Energiebesparing in de bouw - Overheidsbeleid - Wettelijke kaders - Praktische omzetting Bijdragen van: ing. W.Baartman ir. J.Ouwehand
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Wetgeving en overheidsbeleid Transitie naar een duurzame energiehuishouding Transitiepaden: •Duurzame mobiliteit •Groene grondstoffen •Ketenefficiency •Nieuw gas •Duurzame elektriciteitsvoorziening •Gebouwde omgeving
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Wetgeving en overheidsbeleid Doelstelling energietransitie: Geheel duurzame energievoorziening in 2050 in Nederland De Energietransitie is de planontwikkeling om te komen tot beleidsvoorstellen voor: •Emissiereductie van broeikasgassen •Vermindering inzet van fossiele brandstoffen •Gebruik duurzame energiebronnen •Energiebesparing •Innovatie in nieuwe technieken •Betaalbaarheid van energie Energiesparendes Bauen & Sanieren
Wetgeving en overheidsbeleid Regeeraccoord CO2-reductieplan regeeraccoord (2007) Doelstelling bij economische groei 2 %/jaar tot 2020 - Emissie broeikasgassen
- 30 %
- Jaarlijkse energiebesparing
2%
- Aandeel hernieuwbare energie
20 %
N.B.: nadere uitwerking volgt in energietransitiedoelstellingen
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Wetgeving en overheidsbeleid CO2-reductieplan volgens SE-scenario t.o.v. 1990 (advies MNP febr. 2007) Beleidsterrein
Mton
2020 Industrie en energie
21
Huishoudens excl. elektriciteit
4
Verkeer
9
Land- en tuinbouw
2
Handel, diensten overheid
3
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Wetgeving en overheidsbeleid Implementatie EPBD Gebouwde Omgeving (GO) Doel: prikkel tot meer besparing Woningbouw • Nieuwbouw: EPC< 0,8; berekening volgens NEN. • Bestaande bouw: Energiecertificaat en label; onderzoek en berekening volgens gecertificeerde methode. Utiliteitsbouw • Nieuwbouw: EPC afhankelijk van gebruiksfunctie; berekening volgens NEN. • Bestaande bouw: Energiecertificaat en specifieke eisen bij verbouwing volgens EPBD; onderzoek en berekening volgens gecertificeerde methode. Energiesparendes Bauen & Sanieren
Wetgeving en overheidsbeleid Doelstellingen energetische renovatie bestaande woningbouw Voorstel Platform Energietransitie Gebouwde Omgeving (PEGO) om jaarlijks: •300.000 woonhuizen: isolatie en ketelvervanging, waarvan •
100.000 particulier woonbezit
•
100.000 woningbouwvereniging
•
100.000 overige woningen particuliere huursector
•5000 – 6000 hoogniveau renovatie
Besluitvorming regering naar verwachting 14 juni 2007 Energiesparendes Bauen & Sanieren
Wetgeving en overheidsbeleid Subsidieregelingen stand 13.05.07 Particuliere woningen geen subsidies voor duurzame energie en energiebesparing •Woningbouwverenigingen beperkt: Unieke Kansenregeling(UKR), 40% over de onrendabele top •Particuliere woningverhuurders: UKR en EIA •UKR-biobrandstoffen: Efficiënt en Groen Gas
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Energiemarkt en beleid Geliberaliseerde energiemarkt Wettelijke kaders: •Elektriciteitswet van 1998, herzien 2004 •Gaswet van 1998, herzien 2004
Hoofdtransportnet elektriciteit en aardgas: •Elektriciteit > 150 kV netbeheerder Tennet •Gasnet > 40 – 80 bar netbeheerder Gasunie
Regionale transport- en distributienetten: •Elektriciteit en gas regionaal en lokaal particuliere distributiebedrijven (Essent, Continuon, Eneco, Delta, Cogas, etc.). Energiesparendes Bauen & Sanieren
Energiemarkt en beleid Levering van elektriciteit en gas Grootschalig elektriciteit industrieel: •Volledig vrije markt, aparte meter voor teruglevering.
Kleinschalige productie van elektriciteit: •< 3 kW via de kWH-meter (terugdraaien); geen vergoedingen. •> 3 kW vrije onderhandeling; aparte meter.
Kleinschalige productie Groen Gas: •onbekend Energiesparendes Bauen & Sanieren
Practische omzetting Enige aspecten 1 Energiebesparende regelgeving 2 Nederlandse woningen, soort en energiegebruik
Energiesparendes Bauen & Sanieren
1 Geschiedenis regelgeving energiezuinigheid van woningen Voor 1971 : geen regelgeving energiezuinigheid 1971: dakisolatie met minimale R=0,5 [m2k/W] 1995: invoering EPN, kengetal voor totale jaarenergiegebruik van gebouw of woning. 2000: aanscherping EPC 2003: aanscherping EPC Geldt alleen voor Nieuwe woningen!
Energiesparendes Bauen & Sanieren
1 Energiebesparende regelgeving Onderscheid voor: Nieuwbouw Renovatie / Verbouwing / Uitbouw
• •
Energiesparendes Bauen & Sanieren
1 Regelgeving volgens Bouwbesluit Regels hebben betrekking op: Thermische isolatie Beperking luchtdoorlatendheid Bepaling energieprestatiecoëfficiënt
• • •
Geldt bij nieuwbouw!
Energiesparendes Bauen & Sanieren
1 Nieuwbouw Nederlandse regelgeving
• Energie Prestatie Coefficient (EPC); kengetal voor totale jaarenergiegebruik van gebouw of woning. • Voor woningen (EPW) of utiliteit (EPU) • Woning: EPC= berekend jaarverbruik van fossiele energie. schilopp.+ gebruiksopp. • Verplicht sinds 1995, regelmatig aangescherpt
Energiesparendes Bauen & Sanieren
1 Verbouwing /renovatie Duitse regelgeving Bestaande gebouwen en installaties. Enige punten:
• Geen eis als minder dan 20% van gevel(delen) veranderd wordt. • Grotere veranderingen volgens eisentabel (enev-tekst bijlage1;tabel1) • Bij meer dan 30m² vergroting geldt nieuwbouweis. • Verwarmingsketels van voor okt 1978 moeten voor dec 2006 vervangen zijn door moderne energiezuinige typen. • Verliezen door ongeïsoleerde leidingsystemen verplicht minimaliseren. • Niet begaanbare, wel bereikbare zolderruimten moet voor eind dec 2006, onder voorwaarden uiterlijk dec 2008 geisoleerd worden met minimaal R=3,3 m²k/W.
Energiesparendes Bauen & Sanieren
1 Verbouwing / renovatie Nederlandse regelgeving
• Aanbouw of verbouw moet minimaal van dezelfde energiebesparende kwaliteit zijn als de bestaande toestand. • Bij gehele renovatie geldt dezelfde energiebesparende regelgeving als bij nieuwbouw • Bepalingen worden gecontoleerd door bouwvergunning verlenende instantie (B&W)
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Woningen in Nederland: renovatiepotentiaal Het woningbestand in Nederland 16 referentiewoningen gedefiniëerd
(bron senternovem)
• Typologiëen en energie-kenmerken • Mogelijke verbeteringen • Aantallen per soort (indicatie voor renovatiemarkt
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Typologieën en energie-kenmerken Gegevens van elke referentiewoning. (bron senternovem)
• Beschrijving • Aantallen, eigendomverhouding, bewoning • Bouwtekening • Maten • Bouwkundige aspecten • Energie: verbruik en index • Mogelijke energiebesparing
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Index Index is kengetal . Ontwikkeling van index: ingegeven onderzoek is de schaal van 0,5 tot 1,5 of slechter. Bij de ontwikkeling van EPA is de index veranderd naar 0,5 tot 3 of slechter. (Wordt de norm voor EPBD, woninglabeling) Er bestaat ook een puntensysteem; 5= zeer goed, 1 is zeer zwak Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Typologiëen en energiekenmerken De in de tabel getoonde referentiewoningen zijn geanalyseerd op
• Bouwkundige en • Energiezuinige kenmerken
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Gegeven tekeningen (een voorbeeld)
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Gegeven tekeningen
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Voorbeeld referentiewoning Aanwezige isolatiewaarden van de referentiewoning
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Voorbeeld referentiewoning Overzicht resultaat:
Mogelijke energiebesparingen (nog in guldens) EI=energie-index Zeer zuinig: EI=0,5 Ongeïsoleerd: EI=1,5 Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Mogelijke verbeteringen
Grafiek toename isolatiegraad
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Mogelijke verbeteringen
Verbeteringen verdeeld over bouwjaren van woningen
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 mogelijke verbeteringen
Verdeling isolatiegraad naar eigendomsverhoudingen
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 mogelijke verbeteringen Er is veel bekend over trends in energetische renovatie. Toename isolatiegraad Verbeteringen soorten woningen Aandeel isolatieglas, waar in de woning, soort eigenaar. Verdeling Cv-ketels / typen. Verdeling soorten warmwaterapparaten Trend verbetering energetische kwaliteit naar soort eigenaar Effect van actieve en passieve systemen
• • • • • • •
Energiesparendes Bauen & Sanieren
2 Mogelijke verbeteringen Relatie elektriciteitsverbruik naar woningtype en inkomen
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Eerste conclusies
•Overheids-stimulatie lijkt weer toe te nemen, er zijn nog geen grote besluiten genomen. •Er is veel bekend over soorten en aantallen te verbeteren woningen. •De effecten van energetische renovatie zijn per woningtype bekend. •De effecten van toepassing van actieve en passieve technieken zijn per woningtype bekend.
Energiesparendes Bauen & Sanieren
Bronnen. VROM: publicatie: energiebesparing in de woning. Senternovem: publicatie: referentiewoningen bestaande bouw. Senternovem: publicatie: voorbeeldwoningen bestaande bouw. EnEV: EnergieEinsparVerordnung 2006
Energiesparendes Bauen & Sanieren