Fusies & Financiën: mooi duo!
• • • •
Twee verschillende invalshoeken Mix: interactie, theorie en praktijk Kunnen veel van elkaar leren Lerende organisaties worden koplopers?
Gerrit Jan Vos CV • • • • • • •
1984-1988 Medisch Centrum Leeuwarden (hrm) 1988-1992 Academisch Ziekenhuis Groningen (facilitair) 1993-2001 Parnassia GGZ (facilitair, hrm, directeur zorg) 2001-2005 Brijder Verslavingszorg (vz. raad van bestuur) 2006-2010 Parnassia Groep GGZ (lid raad van bestuur) 2010-2014 Medisch Centrum Alkmaar & Gemini Groep (lid rvb) 2014-heden Marente (vz. raad van bestuur)
• 54 jaar, getrouwd en twee kinderen • Bergen Noord-Holland
Inspiratie c.q. leren? • • • •
Verschillende werkgevers, functies en rollen Altijd iets nieuws doen naast routine (vitaliteit) Om de 3 à 4 jaar serieuze bijscholing/intervisie Netwerken, directiegroep of zoiets
• Boeken: • Good to great: Collins • High potential organisaties: de Waal (biografisch, cijfermatig diepgaand onderzoek in de praktijk over langdurig succesvol ‘ondernemen’)
Wat zijn uw vragen? • Even persoonlijk afstemmen allen: • Naam + organisatie/functie • Wat is uw belangrijkste leervraag? • De rode draad is…………………………
Juridische vormen samenwerking: • • • • • • • •
Markttransacties Preferred supplier Shared services Contractuele alliantie Joint venture Deelneming Coöperatie Fusie/overname
• (eerste hulp bij samenwerken: Robin Bremekamp)
Vraag aan u • Waarom samenwerken? • Welke vorm past het beste bij welk doel • Keuze tussen samenwerken & fusie? • Waarom in de kern toch fuseren of juist niet?
Kenmerk fusie t.o.v. andere vormen • • • • • • •
Fusie betekent in feite: Opheffen van eigen organisatie, eigen vorm Opgeven autonomie/identiteit, nieuwe? Opgaan in iets nieuws, nieuw bedrijf Integreren i.p.v. samenwerken Integreren bijna altijd reorganiseren & saneren Bijna altijd groter i.p.v. kleiner
• Toch doen! Blijkbaar zijn ambities, kansen doorslaggevend!
Vraag aan u • Uit vele onderzoeken blijkt: • 80% van de vastgestelde fusiedoelstellingen worden niet of matig gerealiseerd!! • Denk aan: met minder meer doen, goedkoper/beter • Waarom is het realiseren van fusiedoelen erg moeilijk?? • (fusies worden bijna nooit ‘heroverwogen’ c.q. toegeven fusie = mislukt ………? )
Fusieprocessen in de zorg ingewikkeld 1. Tijdens verbouwing (reorganisatie etc.) gaat de verkoop (dagelijkse zorg) gewoon door; fusie + reorganiseren + zorg is ingewikkeld 2. Branche werkt met winstmarge 1%; smalle marges en verzekeraars zien prijskortingen bij fusies? Weinig doorlooptijd voor leren, wennen, oefenen en soort dubbele opdracht: externe eisen + fusie invoering = 1+1=3 of zelfs 4 naar gevoel van veel mensen 3. Meestal geen “excellerend” team; zo’n team is vanaf dag 1 zeer noodzakelijk, maar iedereen wil een plekje….: risico’s op gedoe in top, managers op hetzelfde echelon willen op hetzelfde echelon blijven functioneren echter in veel grotere omvang, vasthouden aan patronen, identiteit…
Effecten hiervan kunnen zijn • Samenwerkingsproblemen in de top c.q. onvoldoende slagvaardigheid, voorbeeldfunctie • Onvoldoende opgeven, bestaande vasthouden en weinig nieuws wordt bedacht, laat staan uitgevoerd • Vaak matig presterende organisaties gaan met elkaar trouwen; gevolg: krimp, sociale onrust, onvrede (te weinig vanuit kracht wordt gefuseerd, intrinsiek) • Groter is anders, niet beter, maar vraagt andere manier van leidinggeven c.q. andere competenties: neiging is iedereen kans bieden ondanks grote twijfels (sociaal plan) etc. • Onderschatte problematiek is rol, taak ondersteunende diensten; liever vooraf gereed dan gelijk alles aanpakken
Vervolg mogelijke effecten • Verschillende personele regelingen (wij – zij) • Diverse applicaties ICT-landschap en geen goede cijfers kunnen leveren • Meerdere locaties vraagstuk i.p.v. 1 locatie • Interne verrekensystemen, kortom: financiële bestuurbaarheid is soms big issue in eerste jaren • Reflex: cijfers kloppen niet (wantrouwen) en dus klopt bezuinigingsopdracht niet (tegenwerken; ja zeggen en..) • Weinig verbinding tussen alle leidinggevende lagen, gevolg eilanden c.q. terugtrekken op eigen duidelijkheid • Afnemend geloof onder allen: door fusie wordt alles beter
Vraag: succesfactoren fusies? • Welke kritische succesfactoren bepalen slagen van doelstellingen door fusies? • Hoe aan te pakken? • Kennen jullie succesvolle gefuseerde organisaties in de zorg?
Succesfactoren bij geslaagde fusie? 1. Helder nieuwe visie, nieuw verhaal; de richting 2. Eenheid in de top 3. Top down aanpak 4. Doorpakken, eerste 2 jaren integratie op orde 5. Heldere fusiedoelen realiseren, vasthouden 6. Mengen van culturen, job rotation leidinggevenden 7. Communiceren en nog eens communiceren 8. Direct integreren ondersteunende processen 9. Geen vage compromissen, een beetje, aardig gevonden 10. Tijdelijke fusiekosten niet negeren 11. MD programma alle leidinggevenden + sleutelfunctionarissen: samen beleid implementeren
Vraag aan u • Wat zijn de belangrijkste trends inzake financiën in relatie tot de zorgwereld? • Wat is de impact hiervan op je organisatie?
Trends financiën & zorg? • Crises door schulden, vertrouwen, toezicht • Vergrijzing c.q. meer vraag en afnemende middelen • Toenemende onzekerheid over financiële stabiliteit van zorgorganisaties • Fraude: focus politiek? Effect voortdurend wisselende stelsels? • Afnemende interesse van banken in zorg, terugtrekken • Meer behoefte aan vreemd vermogen, particuliere investeerders staan klaar om kansen te benutten • Verzekeraars = schadelast of toch patiëntgedreven? • Gemeenten = politiek, geen recht op zorg wel ….. • AWBZ = onbeheersbaar, dus afbouwen • Meer 1e lijn = vastgoedprobleem? Plus omzet? • Meerdere vormen van investeringen?
Impact? • • • • • •
Kleine marges Scherp zeilen aan de wind Niet alles kan meer, keuzes maken Eigen beheer/samenwerken/uitbesteden Meer doen met minder, anders werken Randen opzoeken van financiële mogelijkheden en ondergrens van kwaliteit en patiëntgerichtheid; toenemende interne discussies • Meer resultaatgerichte cultuur • Professionele planning & control cyclus = noodzaak • Hoe te financieren? Hoe aan geld te komen om te investeren?
Vraag aan u • Wat zijn succesfactoren om als organisatie elk jaar financieel te excelleren? • Waar zien jullie goede voorbeelden in de zorg? • Welke ondernemingen excelleren op dit moment? • Welke zorgaanbieder heeft is baanbrekend c.q. innovatief geweest voor de sector, kenmerken?
Technisch financieel beleid • Drie invalshoeken: 1) Balans = papier, mate van stabiliteit op termijn 2) Exploitatie = elke maand iets minder uitgeven dan ontvangen = de financiële motor!! 3) Liquiditeit = cash, rekeningen kunnen betalen • Informatie hierover steeds meer onderdeel van de maand-kwartaalrapportages • Herkenbaar? Beleid & uitvoering hierop gericht??
Managen van krimp ? Wat zijn volgens u belangrijke succesfactoren bij het managen van krimp?
Succesfactoren leidinggevenden (de Waal): • • • • • • • • • •
Sterke vertrouwensrelaties medewerkers (gun) Integer, oprecht/geloofwaardigheid Sterke voorbeeld functie, kernwaarden Zijn besluitvaardig Zijn actiegericht Coachen, bemoedigen medewerkers Sterk gericht op resultaten Zijn effectief, op zoek naar beste oplossing Houden medewerkers medeverantwoordelijk voor resultaat Besluitvaardig m.b.t. ‘niet-presteerders’
Lezen, leren en vooral doen: moed! • • • •
In veel boekjes staan goede voorbeelden en verhalen Toch is de praktijk weerbarstig en blijft weerbarstig De bekende ijsberg, de onderstroom etc. Toch doen: professioneel afdwingen resultaten: hard op inhoud, zacht op betrekkingen • Uiteindelijk heeft een leidinggevende groep invloed op de bedrijfscultuur en ja: begint bij de raad van bestuur!!
Tot slot • DANK VOOR UW AANDACHT EN INBRENG!!
