December / 2015 / EDITIE 03
RECHTSTREEKS Ten Holter Noordam advocaten breidt uit met zeven advocaten! Ons kantoor bouwt volop aan de toekomst en streeft naar
Met deze uitbreiding is de sectie in staat op het gebied van
een optimale bezetting van onze praktijkgroepen. In dat
het bouw- bestuurs- en aanbestedingsrecht een totaalpakket
kader verwelkomen wij zeven advocaten. Deze advocaten
aan te bieden aan ondernemingen, opdrachtgevers,
zijn allen afkomstig van Lawton Advocaten. Richard
aannemers en overheden. U kunt kennis maken met de
Avezaat, Jurgen Vermeulen en Michael de Groot treden per
sectie op het seminar dat op 4 februari zal plaatsvinden op
1 januari 2016 toe tot de maatschap. Marly Bastick, Laurine
een typisch Rotterdamse locatie: ss Rotterdam. Dan zal onze
van Schie en Jelle Smael treden per 1 januari 2016 toe als
voltallige sectie BBA zich aan u presenteren. Tegelijk bieden
advocaat. Alexandra van den Eijnden is hen voorgegaan
wij een interessant programma waarbij alle expertises van de
en werkt sinds 1 november 2015 als advocaat bij Ten Holter
nieuwe sectie aan bod komen. Wij verzoeken u 4 februari
Noordam advocaten.
2016 vanaf 14.00-17.00 uur op het ss Rotterdam alvast te reserveren.
Wat betekent deze uitbreiding voor onze cliënten?
Met deze uitbreiding willen wij de positie van ons kantoor
Vennootschapsrecht
versterken en onze dienstverlening verder verbeteren,
Alexandra van den Eijnden versterkt al vanaf 1 november
onder handhaving van de voordelen die u van ons mag
2015 de Sectie Vennootschapsrecht van Ten Holter Noordam
verwachten: specialistische kennis met een praktische insteek
advocaten. Zij heeft een brede ondernemingsrechtelijke
en persoonlijke benadering en advisering vanuit soms
basis en begeleidt overnames en adviseert aandeelhouders
onverwachte invalshoeken, gericht op een efficiënte en
en bestuurders over verscheidene vennootschapsrechtelijke
uitstekende belangenbehartiging.
onderwerpen.
COLOFON
Insolventierecht Richard Avezaat zal met Jelle Smael de sectie Insolventierecht versterken met hun expertise op het gebied van faillissementen, doorstartscenario’s, vestigen en afwikkelen van
Contact - Laura Gonezen
[email protected] Aan deze nieuwsbrief kunnen geen rechten
zekerheden, geschillen met de bank en bestuurders-
worden ontleend
aansprakelijkheid.
BBA (Bouw-, Bestuurs- en Aanbestedingsrecht) De sectie BBA breidt fors uit met Michael de Groot, Jurgen
Kantoor Dordrecht Telefoon: +31 (0)78 633 11 11
[email protected]
Kantoor Rotterdam
Vermeulen, Laurine van Schie en Marly Bastick. Zij richten zich vooral op de civielrechtelijke en bestuursrechtelijke aspecten van gebiedsontwikkeling voor overheden, semi-
Telefoon:
+31
(0)10 241 88 00
[email protected]
publieke instellingen en marktpartijen. Daarnaast staan zij gemeenten bij met algemene bestuurs- en privaatrechtelijke advisering.
Ten Holter Noordam advocaten is een middelgroot advocatenkantoor. Onze kantoren zijn gevestigd in Rotterdam en Dordrecht.
1
Inhoud Vermogensonttrekkingen en onzekere schulden
3
Wijzigingen auteursrecht per 1 juli 2015
4
Financiële uitvoerbaarheid bij omvangrijke projecten van groot belang
5
Concurrentiebeding in contract voor bepaalde tijd nog steeds mogelijk
6
Sectie Arbeidsrecht brengt een boek uit:
7
onmisbaar voor HR-Professionals! Lil’ gebrek aan wettelijke grondslag
8
UAV-GC 2005 en vergunningen
9
Belangrijke wijziging in de berekening van de kinderalimentatie
10
Sectie familierecht neemt afscheid van Adrienne de Jong
12
De pre-pack en overgang van onderneming
14
AOW’ers hebben de toekomst
15
2
Vermogensonttrekkingen en onzekere schulden Ondernemen is beslissingen nemen. Bij het maken van
en niet door de bestuurders werd betwist. De vordering van
een beslissing moet een bestuurder niet alleen kijken naar
de vennootschap op de crediteur stond echter nog niet vast
de effecten van die beslissing op de vennootschap maar
en werd betwist door de crediteur. De bestuurders hadden er
ook naar de belangen van betrokken derden.
hierdoor rekening mee moeten houden dat de crediteur een vordering had op de vennootschap.
In een recente uitspraak van de Hoge Raad werd geoordeeld dat bestuurders met succes aansprakelijk kunnen worden
Vermogensonttrekkingen
gehouden wanneer zij niet voldoende rekening houden met
Deze uitspraak is niet alleen relevant voor bestuurders
de positie van de schuldeisers van de vennootschap. Dit geldt
die een activaoverdracht overwegen maar ook bij andere
in sommige gevallen ook wanneer het gaat om schulden
vermogensonttrekkingen. Vermogensonttrekkingen kunnen
waarvan nog niet zeker is of en in hoeverre ze moeten worden
op verschillende manieren plaatsvinden, bijvoorbeeld door een
voldaan, bijvoorbeeld schulden die de vennootschap betwist.
activatransactie -zoals in de uitspraak-, een dividenduitkering
In dit artikel zal ik kort deze uitspraak bespreken. Daarnaast
of het uitlenen van vermogen aan derden. In het algemeen
zet ik uiteen waar bestuurders rekening mee moeten houden
geldt dat door bestuurders kritisch gekeken moet worden
wanneer ze vermogen aan de vennootschap onttrekken.
naar vermogensonttrekkingen wanneer de vennootschap schulden heeft. Bestuurders moeten rekening houden met
De uitspraak
vorderingen van de schuldeisers van de vennootschap. Bij
De uitspraak betrof een vennootschap die al haar activa
een dividenduitkering moeten de bestuurders bijvoorbeeld
had overgedragen aan een andere vennootschap. De
(laten) toetsen of de vennootschap na de onttrekking nog haar
bestuurders hadden bij de overdracht van de activa geen
schulden kan voldoen. Wanneer hier geen rekening mee wordt
rekening gehouden met de vordering van een crediteur van de
gehouden dan kunnen bestuurders hoofdelijk verbonden zijn
vennootschap. Door de activaoverdracht had de vennootschap
voor het tekort. Ook met onzekere schulden moet volgens
geen activa meer en bood zodoende geen verhaal. De
deze uitspraak van de Hoge Raad rekening worden gehouden
crediteur houdt vervolgens de bestuurders aansprakelijk voor
bij een vermogensonttrekking. Als richtlijn kan worden
de schade.
aangehouden dat wanneer een verplichting waarschijnlijk en dus voorzienbaar - is de verplichting meegenomen moet
De bestuurders hadden echter een reden om geen rekening
worden bij het maken van de beslissing.
te houden met de vordering van de crediteur. Zij waren namelijk van mening dat de vennootschap juist een vordering
Conclusie
had op de crediteur, de vordering van de vennootschap was
Bestuurders dienen rekening te houden met verplichtingen
namelijk hoger dan de vordering van de crediteur, waardoor
wanneer de verplichting waarschijnlijk voldaan moet worden
naar mening van de bestuurders verrekend kon worden en
en daarmee voorzienbaar is. In dat geval mag de bestuurder
de vennootschap niet de vordering van de crediteur hoefde te
niet zoveel vermogen onttrekken aan de vennootschap dat
voldoen. Hierdoor was de vordering van de crediteur ‘onzeker’
de vennootschap niet aan haar verplichtingen kan voldoen.
en hebben de bestuurders geen rekening gehouden met de
Indien bij een onttrekking onzekerheid bestaat over bepaalde
vordering tijdens de activaoverdracht.
schuldenposities dan is het aan te raden een ter zake kundige adviseur in te schakelen.
De Hoge Raad komt aan de hand van de feiten tot de conclusie dat de aansprakelijkheid van de bestuurders vaststaat. Volgens de Hoge Raad hadden de bestuurders moeten begrijpen dat het leeghalen van de vennootschap tot gevolg had dat de vennootschap niet meer aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen. Het volgende was daarbij van belang. De vordering van de crediteur was een vordering die in rechte vaststond
Esther Tros Faillissementen en Herstructurering
[email protected]
3
Wijzigingen auteursrecht per 1 juli 2015 Per 1 juli 2015 is de Auteurswet gewijzigd, met als doel
zogenaamde ‘Non usus-bepaling’ inroepen en kan de
het verbeteren van de positie van auteurs ten opzichte
exploitatieovereenkomst worden ontbonden of kan een
van exploitanten. In het kort gaat het om onder meer de
dwangsom worden opgelegd.
volgende wijzigingen. Onredelijke bedingen Het Auteursrecht op een werk kon in zijn geheel alleen door
Hier spreekt de wet voor zich: “Een beding dat voor een
middel van een akte worden overgedragen. Nu geldt datzelfde
onredelijk lange of onvoldoende bepaalde termijn aanspraken
ook voor een exclusieve licentie. Ook zo’n exclusieve licentie
op de exploitatie van toekomstige werken van de maker
dient dus voortaan schriftelijk te zijn overeengekomen.
inhoudt is vernietigbaar.” en tot 1 juli 2015 was het zo dat het Auteursrecht dat toekomt aan de maker van een werk niet
Recht op een billijke vergoeding
vatbaar was voor beslag, thans geldt deze regel alleen voor
Partijen zijn nog steeds vrij om zelf de hoogte van de
natuurlijke personen en valt het Auteursrecht dat toebehoort
vergoeding voor de overdracht of licentieverlening te
aan een vennootschap niet meer onder die uitzondering en valt
bepalen, maar de rechter kan achteraf oordelen dat zo een
dat Auteursrecht dus bijvoorbeeld bij een faillissement van een
overeengekomen vergoeding niet acceptabel is of was. Verder
vennootschap in de failliete boedel.
bepaalt de wet nu dat de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bij Algemene Maatregel van het Bestuur de
Uitzonderingen
hoogte van de billijke vergoeding kan vaststellen voor een
In zijn algemeenheid geldt het nieuwe Auteurscontractrecht
bepaalde sector en voor een bepaalde periode.
alleen voor natuurlijke personen en niet voor vennootschappen. Overigens zou dat via de redelijkheid en billijkheid –die van
Bestsellers of Succesbepaling
toepassing is op alle rechtsverhoudingen- nog wel mogelijk
Wanneer de oorspronkelijke vergoeding die een auteur
kunnen zijn.
van bijvoorbeeld een boek of een app heeft ontvangen een ernstige onevenredigheid vertoont met de uiteindelijke
Voor vragen over het bovenstaande kunt u contact met mij
opbrengsten van de exploitatie van zijn werk, ontstaat er een
opnemen.
wettelijk recht op een aanvullende redelijke vergoeding. Ook hier kan deze aanvulling door de rechter worden bepaald. Niet-gebruik Wanneer een exploitant het auteursrecht niet exploiteert binnen een redelijke termijn na het sluiten van de overeenkomst kan de auteur, nadat hij een redelijke termijn heeft gesteld om alsnog tot exploitatie over te gaan, de
4
Michiel van Aardenne Handels- en Contractenrecht
[email protected]
Financiële uitvoerbaarheid bij omvangrijke projecten van groot belang Voor een bouwplan, bijvoorbeeld ten behoeve van
partijen over de uitvoering van het plan overeenkomstig de
het ontwikkelen van een zorgcomplex, is veelal een
samenwerkingsovereenkomst.
wijziging van een bestemmingsplan nodig. Zo’n plan
Dit leidde er echter toe dat de gemeenteraad, ondanks
moet aan allerlei eisen voldoen. Zowel op het gebied
terinzagelegging van het ontwerp, niet overging tot vaststelling
van geluidsoverlast, luchtkwaliteit en andere factoren
van het plan. Dat vecht Villapark aan. Ten onrechte, aldus de
die samenhangen met de ‘fysieke leefomgeving’, als
Raad van State. Door het terugtrekken van GGZ Oost-Brabant
de keiharde euro’s. Dat laatste komt onder andere tot
uit de samenwerking tussen partijen, was onvoldoende
uitdrukking in de eis dat vooraf moet worden aangetoond
verzekerd dat het plan wordt verwezenlijkt. Dat was dus een
dat het plan financieel uitvoerbaar is.
reden voor de gemeenteraad om het plan niet vast te stellen.
Soms is de financiële uitvoerbaarheid een punt van discussie.
Voor de praktijk dus van belang goed te borgen dat iedere
Zo ook in een uitspraak van 8 juli 2015 van de hoogste
partij die betrokken is bij een plan, de hele rit betrokken blijft.
bestuursrechter, de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad
Desnoods worden daar duidelijke financieel afspraken over
van State. Het gaat daarbij om het bestemmingsplan “De
gemaakt. De financiële uitvoerbaarheid moet immers de hele
Lubert”. De gemeente Groesbeek had in de voorbereiding, met
rit zijn geborgd.
de GGZ Oost-Brabant en Villapark de Zeven Heuvelen, een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Deze overeenkomst zag op het realiseren van een hotel en zorgcomplex. Op grond daarvan werd het ontwerpbestemmingsplan ter inzage gelegd. In de tussentijd had de GGZ-Oost-Brabant zich teruggetrokken als een van de initiatiefnemers van het plan. Hierop heeft veelvuldig overleg plaatsgevonden tussen de drie
Cornelis van der Sluis Omgevingsrecht en Bestuursrecht
[email protected]
5
Concurrentiebeding in contract voor bepaalde tijd nog steeds mogelijk In de uitspraak van 23 juli 2015 oordeelde de Rechtbank
Amsterdam heeft die vraag in de uitspraak van 23 juli 2015
Amsterdam dat het concurrentiebeding in een
ontkennend beantwoord. De Rechtbank overwoog daartoe
arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geen stand hield
dat uit de wetsgeschiedenis volgt dat sprake moet zijn van
omdat de werkgever er niet in was geslaagd aan te tonen
‘specifieke werkzaamheden’ of een ‘specifieke functie’ die
dat zwaarwegende bedrijfsbelangen van de werkgever
per afzonderlijk geval een afweging en motivering vergt. De
het concurrentiebeding noodzakelijk maakten. Daags na
Rechtbank oordeelde dat de werkgever diens belangen bij het
de publicatie van deze uitspraak berichtten veel media dat
concurrentiebeding onvoldoende concreet had gemotiveerd
het overeenkomen van een concurrentiebeding in een
nu niet nader was toegelicht welke specifieke kennis en
contract voor bepaalde tijd niet meer mogelijk zou zijn. Die
vertrouwelijke informatie over het opgebouwde netwerk, het
conclusie is echter te kort door de bocht…
marktgebied, de behoeften en de werkwijze van de werkgever door het beding moest worden beschermd. De Rechtbank
Een concurrentiebeding is erg belastend voor een werknemer.
oordeelde bovendien dat het belang van de werknemer
Niet alleen staat het beding er aan in de weg dat de
bij schorsing van het concurrentiebeding, het belang van
werknemer het maximale uit zijn loopbaan haalt door een
de werkgever bij handhaving daarvan te boven ging. Het
lucratief aanbod van een concurrent van zijn werkgever te
concurrentiebeding hield dan ook geen stand.
aanvaarden, tevens beperkt het beding de werknemer in zijn mogelijkheden om na het eindigen van zijn dienstverband
In de praktijk
elders een nieuwe baan te vinden. Werknemers met
Wat betekent deze uitspraak nu voor de praktijk? Anders dan
een contract voor bepaalde tijd worden daarbij “dubbel”
de berichtgeving in de media doet voorkomen, betekent deze
benadeeld: enerzijds is hun arbeidsovereenkomst in duur
uitspraak niet dat het opnemen van een concurrentiebeding
beperkt en anderzijds worden zij door het concurrentiebeding
in een tijdelijke arbeidsovereenkomst niet meer mogelijk of
beperkt in hun mogelijkheden om na het aflopen van hun
zinvol is. Deze uitspraak leert wèl dat aan de motivering van
tijdelijke arbeidsovereenkomst elders aan de slag te gaan.
de noodzaak van een dergelijk beding strenge eisen worden gesteld. Duidelijk is dat een werkgever niet kan volstaan
Wet Werk en Zekerheid
met een standaardmotivering die voor verschillende functies
Met de invoering van de Wet Werk en Zekerheid heeft
wordt gebruikt, maar van de werkgever wordt verwacht dat
de wetgever onder meer ten doel gehad de positie van
deze concreet en specifiek motiveert waarom voor juist deze
werknemers met een tijdelijk contract te versterken.
specifieke functie of werkzaamheden onder deze specifieke
Sinds 1 januari 2015 geldt daarom als uitgangspunt dat
omstandigheden en met oog op welke specifieke informatie
in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd geen
een concurrentiebeding noodzakelijk is. Maatwerk is derhalve
concurrentiebeding meer mag worden overeengekomen. Op
vereist.
dit uitgangspunt bestaat echter een uitzondering: op grond van artikel 7:653 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek mag wèl
De verwachting is evenwel dat een zwaarwegend bedrijfs- of
een concurrentiebeding in een contract voor bepaalde tijd
dienstbelang niet eenvoudig zal worden aangenomen. Een
worden overeengekomen, als in de arbeidsovereenkomst
werkgever doet er daarom verstandig aan om een selectief
wordt gemotiveerd waarom zwaarwegende bedrijfs- of
beleid te voeren en alleen in die gevallen waarin dat echt
dienstbelangen van de werkgever het overeenkomen van
noodzakelijk is, een concurrentiebeding op te nemen in
een concurrentiebeding noodzakelijk maken. Dit belang moet
een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Een dergelijk
bovendien nog steeds aanwezig zijn op het moment dat (na
selectief beleid kan doorslaggevend zijn indien voor de
het einde van de arbeidsovereenkomst) een beroep op het
rechter moet worden uiteengezet waarom zwaarwegende
concurrentiebeding wordt gedaan.
bedrijfs- of dienstbelangen bestaan om juist met die ene specifieke werknemer in die ene specifieke functie een
In bovengenoemde zaak stond de vraag centraal of in de
concurrentiebeding overeen te komen. De werkgever die
tijdelijke arbeidsovereenkomst van een werknemer voldoende
betoogt dat zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen
was gemotiveerd waarom zwaarwegende bedrijfsbelangen
bestaan om een concurrentiebeding overeen te komen
van diens werkgever het concurrentiebeding in de
in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd met een
arbeidsovereenkomst noodzakelijk maakten. De Rechtbank
werknemer met een sleutelpositie, boet immers in aan
>>> 6
>>> geloofwaardigheid indien ook een ongeschoolde medewerker
klanten en relaties, direct een arbeidsovereenkomst voor
zonder commerciële functie aan een concurrentiebeding is
onbepaalde tijd aan te bieden. Een concurrentiebeding in een
gebonden. Houd er ook rekening mee dat de kans dat het
arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd hoeft namelijk niet
concurrentiebeding in rechte stand houdt, toeneemt naarmate
te worden gemotiveerd en biedt dus meer zekerheid.
het beding minder ingrijpend is voor de werknemer. Het
Wilt u een concurrentiebeding overeenkomen met een
kan dan ook lonen om de duur van het concurrentiebeding
werknemer met een tijdelijk contract? Wij adviseren u graag
( de ‘temporele reikwijdte’) en het gebied waarbinnen de
over de formulering van een op maat gesneden motivering van
werknemer gedurende deze periode geen concurrerende
uw zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.
werkzaamheden mag verrichten (de ‘geografische reikwijdte’) te beperken. Gelet op de waarde die een concurrentiebeding voor een werkgever kan hebben, is voorts het overwegen waard om medewerkers, die in de uitoefening van hun functie kennis zullen verkrijgen van concurrentiegevoelige informatie of die intensief contact zullen onderhouden met uw
Menno van Koppen Arbeidsrecht
[email protected]
Sectie Arbeidsrecht brengt een boek uit: Onmisbaar voor HR-Professionals! Onze sectie Arbeidsrecht heeft het boek ‘WWZ in modellen’ uitgebracht. In dit boek worden alle wijzigingen naar aanleiding van de Wwz en veel voorkomende HR-vraagstukken naar de praktijk vertaald in niet minder dan 97 handzame modellen! Daartoe is dit boek opgedeeld in vier thema’s, zijnde:
– het aangaan van de arbeidsovereenkomst;
– bijzondere bedingen;
– zieke werknemer en loon;
– het einde van de arbeidsovereenkomst.
Voor nagenoeg elke praktijksituatie treft u in dit boek standaardbrieven, contracten en processtukken aan. Deze zijn voorzien van praktische uitleg, tips en dwarsverbanden. Hiermee hopen de auteurs het doel van de Wwz, namelijk het vereenvoudigen van het ontslagrecht en daaraan gelieerde gebieden, voor u allen te verwezenlijken. Ook beschikbaar: Databank Wwz modellen De modelcontracten, standaardbrieven en processtukken uit het boek zijn te vinden in de Databank Wwz modellen. Alle modellen zijn te downloaden als Wordbestand en direct in uw praktijk te gebruiken! Hiermee bespaart u uw kantoor uren werk om nieuwe modellen te maken die Wwz-proof zijn. Bovendien worden de modellen continu geactualiseerd en bijgewerkt, zodat u zeker weet dat u met de meest recente gegevens werkt. Het boek is te bestellen op: www.bju.nl. 7
Lil’ gebrek aan wettelijke grondslag In augustus veroorzaakte een optreden van rapper Lil’
ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, bevelen te geven.
Kleine in Hilversum nogal wat commotie. De artiest
Deze bevelen moeten noodzakelijk zijn ter handhaving van de
zou zijn publiek gevraagd hebben hun middelvinger op
openbare orde.
te steken naar de politie en justitie. Dat werd door de autoriteiten niet gewaardeerd. De burgemeester van
Nog daargelaten of het gedrag van Lil’ Kleine is aan te merken
Hilversum legde de rapper vervolgens een verbod op om
als ‘verstoring van de openbare orde’ (of vrees voor het
in Hilversum te komen: “De grens is bereikt. Hij doet het
ontstaan daarvan), biedt de lichte bevelsbevoegdheid van de
vaker tijdens optredens; dan moet Hilversum maar de
burgemeester in ieder geval geen grondslag voor langdurige
gemeente zijn die zegt ‘tot hier en niet verder’. Laat andere
en omvangrijke gebiedsverboden. Dit hangt samen met het
burgemeesters hier maar een voorbeeld aan nemen.”
doelcriterium van de bevoegdheid, te weten dat de bevelen noodzakelijk moeten zijn in het kader van de handhaving van
Hoewel de reactie op zich begrijpelijk is, is het de vraag
de openbare orde. In het geval van Lil’ Kleine betekent dit
of een dergelijk verbod wel zo eenvoudig kan worden
dat een verwijderingsbevel eventueel gegeven had kunnen
opgelegd. Bewegingsvrijheid is immers een verdragsrechtelijk
worden, maar toch zeker niet een verbod om gedurende een
beschermd recht (artikel 2 Vierde Protocol EVRM) en
geheel weekend in de gehele gemeente te komen. Het is niet
beperkingen daarop zijn alleen onder bepaalde voorwaarden
te onderbouwen waarom een dergelijk verbod, zo ruim gesteld
toegestaan. Zo moet er bijvoorbeeld een wettelijke grondslag
naar tijd en in ieder geval plaats, ertoe dient om de openbare
bestaan op grond waarvan een gebiedsverbod kan worden
orde te kunnen handhaven.
opgelegd. Het Hilversumverbod voor Lil’ Kleine roept dan ook de vraag op naar de grondslag van deze bevoegdheid. Bestaat
Lil’ en de Voetbalwet
er voor gemeenten een wettelijke grondslag om iemand, naar
Een relatief nieuw instrument om op te treden in het kader van
aanleiding van dergelijk gedrag, in zijn vrijheid te beperken?
openbare orde handhaving, betreft artikel 172a Gemeentewet. Dit artikel geeft de burgemeester de bevoegdheid om een
Lil’ en de Algemene Plaatselijke Verordening
bevel, bijvoorbeeld inhoudende een gebiedsverbod, op
In de eerste plaats moet gekeken worden of de Algemene
te leggen indien een persoon de openbare orde ernstig
Plaatselijke Verordening van de gemeente Hilversum een
heeft verstoord. Vóór 1 juli 2015 diende sprake te zijn van
dergelijke grondslag biedt. De APV van een gemeente biedt
herhaaldelijk vertoond gedrag dat de orde verstoorde. De
het wettelijk kader waarin ook regels over de handhaving van
bevoegdheid kon dus niet worden toegepast op first-offenders.
de openbare orde kunnen worden opgenomen.
Dit vereiste – en daarmee de in de praktijk gevoelde zware taak van goede dossiervorming – is komen te vervallen. Wel
Hoewel de APV wel een grondslag biedt om op te treden
moet de burgemeester nog steeds onderbouwen dat sprake
tegen baldadig gedrag en ongeregeldheden (de APV laat
is van een ‘ernstige vrees voor verdere verstoring van de
overigens in het midden hoe daartegen wordt opgetreden),
openbare orde’. Daarvoor is – opvallend genoeg! – bijvoorbeeld
voorziet de regeling niet in een grondslag om een verbod op
nodig dat er eerdere incidenten zijn geweest waarbij
te leggen in Hilversum te komen. Een gebiedsverbod (in de
betrokkene de openbare orde heeft verstoord. Indien wordt
APV van Hilversum ‘verblijfsontzegging’ genoemd) kan alleen
voldaan aan de toepassingsvoorwaarden van artikel 172a
worden opgelegd in verband met harddrugs. Nu rapt Lil’ Kleine
Gemeentewet, heeft de burgemeester een stevig instrument
daar wel over, maar zijn gedragingen kunnen daar (voor zover ik
in handen om op te treden tegen (ernstige) overlast. Een
weet) niet mee in verband worden gebracht. Bovendien geeft
gebiedsverbod (of groepsverbod of meldplicht) kan uiteindelijk
de APV enkel een bevoegdheid voor een ‘gebied’ dat door de
voor de duur van een jaar (of verspreid over negentig dagen in
burgemeester als zodanig is aangewezen en voor de tijdsduur
een tijdvak van twee jaar) worden opgelegd.
van 8 uur. Dat impliceert dat een verbod slechts voor een afgebakend gebied binnen de gemeente kan worden gegeven
In de zaak van Lil’ Kleine biedt artikel 172a Gemeentewet
en niet voor een heel weekend.
wederom geen wettelijke grondslag om op te treden. Geen sprake is van een ernstige verstoring van de openbare
Lil’ en de lichte bevelsbevoegdheid
orde en evenmin kan worden onderbouwd dat er ernstige
Artikel 172 lid 3 van de Gemeentewet, beter bekend als
vrees bestaat dat de openbare orde verder door hem wordt
de lichte bevelsbevoegdheid, geeft de burgemeester de
verstoord.
bevoegdheid bij verstoring van de openbare orde of bij 8
>>>
>>> Lil’ welkom, maar hoe in de toekomst te regelen?
om deze op een juiste manier toe te passen in de praktijk, de
Inmiddels is Lil’ Kleine weer welkom in Hilversum. De
ontwikkelingen in rechtspraak en wetgeving op dit terrein en
boodschap van deze blog richt zich dan ook op toekomstige
signaleringen uit de actualiteit.
situaties waarin de gemeente een gebiedsverbod wil
Daarbij komt onder meer aan de orde:
opleggen. Zorg dat er een wettelijke grondslag is, dat aan de toepassingsvoorwaarden wordt voldaan en dat een
• De wet tijdelijk huisverbod;
(deugdelijk) gemotiveerde afweging wordt gemaakt in tijd en
• De wet Bibob;
plaats. Dat voorkomt niet alleen gedoe in de media, maar –
• De voetbalwet;
wellicht belangrijker – ook in de rechtbank.
• Cameratoezicht; • Preventief fouilleren;
Het voorgaande maakt duidelijk dat het onderwerp openbare
• Woonoverlast;
orde en veiligheid volop in de actualiteit staat. Vanuit een
• Overlast op straat.
streven naar veiligheid en risicobeheersing worden bestaande en nieuwe openbare orde bevoegdheden volop toegepast in
Beatrijs Jue-Volker
de praktijk. In de reeks blogs die over dit onderwerp volgen,
Omgevingsrecht en Bestuursrecht
[email protected]
wordt stilgestaan bij de bevoegdheden en (on)mogelijkheden
UAV-GC 2005 en vergunningen Een belangrijke oorzaak voor de u ongetwijfeld bekende
Tip: Inventariseer tevoren goed welke vergunningen nodig
problemen met de A15 waren de vergunningen.
zijn en verdeel in de annex bij de Model Basisovereenkomst
De bouwcombinatie (maar waarschijnlijk ook Rijkswaterstaat)
de verantwoordelijkheid daarvoor. Doe dat door te kijken wie
heeft onderschat wat hiermee allemaal kon spelen.
de informatie heeft om de vergunningaanvraag te kunnen
indienen.
De Model Basisovereenkomst bij de UAV-GC 2005 dwingt partijen om in de annex te kiezen wie voor welke vergunning
Let op 3: Vergeet niet dat er voor bepaalde werkzaamheden
verantwoordelijk is. Omdat in het contract het risico voor de
ook privaatrechtelijke toestemmingen nodig kunnen zijn!
vergunningen volledig bij de Combinatie gelegd was, waren de
gevolgen volledig voor haar!
Vragen? Bel Hugo Meijer 078 – 6331115 of Cornelis van der
Sluis 010 – 2418867.
Let op 1: Gebeurt er niks met de annex, dan is de aannemer
voor álle vergunningen (publiekrechtelijke toestemmingen) verantwoordelijk en neemt hij dus alle risico’s op zich. Let op 2: De in de UAV-GC gekozen onderverdeling in
Hugo Meijer Bouw, Vastgoed en Aanbesteding
[email protected]
opzet, gebruik en uitvoering werkt niet als er sprake is van een overlap. Denk daarbij aan de geïntegreerde omgevingsvergunning op grond van de Wabo, waarin alle drie de elementen verenigd zijn, bijvoorbeeld de vergunning om de bestemming te wijzigingen, om te mogen bouwen en om bomen te mogen kappen.
Cornelis van der Sluis Omgevingsrecht en Bestuursrecht
[email protected]
9
Belangrijke wijziging in de berekening van de kinderalimentatie In de vorige nieuwsbrieven berichtten wij u al dat de
de Expertgroep vastgestelde tabel voor de behoefte van de
door de landelijke expertgroep familierechters (de
kinderen).
Expertgroep Alimentatienormen) geadviseerde, nieuwste berekeningsmethodiek voor de kinderalimentatie
Na 1 januari 2015
aanleiding geeft tot veel discussie. De door de
Sinds de inwerkingtreding van de WHK per 1 januari 2015
Expertgroep gegeven richtlijnen daarvoor (de zogenaamde
dient de behoefte van de kinderen op grond van het advies
“Tremanormen”) worden door de rechtbanken veelal
van de Expertgroep echter niet alleen met het KGB te worden
gevolgd.
verminderd, maar ook met de daarvan deel uitmakende KOP. Met als (onbedoeld) gevolg een verlaagde behoefte van de
Tot 1 januari 2015
kinderen. De behoefte van de kinderen wordt dan volgens een
Tot de inwerkingtreding van de Wet Hervorming
mathematische formule verdeeld naar rato van de draagkracht
Kindregelingen (WHK) per 1 januari 2015 ontvingen ouders met
van ieder van de ouders.
lagere inkomens het zogenoemde “kindgebonden budget” (KGB). Daarnaast konden alleenstaande ouders gebruik
Bij berekening van de kinderalimentatie conform de sinds
maken van verschillende heffingskortingen, waaronder de
1 april 2013 van toepassing zijnde Tremanormen viel de
alleenstaande oudertoeslag en de alleenstaande ouderkorting.
kinderalimentatie vaak al lager uit dan daarvoor. Bij berekening
Deze kortingen zijn per 1 januari 2015 vervangen door de
van de kinderalimentatie conform de sinds 1 januari 2015 van
zogenoemde “alleenstaande ouderkop” (KOP). Deze KOP
toepassing zijnde Tremanormen valt de kinderalimentatie vaak,
maakt deel uit van het KGB.
met name bij modale inkomens, nóg lager uit. Dit kon ertoe leiden dat de alimentatieplichtige ouder geen of bijna geen
De familierechtpraktijk is al lange tijd voorstander van
kinderalimentatie meer hoefde te betalen.
een meer forfaitaire vaststelling van de kinderalimentatie. Vereenvoudiging van de berekeningsmethodiek zou
Vanaf 9 oktober 2015: de Hoge Raad
ouders namelijk in staat stellen om de hoogte van de
De discussie of het KGB en de daarvan deel uitmakende KOP
kinderalimentatie zelf vast te stellen (in het kader van de Wet
ten goede moeten komen aan de alimentatiegerechtigde of
Bevordering Ouderschap sedert 2009). Ook zou het bijdragen
aan de alimentatieplichtige ouder heeft geleid tot zogenoemde
aan de bereidheid tot het betalen van kinderalimentatie
“prejudiciële vragen” aan de Hoge Raad.
leiden tot minder incassoproblemen. Helaas is (nog) weinig terechtgekomen van de bedoelde vereenvoudiging. Er zijn
Op 9 oktober 2015 overwoog de Hoge Raad bij zijn arrest:
wel forfaitaire uitgangspunten geïntroduceerd, maar door de
‘[Het kindgebonden budget en de alleenstaande ouderkop]
wijziging per 1 januari 2015 in de belastingwetgeving, waarbij
verminderen de behoefte van het kind niet. Deze wordt
diverse heffingskortingen werden omgezet in toeslagen, is de
immers gevormd door wat het kind nodig heeft. Het bestaan
berekeningswijze echter slechts gecompliceerder geworden.
van [deze] regelingen laat voorts onverlet dat het aan de ouders is om in de behoefte van hun kind te voorzien. De
Ook na de op 1 april 2013 door de Expertgroep ingevoerde
overheidsondersteuning is dan ook daarop gericht: met
gewijzigde berekening van de kinderalimentatie wordt de
het kindgebonden budget en de alleenstaande ouderkop is
kinderalimentatie vastgesteld op grond van de behoefte van de
beoogd de verzorgende ouder, respectievelijk de verzorgende
kinderen enerzijds en de draagkracht van ieder van de ouders
alleenstaande ouder, inkomensondersteuning te bieden om
anderzijds.
in de behoefte van zijn kind of kinderen te voorzien. Deze
De behoefte van de kinderen wordt bepaald op basis van het
tegemoetkomingen verhogen dan ook de draagkracht van die
netto gezinsinkomen vóór de scheiding van de ouders.
ouder.
Afhankelijk van het inkomen en het vermogen ontvangen
[Dit] leidt tot de conclusie dat het kindgebonden budget en
ouders KGB. De Expertgroep adviseerde dat de behoefte van
de daarvan deel uitmakende alleenstaande ouderkop niet
de kinderen dient te worden verminderd met het KGB (de
in aanmerking dienen te worden genomen bij de bepaling
behoefte van de kinderen dient niet te worden verminderd met
van de behoefte van het kind, maar bij de berekening van
de kinderbijslag; de kinderbijslag is immers niet afhankelijk van
de draagkracht van de ouder die het kindgebonden budget
het inkomen van de ouders en is verdisconteerd in de door
ontvangt. Nu de alleenstaande ouderkop en het overige deel
>>> 10
>>> van het kindgebonden budget dezelfde aard en strekking
hierover zou geven. Die duidelijkheid is nu gegeven door de
hebben, bestaat er geen grond om de gestelde vraag voor
Hoge Raad.
deze beide onderdelen van het kindgebonden budget verschillend te beantwoorden.’
Natuurlijk kunt u de kinderalimentatie opnieuw laten berekenen. Bedenk dan dat, wanneer ook partneralimentatie is
De voornoemde uitspraak van de Hoge Raad zal er toe kunnen
vastgesteld, een wijziging van de kinderalimentatie kan leiden
leiden dat de kinderalimentatie voor de alimentatieplichtige
tot een wijziging van de partneralimentatie.
ouder hoger zal uitvallen. De draagkracht van de alimentatiegerechtigde wordt ingevolge deze uitspraak vermeerderd met de KGB en de daarvan deel uitmakende KOP. De hoogte van de uiteindelijk te betalen kinderalimentatie is afhankelijk van de draagkracht van ieder van de ouders (met inachtneming van de zorgkorting van de alimentatieplichtige ouder). Margot van Olden Conclusie De kinderalimentatie zal vanaf 1 april 2013 dus veelal
Familierecht
[email protected]
op onjuiste wijze zijn berekend. Wij hebben onze cliënten geadviseerd vanaf 1 januari 2015, nadat de kinderalimentatieproblematiek ook in de landelijke dagbladen was verschenen, te wachten met een nadere berekening van de kinderalimentatie, totdat de rechtspraak duidelijkheid
Marie-Cécile Kathmann Familierecht
[email protected]
11
Sectie familierecht neemt afscheid van Adrienne de Jong Adrienne de Jong, familierechtadvocaat in hart en nieren, neemt afscheid na bijna veertig jaar werken in de advocatuur. Zij is zeven jaar verbonden geweest aan ons kantoor en heeft in die jaren menige families bijgestaan. Wij zijn dankbaar voor haar inzet en gaan haar als advocaat en als collega missen op kantoor. Ook in de nieuwsbrief heeft zij regelmatig lezers geadviseerd over en geattendeerd op familierechtzaken. In onderstaand interview vertelt zij over haar ervaringen en geeft zij haar laatste juridisch advies!
Wat heb je altijd leuk gevonden in het werk van een
tegenspraak, is vaak voor één van de partijen onbevredigend.
familierechtadvocaat?
Een goed vonnis is een vonnis waarbij de verliezende partij op
Ik ben advocaat geworden, niet omdat ik van conflicten houd,
een heldere wijze wordt uitgelegd waarom men verloren heeft,
maar omdat ik graag conflicten oplos. Conflicten kan je op
zodat de verliezer ook weet waarom hij/zij heeft verloren. Maar
verschillende manieren oplossen. Je kunt bij de Rechtbank
dit soort vonnissen zijn zeldzaam. Hoewel er uiteraard altijd
je gelijk halen of een oplossing zoeken voor het conflict in
wel een te verwachten lijn in de uitspraak is (op basis van de
onderling overleg. Ik ben, vanaf de jaren negentig van de
wet en de jurisprudentie), blijft een gang naar de rechtbank
vorige eeuw, met veel enthousiasme mediator geweest.
voor een deel niet voorspelbaar voor wat de uitkomst betreft.
Procederen kost voor de cliënten veel tijd / geld en is vaak
Je moet maar net een rechter hebben die het goed begrijpt.
uitputtend. Het mooie van mediaton is dat je een conflict niet
Rechtspraak blijft mensenwerk.
probeert op te lossen op basis van standpunten maar op basis van achterliggende belangen. Wanneer men er naar streeft
Heb je een laatste advies?
dat beide partijen na het conflict verder kunnen, dan geeft dit
Mensen trouwen vaak ondoordacht. Er zou meer voorlichting
vaak een bevredigender oplossing dan een oplossing die vanaf
moeten komen over zowel de verwachtingen die men heeft
bovenaf (de rechtbank) is opgelegd.
ten aanzien van een huwelijk als de financiële gevolgen van
Als er kinderen in het spel zijn, dan blijft men familie van elkaar
een huwelijk. Mensen gaan vaak te blanco een huwelijk in.
ook na een scheiding. Als partners kan men mislukken, maar
Daar moet je van tevoren goed over nadenken. Ook is van
dat wil nog niet zeggen dat men ook als ouders mislukt.
belang hoe je je rol/taakverdeling ziet bijvoorbeeld in het geval van kinderen. Daarnaast moet je ook nadenken over de
Wat me zal bijblijven van alle jaren welke ik als
situatie als je het niet volhoudt in het huwelijk. Hoe ga je het
familierechtadvocaat gewerkt heb is dat je cliënten coacht in
dan bijvoorbeeld aanpakken met de kinderen. Daar moet je
een conflictueuze en moeilijke periode in hun leven. Het is toch
eigenlijk al over nadenken voordat je kinderen krijgt.
vooral vaak een persoonlijke crises voor onze cliënten in het familierecht. Het dankbare van het werk is als cliënten weer zicht hebben op een toekomst waarin zij vertrouwen hebben. Het gaan naar de rechtbank heb ik altijd als “ultimum remedium” gezien. Soms is het nodig, niet iedereen is
“Wees niet te naïef als je in het huwelijksbootje stapt”
geschikt voor mediaton of de wederpartij neemt een erg onredelijk standpunt in, dan moet hetgeen gewenst wordt
Wees niet te naïef als je in het huwelijksbootje stapt. Denk
helder aan een rechtbank voorgelegd worden. Het proberen
goed na wat de consequenties zijn van een langdurige relatie
via onderhandeling tot een bevredigend compromis te komen
en wat je zou doen als het huwelijk mislukt. Op het huwelijk
(in procedures met viergesprekken / correspondentie, of
van mijn oudste zoon onlangs heb ik gesproken over de 3
middels mediaton) geeft vaak voor partijen meer voldoening
V’s en de 3 M’s als basis voor een goed huwelijk. Vrouwen
omdat men dan zelf het probleem heeft opgelost. Meestal
zoeken in een man een “Vrijer, Vriend en Vader voor hun
houden mensen zich dan ook gemakkelijker aan de gevonden
kinderen”. Een man zoekt in een vrouw een “Minnares,
oplossing en afspraken.
Maatje en Moeder voor zijn kinderen”. Deze drie verschillende
Een vonnis van een rechtbank, met twee partijen op
aspecten leuk houden is een kunst.
>>> 12
>>> Je gaat nu met pensioen, wat ga je allemaal doen?
nog wel een keer wat doen met mijn opleiding en loopbaan,
Eerst wil ik een jaar geen verplichtingen hebben behalve het
maar waarschijnlijk wordt dit dan wel iets heel anders dan de
oppassen op mijn kleinzoon, wat natuurlijk iets leuks is!
advocatuur. Het is een mooi en interessant beroep, maar het
Ik heb bijna 40 jaar gewerkt en mogelijk ga ik in de toekomst
is nu de beurt aan een jongere generatie.
Wij wensen Adrienne een heel fijn pensioen toe! Natuurlijk kunt u na het vertrek van Adrienne nog steeds met familierechtzaken bij ons terecht. Onze familierechtadvocaten Margot van Olden en Marie-Cécile Kathmann adviseren u graag.
Margot van Olden Familierecht
[email protected]
Marie-Cécile Kathmann Familierecht
[email protected]
Van ons geen kerstkaart! Ten Holter Noordam advocaten doneert haar kerstbudget dit jaar aan het goede doel ‘Larchfield Tanzania homes’. Op 1 februari 2016 openen zij een weeshuis in Tanzania dat een veilig, warm thuis biedt aan dakloze kinderen. Larchfield geeft kinderen met uitzichtloze situaties een kans om op te bloeien en zich volop te ontwikkelen ongeacht hun geslacht, ras, religie, achtergrond of karaktereigenschappen. Meer over het project is te lezen op de website van Larchfield. Dit initiatief is ontstaan uit ons internationale netwerk van advocatenkantoren ‘Mackrell International’.
Via deze weg wensen wij al onze cliënten en relaties hele fijne feestdagen en een voorspoedig Nieuwjaar toe!
13
De pre-pack en overgang van onderneming Sinds een uitspraak van de rechtbank Den Bosch
Algemeen wordt aangenomen dat de
(22 februari 2011) is, eerst oogluikend en later meer
werknemersbescherming bij overgang van onderneming niet
nadrukkelijk, de pre-pack een geaccepteerd fenomeen in
van toepassing is wanneer een doorstart vanuit een pre-pack
Nederland.
(met een opvolgend faillissement) plaatsvindt. Maar zekerheid daarover is er niet.
Kort en goed houdt een pre-pack in dat gedurende een zogenaamde “stille periode” een beoogd curator met de
Federatie Nederlandse Vakbeweging
onderneming kan bezien in hoeverre er mogelijkheden zijn
Onder aanvoering van FNV, grootste vakbond van Nederland,
voor een doorstart van (delen van) de onderneming.
is er in de pre-pack van Heiploeg een procedure gestart waarin betoogd werd dat er sprake was van overgang van
Door een doorstart in stilte te kunnen voorbereiden zou,
onderneming en dat als gevolg daarvan alle werknemers
zo is de gedachte, de opbrengst voor crediteuren die met
integraal hun baan, maar dan bij de doorstarter, en oude
de betreffende doorstart wordt gerealiseerd hoger moeten
arbeidsvoorwaarden dienden te behouden. Dit zou ook gelden
zijn dan wanneer de doorstart eerst kan worden voorbereid
voor de werknemers die als gevolg van de pre-pack (en het
nadat de onderneming in staat van faillissement is komen te
opvolgende faillissement) waren ontslagen.
verkeren. Bekende pre-packs zijn onder meer Schoenenreus, Heiploeg
Kantonrechter
en Estro.
Op 28 juli 2015 heeft de kantonrechter van de rechtbank Overijssel een uitspraak gedaan in deze zaak. Daarbij is
Rechtbanken
overwogen dat nu de doorstart heeft plaatsgevonden via een
Niet alle rechtbanken staan positief tegenover een pre-
pre-pack vanuit faillissement, de regels ter zake van overgang
pack en aanvraag van een pre-pack kan dan ook niet bij alle
van onderneming in de zin van art. 7:662 e.v. BW niet van
rechtbanken in Nederland. Reden daarvoor ligt in het feit
toepassing zijn.
dat de pre-pack nog geen wettelijke basis kent. Sinds het eerste wetsvoorstel van oktober 2013 en het meest recente
Het gevolg daarvan is dat het is toegestaan om met een
– ingrijpend aangepaste - wetsvoorstel van juni 2015 zijn
beperkte groep werknemers door te starten en daarmee
de nodige wijzigingen doorgevoerd welke onder meer zijn
afscheid te nemen van een deel van de werknemers en
ingegeven door de problemen rondom het hiervoor genoemde
arbeidsvoorwaarden neerwaarts aan te passen.
Estro faillissement. Een formele wettelijke basis voor de prepack wordt niet eerder verwacht dan tweede helft 2016, dan
Het FNV viste dus achter het net in deze procedure. Hoger
wel ergens gedurende 2017.
beroep schijnt echter al ingesteld te zijn door FNV.
Personeel
Conclusie
Eén van de probleempunten bij een pre-pack wordt ingegeven
Een doorstartende onderneming hoeft vooralsnog niet te
doordat een doorstart voor de totstandkoming van een
vrezen voor de gevolgen van een overgang van onderneming,
faillissement plaatsvindt en het personeel, met het oog op
mits de pre-pack (en een opvolgend faillissement) goed
kostenbesparing, veelal niet in zijn geheel mee overgaat naar
is uitgevoerd. Gevolg daarvan is dat een doorstartende
de doorstarter. Bij de betreffende doorstart zou wellicht sprake
onderneming met een beperkte groep werknemers de
kunnen zijn van overgang van onderneming van artikel 7:662
ondernemingsactiviteiten zal kunnen voortzetten waarbij de
e.v. BW, als gevolg waarvan alle werknemers met behoud van
arbeidsvoorwaarden in geval van een pre-pack, uiteraard
arbeidsvoorwaarden automatisch over zouden gaan naar de
binnen (bepaalde, bijvoorbeeld cao) grenzen, in neerwaartse
doorstarter. Het doel van een overgang van onderneming is
zin kunnen worden bijgesteld. Dit totdat een hogere rechter
namelijk het beschermen van de positie van werknemers als
mogelijk anders oordeelt. Wordt vervolgd..
de onderneming waarin zij werkzaam zijn wordt overgedragen aan een andere onderneming. Dit zal een niet beoogd effect van de doorstarter zijn: die wil immers met aangepaste arbeidsvoorwaarden en een afgeslankt personeelsbestand de ondernemingsactiviteiten voortzetten. 14
Sjoerd Warringa Faillissementen en Herstructurering
[email protected]
AOW’ers hebben de toekomst In politiek Den Haag wordt al zo’n tien jaar gesproken over
op een aanvullend pensioen. Als een afwijkende (langere)
het faciliteren van het werken na de AOW-gerechtigde
opzegtermijn is overeengekomen, zal deze wel nog steeds van
leeftijd. De sinds 1 juli 2015 geldende Wet werk en
toepassing zijn.
zekerheid en de vanaf 1 januari 2016 in werking tredende Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd nemen een
Pensioenontslagbeding
aantal belemmeringen weg die werkgevers ervaren
Opzegging van de arbeidsovereenkomst met een
bij hun wens om AOW’ers te laten (door)werken. Maar
AOW’er is niet nodig als sprake is van een zogenoemd
dit verlichte arbeidsrechtelijke regime kan verdringing
pensioenontslagbeding, op grond waarvan met de werknemer
van jongere werknemers op de arbeidsmarkt tot
is overeengekomen dat de arbeidsovereenkomst van
gevolg hebben. De (nieuwe) wetgeving die dit tracht te
rechtswege eindigt met ingang van de pensioengerechtigde
voorkomen, komt in dit artikel ook aan bod.
leeftijd of de AOW-gerechtigde leeftijd. In verband met de wijzigingen van de afgelopen jaren op het gebied van pensioen
AOW’ers in dienst: aantrekkelijker kunnen we het niet maken?
zal de ingangsdatum van (aanvullend) pensioen (voorlopig)
Op grond van het verlichte arbeidsrechtelijke regime kan de
niet meer gelijk zijn aan de AOW-gerechtigde leeftijd. Hierdoor
arbeidsovereenkomst met een AOW’er makkelijker, sneller
kan het onduidelijk zijn welke datum bedoeld wordt. Om
en goedkoper beëindigd worden. Ook wordt het mogelijk om
hierover discussie te voorkomen adviseren wij om in een
meer arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd te sluiten en
pensioenontslagbeding niet de term ‘pensioengerechtigde
zullen de verplichtingen tijdens ziekte (fors) worden beperkt.
leeftijd’, maar ‘AOW-gerechtigde leeftijd’ te gebruiken. En als een andere (eerdere) pensioenleeftijd van toepassing is, zal
Bereiken AOW-gerechtigde leeftijd: reden voor ontslag
deze concreet benoemd moeten worden.
Sinds 1 juli 2015 is het voor werkgevers mogelijk om zonder instemming van de werknemer, of toestemming
Geen transitievergoeding verschuldigd
van het UWV (of ontbinding door de kantonrechter) een
Sinds 1 juli 2015 is het niet alleen makkelijker geworden om de
arbeidsovereenkomst op te zeggen vanwege of na het
arbeidsovereenkomst met een AOW’er te beëindigen, maar
bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd, of een andere
is het ook goedkoper geworden. Als de arbeidsovereenkomst
overeengekomen (pensioen)leeftijd. Voorwaarde voor
eindigt in verband met of na het bereiken van de AOW-
deze eenzijdige beëindiging door de werkgever is dat de
gerechtigde leeftijd (of in verband met een andere tussen
arbeidsovereenkomst vóór de AOW-gerechtigde leeftijd/
partijen geldende pensioenleeftijd), is een werkgever geen
de afwijkende pensioenleeftijd is ingegaan (in de huidige
wettelijke transitievergoeding verschuldigd.
wettekst staat nog aangegaan, maar dit wordt aangepast). Arbeidsovereenkomsten die later zijn ingegaan kunnen dus
Ruimere ketenregeling
niet eenzijdig door de werkgever beëindigd worden met als
Omdat een arbeidsovereenkomst die ingaat na de AOW-
enkele reden de leeftijd van de werknemer.
gerechtigde leeftijd niet zonder instemming/toestemming kan worden opgezegd, zal meestal een arbeidsovereenkomst
Kortere opzegtermijn
voor bepaalde tijd worden aangeboden aan een AOW’er. Op
Bij de opzegging van de arbeidsovereenkomst met een
grond van de ketenregeling die sinds 1 juli 2015 geldt zal van
AOW’er, zal op grond van de Wet werken na de AOW-
rechtswege een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
gerechtigde leeftijd vanaf 1 januari 2016 geen rekening meer
ontstaan als tijdelijke arbeidsovereenkomsten gezamenlijk de
gehouden hoeven te worden met de wettelijke opzegtermijn
duur van twee jaar overschrijden of als sprake is van een vierde
die afhankelijk is van de duur van het dienstverband. Voor de
opeenvolgende tijdelijke arbeidsovereenkomst.
opzegging van de arbeidsovereenkomst met een AOW’er
Vanaf 1 januari 2016 wordt de mogelijkheid tot het sluiten van
geldt vanaf de inwerkingtreding van de wet slechts een
tijdelijke arbeidsovereenkomsten met een AOW’er echter
wettelijke opzegtermijn van een maand. De regering acht een
verruimd: een contract voor onbepaalde tijd ontstaat pas na
langere opzegtermijn niet noodzakelijk, nu deze werknemers
zes tijdelijke arbeidsovereenkomsten of na 48 maanden. Voor
kunnen terugvallen op een AOW-uitkering en (in de regel)
de vaststelling van het aantal contracten en
>>> 15
>>> van de periode van 48 maanden worden enkel
een beroep doet op een vermeerdering van de arbeidsduur,
arbeidsovereenkomsten in aanmerking genomen die zijn
wat ten koste zou kunnen gaan van de ruimte voor andere
aangegaan na het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd.
werknemers.
Beperking verplichtingen bij ziekte
Minimumloon geldt ook voor AOW’ers
Per 1 januari 2016 zal ook de termijn van loondoorbetaling,
De Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag wordt
re-integratie en het opzegverbod tijdens ziekte van een
ook van toepassing op AOW’ers. Hiermee wordt voorkomen
AOW’er worden beperkt van twee jaar tot dertien weken. In
dat AOW’ers minder loon ontvangen dan het wettelijk
de toekomst wordt dit verder beperkt tot zes weken. Ook
minimumloon en dat zij daardoor aantrekkelijker zijn
op grond hiervan wordt het in dienst houden of nemen van
voor werkgevers dan werknemers die nog niet de AOW-
AOW’ers aantrekkelijker gemaakt voor werkgevers.
gerechtigde leeftijd hebben bereikt.
Maatregelen tegen verdringing van jongere werknemers door
Tot slot
AOW’ers
Het verlichte arbeidsrechtelijke regime is niet alleen van
Het wegnemen van belemmeringen voor werkgevers om
belang voor de rechtspositie van AOW’ers, maar biedt
AOW’ers in dienst te houden of te nemen, zorgt voor een
ook mogelijkheden voor het inzetten van nog niet AOW-
risico op verdringing van niet-AOW’ers op de arbeidsmarkt.
gerechtigden. Wellicht bent u als werkgever eerder bereid
Door onderstaande maatregelen wordt dat risico gedeeltelijk
een oudere, maar nog niet AOW-gerechtigde, werknemer in
ondervangen.
dienst te nemen en in hem te investeren: u kunt zonder grote risico’s ook na de AOW-gerechtigde leeftijd gebruikmaken van
Reorganisatie? AOW’ers eerst!
de expertise van deze werknemer.
Voordat in het kader van een ontslag op grond van bedrijfseconomische redenen de ontslagvolgorde op grond van het afspiegelingsbeginsel moet worden bepaald, moeten eerst de arbeidsovereenkomsten met de AOW’ers worden beëindigd. Zo wordt voorkomen dat jongere werknemers
Janka Sintemaartensdijk
wegens bedrijfseconomische omstandigheden worden
Arbeidsrecht
[email protected]
ontslagen terwijl het dienstverband met AOW’ers zou blijven bestaan. Wet flexibel werken niet van toepassing De ‘Wet flexibel werken’, die met ingang van 1 januari 2016 de Wet Aanpassing Arbeidsduur vervangt (zie ook onze vorige
Koos Janssens
nieuwsbrief), is niet van toepassing op AOW’ers. Hiermee
Arbeidsrecht
[email protected]
wordt voorkomen dat een AOW-gerechtigde werknemer
RECHTSGEBIEDEN MARKTGEBIEDEN Arbeidsrecht Bouw Vennootschapsrecht Haven en Logistiek Transport en Logistiek Zorg Bouw, Vastgoed en Aanbesteding
Cleantech
Handelsrecht en Contracten Faillissementen en Herstructurering
www.tenholternoordam.nl
(Economisch) Strafrecht
Snel en persoonlijk van probleem tot oplossing!
Familierecht en Mediation
16
Pensioenrecht
/thnadvocaten
Bestuurs- en Omgevingsrecht
/tenholternoordamadvocaten
