EDITIE 2012

DE BROUWERS VAN MORGEN MAGAZINE NEDERLANDSE BROUWERS / EDITIE 2012

Colofon De Brouwers van Morgen is het duurzaamheidsmagazine van Nederlandse Brouwers. In deze eerste editie doet het magazine verslag van de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid & ketenbeheer, verantwoorde bierconsumptie en bier & economie in de Nederlandse biersector. Een uitgave van:

Nederlandse Brouwers

Dagelijkse Groenmarkt 3-5

Postbus 179 / 2501 CD Den Haag

T 070 – 3180710

www.nederlandsebrouwers.nl Realisatie en productie: Birdy Publishing BV,

Daltonstraat 11 / 3335 LR Zwijndrecht.

Telefoon 078 – 610 55 10. Fax 078 – 610 31 41.

E-mail: [email protected]

www.birdypublishing.nl Met dank aan:

Alle redacteurs / partijen die hun bijdrage

aan dit magazine hebben geleverd.

Fotografie:

Bill de Kimpe, Rob Oostwegel e.a.

Vormgeving/lay out:

Rob Hofland

Drukwerk: Deltahage Oplage:

5.000 exemplaren

De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk Disclaimer: worden gesteld voor eventueel geleden schade door onverhoopte foutieve vermelding in dit magazine. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voorwoord

In de jaren 50 hadden de brouwers een gezamenlijke campagne onder de naam: Het bier is weer best!. Vandaag de dag hebbe we dergelijke campagnes niet meer, maar de boodschap is nog steeds actueel. Vele brouwers brouwen hier in Nederland een prachtig natuurproduct. Ieder op zijn of haar geheel eigen wijze, maar zonder uitzondering met veel zorg. Niet alleen voor het product, maar ook voor mens en maatschappij. Daarin lopen brouwers voorop. Dat dat zo is, bewijst het magazine dat voor u ligt.

In dit eerste duurzaamheidsmagazine van Nederlandse Brouwers

van de inspanningen zien we in de internationale water- en

komen de leden van Nederlandse Brouwers, onze relaties en

energiebenchmark die onze sector om de vier jaar uitvoert. Hieruit

stakeholders zélf aan het woord. Ze doen dit op de thema’s:

blijkt dat de we steeds efficiënter en duurzamer produceren

verantwoorde bierconsumptie, duurzaamheid & ketenbeheer

en ook dit jaar verwachten we een verdere verbetering in de

en bier & economie. En zoals dat hoort in een magazine

resultaten.

worden interviews en achtergrondteksten afgewisseld met veel

Ook in het kader van de meerjarenafspraken

beeldmateriaal. Lezen wordt zo een waar ‘lust voor het oog’.

energieefficiencyverbetering behoren de brouwers tot de

Precies zoals het bij de biersector hoort.

koplopers van de Nederlandse industrie.

Economische bijdrage van de sector

Verantwoorde bierconsumptie

De biersector is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse

De brouwers staan voor verantwoorde bierconsumptie. Bier

economie. We hebben in ons land meer dan 120 bierbrouwers die

wordt met zorg gebrouwen en verdient het om met aandacht

samen verantwoordelijk zijn voor de werkgelegenheid (direct en

van genoten te worden. Verantwoorde bierconsumptie betekent

indirect) van zo’n 77.100 mensen en een toegevoegde waarde van

dus ook soms niet drinken. Dat geldt voor jongeren onder de 16

zo’n 2,8 miljard euro.

jaar, maar ook in andere specifieke gevallen, zoals bij zwangere

Ook in 2011 hebben de brouwers weer een belangrijke bijdrage

vrouwen of bij verkeersdeelname. In dit magazine wordt het

geleverd aan de Nederlandse economie. De consumptie per hoofd

thema door diverse betrokkenen belicht. Internationaal onderzoek

van de bevolking zal in 2011 vergelijkbaar zijn met die in 2010

van onafhankelijke wetenschappers toont aan dat het de goede

(ongeveer 72 liter per persoon). Daarbinnen is alcoholarm en

kant op gaat in Nederland. Jongeren beginnen later met drinken

alcoholvrij bier nog steeds met een sterke opmars bezig.

en drinken minder en ouders stellen gelukkig steeds vaker

De economische bijdrage komt echter niet als vanzelf. De

strenge regels voor jongeren onder de 16 jaar. Dat is een goede

Nederlandse economie is een open economie. Als grootste

ontwikkeling.

wereld, profiteren we daar ook van. De keerzijde is dat door

Helaas is er echter ook een groep (met name jongeren) die

grote verschillen in accijnzen tussen Nederland en de

op een excessieve manier alcohol drinkt. Dit kunnen we niet

buurlanden (de accijns in Nederland is 3,5! keer zo hoog als in

laten passeren en daar ligt een belangrijke uitdaging voor de

Duitsland) de bierbrouwers steeds vaker tegen het fenomeen

komende jaren om ook deze groep te bereiken. Maar, anders

bieraccijnstoerisme aanlopen. Illegale import van bier waarover

dan sommigen willen doen geloven, blijkt uit onafhankelijke

in Nederland geen accijns wordt betaald. Gelukkig realiseert de

internationale statistieken dat de Nederlandse jeugd niet de

overheid zich dit en heeft met de brouwers afspraken gemaakt om

zuipschuit van Europa is. Het Nederlandse model van overleg

dit terug te dringen.

tussen bedrijfsleven, overheid en stakeholders is uniek in de wereld en leidt tot resultaten. Wat ons betreft dus een prima basis

Duurzaamheid en ketenbeheer

om op verder te bouwen.

Verder laat de Nederlandse Biersector in dit magazine zien

Al met al dus mooie thema’s die vanuit verschillende

een milieubewuste voorloper te zijn. Centraal staat een brede

invalshoeken worden belicht. De verhalen spreken allemaal voor

verduurzamingsagenda met oog voor people, planet en profit

zich. Rest mij nog een woord van dank uit te spreken aan een

en concrete projecten in de gehele keten, oftewel van graan tot

ieder die aan dit magazine heeft meegewerkt en wens ik u veel

kraan.

leesplezier toe!

Zo werken brouwers aan duurzame teelt van grondstoffen, efficiënt water- en energiegebruik en nemen ze hun

Hans Wiegel

verantwoordelijkheid in sociale projecten. Het resultaat

Voorzitter Nederlandse Brouwers

DE BROUWERS VAN MORGEN 2012

bierexporteur van Europa en één van de grootste in de

1

INHOUD

2

4 10 14 17 18 20 23 24 26 30 32 34 36

Cees-Jan Adema, directeur Nederlandse Brouwers

WE HEBBEN EEN GEMEENSCHAPPELIJKE AGENDA Peter De Wolf, STIVA:

DRIE SLEUTELS VOOR SUCCES John Halmans, algemeen directeur Gulpener Bierbrouwerij

WAARDE CREÉREN VOOR DE HELE OMGEVING Joke Jacobs, GGZ Friesland

KNOW THE SIGNS!

Godfried Meijer, voorzitter NIBEM

WERKEN AAN EEN DUURZAME KETEN Jan-Renier Swinkels, directievoorzitter Bavaria

DE IJSVOGEL IS ONZE MASCOTTE

WIJZIGINGEN DRANK- EN HORECAWET OP KOMST Koen van Berlicum, Category Manager, Jan Linders Supermarkten

BIER DICHTER BIJ MENSEN BRENGEN

Philip de Ridder, algemeen directeur Heineken Nederland

EFFICIENCY COMBINEREN MET DUURZAAMHEID Mikel en Orson de Jongh, café De Beyerd Breda

DUURZAAMHEID IN EEN 174-JARIG FAMILIEBEDRIJF Harry Meens, Alfa Brouwerij Schinnen

WIJ POMPEN ALLES TERUG IN DE NATUUR Jan Walburg, voorzitter Trimbos-instituut

ER WORDT ECHTE VERANTWOORDELIJKHEID GEDEELD Linda van der Eijck, Directeur Veilig Verkeer Nederland

BOB IS VAN IEDEREEN

39 42 44 46 48 50 53 56 58 62 64 66 68

Veertien Twentse gemeenten werken samen

HAPPY FRIS?! VIER JAAR LANG PREVENTIEF Manisha Thakker, CEO InBev Nederland BV

DUURZAAMHEID IS NU TOP-OF-MIND Trendwatcher Hans Steenbergen

VAN DORSTIGE MENS NAAR PROEVENDE MENS Paul Joosten, Lindeboom Brouwerij Neer

OVER SJÖTTERIE EN GASTRONOMIE

EERSTE WEEK VAN HET NEDERLANDSE BIER Henk Heinhuis, directeur Stichting Veldleeuwerik

VAN VINK NAAR VELDLEEUWERIK

CONSUMPTIE ALCOHOLVRIJ EN -ARM BIER STIJGT OPVALLEND Carine Arts, Budelse Brouwerij

STREEKPARELS IN DE BUDELSE BIERPAREL Kennisinstituut Bier

BIER KAN ONDERDEEL ZIJN VAN GEZONDE LEVENSSTIJL Tom Verhaegen, algemeen directeur Koninklijke Grolsch

GROEN, GROENER... GROLSCH

Marjolijn Sonnema, Ministerie van VWS

ONVERANTWOORDE ALCOHOLCONSUMPTIE TEGENGAAN Anne-Marth Vrind, directeur Drankenpallet Beheer Nederland B.V.

KUNSTSTOFPALLETS, CRADLE TO CRADLE

Ronde tafelgesprek met vier duurzaamheidsexperts

WE ZIJN DUURZAMER DAN WE VERTELLEN



DE BROUWERs VAN MORGEN

3

Alweer anderhalf jaar is Cees-Jan Adema directeur van Nederlandse Brouwers, de overkoepelende organisatie van de acht grootste brouwerijen in Nederland. Adema, die een verleden heeft in de wereld van voedingsmiddelen en frisdranken, is onder de indruk van de biercultuur in Nederland: “Ik vind dat de sector zoveel moois te vertellen heeft, wat heel veel mensen nauwelijks bereikt.” Een monoloog van de man die staat voor een biersector in beweging, een branche met passie.

“De biersector leent zich voor verhalen

aan ieder van de leden. Maar de variëteit

en beelden. In eerste instantie is dat

levert dynamiek op. Uiteindelijk hebben

een verantwoordelijkheid voor de

we het allemaal over het prachtige

bierbrouwers zelf. We kunnen en moeten

product bier. De consument is niet

meer vertellen over het product bier en de

geïnteresseerd in groot versus klein, die

achtergrond, meer begrip creëren. Of het

wil diversiteit. Daarom vinden ook wij de

nu gaat om pils of speciaalbier, om grote

ontwikkeling van de opkomst van vele

of kleine brouwerijen, de Nederlandse

kleine brouwerijen met nieuwe bieren in

biercultuur staat op een enorm hoog

Nederland zo positief. De steeds grotere

niveau, ook internationaal. Bier heeft een

keuze in biertypen, inclusief wel of geen

natuurlijk karakter, maar voor te veel

alcoholhoudend bier, is een aanwinst voor

consumenten is het een eindproduct,

het biersegment. We hebben als biersector

waarvan men zich onvoldoende realiseert

echt iets te bieden.”

wat een mooie grondstoffen erin zitten. Bier is een product met emotie. Ik zie een

Werkgelegenheid

4

Cees-Jan Adema, directeur Nederlandse Brouwers

WE HEBBEN EEN GEMEENSCHAPPELIJKE AGENDA

sector werken. Dat maakt ook voor mij het

“Het is belangrijk dat je als sector bezig

werken in de bierwereld heel bijzonder.

bent met lange termijn-ontwikkelingen,

Bij Nederlandse Brouwers mag ik acht

maatschappelijke ontwikkelingen en een

leden vertegenwoordigen. AB InBev,

goede balans tussen bedrijfseconomische

Alfa, Bavaria, Budels, Grolsch, Gulpener,

doelen en je rol in de maatschappij.

Heineken en Lindeboom. Allemaal

Wij creëren veel werkgelegenheid, in

schitterende ondernemingen, geen enkel

de sector zelf en in de gehele keten er

lid is hetzelfde. Ieder brouwt op zijn

omheen. Er zijn zo’n 6.750 mensen direct

eigen manier, maar toch hebben we die

werkzaam in de biersector en indirect

gemeenschappelijke agenda. Met z’n allen

bieden wij werk aan zo’n 77.000 mensen in

vinden we dat we op de lange termijn

Nederland die ergens in de keten een rol

bier moeten kunnen blijven brouwen en

spelen om de consument van een mooi

verkopen. De invulling van dat beleid is

glas bier te kunnen laten genieten. Het



enorme passie bij mensen die in deze

5

‘‘

Eén ding is zeker: als Nederlandse Brouwers blijven wij verre van de dagelijkse operatie in de brouwerijen zelf.

’’

belang voor de economie is dus groot.

manieren kunnen worden ingevuld en

Als brouwsector dragen we met zo’n 2,8

aangevlogen. Ik ervaar dat proces als heel

miljard euro bij aan toegevoegde waarde.

waardevol. We kunnen dan ook met trots

Dan is het belangrijk dat je je ook kunt

constateren dat de Nederlandse brouwers

verantwoorden over hoe mensen met je

behoren tot de koplopers op het gebied

product omgaan. Geen enkele brouwer

van Duurzaamheid. In de biersector

gelooft in een business case gebaseerd

als geheel gebeurt er gigantisch veel.

op onverantwoorde alcoholconsumptie.

Tijdens de vergaderingen met onze leden

De echte ‘drive’ van de brouwers is hoe

hebben we een aantal speerpunten.

je verantwoord omgaat met alcohol. Dat

Verantwoorde bierconsumptie is een

zit er intrinsiek in. Als is het alleen maar

van de hoofdonderwerpen, evenals

omdat al die medewerkers zelf vaak

duurzaamheid en ketenbeheer. Niet alleen

ook ouders zijn en weten hoe belangrijk

voor de brouwerijen zelf, maar met alle

verantwoorde bierconsumptie is.”

partners. Daarom is een samenwerking met het Nederlands Instituut voor Brouwgerst, Mout en Bier (NIBEM) bijvoorbeeld zo bijzonder. Daarin werkt de

“Op het gebied van duurzaamheid en

gehele keten van teler tot en met brouwer

ketenbeheer hebben we een belangrijke

samen om onder meer onderzoek te doen

rol. Ieder doet dat op zijn eigen manier.

naar geschikte brouwgerstrassen voor

Daarbij is de invulling afhankelijk van

de Nederlandse teler. Maar ook andere

de omvang. De ene brouwerij heeft meer

randvoorwaarden worden besproken,

mogelijkheden om grondstoffen lokaal

zoals de recente ontwikkeling rond de

in te kopen, ook wel ‘local sourcing’

accijnzen en administratieve lasten. Eén

genoemd. Terwijl de andere meer grip

ding is zeker: als Nederlandse Brouwers

heeft op de totale logistieke keten. Het is

blijven wij verre van de dagelijkse operatie

onze taak, als Nederlandse Brouwers, een

in de brouwerijen zelf. Dit geldt ook voor

kader neer te leggen waarin we laten zien

de commerciële onderwerpen. Dat is aan

hoe we als brouwers gemeenschappelijk

de leden zelf.”

werken aan een beter milieu. Een kader

Publiek private samenwerking


waarbinnen thema’s op verschillende

“Verantwoorde bierconsumptie is een

6

gezien van het aantal verkeersdoden

heel belangrijk thema. We pakken dat thema in Nederland op een unieke manier op door de zogenaamde publiek private samenwerking. Een mooi voorbeeld daarvan is de BOB-campagne. Daarmee hebben we enorme successen behaald. De campagne loopt nu tien jaar en we zien duidelijk een effect: In het afgelopen decennium hebben we een halvering

‘‘

Ook de rol van de ouders is belangrijk. Vandaar de campagne ‘Geen 16, geen druppel’. Ook deze insteek werkt, alle cijfers en onderzoeken wijzen uit dat jongeren later beginnen met drinken, met mate drinken en dat er minder verkeersdoden zijn. In Nederland gaat het als één van de weinige landen in Europa de goede kant op

’’

waarbij alcohol in het spel was. Ook

Europa was, hebben we inmiddels al

aan te pakken. Altijd vanuit een

zien we dat de norm dat alcohol en

lang achter ons gelaten. Ook al zijn er

gemeenschappelijk belang.”

verkeer niet samengaan gemeengoed

nog altijd partijen die ons anders willen

is geworden. De samenwerking tussen

doen geloven. In Nederland gaat het als

de verschillende partijen werkt echt. Ik

één van de weinige landen in Europa

vind dat we die samenwerking ook in de

de goede kant op. Dat betekent echter

“De sector heeft van oudsher een

toekomst moeten behouden en dat we

niet dat we op onze handen kunnen

sterke relatie met agro en natuurlijke

moeten zoeken naar nieuwe impulsen.

gaan zitten. Helaas is er ook een relatief

grondstoffen. Dat is voor het product heel

Verantwoorde bierconsumptie betekent

kleine groep consumenten (veelal ook

goed, bier is gemaakt van natuurlijke

voor mij verantwoord genieten. Dat

jongeren) die op een onverantwoorde

grondstoffen. Een puur product op

zou de sociale norm moeten zijn. Het

wijze omgaan met alcohol. Samen met

basis van water, mout, hop en gist

interessante is: het merendeel van de

andere partijen proberen we ook deze

erbij. Daarmee is bier van nature al een

mensen in Nederland doet dat ook. Dat

groep beter te doorgronden en er een

duurzaam product. Dit in tegenstelling to

is de norm. Onder de 16 jaar niet, boven

vinger achter te krijgen hoe je ze het beste

veel andere dranken die dit niet kunnen

de 16 met mate. Dat laatste kun je niet

kunt aanspreken. Stoppen met marketing

zeggen. Maar er is meer. We hebben als

alleen door de overheid afdwingen. Ook de

en de prijzen omhoog werkt in ieder geval

brouwsector veel gedaan aan efficiency.

rol van de ouders is belangrijk. Vandaar

niet, dat bewijzen de Scandinavische

De brouwsector kan bogen op de hoogste

de campagne ‘Geen 16, geen druppel’.

landen wel. Wat mij steeds weer opvalt

resultaten als het gaat om zuinig

Ook deze insteek werkt, alle cijfers en

is dat er heel veel emotie rondom het

watergebruik, energie en verpakking. We

onderzoeken wijzen uit dat jongeren later

product bier zit. Dat maakt het soms lastig

zijn steeds meer in ketenperspectief aan

beginnen met drinken, met mate drinken

om de discussie feitelijk te voeren. En je

het kijken. Ieder heeft daarin zijn eigen

en dat er minder verkeersdoden zijn. In

ziet vaak discussies die gevoerd worden op

invulling. Voor de een is dat de inkoop van

mei 2012 is een studie van de Wereld

basis van onvoldoende wetenschappelijke

brouwgerst, al dan niet lokaal, voor de

Gezondheidsorganisatie uitgekomen

onderbouwing. Daarom maken wij ons

ander zit het in efficiënte koelsystemen.

waarin dit bevestigd wordt. De tijd dat

sterk om kennis te vergaren om te zien

Ik durf te stellen dat we als biersector

de Nederlandse jeugd de zuipschuit van

waar kansen liggen om de problematiek

‘overall’ de afgelopen jaren enorm grote

Ketenperspectief


Scharnierpunt

7

In dit magazine ziet u foto’s van echte vakmensen uit de duurzame productieketen van het prachtige natuurproduct bier. Met liefde voor de natuur en hun vak maken deze gepassioneerde beroepskrachten dagelijks werk van duurzame productie, met respect voor natuur en omgeving.

grens gaan shoppen voor hun bierinkoop. We hebben bijvoorbeeld onderzoek laten doen. Zo’n 5% van de totale hoeveelheid in Nederland verkocht bier wordt door consumenten in de achterbak uit met name Duitsland meegenomen. En dat

VAN GRAAN TOT KRAAN

is nog een voorzichtige schatting. Onze verwachting is dat er daardoor ook een groot grijs circuit is van parallelle import.

VAN GRAAN TOT KRAAN

We hebben geen enkele reden om aan te nemen dat daar het percentage lager

Raymond Niesten,

april 2012 een intentieverklaring hebben

stopt hiermee ook de werkgelegenheid

Hennie van de Laar

hopboer

(Bavaria),

Hop is één van de smaakmakers in bier, samen met de andere hoofdingrediënten water, gerst en gist. Hop zorgt voor de subtiele bittere en kruidige smaak van het bier. Deze klimplant komt van nature in Nederland voor. De meeste hop komt uit het buitenland. Maar gelukkig kent ook Nederland enkele hoptelers.

Het mouten van brouwgerst is een uitermate belangrijke schakel in het brouwproces van bier. De mouter laat gerst eerst weken en dan ontkiemen, waardoor enzymen in de gerstkorrel ontstaan. Dan wordt de mout gedroogd. Hoe hoger de temperatuur, des te donkerder de mout en daarmee het bier.


Telen van brouwgerst


getekend om als sector en douane samen

niet uit de pas willen lopen in Europa. Je

Roger Wouters,

gerstboer

Brouwgerst is de Rolls Royce onder de granen. Alleen de allerbeste gerst is geschikt om bier van te brouwen. Het telen van brouwgerst is een specialisme dat om vakmanschap vraagt. En vanzelfsprekend passie voor wat Moeder Natuur voortbrengt.

13

16

Verbouwen van hop


Financien onderkent dit, vandaar dat wij in

Wij moeten als Nederlandse overheid

VAN GRAAN TOT KRAAN

mouter

zal zijn. Ook de Staatssecretaris van

te werken om dit fenomeen in te dammen.

VAN GRAAN TOT KRAAN

22

Mouten

in de biersector: 5% komt overeen met vier middelgrote brouwerijen. We hoeven

belangrijke ontwikkeling, ook in het kader

betalen in Nederland.”

serieus bezig met duurzaamheid en dat

van verantwoorde bierconsumptie. Zowel

zal de komende jaren alleen nog maar

het segment alcoholvrij, de 0.0%, als het

toenemen.”

segment alcoholarm, tot 0,5%, spreekt

smaakvolle nieuwe producten ontstaan

Nederlandse Brouwers zijn we één van

“We zien uit de voorlopige cijfers van

en is het nu ook mogelijk te genieten van

de initiatiefnemers. De week van het

bier zonder alcohol. Het is een segment

Nederlandse Bier is een zeer goede

gelijk gebleven is op het niveau van

met potentie, de smaak van het product

ontwikkeling, we praten weer over het

2010. Dat is een goede ontwikkeling

is sterk verbeterd ten opzichte van twintig

product zelf en dat waren we misschien

als je het afzet tegen het perspectief

jaar geleden, de marketinginspanningen

een beetje vergeten. Ik ben daar een groot


2011 dat de bierconsumptie ongeveer

dat de bierconsumptie in 2009 nog

en verkrijgbaarheid zijn ook sterk

voorstander van. We hebben er met vele

met 8% was gedaald als gevolg van de

toegenomen. Onze grootste uitdaging op

partijen aan gewerkt en dat is uniek voor

accijnsverhoging met 30%. Ook zien we

dit moment is de discussie over accijnzen.

de gehele sector. Nederland zit er op te

een verschuiving binnen de categorieën.

Voor pils betalen we in Nederland € 32,-

wachten, het Nederlandse bier verdient

Er is een groei in speciaalbier en dat past

per hectoliter. In Duitsland is dat € 9,- per

het. Daarmee richten we ons echt op die

weer bij de trend van variatie. Het meest

hectoliter. Dat kun je niet uitleggen binnen

98% van de mensen die wel genieten van

8

opvallend is de blijvend sterke stijging

één Europa. Gevolg is dat mensen over de

een mooi glas bier.”

Water

(Hertog Jan), brouwer brouwen

Wort is de heldere zoete vloeistof die overblijft na het maischen. De brouwer kookt het wort precies zolang dat de juiste smaakstoffen ontstaan. Ook voegt hij de hop toe. Het type hop, en het tijdstip van toevoegen zijn van grote invloed op de uiteindelijke smaak van het bier.


Week van het Nederlandse Bier. Als

29

38

Maischen

VAN GRAAN TOT KRAAN Na gisten, lageren en eventueel filteren is het bier klaar om afgevuld te worden. Verreweg het meeste bier bereikt de consument in hervulbare verpakking als fles of fust. Op de afvullijnen flitsen de flessen en blikjes op hoge snelheid voorbij. Bij de fusten gaat het er rustiger aan toe.

Afvullen


“In 2012 komt de eerste editie van de

productontwikkeling bij de brouwers zijn

Gerard van der Broek

brouwer maischen

Als de brouwer gaat maischen, doet hij niets anders dan een beslag maken van geplette mout en water. Dat beslag verwarmt hij langzaam; enzymen uit de mout veranderen zetmeel in suikers. Die suikers zijn voeding voor de gist. Dan zeeft de brouwer het beslag over de kaf van het koren.


Nederland verdient het

een nieuwe groep consumenten aan. Door

Economie & fiscaliteit

Theo Sonnemans (Lindeboom),

Zonder goed en zuiver water kan geen brouwer aan de slag. Het beste water gebruikt de brouwer als brouwwater. Water is de basis van ieder glas bier. De mineralen in het water zijn belangrijk voor de smaak en dienen als voedsel voor de gist.

55

Brouwen VAN GRAAN TOT KRAAN

VAN GRAAN TOT KRAAN

Paul Zonneveld,

Vele vakmensen werken samen om van wat Moeder Natuur voortbrengt een prachtig glas bier te schenken. Een glas bier dat het verdient om er met aandacht van te genieten. Het lijkt zo gewoon, maar is eigenlijk heel bijzonder.

In Den Uiver Haarlem, kastelein

De kastelein is de onmisbare schakel tussen brouwer en consument. Hij zorgt ervoor dat het bier in optimale kwaliteit, op de juiste temperatuur en met een mooie schuimkraag op de bar staat, klaar om van te genieten.

Tappen

61

72

VAN GRAAN TOT KRAAN Gerard Arts (Budels), gist

Gist is de schat van de brouwer. Dit eenvoudige organisme zet suiker om in alcohol en koolzuurgas. Maar daarnaast zorgt iedere gist voor nog veel meer eigen smaaknuances. Vandaar dat de brouwer heel zuinig is op zijn specifieke reincultuur. Het is letterlijk de ziel van zijn bier.

41

52

Gisten DE BROUWERS VAN MORGEN 2012

tot de koplopers behoren. We zijn echt

Harry Meens (Alfa)


houden. Dat betekent dus ook accijns


van het alcoholvrije segment. Dat is een

VAN GRAAN TOT KRAAN


iedereen moet zich aan de spelregels slagen hebben gemaakt en absoluut

VAN GRAAN TOT KRAAN


VAN GRAAN TOT KRAAN

Nederland niet af te schermen, maar

Genieten

9

DRIE SLEUTELS VOOR SUCCES

Via STIVA, voluit de Stichting Verantwoord Alcoholgebruik, willen de Nederlandse producenten en importeurs van alcoholhoudende dranken verantwoorde consumptie bevorderen en misbruik van alcohol actief bestrijden. De stichting bestaat al meer dan 25 jaar.

Oorspronkelijk was het een instrument om

De code is voor iedereen te vinden op

de reclamecode voor alcoholhoudende

de site www.alcoholcode.nl. “Wat de

dranken te beheren en actueel te houden.

toegankelijkheid verder vergroot is dat we

In die reclamecode legt de branche zelf

de code voorzien hebben van voorbeelden,

vast aan welke regels zij zich houdt als het

zodat het nog veel duidelijker is wat we

gaat om reclame voor alcoholhoudende

met de afspraken beogen. Bovendien

dranken. Directeur Peter de Wolf:

kunnen reclamemakers vragen stellen

“Het is een vorm van maatschappelijk

over interpretatie van de code. We krijgen

verantwoord ondernemen uit een tijd dat

jaarlijks zo’n 800 vragen binnen. Die

dit nog helemaal niet vanzelfsprekend

vragen helpen ons ook weer de code

de belangrijkste aspecten uit de code

was. Inmiddels is MVO gemeengoed en

te verduidelijken en beter te maken.”

toe. “Commerciële uitingen mogen niet

breder gedragen in de samenleving dan

Onderdeel van de code is de verplichting

op jongeren gericht zijn. Een reclame

destijds.” Nog steeds is de reclamecode

om reclame voor televisie, radio en

waar K3 de hoofdrol in speelt is uit den

voor alcoholhoudende dranken een

bioscoop vooraf te laten toetsen. Een

boze. Het gaat om gezond verstand.

belangrijk aspect voor STIVA. “We houden

commissie van onafhankelijken en

Geen reclame richten op jongeren is

de code actueel, gaan de dialoog aan

mensen uit de branche geeft aan of de

eigenlijk een ‘no-brainer’. Een tweede

met interne en externe stakeholders en

uiting binnen het kader van de code past.

aspect is overmatig drinken. Het mag in

brengen de code actief onder de aandacht

“Hoe eerder je dat doet, des te beter”,

uitingen niet om zuipen draaien, maar om

van adverteerders en reclamemakers.

legt Peter de Wolf uit. “Het is een beetje

genieten. Als er al grote hoeveelheden

Dat doen we door het organiseren van

jammer als je een commercial met

bier in beeld zijn, dan moeten het ook over

een jaarlijks symposium, maar ook

honderd figuranten in Jamaica geschoten

grote groepen mensen gaan. Een derde

door in-company trainingen. Nuttig

hebt, om vervolgens te horen dat hij

thema is alcohol en sport, waarbij we

voor de bedrijven, maar ook nuttig voor

niet voldoet aan de code.” Overigens

geen actieve sporters direct met alcohol in

ons, want zo leren we over de nieuwste

houdt die toetsing vooraf niet in dat de

verband brengen. Met al deze drie thema’s

ontwikkelingen en waar de code eventueel

consument geen klacht kan indienen als

zijn we een heel eind op weg”, concludeert

wat duidelijker moet zijn.”

hij van mening is dat de reclame de code

De Wolf. Een opvallend kenmerk in

schendt. “STIVA gaat niet op de stoel van

reclames voor bier is de ‘druppel’: Het

controle op naleving zitten. Dat doet de

groene druppelvormige logo met de tekst:

Reclamecode Commissie. De handhaving

geen 16, geen druppel. “Die druppel is een

Sinds 1 januari 2012 is de nieuwe code van

is klachtgestuurd en het indienen van de

prachtig voorbeeld van publiek private

kracht. De Wolf is er zichtbaar trots op. “In

klacht via de site van de Reclamecode

samenwerking”, stelt De Wolf. “Met zes

de nieuwe code hebben we ook afspraken

Commissie is heel laagdrempelig.”

partijen, elk met een eigen achtergrond,


Social media

rond ‘social media’ opgenomen. We zijn de

in de wereld.” Het toont volgens De Wolf

De Wolf juicht een kritische houding

ministerie van Volksgezondheid, STIVA

ook de kracht van zelfregulering aan. “We

van het publiek toe. “Het is goed dat we

als vertegenwoordiger van producenten

kunnen zo veel sneller en nauwkeuriger

kritisch gevolgd worden. Het houdt ons

en importeurs van alcoholhoudende

op ontwikkelingen inspelen dan met

scherp. Goede en stevige discussies over

dranken, Koninklijk Horeca Nederland,

wetgeving mogelijk is. Commerciële

wat wel en niet kan scheppen helderheid

de sport via NOC-NSF en CBL namens de

uitingen is een lastig en dynamisch

en jurisprudentie. Mede daardoor is het

retail. Op die manier kunnen we op heel

terrein en het is niet eenvoudig om de

aantal klachten in de afgelopen jaren

veel verschillende plaatsen aan ouders

10

‘do’s en don’ts’ helder op papier te zetten.”

opvallend gedaald.” De Wolf licht kort

duidelijk maken dat het niet OK is, als een

eerste en enige branche die dat gedaan

zetten we dezelfde heldere boodschap

Druppel

neer. De partijen zijn de gezondheidssector via Trimbos, de overheid via het

heeft. Niet alleen in Nederland, maar zelfs


Peter De Wolf, STIVA

11

‘‘

De druppel is onderdeel van een bredere discussie waarbij we ouders steviger aanspreken op de opvoeding van hun kinderen. We willen de wettelijke norm verankeren als een sociale norm. Het is gewoon niet normaal als een kind onder de 16 alcohol drinkt

VAN GRAAN TOT KRAAN

’’

kind drinkt. De druppel geeft smoel aan

een prachtig communicatiemiddel. ‘Ik ben

dat je eigen prestaties ten koste gaan

die boodschap. Het is mede zo succesvol

de BOB, doe mij maar een frisje’. Ook BOB

van een concurrent. De toekomst is om

Raymond Niesten,

omdat we het gezamenlijk doen. Het is

is het resultaat van een publiekprivate

deels samen projecten op te pakken en

gerstboer

geen tweedeling van zij stellen regels

samenwerking, in dit geval met het

deels individueel, ieder met zijn eigen

en anderen brengen een boodschap.

ministerie van Infrastructuur en Milieu,

accent. Een paar jaar geleden was die

Nee, we doen het samen. De druppel

de branche en Veilig Verkeer Nederland.

benadering misschien revolutionair, maar

is onderdeel van een bredere discussie

Mede dankzij de brouwers staat de BOB

de boodschap wint aan kracht als ook het

waarbij we ouders steviger aanspreken

op veel evenementen, de consument komt

merk eraan verbonden is.”

op de opvoeding van hun kinderen. We

de boodschap tegen op een natuurlijke

willen de wettelijke norm verankeren

manier. Niet rijden als je gedronken

als een sociale norm. Het is gewoon niet

hebt is een sociale norm geworden.

normaal als een kind onder de 16 alcohol

Het opvallende is dat mensen van 45+

Ook in internationale context bestaat

drinkt. Je ziet dat het werk. Ondanks dat

tegenwoordig vaker de fout in gaan dan

veel aandacht voor de Nederlandse

de beeldvorming anders is, blijkt dat het

jongeren. Voor hen is het natuurlijk om

benadering van publiek private

aantal jongeren, dat onder de 16 drinkt,

niet te drinken als je nog moet rijden. De

samenwerking. “Het is voor ons belangrijk

dalend is, vooral bij de jongste groepen.

statistieken bewijzen het gelijk van de

dat we die succesfactoren, waardoor het

Paradoxaal genoeg zie je een stijging van

BOB-aanpak. Het aantal automobilisten

misbruik daalt, niet hoeven in te leveren.

intoxicatie onder jongeren. Het is een

dat met een slok op achter het stuur

Met de Scandinavische aanpak van hoge

beweging tegen de algemene trend in. Een

stapt is sterk gedaald. De uitdaging

prijzen en beperking van verkrijgbaarheid

kleine groep jongeren lijkt zich extreem

voor de partners is om de boodschap

ga je het niet redden.” Die Nederlandse

te gedragen. Een tweede mogelijke reden

achter BOB levend te houden. Het is een

benadering betekent overigens niet dat

voor de stijging is dat tegenwoordig

parapluboodschap. Dit jaar richten we ons

je niet hoeft te handhaven. Integendeel,

gelukkig een protocol bestaat om

meer op sport, waar dat eerder uitgaan of

zegt De Wolf. “De resultaten van BOB

alcoholgerelateerde ziekenhuisopnames

thuis drinken was. Tel daar de zomer en

in Nederland worden versterkt door

goed bij te houden. Er bestaat veel media-

wintercampagne bij op. Zo blijft BOB bij de

een adequate handhaving. Hetzelfde

aandacht voor. De mogelijkheden van de

tijd en dynamisch.”

geldt voor alcohol en jongeren. Tot

zorg zijn ook beter. De druppel is specifiek

Adequate handhaving

2000 waren er welgeteld zeven mensen

Samenwerking

De ervaring leert dat communicatie met

om tienduizenden verkooppunten te

Je ziet dat steeds meer brouwerijen

aandacht en de nieuwe wetgeving is

is. Bovendien, we breken met denkbeelden

zich op bedrijfs- of merkniveau

dat nu beter georganiseerd.” Er zijn

uit de jaren zeventig. We beseffen dat het

onderscheiden met een boodschap

drie sleutels voor succes, zo vat De

goed is als ouders beargumenteerd regels

rond maatschappelijk verantwoord

Wolf samen: “Samenwerking tussen


controleren. Door de toegenomen

jongeren tijdens de time-out fase moeilijk

stellen tijdens de opvoeding en daarover

ondernemen. Peter de Wolf denkt niet

betrokkenen, jongerenvoorlichting

communiceren.”

dat deze ontwikkeling een bedreiging is

richten op ouders en een toegenomen

voor de samenwerking binnen STIVA. “In

handhaving. Maar ik wil ervoor waken

uiting ontstaat er misschien een verschil

dat de sector nu tevreden achterover

met vijf jaar geleden, in intentie zeker

gaat leunen. Dat zou een grote fout

De BOB-campagne is een ander initiatief

niet. De consumenten en publieke opinie

zijn. Verantwoorde alcoholconsumptie

waarbij STIVA nauw betrokken is. De Wolf:

verwachten 24/7 in gesprek te kunnen

vraagt constante aandacht en dialoog.

“De manier van communiceren van BOB

met het bedrijfsleven. Men verwacht een

Een platform waarin alle initiatieven

past bij de branche: niet belerend, eigen

oprechte dialoog op merkniveau. Dat is

samenkomen en betrokkenen

verantwoordelijkheid en een duidelijk

een natuurlijke ontwikkeling. Wel moet je

samenwerken zou een goede stap

12

handelingsalternatief. Bovendien is het

oppassen voor versnippering, en vooral

voorwaarts zijn.”

BOB-campagne

Telen van brouwgerst


gericht op ouders, niet op jongeren zelf.

Brouwgerst is de Rolls Royce onder de granen. Alleen de allerbeste gerst is geschikt om bier van te brouwen. Het telen van brouwgerst is een specialisme dat om vakmanschap vraagt. En vanzelfsprekend passie voor wat Moeder Natuur voortbrengt.

13

John Halmans, algemeen directeur Gulpener Bierbrouwerij

WAARDE CREËREN VOOR DE HELE OMGEVING In Gulpen is duurzaamheid geen begrip van vandaag of gisteren. Al twaalf jaar zit het vastgeketend in de ziel van de Gulpener bierbrouwerij, toen eigenaar Paul Rutten samen met zijn medewerkers een ambitiestatement ondertekende. “Dat was de aftrap naar de organisatie van de toekomst”, aldus algemeen directeur John Halmans.

ondernemers inspireren om samen invulling te geven aan smaakvolle en verantwoorde streekproducten. Je praat over de gastronomische markt in de regio, waar bier natuurlijk wel een prominente rol speelt. Wij proberen allianties te sluiten met als doel: 1+1=3. De

De Gulpener Bierbrouwerij staat

een wettelijke verantwoordelijkheid

prima. Maatschappelijke duurzaamheid

ondernemers kunnen hun eigen waardes

al jaren bekend als een duurzame

heb je ook een maatschappelijke

gaat veel verder, dat is niet in regels en

delen met de omgeving en zo meerwaarde

en maatschappelijk verantwoorde

verantwoordelijkheid. Je moet waarde

vergunningen te vatten. Wat is je rol in

creëren”, aldus een bevlogen Halmans.

onderneming. Onlangs nog werd

proberen te creëren voor je omgeving.

de maatschappij en de omgeving? Vanuit

bijvoorbeeld een nieuwe reeks van

Wij doen dat nadrukkelijk door een eigen

die visie proberen wij de beste bieren te

drie volledig biologische bieren met

grondstoffenketen te gebruiken, met

maken. Op een manier die waarde creëert

SKAL-certificaat geïntroduceerd. Toch

eigen gerstvelden en eigen hopvelden

voor de hele omgeving. Duurzaamheid

Duurzaamheid is geen project met een

heeft Gulpener van het begin af aan

hier in de streek. We creëren economische

is transparantie: zeggen wat je doet en

einddatum. Halmans: “Duurzaamheid

vooral geloofd in maatschappelijke

meerwaarde voor onszelf en onze

doen wat je zegt. Daarom geven wij ook al

moet algemeen en vanzelfsprekend

duurzaamheid. John Halmans legt uit

partners. Ik noem dat onze ‘license to

jaren een eigen duurzaamheidsverslag uit.

worden. De mooiste dag is als dat zo is.

waarom. “Heel veel mensen denken

operate’. Wij zijn geen op zichzelf staand

Daarin zetten we de dingen die goed gaan,

Een beetje duurzaamheid kan niet. Je

alleen aan technische duurzaamheid,

bedrijf, maar maken deel uit van het dorp.

maar ook de dingen die nog niet goed

moet het voor 100% doen. Het is nooit af,

zaken die in het teken staan van milieu,

Gulpen heeft ons in de armen gesloten.”

gaan. Als je niet bereid bent het zo primair

je moet continu verbeteren en zoeken naar

op te pakken, dan blijft duurzaamheid

nieuwe wegen in het belang van je eigen

gebakken lucht.”

organisatie en je omgeving. Gulpener kan

en dergelijke. Maatschappelijke

Locallicious

Vanuit die maatschappelijke

dat doen omdat onze aandeelhouder dat

in je omgeving speelt. Dat is waardenvol,

Dat wil niet zeggen dat Gulpener niks aan

duurzaamheid probeert Gulpener

belangrijk vindt. Het is een groot goed

met de nadruk op de ‘n’ achter waarde.

technische duurzaamheid doet. Halmans:

haar eigen omgeving mee te nemen.

dat een familiebedrijf denkt in de lange

Een bedrijf is meer dan een ‘moneymaker’.

“Technische duurzaamheid wordt straks

“We hebben bijvoorbeeld het concept

termijn. Het mooiste recente voorbeeld

ambities. Ik geloof niet dat er sprake kan

eigen sponsorproject, de plaatselijke

Als bierbrouwer en ondernemer moet

gewoon volledig door de overheid

‘Locallicious’ ontwikkeld. Dat gaat veel

daarvan is Jan-Paul, de zoon van eigenaar

zijn van een duurzaamheidsmanager.

voetbalclub of de carnavalsvereniging.

je maatschappelijk actief zijn. Je bent

afgedwongen. Overal gelden regels en

breder dan bier alleen. Het is een concept

Paul Rutten. Hij heeft onlangs bekend

Wij hebben 60 managers duurzaamheid.

Daarnaast hebben wij ‘De Gulpener

onderdeel van de samenleving en maakt

vergunningen voor om te bewijzen dat

waar de regionale voedselproducenten

gemaakt dat hij onze brouwerij wil gaan

Iedereen heeft daarin zijn rol en bijdrage.

Duim’, een prijs die we uitreiken aan

gebruik van de infrastructuur. Buiten

je goed met het milieu omgaat, en dat is

van profiteren. Wij willen collega-

leiden. Hiermee komt de vijfde generatie

Dan overstijg je het niveau ‘omdat de

een maatschappelijke organisatie die

aan het roer. Duurzaamheid begint met

markt het vraagt’. Duurzaamheid staat

zeer waardevol is voor een duurzame

verankering in de top van het bedrijf,

bij Gulpener in ieder werkoverleg op de

samenleving. Dit zijn vaak mensen die

maar je moet het wel delen met de rest

agenda en is altijd een aandachtspunt.”

nooit een pluim krijgen, bijvoorbeeld


duurzaamheid is de rol die je als bedrijf

14

‘‘

Wij zijn twaalf jaar geleden al begonnen met het delen van onze waardes, door medewerkers te informeren en inspireren

’’

van de organisatie. Wij zijn twaalf jaar geleden al begonnen met het delen van

mensen van een hospice of de

De Gulpener Duim

onze waardes, door medewerkers te

heemkundevereniging. Bovendien zijn wij ook initiatiefnemer van de ‘BV Limburg’,

informeren en inspireren. Ieder kwartaal

Ook het verenigingsleven in Limburg

een coöperatie waar overheden en

stoppen we eerder met werken en gaan

wordt ondersteund door Gulpener.

bedrijfsleven lid van kunnen worden.

we met z’n allen aan tafel. We hebben

“Maar sponsoring heeft niks met

Het gaat heel breed, bijvoorbeeld door

het dan over cijfers en resultaten, over

duurzaamheid te maken”, zo stelt

culturele producties te stimuleren.

mens en organisatie, maar vooral

Halmans. “Liefdadigheid ook niet. Iedere

Dit dreigt een succes te worden. Ik

over maatschappelijk verantwoord

medewerker krijgt bij ons jaarlijks een

geloof namelijk niet in klassieke

ondernemen. We delen onze plannen en

budget om invulling te geven aan een

subsidiestromen.”


vergunningen, reststoffen, hergebruik

Vijfde generatie

15

Joke Jacobs, GGZ Friesland

KNOW THE SIGNS!

VAN GRAAN TOT KRAAN

Joke Jacobs is Verpleegkundig specialist i.o. bij GGZ Friesland. Op eigen initiatief nam zij uit persoonlijke betrokkenheid contact op met HEINEKEN om een pilotproject te ondersteunen in het kader van voorlichting over verantwoord alcoholgebruik. Een prachtig initiatief dat succesvol bleek in de praktijk.

Roger Wouters, hopboer

Hop is één van de smaakmakers in bier, samen met de andere hoofdingrediënten water, gerst en gist. Hop zorgt voor de subtiele bittere en kruidige smaak van het bier. Deze klimplant komt van nature in Nederland voor. De meeste gecultiveerde hop komt uit het buitenland. Maar gelukkig kent ook Nederland enkele hoptelers.

gekregen. Zij hielpen de jeugd te informeren dat drinken gevaarlijk kan zijn.”

Mogelijk vervolg Joke heeft veel positief feedback als je zoveel drinkt: dit doet het met

ontvangen voor deze campagne.

je en dit kan de blijvende schade aan

“Campinghouders vertelden ons dat

je hersenen zijn. Een confronterende

jongeren er echt mee bezig waren en

aanpak. HEINEKEN heeft de verspreiding

terugkwamen op de inhoud van de folder.

van deze folder ondersteund met ‘Know

En ik heb gehoord van ouders, die de

the signs’ teams. Jacobs: “Dit waren teams

folder terugvonden in de tas van hun

van twee tot drie jongeren in dezelfde

kinderen, dat er ook thuis een gesprek

leeftijdscategorie als de vakantievierders.

op gang kwam.” Hoewel GGZ Friesland

Aan de hand van een set kaarten hebben

vanwege bezuinigingen hun bijdrage

zij in de taal van de doelgroep op

voor een nieuw project voorlopig stop

In Friesland vind je veel jongeren-

campings contact gezocht met jongeren.

heeft gezet, zijn er plannen voor een

campings, zowel op het vasteland als op

Er werd hen een spiegel voorgehouden.

herhaling in 2012. “Ik weet in ieder geval

de Waddeneilanden. Sommige van die

Twee zeer bekende jongerencampings

dat HEINEKEN er positief tegenover staat

campings zijn uitermate populair onder

hebben aan dit pilotproject meegewerkt

en over een vervolg - zelfs op landelijk

vakantie- en feestvierende jongeren die

en hebben van ons een keurmerk

niveau - nadenkt”, aldus Joke Jacobs.

vaak nog onder de 20 jaar zijn. “Onderzoek geeft redenen om aan te nemen dat overmatig alcoholgebruik onder de 23 jaar je hersenen blijvend aan kan tasten Sommige feestvierende jongeren doen in zo’n vakantie vaak niet anders dan stappen en drinken, uitslapen en opnieuw beginnen. Het is belangrijk deze jongeren

16

Verbouwen van hop

zijn. Alcoholgebruik kan leiden tot blijvend concentratieverlies en moeilijkheden met organiseren en plannen. Dit kan het verschil maken tussen een HAVO- en VMBO-diploma”

Jongerencampings GGZ Friesland en HEINEKEN hebben samen een folder ontwikkeld ter bewustwording onder jongeren , waarin duidelijk te lezen is wat er met je gebeurt



bewust te maken van waar ze mee bezig

17


WERKEN AAN EEN DUURZAME KETEN

18

Om lekker bier te maken zijn brouwers afhankelijk van goede grondstoffen. Bier is een natuurproduct, gebrouwen uit gerst, hop en water. Die brouwgerst legt een lange weg af, voordat ze in de vorm van bier de consument bereikt. Om de kwaliteit van de hele keten, van graan tot kraan, te verbeteren werd jaren geleden de Stichting NIBEM opgericht. NIBEM is een afkorting voor Nederlands Instituut voor brouwgerst, mout en bier.

In NIBEM werkt de hele keten van

‘‘

Ongeveer tien procent van de consumenten bepaalt wat de rest eet of drinkt. Het is de kritische consument die de agenda bepaalt

’’

die een sterke voorkeur hebben voor

van de keten op een hoger plan gebracht

in. “Ieder bedrijft legt nu eenmaal zijn

lokaal geteelde gerst. Grotere brouwerijen

kan worden.” Maar er was wel een

eigen accenten. Duurzaamheid biedt een

hebben zo’n grote behoefte aan

strategische heroriëntatie nodig. Met

toegevoegde waarde aan de hele keten.

brouwgerst, dat die ook in het buitenland

een focus op alleen de kwaliteit van de

Het is goed voor de beeldvorming rond

gerst moeten kopen. Gelukkig heeft vrijwel

Nederlandse brouwgerst is de basis wat

bier. Het biedt geen concurrentievoordeel,

ieder land een organisatie zoals NIBEM,

smal. Sinds Meijer voorzitter is heeft

dus het is zinvol om dit soort zaken

zodat ook in het buitenland de gerst van

hij daar een element aan toegevoegd.

als sector op te pakken voor het beste

uitstekende kwaliteit is.”

Niet alleen de teelt van kwalitatief

resultaat.”

In proefveldjes laat NIBEM onderzoeken

goede gerst is van belang, het moet

welke gerstrassen het best groeien onder

ook duurzaam gebeuren. “Je ziet in

de Nederlandse omstandigheden. De

de akkerbouw allerlei initiatieven

meest veelbelovende rassen worden het

ontstaan zoals Stichting Veldleeuwerik.

Brouwers zijn in dit proces leidend,

jaar erna opnieuw uitgezaaid, waarna

Initiatieven die de duurzame landbouw

want zij staan in direct contact met de

er voldoende brouwgerst beschikbaar is

stimuleren. Daarbij willen we geen

consument. Meijer: “Onze consumenten

om de eerste mouten brouwproeven te

regels opleggen, maar telers prikkelen

verwachten duurzaam geproduceerde

doen. Pas als een gerst ruim voldoende

ieder jaar iets duurzamer te werken,

voeding. Ongeveer tien procent van de

scoort voor teler, mouter en brouwer

minder gewasbeschermingsmiddelen

consumenten bepaalt wat de rest eet

wordt zij opgenomen op de rassenlijst. Die

te gebruiken, minder water en minder

of drinkt. Het is de kritische consument

rassenlijst is een advies aan de teler welke

kunstmest. Het leidt tot betere landbouw

die de agenda bepaalt. Voor iedere

soort gerst hij het best kan aanplanten.

en dat ook nog eens tegen lagere kosten.

ondernemer is duurzaamheid een

“Zo’n samenwerking is bijzonder zinvol”,

Binnen het bestuur van NIBEM overleggen

voorwaarde om in de toekomst nog te

legt Meijer uit. “Als verschillende schakels

we nu hoe we duurzaamheid in het werk

kunnen produceren.” Het is zelfs bittere

in de keten zijn we met elkaar in gesprek

van de Stichting het best vorm kunnen

noodzaak volgens Meijer. “Er is een

en komen zo tot de beste oplossing.”

geven. Het is mooi te zien met hoeveel

miljard mensen dat honger lijdt en de

Die kennisuitwisseling vindt plaats in

kennis en enthousiasme iedereen zich

wereldpopulatie neemt nog steeds toe.

werkgroepen en het bestuur. Maar er zijn

inzet om die transitie in goede banen te

Daar kan je niet rücksichtslos aan voorbij

ook bijeenkomsten die open staan voor

leiden. Ik verwacht dat we die strategie

gaan. We moeten het goed regelen, voor

breder publiek uit de keten. “Tijdens de

in de loop van 2012 rond zullen hebben.”

onszelf en de planeet.”

zomerexcursie gaan we op veldbezoek

Daarbij zal NIBEM zich richten op de

bij een teler. We presenteren er de

eerste stappen in de keten, bij teler en

Met de aandacht voor duurzame teelt van

nieuwste inzichten rond brouwgerstteelt

handelaar. Bij de ketenstappen erna

brouwgerst loopt Nederland keurig in de

in Nederland. Eens per twee jaar

speelt vooral energiegebruik een grote

pas met andere initiatieven in Europa.

organiseren we de Brouwersdagen waarbij

rol. Mouten is een kiemingsproces, waarbij

“Landen met een nog grotere agrarische

ook grondstoffen op de agenda staat.”

optimaal gebruik van warmte een thema

traditie op dit gebied, zoals Frankrijk,

is. Ook bij het brouwen van bier is energie

lopen voorop. Maar duurzaamheid is geen

een belangrijk duurzaamheidsthema, je

competitie. Het is een manier van werken

moet immers verwarmen en daarna weer

en zaken doen. Naar mijn mening is het

veredelaar, teler, handelaar, mouter tot brouwer samen. Niemand heeft iets aan

Duurzame teelt

een gerst die goed groeit, wanneer je er

Voorwaarde toekomst

alleen maar smakeloos bier van kunt

De voortschrijdende concentratie in de

koelen. “We moeten onze energiebehoefte

belangrijk duurzaamheid binnen NIBEM

brouwen. Sinds 2010 is Godfried Meijer

biersector maakte de vraag actueel of

zo laag mogelijk proberen te maken, en

te verankeren en onze acties daarop te

voorzitter van NIBEM. “In het verleden

een nationaal instituut nog wel toekomst

de energie die we dan nog nodig hebben

richten”, sluit Godfried Meijer af. “Op die

richtte NIBEM zich hoofdzakelijk op het

heeft. Meijer is daar duidelijk over. “Het

betrekken uit duurzame bronnen”, stelt

manier kunnen we ervoor zorgen dat onze

onderzoeken welke gerstrassen goed

is zonde om zo’n samenwerking op

Meijer. Hoewel de doelen voor alle

keten duurzaam wordt dan wel blijft. Voor

voldoen in onze klimaatzone. Dat is vooral

te heffen. Het is goed om regelmatig

brouwerijen gelijk zijn, vult ieder bedrijf

de toekomst van een mooi product als bier

van belang voor de kleinere brouwerijen,

onderling te overleggen hoe de kwaliteit

de duurzaamheid op individuele wijze

is dat essentieel.”


Godfried Meijer, voorzitter NIBEM:

19

DE IJSVOGEL IS ONZE MASCOTTE

’’

in het segment alcoholvrij bier. Niet

kijken hoe we mantelzorg binnen Bavaria

Eco-Combi, een verlengde vrachtwagen.

alleen vanuit economisch oogpunt, maar

kunnen inpassen.”

Voor het terugdringen van de CO2-uitstoot hebben we in 2011 de ‘Lean en Green’

zeker ook vanuit een maatschappelijke

Water, energie en klimaat

Award gekregen.”

alcoholgebruik. Wij investeren op heel

Al sinds 1979 heeft Bavaria haar eigen

Alcoholvrij segment

veel vlakken, investeringen die pas op de

waterzuivering. “Wij zijn van origine al

lange termijn terugkomen. Daar geloven

zuinig. Wij verbruiken 3,3 hl water per hl

Als het gaat om verantwoord

wij echt in. Dan pas kun je dingen oprecht

bier. Met onze eigen waterzuivering geven

alcoholgebruik is Bavaria een

doorgeven aan de volgende generatie.”

we schoon water terug aan de natuur.

voorbeeldbrouwerij. Het alcoholvrije bier

In het beekje waar we ons schone water

is zo ongeveer in Lieshout uitgevonden.

lozen is zelfs weer een IJsvogel gaan

“Wij vinden het belangrijk dat mensen zelf

nestelen. Die doen dat alleen bij heel

een keuze kunnen maken. Het alcoholvrije

Bavaria kan het duurzaamheidsbeleid

schoon water, dus dat is een compliment.

segment is de afgelopen twee jaar enorm

ook echt aantonen. Swinkels: “Wij

Sindsdien is de IJsvogel de mascotte

aan relevantie toegenomen. Bavaria

zijn de eerste brouwerij ter wereld die

voor ons MVO-beleid. Het afvalwater

heeft daar door productontwikkeling en

onderneemt volgens de ISO 26.000

gebruiken we trouwens om onze kantoren

marketing mede voor gezorgd. Het zijn

richtlijnen. Dit gaat over maatschappelijk

mee te verwarmen en te koelen. Om de

kwalitatief goede producten, waarmee

verantwoord ondernemen (MVO),

drie jaar vergelijken we onszelf met de

we in Nederland marktleider zijn. Maar

oftewel duurzaam ondernemen in alle

wereldbrouwerijen in een ‘benchmark’.

we doen meer, zoals de ‘Taxi Bavaria’,

facetten. Wij hebben dat certificaat

Bavaria was de laatste keer nummer

het eerste landelijke taxinetwerk waar je

sinds 2010. Daarin worden zo’n 37

vier! Daar zijn we echt trots op, dat is best

naartoe kunt bellen als je net iets te veel

hoofdonderwerpen geformuleerd, die wij

bijzonder voor een familiebrouwerij. Zo

gedronken hebt. Lokaal doen we met de

hebben teruggebracht tot vijf pijlers van

hebben we bijvoorbeeld al jaren een eigen

gemeente Laarbeek, waar Lieshout toe

ons beleid: zorg voor mens en omgeving;

warmtekracht-koppeling, waardoor we

behoort, het project ‘Laat je niet flessen’.

verantwoord omgaan met water; energie

zeer efficiënt energie uit ons gas halen.

Wij zitten middenin het maatschappelijke

en klimaat; duurzaam ketenbeheer; en

Onze zuiveringsinstallatie maakt biogas,

leven, ieder familielid doet wel zoiets. Zo

verantwoord alcoholgebruik. Als je naar

die we weer gebruiken om energie op te

ben ik erelid van carnavalsvereniging de

het eerste punt kijkt, zorg voor mens en

wekken. Buiten onze brouwerij zijn we ook

Keienbijters in Helmond. Maar ik zit ook

Niet alleen in de directie, maar ook elders

omgeving, dan zie je dat 80% van onze

met onze horecarelaties bezig om te kijken

in verschillende besturen, bijvoorbeeld

in het bedrijf komt de naam Swinkels

mensen binnen een straal van 20 km

hoe we hen kunnen helpen zuinig om

van Industrieel Contact Helmond, van

veelvuldig voor. In totaal zijn 27 van de

van de brouwerij woont. Veel mensen

te gaan met energie”, zo somt Swinkels

de Brabants-Zeeuwse Werkgevers, van


Bavaria is een écht familiebedrijf waar de familie Swinkels de scepter zwaait. De zevende generatie staat aan het hoofd van de Lieshoutse brouwerij en van de zes directieleden hebben er vijf de naam Swinkels. “Het netjes en verantwoord doorgeven van het bedrijf aan de volgende generatie staat bij ons hoog in het vaandel, dat is logisch”, zo zegt directievoorzitter Jan-Renier Swinkels. Duurzaamheid weerklinkt bij Bavaria dan ook in alle geledingen van het bedrijf.

‘‘

Wij hebben ook aanzienlijk geïnvesteerd in het segment alcoholvrij bier. Niet alleen vanuit economisch oogpunt, maar zeker ook vanuit een maatschappelijke betrokkenheid om een alternatief te bieden in het kader van verantwoord alcoholgebruik

70 kinderen uit de zevende generatie

komen zelfs op de fiets naar hun werk.

op. Bavaria werkt nauw samen met de

de Foodregio en ik ben voorzitter van

werkzaam binnen de brouwerij. “Bavaria

Er zijn zelfs familiebedrijven binnen ons

agrariërs en stimuleert de teelt van

de stichting BERZOB. Dit is een initiatief

zal altijd een familiebedrijf blijven, want

familiebedrijf, zoals ik dat wel eens noem.

biologische brouwgerst. Swinkels: “Daarin

van Bavaria om het Wilhelminakanaal

gemiddeld hebben we allemaal drie

We hebben namelijk families die hier

kunnen we nog wel stappen maken.

geschikt te maken voor klasse 4-schepen.

kinderen”, zo voorspelt Swinkels. “Maar

met vijf gezinsleden werken, soms ook

Samen met Agrifirm hebben we onze

We lobbyen dus voor andere vormen

niet alleen onze familie is van belang voor

van vader op zoon. We hebben een zeer

eigen mouterij en hebben we dus goede

van transport, zodat we straks ook via

de continuïteit van ons bedrijf. Wij doen

intensief contact met omwonenden en

contacten met de gerstboeren. Maar ook

het kanaal onze aan- en afvoer van

heel veel op het gebied van duurzaamheid

werken nauw samen met de agrariërs

met andere partners uit de keten werken

grondstoffen en producten kunnen

en innovatie. Dat begon al in onze eigen

hier in de buurt om samen goede dingen

we nauw samen. Op logistiek gebied

regelen. Dat scheelt weer CO2-uitstoot”,

mouterij en eigen waterzuivering. Wij

te doen. We bieden werk aan mensen

hebben we samen met onze transporteur

aldus de vooruitkijkende Jan-Renier

20

hebben ook aanzienlijk geïnvesteerd

met een verstandelijke beperking en we

en blikkenleverancier geïnvesteerd in de

Swinkels.

betrokkenheid om een alternatief te bieden in het kader van verantwoord

Zorg voor mens en omgeving


Jan-Renier Swinkels, directievoorzitter Bavaria

21

WIJZIGINGEN DRANK- EN HORECAWET OP KOMST

VAN GRAAN TOT KRAAN Hennie van de Laar (Bavaria), mouter

Het mouten van brouwgerst is een uitermate belangrijke schakel in het brouwproces van bier. De mouter laat gerst eerst weken en dan ontkiemen, waardoor enzymen in de gerstkorrel ontstaan. Dan wordt de mout gedroogd. Hoe hoger de temperatuur, des te donkerder de mout en daarmee het bier.

Met het aannemen van de nieuwe Drank- en Horecawet (DHW) door de Eerste Kamer, zullen de wijzigingen op 1 juli 2012 of 1 januari 2013 van kracht worden. Hieronder de belangrijkste wijzigingen in een ‘bierdop’.

het daarmee eerder een ingreep in de

Die mogelijkheid was er niet, maar komt

prijsstelling is dan een maatregel met

er nu wel. Belangrijk is dat het bevoegd

preventieve werking. Het lijkt bovendien

gezag (de burgemeester) de mogelijkheid

lastig uitvoerbaar: gemeenten moeten

heeft om een alcoholafdeling te sluiten

van alle verkooppunten de gemiddelde

en niet een verplichting. Hij/zij kan

verkoopprijs monitoren om zo te weten

op basis van het beeld dat hij van een

wat de ‘normale’ prijs is. In een gemeente

dergelijke supermarkt heeft besluiten wat

als Amsterdam gaat dat bijvoorbeeld

een proportionele maatregel is. Dit sluit

om duizenden verkooppunten en

ook aan op het oordeel dat de gewijzigde

per verkooppunt diverse soorten

Drank- en Horecawet gemeenten beter in

alcoholhoudende dranken. Ook niet

staat stelt om maatwerk te leveren.

Toezicht en handhaving naar gemeenten

praktisch is de situatie dat een prijs die

leverancier en supermarkt afspreken, niet

Strafbaarstelling jongeren

voor alle vestigingen van die supermarkt geldt.

indien nodig. Ze kunnen daardoor beter maatwerk leveren. Voordeel is dat

Jongeren onder de 16 jaar met alcohol in bezit zijn op openbare voor het

Gemeenten mogen gerichter controleren

Alcoholafdeling supermarkt sluiten

publiek toegankelijke plaatsen (zoals in de horeca) strafbaar. Merkwaardig is dat dezelfde jongere in de supermarkt

gemeenten letterlijk en figuurlijk meer handen en voeten kunnen geven aan het

Gemeenten krijgen de mogelijkheid om

niet verantwoordelijk kan worden

lokale alcoholbeleid. Tegelijkertijd vraagt

de alcoholafdeling van supermarkten,

gehouden voor het in bezit hebben van

het wel aan gemeenten om prioriteiten te

die vaker de regels met betrekking tot

alcoholhoudende drank. Dat is volgens

stellen. Als zij hechten aan goede naleving

de leeftijdsgrenzen overtreden, tijdelijk

de Alcoholbranche een gemiste kans.

van bijvoorbeeld de leeftijdsgrenzen,

te sluiten. Supermarkten die willens

Het principe dat jongeren (en daarmee

dienen zij ook te zorgen voor adequate

en wetens alcoholhoudende dranken

ook hun ouders) zelf kunnen worden

handhaving en moeten zij lokale

aan jongeren verkopen en hierin

aangesproken op ongewenst gedrag

toezichthouders aanstellen en opleiden.

volharden, kunnen aangepakt worden.

zal zeker een bijdrage leveren aan het terugdringen van het kopen en drinken

Invoeren maximum kortingen

onder de 16. Door dit principe niet voor

22

Gemeenten krijgen de mogelijkheid

gelden, wordt een deel van dit verwachte

om maximum kortingen in te voeren,

effect tenietgedaan.

via een lokale verordening kunnen zij de korting in zowel retail als de horeca

Slijterijen mogen laten proeven

maximeren. De maximale korting in de

Mouten

retail is 30% en die in de horeca 40%.

De stringente scheiding van verkoop voor

De gedachte hierachter is om ‘stunten’

consumptie ter plaatse, zoals in de horeca,

met alcoholhoudende dranken aan

en verkoop voor thuisconsumptie, wordt

banden te leggen. Het is echter de vraag

een klein beetje losgelaten. Dat biedt

of het maximeren van korting leidt tot

slijters de mogelijkheid om hun klanten

minder alcoholmisbruik. Het zal in

niet alleen in woord advies te geven, maar

ieder geval de gemiddelde feitelijke prijs

ook via verantwoord proeven kennis te

verhogen, maar het risico bestaat dat

laten maken met hun producten.



aankopen in de supermarkt te laten

23

Koen van Berlicum, Category Manager, Jan Linders Supermarkten

BIER DICHTER BIJ MENSEN BRENGEN

‘‘

Het investeren in je omgeving is voor de consument steeds belangrijker. Dat geldt niet alleen voor bier maar voor alle producten op onze schappen. Men wil geïnformeerd worden

’’

“Bij Jan Linders staan regionale

hebben gericht. Ik denk dat het tijd is dat

betrokkenheid en eerlijke, ambachtelijke

de aandacht weer terug wordt gebracht

producten hoog in het vaandel,”

naar het ambacht en de authenticiteit

vertelt Koen. “We kiezen bij de inkoop

van het natuurproduct. Bij wijn weet

van onze producten bewust voor de

iedereen wel iets over hoe je het schenkt,

regionale ondernemers en boeren. En

bij welk gerecht je wat drinkt en waar het

we vermelden altijd aan onze klanten

product vandaan komt. Bij bier lijken we

waar de producten vandaan komen.

daar een slag in te hebben gemist. Met

Dat wordt enorm gewaardeerd. In het

alle aandacht die de consument meer

klanttevredenheidsonderzoek van GfK

en meer heeft voor de herkomst van

zijn we nu al twee keer achtereen met

producten en de wijze van consumeren,

onze versafdelingen als beste beoordeeld.

denk ik dat het voor bier ook steeds

Investeren in je omgeving loont!

belangrijker wordt om deze aspecten

Onze roots in het zuiden bepalen onze

naar voren te schuiven. De brouwerij,

identiteit. Het gaat om een manier van

het brouwproces, de smaakbeleving en

leven; met een Bourgondische inslag en

hoe het past bij momenten en gerechten.

een oprechte betrokkenheid bij mensen,

Dat zijn de onderwerpen waar het over

onze regio en ons landschap.”

moet gaan. Bij Jan Linders pakken we het nu al een tijdje op en de komende tijd

Ruimte voor diversiteit

werken we het nog verder uit, bijvoorbeeld

Koen legt uit hoe het bierschap bij Jan

met het onderwerp bier & koken. Ik ben

Linders eruit ziet: “In ieder geval vind je

ervan overtuigd dat hoe dichter mensen

bij ons veel bieren uit de regio terug, zoals

bij bier staan, hoe meer aspecten ze in

Alfa, Brand, Bavaria, Lindeboom, Hertog

overweging gaan nemen dan alleen

Jan en Gulpener. En daarnaast is ons

prijs. We moeten er alleen wel meer over

bierschap uitgebreid omdat we weten dat

vertellen.”

24

Met de slogan ‘Houd van de mensen, dan houden de mensen van jou’ heeft Jan Linders zijn supermarktketen vanaf de jaren ’70 van de vorige eeuw groot gemaakt. Anno 2012 zijn er 56 Jan Linders winkels in het zuidoosten van Nederland. En hoewel de heer Linders zelf inmiddels is overleden, leeft zijn gedachtegoed van oprechte betrokkenheid en wederkerigheid nog steeds voort. Koen van Berlicum, Category Manager, vertelt meer over het belang van ambachtelijkheid, het Bourgondische leven en zijn visie op het bierschap.

van een goed glas bier. We hebben dus

Een duurzame toekomst?

veel verschillende bieren en verpakkingen.

Wat brengt de toekomst op het gebied

We investeren in de ‘look & feel’ van het

van duurzaamheid in het bierschap?

schap. We geven de producten de ruimte

Koen: “Het investeren in je omgeving is

voor goede presentatie en werken met

voor de consument steeds belangrijker.

een houtnerfstrook op het schap om het

Dat geldt niet alleen voor bier maar

ambachtelijke van bier te benadrukken. De

voor alle producten op onze schappen.

prijslabels op die strook zijn doorzichtig

Men wil geïnformeerd worden. Op het

terwijl de kaartjes met informatie over het

moment is het nog niet doorslaggevend

product, zoals waar het vandaan komt en

bij de keuze voor producten maar voor

hoe de smaak omschreven kan worden,

de toekomst is het dat waarschijnlijk wel.

opvallend gekleurd zijn en eruit springen.

Voor de biercategorie zijn er volop kansen

De aandacht vragen dus.”

door dichter op de kern van het bier te

“We geloven erin dat bier veel dichter

zitten. Dus meer aandacht te vestigen op

bij de mensen gebracht kan worden,”

beleving, smaak en brouwproces. Dan

vervolgt Koen. “De laatste decennia zie je

worden naast prijs ook deze parameters

dat brouwers zich met name op lifestyle

belangrijk voor de consument.”



onze klanten, echte Bourgondiërs, houden

25

Philip de Ridder, algemeen directeur Heineken Nederland

EFFICIENCY COMBINEREN MET DUURZAAMHEID Vanuit kostenoogpunt doet HEINEKEN al heel veel aan energiebesparing. “Dat zit al jaren in onze genen. In Nederland leggen we bovendien erg de focus op de gehele keten, de ‘supply chain’, maar ook op de horeca. Wij adviseren onze horeca afnemers om hun koelers af te stoffen en vervangen oude koelers door nieuwe. Ook hebben we isolerende hoezen voor de koelers geïntroduceerd. Wij kijken dus ook heel serieus wat wij kunnen bijdragen aan terugdringen van energieverbruik binnen de horeca”, aldus de introductie van De Ridder. Maar de grootste stappen op duurzaamheidsgebied worden toch gezet op en rond de brouwerij zelf. De Ridder heeft een nieuwtje: “We hebben

Alphen rijden. Vandaar uit gaat het per

opvallende advertenties, ondertekend

zeer recent vernomen dat we eindelijk

boot bijv. naar Rotterdam en reduceren

door mijzelf, waarbij we de ouders op

de vergunning hebben gekregen voor

we dus 100.000 vrachtwagenbewegingen.

hun verantwoordelijkheid wezen. Ik

de bouw van vier grote windmolens op

Ook ons mouttransport in Zoeterwoude

ging met de advertenties onder mijn

ons terrein in Zoeterwoude. Hier zijn we

gaat sinds november per schip. Achter

arm naar de Raad van Bestuur van

al jaren mee bezig en het was een lang

de brouwerij hebben we afgelopen

Heineken en zei ‘dit wil ik’. Het was

proces. Maar over twee jaar zullen wij

jaar een moutbrug geopend. Schepen

een soort van ‘shocktherapie’. Toen

ruim een derde van ons energieverbruik

worden gelost en het mout gaat via

de campagne startte zat ik dezelfde

afdekken met onze eigen windmolens.

een transportband over de weg naar de

avond nog bij Pauw & Witteman in de

Dat is een behoorlijke prestatie voor de

brouwerij. Het leuke is, dit soort successen

uitzending. Het was eigenlijk een soort

grootste brouwerij van Europa.”

geeft energie in de organisatie. Het past

kick-off om dit gevoelige onderwerp

in onze strategie en het is ook nog eens

ook met de ouders te bespreken en niet

efficiënt. Je kunt efficiency heel goed met

alleen te wijzen naar de producenten.

duurzaamheid combineren.”

Deze benadering is inmiddels gelukkig

Eigen containerterminal

gemeengoed geworden. Later hebben

Zo’n 70% van het in Nederland gebrouwen

Shocktherapie

we met de branche de campagne ‘Geen


bier van HEINEKEN wordt geëxporteerd naar het buitenland. En veel ervan gaat het land uit via de Rotterdamse haven.

Een andere pijler is verantwoord

de toenmalige ministers Rouvoet en

De Ridder: “Dat betekent zo’n 100.000

alcoholgebruik. De Ridder raakt

Klink. AB InBev, SAB Miller en wij pakken

vrachtwagenbewegingen over de A4 per

gepassioneerd als hij erover begint. “Toen

onze verantwoordelijkheid echter ook

jaar, inclusief CO2-uitstoot. Al achttien jaar

ik in 2006 aan deze mooie baan begon,

zelf met eigen initiatieven. Zo hebben

geleden hadden we het idee om een eigen

na jaren in de frisdranken, merkte ik

wij een partnership met Bouman GGZ in

overslagterminal te bouwen in Alphen aan

wel dat alcoholmisbruik onder jongeren

Rotterdam als het gaat om voorlichting

den Rijn, vlakbij onze brouwerij, zodat we

een groeiend probleem was. Het viel mij

in de verslavingszorg. En met de GGZ

met de boot naar de haven kunnen varen.

echter wel op dat de rol van de ouders

Friesland hebben we samengewerkt

Nu is er eindelijk de goedkeuring zodat we

in die discussie ondergeschikt was.

in een voorlichtingscampagne op

26

alle containers met de vrachtwagen naar

Ik ben toen begonnen met een serie

jongerencampings op Terschelling. Ook

16, geen druppel’ neergezet, samen met


De ster uit het logo van het Heineken bier heeft vijf punten. Het duurzaamheidsbeleid van de grootste Nederlandse brouwer heeft vijf pijlers. Philip de Ridder weet als algemeen directeur van HEINEKEN Nederland dat het niet alleen om woorden gaat maar ook om daden. “Het gaat erom dat we verantwoord omgaan met onze ‘resources’. Het is ons doel om in 2020 de groenste brouwer ter wereld te zijn.”

27

‘‘

We zouden wel gek zijn als juist wij niet goed met de natuur en onze omgeving om zouden gaan

VAN GRAAN TOT KRAAN

’’

Harry Meens (Alfa)

werkt zeer verhelderend en er worden andere vragen gesteld dan je gewend bent”, aldus De Ridder.

Zonder goed en zuiver water kan geen brouwer aan de slag. Het beste water gebruikt de brouwer als brouwwater. Water is de basis van ieder glas bier. De mineralen in het water zijn belangrijk voor de smaak en dienen als voedsel voor de gist.

De Ridder is trots op het duurzaamheidsbeleid binnen HEINEKEN maar maakt wel een kanttekening. “Het begint bij jezelf, daar ben ik van overtuigd. Het is prachtig werken bij een bedrijf dat je de ruimte geeft, maar vooral met de wetenschap dat we een bedrijf achter later in een maatschappij die minimaal hetzelfde is als twintig jaar geleden. Zodat de volgende generatie ook weer verder kan. Het is goed dat we de ruimte hebben om dit beleid financieel in te vullen. Het past ook bij een bedrijf dat een natuurproduct maakt. We zouden wel gek zijn als juist wij niet goed met de natuur en onze omgeving om zouden gaan. Kijk ook eens wat we als branche hebben gerealiseerd op het gebied van retourflessen. In glas hebben we een enorm hoog retourpercentage van ruim 85%.”

van de grootste brouwerijen ter wereld.

hoe jongeren veel te veel drinken tijdens

Volksgezondheid, Sybilla Dekker, die meer

Toch blijft thuisland Nederland voorloper,

hun vakantie en huizen bouwen van de

vrouwen aan de top wilde. “HEINEKEN

ook als het om duurzaamheid gaat. De

verzamelde lege kratten. Dat is voor de

Nederland was de eerste ‘fast mover’

Ridder: “Wij zitten met onze brouwerij

biersector niet goed, maar vooral voor

die gericht bezig was met beleid om te

in Zoeterwoude zeker in de top 5 als je

de jongeren zelf niet goed. Het leidt

kijken hoe het met vrouwelijke talenten

kijkt naar de complete Heinekenstal.

tot onherstelbare hersenschade. Die

in het bedrijf gaat. Ik ben er een groot

Wij willen en moeten ook op het gebied

campagne ‘Know the Signs’ was echt

voorstander van. Het is echt bewezen dat

van duurzaamheid een voorbeeldland

gericht op die jongeren en liet hen aan de

er betere besluiten worden genomen in

zijn. Die trots moet gevoeld worden. Wij

hand van een origineel kaartspel kijken

gemengde teams. Daarnaast heb je nu

moeten de leidende brouwerij zijn in dat

naar hun eigen verantwoordelijkheid als

de zogenaamde ‘war on talent’, er komt

soort onderwerpen. En dat betekent:

het gaat om dronkenschap”, aldus De

een groot tekort aan goed opgeleide

in de gehele keten. In ons ‘goed getapt’

Ridder.

mensen in de toekomst. En toevallig

programma voor de horeca zit ook een

is wel 56% van de afgestudeerden op

duurzaamheidsmodule. Gevolg is dat

universiteit en HBO een vrouw. Dus, ik wil

zo’n 10.000 horecamensen in Nederland

een aantrekkelijke werkgever zijn voor

bijvoorbeeld ook worden gewezen

HEINEKEN Nederland haakt aan bij het

vrouwen. Ook in mijn directieteam zitten

verantwoord alcoholgebruik. Dat zijn onze

28

programma ‘Talent naar de top’, het

vrouwen, bijvoorbeeld op Finance. Het

grootste ambassadeurs.”

Vrouwen aan de top

Water


initiatief van voormalig minister van


HEINEKEN is een wereldconcern en een als brouwer kunnen wij het niet aanzien

29

Mikel en Orson de Jongh, café De Beyerd Breda

DUURZAAMHEID IN EEN 174-JARIG FAMILIEBEDRIJF “Duurzaamheid kun je op verschillende manieren definiëren”, vertelt Mikel. “Aan de ene kant gaat het om energiezuinige bedrijfsvoering, investeren in materialen die lang mee gaan en de inkoop van verantwoorde producten. Dat zijn zeker dingen waar we op letten. Anderzijds gaat het voor ons ook over duurzame bedrijfsvoering. Ervoor zorgen dat je zaak toekomst heeft, je medewerkers er graag werken en natuurlijk dat je gasten er graag komen. Bovendien heeft duurzaamheid voor ons ook een regionaal aspect. Breda zit diep in ons hart en we kiezen in ons inkoopbeleid dan ook bewust voor de bedrijven in en om onze stad. We onderscheiden ons daarmee voor

gasten in de horeca producten selecteren?

Beyerd gaat bijvoorbeeld deels naar

onze klanten en ondersteunen actief de

“Ik merk dat nog niet echt,” vertelt Mikel.

een bedrijf dat compost produceert en

regionale ondernemers.”

“Het ambachtelijke van bier heeft de

deels naar een bakker die er ons speciale

interesse, dat wel. We hebben sinds

bierbostelbrood van maakt dat we in het

Duurzame bedrijfsvoering

2004 ook een brouwerij in huis en daar

restaurant verkopen. Verder hergebruiken

De Beyerd is met 174 jaar bestaans-

komen mensen speciaal voor. Ze kiezen

we water uit ons brouwproces, plannen

geschiedenis bijzonder goed geslaagd

ook bewust voor onze eigen huisbieren.

we zo efficiënt mogelijk de brouwsels en

in duurzame bedrijfsvoering. Wat is hun

Sowieso zien we dat gasten meer en

zijn we zo zuinig als verantwoord mogelijk

geheim? Mikel: “Allereerst zorgen we

meer voor Nederlandse bieren kiezen.

met onze reinigingsmiddelen. Het heeft

ervoor dat ons product goed is. Je komt

Duurzaamheidsaspecten komen meer

continu onze aandacht en daar waar

er misschien een keertje mee weg dat je

naar voren in het brouwproces dan dat het

mogelijk dragen we ons steentje bij.”

een wat minder biertje serveert, maar

aan de toog een keuze bepaalt.”

30

Café Restaurant Brouwerij De Beyerd in Breda bestaat dit jaar 174 jaar. Sinds 1838 runt de familie De Jongh het etablissement in de Bosschstraat. Aan het roer staat nu de zesde generatie; de broers Mikel en Orson de Jongh. En zij hebben het vooruitzicht dat de zaak straks ook over gaat naar de zevende generatie; een of meerdere van hun vijf zonen. Hoe wordt duurzaamheid in dit klassiek bruine café beleefd?

Verder is voor ons de sfeer en persoonlijke

Brouwerij De Beyerd

relatie met onze klanten belangrijk. We

De Beyerd is sinds 2004 niet alleen

kennen onze klanten, weten wat ze graag

een café en restaurant maar ook een

drinken en zorgen ervoor dat ze zich thuis

brouwerij. In huis, tussen het restaurant

voelen. Tot slot investeren we regelmatig

en de keuken, staan twee prachtige

in activiteiten. Bijvoorbeeld door alle

koperen ketels, drie gistbakken en vier

uitwedstrijden van NAC te vertonen, ieder

lagertanks. Een deel daarvan is afkomstig

jaar een Belgische Bierweek te houden,

van de Oranjeboom Brouwerij die in 2004

een pinksterfietstocht van het Beyerd

zijn poorten sloot. Brouwmeester Joppe

Biergilde te organiseren en ga zo maar

de Bres vertelt dat duurzaamheid een

door. Je moet met je tijd mee blijven

‘hot issue’ is, ook bij de kleinere brouwers.

gaan en gasten naar je onderneming

“Duurzaamheid een hot issue, ook bij

blijven trekken. Stilstand is immers

de kleinere brouwers.. Daar waar we

achteruitgang.”

kunnen, proberen we zo milieuvriendelijk

Is duurzaamheid een thema waarop

mogelijk te brouwen. Het bostel van De

‘‘

Het ambachtelijke van bier heeft de interesse, dat wel. We hebben sinds 2004 ook een brouwerij in huis en daar komen mensen speciaal voor.

’’



dat moet je niet een tweede keer doen.

31

Harry Meens, Alfa Brouwerij Schinnen

WIJ POMPEN ALLES TERUG IN DE NATUUR Een brouwerij behoort tot een bedrijfstak die bij uitstek tegemoet komt aan de sociale samenhang in de samenleving. “Wij zijn ingebed in het dorp, in de streek, in fanfares, harmonie en schutterij. Bier zorgt voor sociale verbondenheid en cohesie in de samenleving”, zo schetst directeur Harry Meens van Alfa. Maar dat moet wel zo kunnen blijven, vindt hij…

‘‘

Wij hebben bij elkaar zo’n 200 toeleveranciers, maar alles wat we in de directe omgeving kunnen inkopen, kopen we hier. De elektricien, de RVS-leverancier, de ijzerhandelaren, leveranciers van pompen, noem maar op. De economische invloed van een middelgrote brouwerij op de omgeving is enorm

in de natuur. Dat is duurder maar voor

dagen bij elkaar over de vloer komen.

ons een bewuste keuze”, zo legt Meens

Normaal gesproken hingen deze zes

uit. En het gaat nog verder. “De CO2 die

kernen als los zand aan elkaar. Wij hebben

vrijkomt tijdens het brouwproces slaan we

de interactie tussen de verschillende

op in tanks en gebruiken we als we gaan

dorpsgemeenschappen bevorderd door

afvullen. Dat natuurlijke koolzuur geeft

een aanzienlijke bijdrage te leveren, zeker

toch weer net even een ander smaakje

toen de overheid weinig wilde bijdragen

aan ons bier en bovendien scheelt het ons

aan dit mooie initiatief.” Er is geen

inkoop. Overigens hebben we bij elkaar

brouwer in Nederland die alcoholmisbruik

zo’n 200 toeleveranciers, maar alles

toejuicht. Harry Meens vindt het echter

wat we in de directe omgeving kunnen

een gedeelde verantwoordelijkheid: “Het

inkopen, kopen we hier. De elektricien,

kernprobleem ligt bij de ouders. Het

de RVS-leverancier, de ijzerhandelaren,

begint allemaal in de opvoeding. Mijn

leveranciers van pompen, noem maar

dochter van 16 mag heel af en toe al eens

op. De economische invloed van een

een glaasje bier drinken, maar wij houden

middelgrote brouwerij op de omgeving

dat als ouders streng in de gaten. Bier

is enorm. Grondstoffen kopen wij niet

is een gezond product maar misbruik is

per definitie hier in de streek. Wij kijken

natuurlijk uit den boze. Helaas wordt dat

die positief in het leven staan een kans

ook naar prijs/kwaliteit verhouding

wel uitvergroot. Uit onderzoek blijkt dat

bieden, in plaats van hen tegen te werken.

en naar soorten en variatie in gerst en

alcohol ook een positieve functie heeft in

Dat gaat ten koste van de continuïteit,

hop. Bovendien ben je hier toch meer

de maatschappij, mits met het met mate

ook in de brouwerswereld. Er is al heel

afhankelijk van weersinvloeden.”

gebruikt en je er verstandig mee omgaat.

veel weggevallen hier in Limburg. Brand

Het leidt tot ontspanning en zorgt ervoor

is overgenomen door Heineken. Leeuw

‘Schitterend Schinnen’

dat men minder geremd is.”

bier, De Ridder, De Kroon zijn allemaal

Het sociale aspect van duurzaamheid

Economisch belang van MKB

’’

weg. Wim Geenen van Lindeboom is ons

kun je op 6 bar gebruiken maar ook op

beschikken wij over onze eigen riet- en

Brouwerij om zo weinig mogelijk

4,5 bar. Dat laatste kost minder en werkt

biezenvelden achter ons complex. Daarin

energie te gebruiken per hectoliter

ook. Die missie voeren we dagelijks uit

filteren wij ons eigen water, het is onze

gebrouwen bier. Harry Meens: “Wij doen

met onze 25 medewerkers. Zij kunnen

eigen zuiveringsinstallatie. Het water dat

dat aantoonbaar goed in vergelijking

dat alleen doen als ze ook iets aan

wij lozen is eigenlijk schoner dan wat er

met andere brouwerijen. Dat betekent

hebben. Als je bij ons goed je best doet,

in de beek zelf zit. Voor het brouwwater

bijvoorbeeld letterlijk dat je het licht

kun je heel je leven hier blijven werken,

maken we gebruik van onze eigen

uit doet in een ruimte die niet gebruikt

het zogenaamde ‘lifetime employment’.

gecertificeerde bron die het bronwater

wordt. Ons hele beleid is erop gericht om

Wij vinden dat belangrijk.” Alfa is niet

van 152 meter diepte naar boven haalt. Al

continu te kijken wat we kunnen doen om

alleen met energie, maar ook met milieu

onze reinigingsmiddelen zijn 100% bio-

32

energiegebruik te verminderen. Perslucht

dagelijks bewust bezig. “Als brouwerij

degenereerbaar. Wij pompen alles terug

allerbelangrijkst. Meens: “We zijn

“Continuïteit is heel belangrijk om ons

Gulpener staat de volgende generatie

gevestigd in de westelijk/oostelijke

gedachtegoed door te geven aan de

Rutten gelukkig klaar. Daarom ben ik

mijnstreek van Limburg met zo’n 500.000

volgende generatie. De eerste 100 jaar

zo blij met de samenwerking tussen de

inwoners. Daar zijn wij het bekendste bier

was Alfa een marginaal bedrijf, maar het

familiebrouwerijen. Wij zitten in een

en dat betekent enorm veel aanvragen

werd door mijn voorvaderen wel overeind

grensregio, maar de overheid denkt dat

voor sponsoring en andere bijdragen.

gehouden. Daar ben ik hen dankbaar

Nederland een eiland is. Wij zitten met

Wanneer een organisatie van een

voor. Je wilt je kinderen een gezond bedrijf

accijnzen die een factor 4 hoger zijn dan in

evenement de eindjes niet aan elkaar

nalaten waar het leuk werken is. Het is

Duitsland en een factor 2,5 hoger dan in

kan knopen, wordt het eerst een beroep

uiteraard de vrije keuze van mijn kinderen

België. Limburg heeft 300 km grens. Hoe

gedaan op de locale brouwerij. Wij zijn

of ze straks het bedrijf in willen. Zo ja,

kun je als brouwers blijven bestaan als

geen typische horecabrouwerij, maar

dan moet het wel leuk zijn. En de politiek

in het buitenland het bier veel goedkoper

hebben wel heel duidelijk een plek in de

moet het mogelijk maken, anders zetten

is? Alle vier de familiebrouwerijen

samenleving. Zo hebben wij aan de basis

we er een streep onder. Meer dan 50% van

hebben hier last van. We moeten de

gestaan van het evenement ‘Schitterend

de mensen in Nederland werken in het

brouwerijcultuur in het Zuiden van ons

Schinnen’. Zes kerkdorpen die vallen

midden- en kleinbedrijf. Nederland draait

land overeind houden, want wij staan als

onder de gemeente Schinnen die in twee

op het MKB. We moeten ondernemers

brouwers middenin de maatschappij.”



Het is de filosofie en missie van Alfa

vorig jaar ontvallen, hopelijk treft dat de brouwerij niet in haar voortbestaan. Bij

is voor Alfa misschien nog wel het

33

Jan Walburg, voorzitter Trimbos-instituut

ER WORDT ECHTE VERANTWOORDELIJKHEID GEDEELD Bovenmatige alcoholconsumptie door uitgaande jongeren, alcoholconsumptie tijdens de zwangerschap en alcoholconsumptie door jeugd jonger dan 16 jaar. Het zijn zorgpunten in de samenleving die aandacht en actie verdienen. Overheid, maatschappelijke organisaties en de alcoholhoudende branche (onder wie Nederlandse Brouwers) zijn over deze en meer issues continu in overleg. En realiseren gezamenlijk zaken! Jan Walburg, voorzitter van het Trimbos-instituut, vertelt meer.

“Het Trimbos-instituut is een echt

overleg en successen niet in de weg te

kennisinstituut. We doen onderzoek

staan.”

naar geestelijke gezondheid, mentale veerkracht en verslaving. Op basis van

Mooie campagnes

ons wetenschappelijk onderzoek geven we onafhankelijke adviezen richting de

“We hebben vanuit het onderling overleg

overheid, voorlichting aan burgers (middels

goede campagnes gerealiseerd gericht op

bijvoorbeeld campagnes en lespakketten)

de jeugd jonger dan 16 jaar. Alle partijen

en praktische informatie voor de

hebben zich aan de uitgangspunten ervan

behandelpraktijk aan onder meer het GGZ.”

geconformeerd en iedereen probeert zo consequent mogelijk in de uitvoering

Gemeenschappelijk doel

te zijn. Bijvoorbeeld door het altijd vermelden van de slogan ’Geen 16? Geen

“Wij maken sinds enkele jaren deel uit

druppel.’ Verder zie ik dat er een cultuur

van het vaste overleg tussen overheid en

is ontstaan waarbij de leden van het

de branche alcoholhoudende dranken.

overleg elkaar ook aanspreken op andere

Alle deelnemers aan dit overleg delen

risico’s. Bijvoorbeeld op de introductie

de missie om overmatig, problematische

van hele zoete alcoholhoudende drankjes

alcoholconsumptie terug te dringen en te

die een aantrekkingskracht hebben op

voorkomen.

jongeren. Niet alleen wij zeggen daar

Desalniettemin hebben we natuurlijk

iets van, maar ook de collega’s onderling

ook onze verschillen. De belangen liggen

spreken elkaar aan. Er wordt echt een

op sommige punten anders. Vanuit het

verantwoordelijkheid gedeeld.”

Trimbos-instituut pleiten wij bijvoorbeeld voor prijsverhogingen omdat we uit

Overleven van de industrie “Het consequent en integer nemen van je

alcoholconsumptie.

maatschappelijke verantwoordelijkheid

Als je met elkaar in overleg bent, is het

is voor ieder bedrijf van groot belang.

goed om je van de verschillende belangen

Consumenten kijken sinds de bankencrisis

bewust te zijn. Dat hoeft constructief

steeds kritischer naar bedrijven en hebben


zijn in de strijd tegen problematische

meer oog voor hun maatschappelijke

34

dus van groot belang.”

functie. Het gaat om oprechte en authentieke zorg voor de maatschappij. Ik schat in dat dit alleen maar belangrijker wordt en dat het op de lange termijn bepalend is voor het overleven van de industrie. Het is mijn - misschien naïeve - overtuiging dat maatschappelijke verantwoordelijkheid het langste houdt. Hierin blijven investeren en ontwikkelen is

‘‘

Consumenten kijken sinds de bankencrisis steeds kritischer naar bedrijven en hebben meer oog voor hun maatschappelijke functie. Het gaat om oprechte en authentieke zorg voor de maatschappij

’’


onderzoek concluderen dat deze effectief

35

‘‘

Die bedrijven zíjn immers de samenleving. Hun medewerkers, hun klanten, chauffeurs, leveranciers… Dat zijn dezelfde mensen die de weg op gaan om ’s avonds te sporten of hun kinderen op de fiets naar school te brengen. Iedereen herkent zich in het thema

’’

In 2011 vierde BOB zijn tiende verjaardag. Het symbool voor geen alcohol in het verkeer is in het afgelopen decennium een begrip geworden in de Nederlandse samenleving. De campagne is een mooi staaltje van ‘publiek private samenwerking’ waaraan Nederlandse Brouwers vanaf dag 1 actief hebben meegewerkt. ‘Campagne-hoedster’ Veilig Verkeer Nederland (VVN) is, met recht, trots op BOB. Directeur Linda van der Eijck vertelt meer over de resultaten, de nieuwste ontwikkelingen en de samenwerking.

vrijdagmiddagborrel bij een willekeurig bedrijf. Op die terreinen is nog veel aan bewustzijn en gedragsverandering te winnen.”

‘Bedrijven zijn de samenleving’ De totstandkoming en doorontwikkeling van de BOB-campagne is het resultaat van goede samenwerking tussen overheid, de branche van alcoholhoudende dranken (verenigd in de Stichting

36

Linda van der Eijck, Directeur Veilig Verkeer Nederland

BOB IS VAN IEDEREEN

terug van 3.200 naar 2.200. Dat zijn mooie

succes”, vertelt Linda. “Het concept

resultaten.”

spreekt mensen aan. Dat komt vooral

De campagne gaat zich de komende tijd

Linda: “Wij staan heel positief tegenover

door het positieve van de campagne. Het

verder ontwikkelen. Linda: “Was er in de

samenwerking met het bedrijfsleven. Die

is niet belerend of negatief. Het verbiedt

afgelopen jaren maar één soort BOB, de

bedrijven zíjn immers de samenleving.

helemaal niets. Het zegt alleen dat als

komende periode introduceren we een

Hun medewerkers, hun klanten,

je met z’n allen op stap gaat en er wordt

meer gedifferentieerde BOB. Een BOB

chauffeurs, leveranciers… Dat zijn

gedronken, dat er iemand de BOB moet

die aansluit bij verschillende mensen

dezelfde mensen die de weg op gaan om

zijn. Het is een duidelijke, positieve

en verschillende drinkmomenten.

’s avonds te sporten of hun kinderen op

boodschap die breed wordt opgepikt.

We richten ons niet alleen meer op

de fiets naar school te brengen. Iedereen

Sinds het begin van de campagne is

uitgaansmomenten en evenementen

herkent zich in het thema. Dat merken we

het aantal slachtoffers als gevolg van

maar kijken ook naar sportgelegenheden,

ook in de samenwerking met bijvoorbeeld

alcohol in het verkeer sterk teruggelopen.

beurzen en bedrijfsborrels. Op een

Nederlandse Brouwers. Ze zijn betrokken

Was er in 2000 nog sprake van 200

golfclub vind je andere mensen en

en oprecht in hun acties om het verkeer

dodelijke slachtoffers, in 2009 was dat al

andere keuzes voor alcoholhoudende

veiliger te maken. Met hun input en die

teruggelopen tot 95.

dranken dan bijvoorbeeld bij een Pinkpop

van andere bedrijven maken we de BOB-

Het aantal ziekenhuisslachtoffers liep

of Lowlands. Dat geldt ook voor de

campagne steeds beter en effectiever.”

maatschappelijke organisaties zoals VVN.



Verantwoord Alcoholgebruik, STIVA) en “BOB is sinds het begin een enorm

37

Veertien Twentse gemeenten werken samen

HAPPY FRIS?! VIER JAAR LANG PREVENTIEF

VAN GRAAN TOT KRAAN Theo Sonnemans (Lindeboom), brouwer

38

Met een drietal pilots en tientallen activiteiten is het alcoholpreventieproject Happy Fris?! al bijna vier jaar in praktijk. De pilots zijn: Keten & Hokken, Sportkantines en AlcoHALT. Esther Houpst is projectleider van Happy Fris?! en bevlogen om jongeren onder de 16 jaar en hun ouders te wijzen op de gevaren van alcoholmisbruik.

Maischen

De oorsprong van het project gaat al

Hij is voorzitter van de stuurgroep

op hun 23/24e levensjaar. Overmatig

terug tot eind 2006. Het Regionaal College

geworden en een jaar daarna zijn we van

alcoholconsumptie zorgt ervoor dat

van de veertien Twentse burgemeesters

start gegaan. Met Happy Fris?! willen we

hersencellen afsterven en die worden

maakte zich zorgen over de jongeren uit

zowel preventief als met regelgeving en

niet meer aangemaakt. Dat is nu ook

hun gemeente die te veel, te jong en te

handhaving bezig zijn. We willen jongeren

aantoonbaar en daar willen we kinderen

vaak drinken. Dat leidt niet alleen tot

en hun ouders wijzen op de gevaren van

en hun ouders op wijzen. Zeker ook hier in

vandalisme en overlast, maar ook tot

alcoholconsumptie onder de 16 jaar, of

Twente zien we dat er door jongeren soms

blijvende hersenschade bij de jongeren.

eigenlijk liever onder de 18 jaar.”

flink gedronken wordt. In samenwerking

Esther Houpst, beleidsmedewerker van de

Hoewel het project al een aantal jaren

met scholen, sportverenigingen en het

gemeente Almelo en nu ook gedetacheerd

loopt, zijn pas de laatste jaren nieuwe

gehele maatschappelijke middenveld

projectleider van Happy Fris?!:

feiten bekend over alcoholconsumptie

willen we met Happy Fris?! aandacht

“Burgemeester Stegers van de gemeente

door jongeren. Esther: “Hersenen

vragen voor deze problematiek. Met

Tubbergen heeft de handschoen opgepakt.

van jongeren zijn pas uitontwikkeld

Happy Fris?! willen we vooral een



Als de brouwer gaat maischen, doet hij niets anders dan een beslag maken van geplette mout en water. Dat beslag verwarmt hij langzaam; enzymen uit de mout veranderen zetmeel in suikers. Die suikers zijn voeding voor de gist. Dan zeeft de brouwer het beslag over de kaf van het koren.

39

‘‘

Toen Happy Fris?! nog maar pas begonnen was, was het voor sommigen vloeken in de kerk om Grolsch hierbij te betrekken. Maar al gauw bleek dat Grolsch tot 16 jaar dezelfde belangen heeft als wij

VAN GRAAN TOT KRAAN

’’

mentaliteitsverandering bij ouders tot

erg laag, de terugval van deze jongeren

Gerard van der Broek

stand brengen. En het lijkt te lukken”,

valt dus mee. AlcoHALT blijkt een hele

(Hertog Jan),

volgens Esther.

goede maatregel, die indruk maakt op het

Onderzoek toont aan dat ouders strikt

gehele gezin en wij hopen dat het als een

moeten zijn en hun kinderen tot hun 16e

olievlekje werkt.”

brouwer

Wort is de heldere zoete vloeistof die overblijft na het maischen. De brouwer kookt het wort precies zolang dat de juiste smaakstoffen ontstaan. Ook voegt hij de hop toe. Het type hop, en het tijdstip van toevoegen zijn van grote invloed op de uiteindelijke smaak van het bier.

moeten verbieden alcohol te drinken

Water van Grolsch

en daarna met mate. Deze houding werkt beter dan het idee ze thuis maar

Happy Fris?! zijn het afgelopen jaar veel

te leren drinken. De GGD heeft onlangs

keten en hokken bezocht, zowel door

In Twente is de Grolsche Bierbrouwerij

een groot Twents onderzoek gedaan

jongerenwerkers als de gemeente. Zo

als vanzelfsprekend bekend, Grolsch

onder tweede- en vierdeklassers van het

zijn er zelfs hokken gesloten, wanneer er

bier is sterk aan de streek gebonden.

voortgezet onderwijs. Het blijkt dat er

bijvoorbeeld betaald werd voor de drank,

De brouwerij uit Enschede ondersteunt

in Twente minder wordt (in)gedronken,

of wanneer er ’16-minners’ aanwezig

het project Happy Fris?! van harte.

maar dat alcohol nog wel het populairste

waren aan wie geschonken werd. Soms

Esther Houpst: “Toen Happy Fris?! nog

genotsmiddel onder jongeren is, waarbij

ook omdat de brandveiligheid simpelweg

maar pas begonnen was, was het voor

er geen verschil meer is in gebruik tussen

niet op orde was. Het is belangrijk dat

sommigen vloeken in de kerk om Grolsch

jongens en meisjes. Deze resultaten zijn

ouders weten wat er in zo’n keet gebeurt

hierbij te betrekken. Maar al gauw

bereikt door een scala aan activiteiten,

en dat ze daar zicht op hebben”, zo

bleek dat Grolsch tot 16 jaar dezelfde

zoals ‘Op tijd voorbereid’, een programma

verduidelijkt Esther. Ook ten aanzien van

belangen heeft als wij. Wij vinden met

voor basisscholen. Ook waren er

sportkantines is er een duidelijk beleid.

elkaar dat ‘16-minners’ niet horen te

kroegentochten voor ouders waar zij

“Het blijkt dat het in praktijk lastig is voor

drinken. Al heel snel bleek dus dat we

voorlichting kregen van bijvoorbeeld een

barmedewerkers, trainers en bestuurders

elkaar konden versterken. Bij allerlei

kinderarts, een preventiemedewerker

om ‘nee’ te verkopen. Niet overal wordt

Happy Fris?! evenementen worden

en een Officier van Justitie. Tijdens de

daar strikt mee omgegaan. Het gaat

waterflesjes uitgedeeld. Op het etiket

zomerevenementen werden ‘peers’ ingezet

ons erom dit aan de kaak te stellen

staat dat de Happy Fris?! actie door

om met jongeren en hun ouders aan de

en bespreekbaar te maken. Het is niet

Grolsch wordt ondersteund. Ook in hun

hand van een quiz in gesprek te gaan over

normaal als je kinderen onder de 16 laat

duurzaamheidsrapportage komt Grolsch

alcoholconsumptie. Dankzij Grolsch ben

drinken. Wij geven ook bij de ouders aan

openlijk op voor hun bijdrage aan het

ik uitgenodigd voor een bijeenkomst van

wat hun rol is in deze.’’

project Happy Fris?!”.

alle sportorganisatoren waar ik Happy

AlcoHALT

Zo zijn de ‘peers’ dit jaar ook ingezet bij

ongewis, zo weet Esther. “De activiteiten


van Happy Fris?! worden gefinancierd

topsportevenementen”, aldus Esther.

In samenwerking met Bureau HALT is de

door de provincie. Er is vijf jaar lang een

actie AlcoHALT bedacht. Esther legt uit

bedrag beschikbaar gesteld. Aan het eind

hoe het zit. “Zodra een ’16-minner’ wordt

van dit jaar zitten we aan het eind van de

aangetroffen met alcohol en/of bij een

subsidieperiode. Wij hopen dat we een

Naast al deze activiteiten is er een drietal

delict of vandalisme en hij of zij blijkt

doorstart mogen maken. Wij zijn nu echt

pilots die de afgelopen jaren zijn ingezet

teveel alcohol gedronken te hebben, dan

aan het oogsten en zien de resultaten.

bij de Twentse gemeenten. “Vooral op het

wordt de jongere door de politie opgepakt

Maar een mentaliteitsverandering is

Twentse platteland zie je dat op erven

en doorverwezen naar Halt. De jongere

een kwestie van lange adem en dus is

vriendengroepen elkaar treffen in keten

en hun ouders moeten dan verplicht

blijvende inzet en aandacht voor dit thema

en hokken, waar vaak veel gedronken

een cursus volgen. Ook dit beleid lijkt

van belang. Want wat blijft er van over als

40

wordt. In het kader van het project

aan te slaan, want de recidivecijfers zijn

het project stopt?’’

Keten & hokken

Brouwen


Fris?! onder de aandacht kon brengen.

Toch is de toekomst van het project nog

41

wij de ‘Blaas BOB Games’ ondersteund in

speciale dag. “Wij organiseren jaarlijks de

Stiva en de Landelijke Kamer van

de Jupiler League, gericht op supporters

‘World Environment Day’. Natuurlijk zijn

Studentenverenigingen debatten

die een voetbalwedstrijd bezoeken. Wij

we hier ook dagelijks mee bezig, maar

georganiseerd over verantwoorde

stimuleerden het dat er altijd iemand

die ene dag zetten we het extra in de

alcoholconsumptie. Het is heel interessant

terugrijdt die niet gedronken heeft. We

kijker. De focus in 2011 was watergebruik.

te zien hoe jonge mensen dat oppakken.

gaan trouwens nog verder op dat gebied.

Onze salesmensen hebben die dag

De huidige generatie is heel anders met

Met het programma ’Pro-Supporter’,

waterbesparingsetjes in de horeca

duurzaamheid bezig. Tijdens debatten

in samenwerking met de Coöperatie

uitgedeeld, hetgeen leidt tot besparing

met studenten krijgen we heel andere

Eerste Divisie en de 18 voetbalclubs uit

van water op de tap. Dat heeft ons een

vragen over bijvoorbeeld CO2-uitstoot of

de Jupiler League, wijzen we erop dat

gemiddelde besparing van 24 Olympische

‘footprints’ dan vroeger. Duurzaamheid

onverantwoorde alcoholconsumptie kan

zwembaden opgeleverd in alle cafés waar

is nu ‘top-of-mind’, jonge mensen

leiden tot verkeerd gedrag. Pro-Supporter

onze bieren worden geschonken.”

benadrukken dat, ook via social media.”

gaat erover hoe we mensen kunnen ’’Daarnaast hebben we vorig jaar hebben

midden in de maatschappij en tussen

zijn, met respect voor de club en elkaar.”

we een statement gemaakt dat alle heren

de lokale gemeenschap. In Dommelen

binnen ons bedrijf zich een week lang niet

wordt de carnavalsvereniging gesteund,

geschoren hebben. In onze brouwerijen

in Breda hebben we een inzamelingsactie

hebben we een gemiddeld watergebruik

voor de Voedselbank gehouden en

Ook in de producten biedt AB InBev

van 3,9 hl water per hectoliter bier. We

wordt bijgedragen aan de restauratie

een steeds breder assortiment, dat

willen naar 3,5 toe, hetgeen wereldwijd

van de Grote kerk, in Arcen wordt op

aansluit op verantwoord alcoholbeleid.

erg scherp is. Wij verbinden daar ook

ludieke manier met de lokale bevolking

“Ons assortiment alcoholarm en

een competitie-element aan. Dat doen

samengewerkt. “De beste ideeën komen

alcoholvrij bier wordt steeds groter. Dit

we trouwens bij heel veel zaken in ons

van onze medewerkers zelf. Ook daarvoor

marktsegment kent een enorme groei. Wij

beleid. Onze brouwerij in Dommelen

hebben we trouwens een Award. Dat

spelen daar in België ook nog eens op in

heeft afgelopen jaar de prijs van meest

kan gaan om ideeën op het gebied van

door de ‘brewed softdrinks’ zoals Jupiler

milieubewuste brouwerij gehaald, zij

milieu, besparingen, maatschappelijke

Force aan toe te voegen. Zo bieden we

zijn de beste van Europa als het gaat

betrokkenheid en dergelijke. Bovendien

een hele range producten aan, voor ieder

om watergebruik en dergelijke. Ook dit

wordt in al onze evaluatieprocessen met

wat wils. Wij willen werken aan ‘a better

jaar zal er een World Environment Day

medewerkers gecheckt of we ethisch

Manisha Thakker, Country Director AB InBev Nederland

world’ en vanuit zakelijk perspectief is

plaatsvinden, op 5 juni 2012.’’

verantwoord bezig zijn, of we veilig

DUURZAAMHEID IS NU TOP-OF-MIND

Dit strikte beleid komt ook terug in het


“Naast directeur van AB InBev Nederland ben ik ook moeder van twee kinderen. Ik wil ook graag ’s avonds weer veilig terug naar huis rijden”, zo zegt Manisha Thakker, die daarmee aangeeft dat het verantwoord alcoholbeleid van haar bedrijf geen gebakken lucht is. De Vlaamse directeur in Nederlandse dienst legt uit op welke drie pijlers het beleid van AB InBev gebaseerd is.

Duurzaamheid in het beleid is de enige

Onze visie is wel dat we het samen, met

per jaar staan we er echt bij stil. Wij

manier om zaken te blijven doen, ook

z’n allen moeten doen.” Thakker loopt

lanceerden het programma ‘Family

op lange termijn. Daarom ook kent het

over van de voorbeelden op het gebied

Talk’, een initiatief dat je als vader of

concern de slogan ‘The best brewer

van verantwoorde alcoholconsumptie

moeder met jonge kinderen al vanaf ca.

in a better world’. Manisha Thakker

die in Nederland, maar ook in de rest

12 jarige leeftijd met hen in gesprek gaat

vertelt welke drie pijlers wereldwijd

van de wereld, uitgevoerd worden. “Eén

over alcoholconsumptie. Verantwoorde

worden gehanteerd door AB InBev:

dag per jaar houden we bijvoorbeeld

alcoholconsumptie begint bij de ouders,

“Verantwoorde alcoholconsumptie,

‘Beer Responsible Day’. Natuurlijk

wij vinden het belangrijk daar op een

Milieu en Gemeenschap. In ieder land

nemen we iedere dag van het jaar onze

alledaagse manier over in gesprek te

wordt dat op ieders eigen wijze ingevuld.

verantwoordelijkheid, maar één keer

gaan met je kinderen. Daarnaast hebben

werken. Dat doen we niet op een schaal

het ook interessant”, zo vertelt Thakker.

Zeven dagen per week

van 1 tot 5, maar simpelweg door ja of nee te beantwoorden. Duurzaamheid is een

goed gecontroleerde reclamebeleid van AB InBev. “Wij hanteren een zeer strenge

De derde pijler is Gemeenschap.

begrip dat 7 dagen per week, 24 uur per

‘commercial code of conduct’. Daarvoor

Thakker: “Daar waar wij als AB InBev

dag telt. Voor onze salesploegen hebben

moeten onze commerciële medewerkers

een hoofdkantoor of brouwerij hebben,

we bijvoorbeeld een ‘Salex Excellence

elk jaar een training volgen en een

daar willen we actief zijn en onze

Program’. Hiermee kun je punten

test afleggen. Al onze commerciële en

verantwoordelijkheid nemen. In Breda,

scoren op het gebied van veiligheid,

marketing uitingen moeten aan bepaalde

waar AB InBev Nederland zetelt,

verantwoorde alcoholconsumptie en

voorwaarden voldoen.”

hebben we een alcoholcampagne voor

dergelijke. Die punten bepalen mede je

de beginnende rijder georganiseerd,

eindejaarsbonus. Op die manier proberen

De tweede pijler is Milieu. Ook op dat

samen met de gemeente Breda.

we er iedere dag serieus en actief mee

gebied houdt AB InBev ieder jaar een

Daarnaast hebben we samen met

bezig te zijn.”

‘‘

De huidige generatie is heel anders met duurzaamheid bezig. Tijdens debatten met studenten krijgen we heel andere vragen over bijvoorbeeld CO2-uitstoot of ‘footprints’ dan vroeger

’’


Investeren in alcolholvrij

42

Ook op andere vlakken staat AB InBev

uitleggen hoe ze goed supporter kunnen

43

‘‘

Trendwatcher Hans Steenbergen

Generatie Z, geboren na 1990, is opgegroeid met alle mogelijkheden van internet. Ze zijn zo mediawijs dat ze met normale marketing niet meer zijn te bereiken. Daar prikken ze feilloos doorheen

VAN DORSTIGE MENS NAAR PROEVENDE MENS

’’

44

Steenbergen is hoofdredacteur van het

“De bierconsumptie neemt af, speciale

kun je geen goed bier brouwen. In de

digitale Food Inspiration Magazine (te

bieren komen op”, stelt Steenbergen.

populariteit van lokale producten zie je de

vinden via foodinspiration.nl), presentator

“Je ziet een ontwikkeling van minder

behoefte aan authenticiteit. De opkomst

en één van de leidende foodtrendwatchers

drinken naar meer proeven. Bieren

van microbrouwerijen, waar je de brouwer

in Nederland. Hij signaleert dat

die je kunt savoureren worden steeds

letterlijk aan het werk kunt zien, past

brouwers aarzelend de traditionele

populairder. De consument is op zoek

hierin.’’

marktbenadering verlaten. “Fruitbier, on

naar beleving en heeft behoefte aan

the rocks en geserveerd in een mooi glas,

een geloofwaardig verhaal. Generatie Z,

is een geweldige ontwikkeling. Het slaat

geboren na 1990, is opgegroeid met alle

aan, vooral op het terras in de zomer.

mogelijkheden van internet. Ze zijn zo

De aandacht voor verantwoorde

Waarom zou je op locatie geen vers fruit

mediawijs dat ze met normale marketing

alcoholconsumptie door jongeren

toevoegen aan dat bier? Ik weet niet of het

niet meer zijn te bereiken. Daar prikken

zal alleen maar toenemen volgens

al geprobeerd is, maar het lijkt me een

ze feilloos doorheen. Authenticiteit en

Steenbergen. We hebben die jonge

spannende combinatie.”

duurzaamheid is waar het om draait.

hersens gewoon nodig voor onze

Bier heeft daar alle kansen, want het is

toekomst.

Van toog naar tafel

Het past naadloos in de trend naar

een natuurproduct bij uitstek. Het zit als

feminisering van de horeca die

het ware in het DNA. Juist vanwege dat

Gezinnen worden kleiner. Gezinnen met

Steenbergen signaleert. “Brouwers

natuurlijke karakter hebben brouwerijen

zeven, acht kinderen komen bijna niet

hebben van alles geprobeerd om die

serieuze en geloofwaardige aandacht

meer voor. Ouders koesteren hun één of

vrouwelijke doelgroep aan te spreken,

voor Moeder Natuur. Het is een logisch

twee kinderen als hun kostbaarste bezit.

maar dat blijkt niet eenvoudig. Met ‘bier

en welbegrepen eigenbelang. Zonder

Ze zijn sneller bezorgd en willen hun

on the rocks’ lijkt dat wel te slagen.”

goed water en gezonde landbouwgrond

nageslacht beschermen tegen gevaren.

’’Bovendien leren we steeds meer over

“De sociale functie van een bier aan de

gastronomie zie je meer belangstelling

het effect van drinken op de hersens van

tap verschuift naar gezamenlijk eten.

voor bier ontstaan, juist vanwege het

jongere kinderen. Ik zie de minimum

Aan tafel raken mensen in gesprek met

lokale karakter en de authenticiteit.

leeftijd waarop jongeren mogen drinken

elkaar. Je ziet steeds minder cafés waar

Het is de beweging van de dorstige

dan ook wel stijgen. Aan de andere kant,

alleen maar gedronken kan worden. De

naar proevende mens die ik al eerder

we leven ook langer, dus de netto drinktijd

toenemende belangstelling voor bier en

aanhaalde.

in een mensenleven neemt alleen maar

spijscombinaties past naadloos in deze

Het gekke is dat de consument nog

toe”, grapt hij. “De vergrijzing zet door en

ontwikkeling.

onbekend is met de grote rijkdom aan smaak bij bier. En in combinatie met eten

het proeven past daar uitstekend bij.” Een laatste trend die Steenbergen

Wat te denken van kleine hapjes met

is die variëteit nog veel rijker. Daar is nog

signaleert is die van toog naar tafel.

proefglaasjes bier? Ook in de hogere

een wereld te winnen.”



“Bier mag wel verhipt worden”, valt trendwatcher Hans Steenbergen direct met de deur in huis, wanneer we hem vragen naar de toekomst van bier. “Het is bij uitstek een sociale drank die mensen bij elkaar brengt. Maar het risico is reëel dat bier belegen raakt, niet meer past bij een actieve levensstijl. Zo’n beeld, dat verdient bier niet”, stelt hij.

45

‘‘

Paul Joosten, Lindeboom Brouwerij Neer

Wij kennen onze grenzen en willen, geheel in de geest van Wim Geenen, doorgroeien in speciaalbieren

OVER SJÖTTERIE EN GASTRONOMIE enorme verlichting. Het gebruik van tanks

moet hebben van gerst en hop. Uit onze

schutterijen uit Belgisch en Nederlands

bespaart ons ook extra waterverbruik.

streek komt onvoldoende kwalitatieve

Limburg om te strijden om het beste

Elk flesje dat gewassen moet worden,

brouwgerst en dat leidt tot economische

schuttersteam. Dat betekent voor

kost water. Natuurlijk kunnen wij nooit de

risico’s. Dat geldt ook voor onze hop

Lindeboom vooral veel sponsoring, maar

efficiency halen van de grote brouwerijen,

en vanwege het smaakprofiel van onze

ook een mogelijkheid om te laten zien hoe

maar wij doen er op onze manier wel

bieren halen we onze soorten hoppen uit

groot onze maatschappelijke en culturele

zo veel mogelijk aan het verbruik te

Duitsland. Wij brouwen toch vooral onder-

betrokkenheid is.”

minimaliseren. We monitoren dagelijks

en bovengistende bieren met een apart

en zitten al jaren in een dalende tendens.”

hopkarakter.”

Volgende generatie

Nieuw efficiënt brouwhuis

Betrokkenheid bij de streek blijft niet

Lindeboom haalt haar water uit eigen waterbron en stookt de ketels nog met olie. Op dit moment wordt er nagedacht Binnen afzienbare tijd kan ook de

in de gastronomie laat Lindeboom zich

ketel met energiebesparende

efficiency in de brouwerij omhoog, zo

steeds meer gelden. Joosten: “Wij werken

technieken. Logistiek worden de routes

vertelt brouwmeester Theo Sonnemans:

nauw met sterrenrestaurant Aubergine

optimaal gepland en afgestemd met

“Al drie jaar zijn we bezig met de

van chefkok Paul Pollux. Hij organiseert

de klanten, om zo min mogelijk extra

uitbreiding en vernieuwing van ons

ook de gastronomie in Stadsschouwburg

kilometers te hoeven rijden. Personeel is

brouwhuis. Eén van de buren hier in de

de Maaspoort in Venlo en verzorgt daar

Al 141 jaar lang is Lindeboom gevestigd

bijgeschoold om bewust om te gaan met

straat heeft dat drie jaar tegen kunnen

een uitstekende keuken. Voor ons is dat

in het Limburgse Neer, een dorp in de

energieverbruikers.”

houden. Enorm jammer, want het nieuwe

een prima paradepaardje om ons mooie

brouwhuis biedt veel meer efficiency en

assortiment bieren aan toe te voegen.

energiebesparing. Bijvoorbeeld door een

Zo worden onze bieren ook geschonken

gemeente Leudal tussen Roermond en Venlo. De culturele binding met de streek

Plek voor personeel

speciale kookmethode met het Varioboil-

tijdens Navenant Culinair, een culinair

het overlijden van eigenaar Wim Geenen

Vooral ook op sociaal maatschappelijk

systeem. Het komt erop neer dat je kookt

business evenement dat acht keer per

de leiding van de brouwerij overnam,

gebied neemt Lindeboom haar

tot 102 Co waarna je de vloeistof laat

jaar plaatsvindt. Onze Gouverneur-

licht het toe. “Een groot deel van ons bier

verantwoordelijkheid. Paul Joosten:

expanderen en de damp afzuigt. Deze

bieren doen het uitstekend bij dit soort

wordt afgezet in de driehoek Roermond-

“Binnen ons bedrijf is altijd plek voor

damp laat je condenseren en afkoelen

maatschappelijke samenkomsten.”

Weert-Venlo en dan vooral in de horeca.

stagiaires en mensen met een bepaalde

waardoor je energie terugwint. Nu

Lindeboom zal altijd een kleine regionale

Een groot gedeelte daarvan gaat weg als

achterstand tot de arbeidsmarkt.

koken we één uur en drie kwartier, in de

familiebrouwerij blijven met nauwe

tankbier in horecatanks van 500 en 1000

Voorwaarde is wel dat het twee kanten op

toekomst nog maar één uur per brouwsel.

maatschappelijke verbondenheid.

liter. Ook in retail is Lindeboom actief,

werkt en past in de organisatie. Wij vinden

Zo vang je dus twee vliegen in één klap.”

“Wij kennen onze grenzen en willen,

naast de regionale supermarkten heeft

het daarnaast belangrijk dat onze mensen

Eind 2012 moet het nieuwe brouwhuis

geheel in de geest van Wim Geenen,

Lindeboom met zowel Lindeboom pils als

continu goed opgeleid worden. Zo volgen

klaar zijn. Behalve meer efficiency

doorgroeien met Lindeboom pils en onze

de Gouverneur speciaalbieren landelijke

onze chauffeurs een opleiding over de

en energiebesparing biedt het ook

speciaalbieren. De volgende generatie

distributie. Wij kiezen voor kwaliteitsbier

digitale tachograaf en het nieuwe rijden.

groeikansen. Paul Joosten: “Lindeboom

Geenen, zoon Bernd, zal dat waarschijnlijk

en maatschappelijke en regionale

Ook houden we regelmatig Arbo- en

richt zich naast pils steeds meer op

over een aantal jaren gaan doen. De

betrokkenheid. Met ons bier staan we

BHV-cursussen. Procesoperators volgen

speciaalbier. Onze sociale betrokkenheid

familie is nog steeds nauw betrokken

dus middenin onze streek en de regio.

technische cursussen. Als mensen bij

in de regio is groot. De afgelopen jaren

en Bernd heeft al plaats in de Raad van

Dat wij veel tankbier verkopen richting

ons passen, dan zijn we wederzijds trouw.

ondersteunden wij de ‘Oud Limburgse

Commissarissen. Na zijn studie is het de

horeca heeft ook duurzame voordelen: het

Dan werken ze vaak heel lang bij ons.” Op

Schuttersfeesten’. Wij hebben dit feest al

bedoeling dat hij in het bedrijf komt en

scheelt in het aantal transportbewegingen

het gebied van gebruik van grondstoffen

vier keer mee mogen organiseren, omdat

de toekomst van Lindeboom ook voor de

en het is arbo-technisch interessant,

heeft Lindeboom een aparte visie. “Wij

we met onze ‘Sjötterie’ relaties al vier keer

volgende generatie veilig stelt. Hij is nu al

want het geeft onze medewerkers een

vinden dat je altijd een gevarieerd aanbod

gewonnen hebben. Er komen dan 170

heel erg betrokken bij de brouwerij.”


is groot. Paul Joosten, die vorig jaar na

46

steken bij een schuttersvereniging. Ook

over het installeren van een gasgestookte


Gevoelsmatig was het afgelopen jaar voor familiebrouwerij Lindeboom in Neer een rampzalig jaar, vanwege het te vroeg verscheiden van de laatste gezant van de vierde generatie, Willem Geenen. Paul Joosten heeft de eervolle taak om familiebrouwerij Lindeboom aan te sturen. Hij doet dat vol verve. Ook als het om maatschappelijke verankering en regionale betrokkenheid gaat. Naar verwachting zal binnen 15 jaar ook de vijfde generatie Bernd Geenen een rol gaan krijgen bij Lindeboom.

’’

47

EERSTE WEEK VAN HET NEDERLANDSE BIER

Hans Glandorf, voorzitter Alliantie

Maurice Diks, brouwmeester Texelse

van Biertapperijen:

bierbrouwerij, vertegenwoordiger

“Tijdens de Week van het Nederlandse

onafhankelijke brouwers:

Bier was het een feest. Gezamenlijk

“In de Week van het Nederlandse

hebben onze leden ruim 285 tapkranen

Bier krijgt ons aller bier eindelijk de

open gehad met Nederlandse bier erop!

aandacht die het verdient. Van groot

Dat betekent dat de bierliefhebbers bij

tot klein, van pils tot speciaalbier. In

de A.B.T.-cafes zo’n 120 verschillende

alle diversiteit. Dit gaat een jaarlijks

Nederlandse bieren hebben kunnen

terugkerend en groeiend evenement

proeven. Daar zijn we enorm trots op en

worden!”.

dat dragen we met liefde uit!”.

Van 10 tot en met 20 mei 2012 werd de eerste Week van het Nederlandse Bier gehouden. De week begon op donderdag 10 en vrijdag 11 mei met een groots openingsfestival in de Grote Kerk in Den Haag. In de week daarna werden door heel Nederland uiteenlopende activiteiten georganiseerd om de grote diversiteit van de Nederlandse biercultuur te promoten.

zoveel brouwerijen tegelijkertijd een open dag. Door het hele

de eerste Week van het Nederlandse

land werden in de ‘Week van het Nederlandse Bier’ proefavonden

Rick Kempen, brand

Constant Keinemans,

Fiona de Lange, bierblogster:

Fedor Vogel, uitgever/

Bier gehouden. De week begon op

georganiseerd. De proefavonden werden georganiseerd

manager Bier&cO:

voorzitter Klein Brouwerij

“Het assortiment aan

hoofdredacteur glossy

donderdag 10 en vrijdag 11 mei met

door de ABT-cafés (Alliantie van Biertapperijen), door PINT

“Wij zijn altijd al promotors

Collectief (KBC):

Nederlandse bieren is

magazine Bier!:

een groots openingsfestival in de

(bierconsumentenvereniging) en door MITRA (slijterijketen).

geweest van goed

“De moderne consument

onuitputtelijk. Daarom

“Met onze redactie zijn

gebrouwen, hoogstaande

wil weten waar zijn eten

geloof ik dat iedereen van

wij altijd op zoek naar

Nederlandse bieren. Over

en drinken vandaan komt,

dit gezonde product altijd

het verhaal achter het

smaak valt natuurlijk te

hoe het wordt gemaakt, en

wel één bier lekker vindt!

bier en de brouwerij, naar

In de Stichting Week van het Nederlandse Bier zijn alle

twisten, maar of een bier

door wie. Een consument

Ik hou bierliefhebbers

de bierbeleving van de

betrokken bierpartijen vertegenwoordigd: Nederlandse Brouwers

goed gebrouwen is niet.

die bier drinkt om echt

en bierdrinkers op mijn

biergenieter. Speciaalbier is

(vertegenwoordiger van de acht grote brouwerijen in Nederland),

Nederland heeft de afgelopen

van te genieten, en niet

blog onder andere

een sterk groeiend segment

het KBC (Klein Brouwers Collectief en vertegenwoordiger van

vijf jaar een enorme slag

alleen als koele dorstlesser.

op de hoogte van alle

en het aantal Nederlandse

een groot deel van de microbrouwerijen in Nederland), het ABT

gemaakt. Bovendien heeft

Naast het pilsje bestaan er

laatste ontwikkelingen,

brouwerijen groeit als

Het landelijk festival op 10 en 11 mei was voor consumenten een

(Alliantie van Biertapperijen), PINT, de handel, slijterijen en

Nederland een enorm sterk

namelijk minstens vijftig

trends, bierfestivals en

hop. Maar de Nederlandse

unieke ervaring zo’n 40 bierbrouwers, op hetzelfde moment onder

mediapartijen/vakpers. Het bestuur van de stichting bestaat

bierimago in de wereld.

andere biertypen met een

achtergrondinformatie van

brouwers zijn nog veel te

één dak bij elkaar te treffen. Zij konden van dichtbij ervaren van

uit vertegenwoordigers uit de bierbranche en initiatiefnemers van

Wij krijgen aanvragen van

overweldigende keuze aan

en over bier. Zo ook over de

bescheiden. De jaarlijkse

wie het brouwvakmanschap afkomstig is, wat het inhoudt en hoe

de Week van het Nederlandse Bier. Het dagelijks bestuur

overal en nergens. Zo moeten

geuren en smaken. In de Week

Week van het Nederlandse

Week van het Nederlandse

het bier smaakt.

bestaat uit Henri Reuchlin (voorzitter), Cees-Jan Adema

wij trots zijn en blijven op

van het Nederlandse Bier kon

Bier, een schitterend

Bier is een prima podium om

In het kader van de ‘Week van het Nederlandse Bier’ hebben

(penningmeester), Fedor Vogel (secretaris) en Fiona de Lange

de resultaten van onze

je dat extra ontdekken.”

initiatief.”

het Nederlandse genietbier

ruim 60 brouwerijen op zaterdag 19 en/of zondag 20 mei 2012

(vice voorzitter). Per deelactiviteit zijn er kleinere projectteams.

Nederlandse pilsbrouwers.”

hun deuren geopend voor het publiek. Nooit eerder hielden

Hier de mening van enkele initiatiefnemers:

Grote Kerk in Den Haag. In de week daarna werden door heel Nederland

Initiatiefnemers

uiteenlopende activiteiten georganiseerd om de grote diversiteit van de Nederlandse biercultuur te promoten.

te positioneren naast wijn en gedistilleerd.”


Uitgebreid programma

Henri Reuchlin, voorzitter Stichting Week

Cees-Jan Adema, directeur Nederlandse Brouwers:

Marco Philipsen,

Jeroen Carol-Visser,

van het Nederlandse Bier:

“Ik ben uitermate enthousiast over de eerste Week

category manager MITRA:

bierconsumentenvereniging PINT:

“Het werd hoog tijd om de Week van het

van het Nederlandse Bier. Kortgeleden was het nog

“Al mijn contacten die ik de

“De Nederlandse biercultuur is net zo

Nederlandse Bier te organiseren. Heel

groot internationaal nieuws dat de Nederlandse

afgelopen tien jaar heb opgebouwd

groot als de Belgische, terwijl de meeste

veel partijen in de Nederlandse bierwereld

biercultuur rijker is dan die in België. Natuurlijk

in de Nederlandse bierwereld

mensen in het café of elders toch een

liepen al met zo’n idee. In 2010 hebben we

is een één op één vergelijking moeilijk te maken

monden nu uit in een ultieme

Belgisch biertje bestellen. De gemiddelde

met veel enthousiasme de handen ineen

zonder in een ingewikkelde stammenstrijd verzeild

samenwerking in de Stichting Week

consument weet onvoldoende wat

geslagen. Nu, twee jaar later, staat de

te raken. Op zichzelf is dat ook niet zo relevant. Wel

van het Nederlandse Bier. Dat het

Nederland te bieden heeft. Wij promoten

eerste Week van het Nederlandse Bier als een huis. Ik ben er

is relevant dat de Nederlandse biercultuur internationaal meetelt,

nu twee jaar later ook echt gebeurt

al ruim 30 jaar Nederlands bier en

bijzonder trots op dat we dit voor elkaar gekregen hebben,

en dus ook ons eigen land meer aandacht verdient. Dat is nu gebeurd

is een mijlpaal in de Nederlandse

daarom ook ondersteunen wij de Week

48

dankzij onze gedeelde passie voor het bier.”

in de Week van het Nederlandse Bier.”

biergeschiedenis.”

van het Nederlandse Bier van harte.”


Van 10 tot en met 20 mei 2012 werd

49

Henk Heinhuis, directeur Stichting Veldleeuwerik

VAN VINK NAAR VELDLEEUWERIK Voor brouwers is duurzame landbouw van levensbelang. Ze zijn immers afhankelijk van de natuur voor hun gerst, hop en water. Eén van de initiatieven om de landbouw in Nederland verder te verduurzamen heeft de klinkende naam ‘Veldleeuwerik’ gekregen. “Het idee achter Veldleeuwerik is drieledig”, vertelt Henk Heinhuis, directeur van de gelijknamige Stichting. “We helpen bij een duurzame productie op het landbouwbedrijf, we faciliteren duurzame landbouwketens en ten derde streven we naar het herstel van de sociale context tussen producent en consument.”

duidelijk dat je niet kunt werken met tien

kunt het steeds een beetje beter doen. We

tot veldleeuwerik noemen wij dat.”

brouwgerst het land maar voor enkele

Veldleeuwerik staat een gezonde

verschillende duurzaamheidssystemen, je

werken dus niet met vaste criteria, maar

De aanpak heeft succes. Dit voorjaar is de

maanden, waardoor er nog tijd is voor

bodemcultuur. Om die te bereiken moet

moet naar één heldere systematiek.” Uit

met constante verbetering. Veldleeuwerik

systematiek zover af, dat Veldleeuwerik

een groenbemester die voedingsstoffen

de akkerbouwer gewassen op het land

die gedachte is Veldleeuwerik ontstaan. In

kent tien indicatoren. Bij telers van het

kan opschalen. Tot 2011 was de stichting

vastlegt en zorgt voor extra organische

roteren, het ene jaar aardappels, het

Veldleeuwerik werkt men in de hele keten

eerste uur spelen hele andere thema’s dan

vooral in Flevoland actief, maar zal nu

stof. De productwaarde van brouwgerst zit

volgende jaar brouwgerst en een jaar

samen, van akkerbouwer en handelaar tot

bij bedrijven die nu instappen. Het begint

de aanpak over het hele land uitrollen.

hem dus niet alleen in de kilo opbrengst

daarna bijvoorbeeld suikerbieten. “Wil

eindverwerker.

met bodemvruchtbaarheid, maar daarna

Om ervoor te zorgen dat de adviezen

per hectare maal de verkoopsprijs, maar

trekken we het breder, bijvoorbeeld in

voldoende diepgang hebben werkt

juist in de neveneffecten.”

sociale context. In het traditionele denken

Veldleeuwerik samen met adviseurs

je de landbouw verduurzamen, dan

Constante verbetering

Ook gericht op jongeren

moet een bedrijf voldoen aan heel veel

die opgeleid worden aan agrarische

bier, suiker en aardappelmeel. In de

Een ander aspect is dat Veldleeuwerik

criteria, en als je eraan voldoet zet je een

hogeschool in Dronten.

Flevopolder hebben akkerbouwers tot

nooit stilstaat. “Duurzaamheid is een

vinkje. Maar duurzaamheid is nooit af, het

Die adviseurs werken met een toolkit

Tenslotte staat Heinhuis stil bij de

wel tien verschillende afnemers. Het is

voortgaand proces”, legt Heinhuis uit. “Je

vraagt om constante verbetering. Van vink

waarmee akkerbouwers inzicht krijgen in

consument, of zoals hij het zelf noemt,

de effecten van een duurzaam bouwplan,

de sociale context. “De consument voelt

juist op langere termijn. In dat bouwplan

zich onvoldoende verantwoordelijk voor


spreek je niet over één keten, maar over

spelen granen zoals brouwgerst een

duurzame teelt. Dat is ook niet gek, want

belangrijke rol.

de voedselproductie speelt zich op een te

“Ten eerste zijn het geen rooivruchten

grote afstand af. Wij willen de consument

zoals bieten en aardappels. Het gewas

weer het besef bijbrengen welk effect zijn

groeit boven de grond”, legt Heinhuis

keuze in voeding heeft. Daarbij richten

uit. “Na de oogst wordt het stro in de

we ons vooral op jongeren. We vragen ze:

bodem gewerkt. Het zorgt daardoor

‘Hoe is het mogelijk dat je koopgedrag

voor meer organische stof en beter

van ouders stimuleert op basis van

bodemleven. Dat komt de biodiversiteit

voetbalplaatjes en niet op duurzaamheid

en bodemweerbaarheid ten goede.

wanneer het gaat om de aarde, jullie

50

Bovendien gebruikt een teler voor

aarde.’ Dat werkt.”

vele die moeten samenwerken, zoals

‘‘

De consument voelt zich onvoldoende verantwoordelijk voor duurzame teelt. Dat is ook niet gek, want de voedselproductie speelt zich op een te grote afstand af. Wij willen de consument weer het besef bijbrengen welk effect zijn keuze in voeding heeft

’’


Centraal bij het denken bij Stichting

51

CONSUMPTIE ALCOHOLVRIJ EN ALCOHOLARM BIER STIJGT OPVALLEND

VAN GRAAN TOT KRAAN Gerard Arts (Budels), brouwer

52

Gisten

Het biersegment ‘alcoholvrij’ en de Nederlandse bierdrinker blijven zich ontwikkelen, blijkt uit het Nationaal Bieronderzoek 2011. Zo is de consumptie van alcoholvrij en alcoholarm bier in 2010 aanzienlijk gestegen. De bierdrinker omarmt alcoholvrij bier steeds vaker. Alcoholvrij bier kan probleemloos gedronken worden, zelfs in grote hoeveelheden. Twintig glazen alcoholvrij bier leveren namelijk ongeveer evenveel alcohol als een half glaasje pils.



Gist is de schat van de brouwer. Dit eenvoudige organisme zet suiker om in alcohol en koolzuurgas. Maar daarnaast zorgt iedere gist voor nog veel meer eigen smaaknuances. Vandaar dat de brouwer heel zuinig is op zijn specifieke reincultuur. Het is letterlijk de ziel van zijn bier.

53

Amstel 0.0 Bavaria 0.0 Lemon Bavaria 0.0 Original Bavaria 0.0 Wit Bavaria 0.0 Rosé Budels Malt Biologisch bier Grolsch Stender Grolsch Stender Lemon & Lime

Jupiler Force Hoegaarden 0.0 Hoegaarden Rosée Wieckse Witte 0.0 Wieckse Rosé 0.0

VAN GRAAN TOT KRAAN Na gisten, lageren en eventueel filteren is het bier klaar om afgevuld te worden. Verreweg het meeste bier bereikt de consument in hervulbare verpakking als fles of fust. Op de afvullijnen flitsen de flessen en blikjes op hoge snelheid voorbij. Bij de fusten gaat het er rustiger aan toe.

noemenswaardige alcoholconcentratie in het bloed op. De kleine concentratie alcohol die in het bloed terecht komt, kan snel door de lever worden afgebroken. Het segment alcoholvrij en alcoholarm bier kende in 2010 een stijging van 18 procent ten opzichte van 2009. Afgezet tegen de totale binnenlandse afzet van de Nederlandse brouwerijen is dit nog steeds een bescheiden segment maar wel één met een zichtbare groei. In het kader van verantwoorde bierconsumptie is het bieden van keuze een belangrijk onderwerp. Een kwalitatief hoogwaardig bier zonder alcohol kan hierin dan ook De stijging is om twee redenen opvallend.

niet ontbreken.

Zowel mannen als vrouwen drinken

Enerzijds heeft alcoholvrij bier blijkbaar

Alcoholvrijbier kan ook prima na

evenveel alcoholvrij bier.

afstand genomen van het negatieve

lichamelijke inspanning gedronken

‘Buckler’-imago uit de jaren ’80 van de

worden. Door het hoge watergehalte

vorige eeuw, toen cabaretier Youp van ’t

lest het de dorst en daarnaast levert

Hek verstandige alcoholvrij-bierdrinkers

het de benodigde vitamines, mineralen

Nederlandse brouwerijen hebben een

collectief voor schut zette. Anderzijds

en koolhydraten. Alcoholvrij bier

voortrekkersrol als het om de productie

lijkt de kwaliteit en diversiteit van de

wordt gemakkelijk door het lichaam

van alcoholvrij bier gaat. Met name

beschikbare alcoholvrije bieren nu de

opgenomen.

Bavaria heeft voor de internationale

consument veel meer aan te spreken als het betere alternatief voor een glaasje

expansie van dit segment gezorgd. Veel

Top voor de BOB

alcohol.

moslims mogen bijvoorbeeld vanwege hun religie geen alcohol drinken, maar

Volgens de Nederlandse bierdrinker die

houden wel van bier. In de jaren ’70 was er

wel eens alcoholvrij bier drinkt of wil

niks op dat gebied. Bavaria heeft toen een

drinken, is de belangrijkste reden om

eigen alcoholvrij bier ontwikkeld en durfde

Alcoholvrij bier is bier met een extreem

alcoholvrij bier te drinken, dat het wel de

er ook haar eigen naam aan te verlenen.


Voedzaam en dorstlessend

Ultiem gezondheidsproduct

laag alcoholpercentage. De meeste

smaak heeft van bier maar geen alcohol

Het bier is wereldwijd een succesfactor en

alcoholvrije bieren zijn pilsbieren, maar

bevat. Dit telt bij de mannen wel net iets

wordt bijvoorbeeld ook veel verkocht aan

er bestaan bijvoorbeeld ook witbieren die

meer mee dan bij vrouwen (60 procent

defensie voor de mannen en vrouwen in

alcoholvrij zijn. Alcoholvrije bieren mogen

versus 42 procent).

het leger. Alcoholvrij bier is ook nog eens

tot 0,1% alcohol bevatten, alcoholarme

Als beste moment om alcoholvrij bier te

het ultieme gezondheidsproduct. Er zitten

bieren niet meer dan 1,2%. Alcoholvrije

drinken wordt met grote meerderheid

veel gezonde voedingsstoffen in, het is

bieren bevatten vijftig maal minder

in het Nationaal Bieronderzoek 2011

laagcalorisch en kent geen toevoegingen.

alcohol dan het alcoholpercentage

genoemd; ‘Wanneer men de BOB is’.

Eigenlijk is het gezonder dan water.

van een gemiddeld pilsbier (5%). In

Andere goede momenten zijn: na het

Daarom zie je steeds meer bierliefhebbers

vergelijking met gewoon bier levert het

sporten (26 procent) en door de weeks (22

ook gewoon eens een alcoholvrij bier bij

54

drinken van een liter alcoholvrij bier geen

procent).

de lunch drinken.

Afvullen


De alcoholvrije en alcoholarme bieren van de leden van Nederlandse Brouwers.

55

Carine Arts, Budelse Brouwerij

STREEKPARELS IN DE BUDELSE BIERPAREL

met de experts van Nederlandse Brouwers

users’, maar de bewuste drinkers. Mensen

alcoholgebruik en vinden alcoholgebruik

en Senter Novem. Er lopen hier altijd wel

die houden van een goed en verantwoord

onder de 16 jaar niet verantwoord. Er

een paar energiebesparingsprojecten. Wij

glas bier. Wij merken heel sterk dat er

is meer dan pils, ook voor vrouwen.

kijken nu bijvoorbeeld specifiek naar het

groeiende belangstelling is voor bieren

Horecaondernemers kunnen zich met

optimaliseren van het rendement van de

afkomstig uit brouwerijen met een

ons bier echt onderscheiden. Dat leidt

stoomketel.”

verhaal. Wij hebben een smakenwaaier

ertoe dat wij in een krimpende biermarkt

De Budelse Brouwerij heeft de laatste

ontwikkeld, waarop de biergenieters

toch groei zien. En daarnaast zien we een

jaren veel tijd gestoken in de uitbreiding

kunnen lezen hoe je de bieren kunt

sterke groei van de export van ons bier

van haar assortiment. Carine ziet de

beoordelen. Genieten is daarbij het

naar verschillende landen in Europa.

afzet steeds meer een landelijk karakter

belangrijkst, niet het drinken in grote

Dat is toch leuk voor een familiale

krijgen. “Onze klanten zijn niet de ‘heavy

hoeveelheden. Wij stimuleren bewust

streekbrouwerij uit het kleine Budel!”

uitgedaagd om iets met ons bier te doen.

op de smaak. Een vorm van educatie

Gerard en Harry Arts. Voor Carine is

We hebben nu zo’n 20 Streekparels uit

en bewust proeven. Zo vertellen we ook

duurzaamheid eigenlijk maar een heel

Budel, van romige bonbons verrijkt met

over onze vijf biologische bieren. Dit zijn

gewoon begrip. “Dat is iets waar we als

Budels Zware Dobber van de Budelse

bij ons het alcoholvrije bier Budels Malt,

brouwerij van nature al heel veel aan

Patisserie tot Kolos Beenham, door

Budels Honing, Budels Pilsener Biologisch,

doen. Als familiebrouwerij kun je niet

onze slagerij gepekeld in Budels Kolos

Budels Zware dobber en Witte Parel. Alle

anders met het oog op de continuïteit

en Pilsener. En de bakkerij om de hoek

ingrediënten in dit bier zijn gecertificeerde

van de onderneming. Wij streven naar

heeft een Honing Muffin gemaakt op

biologische grondstoffen. Het liefst zouden

langdurige relaties met afnemers

basis van Budels Honingbier en ook een

we alle bieren biologisch maken, maar je

en toeleveranciers, maar ook met de

Parelcracker, een krokante sesamcracker

kunt niet altijd beschikken over voldoende

mensen en verenigingen binnen onze

verrijkt met Budels Pils. Een andere

en de juiste biologische grondstoffen. Om

gemeenschap”, zo legt zij uit. Op haar

bakkerij bakt Dobberbrood, Kolosbrood

biologisch bier te maken moet je voldoen

eigen bescheiden wijze vertelt ze over de

en saucijzenbroodjes verrijkt met ons

aan de SKAL-normen. Dat betekent heel

nieuwe Bierparel en over de lijst van ruim

Capucijn abdijbier. Datzelfde bier wordt

veel registreren en kwaliteiten waarborgen.

twintig streekproducten die er samen

door de poelier gebruikt bij een mals stuk

Wij hebben een specifiek segment klanten

met Budels Bier worden gepresenteerd.

konijnenbout. Voor al deze producten

die alleen maar biologische bieren

Iets om alles behalve bescheiden over te

hebben we een speciaal logo ontwikkeld,

bestellen, zoals natuurvoedingswinkels.

dat de streekproducenten gerechtigd zijn

Toch zien we dat ‘biologisch’ ook vaak nog

geopend, ons nieuwe bezoekerscentrum

om te gebruiken”, zo vertelt Carine trots.

een onduidelijk begrip is”, zo weet Carine.


De vierde generatie bestaat uit Carine,

zijn. “Wij hebben onlangs De Bierparel

het idee om ook de middenstanders bij

In De Bierparel kunnen de bezoekers

gecertificeerde groene stroom op basis

onze brouwerij te betrekken. Behalve

behalve verantwoord proeven en genieten

van waterkracht. Brouwmeester Gerard

van alle Budelse bieren kun je in De

ook deelnemen aan het Budels Bierspel.

Arts daarover: “Het is stroom waar we wel

Bierparel dus nu ook genieten van lokale

Carine: “Het is een leerzaam spel voor vier

wat extra voor betalen, maar we doen dat

producten waarin Budels Bier is verwerkt.

teams, waarbij je van alles leert over de

met overtuiging. We kijken continu naar

56

Wij hebben de lokale ondernemers

grondstoffen en de invloed van daarvan

de optimalisatie van ons proces, samen

De familiebrouwerij van Budels probeert

middenin ons dorp. De Bierparel ligt niet bij onze brouwerij en vergt een korte

Kwaliteit waarborgen

ook het energiegebruik in de hand te houden. Men gebruikt in de brouwerij

wandeling door het dorp. Zo ontstond

‘‘

Onze klanten zijn niet de ‘heavy users’, maar de bewuste drinkers. Mensen die houden van een goed en verantwoord glas bier. Wij merken heel sterk dat er groeiende belangstelling is voor bieren afkomstig uit brouwerijen met een verhaal

’’


Met de opening van Ontvangstlokaal De Bierparel in Budel heeft de Budelse Brouwerij zich nog verder verankerd in de lokale gemeenschap. Al vier generaties lang verbindt het Budels bier van de familie Arts de mensen en bedrijven uit de streek. Over duurzame relaties gesproken. Budels is daarnaast ook nog eens een van de weinige brouwerijen in Nederland met vijf biologische bieren.

57

‘‘

Kennisinstituut Bier

Onze motivatie is om verantwoord biergebruik in perspectief te plaatsen en aan te geven wat het verdient, en niet verdient

BIER KAN ONDERDEEL ZIJN VAN GEZONDE LEVENSSTIJL

’’

doelstellingen zuiver houden. Ook omdat

gezondheidsverschil bestaat tussen

voor alcoholvrije varianten”, legt Sierksma

veel mensen verantwoord met alcohol

verschillende alcoholhoudende dranken.

uit. “De gezondheidseffecten van bier zijn

omgaan maar goed willen weten welk

Er bestaat heel specifiek aandacht voor

hoofdzakelijk het gevolg van de aanwezige

effect dat op de gezondheid heeft.”

rode wijn omdat daar het aureool van

alcohol”, stelt professor Kok. “Die

antioxidanten omheen hangt. Dat wordt

gezondheidseffecten van verantwoorde

door wetenschappelijk onderzoek niet

consumptie zijn voornamelijk beperking

Sinds drie jaar kent Nederland het ‘Kennisinstituut Bier’. Deze organisatie heeft tot doel om het algemeen begrip over het gezondheidseffect van verantwoorde bierconsumptie op een hoger plan te brengen. Op basis van bestaande wetenschappelijke kennis ontwikkelt het instituut (voorlichtings) materiaal over de biomedische, psychosociale en voedingskundige aspecten van verantwoorde bierconsumptie. Daarnaast faciliteert Kennisinstituut Bier wetenschappelijk onderzoek om gaten in de kennis aan te vullen.

ondersteund.” Sierksma voegt toe: “De

van het risico op hart- en vaatziekten.

“We richten ons met onze voorlichting

meeste diëtisten zijn vrouw en neigen

Waarschijnlijk spelen ook psychosociale

in de eerste plaats op gezondheids-

daardoor naar een positievere houding

aspecten een rol, maar daar weten we

professionals”, legt Sierksma uit.

ten opzichte van wijn dan van bier. Zo lang

nog onvoldoende van. Zeker is dat bier

“Die gezondheidsprofessionals zijn in

je verantwoord drinkt, maakt het niet uit

onderdeel kan zijn van een gezonde

dit geval vooral diëtisten maar ook

of je bier, wijn of gedistilleerd drinkt. We

levensstijl. Onze motivatie is om

praktijkondersteuners, doktersassistenten,

willen wijn niet onderuit halen, wel willen

verantwoord biergebruik in perspectief te

artsen en verpleegkundigen. We vinden

we gedegen wetenschappelijke kennis

plaatsen en aan te geven wat het verdient,

dat zij bij uitstek degenen zijn die de

verspreiden. En daar waar leemtes in

en niet verdient. Alcohol ligt gevoelig bij

inzichten aan hun cliënten kunnen

onze kennis bestaan willen we onderzoek

sommige mensen. Het is geen nutriënt dat

overbrengen. Zij kennen immers de

stimuleren om die in te vullen.”

het lichaam nodig heeft om te overleven, het staat niet in de schijf van vijf. Daarmee

hele context. Je kunt niet zomaar roepen dat bier kan passen binnen een

Verantwoord

neemt alcohol een bijzondere plaats in. We willen zeker geen kruistocht beginnen

gezonde leefstijl. Dat ligt aan individuele omstandigheden. Vandaar dat we de

Naast inzicht in de kwaliteit van

om de bierconsumptie te promoten. Dat is

consument zelf niet direct benaderen.

verschillende dranken speelt ook inzicht in

niet de bedoeling.”

Soms krijgen we wel consumentenvragen

de kwantiteit een rol. Om die reden heeft

binnen via onze website. Die proberen we

het kennisinstituut een glazenstandaard

naar eer en geweten te beantwoorden.”

voor diëtisten ontwikkeld. Hiermee

Het kennisinstituut maakt voorlichtings-

kunnen zij hun cliënten inzichtelijk

Sommige partijen trekken de

materialen die de professionals kunnen

maken hoe groot hun alcoholconsumptie

onafhankelijkheid van Kennisinstituut

gebruiken tijdens het consult. Daarnaast

daadwerkelijk is. De glazenstandaard

Bier in twijfel. Het brengt Kok tot

is het instituut geregeld aanwezig

laat op eenvoudige wijze zien hoeveel

de verzuchting: “Wanneer ben je

bij bijeenkomsten en symposia en

alcohol er zit in verschillende glazen bier,

onafhankelijk? We voeren onze activiteiten

Onafhankelijk

wijn en gedistilleerd. “Als een diëtist in

uit volgens de Nederlandse gedragscode

gaat de meeste aandacht uit naar de

mannen. In een aantal gevallen kun

geeft ook gastcolleges, bijvoorbeeld bij

de praktijk een cliënt met overgewicht

wetenschapsbeoefening van de Vereniging

gezondheidseffecten van onverantwoorde

je beter helemaal niet drinken, zoals

de diëtetiekopleiding”, zegt Kok. “Daarbij

heeft, moet ze tijdens de anamnese of

van Universiteiten VSNU. Die stelt dat

rust. De dagelijkse leiding van het

consumptie. Over de effecten van

wanneer je te jong bent, als je zwanger

gaat het niet om bier alleen, maar wordt

het vervolgconsult kunnen uitleggen wat

je transparant en integer moet werken

instituut is in handen van dr. ir. Aafje

verantwoorde consumptie wordt relatief

bent of borstvoeding geeft en wanneer je

de bredere context van alcohol in het

verantwoorde consumptie is. Ze moet

om op die manier waarborg te hebben

Sierksma. Zij is directeur van het

weinig gecommuniceerd.”

nog achter het stuur moet.

voedingspatroon meegenomen. Het

beschikken over de juiste informatie over

dat de kennis zo waardevrij mogelijk

“Het is een heel heldere lijn”, stelt

opvallende is: Alcohol en gezondheid

bier en andere alcoholhoudende dranken.

is.” Drie aspecten spelen een rol bij de


informeert het via vakbladen. “Aafje Voorlichting en kennisvermeerdering, dat zijn de pijlers waarop het kennisinstituut

voorzitterschap van prof. dr. ir. Frans Kok.

Voor de definitie van wat verantwoorde

Frans Kok. “We worden regelmatig

zijn issues waar diëtisten mee te maken

Ook een verloskundige moet de juiste

onafhankelijkheid van het kennisinstituut:

Kennisinstituut Bier richt zich uit principe

consumptie is, sluit het kennisinstituut

aangesproken over alcoholmisbruik,

hebben, maar tot voor kort kwam het in de

informatie kunnen geven wanneer een

De meerderheid van het bestuur bestaat

op verantwoorde alcoholconsumptie.

aan bij de richtlijnen van de

maar dat onderwerp willen we van ons

opleiding nauwelijks aan bod. Het viel ons

vrouw vragen heeft over drinken tijdens

uit wetenschappers. Research wordt niet

“Verreweg het grootste gedeelte van de

Gezondheidsraad: Als je drinkt, dan

afhouden. Onverantwoorde consumptie

op dat de doelgroep er relatief weinig van

de zwangerschap. Of beter nog, als ze

uitsluitend uit bronnen van de sector

bevolking weet verantwoord met alcohol

maximaal één glas per dag voor vrouwen

is onaanvaardbaar, maar daar zijn

weet. We merken dat bij veel diëtisten de

zwanger wil worden. In dat geval is het

gefinancierd. Als er onderzoeksresultaten

58

om te gaan”, legt Aafje Sierksma uit. “Toch

en maximaal twee glazen per dag voor

andere instanties voor. We willen onze

misvatting bestaat dat er een belangrijk

verstandig niet te drinken en te kiezen

blijken die de sector niet gelegen

kennisinstituut. Het bestuur staat onder


Voorlichting

59

‘‘

Een ander onderwerp waar we meer van willen weten is gluten in bier. Hierover krijgen we veel vragen. Volgens de bepalingsmethode van de ‘Codex Alimentarius’ bevat pils niet of nauwelijks gluten

VAN GRAAN TOT KRAAN

’’

Paul Zonneveld,

daardoor automatisch voor een belangrijk

sporten op de rol. Wat is het effect van

deel afhankelijk van direct betrokken

de drank op de vochthuishouding op

partijen. Daarnaast zullen we altijd

zo’n moment. Hierbij speelt alcoholvrij

Haarlem,

proberen er andere bronnen bij te zoeken.

bier een interessante rol. Dat biertype

kastelein

De uitkomsten van onderzoek weet je

is meer en meer in opkomst. De vraag

uiteraard nooit van te voren. Die kunnen

is of dat beter is voor de vochtbalans

ook tegenvallen. Wat de resultaten ook

dan een alcoholhoudend bier”, aldus

zijn, we zullen ze altijd publiceren.”

Sierksma. “Ook het psychosociale aspect

In Den Uiver

is interessant”, gaat Kok verder. “Daar

Onderzoek

willen we verder onderzoek naar doen. uitstek een deskundige die ons kan helpen

is om kennis te ontsluiten en leemtes aan

uit te zoeken wat de psychosociale effecten

te duiden.

van verantwoorde bierconsumptie zijn,

“Met het vullen van die leemtes wordt

en vooral, waar de leemtes in onze kennis

geprobeerd een bijdrage te leveren aan

zitten. Bier heeft invloed op stemming

de wetenschappelijke kennis. Suggesties

en sfeer en zorgt in het algemeen voor

op welk terrein onderzoek nodig is,

ontspanning. Bijvoorbeeld is onbekend

komen vanuit het kennisinstituut en

bij hoeveel dat effect optreedt. Er zal

worden besproken in het bestuur. In

ongetwijfeld een optimum in zitten,

komen, worden die vanzelfsprekend

dat bestuur zijn zowel de biersector als

waarna het heel rap bergafwaarts gaat”,

wel gepubliceerd. “Als dat niet zo zou

wetenschappers vertegenwoordigd.

schat Kok in. “Dit onderzoek is ingewikkeld

zijn komt de geloofwaardigheid in het

De wetenschappers zijn daarbij in de

en kostbaar”, waarschuwt hij. “We kiezen

geding en zouden we ons gezag snel

meerderheid om het onafhankelijke

niet voor één-nacht-ijs-research. Je moet

verliezen”, aldus Kok. “Kennisinstituut

en wetenschappelijke karakter te

de tijd nemen om kennis gedegen op te

Bier is een voorbeeld van publiekprivate

waarborgen”, legt professor Kok uit.

bouwen.” Sierksma vult aan: “Een ander

samenwerking, iets wat de overheid

Naast hemzelf zorgen prof. dr. Joop van

onderwerp waar we meer van willen weten

steeds meer stimuleert”, legt hij uit. “En

der Pligt en prof. dr. Arne Astrup voor de

is gluten in bier. Hierover krijgen we veel

er wordt meer en meer op gehamerd

wetenschappelijke inbreng. “Daarmee

vragen. Volgens de bepalingsmethode

dat wetenschappelijk onderzoek ook

hebben we biomedische, voedingskundige

van de ‘Codex Alimentarius’ bevat pils

een maatschappelijk belang moet

en sociaal psychologische kennis in het

niet of nauwelijks gluten. Maar het

hebben. Vanuit het bedrijfsleven of de

bestuur aan boord. Twee mensen uit de

blijkt dat de analysemethode minder


Met professor van der Pligt hebben we bij Het tweede doel van het kennisinstituut

samenleving kan een vraag komen. De

biersector maken het bestuur compleet.”

geschikt is voor gefermenteerde dranken.

wetenschap kiest vervolgens hoe die

Het afgelopen jaar is onderzoek gedaan

In samenwerking met de Nederlandse

vraag, dus met welke onderzoekopzet

naar de vraag of bier dik maakt.

Coeliakie Vereniging willen we dit

en -methoden, het best beantwoord kan

“De uitkomsten worden binnenkort

onderwerp in kaart brengen.”

worden. De financiering is in ons geval

gepubliceerd in het wetenschappelijke

vaak een lastig punt. De overheid is niet

tijdschrift Nutrition Reviews”, vertelt

Ideeën en onderwerpen genoeg dus.

erg geïnteresseerd in de effecten van

Sierksma. “We hebben dit onderzoek

“We zijn zeker nog niet klaar na deze

verantwoorde alcoholconsumptie. Terwijl

opgepakt vanwege de vele mythes die

drie jaar”, concludeert Kok. “Er zijn nog

een groot deel van de bevolking juist

bestaan rond bier en overgewicht. Voor

zoveel vragen te beantwoorden. Gelukkig

verantwoord van een drankje geniet. Als

de komende tijd staat een onderzoek

hebben we de mogelijkheid gekregen het

60

kennisinstituut zijn wij voor de financiering

naar het effect van drinken na het

kennisinstituut verder uit te bouwen.”

Tappen


De kastelein is de onmisbare schakel tussen brouwer en consument. Hij zorgt ervoor dat het bier in optimale kwaliteit, op de juiste temperatuur en met een mooie schuimkraag op de bar staat, klaar om van te genieten.

61

‘‘

Tom Verhaegen, algemeen directeur Koninklijke Grolsch

We stimuleren gesprekken met ouders en jongeren over verantwoord alcoholgebruik

GROEN, GROENER… GROLSCH verantwoord alcoholgebruik en werken we

we de impact op het milieu. Denk

samen met diverse belangenorganisaties.

hierbij bijvoorbeeld aan het gebruik

Denk hierbij aan het allereerste

van gerecycled karton voor onze

bedrijfslidmaatschap van Veilig Verkeer

verpakkingen.”

Nederland (VVN) of een debatavond met

Groen gelegen

het Twentse initiatief Happy Fris. Daarbij

maar ook bijvoorbeeld in de teelt van

stimuleren we dat er gedebatteerd wordt

de gewassen. Grolsch streeft ernaar het

met ouders en jongeren over verantwoord

waterverbruik steeds verder terug te

De Grolsche Bierbrouwerij is prachtig

alcoholgebruik .

brengen.

gelegen in het gebied aan de

Verhaegen: “En met resultaat!

rand van Enschede. De praktische

Grolsch behoort tot de 30% zuinigste

uitvalsbasis bevindt zich vlakbij wegen

brouwerijen ter wereld op het gebied

waterverbindingen, maar ook dichtbij de

“Voor ons duurzaam en verantwoord

van watergebruik. We hebben zeer

groene bossen van Boekelo en Usselo.

ondernemen maken we gebruik van

ambitieuze doelstellingen op het gebied

Grolsch voelt zich hier thuis, net als heel

de duurzaamheidstrategie van ons

van water, energie en CO2-reductie”,

veel medewerkers van de brouwerij.

moederbedrijf SABMiller”, vertelt

zo stelt Verhaegen. Hij noemt vlot de

Grolsch vindt haar thuisgebied, in het

Verhaegen. “SABMiller geeft al haar

percentages: “35% energiebesparing, 40%

mooie Oost-Nederland, erg belangrijk

brouwerijen hiervoor wereldwijd

vermindering van CO2-uitstoot en 25%

en draagt als vanzelfsprekend haar

tien aandachtspunten. Grolsch heeft

minder waterverbruik in 2015. Niet alleen

steentje bij aan de leefomgeving door

ervoor gekozen 4 speerpunten extra

het brouwproces, maar ook het vervoer

verschillende projecten, initiatieven

te benadrukken: het tegengaan van

van onze bieren, de fabricage van flessen

en activiteiten ten behoeve van de

alcoholmisbruik; het besparen van water;

en het koelen van ons bier kost energie.

samenleving te ondersteunen.

het reduceren van energieverbruik en

Grolsch werkt continu aan het verder

Verhaegen: “Denk bijvoorbeeld aan

CO2-uitstoot; en het stimuleren van

terugdringen van het energieverbruik

cultuur, sport, sociale netwerken, milieu,

optimalisatie, hergebruik en recycling

om zo het milieu te sparen. Een goed

natuur en de directe leefomgeving

Tom Verhaegen is sinds 1 april 2012

van verpakkingsmateriaal. Bierverkoop

voorbeeld is het gebruik van biogas uit

rondom de brouwerij. In de regio

algemeen directeur van de Grolsche

en verantwoord alcoholconsumptie

de waterzuivering. Door de verbeterde

ondersteunen wij bijvoorbeeld Het

Bierbrouwerij in Nederland, maar hij

kunnen én moeten hand in hand gaan.

afvalwaterzuivering produceren we steeds

Rijksmuseum Twenthe, de Marathon

noemt moeiteloos een aantal concrete

We spannen ons hier bijzonder voor in en

meer biogas en hoeven we minder fossiele

Enschede en diverse verenigingen in

voorbeelden van datgene wat het

scherpen ons alcoholbeleid continu aan.

brandstof, zoals aardgas, te gebruiken. De

Boekelo en Usselo. En natuurlijk is

afgelopen jaar allemaal is gedaan op het

Maar ook bekijken we al onze reclame-

CO2-uitstoot neemt hierdoor aanzienlijk

Grolsch ook vriend van Landschap

gebied van ‘Duurzaam & Verantwoord

uitingen kritisch en zorgen we ervoor

af”, aldus Verhaegen.

Overijssel en Geldersch Landschap. Beide

dat onze medewerkers en de bureaus

Ook het stimuleren van optimalisatie,

organisaties vestigen de aandacht op

omschrijven. “Wij besparen water bij

waarmee we samenwerken worden

hergebruik en recycling van

het grote belang van de kwaliteit van

krattenwassers en flessenspoelmachines,

bijgeschoold.” Verhaegen benadrukt

verpakkingsmateriaal staat hoog op

het landschap voor onze leefomgeving.

wij optimaliseren de ventilatie in de

nogmaals: “We stimuleren gesprekken

de agenda. “Verpakkingen beschermen

Ook Grolsch zet zich op eigen wijze in

brouwerij, wij gebruiken biobekers tijdens

met ouders en jongeren over verantwoord

ons product, maar zorgen ook voor een

voor de toekomst die we allemaal met

onze evenementen, wij besparen karton

alcoholgebruik.”

herkenbare uitstraling. We bedenken

elkaar delen. ‘Duurzaam en Verantwoord

en ontwerpen speciale lichtgewicht en

Ondernemen’ is een omschrijving die

duurzame verpakkingen, zorgen voor

onlosmakelijk verbonden is met het

hergebruik van flessen en stimuleren

bestaan van de brouwerij. Grolsch blijft


Vier speerpunten

Ondernemen’, zoals ze dat bij Grolsch

van het gebruik van onze producten.

Om bier te kunnen brouwen, is water

recycling. Op die manier besparen

zich inzetten voor een toekomst die we

62

Zo verstrekken we informatie over

nodig. Niet alleen in het productieproces

we grondstoffen en verminderen

allemaal samen delen!”

door het weglaten van de vakverdeling in dozen, noem maar op. Maar ook richt

Besparen en hergebruiken

Grolsch zich op de sociale aspecten


Als brouwerij is Grolsch zich er van bewust dat ‘Duurzaam & Verantwoord Ondernemen (DVO)’ een onlosmakelijk deel van het bestaan van Grolsch is. Tom Verhaegen: “Als we praten over DVO, dan hebben we het over onze verantwoordelijkheid een actieve bijdrage te leveren aan een duurzame leefomgeving en de impact van ons ondernemen op het milieu te beperken.”

’’

63

‘‘

Excessief drinken is ook niet in het belang van de brouwerijen zelf. Uitgangspunt van het kabinetsbeleid is dat waar mogelijk het bedrijfsleven zelf actie moet nemen en dat samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid belangrijk is bij terugdringen van onverantwoorde alcoholconsumptie

’’

“Voedselveiligheid, productveiligheid en

daarvan.” Dat deze onverantwoorde

of sporten. Bovendien zien we een nieuwe

leefstijl. Het is een onderwerp dat flink in

alcoholconsumptie teruggedrongen moet

probleemgroep ontstaan: ouderen

de publieke en politieke belangstelling

worden, is een visie die door overheid en

boven de 55 jaar.” Sonnema ziet de

staat. Je hoeft de krant maar open te slaan

bedrijfsleven wordt gedeeld. “Excessief

brouwerijen graag nog actiever bij het

of er staat iets over één van deze beide

drinken is ook niet in het belang van de

betrekken van hun partners in horeca

onderwerpen in. Ze hebben raakvlakken

brouwerijen zelf. Uitgangspunt van het

en handel bij het handhaven van de

met de biersector”, aldus Sonnema. Over

kabinetsbeleid is dat waar mogelijk het

leeftijdsgrens en het tegengaan van

voedselveiligheid kan Sonnema kort

bedrijfsleven zelf actie moet nemen en

onverantwoord alcoholgebruik. “De norm

zijn. “Veel regels die gelden worden op

dat samenwerking tussen bedrijfsleven

dat je onder de zestien helemaal niet

EU-niveau geregeld. In Nederland is de

en overheid belangrijk is bij terugdringen

drinkt en boven de zestien niet excessief

Warenwet het belangrijkste wettelijke

van onverantwoorde alcoholconsumptie.

is vanzelfsprekend voor overheid en

kader. Met voedselveiligheid spelen er bij

Eén van de meest tastbare voorbeelden

brouwerijen. Ze wordt nog onvoldoende

bier geen problemen.”

van deze publiek private samenwerking

gedragen in de samenleving”, stelt

is de druppel met de tekst ‘Geen 16, geen

Sonnema. “Brouwerijen, horeca, retail,

alcohol hersenschade geeft. Dat geldt

druppel’, die op vele commerciële uitingen

overheid, maar ook bijvoorbeeld

in het bijzonder bij hersenen die nog in

te vinden is.

sportverenigingen, zorgverleners,

Maatschappelijke acceptatie

Marjolijn Sonnema, Ministerie van VWS

ONVERANTWOORDE ALCOHOLCONSUMPTIE TEGENGAAN

Anders ligt dat bij het onderwerp leefstijl. “Denk daarbij aan gezonde voeding, roken, drugs en alcohol”, legt ze uit. “Met name jongeren hebben onze aandacht. Het beleid van onze minister is gericht op het stimuleren van jeugd om te kiezen voor een gezonde leefstijl en hen leren weerstand te bieden aan verleidingen van roken, drugs, onverantwoord drinken en ongezond eten. Voor alcohol geldt: hoe later je met drinken begint hoe beter, in ieder geval niet voor je zestiende. En als iemand boven de zestien jaar drinkt, dan vooral niet teveel. We weten dat het drinkgedrag op jongere leeftijd doorwerkt

64

Marjolijn Sonnema is directeur voeding, gezondheidsbescherming en preventie van het Ministerie van VWS. De werkzaamheden van de directie waarvoor ze verantwoordelijkheid is, vallen grofweg in twee delen uiteen. Het eerste is voedselveiligheid en productveiligheid, het tweede is samen te vatten als leefstijl. “Vanuit het oogpunt van volksgezondheid heeft de biersector vanzelfsprekend onze aandacht”, zo vertelt Marjolijn. Gevraagd naar haar eerste associatie bij brouwerijen is haar reactie: “Prachtige bedrijven, die een mooi product maken. Maar wel een product dat je niet te jong moet drinken en ook niet teveel.”

GGD, gemeenten en Trimbos moeten

ontwikkeling zijn en dat is tot ongeveer 23 jaar.” De cijfers rondom het drinken

Zwaluwstaarten

de handen ineenslaan om die norm te verankeren. We zullen onze acties zoveel

door jongeren stemmen Sonnema niet vrolijk. “Nog steeds zien we dat jongeren

Hoewel Sonnema enthousiast is over

mogelijk moeten zwaluwstaarten om

te vroeg beginnen met drinken, en een

de druppel, ziet ze die graag nog vaker

met vereende krachten onverantwoorde

grote groep drinkt daarnaast veel te veel”,

terugkomen, bijvoorbeeld als bierviltje of

alcoholconsumptie tegen te gaan.

stelt ze vast. “We zien een toename van

in andere uitingen. “Naast die verdieping

Ik heb er vertrouwen in dat we in die

incidenten en tegelijkertijd een afname

zie ik ook graag een verbreding van de

samenwerking met alle betrokkenen veel

van de maatschappelijke acceptatie

druppel, bijvoorbeeld naar zwangerschap

stappen kunnen zetten.”



op oudere leeftijd en weten ook dat

65

KUNSTSTOFPALLETS, CRADLE TO CRADLE

Een pallet, het lijkt een nogal triviaal transporthulpmiddel dat nauwelijks de moeite van een tweede blik waard is. Maar wie zich realiseert dat ieder blik of flesje bier op een pallet van brouwerij naar afnemer reist, gaat beseffen dat die eenvoudige pallet van wezenlijk belang is. Om de beschikbaarheid van kwalitatief goede pallets tegen een scherpe prijs te waarborgen hebben de Nederlandse brouwerijen in 1994 een eigen palletpool opgericht: DPB.

De palletpool kreeg de duidelijke naam:

in de breedste zin van het woord. Zo

Drankenpallet Beheer Nederland B.V.,

maken we onze kunststof pallets van

kortweg DPB. “Het idee kwam eigenlijk

100% recyclaat, er zijn geen nieuwe

vanuit de handel”, vertelt Anne-Marth

grondstoffen nodig. Bovendien kent de

overgang naar kunststof kost aandacht.”

Vrind, directeur van de palletpool. “Zij

pallet een lange levensduur en als die

Inmiddels zijn alle hobbels genomen.

wilden een efficiënte en eenvoudige

ten einde komt, kunnen we de kunststof

Eind 2011 is de productie van de kunststof

palletstroom. De brouwers hebben

hergebruiken voor nieuwe pallets. Het is

pallet opgestart. Met alle ketenpartners,

vervolgens een soort coöperatie opgericht

een mooi voorbeeld van ‘cradle to cradle’

van producenten tot handel, is overlegd

waarin ze hun pallets hebben onder

werken. De nieuwe pallet is ook veel

over de implementatie van de nieuwe

gebracht. De palletpool staat open voor

lichter: 23 kilo ten opzichte van veertig

pallet, ze is in allerlei omstandigheden

bedrijven in dranken- (voornamelijk

kilo voor de houten variant. Op gebied

uitvoerig getest. Gezien de eerder

bier, frisdranken en waters) en

van arbeidsomstandigheden is dat een

genoemde voordelen is het niet

conservensector.”

aanzienlijke verbetering. Bovendien

verbazend dat alle betrokken partijen

kunnen er geen splinters afbreken of

enthousiast zijn en graag meewerken aan

bouten uitsteken. Ook dat maakt het

de introductie. Met honderdduizenden

Succesfactoren

werken met de nieuwe pallet een stuk

pallets gaat die invoering niet over één

DPB is in de afgelopen jaren zeer

prettiger. Het lagere gewicht levert ook

nacht ijs. “Begin april zijn we begonnen

succesvol gebleken. “Dat komt door de

milieuwinst bij het transport. Voeg daarbij

met conserven en blikken bier”, legt

transparante en zeer efficiënte organisatie

de lange levensduur en het feit dat we

Vrind uit. “Vanaf september volgt het

die we hebben opgezet. Bovendien werkt

minder met kapotte pallets hoeven te

bier in kratjes. Aan het eind van het jaar

DPB met kwalitatief hoogwaardige

slepen en het plaatje is compleet.”

volgen de frisdranken. We verwachten in het eerste kwartaal van 2013 helemaal

pallets”, vat Vrind de succesfactoren samen. Tot 2011 maakte DPB uitsluitend

Technische aspecten

Ook voor de overgebleven houten


gebruik van houten pallets. Vanaf

66

over te zijn op de kunststof pallet.

dit jaar gaat dat veranderen. “Het is

Desondanks waren er nog wel wat

pallets hebben we een goede oplossing

een omvangrijke operatie”, legt Vrind

uitdagingen te overwinnen. “We hebben

gevonden: ze worden overgespoten en

uit. “We zijn al in 2003 begonnen met

lang gewerkt aan de technische aspecten.

ingezet bij andere gebruikers. Al met

nadenken over het verder verbeteren

Vooral een sterke en duurzame oplossing

al dus een mooi voorbeeld hoe de drie

van de palletpool. Een kunststof pallet

voor het glijden van kunststof kratten op

pijlers van duurzaamheid - mens, milieu

leek daarin een uitstekende optie, zowel

een kunststof pallet vergt hoofdbrekens.

en economie - in deze nieuwe pallet

qua kosten, als qua duurzaamheid

Ook de financiering van een totale

samenkomen!”

‘‘

Zo maken we onze kunststof pallets van 100% recyclaat, er zijn geen nieuwe grondstoffen nodig. Bovendien kent de pallet een lange levensduur en als die ten einde komt, kunnen we de kunststof hergebruiken voor nieuwe pallets

’’


Anne-Marth Vrind, directeur Drankenpallet Beheer Nederland B.V.

67

‘‘

Duurzaamheid klinkt goed voor je imago, maar je hebt ook een verantwoordelijkheid naar de maatschappij. Je produceert een product dat allerlei risico’s met zich mee kan brengen. Daar wordt niet altijd bij stilgestaan

Afwezig Martijn Junggeburth,

WE ZIJN DUURZAMER DAN WE VERTELLEN

manager management-systemen en duurzaamheid Bavaria. (door omstandigheden niet aanwezig tijdens het gesprek). “Bavaria is een familiebedrijf. Duurzaamheid wordt dan ook vooral gezien als het doorgeven van het bedrijf aan de volgende generatie met vergelijkbare of

’’

betere perspectieven. (Wij hebben het bedrijf geleend van onze kinderen).’’

De pijlers van duurzaamheid

telen zelf te beïnvloeden. Wij vonden dat


het beter moest voor de generatie na ons.”

68

Zet vier duurzaamheidexperts bij elkaar en de discussie komt vanzelf los. Aan de hand van een aantal stellingen discussiëren we over de visie op duurzaamheid bij de grote Nederlandse brouwers. De leden die aanschuiven aan de ronde tafeldiscussie zijn allen lid van de Werkgroep Duurzaamheid van Nederlandse Brouwers. Over wat hen bindt en onderscheidt.

Duurzaamheid is ‘windowdressing’

Alle brouwerijen waar de deelnemers

Hans: “Brouwen is een tak van industrie

aan ons ronde tafelgesprek werkzaam

waarbij goed omgaan met je omgeving

Paul: “Absoluut niet! We volgen zelfs een

zijn, hebben het duurzaamheidsbeleid

een basis is van je bestaan. Het is niet iets

spannend programma om te kijken welke

opgehangen aan een aantal pijlers:

wat typisch is voorbehouden aan kleinere

voortgang we geboekt hebben. Het gaat

AB InBev (3), Bavaria (5), Heineken

brouwerijen. Duurzaamheid geldt voor

om vooruitgang.”

(7), Grolsch (10) en Gulpener (1).

ons allen.” Mireille: “Alle brouwers zijn op

Hans: “Duurzaamheid zit verweven in

Gulpener heeft haar alomvattende

hun manier bezig met dit onderwerp. AB

onze targets naar het management.

ambitiestatement, de andere brouwerijen

InBev was in het verleden vooral volgend,

Daar communiceren we over naar onze

hebben kapstokken gevonden die

maar loopt nu voorop als gevolg van

externe stakeholders, we zijn open over

aanhaken bij de thema’s milieu,

een wereldwijd uitgerold beleid.” Paul:

wat er terecht gekomen is van onze

verantwoord alcoholgebruik en mens &

“Duurzaamheid klinkt goed voor je imago,

voornemens.” Ed: “Wij denken na bij alles

maatschappij. Al gauw blijkt dat er heel

maar je hebt ook een verantwoordelijkheid

wat we doen. Dat gaat heel ver, tot de

veel raakvlakken zijn, maar ook vele

naar de maatschappij. Je produceert een

roerstokjes in de koffie. Als duurzaamheid

nuanceverschillen.

product dat allerlei risico’s met zich mee

echt leeft in je organisatie, dan kan het tot

Ed: “Zo’n veertien jaar geleden zijn wij al

kan brengen. Daar wordt niet altijd bij

veel moois leiden.”

begonnen met eigen gerstkweek om het

stilgestaan.”

Mireille: “Bij ons is het een vast onderdeel

Even voorstellen

Hans Kroes

Mireille Beekmans

Ed Vlieks

Paul Schnellen

Hoofd Technische Zaken,

Manager Environment

Manager Planning, Milieu

Manager Arbo, Veiligheid

Veiligheid & Milieu Heineken,

& Safety AB InBev.

en Veiligheid Gulpener, 44

& Milieu Grolsch, 36 jaar

28 jaar werkzaam bij

“Duurzaamheid is voor mij

jaar werkzaam bij Gulpener.

werkzaam bij Grolsch.

Heineken. “Duurzaamheid

werken aan een betere wereld.

“Duurzaamheid is voor mij

“Duurzaamheid is voor mij een

is voor mij zodanig omgaan

We werken aan een leefbare

een waardige bedrijfsvoering

containerbegrip. Het gaat niet

met je grondstoffen dat

toekomst voor de generatie

die op de lange termijn

alleen om grondstoffen, maar

de toekomstige generatie

na ons.”

zo min mogelijk schade

veel breder zoals je personeel

dezelfde kansen heeft als jij.”

en de omgeving.”

toebrengt aan het milieu. Maar duurzaamheid is meer dan dat.”


Ronde tafelgesprek met vier duurzaamheidsexperts

69

‘‘

‘‘

Duurzaamheid is onderdeel van alles, minder energieverbruik levert namelijk ook geld op. Dat speelt natuurlijk ook mee

Bij rondleidingen krijgen wij tegenwoordig andere vragen dan vroeger. Bijvoorbeeld wat we met onze afvalstoffen doen. Mensen zijn zich daarvan steeds meer bewust en de overheid speelt daarin natuurlijk ook een belangrijke rol

’’

’’

van de procesvoering. Er wordt continu

voor elkaar.” Hans: “Je streeft dezelfde

Het is verrijkend te zien hoe dat gaat.”

wij weer naar Nederlands beleid. Zo’n

de leveranciers kunt overtuigen.” Paul:

en andere materie.” Ed: “De bedrijven

gemeten waar we staan, binnen

doelen na. Het is heel belangrijk om

Mireille: “Natuurlijk bewandelen we

werkgroep als wij hier in Nederland

“Wij zijn al heel ver met onze brouwgerst,

verschillen onderling zoveel, dat we niet

Nederland, binnen Europa en wereldwijd.”

samen te toetsen of we op de goede weg

allemaal dezelfde weg. Dan is het goed

hebben zie je echter in het buitenland

van het telen tot de akkerbouw. Het

praten op een niveau van concurrentie,

zijn. Als grote brouwerij kunnen wij de

om met elkaar te sparren hoe anderen

niet. Zo merk ik dat wij in Nederland toch

produceren van biologische producten

maar uit wederzijds respect. We hebben

regionale benadering van Gulpener nooit

daar in staan. De werkgroep is zeer

steeds meer voortrekker worden.” Paul:

wordt het verhaal van de olievlek. Als

een gemeenschappelijk doel.” Paul: “Het

volgen, ook al zouden we dat willen. Maar

inspirerend om eens buiten je eigen deur

“In Nederland zitten we natuurlijk in een

brouwers hebben we vaak dezelfde

gaat ook om het duurzame imago van de

je kunt wel ideeën opdoen bij elkaar en

te kijken.”

luxe situatie. De wetgeving is hier goed

leveranciers. Het is belangrijk dat ze

gehele branche.”

Hans: “Grote brouwerijen

elkaar inspireren.”

Ed: “Ook voor Gulpener zijn er leerzame

georganiseerd. Wij zijn hier al gewend om

dezelfde doelen nastreven.”

Hans: “Toch denk ik dat dit onderwerp

gebruiken al jaren systemen om

Paul: “Dat klopt. Het is heel bijzonder

aspecten van de grote brouwers, waar

in ketens van duurzaamheid te denken.”

Ed: “Omgekeerd worden wij ook door

bij de consument nog niet zo leeft. Wij

duurzaamheidsaspecten te volgen.”

te zien hoe Gulpener met zijn eigen hop

wij weer iets mee kunnen. Dat is echt

Hans: “De keten ontwikkelt zich steeds

onze afnemers steeds meer getriggerd

merken dat we veel duurzamer zijn dan de

Mireille: “Bij ons zit er zelfs een

bezig is. Als Grolsch hebben wij natuurlijk

interessant.” Mireille: “Binnen ons concern

meer. Je kunt nog steeds zoeken naar

om duurzaam te ondernemen. Onze

consument van ons weet.”

competitie-element in.” Paul: “Bij ons niet,

ook gekeken hoe zij dat doen. Kleine

AB InBev kijken wij natuurlijk ook naar de

vormen van optimalisatie als het gaat

assortiment biologische bieren

Mireille: “Dat hangt ook samen met je

wel kijken we kritisch of we vooruitgang

brouwerijen kunnen dat perfect invullen.

Belgen en de Amerikanen. Dat vertalen

om energie, water, verantwoord omgaan

is een groeimarkt. Steeds meer

imago en je contacten met de media.

boeken. Of we verbeteren ten opzichte van

met grondstoffen en dergelijke. Visie,

grootwinkelbedrijven maken een hoek

Het klopt wel dat we samen veel meer

wat we willen.”

rendement en milieu-impact gaan

vrij voor ecologische producten en daar

doen dan we vertellen.” Paul: “Je ziet wel

Ed: “Bij Gulpener hebben we continu

écht samen. Bij wie ligt bijvoorbeeld

hoort ook bier bij.” Mireille: “Wij krijgen

dat wij steeds meer evenementen gaan

aandacht voor dit onderwerp. Ieder

de verantwoordelijkheid voor

steeds meer vragen vanuit de markt, dus

‘vergroenen’. Alle brouwerijen proberen

kwartaal is er een bijeenkomst voor het

verpakkingsmaterialen? Als je marketing

ook van consumenten, over wat wij aan

daar zoveel mogelijk in te doen, omdat op

gehele personeel over de voortgang.

hun gang laat gaan, dan krijg je niet altijd

duurzaamheid doen.”

die manier ook heel veel mensen bereikt

Duurzaamheid zit diep in de vezels

de meest verantwoorde keuze. Daarom

Paul: “Dat klopt helemaal. Bij

worden.”

van ons bedrijf.” Paul: “Duurzaamheid

gaan wij binnen Heineken ook met elkaar

rondleidingen krijgen wij tegenwoordig

is onderdeel van alles, minder

aan tafel om duurzaamheid bij iedereen

andere vragen dan vroeger. Bijvoorbeeld

energieverbruik levert namelijk ook geld

op de agenda te krijgen.”

wat we met onze afvalstoffen doen.

op. Dat speelt natuurlijk ook mee.” Hans:

Paul: “Marketing is van de ideeën, wij

Mensen zijn zich daarvan steeds meer

“Inderdaad, duurzaamheid hoeft niet altijd

van de uitvoering.” Ed: “Marketing is

bewust en de overheid speelt daarin

geld te kosten.”

bij ons onderdeel van duurzaamheid

natuurlijk ook een belangrijke rol.”

Mireille: “Maar waterbesparing levert

en misschien zelfs wel de voortrekker.

niet altijd geld op. Duurzaamheid gaat

Eerst wordt een concept ontwikkeld en

verder dan alleen economische redenen.”

daar wordt de optimale productie op

Paul: “Op verantwoordelijke manier

aangepast.” Hans: “De tijd van bedenken

omgaan met je omgeving levert op de

wat je maar wilt is voorbij. Bij ons gaat dat

lange duur altijd geld op.” Hans: “Er zijn

tegenwoordig andersom.”

De Nederlandse brouwers onderscheiden zich wereldwijd op duurzaamheidsgebied… Hans: “Ik denk het niet. We doen het zeker niet slecht, maar de wereld om ons heen

De werkgroep duurzaamheid opereert over de grenzen van concurrentie heen

maakt ook stappen. Wij kunnen echt nog heel wat van het buitenland leren. Een land als Duitsland bijvoorbeeld doet Mireille: “Nederland draait goed mee,


ontzettend veel aan duurzaamheid.” Paul: “Wij hoeven geen cijfers te

gebieden waar water schaars is. Dan ben

bespreken, het gaat erom welke

maar we springen er niet uit. Duitsland

weg wij bewandelen om ons doel te

is op het gebied van energie en water

bereiken.” Hans: “Ik zie ons als een

bijvoorbeeld al verder dan wij.” Paul:

gemeenschappelijke ideeënbus.”

“Het blijft ook moeilijk vergelijken.

Paul: “Praten over technologie is nooit een

Onze brouwerijen in Afrika kijken

Mireille: “Keten denken zie je steeds

probleem geweest tussen concurrenten

bijvoorbeeld veel meer naar thema’s

vaker, maar er is meer te halen. Als je als

onderling.” Hans: “Dat geldt ook voor het

als mensenrechten, veiligheid, HIV en

brouwer een rol speelt in die keten, dan

thema veiligheid.”

dergelijke.”

Paul: “Ieder heeft zijn eigen proces en

kun je ook echt je verantwoordelijkheid

Mireille: “We bespreken heel veel met

Hans: “Inderdaad, ieder land kent

denkwijze. Maar je leert echt van elkaar. In

nemen.” Hans: “Je partners laten

elkaar, maar vergelijken is best lastig.

zijn eigen aandachtspunten en

70

de technologie hebben we geen geheimen

meedenken is de enige weg waarlangs je

Je praat vaak over andere grootheden

duurzaamheidspijlers…”

je simpelweg ook gedwongen door de situatie.”

Samenwerking in de werkgroep duurzaamheid voegt echt iets toe

Verantwoord ondernemen kan alleen samen met de gehele keten


Duurzaamheid: ‘a way of life’ of dagelijks werk

71

VAN GRAAN TOT KRAAN


Vele vakmensen werken samen om van wat Moeder Natuur voortbrengt een prachtig glas bier te schenken. Een glas bier dat het verdient om er met aandacht van te genieten. Het lijkt zo gewoon, maar is eigenlijk heel bijzonder.

72

Genieten

Totale bierproductie eigen leden (inclusief alcohol arm en -vrij)

Binnenlandse afzet naar biersoort Leden Nederlandse Brouwers (inclusief alcohol arm en -vrij)

2011

2010

Bierproductie

23.644.122 hl

23.936.140 hl

Export

13.939.823 hl

14.104.725 hl

804.472 hl

751.376 hl

Afzet leden Nld Brouwers op Nld markt 10.508.771 hl

10.582.791 hl

2011

2010

Alcoholarm en -vrij bier

167.218 hl

128.437 hl

Licht alcoholische bieren

92.085 hl

80.147 hl

9.941.198 hl

10.084.132 hl

308.270 hl

290.075 hl

10.508.771 hl

10.582.791 hl

2011

2010

Totale bierafzet Nederlandse markt

11.974.243 hl

11.955.920 hl

Afzet Nederlandse Brouwers

10.341.553 hl

10.380.334 hl

Import en productie overigen

1.632.690 hl

1.575.586 hl

16.693.966

16.614.939

Import leden

Pils en overige Zwaar bier Totaal

Overzicht totale markt alcoholhoudend bier (≥0,5%) obv accijnsaangiften (exclusief alcohol arm en -vrij)

Aantal inwoners

Verbruik in liters per hoofd van de bevolking Accijnsopbrengst

Ontwikkeling hoofdelijk verbruik totale Nederlandse biermarkt

71,7

72,0

€ 383.300.000

€ 384.837.935

1975

78,9 liter

2006

79,4 liter

1980

86,4 liter

2007

77,5 liter

1985

84,4 liter

2008

78,5 liter

1990

90,0 liter

2009

72,8 liter

1995

85,8 liter

2010

72,0 liter

2000

82,8 liter

2011

71,7 liter

* Ter vergelijking worden in dit overzicht ook de cijfers uit 2010 weergegeven


KERNCIJFERS 2011*

EDITIE 2012

Recommend Documents