Gaandeweg Februari 2008
Jeruzalemkerk 75 jaar
Op weg naar Pasen
Respect voor elkaar Magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente en De Hoofdhof Berkum
Voor alle informatie over uitvaart. Yarden biedt u een persoonlijke uitvaart en een passend advies. Bij ons in Zwolle kunt u vertrouwen op de deskundigheid van Yarden uitvaartverzorgers. Zwolse Begrafenis Vereniging (v/h Oostindiën) Al meer dan 100 jaar is de Zwolse begrafenis vereniging gevestigd in de binnenstad van Zwolle. Nadat de Zwolse begrafenis vereniging zich heeft aangesloten bij Yarden kwam er al snel behoefte aan een informatiecentrum. Het Yarden informatiecentrum is aan de Willemsvaart 2 te Zwolle. U kunt hier terecht met al uw vragen met betrekking tot uitvaart.
Uitvaartwensen Yarden biedt een Eigen-Wensenformulier: een vragenlijst, waarin u - zo eenvoudig of zo uitgebreid als u wilt - stap voor stap uw wensen kunt aangeven. Het Eigen-Wensenformulier kunt u aanvragen of afhalen bij ons informatiecentrum.
Yarden informatiecentrum Willemsvaart 2 (parallelweg van de nieuwe Veerallee) 8019 AB Zwolle Op werkdagen geopend van 9.00 – 16.00 uur. 038 421 4000
Voor informatie kunt bellen met 0800 1292. Voor het melden van een overlijden kunt u dag en nacht bellen met 0800 8192
Colofon
Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Februari 2008 Verschijnt zes keer per jaar Oplage: 12.000 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Menno van Oel Redactionele bijdragen aan dit nummer: Sigrid Aalfs, Joost van Belois, Lútzen Miedema en de contactpersonen van wijkgemeenten en kerkelijke organisaties Fotografie: Gery Bruins, Gert de Graaf, Henk Janssen, Carl Withaar en anderen Vormgeving en grafische productie: Drukkerij Upmeyer Zwolle De volgende Gaandeweg verschijnt omstreeks 23 april. Kopij en foto’s dienen uiterlijk woensdag 19 maart te zijn aangeleverd via
[email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau, Molenweg 241, 8012 WG Zwolle. Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau, tel. (038) 421 75 96 Aandacht voor In de rubriek ‘Aandacht voor’ is ruimte voor berichten uit de wijken en van kerkelijke organisaties, die van belang zijn voor zoveel mogelijke lezers.
Gáán, die weg In het eerste nummer van Gaandeweg zegt de redactie: dit blad is voor de 19.000 kerkleden van de Protestantse Gemeente Zwolle, met hun ‘evenzoveel verschillende wijzen van geloven en beleven’. Dat past in deze tijd, waarin ‘alles overal steeds meer hetzelfde wordt, maar op iedere plaats neemt de verscheidenheid toe’ (A. de Swaan). Die plaatselijke verscheidenheid kenmerkt dus ook kerkelijk Zwolle. Vanwaar die wereldwijde eenvormigheid en tegelijk plaatselijke verscheidenheid? Van duizenden tv-programma’s en breedband-internet: iedereen kan wereldwijd dezelfde programma’s zien en dezelfde informatie binnenhalen. Alleen is die media-vloedgolf zó gigantisch, dat mensen daar plaatselijk elk maar een klein stukje van ‘binnenhalen’. Anders ga je kopje onder in de vloed. Dus kiest ieder wat hij wil. En dat maakt dat er binnen kleinere gemeenschappen - onder meer onze kerken - verscheidenheid is. Stukje bij beetje vinden we zo onze eigen geloofsweg. ‘Gaandeweg’, zeg maar. Het eerste blad met die naam verscheen vlak voor Kerst, dit tweede nummer kort voor Pasen. Zoals u las: de ontwikkeling van wereldwijde gelijkvormigheid en daarnaast plaatselijke verscheidenheid zien we in onze PGZ én haar nieuwe kerkblad terug. Dat riep bij mij de vraag op, of er toch niet iets is, dat in de wereldwijde kerk, en dus óók in alle plaatselijke gemeenten gelijk is. In het licht van Pasen, waar we nu ook wereldwijd naartoe leven, zeg ik ja. De eerste gemeente in Jeruzalem, de latere gemeenten die Paulus stichtte, en vanaf de vierde eeuw de verspreiding van de kerk over het Middellandse Zeegebied en Europa, alle gemeenten die zo ontstonden en zich uiteindelijk over de aardbol verspreidden, ze zijn voortgekomen uit dat ene woord, dat altijd weer als een jubel klinkt: ‘De Heer is opgestaan!’ Zo heeft de paasboodschap in alle eeuwen en intussen op alle plaatsen geklonken. Op alle plaatsen nu, vanwege wereldwijde tv en internet. Dit paasevangelie zal overal en steeds hetzelfde blijven klinken. Al gaan we er wel verschillend mee om. In de oosters-orthodoxe kerken bijvoorbeeld anders dan in de westerse: bij het licht van Pasen verbleken de andere christelijke feesten. Als westerling kan ìk Pasen weer niet los zien van de weg van Jezus, die daaraan vooraf ging. Hoe kun je Pasen vieren als je Goede Vrijdag overslaat? Dan wordt ‘De Heer is opgestaan’ een holle frase. Hoe verscheiden wij plaatselijk ook zijn, niemands weg gaat alleen langs rozengeur en maneschijn. Trouwens, als dat zo was zou de paasboodschap ons óók maar weinig te zeggen hebben. De dood is zo reëel als wat: daar doordringen genoemde media ons nog veel meer van dan van Pasen! Maar zien we het licht van Pasen schijnen tegen de achtergrond van Golgota, dan klinkt ‘De Heer is opgestaan!’ bevrijdend en overtuigend, wat voor leed wij zelf ook te verduren hebben. Want dan begrijpen wij, dat ook leed en verdriet worden weggedragen. Dit paaslicht wens ik niet alleen de 19.000 kerkleden van Zwolle toe, maar alle mensen wereldwijd: dat íeder in de Zon van die Gerechtigheid mag staan. Vandaar: gáán, die weg, hoe zwaar ook. Want die leidt naar dat Licht. Een goede Stille Week toegewenst - even zonder die media-vloed - en een schitterend Pasen. Dirk Jorissen, predikant in de Emmaüskerk te Berkum
3
AANDACHT VOOR
The Passion in Adventskerk
4
The Passion, het veelgeprezen stuk van de Engelse popmuzikant Adrian Snell, wordt op zaterdag 8 maart uitgevoerd in de Adventskerk. Aanvang 20.00 uur.
The Passion vertelt in hedendaagse muziek het verhaal van Jezus’ lijden en sterven en zijn opstanding. Tien popsongs en twee instrumentale delen zijn met elkaar verbonden door een lezing van de passie, door ds. Han Wilmink. De muziek is nu eens heftig, dan weer verstild, maar steeds vol emotie. Veel personen komen zingend aan het woord: Jezus, zijn moeder Maria, Maria Magdalena, Petrus, Pilatus en Judas. De songteksten blijven dicht bij de tekst van het evangelie. Het werk wordt uitgevoerd door een enthousiast projectkoor van veertig personen uit Zuidlaren o.l.v. Wim Opgelder. De begeleiding bestaat uit twee fluiten, trompet, elektrische gitaar, keybord, piano, bas en drums.
Taizéviering Adventskerk Zondag 16 maart wordt in de Adventskerk een Taizéviering gehouden, die in het teken staat van Pasen. De kerkzaal is aangekleed worden in de stijl van Taizé, met
kaarsen, een icoon en kussens op de grond. Diverse muziekinstrumenten begeleiden de liederen. Jong en oud zijn welkom om 19.00 uur in zaal 2 van de Adventskerk.
Tegen het licht (ge)houden Het licht laten vallen op de geestelijke betekenis van ons economisch handelen. Dat was de bedoeling van econoom Roelf Haan met zijn inspirerende boek Economie van de eerbied (kanttekeningen bij het bijbelse spreken over geld en goed, uitgegeven bij Meinema in 2005). Een groep leden van verschillende Zwolse kerken heeft dit boek in een aantal bijeenkomsten besproken. De groep wil doorgaan met ‘doorlichten’ van wat we in de maatschappij tegenkomen. Daarom zijn voor de afgelopen Advent kyrieteksten samengesteld, die situaties van onrecht belichten en daarbij ook aangeven op welke wijze mensen in staat zijn daarin licht te brengen. Steeds klonk het: “Maar gelukkig zijn er mensen die dit onrecht aan het licht gebracht hebben en die in opstand komen.” De teksten, over mensenrechtenschendingen, (on)eerlijke handel en milieuaantasting, zijn in de kerkdiensten gebruikt en afgedrukt in de Flambouw, het kerkblad van de lutherse gemeente (zie www.luthersekerkzwolle.nl). Op dit spoor wil de groep verder gaan: met elkaar interessante teksten bespreken, een artikelenserie opzetten onder de titel ‘Tegen het licht (ge)houden’ en mogelijk nog andere activiteiten ondernemen. Mensen die onze groep willen komen versterken, zijn hartelijk welkom. Voor meer informatie: Greetje Witte-Rang,
[email protected] of ds. Chica van Dam (
[email protected]). Deelnemers ontvangen van tevoren het gespreksmateriaal.
Kunst in de kerk Dertien (kunst)schilders uit de Adventskerk hebben zich laten inspireren door de Evangelielezingen voor de Veertigdagentijd. De door hen geschilderde paneeltjes zijn tot een ‘Hongerdoek’ samengevoegd. Tijdens de ochtenddiensten en avondgebeden in de Veertigdagentijd wordt telkens één voorstelling uitgelicht. Behalve het ‘Hongerdoek’ worden in deze periode vrije beeldende kunstwerken geëxposeerd, waarvan de thematiek is gebaseerd op het wezenlijke van de Veertigdagentijd. De tentoonstelling is nog te zien tot Witte Donderdag 20 maart. Het ‘Hongerdoek’ blijft gedurende de Veertigdagentijd in de Adventskerk. Belangstellenden zijn welkom in een van de kerkdiensten op zondagochtend 9.00 of 10.15 uur of zondagavond 19.00 uur.
Bijbellezen met Bolivianen Op 30 december was ds. Paulien Matze te gast in de kerkdienst van de Evangelisch-Lutherse gemeente. Ze is als theologe door de PKN uitgezonden naar Bolivia. Paulien vormt in Bolivia groepen die meedoen met intercultureel bijbellezen. Het is een nieuwe wijze van bijbellezen, waarin context, cultuur en de cultuurverschillen vruchtbaar gemaakt worden. Christenen uit 25 landen bouwen een directe relatie op door samen de Bijbel te lezen. De ELG Zwolle wil contact zoeken met een lutherse groep in Bolivia, om samen met hen bijbelgedeelten te bestuderen. De gemeente was al langer op zoek naar een groep mensen uit een heel andere cultuur, om samen aan bijbelstudie te doen. Als het contact met Boliviaanse lutheranen lukt, volgt meer informatie. (zie ook: www.pkn.nl/actief in de kerk/landelijke werkterreinen/ missionair werk/projecten)
De Hoeksteen viert met Aquarel
Boekbespreking
Op zoek naar God
Geloof en gezondheid
Basisschool De Aquarel en wijkgemeente De Hoeksteen houden op 6 april een gezamenlijke kerkdienst. De school bereidt zich in de week voorafgaand aan de dienst thematisch voor, door middel van verhalen vertellen, gesprekken, verwerkingen en liederen. De Hoeksteen sluit aan bij wat de kinderen bedenken en wat de kinderen centraal stellen in de kerkdienst. Iedereen is welkom, kinderen en volwassen, van alle scholen en van alle kerken. In oktober 2007 heeft De Aquarel een dergelijke dienst voorbereid in samenwerking met de Sionskerk.
De schrijver Frank Westerman verstaat de kunst via een roman heel persoonlijke zaken aan de orde te stellen. Dat deed hij al in ‘De Graanrepubliek’ (over de provincie Groningen) en niet minder indringend in zijn laatste boek ‘Ararat’, dat een zoektocht lijkt te zijn naar de ark van Noach. Westerman vlecht er zijn eigen zoektocht naar God doorheen. Omdat dit boek een bredere bespreking verdient, wijdt de werkgroep Denken&Doen van De Hoeksteen er een avond aan, op woensdag 2 april, om 19.45 uur. Ds. Siebren van der Zee en mogelijk nog twee mee-lezers laten aan de hand van het boek zien, hoe mensen niet alleen zoeken naar zin, maar behoefte hebben aan diepere waarden.
Het verband tussen geloof en gezondheid staat volop in de belangstelling. Wat heb je aan geloof als je ziek bent? Word je er gezonder van of juist zieker? Voelt een gelovige zich gelukkiger dan iemand die niet gelooft? Dit soort vragen komt aan de orde in de lezing die Joke van Saane, docent godsdienstpsychologie aan de VU in Amsterdam, op woensdag 9 april in De Hoeksteen houdt. Aanvang 20.00 uur. Samen met godsdienstsocioloog Hijme Stoffels (VU) verrichtte Joke van Saane onderzoek naar de invloed van geloof op gezondheid. De lezing is georganiseerd door het VU Podium, in samenwerking met de Protestantse Gemeente Zwolle. Zie ook: www.vupodium.nl
Bijzondere diensten in de Sionskerk Zondag 2 maart is er weer een Bijbel en Kunstdienst in de Sionskerk. Een schilderij ondersteunt de verkondiging. In deze dienst staat de ‘kruisiging’ centraal, uitgebeeld door Marc Chagall. Muzikale medewerking verleent violist Jeroen Knol. Orgel en piano worden bespeeld door G.H.L. Hendriks. De Passiedienst is een jaarlijkse traditie in de Sionskerk. Op zondagavond 9 maart staat het lijdensevangelie naar Johannes centraal in lezingen en liederen. Het KavocaBachkleinkoor uit Kampen o.l.v. Luthine Posthuma zingt liederen uit de Johannespassion van Johann Sebastian Bach en ‘Der Tod Jesu’ van C.H. Graun. Samen met gemeenteleden uit woonzorgcentrum De Boeier bereidt de Sionskerk een speciale dienst voor andersbegaafden voor, die op 20 april wordt gehouden. Muziekgroep Ancora treedt op en iedereen mag meezingen! Deze dienst is toegankelijk voor mensen met een verstandelijke handicap.
Sionskerk 25 jaar Voor de Sionskerk is 2008 een jubileumjaar: 25 jaar geleden werd deze kerk in de Aa-landen gebouwd. Nu is het een levende gemeente, die met vreugde dit feit wil gedenken. De eerste festiviteit is al achter de rug: een spetterend feest met KidsContinental op 9 februari. Toen is gevierd dat op 23 februari 1983 de eerste steen werd gelegd. Het superenthousiaste kinderkoor deed het kerkgebouw op haar grondvesten schudden. Gelukkig liggen alle stenen stevig genoeg. In september hoopt de gemeente te vieren dat zij alweer 25 jaar haar thuis vindt in dit gebouw. Waar elke zondag wordt gevierd dat de basis van gemeenteleven en het persoonlijke leven, ja, het fundament van ons leven Jezus Christus is. Iedereen is welkom dit feest te komen meevieren. Ook de Bazaar van de Sionskerk, op zaterdag 5 april, mag niemand missen!
Dagboekje voor de Veertigdagentijd Gemeenteleden van De Hoeksteen en de Oosterkerk hebben een dagboekje gemaakt voor de Veertigdagentijd: van Aswoensdag 6 februari tot Pasen. Het dagboekje is te koop bij Geert Kluvers, Vivaldistraat 27, tel. (038)4214331,
[email protected] of Jenny Duijf, Philosofenallee 33, tel. (038)4540988,
[email protected]. Graag vooraf contact opnemen. Het boekje kost € 3,50. De opbrengst is, na aftrek van gemaakte kosten, voor het project ‘Vergeten worden is ook een ramp’ van Kerk in Actie.
5
Diaconaat: meer dan de collectezak
Diaconaat komt van een Grieks woord uit de Bijbel: diakonia. Vaak is gedacht dat deze term op geld slaat. Maar het betekent meer dan de collectezak. Diaconaat is geven en ontvangen én ontvangen en geven. Maar niet alleen van materiële dingen. Niet
DIACONAAL
Opkikker voor mantelzorgers
6
’t Pestengasthuys is tegenwoordig een prijzig restaurant. In oude tijden was het een diaconaal gasthuis voor mensen die leden aan de pest. De huidige eigenaars houden mede ter herinnering aan dit verleden, elk jaar een avond voor mensen die een opkikker kunnen gebruiken. Dit jaar willen zij mantelzorgers uitnodigen. Dit zijn mensen die langdurig, onbetaald en vaak intensief zorgdragen voor een chronisch ziek of gehandicapt gezins- of familielid, een vriend of een buur. In Nederland doen zo’n 2,4 miljoen mensen dit meer dan acht uur per week, of langer dan drie maanden. Zwolse mantelzorgers worden uitgenodigd door dit restaurant in overleg met culinair predikant Han Wilmink op maandag 3 maart vanaf 18.00 uur. Dan wordt hen een compleet diner aangeboden. Bijvoorbeeld wijkdiakenen kunnen hen opgeven bij de Diaconie (zie kader). Uiteraard zal de wijkgemeente op deze avond moeten zorgen voor opvang van degene die wordt verzorgd. Wie jarenlang gezorgd heeft voor iemand die onlangs overleden is, is eveneens welkom.
Adoptie tegen armoede De Zwolse adoptiewerkgroep ‘adopteert’ politici uit Tweede Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraad. Het doel is dat de politici uit de eerste hand horen hoe het uitkeringsgerechtigden vergaat. In januari werd de Zwolse gemeenteraad in zijn geheel ‘geadopteerd’. Deze hoorde hoe het financieel staat en hoe mensen zich bejegend voelen met ingewikkelde formulieren, herhaling van onderzoeken naar hun financiën, beperkt inlevingsvermogen van beslissers, het sturen van kastje naar muur, onduidelijke regels, het in twijfel trekken van rechten. De bejegening moet beter en daar blijven adoptiegroep en - hopelijk - politici op letten.
Kerktelefoon online De kerktelefoon is voor mensen die langdurig of tijdelijk niet naar de kerk kunnen. Zij volgen de dienst thuis. Hiervoor is nu een abonnement nodig à €10,- per maand op het systeem Streamit. Dit is beschreven in Gaandeweg nr.1. Informatie en opgave bij wijkdiaconie of Protestantse Diaconie.
omdat die niet belangrijk zouden zijn. Integendeel. Niet voor niets noemt Mattheüs 25, vers 31-46 de eerste levensbehoeften als toetssteen bij het oordeel van de Zoon des mensen. Eten, drinken en kleding komen toe aan elk schepsel van God. Maar niet alleen van brood leeft de mens. De vreemdeling, de zieke en de gevangene in hetzelfde bijbelgedeelte wijzen op het doorslaggevend belang van het doorbreken van eenzaamheid: mensen die geïsoleerd raken dienen te worden bezocht. Zij hebben recht op een naaste. Waar wij naaste worden, licht het Koninkrijk van God op. Diaconaat is geen product van het geloof. Het is geen resultaat van de preek. Geen praktijk na de theorie. Het is zelf geloof: geleefd geloof. Diaconaat staat in het teken van de verkondiging van het evangelie. Dit komt dan ook ter sprake, direct of indirect. Zonder enige bijbedoeling. Diaconaat is zonder uitzondering onbaatzuchtig. Zo leeft ieder die gelooft: ik geloof en daarom deel ik.
De Protestantse Diaconie Zwolle is gehuisvest in het Kerkelijk Bureau, Molenweg 241, 8012 WG Zwolle. Ambtelijk secretaris Wim van Ree is bereikbaar via 038- 421 75 96, email
[email protected]; diaconaal predikant Lútzen Miedema via 06 2312 1905 (m.n. maandag, woensdag en vrijdag). Email:
[email protected]. De website: www. diaconiezwolle.nl biedt onder andere de diaconale agenda.
Diaconie Stinskerk organiseert maaltijden Sinds begin dit jaar is het maandelijks mogelijk een warme maaltijd te gebruiken in de Stinskerk. Deze maaltijd is bedoeld voor gemeenteleden en dorpsgenoten, die het gezellig vinden om samen te eten en dat voor maar € 5,- per persoon. Kinderen tot 12 jaar kunnen gratis mee-eten. Voor de bereiding worden per keer vrijwilligers gevraagd, die steeds een ander menu aanbieden. Ontvangst met kopje koffie/thee vanaf 17.30 uur. Aanvang maaltijd 18.00 uur. Na afloop van de maaltijd is de mogelijkheid om onder genot van koffie of thee na te praten. Nadere info en opgave: www.stinskerk.nl
Paasmaaltijd voor ouderen Voor de ouderen in de wijkgemeente houdt de Stinskerk de jaarlijkse paasmaaltijd op donderdag 20 maart 2008. Voor deze maaltijd worden circa 150 personen uitgenodigd. Een tiental vrijwilligers begint ’s morgens met de voorbereiding in de kerk. De kerkzaal wordt omgetoverd tot een gezellig restaurant voorzien van lange tafels en stoelen. Vervolgens begint de grootste klus: de tafels dekken en de broodmaaltijd klaarmaken. Om dit te kunnen is een grote groep vrijwilligers onmisbaar.
STELLINGNAME
Het is de tijd voor Pasen. In de katholieke kerk gold deze periode als vastentijd. Vasten was een hulpmiddel om je in het lijden van Christus te verdiepen, een manier om de ‘honger naar Gods gerechtigheid’ aan den lijve te voelen. Waar die traditie onder katholieken lijkt weg te zakken, gaan sommige protestanten er tegenwoordig juist toe over. Hoe zit dat in Zwolle? Gaandeweg legde enkele Zwolse protestanten de stelling voor: “Vasten is de aangewezen voorbereiding op Pasen”.
Is vasten de aangewezen voorbereiding op Pasen? “Voor protestant is geloof vooral iets geestelijks”
“Het moet wel iets van een offer zijn”
“Het offer van Christus is al volbracht”
‘Kookdominee’ Han Wilmink (schrijver van het boek Bijbels Culinair) heeft, zegt hij eerlijk, meer met eten dan met vasten. In zijn vorige gemeente leerde hij het vasten kennen. “Daar hing een lijst. Ik onthoud mij van… Je mocht iets invullen, liefst iets waar je aan verslaafd bent. Het mocht ook tv kijken zijn.” Vasten doe je samen. Echt vasten is een vorm van topsport: je ontzegt je van alles om je te richten op God, op jezelf, op je naaste. Zelf is Wilmink geen strikte vaster. “Als ik ’s avonds thuiskom, drink ik graag een goed glas wijn. Dat laat ik dan staan. Of ik eet geen chocola.” Wilmink ziet vasten vooral als een manier om geloven en leven te verbinden. “Voor een protestant is geloof vooral iets geestelijks. Het zit in je hoofd of je hart, minder in je stijl van leven. Vasten helpt je om bewuster te geloven en te leven.” Dit jaar komt er in de Adventskerk ook een lijst te hangen.
Pieter Vogelaar en Ineke den Braber hechten veel waarde aan vaste, passende rituelen, juist vanwege de geloofsopvoeding. “We maken veel werk van feestdagen, maar ook van de vasten. We bespreken elk jaar als gezin hoe we het doen en waar het geld dat we uitsparen heengaat.” Inmiddels heeft zich een vaste traditie gevormd. “Voor de vasten eten we een feestmaal. Daarna is het soberheid troef: bijvoorbeeld één dag in de week brood met tevredenheid. Op zondag geen taart, zoals anders, maar cake. Het moet wel iets van een offer zijn”, aldus Ineke. Dochter Beatrix (14) doet er van harte aan mee. “Voor mij is het vooral een oefening in wilskracht, want het is soms best moeilijk om vol te houden.” Pasen wordt zo een extra groot feest, zowel in de kerk (Adventskerk) als thuis. “Op Witte Donderdag vieren we in de kerk Avondmaal. Dat is een heel bijzonder moment om de gemeenschap van Christus te vieren en te voelen. We gaan naar de paasnacht en op paasochtend ontbijten we feestelijk.”
Allin Peter en Mirjam Britstra zijn actief in de Grote Kerkgemeente. De gemeente hoort tot de Gereformeerde Bond. “We geloven traditioneel, met Hollandse nuchterheid. Vasten heeft hier voor de meesten niet zo’n plaats, al zullen er misschien gemeenteleden zijn die daar voor zichzelf aan doen.” De nadruk ligt vooral op wat er in de kerkdiensten gebeurt. De verkondiging staat centraal. “Op Goede Vrijdag is de boodschap dat Christus voor ons aan het kruis gegaan is. Het offer van Christus is al volbracht, ook voor ons. We hoeven en we kunnen daar zelf niets aan bijdragen, ook niet door te vasten. Onze zonden zijn vergeven. Dat is reden tot dankbaarheid.”. In de dienst uit zich de dank door te zingen, psalmen in de oude en nieuwe berijming en sinds kort ook enkele andere liederen. “Thuis geven we de persoonlijke bezinning vorm door elke dag de Bijbel en een dagboekje te lezen. Dan denken we na over wat het leven en sterven van Jezus voor Hemzelf heeft betekend en voor ons.”
7
Michaëlsvieringen in Grote Kerk
Zangers gezocht voor Michaëls jeugdkoor
AANDACHT VOOR
Elke vierde zondag van de maand om 16.30 uur worden in de Grote Kerk Michaëlsvieringen gehouden, georganiseerd door de Grote Kerk Commissie.
8
In de viering op 24 februari is het onderwerp ‘Relaties’, in het kader van het jaarthema: ‘Verlangen, vragenderwijs’. In de viering wordt Mirte Bosman, dochter van Jaco en Jaqueline Bosman uit Nijeveen gedoopt. De Michaëlscantorij zingt. Op Goede Vrijdag 21 maart is om 22.30 uur een Kruiswake. Net als andere jaren wordt in deze viering het ‘Via Crucis’ van Franz Liszt uitgevoerd. Het Paasfeest op zondag 23 maart valt dit jaar samen met een Michaëlsviering. Thema: ‘Le Chaim - Op het leven!’ Toon Hagen heeft rond dit thema heel wat uit de kast gehaald, zodat na de restauratie van het mechaniek het orgel weer in volle glorie zal klinken. Michaëlsvespers in Veertigdagentijd
Op 17 februari, 2, 9 en 16 maart zijn er om 16.30 uur vespers. In deze korte vieringen volgen we één van de leerlingen van Jezus, namelijk Simon Petrus, in zijn verlangen. Michaëlscantates
In de Veertigdagentijd klinkt op zondag 10 februari de cantate ‘Aus tiefer Not schrei ich zu dir’ (BWV 38). De cantate, geschreven voor de 21ste zondag na Trinitatis (in oktober), past uitstekend in de Veertigdagentijd. Voorganger is ds. Nelleke Eygenraam. Op 13 april wordt de cantate ‘Weinen, klagen, sorgen, zagen’ (BWV 12) uitgevoerd. Voorganger is dan ds. Harm Bousema. Michaëlscantorij
De Michaëlscantorij o.l.v. Toon Hagen vervult in iedere viering een belangrijke rol. Voor de cantorij, maar ook voor het projectkoor ten behoeve van de cantatevieringen, zijn zangers erg welkom. De repetities zijn op de vrijdagavonden in de consistorie van de Grote Kerk.
Ben je tussen de 8 en 16 jaar en houd je van zingen? Geef je dan op voor het jeugdkoor van de Grote- of St Michaëlskerk. In maart gaat het jeugdkoor van start onder leiding van Mylène Kroon. Zij studeert klassieke zang aan het conservatorium van Zwolle.
Het jeugdkoor repeteert elke vrijdagavond in twee leeftijdsgroepen: 8-12 jarigen van 18.00-19.15 uur en 12-16 jarigen van 18.45-20.00 uur. Het is de bedoeling dat we enkele keren in de Michaëlsvieringen zullen zingen. Ben je nieuwsgierig, kom dan op 15 maart - met vrienden en vriendinnen - naar de Grote Kerk van 11.00 tot 13.00 uur voor een eerste bijeenkomst. Voor informatie: Mylène Kroon,
[email protected], Gwenda Koens, tel. 062941300,
[email protected] of Joke Koopmans, tel. 4650155,
[email protected]
Riet Bons-Storm in Sionskerk De provinciale werkgroep Vrouw en Kerk/HVD Overijssel/Flevoland organiseert een ochtend voor vrouwen én mannen. Op dinsdag 4 maart spreekt mevrouw dr. Riet Bons-Storm in de Sionskerk, over het onderwerp ‘Gezegend leven, op weg naar een pastorale gemeente in een verbrokkelde wereld’. Tijd: 9.45 - 12.15 uur, daarna gelegenheid tot lunch (zelf meenemen). Bijdrage in de kosten 5 euro, inclusief koffie of thee.
Stinskerk bespreekt Tien Geboden In de Stinskerk wordt elke zondag de Wet des Heren gelezen of gezongen. Soms aan het begin van de dienst, als schuldbelijdenis, soms voor het slotlied, om zo als dankbare mensen onze verantwoordelijkheid in de samenleving te nemen. Dit jaar willen we in de avonddiensten de Tien Geboden bespreken; uiteraard nemen we daarbij ook het prachtige leerboek van de kerk, de Heidelbergse Catechismus, ter hand. Maandelijks stelt de wijkpredikant in een avonddienst een gebod aan de orde. Welk gebod wanneer besproken wordt, is te lezen op de website: www.stinskerk.nl.
Interkerkelijke zangdienst Op Palmzondag is er om 19.00 uur een interkerkelijke zangdienst voor de ’s Heerenbroekers in De Kandelaar, onder verantwoordelijkheid van de kerkenraden van de Nederlands Gereformeerde Kerk Zalk, hervormd Zalk, hervormd Mastenbroek en de protestantse wijkgemeente Stinskerk.
Lotgenoten ontmoeten elkaar Op donderdagmorgen 6 maart houdt Hedera, centrum voor rouwbegeleiding, het maandelijkse lotgenotencafé. Mensen die pas, of al weer langere tijd geleden, iemand hebben verloren door de dood, zijn welkom aan de Wibergstraat 18, van 10.00 tot 12.00 uur. Inmiddels heeft zich een aantal mensen aangemeld voor de lotgenoten in rouwgroep 2008. Bij voldoende belangstelling start een extra groep in het voorjaar op de maandagavond. Mensen die in de afgelopen jaren hun partner hebben verloren, kunnen zich hiervoor aanmelden. Voor informatie of aanmelding tel. (038) 4654484, www.rouwbegeleidinghedera.nl
Gespreksgroep 50-plus in Oosterkerk De Gespreksgroep 50-plus die bijeenkomt in de Oosterkerk, heeft voor de komende maanden de volgende activiteiten op het programma staan. De bijeenkomsten beginnen om 10.00 uur. Kosten: € 3,50, inclusief koffie of thee. Op 19 maart 2008 spreekt de heer F.P. Dijk over ‘Op zoek naar leven in het heelal’. Sinds 1960 wordt systematisch geprobeerd signalen van andere planeten bij sterren op te vangen van eventueel daar levende intelligente wezens. Sinds 1995 zijn meer dan 200 planeten bij andere sterren ontdekt. Maar zijn deze planeten wel geschikt voor
leven zoals wij dat op aarde gewend zijn? Aan welke voorwaarden moet zijn voldaan om leven zoals op Aarde waarschijnlijk te laten zijn? Op 16 april 2008 spreekt prof. dr. A. van der Meiden over zijn laatste boek. Secretariaat: J.C. Barreveld, Stilobadstraat 22, 8022 AC Zwolle. Tel. 4539762.
Nieuws van PERKI
‘As it is in heaven’ in Oosterkerk
Eind februari verdedigt Mery Kolimon uit Kupang (Timor) in Kampen haar proefschrift. Haar man Justus Maro en hun dochter Rulin zullen daarbij zijn. Plus natuurlijk al haar vrienden uit Kampen, Zwolle en van PERKI. Daarna keert ze terug naar Timor om haar docentschap aan de Theologische Faculteit in Kupang met nog meer inhoud op te pakken. In de PERKI-dienst op 2 maart gaat een Indonesische predikant voor die nu in Kampen studeert. Het is vicaris Roland Samsom. Op 6 april gaat ds. Sanny Akihary uit Culemborg voor. Zij heeft onlangs in Jakarta haar studie afgerond. Het PERKI-koor verleent aan beide diensten medewerking.
Integratie Elke eerste woensdag van de maand oefent de vrouwengroep Kartini Indonesische dansen. Er kunnen en mogen ook nietIndonesiërs meedoen. Ook dat is een vorm van integratie! Voor de komende tijd zijn er plannen voor een gezamenlijke kerkdienst met de Oosterkerkgemeente en voor een gezamenlijke rommelmarkt en bazaar.
Paasnachtwake Het is mogelijk om de paasnacht (van zaterdag 22 op zondag 23 maart) wakend door te brengen in de Oosterkerk. ‘Wake’ herinnert aan de aansporingen in het evangelie om de lampen brandende te houden en om bij de komst van de Heer wakend aangetroffen te worden. Zeker al sinds de tweede eeuw vieren christenen Pasen in de vorm van een nachtwake. Daarin worden lijden, dood en opstanding gevierd met voluit aandacht voor de klassieke twaalf schriftlezingen voor de paasnacht. Vanaf 00.30 uur is er elk half uur een kort liturgisch moment. Tussendoor is er gelegenheid om stil te zijn in de kerkruimte of ‘leeskamer’. In de ontmoetingsruimte kan worden gepraat, geluisterd naar muziek of kunnen brieven voor Amnesty worden geschreven. De kerk blijft de hele nacht open. Ieder kan komen en gaan wanneer hij of zij wil. Als de zon opkomt, om 6.30 uur, gaan wij naar buiten om het paasevangelie te lezen. Daarna delen wij brood en wijn. Iedereen is van harte welkom. Meer informatie bij ds. Wim Hortensius, tel. 452 46 60,
[email protected]
Jongerenreis naar Taizé
In de Stille Week op dinsdag 18 maart draait in de Oosterkerk de bijzondere film ‘As it is in heaven’ van de Zweedse cineast Kay Pollak. Een dirigent keert terug naar zijn geboortedorp. Hij gaat het kerkkoor leiden en weet in deze gemeenschap vol spanningen mensen boven zichzelf te laten uitstijgen. Daardoor ontstaat bevrijding en levert het koor een unieke prestatie. Een positieve film met grote zeggingskracht. Graag op tijd komen. Om kwart voor acht staat de koffie klaar en exact om 20.00 uur begint de film.
Ook dit jaar wordt vanuit de Oosterkerk een reis naar Taizé georganiseerd voor 16- tot 30-jarigen. Van zondag 29 juni tot en met zondag 6 juli 2008 kampeert de groep in Taizé en doet mee met het programma van dit bijzondere klooster in Frankrijk. Samen met duizenden jongeren uit heel de wereld. Meer informatie of opgave (ook voor jongeren van buiten de Oosterkerk) bij Nienke van der Schaaf (
[email protected]) of Anne-Mieke Mulder (
[email protected]). Meer info over Taizé op www.taize.fr/nl
9
DESGEVRAAGD
“Respect voor elkaar voert de boventoon”
10
De PGZ valt onder de PKN, de Protestantse Kerk Nederland. Heeft de PKN bepaald hoe een plaatselijke gemeente wordt bestuurd? MJ: “In feite wel. In de Kerkorde, de regels van de PKN, is vastgelegd welke ambten in een algemene kerkenraad vertegenwoordigd moeten zijn. Dat zijn predikanten, ouderlingen, diakenen en kerkrentmeesters. Hoeveel leden een AK telt, bepaalt uiteindelijk een plaatselijke gemeente zelf. De leden zijn maximaal vier jaar lid van de raad, zo lang duurt een ambtstermijn. Daardoor wisselt de raad vrij snel van samenstelling en dat is wel eens lastig. AK-lid zijn vraagt nogal wat van mensen, ze moeten belangrijke beslissingen nemen voor de hele stad. Voordat iemand goed is ingewerkt, ben je al gauw een paar jaar verder.”
Wat zijn de belangrijkste aandachtsgebieden van de AK? MJ: “We treffen voorzieningen voor de gemeente van Zwolle als geheel, zaken waarin de wijkkerkenraden willen en kunnen samenwerken. De opzet van Gaandeweg is daar een mooi voorbeeld van. Verder worden binnen de AK vermogensrechtelijke zaken geregeld en alles wat te maken heeft met de rechtspositie van de mensen die we als PGZ in dienst hebben. Administratieve medewerkers, kosters en predikanten, bijvoorbeeld.”
Bepaalt de AK ook het algemene beleid van de PGZ? MJ: “Jazeker. Op dit moment denken we na over een beleidsplan voor de komende jaren. Een schrijfgroep van drie AK-leden is bezig een eerste opzet te maken, die we de komende tijd met elkaar bespreken. In een volgend nummer van Gaandeweg komen we daar zeker op terug.”
Een ‘kerkbrug’ zijn, die de onderdelen van de Protestantse Gemeente Zwolle met elkaar verbindt. Daarmee is de taak van de Algemene Kerkenraad samen te vatten. De AK is het bestuur van de PGZ, waarin de negen wijkkerkenraden overleggen op welke terreinen en manieren ze kunnen samenwerken. Alle wijkkerkenraden zijn met drie ambtsdragers vertegenwoordigd in de AK, die negen keer per jaar bij elkaar komt. Waar dat mogelijk en gewenst is, ondersteunt de AK de wijkkerkenraden, die ook hun eigen verantwoordelijkheden hebben. Margo Jonker, predikant van de Hoeksteengemeente en lid van het moderamen van de PGZ, vertelt daar meer over.
Er bestaat binnen de PGZ een grote verscheidenheid aan wijkgemeenten. Hoe gaat de AK met die verschillen in geloofsbeleving om? MJ: “Heel goed, vind ik. Respect voor elkaars vormen van geloofsbeleving, hoe verschillend die ook zijn, voert de boventoon. Het kan wel eens moeilijk zijn de opvattingen van anderen te begrijpen en te accepteren, bijvoorbeeld als er verschillende visies zijn op het gezag van de Bijbel. Maar ook dan wordt daar met wederzijds respect over gesproken. Ik heb nooit scherpe confrontaties meegemaakt; de ontmoeting met mensen die anders denken wordt juist als spannend en inspirerend ervaren. Binnen de Hervormde Kerk bestond overigens al een grote diversiteit, voor voormalige gereformeerden is dat misschien wel even wennen.”
Moeten alle AK-leden het eens zijn voor er een besluit wordt genomen of mogen wijkgemeenten een afwijkende mening hebben? MJ: “Er wordt wel naar overeenstemming gestreefd, maar een besluit kan ook met meerderheid van stemmen worden genomen. De afgevaardigden van de wijkgemeenten zitten in de AK op eigen verantwoordelijkheid en zijn soms betrokken bij beslissingen die niet helemaal overeenkomen met het belang van hun eigen wijkgemeente. Bijvoorbeeld als er geld moeten worden verdeeld, dan gaat het algemene belang van de PGZ boven het wijkbelang. Een wijkkerkenraad kan de AK schriftelijk meedelen het met een besluit niet eens te zijn, of dat via een vertegenwoordiger in de AK laten weten. Maar er bestaat niet zoiets als vetorecht, waarmee besluiten ongedaan gemaakt kunnen worden.”
Mogen wijkkerkenraden zelf bepalen wat zij in de eigen gemeente doen of laten, of moeten ze toestemming vragen voor bijvoorbeeld het inzegenen van homoseksuele relaties en het toelaten van kinderen tot het Avondmaal? Heeft de AK grenzen gesteld aan het ‘toelaatbare’? MJ: “De wijkkerkenraden bepalen zelf de identiteit van hun gemeente en geven samen met die gemeente vorm aan hun geloofsuitingen. De vertegenwoordigers brengen in de AK wel verslag uit als er veranderingen worden ingevoerd, ook over de manier waarop de wijkkerkenraad daarbij met eventuele weerstanden omgaat. Ik heb nooit meegemaakt dat de AK zich uitsprak tégen een verandering, de wijkkerkenraden zijn zelf verantwoordelijk voor het bepalen van de grenzen van hun identiteit.”
Mogen wijkgemeenten hun eigen predikanten benoemen of heeft de AK daarover het laatste woord? MJ: “De wijkkerkenraad zoekt zelf een predikant die bij de identiteit van de gemeente past, maar de AK moet toestemming geven voor de aanstelling. De AK beslist met name over de omvang van het dienstverband van de nieuwe dominee, die formatie moet in overeenstemming zijn met de financiële draagkracht van de PGZ. Overigens is de predikantenformatie een van de onderwerpen waarop voor de komende jaren nieuw beleid wordt ontwikkeld.”
Jij bent lid van het moderamen van de PGZ, het dagelijks bestuur. Hoe is dat samengesteld en wat zijn jullie belangrijkste taken? MJ: “Naast de voorzitter en secretaris (of scriba zoals wij die noemen), hebben twee predikanten, twee ouderlingen, een ouderling-kerkrentmeester, de voorzitter van de kerkrentmeesters en de voorzitter van de centrale diaconie zitting in het moderamen. Wij komen veertien dagen voor een AK-vergaderingen bij elkaar, we bereiden die vergaderingen voor en zetten onderwerpen op de agenda. En we zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de besluiten die de AK neemt. Kort gezegd houdt het moderamen vooral de grote lijnen van het PGZ-beleid in het oog.”
Samenwerking met Hoofdhof en ELG Twee Zwolse gemeenten die wel tot het PKN behoren, vallen niet onder de PGZ: de Gereformeerde Kerk De Hoofdhof in Berkum en de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle. Zij hebben hun eigen kerkenraden, maar er zijn wel vormen van samenwerking met de AK van de PGZ. Zo doen de ELG en De Hoofdhof bijvoorbeeld mee aan de uitgave van het gezamenlijke kerkblad Gaandeweg. Margo Jonker: “Het zou mooi zijn als we samen de Protestantse Gemeente Zwolle zouden kunnen vormen. Zo ver is het nu nog niet. De Hoofdhof heeft al wel een vertegenwoordiger in de AK. We kijken serieus op welke terreinen samenwerking mogelijk is, dat gebeurt nu bijvoorbeeld op diaconaal gebied. Als moderamina houden we in elk geval contact met elkaar.”
Column Beledigen is geen kunst Ik bied bij voorbaat mijn excuses aan voor deze column. Als ik niemand ermee beledig, was het naar de maatstaven van vandaag een overbodig stukje. Al wekenlang wordt de publieke aandacht in gijzeling gehouden door de film van Wilders over de Koran. Ik snap dat niet. Niemand heeft de film gezien, maar de inhoud is van een grote voorspelbaarheid. Waar sommigen zich verheugen op de ophef onder moslims die voor hen het gelijk van Wilders bewijst, voorspel ik dat die grotendeels uit zal blijven. Het gaat mij niet om Wilders, maar om zijn stijlfiguur: de opzettelijke belediging. Het is geen grote kunst om iemand te beledigen. Je hebt er geen talent voor nodig, alleen een computer of een camera. Veel middelmatige cabaretiers, columnisten en kunstenaars (ik wil niemand beledigen, maar ik ken geen andere) komen op die manier aan hun geld. Het is tamelijk simpel. Je bedenkt iets dat je ‘eigenlijk’ niet hoort te zeggen en je doet dat toch. Met een beetje geluk word je zelfs kampioen vrijheid van meningsuiting. Nu is het met de belediging in ons land wonderlijk gesteld. Je mag, zo las ik, een politieagent geen homo meer noemen. Onlangs werd iemand daarvoor veroordeeld, terwijl dat op het schoolplein het meest gebruikte scheldwoord is; je vraagt je tussendoor af van wie de kinderen dat geleerd hebben. Maar goed, ik begrijp het. De tijd dat de politie onze beste vriend was tegen wie je alles mocht zeggen, ligt achter ons. Een ambtenaar in functie vertegenwoordigt nu weer het gezag en verdient bescherming tegen vuilspuiterij uit de samenleving. En gelovigen in functie? Vaak wordt gezegd dat moslims zich niet moeten aanstellen, omdat je van christenen ook nooit wat hoort. Een argument dat dezelfde wonderlijke logica hanteert als de man die zichzelf een voortreffelijk onderwijzer vindt, omdat de ene klas zijn lessen verdraagt (uit gewenning?) en de andere klas niet meer. Wonderlijk is ook de hoop, dat mensen zich zullen bekeren als je ze maar hard genoeg aanpakt. Ik heb zelf nooit iemand van zijn geloof horen vallen doordat iemand anders de God die voor hem heilig was uitmaakte voor terrorist, pedofiel of bloedzuiger, maar ik kan natuurlijk niet alles weten. Wilders wil dan ook niet de moslims bekeren, maar de publieke opinie. Af en toe moet ik denken aan mijn oma. De enige bijbeltekst die ze citeerde was: antwoord een zot naar zijn dwaasheid niet (opdat gij hem niet gelijk worde). Misschien staat zoiets ook wel in de Koran. Menno van Oel 11
R E P O R TA G E
Deze luchtfoto uit 1933 laat zien, dat de Jeruzalemkerk toen nog veel meer ruimte om zich heen had dan nu.
12
‘Kerk buiten de grachten’ viert bijzonder jubileumsen
“Het moet een kerk van allen worden” Wie op een mooie dag door het park De Weezenlanden wandelt, richting de wijk Assendorp, ziet in de verte de toren van de Jeruzalemkerk, slank, met een spitse punt. Geen haan. Dichterbij gekomen ontdekt men een kerkgebouw waarin de architectuur van de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw valt te herkennen. Omstreeks 1963 is om de kerk heen een wijkcentrum gebouwd dat door zijn vorm en gebruikte materialen het typisch eigene van deze kerkbouw wat tekort lijkt te doen. Het ontwerp van dit gebouw is van prof. M.F. Duintjer. Hij heeft ook het naastgelegen ‘hervormde bejaardenhuis’ De Molenhof ontworpen. Op 4 maart 2008 is het 75 jaar geleden dat deze hervormde kerk, die de naam Jeruzalemkerk mee kreeg, werd ingewijd. Thans behoort de Jeruzalemkerk en de daarbij horende kerkelijke gemeente tot de Protestantse Gemeente Zwolle. De heer Henk Moerman, oud-leraar geschiedenis en betrokken bij de Jeruzalemkerkgemeente, heeft de ontstaansgeschiedenis van de kerk beschreven. Tijdens de jubileumactiviteiten kan men deze geschiedenis in brochurevorm kopen. De titel luidt: ‘De kerk naar de mensen’.
28, 29 en 30 maart: Een weekend vol activiteiten In het weekend van 28, 29 en 30 maart barst het jubileum van de Jeruzalemkerk los. Het feest in de kerk is voor leden en oud-leden en voor inwoners van overige wijken in Zwolle. Iedereen is van harte welkom om deel te nemen aan de volgende activiteiten. Op vrijdag 28 maart wordt rond 18.00 uur door de jongeren van Provider een maaltijd bereid en opgediend voor bewoners van de Molenhof en naastliggende straten van de Jeruzalemkerk. De jeugd gaat lekker koken voor de buren van de kerk. Later die avond verzorgt de Soos een ‘dropping’ en een gezellig samenzijn in het jeugdhonk van de kerk. Hier kunnen ook jongeren die niet naar de Jeruzalemkerk gaan aan deelnemen. Hoe meer zielen hoe meer vreugd! Op zaterdagochtend 29 maart zijn de allerkleinsten aan de beurt. Er is een leuke kinderochtend, waar leuke spellen worden gedaan, kinderen geschminkt kunnen worden en heerlijk smullen van een pannenkoek. Iedereen met kleine kinderen is welkom in de Jeruzalemkerk. Deze zaterdagmiddag vindt er een reünie plaats voor oud-leden en leden van de Jeruzalemkerk. Leden die mensen kennen die ooit gekerkt hebben in de Jeruzalemkerk, worden uitgenodigd hen over de reünie te informeren. Voor de reünisten die van buiten de stad vandaan komen, wordt na afloop een broodmaaltijd gehouden, later op de avond gevolgd door een musical. Voor de musical wordt iedereen uitgenodigd. Bij het 75-jarig jubileum van een kerk hoort natuurlijk een feestelijke kerkdienst. Die wordt gehouden op zondag 30 maart. Voorgangers zijn ds. Iemke Epema en ds. Henk Zeeman. Na de dienst wordt iedereen van harte uitgenodigd voor een kopje koffie, gevolgd door een borrel. Kortom, de Jeruzalemkerk biedt op 28, 29 en 30 maart een weekend vol met leuke activiteiten! Wie nog vragen heeft over dit speciale weekend kan contact opnemen met de organisatiecommissie: Jantine van Willigen, telefoon (038)4224576 of Marlien van den Berg, telefoon 06-42229535.
We gaan terug naar de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Crisistijd, veel werkloosheid. Assendorp is in die tijd de voornaamste uitbreidingswijk van Zwolle, een typische arbeiderswijk waar veel van de kerk vervreemde arbeiders wonen. Door de vereniging ‘Stadsevangelisatie Zwolle’ wordt, gefinancierd door een aantal vermogende en invloedrijke burgers, een scala van activiteiten georganiseerd: zondagsschool, mannen- en vrouwenvereniging, meisjesclubs, bewaarschool, muziek, toneel, sport, wijkverpleging, bijbellezingen, lectuurverspreiding, bezoekwerk.
Honderden mensen worden op die manier bereikt. Een prachtig staaltje buurtopbouwwerk, zouden we nu zeggen. In Assendorp gebeurde dat vanuit het gebouw de Dageraad (1895), op de Pierik vanuit het gebouw Opwaarts. Het was de voorzitter van de Stadsevangelisatie, ds. C.D. van Noppen, die in december 1928 met kracht het belang van een hervormde kerk in Assendorp naar voren bracht: “De Hervormde Stadsevangelisatie is slechts een voorportaal. Ze kan slechts blijvende vrucht dragen als zij de kerk in het oog houdt”.
Net als op de voorpagina van deze Gaandeweg zijn dit Frank Kamp en zijn oma Jelly Janssen, die even oud is als de Jeruzalemkerk. Oma en kleinzoon zijn bekende gezichten in de gemeente. Frank helpt zijn oma vaak bij het koffieschenken na de dienst.
13
De gemeente ging bij de nieuwe Jeruzalemkerk massaal op de foto.
Vierde kerk Al enkele eeuwen beschikte de Hervormde Gemeente van Zwolle over drie monumentale kerken die alle in de binnenstad gelegen waren, de Grote Kerk, de Broerenkerk en de Bethlehemkerk. “Wordt het geen tijd na te denken over een vierde kerk, een kerk die dichter bij de mensen staat?” Dat geluid werd steeds vaker gehoord: in de wijk zelf, in de kerkelijke organen, in de Zwolse Kerkbode. Het lukt om alle partijen binnen de Hervormde Gemeente achter het voorstel te krijgen tot het bouwen van een vierde kerk, buiten de grachten, in Assendorp. Er komt een commissie die gaat nadenken over plaats, grootte, financiering en exploitatie van de nieuwe kerk. “Het moet een kerk van allen worden, van alle richtingen en ook alle delen van de stad moeten gaan meewerken”, zo formuleert een van de predikanten nog eens de uitgesproken intentie.
REPORTAGE
Langzaam
14
Tegenslagen blijven niet uit. Er blijkt toch verschil van mening te zijn over de noodzaak van kerkbouw, over de noodzaak van evangelisatie, over de kosten van de kerkbouw en ga zo maar door. Er zijn momenten in het voorbereidingsproces dat men de moed in de haalbaarheid van de plannen verliest. Maar steeds is er iemand die de eenheid bewaakt en het doel in het oog houdt. “Het gaat langzaam in Zwolle, maar het gaat en het komt wel”, troost en motiveert ds. Visser.
wordt in de kerkenraad gesproken over een ingebracht bezwaar. De aan-nemer komt uit Rijssen en dat betekent dat niet genoeg hervormde Zwolse arbeiders bij de bouw zijn ingeschakeld. Begrijpelijk in crisistijd. De kerkenraad reageert met wijsheid: “Alles is naar recht en billijkheid geschied.”
Inwijding Op zaterdag 4 maart 1933 vindt de inwijding plaats, op zondag 5 maart de eerste godsdienstoefening. Ds. Van Noppen houdt een toespraak waarin hij alle mensen die hebben meegewerkt bedankt. Hij besluit als volgt: “Jeruzalem, woonstede des vredes, vrede is daar waar het gebrokene geheeld wordt, waar de verbroken band met God hersteld wordt.” Namens het ministerie van predikanten spreekt nog de vrijzinnige ds. Kruyt. Hij eindigt met de wens: “Dat het samenkomen op deze ontmoetingsplaats moge leiden tot waarachtig innerlijk samenzijn. Moge de Jeruzalemkerk een plaats van eenheid zijn, die de vrijheid niet te na komt.” Een fijnproever zal in de woorden van elk der predikanten de verschillen herkennen tussen rechtzinnig en vrijzinnig, tussen rechts en links, tussen behoudend en modern. Het bijzondere is dat deze verschillen gedurende het bouwproces zelden of nooit op de spits zijn gedreven. Het ‘hervormde kerkgevoel’ was blijkbaar sterk genoeg.
Na 75 jaar…
“Het woord wordt vanuit Jeruzalem gepredikt” In 1931 komt de doorbraak en verschijnt er een lijst van wensen op tafel. We zouden het nu een program van eisen noemen: een flinke toren, de kansel centraal, avondmaalstafel en doopvont goed zichtbaar, orgel tegenover de kansel, grote rijwielbergplaats voor driehonderd fietsen. En de naam van de kerk komt aan de orde. Ds. Van Noppen stelt ‘Jeruzalemkerk’ voor want “het Woord wordt vanuit Jeruzalem gepredikt.” Iemand anders denkt aan Julianakerk en weer een ander wil een gewone Hollandse naam. Het wordt Jeruzalemkerk. Tijdens de bouw van de kerk
Recent kon men in De Stentor een interview lezen met de directeur van De Molenhof. Hij ziet een toekomst voor zich van een integrale zorg voor ouderen (zorg, wonen,welzijn) waar de Jeruzalemkerk inpast. Daarmee komt een oud idee uit de jaren vijftig weer bovendrijven: wijkcentrum en kerk vormen één complex. Een wenkend perspectief voor de periode na 75 jaar?
Geestelijk verzorger Annie Hasker:
“Ik help mensen hun ziekte een plek te geven”
M I J N I N S P I R AT I E
Annie Hasker is geestelijk verzorger in de Zwolse Isala klinieken. Wat inspireert haar om dit werk in het ziekenhuis te doen? Wat houdt patiënten bezig en hoe gaat ze om met levensvragen? Annie vertelt.
“Ik kom bij mensen die snel zullen sterven en bij mensen die iets ingrijpends meemaken. Als het leven op de kop staat, ga je nadenken. Vertrouwen wekken, dat is de kern van mijn werk. Het is intensief; steeds opnieuw kennismaken, een manier zoeken hoe ik bij iemand kan zijn. Het is mooi en inspirerend werk. Het mooie vind ik het trouw zijn, het erbij zijn, op de minder fijne plek die het ziekenhuis is. Het delen wat mensen wezenlijk raakt. Het doet me goed als ik ze al pratend weer terugkrijg bij hun eigen vertrouwen, dat het uiteindelijk allemaal goed komt. Hun vertrouwen inspireert mij. Ik kom mensen tegen van allerlei gezindten; de diversiteit vind ik heel leuk en verrassend. Hun overtuiging vind ik inspirerend. Ik begeleid ook mensen met een andere geloofsachtergrond of zonder geloofsachtergrond. Zo heb ik onlangs twee moslima’s begeleid; heel bijzonder om met hen over God te praten en vanuit onze verschillende invalshoeken bij vertrouwen te komen. In het ziekenhuis ‘denken’ mensen meer vanuit hun gevoel. Vertrouwen is dat mensen iets voelen van geloof, van God. Een arm om hen heen, een basaal gevoel van rust, vertrouwelijkheid.”
Levensverhaal “Ik help mensen hun ziekte een plek te geven. Ze vertellen vaak hun levensverhaal aan mij. Ik luister en ik stel vragen om erachter te komen hoe ze er zelf over denken. Het is belangrijk om te weten wat hun kader is, dan kan ik hen beter helpen. Voor sommige mensen is het geloof een belasting geworden. We praten over wie ze nu zijn, hun identiteit, ondanks hun ziekte. Het is wezenlijk dat patiënten gezien worden als mensen, het doet hen goed dat ik tijd heb voor hen. Ik help hen op gang, maak hen
soms bewust van het afscheid nemen, of ik stimuleer ze hun leven te delen met hun kinderen. Of ik denk mee bij dilemma’s en mensen die sterven probeer ik te helpen loslaten.”
Worstelen met vragen “Vragen waar mensen bij mij mee komen hebben te maken met ‘waarom ik’, ‘wat is er na de dood’, en ‘wat is de betekenis geweest van mijn leven’. Een deel van de mensen zoekt antwoorden, zoekt God. Ik praat met mensen over wat hen zelf geïnspireerd heeft of wat hen kracht gegeven heeft. Uiteindelijk kijken ze naar hun verdere leven; wat betekent de ziekte straks in hun leven, en eventueel in hun geloof.”
“Voor sommige mensen is het geloof een belasting geworden” “Ik bid met mensen, lees soms uit de Bijbel. Dan probeer ik verhalen te vinden die bij mensen passen. Geloof hoeft niet altijd ter sprake te komen, maar als dat wel gebeurt, krijgt het contact vaak een diepere dimensie. Met mensen zonder geloofsachtergrond moet ik wat meer zoeken naar iets wat ik ze aan kan reiken. Sommigen hebben meer met muziek, een andere manier om op emotioneel niveau contact te krijgen. Gedichten gebruik ik, niet altijd met een geloofsboodschap. En ook symbolen zoals licht en donker of de seizoenen. Ik kijk hoe ik iemand kan helpen er het beste van te maken, daar gaat het om.”
Annie Hasker in het Stiltecentrum van locatie Sophia, een plek met een weids uitzicht, waar patiënten, familieleden en medewerkers van het ziekenhuis, even tot zichzelf kunnen komen.
15
Liederen zijn heel belangrijk in de kerk. Tijdens de zondagse vieringen en in hun dagelijks leven ontlenen mensen aan de woorden en melodieën van liederen inspiratie en bemoediging. In ‘Mijn lied’ vertelt een gemeentelid welk lied voor hem of haar bijzondere betekenis heeft. Deze keer is dat Christiaan Eekel, lid van de EvangelischLutherse Gemeente Zwolle. ‘Zijn lied’ is te vinden in het Liedboek voor de Kerken.
MIJN LIED
Fijne, warme en positieve herinneringen
16
“Mijn favoriete lied? Dat is eigenlijk best lastig. Ik zing heel veel en in eerste instantie riep ik als ‘rasechte’ Lutheraan meteen: ‘Een vast burcht is onze God’ van Luther (Lied 401). Maar ik heb nog zoveel meer geliefde liederen! Het lied dat bij mij de meest fijne, warme en positieve herinneringen oproept is toch Lied 477 ‘Geest van hierboven’. Als kind ging ik elke herfstvakantie naar de lutherse Jeugdmuziekdagen in Ede waar ik met zo’n vijftig andere kinderen dit lied voor het eerst leerde zingen. Jaren later zongen we dit lied ook weer op de Jongerenmuziekdagen, maar dan natuurlijk in een vierstemmige zetting. Aan die muziekdagen heb ik heel wat fijne vrienden overgehouden en ook m’n eigen vrouw heb ik hier leren kennen. Met een aantal van die vrienden organiseren we dit jaar voor de tweede keer rond Koninginnedag onze eigen muziekdagen, maar dan voor hele gezinnen. Dit jaar sta ik tien jaar voor de klas, in het basisonderwijs, en ook op school heb ik vrijwel elk jaar wel een keer Lied 477 met m’n kinderen gezongen, omdat het zo lekker wegzingt en de tekst goed te begrijpen is. Wanneer ik verdriet heb of gewoon eens down ben, geeft dit lied mij dus enorm veel kracht en positieve energie door al die mooie herinneringen!”
2. Wat kan ons schaden, wat van U scheiden, Liefde die ons hebt liefgehad? Niets is ten kwade, wat wij ook lijden, Gij houdt ons bij de hand gevat. Gij hebt de zege voor ons verkregen, Gij zult op aarde de macht aanvaarden en onze koning zijn. Halleluja! Gij, onze Here, doet triomferen die naar U heten en in U weten, dat wij Gods zonen zijn. Halleluja!
In gesprek met burgemeester Henk Jan Meijer
VA N B U I T E N A F
De burgemeester is er even verlegen mee als Gaandeweg hem vraagt of hij een ‘paasboodschap’ heeft voor de stad. “Ik houd wel altijd speeches met Kerst en Nieuwjaar, maar met Pasen heb ik dat nog nooit gedaan.” Hij neemt de uitdaging wel aan. “Pasen is een moment van: we gaan er weer voor. De wederopstanding, waar Pasen voor staat, zie ik ook in het voorjaar terug. Het is een moment van hoop en een nieuw begin, ook voor de stad. We gaan samen door, omdat we samen heel veel voor elkaar kunnen krijgen. Ik heb een hekel aan competitiegedoe en elkaar vliegen afvangen, we moeten juist onze krachten bundelen. Zelf ben ik een heel positief mens: aan het benoemen van wat je als positief ervaart kun je heel veel energie ontlenen.”
“Pasen is een moment van: we gaan er weer voor” Burgemeester Henk Jan Meijer: “We moeten in Nederland de tolerantie bewaren, naar alle bevolkingsgroepen.”
Hij is opgegroeid in een vrijzinnig protestants gezin, vertelt Henk Jan Meijer, nu zeven jaar burgemeester van Zwolle. “Ik ben op catechisatie geweest en heb de zondagsschool en de jeugdkerk bezocht. Dat neem je wel mee in de rest van je leven, hoewel ik er actief niets meer mee doe. Maar ik ken de betekenis van Pasen”, verzekert hij. Daar direct aan toevoegend dat de boodschap van Kerst voor hem helderder is en dat Pinksteren hem het minst zegt. “Het is dus maar goed dat Gaandeweg geen pinksterboodschap van me vraagt”, lacht hij.
Tolerantie bewaren Ruimdenkend noemt de liberaal Meijer zichzelf en redelijk tolerant. “Die tolerantie moeten we bewaren in Nederland, naar alle bevolkingsgroepen”, vindt hij. “Ik heb er heel veel moeite mee als mensen anderen voorschrijven wat zij moeten vinden. Democratie is dat je altijd twijfelt of jouw argumenten de juiste zijn, dat je openstaat voor de argumenten van anderen.”
“Kerken zijn een bindende factor in onze samenleving” Ook de rol van de kerk in de samenleving heeft daar wat hem betreft een grens: gelovigen moeten hun opvattingen niet aan anderen willen opleggen. Meijer kijkt daarmee terug op “het enige echt spannende punt” in zijn zevenjarige relatie met de Zwolse kerken, het referendum over het wel of niet toelaten van gokhallen bij het voetbalstadion. “Daar zat een soort moreel oordeel in”, meent hij.
Tegen deelneming van de kerken aan het publieke debat heeft hij in principe geen bezwaar, al vraagt hij zich wel af of het instituut kan spreken namens alle individuen die erbij aangesloten zijn. “Als ik zelf lid was, zou ik niet willen dat de kerk namens mij aan het publieke debat deelnam”, verklaart hij. “Maar het is natuurlijk wel mogelijk dat de discussie over maatschappelijke fenomenen binnen de kerken wordt gevoerd.”
Diaconale rol De burgemeester heeft waardering voor de diaconale rol van de kerk, haar betrokkenheid bij de zwakken in de samenleving. “De overheid is primair verantwoordelijk voor die zorg, maar de kerk is daarin een belangrijke partner. Zeker in de signalerende sfeer. De kerk beschikt over netwerken die zicht geven op bepaalde problemen in de samenleving, bijvoorbeeld de eenzaamheid onder oudere mensen. Wij kunnen als gemeente niet alles weten en het zou helemaal niet zo gek zijn als onze wethouder Welzijn en Zorg over dat soort thema’s met de kerken in gesprek gaat. Misschien kunnen we bekijken of we op die manier iets voor elkaar kunnen betekenen. Want de kerken, waaraan in Zwolle zoveel mensen in een zeer geschakeerd palet verbonden zijn, vormen een factor van betekenis, een bindende factor in onze samenleving. Samen maken we de stad, zeggen we in Zwolle en daaraan kunnen de kerken een belangrijke, positieve bijdrage leveren.”
17
Stedelijke ZWO-commissie wenst iedereen:
“Een zinvolle Veertigdagentijd”
AANDACHT VOOR
Als periode van voorbereiding op Pasen, draagt de Veertigdagentijd het karakter van ‘leven op weg naar bevrijding’. In deze periode van het kerkelijk jaar besteden veel wijkgemeenten hieraan aandacht. Dat past ook in de doelstellingen die de ZWO-commissie van de Protestantse Gemeente Zwolle en de Hoofdhofgemeente te Berkum heeft geformuleerd.
18
In de drieslag ZWO (zending, werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking) is sprake van verbondenheid met mensen in de wereld. Het werk van ZWO baseert zich op de kerkelijke opdracht de bijbelse boodschap zichtbaar te maken voor alle mensen. Voorzitter Nelleke Eygenraam en secretaris Gégé Callenbach leggen uit: “We geven uitvoering aan die opdracht, door mensen enerzijds te helpen in een kritieke situatie te overleven (barmhartigheid), maar ook door te werken aan een structurele oplossing (gerechtigheid). In en buiten de kerk, in en buiten Nederland.
Met het oog hierop zetten we ons eveneens in om bewustwording op gang te brengen, tot in de eigen wijkgemeentes.” Vanuit deze hoofdlijnen zijn ZWOcommissies in de wijkgemeenten betrokken bij de invulling van de Veertigdagentijd. Dit doen zij door mee te werken aan veertigdagenkalenders, vespers, diverse initiatieven om de keerzijde van consumeren zichtbaar te maken door te ‘consuminderen’ en nog veel meer. De stedelijke ZWO-commissie wenst iedereen een zinvolle Veertigdagentijd.
Paasgroetenactie begin maart De ZWO-commissie doet weer mee aan de paasgroetenactie. Begin maart zullen de kaarten worden uitgedeeld, om mensen in gevangenissen en huizen van bewaring, in Nederland maar ook wereldwijd, met een paasgroet te verrassen. Deze groet is voor hen vaak het enige teken van leven. De ZWO-commissie roept gemeenteleden op mee te doen. In de Veertigdagentijd vraagt de commissie aandacht voor de campagne ‘Vergeten worden is ook een ramp’. Dit jaar steunen we Mercy Ships. ZWO-penningmeester Jennie Vrieswijk gaat in het najaar drie maanden werken op een hospitaalschip. Mercy Ships is een christelijke organisatie, die hospitaalschepen gebruikt om hoop en genezing te brengen, onder de allerarmsten in ontwikkelingslanden.
Vorming & Toerusting
Nog één avond ‘weerbarstige woorden” Het thema van de stedelijke commissie Vorming & Toerusting ‘Weerbarstige woorden’, verwijst naar de ervaring dat veel mensen de oude ‘geloofswoorden’ niet meer verstaan en beleven. Op woensdag 27 februari is de laatste avond rond het thema. Deze wordt verzorgd wordt door dr. Jaap van Slageren, emeritus predikant in Zwolle. Van Slageren heeft jarenlang als theoloog in Kameroen gewerkt en onderhoudt nog steeds intensieve
contacten met de kerk aldaar. Zijn onderwerp is ‘Wat hebben zij, in Afrika, nog van het christendom te verwachten’. Een indringende en actuele vraag die past in onze verlegenheid met de ‘weerbarstige’ geloofswoorden.
Belangstellenden zijn welkom in de Oosterkerk, ingang Koewegje, aanvang 20.00 uur, kosten 3 euro. Informatie: (038)4538606. Dit is een activiteit van Vorming & Toerusting, de commissie die namens de Protestantse Gemeente leeractiviteiten en aanverwante activiteiten organiseert voor ieder die is geïnteresseerd in het christelijk geloof, levensbeschouwing en zingeving.
Open huis en minisymposium in gerenoveerde Hoofdhof Op zaterdag 15 maart houdt de Hoofdhofgemeente in Berkum van 15.30 tot 20.00 uur feestelijk open huis in het gerenoveerde kerkgebouw. Op zaterdag 29 maart van 15.30 tot 17.00 uur: minisymposium Sterke Verhalen in De Hoofdhof.
Dit minisymposium staat in het teken van het thema dat Hoofdhofpredikant Lily Burggraaff heeft gekozen voor haar studieperiode. Zij gaat bijbelse verhalen op toegankelijke wijze herschrijven onder de werktitel Sterke Verhalen. Tijdens dit minisymposium gaat CeesJan Visser, directeur van
het Nederlands Bijbelgenootschap, in op dit thema. Een forum bediscussieert vervolgens de transparantie van de bijbelse taal. Er zal alle gelegenheid zijn het vernieuwde gebouw te bekijken. Zie ook www.dehoofdhof.nl
Achttiende-eeuwse muziek in Open Kring Het Ensembl’Elaboratio geeft op 29 maart een concert in de Open Kring. Dit ensemble bestaat uit Marco Hup (orgel) en Anne-Marije de Haas (blokfluiten). Ook Ineke Vlogtman (mezzosopraan) verleent medewerking. Er wordt een cyclus van negen aria’s van Händel uitgevoerd en een aantal sonates van Pietro Antonio Locatelli. Het concert begint om 20.15 uur, de toegangsprijs is 10 euro voor volwassenen en 5 euro voor kinderen tot 16 jaar. Van de twee achttiende-eeuwse componisten is Händel de bekendste. Pietro Antonio Locatelli was een Italiaanse componist (geb. 1695), die de laatste jaren van zijn leven, vanaf 1729, tot aan zijn dood in 1764 in Amsterdam doorbracht. Marco Hup studeerde orgel bij
blokfluit bij Adrienne du Clou en Jeanette van Wingerden aan de conservatoria van Zwolle en Den Haag. Ook verleent zij regelmatig haar muzikale ondersteuning aan de diensten in de Open Kring. Ineke Vlogtman studeerde piano en zang aan de Christelijke Hogeschool Harm Jansen aan het conservatorium voor de Kunsten Constantijn te Zwolle. Tevens studeerde hij koor- Huygens te Zwolle. Zij vervolgde directie aan de conservatoria van haar studie aan de operaklas van Zwolle en Amsterdam. Marco trad in het Sweelinck Conservatorium te het verleden vaak op als koorbegelei- Amsterdam. der, sinds kort begeleidt hij het Open Kringkoor tijdens de kerkdienst. Meer informatie op de website: Anne-Marije de Haas studeerde www.openkring.nl
Psalmen voor nu in de Hoofdhof Voor de vijfde keer wordt in Berkum een zogenoemde Sing-Inn gehouden. In deze dienst worden psalmen gezongen op een eigentijdse melodie en met een hedendaagse
tekst. Het thema van de dienst op zondag 13 april is ‘Zingt de Heer een nieuw lied’. De dienst wordt deze keer gehouden in de gerenoveerde kerk De Hoofdhof en
begint om 19.00 uur. De drie kerken in Berkum nodigen iedereen van harte uit om mee te zingen. Een band en een koor ondersteunen de samenzang.
KERKELIJK BUREAU Protestantse Gemeente Zwolle Centraal adres voor Algemene Kerkenraad Kerkrentmeesters en Diakenen Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Tel.: (038) 421 75 96 Fax: (038) 423 04 79 E-mail:
[email protected] Website: www.pknzwolle.nl Centraal adres voor zalenverhuur en verkoop collectepenningen. Geopend: ma t/m vr 8.00 – 12.00 uur College van Kerkrentmeesters Postbank : 800 430 Bankrekening : 6996 41 705 College van Diakenen: Postbank : 874 034 Bankrekening : 6995 43 320 Gaandeweg Bankrekening : 6997 69 167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk Postbank : 587 931 Bankrekening : 6997 43 745 Schnitgerorgel : 5980 52 100
Oud papier
Aanvragen kerkelijke huwelijksbevestiging Bruidsparen, die hun huwelijk kerkelijk willen laten bevestigen, worden verzocht deze aanvraag twee maanden van tevoren aan te vragen bij het Kerkelijk Bureau, Molenweg 241. Hiervoor dient u persoonlijk langs te komen (bij voorkeur tijdens de openingstijden tussen 8.00 en 12.00 uur). Een aantal zaken moet namelijk even doorgesproken worden. Ook zijn aan het gebruik van de kerk kosten verbonden. Prijzen zijn op te vragen bij het Kerkelijk Bureau.
De maandelijkse inzameling van oud papier vindt telkens plaats op de laatste vrijdag/zaterdag van de maand. Er staat een container in de buurt van de Bagijnesingel (naast de Turfmarkt) en op het parkeerterrein bij de Hoeksteen (daar graag alleen op zaterdag tussen 9.00 en 12.00 uur papier brengen).
Veranderingen in ledenadministratie Hoewel deze via de landelijke ledenadministratie ook worden doorgegeven, wil het Kerkelijk Bureau graag op de hoogte worden gesteld van geboorte, doop, huwelijk, echtscheiding, verhuizing, naamswijziging, overlijden, etc. Ook dat kunt u melden aan het Kerkelijk Bureau, Molenweg 241, 8012 WG Zwolle. E-mail:
[email protected] 19
KERKDIENSTEN
Adventskerk
Emmauskerk
Grote Kerk
De Hoeksteen
Talmaplein 2 Zwolle – Zuid Mw. ds. N.A. Eygenraam Ds. J.J.N. Wilmink Tel. scriba: (038)4650078 www.adventskerk.nl
Campherbeeklaan 53 Zwolle – Berkum Ds. D. Jorissen Tel. scriba: (038)4532463 www.emmauskerk-berkum.nl
Grote Markt 18 Zwolle – Centrum Ds. J. Mulderij Tel. scriba: (038)4223241 www.grotekerkgemeente.nl
Scheldelaan 141 Zwolle – Aa-landen Mw. ds. M.E. Jonker Tel. scriba: (038)4546229 www.dehoeksteenzwolle.nl
Zondag 24 februari Oculi
9.00 uur mw. L. Vos 10.15 uur mw. L. Vos 19.00 uur Avondgebed
10.00 uur ds. A. Naijen, Nunspeet 19.00 uur kand. M. van Dam, Kampen
10.00 uur ds. J. Mulderij (voorbereiding Heilig Avondmaal) 16.30 uur Michaëlsviering
10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker
Zondag 2 maart Laetare
9.00 uur ds. J.J.N. Wilmink 10.15 uur ds. J.J.N. Wilmink 19.00 uur Vesper
10.00 uur ds. G.A. Cnossen 19.00 uur ds. H. Dekker, Vollenhove
10.00 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal) 16.30 uur Vesper 19.00 uur ds. J. Mulderij (dankzegging Heilig Avondmaal)
10.00 uur mw. ds. M.E.Jonker (Heilig Avondmaal) 16.00 uur mw. ds. M.E.Jonker (korte HA-viering) 19.00 uur Kom-in-de-kerkdienst ds.J.Zijlstra, Kampen
Zondag 9 maart Judica
9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 19.00 uur Avondgebed
10.00 uur ds. D. Jorissen 19.00 uur dhr. D. Klompjan (zangdienst)
10.00 uur ds. J. Brouwer, Epe 16.30 uur Vesper
10.00 uur ds. M.E. van Oel
10.00 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Vesper 19.00 uur ds. M. Maas, Hasselt
10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker
Woensdag 12 maart Biddag
19.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff
Zondag 16 maart Palmzondag
9.00 uur ds. J.J.N. Wilmink 10.15 uur ds. J.J.N. Wilmink 19.00 uur Taizé-viering
Donderdag 20 maart Witte Donderdag
19.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel)
Vrijdag 21 maart Goede Vrijdag
19.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
Zaterdag 22 maart Stille Zaterdag
9.30 uur mw. W.J. Treep (morgengebed) 22.00 uur ds. J.J.N. Wilmink (Paaswake - doop en belijdenis)
Zondag 23 maart Eerste Paasdag
9.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam 10.15 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
Zondag 30 maart Beloken Pasen
10.00 uur ds. D. Jorissen 19.00 uur jeugddienst
19.30 uur mw. ds. M.E. Jonker (Heilig Avondmaal) 10.00 uur ds. D. Jorissen (Heilig Avondmaal) 19.30 uur ds. D. Jorissen (Heilig Avondmaal)
19.30 uur ds. J. Mulderij 22.30 uur Kruismeditatie.
19.30 uur mw. ds. M.E. Jonker
22.30 uur Paaswake
19.30 uur mw. ds. M.E. Jonker (Avondgebed)
10.00 uur ds. D. Jorissen 19.00 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen
10.00 uur ds. J. Mulderij (doop) 16.30 uur Michaëlsviering
10.00 uur ds. M.E. Jonker
9.00 uur ds. J.J.N. Wilmink 10.15 uur ds. J.J.N. Wilmink (Schrift en Tafel) 19.00 uur ds. W. Hortensius
10.00 uur mw. ds. M.P.C. Lourens, Emmen 19.00 uur ds. A. Jonkman, Veenendaal
10.00 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur ds. W.G. Hulsman, Genemuiden
9.30 uur ds. S. van der Zee
Zondag 6 april Misericordias Domini
9.00 uur ds .J.J.N. Wilmink 10.15 uur ds. J.J.N. Wilmink/ dhr. D.J. Steenbergen 19.00 uur mw. ds. N.Beimers
9.30 uur ds. D. Jorissen 19.00 uur ds. W.L. Dekker, Nijeveen
9.30 uur prof. dr. J.Hoek 19.00 uur ds. J. Mulderij
9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker (dienst met Aquarel) 19.00 uur Kom-in-de-Kerkdienst, ds J.P. van Ark, Wezep
Zondag 13 april Jubilate
9.00 uur ds. J.J.N. Wilmink 10.15 uur ds. J.J.N. Wilmink 19.00 uur dhr. D.J. Steenbergen (Opendeurdienst)
9.30 uur ds. D.Jorissen 19.00 uur ds. D.Jorissen (zangdienst)
9.30 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Cantatedienst
9.30 uur mw. drs. E.B. van Houte
Zondag 20 april Cantate
9.00 uur ds. M.B. Nieuwkoop 10.15 uur ds. M.B. Nieuwkoop 19.00 uur mw. W.J. Treep
9.30 uur ds. J.F. Schuitemaker, Nunspeet 19.00 uur ds. D. Jorissen (jeugddienst)
9.30 uur ds. J. Mulderij 19.00 uur Dienst
9.30 uur mw. J. van der Zee-Zaadnoordijk
Maandag 24 maart Tweede Paasdag
20
Emmauskerk
Grote Kerk
Lutherse Kerk
9.30 uur Paasjubel
10.00 uur ds. J. Mulderij
10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam
Jeruzalemkerk
Oosterkerk
Open Kring
Sionskerk
Stinskerk
Windesheimstraat 1 Zwolle – Assendorp Mw. ds. I.P. Epema Ds. H.J. Zeeman Tel. scriba: (038)4218523
Hofstedeweg 1 Zwolle - Stadshagen Mw. ds. N. Beimers Ds. A. Pietersma Tel. scriba: (038)4200171 www.openkring.nl
Glanerbeek 10 Zwolle Aa-landen Mw. ds. H. Evers Tel. scriba: (038)4546104 www.sionskerkzwolle.nl
Westenholterweg 19 Zwolle - Westenholte Ds. G. de Goeijen Tel. scriba: (038)4212608 www.stinskerk.nl
www.jeruzalemkerkzwolle.nl
Bagijnesingel 15-11 Zwolle – Centrum Ds. H. Bousema Ds. W. Hortensius Tel. scriba: (038)4543814 www.oosterkerk.nl
9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur dienst Grote Kerkgemeente
9.30 uur (Heilig Avondmaal) 19.00 uur (Heilig Avondmaal) ds. H. Bousema
9.30 uur ds. A. Pietersma (doopdienst)
10.00 uur mw. H. Kramer, Emmeloord
10.00 uur ds. K. Schaap, Dalfsen 19.00 uur ds. G. de Goeijen
9.30 uur ds. L.P. Miedema
9.30 uur ds. H. Bousema (doopdienst) 14.00 uur Perki-dienst, ds. R. Samson, Kampen 19.00 uur ds. L.P. Miedema
9.30 uur dr. D. van Keulen
10.00 uur mw. ds. H. Evers 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Bijbel en Kunst)
10.00 uur ds. G. Oberink,Urk 19.00 uur ds. B.M.. v.d. Bosch, Mastenbroek
9.30 uur mw. ds. I.P. Epema 19.00 uur ds. F.J.K. van Santen, Noordhorn (Grote Kerkgemeente)
9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. W. Hortensius
9.30 uur ds. A. Pietersma
10.00 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen 19.00 uur mw. ds. H. Evers (Open Deur-Passiedienst)
10.00 uur ds. G. de Goeijen (doopdienst) 19.00 uur ds. J.A. Woudenberg, IJsselmuiden
19.30 uur mw. ds. H.Evers
19.30 uur ds. G. de Goeijen 10.00 uur ds. L. Westland, Den Ham 19.00 uur dhr. H. Esselink, (Opendeurdienst)
15.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)
9.30 uur mw. ds. I.P.Epema
9.30 uur ds. W. Hortensius 19.00 uur ds. H. Bousema
9.30 uur mw. ds. N. Beimers
10.00 uur mw. ds. H. Evers (belijdenis)
19.30 uur ds. L.P. Miedema (Heilig Avondmaal)
19.00 uur ds. H. Bousema (Heilig Avondmaal)
19.00 uur ds. A. Pietersma (Schrift en Tafel)
19.00-19.30 uur mw. ds. H. Evers (voorbereiding Pasen + kinderdienst)
19.30 uur mw. ds. I.P. Epema
19.00 uur ds. W. Hortensius
19.00 uur ds. A. Pietersma
19.00 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal)
19.30 uur ds. G. de Goeijen
19.30 uur mw. ds. I.P. Epema
21.30 uur ds. W. Hortensius (Paaswake)
9.30 uur ds. mw. I.P. Epema 19.00 uur dienst Grote Kerkgemeente
9.30 uur ds. H. Bousema
9.30 uur ds. A. Pietersma
10.00 uur mw. ds. H. Evers
10.00 uur ds. G. de Goeijen 19.00 uur dhr. F. Verkade, Hoogeveen (zangdienst)
9.30 uur mw. ds. I.P.Epema en ds.H.J.Zeeman (Jubileumdienst75-jaar Jeruzalemkerk)
9.30 uur ds. W. Hortensius 14.00 uur Perki dienst, ds. M. Winckler-Huliselan. 19.00 uur Dienst
9.30 uur ds. L.P. Miedema
10.00 uur dhr. Mark van Dam,Kampen
10.00 uur dhr. B. Greveling, Wezep 19.00 uur ds. J. Mulderij
9.30 uur mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur ds. W. Hortensius 14.00 uur Perki-dienst, mw. ds. S. Akihary, Culemborg 19.00 uur ds. M.E. Jonker
9.30 uur mw. ds. N. Beimers (doopdienst)
10.00 uur mw. ds. H. Evers (doopdienst)
9.30 uur ds. G. de Goeijen 19.00 uur jeugddienst
9.30 uur ds. H.J. Zeeman 19.00 uur dienst Grote Kerkgemeente
9.30 uur ds. W. Hortensius (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. W. Hortensius (Heilig Avondmaal)
9.30 uur ds. A. Pietersma
10.00 uur ds. L. Hoekstra, Nieuwleusen
9.30 uur ds. G. de Goeijen 19.00 uur ds. H. de Jong, Windesheim
9.30 uur mw. ds. I.P. Epema
9.30 uur ds. H. Bousema (kinderdienst) 19.00 uur ds. H. Bousema
9.30 uur mw. ds. N.Beimers
10.00 uur mw. ds. H.Evers
9.30 uur ds. J.P. van Ark, Wezep 19.00 uur ds. G. de Goeijen
21
KERKDIENSTEN
Diensten De Brug (Vrijzinnig Hervormd) 2 maart 10.00 uur drs. A. Trox, Paterswolde 16 maart 10.00 uur ds. L.P. Miedema (Heilig Avondmaal) 6 april 10.00 uur mw. F. Dijk, Dalfsen 20 april 10.00 uur mw. S. v.d. Laan, Assen
Vespers
De Hoofdhof
Lutherse Kerk
Kerkweg 26 Zwolle – Berkum Mw. ds. L.A. Burggraaff Tel. scriba: (038)4539933 www.hoofdhof.nl
Koestraat 4 Zwolle Mw. ds. T.K. van Dam Tel. scriba: (038)4226826 www.luthersekerkzwolle.nl
Zondag 24 februari Oculi
9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff
10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam (Heilig Avondmaal)
Kievitsbloem 16.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel); Rehoboth 10.00 uur ds. G.A. Cnossen; Rivierenhof 10.00 uur ds. G. Kruizinga; Sophia 10.00 uur A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur M.E. Dijk; Zandhove 10.00 uur mw. A. Mentink; Zonnehuis 11.30 uur ds. J. Vonk
Zondag 2 maart Laetare
9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff
10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam
Eglise Wallonne 10.30 uur past. M. Badry; Rehoboth 10.00 uur dhr. J. Harms, Genemuiden; Rivierenhof 10.00 uur mw. W. Treep (Wereldgebedsdag); Sophia 10.00 uur M.E. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Heilig Avondmaal); Zonnehuis 11.30 uur ds.W.J. Quist
Zondag 9 maart Judica
9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst
10.00 uur mw. E.K. Verhagen-Krikke
Woensdag 12 maart Biddag
19.30 uur zie Emmaüskerk
Zondag 16 maart Palmzondag
9.30 uur mw. ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel 19.00 uur ds. W.J.W. Scheltens, Lunteren
Donderdag 20 maart Witte Donderdag
19.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff
19.30 uur mw. ds. T.K. van Dam (Heilig Avondmaal)
Kievitsbloem 16.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel); Zonnehuis 16.00 uur ds. G.L. Kruizinga (Heilig Avondmaal)
Vrijdag 21 maart Goede Vrijdag
19.30 uur mw. ds. L.A.Burggraaff
19.30 uur mw. ds. T.K. van Dam
Rivierenhof 10.00 uur ds. H. Evers (Schrift en Tafel); Weezenlanden 10.00 uur E.L.J. de Haar; Zandhove 15.00 uur mw. ds. C.L. Kraan; Zonnehuis 16.00 uur ds. G.L. Kruizinga
Zaterdag 22 maart Stille Zaterdag
21.00 uur mw. ds. L.A.Burggraaff
21.30 uur mw. ds. T.K. van Dam (Paaswake)
Eglise Wallonne 19.30 uur past. Q. Huyser
Zondag 23 maart Eerste Paasdag
9.30 uur mw. ds. L.A.Burggraaff 19.00 uur geen dienst
10.00 uur mw .ds. T.K. v.Dam (Heilig Avondmaal)
Zondag 30 maart Beloken Pasen
9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal) 19.00 uur mw. ds. L.A.Burggraaff (Heilig Avondmaal)
10.00 uur drs. R. Smidt, Kampen
Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal); Eglise Wallonne 10.30 uur M.P.H. Stemerding; Rehoboth 10.00 uur ds. G.A. de Roos, Ommen; Rivierenhof 10.00 uur; Sophia 10.00 uur M.E. Dijk; Weezenlanden 10.00 uur; Zandhove 10.00 uur dhr. K. Fredriks; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam
Zondag 6 april Misericordias Domini
9.30 uur ds. M.B. Nieuwkoop 19.00 uur ds. B. Heslinga, Vaassen
10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam
Rehoboth 9.30 uur ds. P. van Veen, Vriezenveen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur A.J. Hasker; Zandhove 10.00 uur ds. H. Frijling; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Zondag 13 april Jubilate
9.30 uur ds. H. Bousema 19.00 uur Psalmen van nu
10.00 uur mw. ds. I.P. Epema
Zondag 20 april Cantate
9.30 uur ds. J. Kombrink 19.00 uur mw. ds. I.P. Epema
10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam (Heilig Avondmaal)
22
10.00 uur mw. ds. T.K. van Dam
In de week voor Pasen worden op maandag 17, dinsdag 18 en woensdag 19 maart vespers gehouden. In de Adventskerk om 19.00 uur. In de Jeruzalemkerk om 19.30 uur. Voorgangers: op maandag ds. mw. ds. I.P.Epema, op dinsdag ds. H. Zeeman en op woensdag mw. L. van Houte. In de Oosterkerk om 19.00 uur. In de Lutherse Kerk om 19.30 uur: mw. ds. T.K. van Dam + werkgroep.
Rehoboth 10.00 uur ds. G.H. Hoekman, Ommen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur E.L.J. de Haar; Weezenlanden 10.00 uur T.G.P.M. Sloot; Zandhove 10.00 uur mw. A. Mentink; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Eglise Wallonne 10.30 uur past. Q. Huyser; Rivierenhof 10.00 uur; Rehoboth 10.00 uur ds. A.Jonkman, Veenendaal; Sophia 10.00 uur F.J.G. Broekhoff; Weezenlanden 10.00 uur; Zandhove 10.00 uur mw. J. Spier; Zonnehuis 11.30 uur ds. G. de Goeijen
Rehoboth 10.00 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur T.G.P.M. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur mw. A. Mentink; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
Berkumstede 15.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaf (Heilig Avondmaal); Eglise Wallonne 10.30 uur Pasteure A. Buizer-Tchiengang; Rehoboth 9.30 uur ds. J. van Osch, Vaassen; Sophia 10.00 uur A.J. Hasker; Weezenlanden 10.00 uur E.L.J. de Haar; Zandhove 10.00 uur dhr. M. de Vries; Zonnehuis 11.30 uur ds. A. Nicolai Rehoboth 9.30 uur ds. D.Jorissen, Zwolle; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Sophia 10.00 uur T.G.P.M. Sloot; Weezenlanden 10.00 uur F.J.G. Broekhoff; Zandhove 10.00 uur mw. J. Spier; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga
AANDACHT VOOR
Wereldgebedsdag voor projecten in Guyana De jaarlijkse Wereldgebedsdag wordt gehouden op vrijdag 7 maart 2008. Het thema is: Wijsheid en inzicht. De viering voor dit jaar is voorbereid door vrouwen uit Guyana, in het noordoosten van Zuid-Amerika. Bijna de helft van de bevolking is protestant, een klein deel rooms-katholiek en een deel belijdt het hindoeïsme en de islam. Het Nederlands Comité Wereldgebedsdag steunt drie projecten in Guyana: voorlichting aan jongeren over HIV en aids, een voedselprogramma van het Leger des Heils en een opvanghuis voor kinderen van ouders met aids van het Surinaams Bijbelgenootschap. Voor meer informatie: www.Wereldgebedsdag.nl
Vieringen in Zwolle De centrale viering is op vrijdag 7 maart om 19.30 in de Lutherse Kerk te Zwolle. Daarnaast worden vieringen gehouden in de volgende Zwolse instellingen. Op vrijdag 7 maart in De Wissel om 15.00 uur, in de Molenhof om 15.30 uur, in de Kievitsbloem om 16.00 uur en in Arcadia om 19.00 uur. En op zondag 9 maart in de Rivierenhof en verpleeghuis Weezenlanden, beide vieringen beginnen om 10.00 uur. Nadere informatie: tel. 038-45 485 76 of e-mail:
[email protected]
telfordstraat 18 8013 RM Zwolle tel. 038 - 465 02 22 fax 038 - 465 37 70
Schildersbedrijf sinds 1921 Vos Pluim Makelaardij O.Z. Vos Pluim Makelaardij O.Z. is een van de NVM Makelaars in de regio Zwolle.Wij hebben ruime ervaring en kennen de regionale markt als geen ander. Aankoop en verkoop van uw woning, als ook een gedegen taxatie, zijn bij ons in goede handen. Met ons enthousiaste team staan wij garant voor een succesvolle afhandeling van uw belangen.
Tel.: 038 - 422 61 53 • Fax: 038 – 422 55 51
[email protected]
www.vospluim.nl
Jolanda is één van onze uitblinkers www.salet.nl
Adres: Hessenweg 63a 7722 PJ Dalfsen Fax: 0529 - 43 65 17
Gespecialiseerd: • Kleine verbouwingen • Aanbouw c.q. uitbouw
• Serres - Dakkapellen • Keukens - Badkamers
Tevens nieuwbouw vrije sector woningen
Tel. 0529 - 43 13 84
Schoenen van Wieten passen goed, zitten lekker en lopen beter! Wieten Schoencomfort gaat tot het uiterste om het u en uw voeten naar de zin te maken. Schoenen met een perfecte pasvorm, waarbij kwaliteit en loopcomfort voorop staan.
Wieten heeft kwaliteitsschoenen van o.a. Alexandria, Gabor, van Wezel, Durea, Sioux, van Bommel, Finn Comfort en Solidus. Wieten is specialist in bijzondere maten en leesten voor dames en heren.
Diezerkade 4 • 8021 CW Zwolle • T: 038 453 51 72 • E:
[email protected]