijvoorbeeld door inmiddels afgeschreven sociale huurwoningen uit die naoorlogse periode te koop te zetten. Vaak zie je dan dat een in verval rakende wijk vanzelf weer opknapt. Omdat deze huizen spotgoedkoop zijn, zijn ze populair onder starters met een relatief hoog inkomen die vervolgens de hele buurt meetrekken. ‘Gentrificatie’ noemen ze dat. Schoolvoorbeeld hiervan is het Amerikaanse Boston, waar inmiddels meer dan een kwart van alle inwoners in voormalige lage inkomenswijken leeft. In sommige straten staan aan de ene kant letterlijk de Porsches voor de deur, terwijl aan de overzijde de krakers er nog in zitten. In Amsterdam zie je een soortgelijke ontwikkeling in Bos en Lommer. Ook die wijk is flink opgeknapt; al is het nog wachten op de eerste Porsche.
Vincent van Rossem (rechts) met zijn zus sis en broer Maarten beeld: ntR, wiM klUVeRs
Een ander knalsucces zijn de zogenoemde ‘klushuizen’ gebleken. Oude panden die mensen al naar gelang hun eigen smaak en portemonnee kunnen opknappen. Zelf woon ik al jaren in de Palmstraat in de Jordaan. Toen wij hier kwamen wonen, was het een achterbuurt. Maar het huis kostte dan ook niks. Inmiddels helemaal opgeknapt, woon ik er als God in Frankrijk. De trend van zelfbouw is er één die ik minder goed begrijp. Al die vrije kavels worden aangeprezen als dé plek om je droomhuis te bouwen. Maar naar zo’n pand kun je ook op zoek gaan. Het huizenaanbod is gigantisch en gigantisch divers. En de keuze wordt straks alleen maar groter wanneer al die babyboomers massaal doodgaan of naar een verzorgingstehuis moeten verhuizen. Mijn advies aan woningcorporaties is dan ook om zoveel mogelijk naoorlogse panden in de verkoop te gooien. Natuurlijk moeten er voldoende sociale huurwoningen overblijven voor hen die nergens anders kunnen wonen. Maar voor de rest zou ik zeggen: laat het zoveel mogelijk over aan de vrije markt. Het slechtste wat je kunt doen, is voor een ander bepalen hoe hij het beste woont. Dat kunnen kopers zelf nog altijd het beste.”
in deZe editie:
04 12
06
03
Vught maakt woondromen waar Alsof je in een sprookjesboek stapt
05
Wonen op de Amsterdamse Zuidas “Het is er heerlijk toeven”
06
“Het liefst verhuizen we volgende week al” Martijn en Helma over hun droomhuis
10
In 24 uur van leegstand naar leefstand De gebouwenfluisteraars slaan toe
12
2100 huisjes en 21.500 bedden Zeeland is klaar voor 7 nieuwe vakantieparken
colofon dit is een commerciële bijlage van Custom Publishing. Voor meer informatie over de themakranten of als u zelf een idee heeft voor een uitgave kunt u contact opnemen met dennis lanson, 088 824 2898 Account manager: Abdel Ait lamkaddem editorial manager: Jessica van leeuwen Vormgeving: lydia de Vries
Gebiedsontwikkeling
03
Alle vrijheid in het ontwerp en de bouw
Vught maakt woondromen waar In Vught zijn ze bezig met een uniek woonplan: De Koepel. Een splinternieuwe villawijk, praktisch vrij van welstandsregels. Hier krijg je alle vrijheid bij het ontwerpen en bouwen van het huis van uw dromen. De woning die je altijd hebt gewild.
Vught binnenkomen, is alsof je in een sprookjesboek stapt. Rust, ruimte en groen hebben er iets magisch. Eenmaal van de doorgaande weg af domineren statige, lommerrijke lanen en prachtige natuur. “Vorstelijk wonen” noemen ze dat in Vught. Een plek waar bomen je omringen en de vogels vrolijk fluiten. Vught, onder de rook van Bourgondisch ’sHertogenbosch, ligt op een kruispunt van weg en spoor. Het maakt de gemeente uitstekend bereikbaar. Andersom brengen de A2, N65 en het spoor je snel in Eindhoven, Tilburg, Breda of Utrecht. Maar ook het dorp zelf heeft veel te bieden. Vught combineert dorpse charme met stadse allure en beschikt over een aantrekkelijke
kern, een breed scala aan uitstekende voorzieningen en een bloeiend verenigingsleven. Niet voor niets scoort Vught hoog in de jaarlijkse verkiezing van ‘Beste Gemeenten’ van weekblad Elsevier. Een score die met bouwplan ‘De Koepel’ ongetwijfeld nog hoger uitvalt. De nieuwe villawijk ligt op een van de mooiste locaties van Vught, in een oase van landelijke rust en weelderige natuur. Het is de ideale omgeving voor jouw ideale woning. Het plan ‘De Koepel’ geeft je de ruimte. Niet alleen in vierkante meters, maar ook in ideeën, vrijheid en creativiteit bij het bouwen. De royale bouwpercelen voor jouw vrijstaande woning hebben een oppervlakte van 850 tot 1.400 vierkante meter. In de omgeving vind je vergelijkbare woontypes. Vught laat je landelijk wonen in de natuur, met alle voorzieningen van dorp en stad binnen loop- of fietsafstand. Kortom, Vught maakt je woondromen waar. Ook Vorstelijk wonen in Vught? Kijk op www.dekoepelvught.nl of op www.funda.nl.
Arjan Karssenberg leidt het duurzame project BEELD: RICHARD VAN DER KLAAUW
Proeftuin voor extreem duurzame bouwprojecten Rotterdamse mbo’ers en hbo’ers werken zij aan zij aan de ontwikkeling en bouw van het Concept House Village. Een voorbeeldwijk waar extreem duurzame woonconcepten, bouwprocessen en producten worden ontwikkeld, getest en gedemonstreerd in de bestaande stad. Meewerken aan een serieus te realiseren prototype. Het is maar weinig studenten Bouwkunde gegeven. Meestal blijven hun afstudeerprojecten beperkt tot blauwdrukken en maquettes. Alles moet tot op de millimeter kloppen. Maar gebouwd worden de creaties meestal niet. Maar wel op Heijplaat, een voormalige woonwijk voor havenarbeiderswijk aan de rand van Rotterdam. Daar kunnen studenten als project meewerken aan de ontwikkeling én bouw van het Concept House Village. Een proeftuin voor extreem duurzame bouwprojecten. Arjan Karssenberg, associate lector sustainable building technology, is de man die aan de touwtjes trekt. Onder zijn bezielende leiding werkten studenten van Hogeschool Rotterdam er onlangs het ontwerp uit voor één van die prototypewoningen, CHIBB genaamd. Een concept house dat nadien ook daadwerkelijk gebouwd werd door mbo’ers van het Albeda College. Een soort ‘Huis van de Toekomst’ dat niet alleen duurzaam is op gebied van minimaal energieverbruik, maar ook inspeelt op vele andere facetten van duurzaamheid: grondstofgebruik, leefmilieu, waterhuishouding, ecologie en mobiliteit.
BEELD: RICHARD VAN DER KLAAUW
Groen, groener, groenst Het concept house van Hogeschool Rotterdam is een uniek staaltje van duurzaam bouwen. * Het huis heeft een groot atrium als entree, wat zorgt voor veel lichtinval. * Badkamer, toilet, technische ruimte en keuken zijn compact en liggen bij elkaar, om door korte leidingen materiaal en energieverbruik te minimaliseren. * Alle ruimtes zijn gericht op de zuidelijk gelegen tuin en het dakterras, overkapt met een kas.
* De daktuin is ingericht als ‘eetbaar’ dak; een groentekas dat tegelijk zorgt voor een thermische buffer. * Zes regentonnen zorgen voor bevloeiing van gewassen. * Honderd ‘heatpipes’ op de zuidgevel zuigen zich op zonnige dagen vol warmte die ze later weer uitstralen. Meer info: www.chibb.nl
Karssenberg: “Bijzonder is dat het pand volledig is opgetrokken uit hergebruikte of biobased materialen. Materialen die uit de natuur komen en weer terug in de natuur kunnen, want recyclebaar. Wanden zijn opgebouwd uit leem. Niet alleen een natuurproduct, maar ook vocht en warmte regulerend. CHIBB maakt verder optimaal gebruik van de energie van de zon. Hierdoor hebben we de energievraag van het gebouw verminderd en zijn fossiele brandstoffen niet nodig.” “Ook uniek: het pand is voorzien van een ‘eetbaar’ dak. Een kas over het gebouw waar je voedsel kunt verbouwen. In theorie genoeg om een heel gezin te voeden”, aldus Karssenberg. “Maar dat is iets wat ons ‘proefgezin’, dat per april een jaar lang in het huis gaat wonen, moet ontdekken. Zij gaan voor ons bijhouden of het concept house écht zo duurzaam is als wij op papier hebben uitgedacht.” Aan de inzet van de studenten zal het in ieder geval niet liggen. Zij hebben al hun enthousiasme in het project gestopt. Niemand nam genoegen met een ‘zesje’. Omdat ze iets ontwikkelden dat echt gebouwd ging worden, was iedereen super gefocust. Elk detail dat studenten in te ontwerpfase schetsten, is wel drie keer gecontroleerd. Want ze wisten: als hier iets fout gaat, zie dat straks terug in het eindproduct. Dat besef zorgt ervoor dat studenten het beste uit zichzelf halen. Zij gaan later ook het gebruik monitoren en met afstudeeronderzoek kijken of de extreem duurzame concepten ook echt werken.”
04
GebiedsontwikkelinG
zelfbouw: trend die ook in 2015 doorzet Vrije kavels zijn helemaal hot en happening. niet zonder reden, want het is dé manier om je droomhuis te bouwen. om aan deze trend tegemoet te komen, geven steeds meer gemeentes vrije kavels uit voor woningbouw. Goed nieuws voor mensen als Anne-Marie Verheijden van 1House Architectuur. een bureau dat zich uitsluitend richt op vrije kavelarchitectuur.
Anne-Marie Verheijden, 1House Architectuur
De burger krijgt in de toekomst steeds meer mogelijkheden om zijn eigen droomhuis te bouwen. Tot 2030 worden 25.000 zogeheten ‘vrije kavels’ uitgegeven, waarbij de koper alles te zeggen krijgt over zijn te bouwen woning. Je kiest zelf wie de architect wordt of welke aannemer het huis kan gaan bouwen. Er is geen projectaannemer meer bij nodig. Almere was één van de eerste gemeente waar dit soort kavels op grote schaal beschikbaar kwamen. Om precies te zijn: het Homeruskwartier in Almere Poort. Anne-Marie Verheijden (32) kent de wijk goed. Als jonge architecte gaf ze er potentiële kopers vrijblijvend advies over mogelijke bouwstijlen. Niet alleen een interessante job, maar tegelijk de inspiratie om voor zichzelf te beginnen. Samen met een oud-collega startte ze een klein jaar geleden een nieuw architectuurbureau: 1House Architectuur. Dit bureau richt zich alleen op vrije kavelarchitectuur. Een trend die volgens Anne-Marie momenteel in heel Nederland opkomt. “Komende jaren gaan verschillende gemeentes in Nederland vele duizenden vrije kavels uitgeven voor woningbouw. Dit gebeurt onder andere nu al in Delft, Almere, Den Haag, Apeldoorn en Heusden. Het idee hierachter is dat zo meer variatie in het straatbeeld ontstaat en dat mensen zich meer betrokken voelen bij hun wijk, waar ze zelf aan bijgedragen hebben. Eén van de eerste voorbeelden waar dit concept ook is toegepast, vind je op IJburg Amsterdam.”
de zelfbouw AcAdemie Klussende kopers kunnen hun lol op nu de gemeente Rotterdam steeds meer zelfbouwprojecten initieert. Klushuizen en grote kavels waren er al. Maar zelf bouwen kan ook op andere manieren, op kleinere kavels en op onverwachte plekken. De laatste tijd zien de wildste ideeën het levenslicht. Zo is onlangs de eerste ‘zelfbouwschool’ in de verkoop gegaan. Een oud leegstaand schoolgebouw dat mensen konden verbouwen tot droomhuis. Om toekomstige zelfbouwers de weg te wijzen, is dit jaar de Zelfbouw Academie van start gegaan: een serie gratis colleges, verzorgd door professionals en ervaringsdeskundigen. Tijdens deze colleges vertellen mensen hoe zij hun zelfbouw droomhuis voor elkaar hebben gekregen. Welke stappen hebben zij gezet? Waar liepen zij tegenaan. En hoe hebben zij hun creativiteit en talent ingezet om alles uiteindelijk rond te krijgen? Na afloop kun je vragen stellen en met de sprekers en andere aspirant-zelfbouwers in gesprek. www.pakjeruimte.nl
iJburg: een van de eerste plekken waar vrije kavelarchitectuur mogelijk was
Zelf is Anne-Marie momenteel vooral actief in Delft. “Omdat het spoor daar ondergronds gaat komen, komt erboven ruimte vrij voor een compleet nieuwe wijk. Ook hier is het mogelijk om als particulier een vrije kavel te kopen. Voor mij als architect een mooie uitdaging, waarin ik al mijn creativiteit kwijt kan. Want in principe is geen huis hetzelfde… zoveel mensen, zoveel wensen.” “Om kopers op weg te helpen, hebben we weliswaar voorbeeldplattegronden gemaakt die ze later kunnen customizen. Maar als mensen iets heel anders willen, kan dat ook”, vervolgt ze. “Enige criterium is dat het uiteindelijke ontwerp voldoet aan de eisen van het kavelpaspoort. Deze geeft in bouwtechnische zin de randvoorwaarden aan van een specifiek kavel, zoals het maximale aantal vierkante meter dat bebouwd mag worden. Of de maximale bouwhoogte.” Dat er aan vrije kavelarchitectuur een prijskaartje hangt, moge duidelijk zijn. Maar exorbitant duur is het niet, aldus Anne-Marie. “Voor een gemiddelde eengezinswoning, met een woonoppervlak van zo’n 100 m2, betaal je een ‘vanaf prijs’ van zo’n 250.000 euro, inclusief grond, bouwkosten en tekenwerk. Al kun je het natuurlijk zo luxe maken als je zelf wilt. Of je portemonnee diep is. Maar wat je ook kiest, je hebt altijd iets unieks. Een aparte werkruimte, eigen gastenverblijf, dakterras, extra hoge plafonds; wat je wilt.” “Bovendien geven wij altijd vooraf inzicht in de bouwkosten die bepaalde beslissingen met zich mee brengen. Zo kom je later ook niet voor nare verrassingen te staan. Na het ontwerpproces nemen wij ook veel moeizaam bureaucratisch werk uit handen, zoals het aanvragen van vergunningen bij de gemeente en het controleren van de bouw.”
droomhuis bouwen ook mogelijk voor starters met ibb-starterslening Als starter je eigen droomhuis bouwen? Het kan met de startersregeling Ikbouwbetaalbaar (Ibb). Een landelijke regeling die het mogelijk maakt om tot 200.000 euro een eigen huis te laten bouwen. Hiermee wordt het bouwen van een eigen huis ook haalbaar voor starters met een laag inkomen die anders alleen in aanmerking komen voor een huurwoning. Zelf moet je minimaal 60 procent van de totale verkrijgingskosten kunnen financieren. Maar voor het deel dat je tekort komt, wordt via het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVn) een starterslening verstrekt. Met de Ibb-regeling wordt voor starters met een inkomen vanaf 21.000 euro een appartement bereikbaar en een eengezinswoning met een inkomen vanaf 26.000 euro. Interesse? Kijk of jouw gemeente ook meedoet met Ibb.
Gebiedsontwikkeling
05
“Of je kan wonen op de Zuidas? Het is er heerlijk toeven!” De elfde van de elfde 2011 is voor Noëlle van Wittenberghe (46) een datum om te herinneren. Die dag kreeg ze de sleutel van haar appartement in Miles Building, gelegen op één van de spannendste plekken van de Amsterdamse Zuidas. Het stadsgedeelte waar volgens sommigen enkel kantoren staan. Maar het vrolijke buurtje dat Noëlle er de afgelopen jaren om zich heen heeft zien groeien, spreekt dat beeld tegen. “Het is hier juist heerlijk toeven!”
Noëlle van Wittenberghe
puntgaaf opgeleverd. Niks eerst klussen. Gewoon meubels uitzoeken en verhuizen.”
Toegegeven, ook Noëlle richtte haar pijlen eerst op andere wijken toen ze na haar scheiding nieuwe woonruimte zocht. Buitenveldert bijvoorbeeld. Maar de huizen die ze daar zag, waren stuk voor stuk “opknappertjes”. Klushuizen waar Noëlle weinig trek meer in had. Haar voormalige woning in Amstelveen, waar ze samen met haar ex woonde, was zo’n huis met potentie. Na tien maanden zwoegen, waren ze net uit de rommel. Met andere woorden, dat was eens maar nooit weer.
Noëlle woont er inmiddels sinds november 2011. Eerst samen met haar hond en twee kinderen: een meisje van 12 en een jongen van 14. Maar inmiddels is ook haar nieuwe vriend bij haar ingetrokken, die regelmatig ook zijn kinderen over de vloer heeft. Al met al een gezellig huishouden dus, waar de omgeving prima bij aansluit. “We wandelen wat in het nabij gelegen Beatrixpark, drinken een drankje bij De Nieuwe Poort om de hoek of blijven lekker thuis en drinken een glaasje op ons eigen terras”, aldus Noëlle.
Een vriendin tipte haar om eens een kijkje te nemen op de Zuidas. Daar gingen toen net de eerste woontorens de lucht in. Wat ze er zag, beviel haar. Met name Miles Building viel in de smaak. Een gebouw dat, eenmaal opgeleverd, 71 luxe woningen zou bieden. “Betaalbare, ruime appartementen met (handig in Amsterdam) een inpandige garage. En overal dichtbij: het bos, de snelweg, de stad. Maar belangrijker nog: het werd
“Eigenlijk is de buurt er alleen maar gezelliger op geworden. Enige nadeel is het heien. Maar dat weet je wanneer je in een nieuw te ontwikkeling gebied gaat wonen. Ergens voelt het ook wel goed, dat pionieren. Nog steeds ligt soms een baal zand in huis vanwege alle bouw-
werkzaamheden. Maar dat heeft ook zijn charme. Elke week staat er wel weer ergens een nieuwe verdieping bovenop. Prachtig vind ik dat.” “Oké, er zijn nog wel wat verbeterpuntjes”, onderbreekt ze haar jubelverhaal. “Zo is er momenteel wat weinig speelgelegenheid in de buurt en mag er ook iets meer groen komen. Maar dat gaat binnenkort veranderen. Daar zorgen de bewoners wel voor. Omdat iedereen hier bijna gelijktijdig is komen wonen, heerst er een enorm saamhorigheidsgevoel. Mensen willen het leuk maken. Met elkaar!” Noëlle, haar vriend en hun kinderen zijn er in ieder geval helemaal happy. “Soms filosoferen we wel eens wat we zullen doen wanneer de kinderen eenmaal uit huis zijn. Waar we dan heen zouden gaan. Maar geen van ons twee heeft de behoefte te vertrekken. We willen hier voorlopig niet meer weg.”
Wonen in Zuidas Waarschijnlijk denkt u bij de naam Zuidas aan een zakencentrum met hoge kantoren. Minder bekend is dat Zuidas ook een geweldige plek is om te wonen. In Zuidas woont u in prachtige nieuwbouwappartementen met alle gemakken van dien. Kiezen voor wonen in Zuidas is kiezen voor het Amsterdamse leven in een wijk die wordt gekarakteriseerd door de aanwezigheid van goede voorzieningen; een bakker, cafés en restaurants, kinderdagopvang en scholen. En het aanbod blijf groeien.
Uitzicht vanuit appartementencomplex 900 Mahler (in aanbouw) BEELD: 900 MAHLER/INBO
Ruime appartementen in Zuidas (in aanbouw) BEELD: MARC DORLEIJN
De ligging van Zuidas is bijzonder, het is én goed bereikbaar én het ligt midden in het populaire Amsterdam Zuid. Met aan de ene kant de historische binnenstad en aan de andere kant mooie, groene recreatiegebieden als het Amsterdamse Bos, de Nieuwe Meer en het Amstelland. De ringweg A10 en het openbaar vervoer (trein, tram, metro of bus) zorgen voor de goede bereikbaarheid. Station Amsterdam Zuid is op dit moment het snelst groeiende station van Nederland. Een treinrit naar Schiphol kost slechts 6 minuten van uw tijd, waardoor ook internationale bestemmingen snel en makkelijk bereikbaar zijn. Meer informatie: amsterdam.nl/woneninzuidas Appartementencomplex Rivers BEELD: STUDIONINEDOTS
Terras ‘De Blauwe Engel’ op het Zuidplein BEELD: MARC DORLEIJN
06
Gebiedsontwikkeling
Hooghkamer, buitengewoon Hollands De crisis op de huizenmarkt lijkt wel aan de gemeente Teylingen voorbij te zijn gegaan. In de jaren dat overal projecten werden afgeblazen of in de ijskast zijn gezet, is in Voorhout hard gebouwd aan de nieuwe, groene wijk Hooghkamer. Wethouder Bas Brekelmans onthult het geheim.
Wethouder Bas Brekelmans
Van de 46 regio’s in Nederland staat de regio Duin- en Bollenstreek Bollen en Duinstreek op een prachtige tweede plek op de ranglijst van het jaarlijkse onderzoek van weekblad Elsevier naar woongenot en leefklimaat. Dat is niet voor niets, stelt wethouder Ruimtelijke Ordening Bas Brekelmans van de gemeente Teylingen, waar Voorhout en het nieuwbouwproject Hooghkamer onder vallen, enthousiast. “De regio waar Hooghkamer middenin ligt heeft de typisch Hollandse landschapskenmerken in het klein. Strand en duinen, bollenvelden, weilanden met koeien, molens, jachthavens van waaruit je met een sloepje de Kagerplassen op vaart,” vervolgt hij zijn opsomming van pluspunten. “Recreatief kom je hier volledig aan je trekken.” De streek is aantrekkelijk voor jonge gezinnen en forenzen. “Het geheim is dat je hartje randstad woont, in een open, landelijke locatie tussen de bollenvelden en de duinen. Je bent in vijf minuten op het strand van Noordwijk. ‘Binnen de Bollenstreek is Voorhout uitstekend bereikbaar via openbaar vervoer en het wegennet. Met twee NS-stations in de gemeente en de A44 in de nabijheid, sta je in tien minuten op Schiphol. Hooghkamer is geen gewoon nieuwbouwproject. Al is het maar dat de crisis ogenschijnlijk geen
vat heeft gehad op de plannen. Brekelmans denkt dat het met de open structuur van de wijk heeft te maken, met veel groen en een mooi park in het midden. “De wijk heeft lanen, parkwoningen en woningen aan het water. Met een mix van luxe villa’s, twee-onder-een-kapwoningen , eengezinswoningen en sociale huurwoningen biedt het project voor ieder wat wils. De kwaliteit van het woon- en leefklimaat staat voorop,” benadrukt Brekelmans. Dat betekent bijvoorbeeld dat een ruime norm van 1,8 parkeerplek per woning is aangehouden. Het initiatief om de nieuwe wijk te ontwikkelen is alweer van een aantal jaren geleden, vertelt Brekelmans. “Ondanks het economisch laagtij en de slechte huizenmarkt, zijn we erin geslaagd om het plan in modules of fasen te realiseren,” blikt hij tevreden terug. “Het geheim is, denk ik, de grote flexibiliteit die in het project zit, waardoor we gedurende de huidige realisatiefase nog steeds kunnen inspelen op marktontwikkelingen. Alle betrokkenen hebben zich steeds flexibel opgesteld, waardoor wij goed kunnen inspelen op de bewegingen van de markt. Waar nodig kunnen we relatief makkelijk switchen tussen woningtypen, prijscategorieën, huur- en koopwoningen en zelfs particulier opdrachtgeverschap.
De deelnemers aan het project zijn daar inmiddels op ingesteld, betoogt Brekelmans. Hij prijst de goede samenwerking. “We zijn als gemeente voortdurend met ontwikkelaars en corporaties in dialoog. Hij is trots op het project en het feit dat er volgens plan 850 nieuwe, hoogwaardige woningen worden gerealiseerd. “Ik ben een heel tevreden wethouder dat dit lukt. Ondanks de hoge grondprijzen hier en de economische tegenspoed van de afgelopen jaren lukt het toch
Beschikbaar Optie Verkocht
Het huis van uw dromen bouwt u in Vught Prachtig wonen in het groen
De Koepel: de kunst van het wonen
De woning die u altijd hebt gewild
Landelijk gelegen aan de zuidzijde van
Bouwplan ‘De Koepel’ biedt u landelijke
Uw persoonlijke wensen en eigen creativiteit
Bourgondisch ’s-Hertogenbosch, ademt
rust en groene ruimte midden in de
krijgen alle ruimte op de royale bouwkavels
buitenplaats Vught rust en ruimte met
Vughtse kom, op een steenworp afstand
(850 -1.400 m²). Het is de ondergrond voor
veel groen. Opvallend, want Vught is een
van splinternieuwe sport- en onderwijs-
rustieke, vrijstaande woningen, aansluitend
belangrijk knooppunt van de Brabantse
accommodaties. ‘De Koepel’ ligt in een
op de woningtypes in de omgeving.
infrastructuur. Het maakt de gemeente
parkachtig landschap, onderdeel van de
Het plan ‘De Koepel’ is praktisch vrij van
uitstekend bereikbaar. Eenmaal van de weg
groene hoofdstructuur van Vught.
welstandsregels. U hebt dus alle vrijheid bij
af, domineren statige lanen met lommerrijk
Nieuw openbaar groen en water worden
het ontwerpen en bouwen van uw woning.
groen en de prachtige Vughtse natuur.
zorgvuldig ingebed en brengen de
De woning die u altijd hebt gewild.
Vught is één van de beste woongemeenten
kwaliteit van het plangebied op een nog
van Nederland. Tussen al dat groen vindt
hoger niveau. Beheerst u de kunst van het
u een aantrekkelijke dorpskern, een breed
wonen? In Vught brengt u het in praktijk.
Vorstelijk wonen in Vught? Kijk op www.dekoepelvught.nl of op www.funda.nl.
scala aan uitstekende voorzieningen, een bloeiend verenigingsleven en een uniek woonplan: De Koepel.
Voor meer informatie: tel. 073 656 48 17 |
[email protected] | www.atenzijlstra.nl
GebiedsontwikkelinG
woongenot
07
Voorhout, prettig dorps met een stads randje Voorhout en de nieuwbouwproject Hooghkamer zijn ideaal gelegen in het gemoedelijke hart van de duin- en bollenstreek. de sfeer is prettig dorps, met dankzij de centrale ligging alle voordelen en de dynamiek van de grote stad binnen handbereik: • Landschappelijk gelegen tussen de duinen, de weilanden en de bloembollenvelden • Op fietsafstand van de stranden van Noordwijk, Katwijk en de Wassenaarse Slag • Op een kwartiertje rijden van het centrum van Leiden • Centraal gelegen tussen Den Haag (20 km), Schiphol (25 km) en Amsterdam (40 km) • Een eigen treinstation • Veel jonge gezinnen, goede scholen • Uitvalsbasis voor watersportliefhebbers met de nabijgelegen Kagerplassen en Noordzeestranden • Startpunt voor oer-Hollandse schaatstochten • Goede voorzieningen voor de dagelijkse boodschappen • Hockey-, tennis- en voetbalvelden • Een bloeiend clubleven
om voor ieder wat wils te bouwen. Vanuit de gemeente zitten de betrokken ambtenaren en ik er bovenop om samen met de partners te blijven zorgen voor voldoende aanbod in een juiste mix en die bovenal van hoge kwaliteit is. Kwaliteit die past bij de mooie gemeente Teylingen in deze geweldig fijne woonregio Duinen Bollenstreek. En ik heb er alle vertrouwen in dat dit blijft lukken!” www.hooghkamer-voorhout.nl
breng een bezoekje aan lentepark keukenhof Nergens beleef je de lente zo intens als in de Bollenstreek, met lentepark Keukenhof als ultieme verschijning. Als de bollenvelden in bloei staan, van half maart tot laat in mei, is de omgeving met de uitbundig gekleurde velden adembenemend mooi. De wereldberoemde Keukenhof bied je inspiratie om ideeën op te doen voor je eigen tuin. En dat op maar een kwartier rijden afstand!
Martijn Hoek (33), Helma Hoek (32), Fleur (11), Lisa (8) en labrador Bumper “HET LIEFST VERHUIZEN WE VOLGENDE WEEK AL” “We hebben het geluk dat het onze eerste keuze is geworden, een hoekhuis. Het plan van Bouwbedrijf GJ van der Hulst trok ons meteen aan. We wonen direct om de hoek van de bouwplaats. Omdat het op weg naar school is, kan ik elke dag zien hoe de bouw vorder t. Elke laatste vrijdag van de maand mogen we met bouwhelm het terrein op. Daar kijken we elke keer weer naar uit. Het is ons eerste koophuis. We huren al negen jaar in de vrije sector. Dat is best veel geld dat je elke maand kwijt bent. Door te kopen, komt het geld juist naar je toe. Zenuwachtig zijn we niet geweest. We hadden ons al laten informeren wat er financieel mogelijk was. Een nieuwbouwhuis is qua aanschaf iets goedkoper dan een bestaande woning en de woningmarkt trekt weer aan. We wilden per se nieuwbouw, zodat we het huis helemaal naar eigen smaak kunnen inrichten. De woonkamer hebben we laten uitbouwen, die is extra groot. Er gaat straks elk weekend flink worden gekookt. We hebben een supermooie keuken gekocht, met een gasfornuis met zeven pitten, een teppanyakiplaat en drie ovens. We houden van gezelligheid. Iedereen krijgt te horen ‘Als we verhuisd zijn, moeten jullie komen eten’.”
Mohammed Ait El Houssi (39), Brenda Verspruij (36), Norah (6) en Tarik (4) “WE KIJKEN ERNAAR UIT TOTDAT ALLES IS INGERICHT” “Mohammed is opgegroeid in Sassenheim. Negen jaar geleden zijn we verhuisd naar Voorhout om te gaan samenwonen in een huurhuis. Ik ben opgegroeid in Drenthe en woon hier nu bijna negen jaar. Ik voelde me meteen thuis en hoef hier niet meer weg. Er wordt veel gebouwd, maar het blijft prettig dorps. Er heerst een gezellige sfeer. Drenthe is mooi, maar hier zo vlakbij de kust is het mooier en je zit overal dichtbij. We wonen hier met plezier. In het nieuwe huis wordt het vast heel gezellig. Als je samen loopt te klussen in de straat leer je elkaar goed kennen. De mensen van Heijmans zijn heel flexibel. Ons nieuwe huis is een retro jaren ’30 woning. We zijn best kritisch en hebben lang getwijfeld over de indeling. Dat was geen enkel probleem. De communicatie is echt fijn. Ze nemen de tijd voor je en geven gewoon advies. We hebben gespaard voor nieuwe spullen en een mooie vloer. Het wordt een totaal ander huis. Superleuk en superluxe. We kunnen niet wachten en kijken er echt naar uit dat alles is ingericht. Ik denk dat we op het juiste moment hebben gekocht. De hypotheekrente is laag en de huizenprijzen stijgen weer. Over dertig jaar is het huis helemaal van onszelf.”
Bijzonder wonen in Twente Openslaande deuren, weidse blikken over het landschap, genieten van de rust en de ruimte. Grote diversiteit van wonen in een gevarieerd landschap. Parkeer je auto naast je huis en ontspan heerlijk in de vrije natuur. Maar je bent ook binnen 10 minuten fietsen in hartje Enschede. Kinderen groeien op in een veilige leef- en woonomgeving. Geen lange files en diverse interessante bedrijven en werkgevers. De mensen zijn betrokken, oprecht en vol ondernemerszin. Ook op het gebied van culturele voorzieningen heeft Twente veel te bieden. Welkom en ontdek ‘the best of both worlds’!
’t Vaneker: Precies wat je wilt!
Vrijheid aan de Fokkerweg
Bosrijk Prins Bernhardpark
In ’t Vaneker kun je een eigen huis bouwen op een kavel naar keuze. Van een authentieke woning, een eigentijdse villa tot aan een riet gedekte woonboerderij. Ook zijn er diverse historische gebouwen die voor wonen of bedrijvigheid geschikt zijn. En dat alles in het veelzijdige Vaneker. Je vindt er rust en natuur in het Twentse landschap, maar je bent ook binnen no time in hartje Enschede.
Wonen aan de Fokkerweg betekent vrijheid, want de kavels zijn ruim en de bebouwing is welstandsvrij. Dat is een buitenkans, midden in een rijk natuurgebied in Twente. Je tuin is ruim genoeg voor een boomgaard, een hobbyschuur, een moestuin om van te leven. Je eigen paard in je achtertuin? Ook dat kan. Om de hoek zijn twee maneges. En er zijn veel ruiterpaden in de omgeving. Hou je van wandelen? Hof Espelo, de Lonnekerberg en het natuurgebied dat nu ten noorden van de Fokkerweg wordt ingericht, zijn alle drie lopend te bereiken.
Prins Bernhardpark is een groene enclave in de bossen van de Lonnekerberg in Twente. Op Prins Bernhardpark kun je heerlijk vrij wonen, en tegelijkertijd onderdeel uitmaken van een buurtgemeenschap. Het historische groene karakter maakt het park tot een unieke woonplek met zeer grote kavels in een bosrijke omgeving. Ook liggen er mooie ruime kavels met een prachtig vergezicht over de landerijen in Twente. Bouwt u uw droomhuis op Prins Bernhardpark?
www.vaneker.nl
www.fokkerweg.nl
GebiedsontwikkelinG
09
twentse trots… twentenaren pochen niet graag. Het is een nuchter volkje. trots op hun land, hun cultuur en elkaar. Maar dat van de daken schreeuwen; dat doet de tukker niet. Zo ook Joep van Aaken niet, projectleider bij de gebiedsontwikkelingsorganisatie Area development twente (Adt). en dat terwijl hij daar alle reden toe heeft. Van Aaken is bezig met een gebiedsontwikkeling waar je ‘u’ tegen zegt. de hele voormalige vliegbasis twenthe gaat op de schop: een gebied ter grootte van bijna achthonderd voetbalvelden.
De gebiedsontwikkeling moet voor werkgelegenheid en economische structuurversterking zorgen, in een regio die na de teloorgang van de ooit zo lucratieve textielindustrie best wel weer een economische impuls kan gebruiken. Om te begrijpen wat de gebiedsontwikkeling omhelst, is eerst wat historische kennis vereist, aldus Van Aaken. Daarvoor moeten we terug naar de jaren ’30 van de vorige eeuw. Toen Twentse textielbaronnen, in samenwerking met de lokale overheid, een vliegveld uit de grond stampten om de verbinding met de Randstad te verbeteren. “Veel stelde dat vliegveld toen nog niet voor. Slechts een grasveld met een runway erop, waar, als er geen vliegtuig moest landen of opstijgen, gewoon schapen graasden. De textielindustrie was in die jaren nog booming business, de vierde bedrijfstak in Nederland. Heel het land profiteerde van het geld dat hier werd verdiend.” “Tijdens de Tweede Wereldoorlog zagen de Duitsers eveneens potentie
in het vliegveld”, vervolgt hij. “Ze bouwden ‘m uit tot 2.000 hectare. Compleet met barakken en officierswoningen die uitblinken in zogenoemde ‘camouflage-architectuur’. Unieke gebouwen die tot aan de dag van vandaag nog altijd behouden zijn gebleven. Ook de Nederlandse luchtmacht, die het terrein na de oorlog in gebruik nam, liet de bebouwing staan. Het militaire vliegveld huisvestte tijdens de Koude Oorlog twee squadrons, wat weer nieuwe typische bebouwing opleverde. Enorme hangars en shelters voor F16’s bijvoorbeeld. Later kreeg het terrein er ook een burgervliegveld bij. Van Aaken: “Menig Twentenaar is op z’n fietsje naar Vliegveld Twenthe gereden voor een reisje naar Mallorca of ander warm vakantieoord oord. Maar toen Defensie bekend maakte het vliegveld af te stoten, raakte de luchthaven in onbruik. Sinds januari 2008 is het vliegveld voor al het militaire en burgervliegverkeer gesloten en mogen alleen enkele vliegclubs het veld nog gebruiken. Sindsdien is
de hele voormalige vliegbasis twenthe wordt getransformeerd: een gebied ter grootte van bijna achthonderd voetbalvelden.
gezocht naar een nieuwe functie voor het gebied.” Besloten werd om een ronduit unieke strategie te ontwikkelen. Allereerst werden bij de transformatie van het gebied de unieke kwaliteiten centraal gesteld. Dat wil zeggen gebruik maken van het unieke cultuur historische vastgoed en de landschappelijke omgeving. Daarnaast werd geen vastomlijnd eindplan gemaakt, maar er werd een visie voor het gebied ontwikkeld. De visie biedt flexibiliteit zodat kansen die zich voordoen kunnen worden verzilverd. Ten derde wordt het gebied stap voor stap ontwikkeld. Door bijvoorbeeld flexibele contracten met huurders en gebruikers op te stellen. Of door een omgevingsplan te maken in plaats van een veel minder flexibel bestemmingsplan. Ook is het gebied één van de negen experimenten binnen de Crisis- en Herstelwet. Kortom, dus niet alles platwalsen om iets nieuws te creëren, maar het hergebruiken van ruimte die al decennialang in gebruik en bebouwd is. Sinds 2010 zijn veel kansen verzilverd. Ten zuiden van de luchthaven wordt circa 130 hectare natuur zo ingericht, dat behoud en ontwikkeling van de biodiversiteit mogelijk is. Zo wordt een verbinding gemaakt tussen de bestaande natuurgebieden van de Lonnekerberg en de landgoederen van Driene. Op deze manier ontstaat een groot aaneengesloten gebied, waar planten en dieren zich vrij kunnen ontwikkelen. De vroegere waterhuishouding wordt zoveel mogelijk in ere hersteld. Als de inrichting klaar is – naar verwachting najaar 2015 wordt dit natuurgebied opengesteld en kan er naar hartenlust worden gewandeld en gefietst.”
op de voormalige vliegbasis twenthe komt een nieuw technology base, een evenementenlocatie (de strip en oostkamp), verschillende woongebieden (‘t Vaneker, Prins bernhardpark, overmaat en Fokkerweg) en grootse natuurontwikkeling.
Een ander succesverhaal betreft de verkoop van 50 hectare met bestaand vastgoed en voorzieningen aan een private investeerder, de familie Van Eck uit Maarssen. Het gaat om het gebied met de voormalige taxibaan en verkeerstoren, de oude- en de nieuwe brandweerkazerne en
acht F16–shelters. Ook Hangar 11, het munitiebunkerpark en de werkplaatsen behoren tot de verkoop. ADT trok voor de verkoop – conform het concept voor het gebied - diverse bedrijven uit de automotive sector aan voor het gebruik van de bestaande faciliteiten. Denk aan het doen van onderzoek, testen van producten en het verzorgen van presentaties. Zo werden de mogelijkheden van dit deelgebied zichtbaar. Het gebied wordt onder de noemer evenementenlocatie Vliegveld Twenthe, stap voor stap ontwikkelt en geëxploiteerd tot een ‘Engineering Playground’. Een locatie met technologische en innovatieve bedrijvigheid in combinatie met leisure activiteiten, zoals zakelijke events en publieksevenementen. Het hergebruik van de gebouwen en het behoud van de sfeer staan centraal in het concept. Beleving is een belangrijke succesfactor. Ruimte voor mooie, nieuwe woningen is er ook. Buiten het vliegveldterrein krijgen drie prachtige woonparken de ruimte: ’t Vaneker, Fokkerweg en Prins Bernhardpark. Met een gezamenlijke oppervlakte van zo’n 80 hectare kunnen mensen een eigen huis bouwen, op een kavel naar keuze. Van een authentieke woning, een eigentijdse villa tot aan een rietgedekte woonboerderij. Ook zijn er diverse historische gebouwen die voor wonen of bedrijvigheid geschikt zijn.
Technology Base Twente In 2009/2010 is besloten slechts de helft van de oorspronkelijke vliegbasis te gaan hergebruiken voor een vliegveld en daaraan gerelateerde bedrijvigheid. Voor dit luchthaventerrein wordt op dit moment een nieuwe visie ontwikkeld. Technology Base Twente, dé iconische internationale ontwikkel-, demonstratieen productiezone voor advanced materials en manufacturing.
10
Gebiedsontwikkeling
Wat leeg staat, hoeft Nederland kent de hoogste kantoorleegstand van Europa. Gemiddeld staat zo’n 17 procent om iets te doen met al dat in onbruik geraakte vastgoed. Landelijk timmeren daarom menig kantoren een tweede leven gegeven als
Delftse studenten lossen eigen kamernood op Sinds begin dit jaar is de kamernood in Delft weer een stukje kleiner. Na tien jaar leegstand bruist de voormalige Zusterflat Aan ’t Verlaat weer van het leven. Dankzij de inspanningen van de Stichting Herontwikkeling tot Studentenhuisvesting Delft biedt het pand tijdelijk woonruimte aan 150 studenten. En die hebben zelf meegewerkt aan de herontwikkeling van het langzaam verkrottende stukje vastgoed. Voorzitter Simon van Zoest vertelt.
“Het plan om de Zusterflat om te bouwen tot studentenwoningen stamt uit eind 2011. Toen werd voor het eerst contact gelegd met GGZ Delfland, de beheerder van het pand. Op dat moment stond het pand al geruime tijd leeg. En dat zag je er ook aan af. De flat was enorm vervallen. Er was wateroverlast vanwege een kapotte riolering en koperdieven hadden alles
van waarde leeg getrokken. GGZ Delfland vermoedde dan ook dat geen student hier zou willen wonen. Maar wij zagen alleen maar kansen. Hoewel GGZ Delfland welwillend stond tegenover het plan, heeft de aanloop naar de vergunningsaanvraag langer geduurd dan verwacht. Dat komt omdat we moesten wachten op een wijziging in de Crisisen herstelwet. Deze wijziging werd al op 1 januari 2012 verwacht, maar is uiteindelijk pas op 1 november 2014 van kracht gegaan. Deze wetswijziging maakt het mogelijk om tot tien jaar lang van het bestemmingsplan af te wijken, waarmee leegstand wordt tegengegaan. Bovendien beperkt het de huurbescherming van bewoners tot de periode waarvoor de vergunningen verleend zijn. Het geeft de eigenaar dus de garantie dat het pand na tien jaar weer leeg wordt opgeleverd. Extra voordeel: in plaats van een leegstaand pand waar
ze enkel op moeten toeleggen, ontvangt GGZ Delfland nu inkomsten vanuit verhuur. Geld dat ze anders niet gehad zouden hebben. Mocht de eigenaar, zoals in de verwachting ligt, de Zusterflat na die tien jaar willen slopen, dan zijn hun sloopkosten al betaald uit de opbrengst van de huur. In totaal zijn er 150 kamers gemaakt in de flat, verdeeld over vijftien woningen. In ruil voor huurkor ting konden studenten mee helpen met de bouw. Een aanbieding waarvan gretig gebruik werd gemaakt. Overigens niet alleen vanwege die kor ting; voor velen was het ook een manier om het gebouw en medebewoners beter te leren kennen. Om animo zaten we niet verlegen: de eerste vijftig kamers waren binnen een half uur vergeven. Het succes van de voormalige Zusterflat smaakt naar meer. Momenteel focussen we ons vooral op geschikte nieuwe locaties in Delft. Maar inmiddels we krijgen ook hulpaanvragen
uit andere steden binnen. Studenten uit bijvoorbeeld Leiden en Amsterdam willen dolgraag weten hoe we dit voor elkaar hebben gekregen. Kennis die we graag met hen delen. Wat wij hier hebben gedaan, hoeft niet uniek te zijn. Ook elders in het land kun je leegstaand vastgoed heront wikkelen tot tijdelijke studentenhuisvesting.”
Foto boven: Studenten aan de slag met de verbouwing van de flat Foto onder: Feestelijke opening
In 24 uur van leegstand naar leefstand Ssshhht. Gebouwenluisteraars leggen hun oor te luister om een nieuwe bestemming voor leegstaande panden te vinden.
Nederland kent de hoogste kantoorleegstand van Europa. Gemiddeld staat zo’n 17 procent van alle kantoren leeg. Een percentage dat nog altijd toeneemt. Vooral rondom Amsterdam en Rotterdam, waar de leegstand zich al jaren concentreer t. Dat er in die steden nog altijd nieuwe kantoren worden bijgebouwd, vindt sociaal ondernemer Alex Falk (34) dan ook gekkenwerk. “Dat lever t in potentie alleen maar méér leegstand op. Beter ga je op zoek naar een nieuwe bestemming voor al die leegstaande
meters. Maar ja, welke dan.” Om pandeigenaren te helpen die vraag te beantwoorden, star tte Alex onlangs een uniek concept dat leegstaande kantoren nieuw leven in moet blazen. Samen met vier andere ‘leegstandspecialisten’ begon hij het project Gebouwenluisteraars. Het team, bestaande uit hospitality specialist Willem van Dalen, vastgoedontwikkelaar Remko Overdam, concept visualizer Rober t van Giesen, conceptueel denker Ron van Gils en tribe leader Alex, gaat
Gebiedsontwikkeling
11
niet verloren te zijn van alle kantoren leeg. Een percentage dat nog altijd toeneemt. De hoogste tijd dus particuliere initiatieven aan de weg om vele duizenden vierkante meters lege woning, winkel of creatieve broedplaats.
“Leegstand is funest voor de stad” Hun pop-up shop op de Coolsingel heeft Studio Lost and Found mede te danken aan de lokale afdeling van de ChristenUnie-SGP. Die partij wilde in de aanloop naar de laatste gemeenteraads verkiezingen een statement maken tegen onnodige leegstand in de stad. Ze huurden het pand, nota bene tegenover het stadhuis gelegen, zetten er een mannetje in en wachtten... … de hoop was dat er op een dag iemand binnen zou stappen met een geweldig idee. Want zelf wisten ze niet zo goed hoe ze nieuwe invulling moesten geven aan het pand. Die iemand, of ‘iemanden’, waren Angelique den Boer (38) en Marieke van Santen (51). Hun idee om er een tijdelijk warenhuis met duurzame, hoogwaardige en originele producten van Rotterdamse ondernemers in te vestigen, sloeg aan. Na een goed gesprek met de lijsttrekker
konden ze aan de slag met hun pop-up store. Toen nog onder de noemer ‘Mooierdam’, de naam die CristenUnie-SGP het project had meegegeven. Drie maanden later, de verkiezingen inmiddels achter de rug, dreigde het avontuur echter alweer te eindigen. De partij had haar punt gemaakt en wilde het gebouw weer ontruimen. Maar de dames wisten politici en pandeigenaar over te halen het beheer aan hen over te dragen. Dat was
oproep! Studio Lost daagt iedereen uit die zich ergert aan winkels en panden die maar blijven leegstaan om een afwasbare stift of spuitkrijt ter hand te nemen. Teken of schrijf op het raam wat voor initiatief je er graag zou zien, en zet er boven ‘Dit pand hoeft niet leeg te staan!’ Maak een foto en tag ons op Facebook, dan gaan wij ons sterk maken om te kijken of het initiatief er werkelijk kan komen.”
actief op pad om de leegstand aan te pakken. ‘Special forces voor de leegstand’ noemen ze zichzelf. Geen gek gekozen naam. Want net als commando’s uit het leger maken ook zij gebruik van guerrillatactieken. Hun missie: in 24 uur met een doordacht plan op de proppen komen dat leegstand in leefstand verander t. “Erin en eruit; dat is het streven”, aldus Alex. “Een volle dag lang bivakkeren we in een leegstaand pand, waar we ook eten en slapen. Op die manier ontdek je pas echt wat een gebouw je te ver tellen heeft.” “Gebouwenluisteraars voelen
het begin van Studio Lost and Found, waarvan Angelique en Marieke beide initiatiefnemer zijn. Een winkel en beweging tegelijk. “Want behalve dat we ZZP’ers een plek bieden om hun duurzame waar aan de man te brengen, willen we óók een platform zijn die elders in de stad ook andere pop-ups initieert”, aldus Angelique. Hun visie is helder : leegstand is funest voor de stad. Al die rotte kiezen maken geen fraai gebit. Marieke: “Door leegstaande panden een nieuwe (tijdelijke) bestemming te geven, creëer je weer wat reuring in het gebied. Zo krijgt de stad er weer wat levendigheid bij. Iets wat deze locatie, de Coolsingel, ook wel kon gebruiken. Want echt gezellig was het niet, zo’n dichtgespijkerde winkelruimte van 600 m2 in de straat. En als het er slechts één was geweest… Maar er staan in de omgeving wel meer grote panden leeg.” “Probleem is dat veel vastgoedeigenaren zijn vastgeroest in oude denkpatronen. Die willen een pand óf voor de volle
de vibe in een gebouw”, vervolgt hij. “We luisteren naar de signalen die het afgeeft. Want een gebouw is niet van steen; het leeft. Je moet er alleen heel goed naar luisteren. Dat klinkt misschien wat vaag. Maar dat valt in werkelijkheid reuze mee. Zo kijken we ook goed naar de technische details van een gebouw, de omgeving en de buren. Ook die factoren zijn van belang om tot een nieuw programma te komen.”
voor creatieven zijn leuk, maar feitelijk niets meer dan een doekje voor het bloeden. Na een paar maanden verdwijnen ze weer, waardoor je de leegstand niet echt aanpakt. Dat zie je in Rotterdam bijvoorbeeld bij het HAKA-gebouw of oude postkantoor. Prachtige monumentale gebouwen, waar soms mooie dingen worden georganiseerd. Maar een echt nieuwe bestemming hebben ze nog altijd niet gekregen.”
Omdat de gebouwenluisteraars met een advies willen komen dat de tand des tijds doorstaat, zoeken ze het bewust niet in pop-up concepten. Alex: “Die tijdelijke winkels of flexplekken
Een beroep doen op de Gebouwenluisteraars? Kijk dan op gebouwenluisteraars.nl
mep verhuren óf laten ‘m leegstaan, omdat dat fiscaal aantrekkelijker is dan er een tijdelijke bestemming aan te geven. Dat laatste scenario is zo’n beetje gemeengoed geworden”, stelt Angelique. “Want de marktconforme huren zijn voor veel ondernemers simpelweg te hoog geworden. Voor ons pand aan de Coolsingel zou je eigenlijk 24.000 euro per maand moeten betalen. Wie kan dat nog tegenwoordig? Op een Primark of Apple Store na haast niemand toch!” “Pop-up stores helpen dan tenminste nog het straatbeeld verfraaien”, vervolgt ze. “Maar daarnaast dragen ze ook aan een gezond ondernemersklimaat. Wij bieden creatieve ondernemers en ontwerpers immers
Alex Falk ‘Leegstandspecialist’
Angelique den Boer en Marieke van Santen BEELD: ROGIER BOS
een plek om ‘live’ te gaan met hun producten. In ruil daarvoor dragen ze een percentage van de omzet aan ons af, waarvan wij weer de energierekening, internetaansluiting en servicekosten betalen. Niet helemaal gratis dus, maar nog altijd stukken goedkoper als wanneer zij zelf een ruimte zouden huren.” “Bovendien bieden popups ook voordelen voor vastgoedeigenaren. Doordat panden worden gebruikt, blijven ze mooi en netjes. En wellicht helpt de tijdelijke invulling potentiële huurders over de streep te trekken. Maar het concept staat of valt bij de welwillendheid van de eigenaren.”
12
GebiedsontwikkelinG
2.100 huisjes, 21.500 bedden; zeelAnd krijGt er zeVen nieuwe VAkAntiepArken bij send bij de sfeer van het park). We denken zelfs zo goed met onze gasten mee dat we aan het einde van de erfgrens vaak een boom of een paaltje neerzetten, zodat ouders tegen hun kinderen kunnen zeggen: natuurlijk mag je spelen, maar niet voorbij het paaltje komen…” Maar de belangrijkste ‘stakeholders’ zijn de gasten zelf. En die weten volgens De Koster tegenwoordig steeds beter wat ze willen. “Wat gasten thuis hebben, willen ze ook op vakantie. Meer nog eigenlijk. Want naast de bekende luxe zoeken ze ook iets wat ze thuis niet hebben. Ze willen vermaakt worden. Dat zorgt ervoor dat we tijdens de ontwerpfase niet alleen in architectuur denken, maar ook steeds meer vanuit een beleving. Mensen moeten binnen drie seconden het gevoel hebben: ja, dít is nou vakantie.”
noordzee Résidence Catzand-bad
enrico de koster is algemeen directeur van Arcus, de Zeeuwse projectontwikkelaar die de parken van Roompot Vakanties ontwikkelt. booming business, zo blijkt uit de nog altijd groeiende vraag naar vakantiewoningen. Alleen al in Zeeland bouwt Arcus zeven nieuwe vakantieparken. Maar hoe pak je zo’n monsterklus aan? Hoe kies je bijvoorbeeld de juiste locatie en hoe rangschik je alle huisjes?
Hoe ontwikkel je een vakantiepark? De vraag stellen is gemakkelijker dan hem beantwoorden. Een eenduidig antwoord bestaat namelijk niet. Dat ligt er bijvoorbeeld maar net aan of het gaat om een renovatie van een bestaand park of dat er nog helemaal niets is. Of de doelgroep die je voor ogen hebt: gezinnen met kinderen, actieve ouderen of tweeverdieners met een voorliefde voor net dat beetje extra luxe. “Voor de hand ligt dat je een goede locatie moet hebben. Want een park neerzetten in de middle of nowhere heeft geen zin”, aldus De Koster. “Daar trek je geen mensen mee. Beter bouw je zo’n park op een ‘bewezen plek’. Liefst ergens nabij bos of strand. De Zeeuwse kust is wat dat betreft perfect. Daar vergapen Duitsers zich zelfs in de winter, als het schuim op de koppen van de golven staat, aan de zee. Want de zee, die kennen veel Duisters niet. Daar gaat al een natuurlijke aantrekkingskracht vanuit. Daarom is het in Domburg op een willekeurige dinsdag in november alsnog gewoon druk. ” Roompot Vakanties bouwt in Zeeland zo’n 2100 vakantiehuisjes, met samen 12.500 bedden. Deze worden echter niet gebouwd om hordes nieuwe toeristen te huisvesten. Ze zijn vooral bedoeld als vervanging voor reeds bestaande, maar verouderde accommodaties. De zeven nieuwe Roompot-parken komen grotendeels op terreinen van campings. Het
zijn bestaande parken van Roompot die gerenoveerd worden. Want de vraag naar kampeerplaatsen en stacaravans loopt terug. Tegenwoordig zijn luxe vakanties meer in trek. Werk aan de winkel dus voor de mensen van Arcus. Want het vergt best veel inspanning om deze campingparken weer up-to-date te maken. De Koster : “Sommige zijn inmiddels meer dan veertig jaar geleden gerealiseerd. Die hebben nog oude propaanleidingen in de grond in plaats van aardgas. Ook zijn ze vaak niet wintervast, waardoor overnachtingen buiten het hoogseizoen een stuk minder comfortabel zijn. En voorzieningen voor draadloos internet, waar geen modern park meer zonder kan, vind je er ook niet terug.”
Dat steeds meer mensen inderdaad dat gevoel hebben, blijkt uit de vraag. De afgelopen jaren zijn voor ontwikkelaars van bungalowparken prima jaren geweest. Overigens vanwege verschillende redenen, aldus De Koster. “Eén van de belangrijkste is dat Nederlanders er gewoon steeds vaker op uit gaan. Vroeger ging je één, misschien twee keer per jaar op vakantie. Nu is vijf of zes keer haast normaal. Een weekendje hier ; een midweek daar. Kortom, goed nieuws voor wat het verhuurgedeelte van vakantieparken betreft.” “Maar ook aan de koopzijde groeit de animo. Particulieren zien een vakantiehuis steeds vaker als een goede investering, waarvan je ook nog kan genieten in de vorm van een vakantie. Sinds de crisis zien we dat mensen een veel groter deel met ‘eigen geld’ financieren. Waar voorheen vóór de crisis zeventig procent van de kopers een hypotheek nodig had voor de aanschaf van de vakantiewoning en dertig procent dit met eigen geld deed, liggen de percentages nu precies andersom. Slechts dertig procent van de kopers heeft een financiering nodig. Met een spaarrente die bij sommige banken tot onder de procent is gedaald, blijkt investeren in vastgoed zo gek nog niet.”
Zeeuwse economie krijgt impuls van 600 miljoen
Projectinformatie In voorbereiding Buitenhof Domburg Noordzee Vakantiepark Renesse
In verkoop
Los van deze aanpassingen voldoen veel parken ook niet meer aan de huidige wet- en regelgeving. Bijvoorbeeld omdat huisjes te dicht op elkaar staan, wat conflicteert met de nieuwe brandoverslag eisen. Hetzelfde geldt voor de aangescherpte Flora- en faunawet. Of nieuwe regelgeving vanuit Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer, de provincie en gemeente. “Dit alles moet je meenemen in de ontwikkeling van een nieuw vakantiepark. En dan zijn er nog de eisen vanuit Roompot Vakanties zelf. Want op elk detail wordt gelet. Van de beplanting (geen giftige planten of doornenstruiken) tot de straatnaambordjes (pas-
Noordzee Vakantiepark Nieuwvliet-Bad Kustpark Zeebad Noordzee Résidence Dishoek Strandpark Duynhille (Zuid-Holland)
Gerealiseerd Noordzee Résidence Cadzand-Bad Strandpark Duynhille (Zuid-Holland)
Totaal aantal eenheden
Totaal aantal bedden
Totale bouwsom (miljoen)
2.099
12.439
E 604
Maatschappelijke effecten
2.350.000
E 95-100 miljoen
overnachtingen per jaar
regionale bestedingen per jaar
E2.780.894 toeristische belasting per jaar
450
werkgelegenheid (fte)
kustpark Zeebad, strandlodge
550-700
totaal aantal banen
www.arcusgroup.nl
3.023
aantal banen tijdens bouw
