Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Educatie & Training Najaarsprogramma 2008
Voorwoord
Voorwoord Hierbij ontvangt u ons educatie- en trainingsprogramma voor het najaar 2008. Naast het vertrouwde (periodieke) aanbod treft u een groot aantal nieuwe cursussen op diverse vakgebieden aan.
Een greep uit de nieuwe cursussen: • Externe verslaggeving (periodieke cursus) • Periodiek overleg compliance officers • Arbeidsrechtelijke valkuilen • Loon- en premiecontrole • De ontwikkeling van het menselijk kapitaal van de onderneming • Pensioenactualiteiten najaar 2008 Voor alle cursussen geldt ons motto: “Vandaag trainen, morgen toepassen”. Interactieve sessies dus, met direct bruikbare informatie en handvatten, gegeven door docenten die midden in de praktijk staan. Heeft u vragen of specifieke wensen, bijvoorbeeld over de mogelijkheden rondom incompanytrainingen? Bel of mail gerust met onze afdeling Educatie & Training. Wij ondersteunen u graag. Peter Paul Cornielje
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Inhoudsopgave najaar 2008
Inhoudsopgave
Juridisch
pagina 27
• Arbeidsrechtelijke valkuilen
Periodieken
pagina 4
Pensioen & Zorg
pagina 28
• Vaktechnische najaarsbijeenkomst accountancy
• Pensioenactualiteiten najaar 2008
• Externe verslaggeving
Lonen & Salarissen
• Periodiek overleg compliance officers
pagina 30
• Fiscale Informatie Bijeenkomst 2008 • Fiscaal periodiek overleg
• Loon- en premiecontrole
• Vaktechnische najaarsbijeenkomst salaris-
Personeel & Organisatie
administrateurs
Accountancy
pagina 12
pagina 32
• De ontwikkeling van het menselijk kapitaal van de onderneming
• Compliance in het (MKB) accountantskantoor
• Verzuimbegeleiding: een samenwerking tussen
• Basistraining samenstellen
salarisadministrateur en MKB werkgever
• Dossiergericht samenstellen
• Verzuimbegeleiding: kies het juiste spoor
• Controles in het MKB • Verordening gedragscode (VGC) en Wet toezicht
PE-Arrangementen
pagina 36
accountantsorganisaties (Wta) • ICT in het MKB
Accountancy/Juridisch
• PE-arrangement Overname van het (familie)bedrijf • Communicatieve vaardigheden pagina 19
Vaardigheden
pagina 40
• Aansprakelijkheid voor de accountant
Fiscaal
• Nederlandse taal: spelling en grammatica pagina 20
• Nederlandse taal: zakelijke correspondentie
Incompany
• Fiscale boete voor de adviseur
pagina 42
• Basiscursus btw • Dga en fiscus
• PE-uren binnenhalen op uw eigen kantoor?
• Dga, huwelijk, echtscheiding en fiscus
• Maatwerk
• Vennootschapsbelasting: deelnemingsvrijstelling
• Ontbijt- en lunchsessies op uw eigen kantoor
en fiscale eenheid
Fiscaal/Juridisch • Grensoverschrijdende arbeid • Personenvennootschap en flex-bv
• Ondernemersavond(en) pagina 25
Voorwaarden en contact
pagina 46
Inschrijfformulier
pagina 47
Actuele updates op www.extendum.nl
Periodieken
Vaktechnische najaarsbijeenkomst accountancy Informatie over de laatste wet- en regelgeving op het gebied van de accountancy? Sparren over actuele organisatorische en vaktechnische vraagstukken? Dat (en meer) is mogelijk tijdens een van onze vaktechnische bijeenkomsten, voor en door vakgenoten.
In vier uur tijd bent u weer helemaal bij op uw vakgebied.
Inhoud o.a.
De onderwerpen zijn praktisch van insteek, zodat u er op
• bedrijfseconomische advisering bij tussentijdse cijfers
uw kantoor direct mee aan de slag kunt.
• consolidatie (RJ 260) • beoordelingsopdrachten
De bijeenkomsten worden bovendien op diverse locaties in
• organisaties zonder winstoogmerk (RJ 640)
het land georganiseerd, ook bij u in de buurt. Dat scheelt u reistijd en beperkt het verlies van productieve uren.
Doel Na afloop van de bijeenkomst bent u op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen binnen uw vakgebied.
4
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Periodieken najaar 2008
Locatie
VTB najaar
Locatie
VTB najaar
Alkmaar Amsterdam Apeldoorn Breda Cuijk De Meern Dordrecht Eindhoven Haren Hengelo Holten Leeuwarden
wo do wo do wo di do wo wo ma do wo
Lisse Purmerend Roermond Rotterdam-Schiedam Sneek Stein Wolvega Zeist Extendum Zeist KNVB Zoetermeer Zwolle
do wo di do do di do do di wo di
1 2 8 2 22 21 25 1 24 6 23 1
oktober oktober oktober oktober oktober oktober september oktober september oktober oktober oktober
Docenten
Prijs
Gerrit Kroes RA, Guus de Vries RA, Sander Calis AA, Jan Herman Hop RA, Jan van der Meiden AA, Cor Jonkers RA, Hennie Bruggink AA/FB, Wil Geven AA, Perry Pahladsingh RA
Per bijeenkomst • Leden: • Niet leden:
Doelgroep
9 24 28 23 9 30 25 18 28 22 21
oktober september oktober oktober oktober september september september oktober oktober oktober
250 335
Wanneer u ook de voorjaarsbijeenkomst hebt bijgewoond • Leden: 225 • Niet leden: 335
Accountants Tijd
Overdrachtsuren
15.00 - 19.45 uur
4 PE-uren
5
Actuele updates op www.extendum.nl
Periodieken
Externe verslaggeving Regels voor externe verslaggeving spelen een steeds grotere rol in de accountantspraktijk. Deze periodieke cursus gaat in op de achtergronden en grondslagen van de externe verslaggeving én de praktische toepassingen ervan in het MKB. Leidraad voor de cursus zijn de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ) voor kleine rechtspersonen. Casusposities uit het MKB maken de leerstof inzichtelijk.
Inhoud o.a.
• verbonden partijen
• grondslagen externe verslaggeving
• schattingswijzigingen
• wet- en regelgeving
• kasstroomoverzicht
• fiscale en commerciële verslaggeving
• consolidatie
• richtlijnen Jaarverslaggeving (RJ)
• belastingen in de jaarrekening
• materiële vaste activa
• nieuwe richtlijnen voor jaarverslaggeving MKB
• voorraden
• waardering tegen liquidatiewaarde
• (pensioen)voorzieningen • eigen vermogen
Doel
• deelnemingen
Na afloop van deze periodieke cursus is uw kennis op
• verlies-en-winstrekening
het gebied van de financiële verslaggeving aantoonbaar
• langlopende schulden
vergroot.
Locatie
Data
Bunnik
ma do do do
29 16 20 18
Tijd september oktober november december
Doelgroep Assistent-accountants Docent Sander Calis AA
6
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
15.00 - 20.00 uur Prijs Abonnementsprijs voor vier bijeenkomsten: • Leden: 900 • Niet leden: 1200 Deze cursus bestaat uit vier periodieke bijeenkomsten, die elk vier uur duren. Om het rendement van de cursus zo hoog mogelijk te maken, vindt deelname plaats in de vorm van een abonnement. Met andere woorden: de deelnemers kunnen zich uitsluitend voor alle bijeenkomsten inschrijven.
Periodieken najaar 2008
Periodiek overleg compliance officers Als compliance officer komt u doorlopend met verschillende situaties in aanraking. Wellicht vraagt u zich af hoe anderen hier mee omgaan of hoe u een specifiek probleem praktisch oplost. Om u in uw beroepsuitoefening te ondersteunen is het periodiek overleg voor compliance officers in het leven geroepen.
Inhoud o.a. Tijdens elke bijeenkomst – geleid door een ervaren compliance officer van Extendum – staat een vaktechnisch onderwerp op de agenda. Daarnaast krijgt u volop gelegenheid om casussen en ervaringen uit uw praktijk te bespreken met collega-compliance officers. Doel Deze periodieke bijeenkomsten, in een vaste en vertrouwde overlegstructuur, dragen bij aan een betere uitoefening van de compliance functie.
Locatie
Data
Tijd
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
di 14 oktober wo 29 oktober wo 8 oktober di 11 november
15.00 - 18.15 uur
Docenten Gerrit Kroes RA, Guus de Vries RA, Sander Calis AA, Jan Herman Hop RA, Jan van der Meiden AA, Cor Jonkers RA, Hennie Bruggink AA, Wil Geven AA Doelgroep Compliance officers (accountants en medewerkers die in de praktijk als compliance officer werkzaam zijn)
Prijs Abonnementsprijs voor vier bijeenkomsten: 500 Het periodiek overleg vindt ieder kwartaal plaats op de vier Extendum-locaties. Vanwege de aard van het overleg vindt deelname plaats in de vorm van een abonnement. Met andere woorden: de deelnemers kunnen zich uitsluitend voor alle bijeenkomsten inschrijven. Overdrachtsuren 3 PE-uren
7
Actuele updates op www.extendum.nl
Periodieken
Fiscale Informatie Bijeenkomst 2008 Ieder kwartaal worden tijdens de Fiscale Informatie Bijeenkomsten (FIB’s) twee fiscale onderwerpen besproken. Ook de fiscale actualiteiten en ontwikkelingen komen aan bod. In het najaar van 2008 staan FIB 3 en FIB 4 op het programma.
Inhoud FIB 3
1969 is dit uitgangspunt terug te vinden in de fiscale eenheid en de deelnemingsvrijstelling. Beide regelingen
Bouw en fiscus
komen aan de orde.
Ondernemers in de bouw krijgen in hun werk te maken met allerlei fiscale maatregelen. Bij onderaanneming of inlening
Dividendbelasting in binnen- en buitenland
van personeel zijn dat vooral regels met betrekking tot de
Tijdens de FIB komen situaties langs waarin dividendbelas-
keten- en de inlenersaansprakelijkheid. Deze regels worden
ting moet worden ingehouden, maar ook wanneer dat juist
tijdens de bijeenkomst besproken. Overige onderwerpen:
niet het geval is. Met name wordt aandacht besteed aan de verplichting tot het doen van aangifte in concernverband.
• onderscheid tussen onderaanneming en inlening • voorkomen aanprakelijkstelling, bijvoorbeeld via stortingen op een G-rekening • aanwenden van rechtsmiddelen na een aansprakelijkstelling • maatregelen waarmee koper c.q. eigenaar van een woning wordt geconfronteerd bij nieuwbouw, verbouw, verbetering en verkoop Auto en fiscus Het privégebruik van een auto die behoort tot het ondernemingsvermogen heeft fiscale gevolgen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden worden de gevolgen besproken voor de omzetbelasting (wel of geen vooraftrek, correctie voordruk) en de inkomstenbelasting (wel of geen winstcorrectie, wel of geen loon).
Inhoud FIB 4 VPB in concernverhoudingen In concernverhoudingen wordt de winst van een vennootschap slechts eenmaal in de belastingheffing betrokken. Dit geldt al jaren als het uitgangspunt van de vennootschapsbelasting. In de Wet op de vennootschapsbelasting
8
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Belastingplan 2009 Het belastingplan 2009 wordt in FIB 4 in grote lijnen besproken.
Periodieken najaar 2008
Locaties
FIB 3
FIB 4
Alkmaar Breda Bunnik Cuijk De Meern Deventer Doetinchem Drachten Eemnes Eindhoven Haren Hengelo
ma wo do do wo do ma di wo do ma di
1 3 2 4 10 11 8 16 17 18 29 14
september september oktober september september september september september september september september oktober
ma wo wo do wo do di ma wo do ma di
3 5 3 6 12 13 11 27 19 20 24 25
november november december november november november november oktober november november november november
Leeuwarden Lisse Purmerend Roermond Rosmalen Rotterdam - Schiedam Stein Wieringerwerf Wolvega Zwolle
di wo wo wo do do wo ma wo ma
9 24 8 27 28 25 1 15 8 22
september september oktober augustus augustus september oktober september oktober september
ma wo do wo do do wo di ma di
8 29 11 26 27 4 10 9 17 2
december oktober december november november december december december november december
Prijs
Docenten
Per bijeenkomst • Leden: 250 • Niet leden: 335 Let op: 1 Wanneer u FIB 1 t/m FIB 4 volgt, betaalt u 225 per bijeenkomst 2 Iedere tweede en volgende deelnemer van hetzelfde kantoor betaalt, bij het volgen van FIB 1 t/m FIB 4, 175 per bijeenkomst.
mr. Bert Alink FB, mr. Sandra Zegers FB, mr. Olav Notté, mr. Peter Steenhuis, dr. Ronald Russo, mr. Marco van der Voort
Tijd
4 PE-uren
Doelgroep Accountants Overdrachtsuren
15.00 - 19.45 uur
9
Actuele updates op www.extendum.nl
Periodieken
Fiscaal periodiek overleg Het bijhouden van fiscale vakliteratuur is bijzonder tijdrovend. Daarnaast heeft (vooral een individueel werkende) fiscalist een klankbord nodig om vaktechnische problemen en ideeën met vakgenoten te bespreken. Het fiscaal periodiek overleg beoogt dit klankbord te zijn.
Inhoud o.a.
Voorafgaand aan elke bijeenkomst wordt bij de deelnemers
Tijdens het eerste deel van de maandelijkse bijeenkomst
gepeild of er behoefte is aan bespreking van een recent
wordt met alle deelnemers een vaktechnisch onderwerp
advies of een actuele (eigen) casus. Als de deelnemers
besproken. Dit kan een actueel onderwerp zijn, maar ook
geen specifieke onderwerpen aandragen, wordt de fiscale
een meer algemeen onderwerp. Te denken valt hierbij aan
actualiteit besproken.
onderwerpen als: Wanneer mag de fiscus navorderen? Op wie rust de bewijslast? Welke rechten en verplichtingen
Doel
hebben belastingadviseur en cliënt?
Na afloop van elke bijeenkomst bent u bijgepraat over specifieke fiscale onderwerpen. Ook bent u op de hoogte
Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst is er gelegen-
van de belangrijkste actualiteiten op uw vakgebied.
heid tot het bespreken van casusposities.
Locatie
Data
Drachten
di di di di
23 28 25 16
september oktober november december
Locatie
Data
Zaltbommel
vr vr vr vr
19 24 21 19
september oktober november december
Docenten
Prijs
drs. Wim Dijkstra en Hennie Bruggink AA/FB (Drachten), mr. Bert Alink FB (Zaltbommel)
Abonnementsprijs voor vier bijeenkomsten: 500
Tijd
Het fiscaal periodiek overleg wordt uitsluitend aangeboden als abonnement.
17.00 - 20.15 uur (Drachten) 09.00 - 12.15 uur (Zaltbommel) Doelgroep
Overdrachtsuren
Fiscaal economen, fiscaal juristen
3 PE-uren
10
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Periodieken najaar 2008
Vaktechnische najaarsbijeenkomst salarisadministrateurs De Miljoenennota 2008 is een van de hoofdonderwerpen van de najaarbijeenkomst. In verband met de actualiteit vindt u de overige programmaonderdelen in oktober 2008 op onze website.
Inhoud o.a.
Doel
• te verwachten wijzigingen in wet- en regelgeving in 2009
Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van de laatste
• overige wetsvoorstellen en plannen voor de sociale
ontwikkelingen en voorstellen die van belang zijn voor de
zekerheid en loonheffingen
uitvoering van de loonadministratie en de belonings- en
• dga in of uit de loonbelasting: hoe gaat het verder?
LB/SV-advisering ten behoeve van uw cliënten.
• Belastingplan 2009 • aandachtspunten voor afsluiting van het loonjaar 2008
Locatie
Voorjaar
Doelgroep
Alkmaar Arnhem Breda De Meern Drachten Haren Hengelo Lisse Purmerend Roermond Schiedam Veldhoven Zeist Zwolle
do do wo di do do di ma di di ma wo do ma
Salarisadministrateurs, belastingadviseurs, relatiebeheerders
13 20 19 25 6 27 2 27 28 4 24 12 30 17
november november november november november november december oktober oktober november november november oktober november
Tijd 14.00 - 17.15 uur Prijs Per bijeenkomst • Leden: 250 • Niet leden: 300 Wanneer u ook de voorjaarsbijeenkomst hebt bijgewoond • Leden: 225 • Niet leden: 300
Docenten
Overdrachtsuren
Fred Kooi, Patrick Verhoef
3 PE-uren
11
Actuele updates op www.extendum.nl
Accountancy
Naast de in deze brochure opgenomen cursussen op het gebied van accountancy is het ook mogelijk andere cursussen op ditzelfde vakgebied te volgen. Al onze cursussen kunnen bovendien incompany (op uw kantoor) georganiseerd worden. U kunt daartoe contact opnemen met de afdeling Educatie & Training.
Compliance in het (MKB) accountantskantoor De wet- en regelgeving in accountancyland wordt bijna met de dag stringenter. Diverse toezichthouders houden scherp in de gaten of het accountantskantoor voldoet aan alle eisen. Daarmee komt het begrip compliance – je houden aan interne en externe regels en dat aan kunnen tonen – ook voor de MKB accountant in zicht.
In deze cursus ligt het zwaartepunt op de vormgeving
• voorkomende situaties, waarbij gebruik wordt
van een compliancefunctie binnen uw eigen kantoor.
gemaakt van door Extendum ontwikkelde checklisten
Vanwege het belang om structureel te voldoen aan wet-
en leidraden, zoals:
en regelgeving vervult een zogenaamde compliance officer
- klachten
immers een sleutelrol in uw organisatie.
- onafhankelijkheidsvraagstukken - lastige kwesties en verschillen van inzicht
Inhoud o.a. • informatie en algemene vereisten in de belangrijkste
- (vermoedens van) ongebruikelijke transacties en fraude en de eventuele melding ervan
wet- en regelgeving (RKB1, GBC, WTA/BTA, RCA, etc.)
- opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelingen
ten aanzien van de compliancefunctie
- jaarlijkse evaluatie van de opzet van het kwaliteits-
• eisen aan de compliance officer
beheersingssysteem
• positie van de compliance officer ten opzichte van het bestuur
Doel
• taken van de compliance officer
Na afloop van de cursus bent u weer up-to-date wat
• algemene werkwijze van de compliance officer
betreft de wet- en regelgeving op het gebied van compliance.
(planning, handvaten bij het signaleren van niet-
U kunt de vertaalslag maken van theorie naar praktijk.
naleving van het kwaliteitsbeleid, communicatie met
Ook heeft u inzicht in de rol van de compliance officer
het bestuur, etc.)
en die van andere medewerkers in het complianceproces. Tevens weet u hoe u het ‘compliance-bewustzijn’ binnen uw accountantskantoor kunt vergroten. 8
12
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Accountancy najaar 2008
Locatie
Data
Prijs
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
di 11 november ma 3 november di 2 december wo 10 december
Leden: Niet leden:
315 375
Doelgroep
Docenten
Accountants en compliance officers
Gerrit Kroes RA, Jan Herman Hop RA, Sander Calis AA, Wil Geven AA, Guus de Vries RA, Cor Jonkers RA
Overdrachtsuren 6 PE-uren
Tijd 13.00 - 20.00 uur
13
Actuele updates op www.extendum.nl
Accountancy
Basistraining samenstellen Assistent accountants die net hun opleiding hebben afgerond, maar nog nooit een kolommenbalans hebben uitgewerkt en nog geen ervaring hebben met dossiervorming. Het komt vaak voor. Deze training voorziet startende assistenten van een stevige praktijkbasis. De training bestaat uit een stuk theorie en een praktisch gedeelte. Aan de hand van een centrale casus en een voorbeelddossier worden de meest voorkomende werkzaamheden belicht en geoefend.
• vermogensrekening bij eenmanszaak en vof, eigen
Inhoud o.a. • basisbeginselen met betrekking tot jaarverslaggeving • kwaliteitsbeheer; werken met standaardprocedures en -modellen
vermogen bij de bv • debiteuren • voorraden
• fasen van de werkzaamheden (planning en voorbereiding; uitwerken kolommenbalans; afwerking
• crediteuren • btw-positie
en afronding) • dossiervorming en vastleggingen; afwerking aantekeningen
Doel Na afloop van de training bent u in staat om slagvaardig
• materiële vaste activa, investeringen en afschrijvingen
in de accountantspraktijk aan de slag te gaan.
• rekeningen-courant directie/dga en groepsmaatschappijen
Locatie
Data
Prijs
Drachten Hengelo Veldhoven
wo 15 oktober di 30 septmeber di 21 oktober
Leden: Niet leden:
Zeist
wo 29 oktober
Doelgroep
420 500
Docenten
Assistent-accountants met maximaal twee jaar ervaring
Sander Calis AA, Jan Herman Hop RA, Wil Geven AA, Hennie Bruggink AA/FB
Overdrachtsuren 8 PE-uren
Tijd 09.00 - 18.30 uur
14
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Accountancy najaar 2008
Dossiergericht samenstellen Het samenstellen van de jaarrekening wordt vooral in de praktijk geleerd. Iedereen ontwikkelt een eigen stijl bij het afwikkelen van de (standaard) werkprogramma’s. Deze training gaat in op de wet- en regelgeving waarmee de accountant te maken krijgt bij een samenstelopdracht. Ook wordt geleerd hoe de naleving ervan op een praktische manier in het dossier kan worden verantwoord.
In de training staat een praktijkcasus centraal. Deze casus omvat zowel het uitwerken van lastige jaarrekening-
• dossiervorming en vastleggingen; afwerking aantekeningen
posten als de wijze waarop werkzaamheden en bevindingen
• planning van de samenstelopdracht
in het dossier moeten zijn verwerkt. Hierbij wordt zoveel
• communicatie met de cliënt en relatiebeheerder
mogelijk gebruik gemaakt van de standaard Extendum
• voorraden en onderhanden werk
werkprogramma’s.
• introductie inkomsten- en vennootschapbelasting • verwerking van lonen, sociale premies en loonbelasting • vastlegging van de werkzaamheden
Inhoud o.a. • basisbeginselen van het beroep van accountant • kwaliteitsbeheer en reviewstructuren
Doel
• fasen van de werkzaamheden (planning en voorbereiding;
Na afloop van de training bent u in staat om een onder-
uitwerken kolommenbalans; afwerking en afronding)
bouwd oordeel te geven over uw samenstellingsdossier.
Locatie
Data
Prijs
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
do 2 oktober ma 27 oktober do 30 oktober ma 20 oktober
Leden: Niet leden:
260 315
Doelgroep
Docenten
Assistent-accountants met tenminste twee jaar ervaring
Sander Calis AA, Jan Herman Hop RA, Wil Geven AA, Hennie Bruggink AA/FB
Overdrachtsuren 5 PE-uren
Tijd 13.00 – 18.15 uur
15
Actuele updates op www.extendum.nl
Accountancy
Controles in het MKB De controleaanpak van Extendum wordt momenteel geactualiseerd. Dat geldt ook voor de trainingen op dit vakgebied. Achter de schermen werken we hard aan een betere aansluiting van de interimcontrole op de eindcontrole, de aanpassing van documenten en bijvoorbeeld de opname van werkprogramma’s voor de interimcontrole in de modellenbibliotheek.
Zodra de aanpassing van onze controleaanpak is afgerond, presenteren wij u – naar verwachting begin september 2008 – ook een aantal gloednieuwe controlecursussen. Alle cursussen kunt u nog dit najaar volgen. Een greep uit het nieuwe cursusaanbod • PE-arrangement Controle • cursus over de uitvoering van het controlewerkprogramma en de vastlegging van verrichte werkzaamheden • cursus over de pre audit service: hoe kunt u een samenstelopdracht zo uitvoeren dat deze optimaal aansluit op een (wettelijke) controleopdracht? Meer informatie over onze nieuwe controlecursussen en het PE-arrangement ontvangt u in september.
Locatie
Data
Tijd
Meer informatie volgt in september
Meer informatie volgt in september
Docenten
Prijs
Gerrit Kroes RA, Jan Herman Hop RA, Guus de Vries RA, Perry Pahladsingh RA
Meer informatie volgt in september
Doelgroep
Overdrachtsuren
Accountants, zelfstandige assistent-accountants, relatiebeheerders
Meer informatie volgt in september
16
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Accountancy najaar 2008
Verordening gedragscode (VGC) en Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) Net als in 2007 zijn de VGC en de Wta verplichte onderwerpen voor permanente educatie. Extendum voegt beide samen in één cursusdag. In de cursus worden verschillende situaties behandeld aan de hand van de theorie en een aantal praktische casussen.
• samenhang met overige regelgeving, zoals de eisen die
Inhoud VGC • aanleiding voor de invoering van de VGC
aan de accountantsorganisatie worden gesteld (inrichting
• de plaats van de VGC binnen de structuur van wet-
cliëntenadministratie, kwaliteitsbeheersingssysteem,
en regelgeving
eisen ten aanzien van de zeggenschapsstructuur,
• inhoud en structuur van de VGC
aanpassingen in statuten en maatschapovereenkomsten)
• de plaats van verschillende beroepsgroepen van accountants binnen de VGC
Doel
• praktijkcasussen
Na afloop van de cursus is uw kennis van de VGC en Wta op het niveau dat vereist is voor een goede beroeps-
Inhoud Wta
uitoefening. Tevens bent u in staat om de uitgangspunten
• aanleiding voor de invoering van de Wta
en systematiek van de herziene beroepsreglementering te
• inhoud en structuur van de Wta
interpreteren en toe te passen.
• consequenties voor de accountantsorganisatie
Locatie
Data
Zeist
di
Doelgroep 7 oktober
Accountants
Docent
Prijs
Jan van der Meijden AA
Leden: Niet leden:
Tijd
Overdrachtsuren
9.00 - 18.30 uur
8 PE-uren
420 500
17
Actuele updates op www.extendum.nl
Accountancy
ICT in het MKB Automatisering is een hot item binnen ondernemend Nederland. Steeds vaker maken ook MKB ondernemers bij hun bedrijfsvoering gebruik van digitale hulpmiddelen. Die ontwikkeling is van invloed op de werkzaamheden van de accountant.
In deze praktische cursus ligt de nadruk op de inzet van
Inhoud o.a.
ICT bij controleopdrachten. Ook komen de kansen en
• verkrijgen van inzicht in ICT-postie van cliënten
bedreigingen van automatisering bij samenstelopdrachten
• vaststellen en inventariseren van ICT-risico’s bij cliënten
aan bod.
• de rol van accountant na het signaleren van ICT-risico’s • de inrichting van een jaarrekeningcontrole met behulp van het ICT-risicoprofiel • hulpmiddelen en controlestappen bij het uitvoeren van een jaarrekeningcontrole (en de rol van de EDP-auditor daarbij) • ICT-hulp bij samenstelopdrachten • casuïstiek Doel Na afloop van de cursus kunt u: • risico’s en kansen van ICT aangeven bij uw cliënten • bepalen wanneer een ICT-auditor ingezet moet worden • de ICT-auditor aansturen en inzetten bij opdrachten
Locatie
Data
Tijd
Zeist
ma 10 november
15.00 – 20.00 uur
Docenten
Prijs
Drs. Temme Sikkema RA Drs. Mischa van der Vliet RE
Leden: Niet leden:
Doelgroep
Overdrachtsuren
Accountants
4 PE-uren
18
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
250 335
Accountancy/Juridisch najaar 2008
Aansprakelijkheid voor de accountant Voor een accountant is het van groot belang om op de hoogte te zijn van actuele wet- en regelgeving, mogelijke aansprakelijkheidsrisico’s, de beroepsaansprakelijkheidsverzekering (Extendum-clausule) en het nut van het hanteren van algemene voorwaarden. Met deze cursus komt u goed beslagen ten ijs.
Inhoud o.a. • aansprakelijkheid bij beroepsfouten • actuele wetgeving betreffende beroepsaansprakelijkheid • de beroepsaansprakelijkheidsverzekering (Extendumclausule) • algemene voorwaarden voor de accountant • de reikwijdte van de Wtra • de gang van zaken rondom het indienen en afwikkelen van een klacht • relatie met het bestaande tuchtrecht en het overgangsrecht Doel Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van: • de aansprakelijkheidsrisico’s voor de accountant en de mogelijkheden tot verzekering daartegen • algemene voorwaarden voor de accountant • de nieuwe regelgeving over het tuchtrecht • uw rechtspositie in het tuchtrecht
Locatie
Data
Doelgroep
Tijd
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
ma 6 oktober di 18 november ma 10 november ma 24 november
Accountants
15.00 - 20.00 uur
Docenten mr. Susanne Kleij, mr. Ruud Boerman, mr. Linda Stienstra, mr. Marijke Flamman, Gerrit Kroes RA, Guus de Vries RA, Cor Jonkers RA, Wil Geven AA,Sander Calis AA, Jan Herman Hop RA
Prijs Leden: Niet leden:
380 440
Overdrachtsuren 4 PE-uren
19
Actuele updates op www.extendum.nl
Fiscaal
Naast de in deze brochure opgenomen fiscale cursussen is het ook mogelijk andere cursussen op ditzelfde vakgebied te volgen. Al onze cursussen kunnen bovendien incompany (op uw kantoor) georganiseerd worden. U kunt daartoe contact opnemen met de afdeling Educatie & Training.
Fiscale boete voor de adviseur Met het in werking treden van de vierde tranche Algemene wet bestuursrecht (Awb) komt de fiscale verantwoordelijkheid voor een deel bij accountants en belastingadviseurs te liggen in plaats van bij de Belastingdienst. Het nadeel hiervan is dat u straks bijvoorbeeld een boete kunt krijgen voor ‘medeplegen’. In deze cursus wordt uitgebreid ingegaan op de vierde tranche Awb en het hiermee nauw samenhangende begrip ‘horizontaal toezicht’.
Inhoud o.a.
Doel
• definitie van het begrip ‘medeplegen’
Na afloop van de cursus heeft u inzicht in de gevolgen van
• maatregelen om fiscale boetes te voorkomen
de vierde tranche Awb en het begrip horizontaal toezicht
• de voordelen en nadelen van horizontaal toezicht
en weet u hoe u fiscale boetes kunt voorkomen.
Locatie
Data
Prijs
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
wo 3 december wo 19 november do 27 november do 23 oktober
Leden: Niet leden:
230 275
Doelgroep
Docenten
Accountants, belastingadviseurs
mr. Bert Alink FB, mr. Sandra Zegers FB
Overdrachtsuren 3 PE-uren
Tijd 15.00 – 18.15 uur
20
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Fiscaal najaar 2008
Basiscursus btw De heffing van btw lijkt eenvoudig, maar schijn bedriegt. Denk bijvoorbeeld aan de Wet op de omzetbelasting van 1968, die gebaseerd is op Europese richtlijnen. Voor uitleg van deze bepalingen is de Nederlandse rechter regelmatig afhankelijk van uitleg door het Europese Hof van Justitie.
Inhoud o.a.
• administratieve en factuurverplichtingen, boetes
• belastingplicht en ondernemerschap voor de btw,
• transacties binnen en buiten de EU
fiscale eenheid en holding • vrijstellingen en aftrek van voorbelasting
• btw-correcties en bijzondere teruggave • vermogensetikettering in de IB en btw • onroerende zaken in gemengd en gesplitst gebruik • opstellen van btw-aangiften • maken van btw-berekeningen • btw-controle • casuïstiek Doel Na afloop van de cursus beschikt u over geheel opgefriste basiskennis van de omzetbelasting en bent u in staat de meest voorkomende praktijksituaties op te lossen. Daarnaast kunt u de aandachtspunten van belangrijke onderwerpen signaleren.
Locatie
Data
Tijd
Drachten
wo 16 oktober
13.00 - 20.00 uur
Hengelo Veldhoven Zeist
ma 10 november wo 19 november wo 5 november
Prijs
Docenten drs. Jolanda Paters, drs. Gerard Brand
Leden: Niet leden:
315 375
Overdrachtsuren 6 PE-uren
Doelgroep Accountants, ervaren assistenten, belastingadviseurs
21
Actuele updates op www.extendum.nl
Fiscaal
Dga en fiscus De directeur-grootaandeelhouder (dga) van een bv neemt een bijzondere fiscale positie in. De dga is als het ware verweven met de bv. Hierdoor kan hij de bv voor zakelijke doeleinden, maar ook voor privédoeleinden, gebruiken. Het is dan ook niet vreemd dat de dga zich mag verheugen in een warme belangstelling van de fiscus.
In deze cursus komen de meest voorkomende praktijkpro-
Doel
blemen rondom de dga aan de orde. De verschillende regels
Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van de fiscale
worden uitgelegd en met specifieke casusposities geïllu-
en financiële aandachtspunten ten aanzien van de dga en
streerd.
zijn bv. Tevens bent u in staat om de fiscale positie van dga-cliënten door te lichten en hieromtrent te adviseren.
Inhoud o.a. • onderlinge transacties, zakelijk en onzakelijk handelen • open en verkapte winstuitdelingen, formele en informele kapitaalstortingen • begin en einde van de terbeschikkingstellingsregeling • oudedagsvoorzieningen • emigratie • huwelijk en echtscheiding • vermogensetikettering • ondernemerschap van de dga • gebruikelijk loonregeling
Locatie
Data
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
do ma ma do
27 17 24 13
Prijs november november november november
Leden: Niet leden:
230 275
Doelgroep
Docenten
Accountants, belastingadviseurs
mr. Bert Alink FB, mr. Sandra Zegers FB
Overdrachtsuren
Tijd
4 PE-uren
15.00 – 20.00 uur
22
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Fiscaal najaar 2008
Dga, huwelijk, echtscheiding en fiscus Huwelijk en echtscheiding kunnen voor de directeur-grootaandeelhouder (dga) van een bv verstrekkende zakelijke consequenties hebben. Op praktische wijze wordt de begeleiding van de dga bij huwelijk en echtscheiding behandeld.
Inhoud o.a. • huwelijkse voorwaarden en gemeenschap van goederen • verrekenbedingen • vaststellen van de huwelijksgoederengemeenschap • bepalen en waarderen van het ondernemingsvermogen • de eigen woning • aanmerkelijk belang en de terbeschikkingstellingsregeling • alimentatie en alimentatieberekeningen • pensioen Doel Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van de fiscale en financiële aandachtspunten ten aanzien van huwelijk en echtscheiding van de dga.
Locatie
Data
Tijd
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
do 4 december wo 26 november ma 8 december do 20 november
15.00 - 20.00 uur
Docenten mr. Bert Alink FB, mr. Sandra Zegers FB
Prijs Leden: Niet leden:
230 275
Overdrachtsuren 4 PE-uren
Doelgroep Accountants, belastingadviseurs
23
Actuele updates op www.extendum.nl
Fiscaal
Vennootschapsbelasting: deelnemingsvrijstelling en fiscale eenheid Een ondernemer die besluit om zijn onderneming te drijven in de vorm van een besloten vennootschap laat het doorgaans niet bij één bv; vaak wordt een holdingstructuur opgezet. In dat geval zijn alle vennootschappen (in beginsel) belastingplichtig.
Zonder nadere maatregelen is dan al snel sprake van
• aankoop deelneming
dubbele economische belastingheffing. De door een
• vervreemding deelneming
dochtervennootschap gemaakte winst wordt immers belast
• aanvang fiscale eenheid
met vennootschapsbelasting en de voor uitdeling vatbare
• verbreken fiscale eenheid
winst wordt vervolgens ook nog als winst in aanmerking
• overdracht vermogensbestanddelen binnen fiscale
genomen bij de moedervennootschap.
eenheid • overdracht vermogensbestanddelen aan deelneming
Gelukkig heeft de fiscale wetgever een aantal maatregelen genomen om deze gevolgen te voorkomen. Enerzijds is dat
• internationale aspecten van deelnemingsvrijstelling en fiscale eenheid
de deelnemingsvrijstelling, anderzijds de fiscale eenheid. Deze cursus besteedt aandacht aan de fiscale gevolgen van
Doel
beide maatregelen.
Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van weten regelgeving betreffende deelnemingsvrijstelling en
Inhoud o.a.
fiscale eenheid. Ook bent u bekend met veel voorkomende
• algemene inleiding in de regelingen voor deelnemings-
valkuilen.
vrijstelling en fiscale eenheid
Locatie
Data
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
do wo ma wo
20 10 15 12
Prijs november december december november
Leden: Niet leden:
230 275
Doelgroep
Docenten
Accountants, belastingadviseurs
mr. Bert Alink FB, mr. Sandra Zegers FB
Overdrachtsuren
Tijd
4 PE-uren
15.00 – 20.00 uur
24
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Fiscaal/Juridisch najaar 2008
Grensoverschrijdende arbeid Internationalisering is een snelgroeiende tendens in het bedrijfsleven. Regelmatig worden werknemers voor korte of langere tijd naar het buitenland uitgezonden.
De werkgever krijgt in dergelijke situaties te maken met
Inhoud o.a.
veel lastige vragen, zoals:
• arbeidsrecht bij grensoverschrijdende arbeid • de heffing van loon- en inkomstenbelasting bij grens-
• In welk land is de werknemer belastingplichtig? • Is de werkgever verplicht premies in te houden? • Wat als de werknemer arbeidsongeschikt raakt in het buitenland?
overschrijdende arbeid • nationale en internationale heffingsbeginselen, waaronder bilaterale belastingverdragen • de 30%-regeling
• Zijn de arbeidsvoorwaarden, CAO en het pensioenstelsel van het werkland of van het woonland van
• de van toepassing zijnde sociale zekerheidswetgeving • EG-verordening 1408/71
toepassing? • Hoe worden sociale zekerheidsregelingen toegepast op werknemers binnen en buiten de Europese Unie?
Doel Na afloop van de cursus bent u op hoofdlijnen bekend
• Hoe zit het met de zorgverzekering van werknemers?
met de fiscale, arbeidsrechtelijke en sociaal verzekerings-
• Mag de 30%-regeling worden toegepast?
rechtelijke gevolgen van grensoverschrijdende arbeid.
In deze cursus maken de deelnemers op hoofdlijnen kennis met aspecten van belastingrecht, arbeidsrecht en sociale zekerheid bij grensoverschrijdende arbeid.
Locatie
Data
Prijs
Drachten
wo
Hengelo Veldhoven Zeist
wo 17 december do 4 december wo 26 november
5 november
Leden:
665
Niet leden:
800
Doelgroep
Docenten
Accountants, belastingadviseurs, relatiebeheerders
mr. Bert Alink FB, mr Sandra Zegers FB mr. Ruud Boerman
Overdrachtsuren 7 PE-uren
Tijd 09.00 – 17.00 uur
25
Actuele updates op www.extendum.nl
Fiscaal/Juridisch
Personenvennootschap en flex-bv De wettelijke regeling met betrekking tot de traditionele maar nog volop in gebruik zijnde ondernemingsvormen (maatschap, vennootschap onder firma en commanditaire vennootschap) is al meer dan 150 jaar grotendeels ongewijzigd. Daarin komt echter binnenkort verandering. Het wetsvoorstel voor een geheel nieuwe wettelijke regeling treedt naar verwachting op 1 januari 2009 in werking.
Deze nieuwe regeling bevat ingrijpende veranderingen
De fiscale aspecten van de personenvennootschap
op zowel vennootschappelijk gebied als op fiscaal gebied.
en de flex-bv:
Evenals de regelgeving rondom de personenvennoot-
• wijziging rechtsvorm
schappen wordt ook het bv-recht aangepast.
• belastingplicht vennootschapsbelasting
In deze cursus worden de juridische en de fiscale aspecten
• overdrachtsbelasting
van beide rechtsvormen behandeld. De juridische en fiscale consequenties van de wetsInhoud o.a.
wijzigingen worden steeds geïllustreerd met voorbeelden
De juridische aspecten van de personenvennootschap
uit de praktijk.
en de flex-bv: • rechtsvormen
Doel
• aansprakelijkheid
Na afloop van de cursus bent u volledig op de hoogte van
• rechtspersoonlijkheid
de op handen zijnde wijzigingen in het personenvennoot-
• vertegenwoordiging
schapsrecht en het bv-recht. Ook weet u precies wat de
• inschrijvingsplicht Handelsregister
gevolgen van deze wijzigingen zijn voor u en/of uw klanten
• overgangsrecht
op zowel juridisch als fiscaal gebied.
Locatie
Data
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
di do di do
2 18 9 25
Prijs december december december november
Leden: Niet leden:
230 275
Doelgroep
Docenten
Accountants, belastingadviseurs, relatiebeheerders
mr. Bert Alink FB, mr. Sandra Zegers FB, mr. Susanne Kleij, mr. Linda Stienstra
Overdrachtsuren 4 PE-uren
Tijd 15.00 – 20.00 uur
26
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Juridisch najaar 2008
Naast de in deze brochure opgenomen juridische cursussen is het ook mogelijk andere cursussen op ditzelfde vakgebied te volgen. Al onze cursussen kunnen bovendien incompany (op uw kantoor) georganiseerd worden. U kunt daartoe contact opnemen met de afdeling Educatie & Training.
Arbeidsrechtelijke valkuilen Voor een MKB adviseur is actuele kennis van het arbeidsrecht een noodzaak. Deze cursus is praktijkgericht en voorzien van herkenbare voorbeelden uit het werkveld van de MKB adviseur.
• ziekte en arbeidsongeschiktheid (loondoorbetaling,
Inhoud o.a. • de arbeidsovereenkomst, oproepcontracten, contracten voor bepaalde tijd en de verlenging daarvan
re-integratie) • vakantie en ontslag bij ziekte en arbeidsongeschiktheid
• arbeidsreglementen en -protocollen • bonus- en gratificatieregelingen (en andere secundaire arbeidsvoorwaarden)
Doel Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van alle ins en
• bijzondere bedingen in de arbeidsovereenkomst (concurrentie-, relatie-, geheimhoudings- en boetebeding)
outs wat betreft de arbeidsovereenkomst en de actuele stand van de jurisprudentie. Tevens hebt u inzicht in de
• oude(re) werknemers
verplichtingen van werkgevers (en werknemers) als er
• proeftijdproblematiek
sprake is van ziekte en arbeidsongeschiktheid. Ook bent
• botsende CAO’s
u in staat om arbeidsrechtelijke problemen tijdig voor uw
• ontslag op staande voet
cliënt te signaleren.
Locatie
Data
Prijs
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
di 7 oktober do 6 november wo 29 oktober ma 17 november
Leden: Niet leden:
380 440
Doelgroep
Docenten
Accountants, belastingadviseurs, salarisadministrateurs
mr. Susanne Kleij, mr. Ruud Boerman, mr. Linda Stienstra
Overdrachtsuren
Tijd
4 PE-uren
15.00 – 20.00 uur
27
Actuele updates op www.extendum.nl
Pensioen & Zorg
28
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Pensioen & Zorg najaar 2008
Naast de in deze brochure opgenomen cursusop het gebied van pensioen & zorg is het ook mogelijk andere cursussen op ditzelfde vakgebied te volgen. Al onze cursussen kunnen bovendien incompany (op uw kantoor) georganiseerd worden. U kunt daartoe contact opnemen met de afdeling Educatie & Training.
Pensioenactualiteiten najaar 2008 Brengen de Pensioenwet en de VPL-wetgeving rust op de pensioenmarkt? Staat er wellicht iets te gebeuren met de eindloonregeling? De onderwerpen die in deze cursus aan de orde komen, worden rondom Prinsjesdag precies bepaald.
In ieder geval worden de belangrijkste pensioen-
De definitieve inhoud van de cursus wordt in oktober 2008
ontwikkelingen en -actualiteiten belicht. Uit de grote
gepubliceerd op onze website, www.extendum.nl.
hoeveelheid onderwerpen bespreken we de items die voor uw MKB praktijk het meest relevant zijn.
Doel Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van de laatste
Inhoud o.a.
ontwikkelingen op het gebied van oudedagsvoorzieningen
• het pensioen in 2009
en pensioenen.
• actualiteiten
Locatie
Data
Prijs
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist Zeist
wo 29 oktober ma 20 oktober di 7 oktober wo 8 oktober wo 22 oktober
Leden: Niet leden:
270 325
Doelgroep
Docenten
Accountants, assistent-accountants, belastingadviseurs, salarisadministrateurs
Greg Geurtsen
Overdrachtsuren
Tijd
3 PE-uren
15.00 – 18.15 uur
29
Actuele updates op www.extendum.nl
Lonen & Salarissen
Naast de in deze brochure opgenomen cursus op het gebied van lonen en salarissen is het ook mogelijk andere cursussen op ditzelfde vakgebied te volgen. Al onze cursussen kunnen bovendien incompany (op uw kantoor) georganiseerd worden. U kunt daartoe contact opnemen met de afdeling Educatie & Training.
Loon- en premiecontrole In 2008 zal de Belastingdienst, meer nog dan in 2007 het geval was, loon- en premiecontroles uitvoeren. Naar verwachting ligt het aantal onderzoeken in 2008 tussen de 55.000 en 60.000. In 2007 lag dit aantal rond de 38.000.
De Belastingdienst richt zich, naast reguliere boeken-
• veel voorkomende fouten (en hoe deze te vermijden)
onderzoeken, ook op deelcontroles, derdenonderzoeken,
• nieuwe controlemethodiek op de aangifte loonheffing
waarnemingen ter plaatse en specifieke zaken binnen de
• verscherpte controle op sectorindeling
loon en- en premieheffing. Denk aan het al dan niet bestaan
• controle met behulp van steekproeven, onder andere
van een dienstbetrekking.
de eurosteekproef • controlebeleid van de fiscus en de praktijkgevolgen
Nu het aantal voorgenomen onderzoeken stijgt, neemt
daarvan
ook de kans toe dat u en uw klanten te maken krijgen met een boekenonderzoek loon- en premiecontrole door de
Doel
fiscus. Hierop anticiperend is deze praktijkgerichte cursus
Na afloop van de cursus bent u op de hoogte van wat u
ontwikkeld.
wel en juist niet moet doen als u met een onderzoek wordt geconfronteerd. U kent de veranderingen en de nieuwe
Inhoud o.a.
controlemethodiek. Ook weet u welke risico’s er verbonden
• de voorbereiding van, de werkwijze tijdens en de
zijn aan de controle (heffingen en boetes). 8
adequate afronding van een boekenonderzoek loonen premiecontrole
30
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Lonen & Salarissen najaar 2008
Locatie
Data
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
di di do di
Docenten
18 19 9 4
Prijs november december oktober november
Leden: Niet leden:
380 440
Doelgroep Accountants, ervaren assistent-accountants, belastingadviseurs, relatiebeheerders en salarisadministrateurs
Wordt z.s.m. bekend gemaakt Overdrachtsuren Tijd 4 PE-uren 15.00 – 20.00 uur
31
Actuele updates op www.extendum.nl
Personeel & Organisatie
Naast de in deze brochure opgenomen cursussen op het gebied van personeel & organisatie is het ook mogelijk andere cursussen op ditzelfde vakgebied te volgen. Al onze cursussen kunnen bovendien incompany (op uw kantoor) georganiseerd worden. U kunt daartoe contact opnemen met de afdeling Educatie & Training.
De ontwikkeling van het menselijk kapitaal van de onderneming Werknemers vormen het grootste kapitaal van een organisatie. Een goed geolied ‘personeelsapparaat’ levert veel op, zowel kwalitatief als kwantitatief. Investeren in personeel is dan ook zeer aan te bevelen.
Deze cursus richt zich op functioneringstrajecten en ont-
u een personeelsdossier in de figuurlijke zin (hoe volg ik
wikkelingstrajecten om werknemers gezond en fit in de
het functioneren van mijn werknemer?) opbouwen en weet
organisatie te houden. U leert hoe u dergelijke trajecten
u welke juridische middelen beschikbaar zijn wanneer de
opzet en, wanneer het onverhoopt toch nog spaak loopt
onderlinge verwachtingen niet uitkomen. 8
tussen werkgever en werknemer, hoe u op een goede wijze uit elkaar kunt gaan. Inhoud o.a. • het vormgeven en opzetten van functionerings- en ontwikkelingstrajecten • benodigdheden voor een ontslagtraject c.q. ontbindingsprocedure • ontslagvormen • afstemmen ontslagvorming op traject • indeling van het personeelsdossier • wettelijke kaders voor het personeelsdossier (bewaartermijn, privacy) • onderscheid tussen het personeelsdossier en het salarisdossier Doel Na afloop van de cursus bent u in staat handen en voeten te geven aan een personeelsdossier in de praktische zin (wat hoort er in een personeelsdossier thuis?). Tevens kunt
32
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Personeel & Organisatie najaar 2008
Locatie
Data
Drachten Hengelo Veldhoven Zeist
ma wo di do
13 12 18 27
Prijs oktober november november november
Leden: Niet leden:
270 325
Doelgroep
Docenten
Accountants, belastingadviseurs, salarisadministrateurs
Ilon Hemmelder, Cees van Houten
Overdrachtsuren
Tijd
3 PE-uren
15.00 – 18.15 uur
33
Actuele updates op www.extendum.nl
Personeel & Organisatie
Verzuimbegeleiding: een samenwerking tussen salarisadministrateur en MKB werkgever Vragen over zieke werknemers van MKB werkgevers komen vaak binnen bij de salarisadministrateur. Naast het verwerken van de salarisgegevens in het systeem verwacht de MKB werkgever ook vaak adviezen over de zieke werknemer.
Welke vragen moet ik aan de werkgever stellen in het kader van zijn verzuim? Welke instanties moet ik benaderen? Van wie kan de werkgever geld verwachten? In deze praktische cursus wordt antwoord op deze en andere vragen gegeven.
• einde dienstverband tijdens ziekte, wat moet ik als salarisadministrateur nog doen? • waar dien ik rekening mee te houden als de werkgever eigen risicodrager is?
Ook passeren diverse formulieren de revue. Doel Inhoud o.a.
Na afloop van de cursus bent u zich bewust van alle
• Wet verbetering poortwachter
aspecten (arbeidsgehandicapte status, zwangerschap, etc.)
• re-integratiedossier
die van invloed kunnen zijn op het uitkeren van het salaris
• re-integratie 2e spoor; hoe verwerken in de salaris-
aan een zieke werknemer. Tevens kunt u een MKB werk-
administratie?
gever basisadviezen verstrekken over het samenstellen van
• sanctie mogelijkheden werknemer/werkgever
de re-integratiedossiers.
Locatie
Data
Prijs
Drachten Hengelo
ma 13 oktober wo 12 november
Leden: Niet leden:
Veldhoven Zeist
di do
Doelgroep
18 november 27 november
270 325
Docenten
Accountants, belastingadviseurs, salarisadministrateurs
Ilon Hemmelder, Cees van Houten
Overdrachtsuren
Tijd
3 PE-uren
15.00 – 18.15 uur
34
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Personeel & Organisatie najaar 2008
Verzuimbegeleiding: kies het juiste spoor Veel MKB werkgevers worstelen met hun verplichting ten aanzien van hun zieke werknemers. Steeds meer wordt vanuit de overheid de nadruk gelegd op de verantwoordelijkheid van de werkgever om hun zieke werknemer te re-integreren.
Een aantal veel gestelde vragen van MKB werkgevers
Tevens worden er basisdocumenten verstrekt waarmee het
aan de accountant:
voor uw MKB klant nog eenvoudiger is om de re-integratie
• Wat houdt een 2e spoor traject in en moet ik mijn
op de juiste wijze vast te leggen en te komen tot een goed
werknemer daadwerkelijk aan de hand meenemen
re-integratieverslag.
naar een nieuwe werkgever? • Wat hoort er eigenlijk in een re-integratiedossier te zitten?
Inhoud o.a. • Wet verbetering poortwachter
• Moet ik nog steeds mijn werknemer re-integreren als
• re-integratiedossier
ik weet dat zijn arbeidsovereenkomst over twee
• sanctiemogelijkheden voor de werkgever
maanden afloopt?
• einde dienstverband tijdens ziekte, wat moet ik als werkgever nog doen?
Deze en andere vragen worden tijdens deze cursus beantwoord. Unieke kans: laat uw MKB klant(en) bijpraten Deze incompanycursus is een unieke kans om enkele van uw MKB klanten in één sessie bij te (laten) praten over de wijze waarop de zieke werknemer begeleid kan worden naar werk bij de huidige werkgever of naar een andere werkgever.
Docenten
Prijs
Doelgroep
Ilon Hemmelder, Cees van Houten
Op aanvraag, deze cursus wordt incompany aangeboden
Accountants en hun MKB klanten
Losse module Voor de MKB klanten die een verzuimbegeleidingovereenkomst met Extendum hebben bestaat de mogelijkheid om een uitgebreide informatie- en demonstratiesessie over het registratie- en verzuimsysteem bij te boeken. Hierin komen de volgende onderwerpen aan bod: Hoe bouw ik een goed digitaal dossier op? Waar vind ik de formulieren die ik nodig heb voor de Wet verbetering poortwachter? Hoe kom ik aan de verzuimcijfers van mijn totale personeelsbestand? Et cetera.
35
Actuele updates op www.extendum.nl
PE-Arrangementen
PE-arrangement Overname van het (familie)bedrijf Jaarlijks zoeken duizenden familiebedrijven een opvolger. Accountantskantoren worden regelmatig ingeschakeld om bedrijfsovernames te begeleiden. Zij adviseren aan familie en onderneming, waarderen het bedrijf en houden een vinger aan de pols bij andere betrokken adviseurs en eventuele financiers.
Met andere woorden: het accountantskantoor is de spin in het web. Om een goede adviseur te kunnen zijn is dan ook een uitgebreide kennis en ervaring – liefst op diverse terreinen – vereist. Tijdens dit unieke, tweedaagse arrangement leert u de bedrijfsovername (en die van een familiebedrijf in het bijzonder) in alle facetten kennen. Inhoud o.a. • schets van de markt voor bedrijfsovernames in Nederland • de rol van de accountant bij een overname, waaronder het verkoopklaar maken van de onderneming, waardering van de onderneming, financiering en due dilligence • de rol van de belastingadviseur; belicht worden de fiscale gevolgen van overdracht tijdens leven en overgang door overlijden • de rol van de pensioenadviseur, met veel aandacht voor de oudedagsreserve, pensioen in eigen beheer en lijfrentes • de rol van de jurist, waarin aan de orde komen de voorfase (geheimhoudings- en intentieverklaring, due dilligence) en de contractfase (arbeidsrechtelijke aspecten, de feitelijke overdracht) • de emotionele en/of psychologische aspecten van een onderhandelingsproces Doel Na afloop van deze cursus kent u alle ins en outs van de bedrijfsovername, en die van het familiebedrijf in het bijzonder. U bent in staat een overname te begeleiden en ter zake te adviseren. 8
36
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
PE-Arrangementen najaar 2008
Plaats
Locatie
Data
Heeze Hengelo Oranjewoud Zeist Zoetermeer
Kapellerput Conferentiehotel Van der Valk Hengelo Golden Tulip Tjaarda KNVB centrum Zeist Golden Tulip Zoetermeer
do do do do do
11 30 13 27 4
en en en en en
vrij vrij vrij vrij vrij
12 31 14 28 5
december oktober november november september
Docenten
Doelgroep
Gerrit Kroes RA, mr. Bert Alink FB, mr. Sandra Zegers FB, mr. Susanne Kleij, mr. Ruud Boerman, mr. Linda Stienstra, Greg Geurtsen en een ervaren communicatietrainer
Accountants, belastingadviseurs en andere medewerkers die: • klanten begeleiden en adviseren over de overdracht en verkoop van het (familie)bedrijf
Tijd
• klanten begeleiden en adviseren bij de aankoop van nieuwe acitiviteiten
Dag 1: 09.00 - 22.00 uur Dag 2: 09.00 - 16.00 uur Prijs Leden: Niet leden:
Overdrachtsuren 945 1.135
15 PE-uren
37
Actuele updates op www.extendum.nl
PE-Arrangementen
Communicatieve vaardigheden Dag 1: Persoonlijke effectiviteit
en zakelijk schrijven is essentieel. Hetzelfde geldt voor het
“Tijd is de belangrijkste valuta van deze eeuw”. Het efficiënt
schrijven van een adviesbrief of -nota. Hoe kan deze logisch
en effectief benutten van tijd is belangrijk in het werk van
en helder worden opgebouwd?
de accountant. Prioriteiten en doelen stellen zijn daarom essentieel. Het zijn vaardigheden die, door regelmatig trainen, zorgen voor de nodige rust in het werk en dat
Inhoud o.a.
gestelde doelen gerealiseerd worden. Ook uw communicatie is belangrijk als het gaat om time management.
Dag 1
Slim en duidelijk communiceren levert tijdwinst op. Ook
• time management
assertiviteit speelt een rol: nee kunnen zeggen en omgaan
• communicatie
met feedback. Kortom: niet harder werken, maar effectiever
• feedback
werken. Leer uzelf en uw valkuilen kennen.
• assertiviteit • kernkwaliteiten
Dag 2: Professioneel adviseren Beïnvloedend adviseren, daar gaat het om. Welke rollen
Dag 2
als adviseur zijn er en welke zijn het meest effectief bij wat
• adviesrollen
voor soort klanten? Een adviesgesprek is heel anders dan
• adviesgesprekken
een verkoop- of netwerkgesprek. U bent de professional,
• omgaan met weerstanden
maar naast ‘gelijk hebben’ is ‘gelijk krijgen’ belangrijk.
• onderhandelen
Goed omgaan met emoties van anderen in conflict- en
• conflicthantering
weerstandsituaties zorgt voor het verkrijgen van respect en autoriteit. Niet alleen op basis van expertise maar ook
Dag 3
op grond van persoonlijke kwaliteiten. Op die manier
• algemene schriftelijke communicatie voor accountants
wordt een advies sneller en gemakkelijker door de klant
• standaardbrieven voor een adviesnota
geaccepteerd en opgevolgd.
• attentiepunten voor de managementletter
Dag 3: Schriftelijke communicatie
Doel
Naast mondelinge communicatie is adequaat schriftelijk
Na afloop van deze vaardigheidstraining hebt u geleerd
communiceren net zo belangrijk. Of het nu gaat om het
om in uw werk effectief te communiceren, zowel schriftelijk
opstellen van een accountantsverklaring, een -rapport,
als mondeling. Ook kunt u adequaat een adviesgesprek
-verslag of het opstellen van een managementletter, correct
voeren. 8
38
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
PE-Arrangementen najaar 2008
Locatie
Data
Prijs
Spier Den Bosch
do 20, vr 21 en vr 28 november do 2, vr 3 en vr 10 oktober
Leden: Niet leden:
Tijd Dag 1 Dag 2 Dag 3
1.325 1.590
Doelgroep 09.30 - 20.00 uur 09.00 - 16.00 uur 09.30 - 16.30 uur
Accountants in opleiding
Docenten
Overdrachtsuren
Ervaren communicatietrainer(s)
21 PE-uren
39
Actuele updates op www.extendum.nl
Vaardigheden
Nederlandse taal: spelling en grammatica Hoe zit het ook al weer? Moet er nu wel of niet een ‘n’ in pannenkoek? Is het officieel ‘BTW’ of ‘btw’? En hoe vermijdt u fouten met d’s en t’s? De Nederlandse taal is niet altijd even gemakkelijk. Er verandert regelmatig iets. Toch is het belangrijk dat alle medewerkers op een accountantskantoor de Nederlandse taal goed beheersen. Correspondentie moet immers foutloos worden verstuurd.
Deze vaardigheidstraining beoogt de taalvaardigheid van de deelnemers in één dag te verbeteren. Inhoud o.a. • de nieuwe spelling van 1995 en 2005 volgens het Groene Boekje • het gebruik van de tussen-n • woorden los of aan elkaar • gebruik van verwijswoorden (dat en wat, hen en hun, beide en beiden, etc.) • vervoeging van werkwoorden Doel Na afloop van deze vaardigheidstraining bent u geheel op de hoogte van de huidige spellingsregels en geldende grammatica. U maakt geen storende spel- en stijlfouten meer.
Locatie
Data
Prijs
Zeist
vr 14 november
Leden: Niet leden:
425 475
Tijd
Voor beide cursussen Nederlandse taal:
9.30 - 17.00 uur
Leden: Niet leden:
Docenten
Doelgroep
Ervaren communicatietrainer
Assistent-accountants, medewerkers secretariaat
40
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
775 875
Vaardigheden najaar 2008
Nederlandse taal: zakelijke correspondentie Als medewerker van een accountantskantoor is het belangrijk om correct en klantvriendelijk te schrijven. Denk aan een zakelijke brief naar een van uw cliënten, maar bijvoorbeeld ook aan een reactie op een klacht.
In deze vaardigheidstraining leert u eigentijds en creatief te formuleren. Dat gebeurt aan de hand van instructies, voorbeelden en oefeningen, met uw eigen brieven en teksten als basis. Uiteraard besteden we ook aandacht aan zinsbouw en grammatica. Inhoud o.a. • het centraal stellen van de lezer • de opbouw van een zakelijke (advies)brief • eigentijds en creatief formuleren • vormgeven van correspondentie Doel Na afloop van deze vaardigheidstraining heeft u de kwaliteit van uw zakelijke correspondentie verbeterd. U weet hoe u een brief opbouwt. Daarnaast kunt u klantgerichter formuleren en weet u hoe u uw brieven afstemt op uw doel en doelgroep.
Locatie
Data
Prijs
Zeist
vr
Leden: Niet leden:
21 november
425 475
Tijd
Voor beide cursussen Nederlandse taal:
9.30 - 17.00 uur
Leden: Niet leden:
Docenten
Doelgroep
Ervaren communicatietrainer
Assistent-accountants, medewerkers secretariaat
775 875
41
Actuele updates op www.extendum.nl
Incompany
Incompany: PE-uren binnenhalen op uw eigen kantoor? • (Reis)tijd en geld besparen? • Interne betrokkenheid en motivatie verhogen? • Zelf de onderwerpen van de cursussen bepalen? Overweegt u dan de incompanycursussen van Extendum. Praktijkgericht, bij u op kantoor, afgestemd op uw situatie, uzelf en/of uw medewerkers.
• Extendum kan elke cursus of een combinatie van cursussen toespitsen op uw wensen. • U bespaart reistijd en reiskosten doordat de cursus wordt verzorgd bij u op kantoor of op een locatie naar uw eigen keuze. • De cursus vindt plaats in uw eigen omgeving en met uw eigen collega’s. Dit verhoogt de betrokkenheid van de deelnemers. • Een incompanycursus is goedkoper dan meerdere medewerkers van hetzelfde kantoor te laten deelnemen aan een cursus met een open inschrijving. • Zoals u van Extendum bent gewend, ontvangt u ieder halfjaar een overzicht van de PE-punten die u heeft behaald. Ook de PE-punten die u haalt door deel te nemen aan een incompanycursus staan hier automatisch op vermeld. • U bepaalt, in overleg, zelf de grootte en samenstelling van de deelnemersgroep. Om u een idee te geven volgt hieronder een overzicht van mogelijke incompanycursussen: • Fiscale aspecten van onroerende zaken • Implementatie handboek
• Fiscale boete voor de adviseur
• Externe verslaggeving
• Nieuwe regelgeving personenvennootschappen
• Overname van het (familie)bedrijf
• Arbeidsrechtelijke valkuilen
• Praktische uitvoering controleopdrachten
• De ontwikkeling van het menselijk kapitaal van de
• Controleaanpak en risicoanalyse in het MKB • Voorbereiding van uw klant op wettelijke controle
42
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
onderneming • Successiewetgeving en bedrijfsopvolging 8
Incompany najaar 2008
Prijzen De prijs van een incompanycursus is afhankelijk van de duur ervan:
Leden < 3 uur 3 - 5 uur 5 - 7 uur
Niet-leden 1.180 1.575 1.970
< 3 uur 3 - 5 uur 5 - 7 uur
1.415 1.890 2.365
Natuurlijk zijn deze prijzen inclusief reistijd en studiematerialen. Reiskosten (€ 0,28 p/km) en btw worden apart in rekening gebracht. Om de kwaliteit van de cursus te waarborgen gaat Extendum uit van een maximale groepsgrootte van 20 deelnemers. Wilt u een groter aantal medewerkers laten deelnemen, dan overleggen wij graag met u.
Maatwerk Extendum heeft een ruim en gevarieerd aanbod van cursussen voor alle doelgroepen en functies binnen de accountancy. Toch kan uw vraag net iets anders zijn waardoor het reguliere cursusaanbod hier niet (geheel) op aansluit. In dat geval kunt u zelf een cursus of training (laten) samenstellen met een door u bepaalde inhoud. Extendum is namelijk specialist in maatwerk.
Uw cursus en/of opleidingswensen bespreken wij graag
situatie en wensen. Ons motto ‘vandaag trainen, morgen
met u. Uitgangspunt hierbij is steeds dat de cursus of het
toepassen’ sluit hier perfect op aan.
opleidingstraject volledig is afgestemd op uw specifieke
43
Actuele updates op www.extendum.nl
Incompany
Ontbijt- en lunchsessies op uw eigen kantoor Met het volgen van de actualiteiten op uw vakgebied bent u veel tijd kwijt. Om tijd te besparen biedt Extendum de oplossing voor u: ontbijt- en lunchsessies. Korte en krachtige sessies op uw eigen kantoor waarin u in twee uur wordt bijgepraat over de laatste ontwikkelingen op uw vakgebied of een door u aangedragen onderwerp. Deze sessies worden tijdens het ontbijt tussen 8.00 uur en 10.00 uur of tijdens de lunch tussen 11.30 uur en 13.30 uur gegeven.
Er zijn diverse vakgebieden en onderwerpen waaruit u
Uiteraard kunt u ook zelf een onderwerp aandragen.
een keuze kunt maken, bijvoorbeeld:
Extendum bespreekt graag met u de mogelijkheden voor uw kantoor. Neem hiervoor gerust contact op met onze
• belastingplan 2009 • fiscale eindejaarstips • actualiteiten op diverse vakgebieden
44
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
afdeling Educatie & Training.
Incompany najaar 2008
Ondernemersavond(en) Extendum ondersteunt u ook graag in het relatiebeheer met uw cliënten, bijvoorbeeld door het organiseren van een ondernemersavond speciaal gericht op uw cliënten en de branche waarin zij werkzaam zijn. Tijdens een ondernemersavond stellen inspirerende sprekers actuele en vaktechnische onderwerpen aan de orde. Gepaard met de nodige humor zijn uw cliënten na afloop van deze avond weer bijgepraat op hun vakgebied.
Een ondernemersavond biedt uw kantoor veel voordelen:
• De betrokkenheid van uw cliënten is hoog, aangezien ontwikkelingen worden besproken op het eigen
• U bindt en boeit uw cliënten door hen te voorzien van informatie, adviezen en tips waarmee zij concreet kunnen inspelen op hun dagelijkse praktijk.
vakgebied. • Alle communicatie wordt ontwikkeld uit naam van uw kantoor.
• U bespaart tijd doordat de organisatie van de ondernemersavond volledig in handen is van Extendum. • Uw cliënten zijn na deze avond weer volledig op de hoogte van recente ontwikkelingen op hun vakgebied.
Extendum bespreekt graag met u de mogelijkheden voor uw kantoor. Neem hiervoor gerust contact op met onze afdeling Educatie & Training.
45
Actuele updates op www.extendum.nl
Voorwaarden en contact
Voorwaarden Inschrijving en annulering
Permanente educatie
In verband met de maximale groepsgrootte wordt bij 20
Onze trainingen zijn opgesteld conform de richtlijnen zoals
deelnemers in overleg een extra trainingsdatum en/of
afgegeven door het bestuur van de NOvAA en het NIVRA.
-locatie gepland. Deze nieuwe datum en locatie worden
Bij iedere training staat de trainingsduur vermeld.
vermeld op onze website. De FB en het CB hebben op basis van hun richtlijnen aan Wij behouden ons het recht voor om bij onvoldoende
veel van onze trainingen PE-uren toegekend.
deelname een training geen doorgang te laten vinden. De deelnemers worden hiervan tijdig op de hoogte gesteld
Om u periodiek te informeren over het saldo aan behaalde
en – indien mogelijk – in de gelegenheid gesteld om de
PE-uren verstrekken wij ieder halfjaar een overzicht van de
training op een andere datum en/of locatie te volgen.
deelgenomen trainingen van onze deelnemers.
Inschrijving geschiedt op volgorde van binnenkomst. Voor meer informatie over de toekenning van PE-uren kunt Indien minimaal acht deelnemers uit eenzelfde regio zich
u contact opnemen met de afdeling Educatie & Training.
hebben ingeschreven voor een training waarvoor geen locatie en datum is gepland zullen wij de training toch in dezelfde regio laten plaatsvinden, zodat uw reistijd tot een minimum beperkt blijft. Uiteraard is het altijd mogelijk om bij verhindering (kosteloos) een plaatsvervang(st)er te laten deelnemen. Bij annulering binnen twee weken voor aanvang van de training bent u 50% van de prijs verschuldigd. Bij annuleringen binnen een week bent u de gehele trainingsprijs verschuldigd. Prijzen Prijzen zijn exclusief btw en eventuele naslagwerken,
Contact
inclusief koffie/thee, eventuele lunch en hand-out. Als naslagwerk worden gerenommeerde boeken uitgereikt. Afhankelijk van de training wordt per deelnemer of per kantoor een exemplaar verstrekt. Eventuele
Extendum (afdeling Educatie & Training)
prijswijzigingen zijn voorbehouden. Voor incompanytrainingen dient de opdrachtgever zelf voor locatie,
telefoon (030) 691 70 15
consumpties en visuele hulpmiddelen zorg te dragen.
fax
(030) 691 58 29
e-mail
[email protected]
Facturering Facturering vindt plaats voorafgaande aan de training.
46
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
www.extendum.nl
Inschrijfformulier najaar 2008
Inschrijfformulier Kantoorgegevens + eerste deelnemer Naam training Locatie/datum training Kantoor Contactpersoon dhr/mevr Adres/postcode/plaats Telefoon
E-mail
Ondertekening
Datum
Tweede en volgende deelnemer(s) (svp volledige naam en voorletters invullen, inclusief titulatuur) Dhr/mevr
Dhr/mevr
Dhr/mevr
Dhr/mevr
c
Wij willen graag dat Extendum contact met ons opneemt om de mogelijkheden te bespreken.
Inschrijving online www.extendum.nl e-mail
[email protected]
fax postadres
(030) 691 58 29 Postbus 441, 3700 AK Zeist
Annulering Uiteraard is het altijd mogelijk om bij verhindering (kosteloos) een plaatsvervang(st)er te laten deelnemen. Bij annulering binnen twee weken voor aanvang van de training bent u 50% van de prijs verschuldigd. Bij annuleringen binnen een week bent u de gehele trainingsprijs verschuldigd. Wij behouden ons het recht voor om bij onvoldoende deelname een training geen doorgang te laten vinden. De deelnemers worden hiervan tijdig op de hoogte gesteld en - indien mogelijk - in de gelegenheid gesteld om de training op een andere datum en/of locatie te volgen. Inschrijving geschiedt op volgorde van binnenkomst.
47
Actuele updates op www.extendum.nl
Extendum, dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
dé brancheorganisatie voor accountantskantoren in het MKB
Zeist (hoofdvestiging)
Drachten
Hengelo
Veldhoven
Dalweg 48
Ampèrelaan 1h
Welbergweg 21
De Plank 100
3707 BJ Zeist
9207 AM Drachten
7556 NL Hengelo
5504 ED Veldhoven
Postbus 441
Postbus 600
Postbus 2118
3700 AK Zeist
9200 AP Drachten
5500 BC Veldhoven
telefoon
(030) 691 70 15
(0512) 58 98 70
(030) 691 70 15
(040) 255 34 56
fax
(030) 691 58 29
(0512) 58 98 71
(030) 691 58 29
(040) 255 79 87
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
www.extendum.nl
Deze uitgave is met grote zorg samengesteld. Voor eventuele onvolkomenheden kunnen wij geen aansprakelijkheid aanvaarden. Druk- en zetfouten voorbehouden.
adres postadres
e-mail