dulair nummer 4 4 februari 2011 jaargang 26

m

dulair nummer 4

4 februari 2011

jaargang 26 w w w.ou.nl

Open Universiteit

bestuur

s t u den t

6

Rector prof. Anja Oskamp:

Lex Hegt:

‘Levenlang leren steeds meer urgent’

‘Om titel kun je niet heen’

o n d e r zo e k

7

14

Prof. Lucas Reijnders:

’Blijf kritische vragen stellen’

a lu m n i

20

Ria Verhallen en Monique Jacobs:

’Studeren was bikkelhard werken’

c

lofon

Modulair verschijnt zeswekelijks, telt 32 pagina’s, in een oplage van 31.000 exemplaren. Het blad wordt uitgegeven door de afdeling Voorlichting, Service en Informatie van de Open Universiteit (ISSN 0920-2560). Studenten en alumni krijgen het blad (gratis) bezorgd. Er is ook een digitale editie (inclusief archief): www.ou.nl/modulair

6

Bestuur

Nieuwe rector prof. mr. Anja Oskamp aangetreden

Redactie Hoofdredactie/eindredactie: Frans Bogaert Redactionele bijdragen Marijke te Hennepe, Fred Meeuwsen, Frans Bogaert, Leon Mussche (cartoon), Paul Troost, Ramona Ghijsen, Ton Reijnaerts, Gijske Meijerink, Jeroen Liefhebber, Eva von Stockhausen

12

Overige bijdragen Walter Bazen, Nanda Boers, Bep Franke, Paul Franck, Peter Nederlof, José Muijtjens, John Dohmen, Liesbeth de Groot-Vermeulen, Jesper Schumacher, Hans Egtberts, Louise Stijnen. Lisette Meijrink, Rob van het Hof

Academic Experience

‘Ik weet nu dat ik universitair onderwijs aankan’

Onderzoek

Grafische vormgeving Visuele communicatie en documentverwerking, Vivian Rompelberg Basisontwerp: Exit Communicatie, Wessem Fotografie Peter Strelitski, Chris Peeters, André van den Akker, Marcel van Hoorn, Vivian Rompelberg, Coen Voogd, Cees Elzinga

Prof. dr. Lucas Reijnders met emeritaat:

Druk OBT, Den Haag Terrapress mat 80gr

‘Essentie van wetenschap is kritische vragen stellen’

Advertenties Voor advertenties kunt u rechtstreeks contact opnemen met de hoofdredactie Redactieraad Modulair (en e-Modulair) worden redactioneel bewaakt binnen de uitgangspunten zoals geformuleerd door de Redactieraad. Leden: voorzitter Koos Baas, ing. (Informatica); drs. Nanda Boers (Psychologie); Frans Bogaert MA (Voorlichting, service en informatie); drs. Dick Disselkoen (Cultuurwetenschappen); drs. John Dohmen (Rechtswetenschappen); Peter Honig (studiecentra); dr. Marga Winnubst (CELSTEC); Bernadette Kop (Ondernemingsraad/ Studentenraad); drs. Max van Luik (Managementwetenschappen); Henny Schut (Marketing en communicatie); drs. Bep Franke (Natuurwetenschappen). Redactieadres Secretariaat: Nicolle Delnoy (045-5762645) of Romy Ewoldt (045-5762858) Postadres: Valkenburgerweg 177 Postbus 2960, 6401 DL Heerlen t 045-5762670 (hoofdredactie) f 045-5762766 e-mail: [email protected] www.ou.nl/modulair

Open Universiteit

Maandelijks 4

Nieuws

11 e n da n n o g d e s t u d i e

18 s e r v i c e

5

co lu m n S t u u tj e

13 o u a c h t e r d e c i j f e r s

23 s t u d i e t i p s

6 b e s t u u r

14 o nd e r zo e k

24 o nd e r w i j s

7

16 a c t i V i t e i t e n

30 t e n ta m e n i n f o

17 s ta r t e n s u p p o r t

31 AFGESTU D EER D E N

De Student

10 s t u d e n t e n r a a d

inh

ud

De Student Student informatica Lex Hegt:

‘Om een titel kun je niet heen’

Elektronische leeromgeving

Studienet krijgt nieuw jasje vanaf juni

Alumni

‘Eerlijk is eerlijk, het was bikkelhard werken’

Onderwijs

Dr. Frank Inklaar docent van het jaar

19 20 22

Open Universiteit Modulair 4 februari 2011

3

nie

ws

OU steunt protest tegen kabinetsplannen Vrijdag 21 januari vond in Den Haag een massaal protest plaats tegen de door het kabinet voorgestelde bezuinigingen op het hoger onderwijs. De studenten konden rekenen op steun van rectores en honderden hoogleraren – allen in toga – die hun stem lieten horen tijdens een bijzondere academische zitting. Mikpunt van protest van de studenten was de voorgenomen boete van drieduizend euro, voor zowel student als universiteit, bij studievertraging van meer dan 1 jaar in de bachelorfase of masterfase (deze maatregel geldt overigens niet voor OU-studenten). Tweede mikpunt was de afschaffing van de studiebeurs in de masterfase. Dit past volgens tegenstanders niet in de politieke ambitie dat de Nederlandse kenniseconomie tot de internationale top vijf behoort. Als instelling die toegankelijkheid van hoger onderwijs hoog in haar vaandel voert, steunde de OU het protest. De nieuwe rector magnificus prof. mr. Anja Oskamp (op foto derde van rechts) liep met OU-hoogleraren in het cortège om vervolgens, samen met CvB-voorzitter drs. Theo Bovens de academische zitting bij te wonen. Eerder reageerde Bovens al op de langstudeerdersmaatregel in zijn weblog (www.ou.nl > Actueel > Weblog collegevoorzitter) van 3 december 2010. Bovens pleitte er voor dat opnieuw naar ‘leerrechten’ wordt gekeken: ‘De charme van dit voorstel was en is dat het hele universitaire onderwijs in één systeem kan worden bekostigd, zowel de open variant (tempo-onafhankelijk) als de gesloten (jaar/semester-systeem).’

Boek prof. Stol over cybersafety In december vorig jaar is het boek Cybersafety overwogen verschenen van prof. dr. Wouter Stol, bijzonder hoogleraar Politiestudies bij de faculteit Managementwetenschappen. In het boek gaat Stol uitgebreid in op veiligheidsproblematiek in cyberspace. Cybercrime neemt voortdurend andere vormen aan. Wikileaksaanhangers die grote sites platgooien en op deze manier protesteren in cyberspace, een verdachte in een kindermisbruikzaak die de spil blijkt te zijn van een netwerk dat via internet kinderporno uitwisselt. Cybersafety overwogen is geen boek vol ingewikkelde technische termen van informatiebeveiliging. Het belicht vooral de sociale dimensies van veiligheid in de virtuele wereld. Met zijn boek hoopt prof. Stol een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van beleid op het gebied van cybersafety en aan het veiligheidsonderwijs in Nederland. Naast hoogleraar aan de OU is Wouter Stol (1958) tevens lector Cybersafety aan NHL Hogeschool en de Politieacademie.

4


Eerste plaats OU in Keuzegids Universiteiten 2011 In de eind vorig jaar verschenen Keuzegids Universiteiten 2011 staat de OU in de ranglijst van best beoordeelde universiteiten op de eerste plaats, samen met Wageningen University. Sinds 2005 bezette de OU steevast de tweede plaats, achter Wageningen. De Keuzegids baseert haar ranglijsten op de resultaten van de Nationale Studenten Enquête (NSE) 2010 en de expertoordelen uit de visitatierapporten van opleidingen. De NSE wijst al jaren uit dat studenten de OU hoog waarderen, vooral op facetten als inhoudelijke kwaliteit studiemateriaal, samenhang programma, organisatie van de opleiding en communicatie naar studenten. Nu betreft de appreciatie ook de opzet van het programma en de beroepsgerichtheid. Collegevoorzitter drs. Theo Bovens over de score: ‘Wij zijn dankbaar voor deze waardering. Ik zie het als een mooie opdracht om ons op dit kwaliteitsniveau te handhaven.’

c

Rondom de rectoraatsoverdracht, in december vorig jaar, is het Open Boek over open educational resources in Nederland uitgekomen, zowel in druk als online. In dit boek geven diverse betrokkenen bij het onderwijsbeleid en hoger onderwijs in binnen- en buitenland hun visie op open educational resources (OER) in Nederland, de pro’s en contra’s, strategieën en trends. Aanleiding voor het boek vormde het afscheid van prof. Fred Mulder als rector magnificus van de OU, die zich tijdens zijn tienjarig rectoraat een warm pleitbezorger toonde voor OER. Het boekje is zonder zijn medeweten samengesteld en werd hem tijdens de rectoraatsoverdracht op vrijdag 10 december aangeboden. De geïnterviewden zijn o.m. Marja van Bijsterveldt (minister van OCW); Rob Koper (CELSTEC), Paul Rullman (CvB-lid TU Delft), Hal Plotkin (Department of Education USA), Sijbolt Noorda (voorzitter VSNU), Martin Kropff (rector Wageningen University). Het boek kan gedownload worden via www.ou.nl/openboek. 5 mm rugdikte bij 115 gr.

over open educational resources in Nederland

Open Universieit

5110512

Open Boek - over open educational resources in Nederland

ISBN 978-90-79447-45-9

Open Boek

OU en VUB gaan samenwerken Het studiecentrum Brussel en de Vrije Universiteit Brussel (VUB) gaan samenwerken. Waar de VUB contactonderwijs aanbiedt en de OU Brussel zich toespitst op (online) flexibel afstandsonderwijs, ligt de werkvorm blended learning voor de hand. Daarmee komt het beste van twee werelden samen: vrijheid van studeren maar ook een fysiek academisch klimaat. Om de samenwerking een extra impuls te geven, schonk de OU in december een (gratis) module aan Nancy Lievyns, een studente met een visuele handicap. Zij volgt het voorbereidingsprogramma van de master Onderwijskunde aan de VUB, maar kan moeilijk alle contactmomenten bijwonen. Zij combineert haar studie ook nog eens met een baan. Door nu ook een OU-module te volgen – Nancy koos voor Ontwikkelingspsychologie – kan zij (ook) studeren zonder zich meteen te moeten verplaatsen. De studietrajectbegeleiders van de VUB gaan nu bekijken welke OU-modules in de VUB-opleidingen passen en mogelijk aanleiding geven tot vrijstelling. Op die manier kunnen concrete afspraken gemaakt worden over een formele samenwerking hoe de OU-modules te matchen met de VUB-opleidingen.

Ieder een spekkie naar zijn bekkie

Twee woorden vooraf. 1. Voor mij is er geen beter bewijs dat de OU een ‘echte’ universiteit is dan als ik in de krant mooie onderzoeksresultaten lees van iemand die aan de OU gestudeerd blijkt te hebben. 2. Voor die studenten van de OU die met zwoegen en ploeteren op het randje hun tentamens halen: niets dan lof! Jullie zijn net zo goed zeer gewaardeerde studenten als de volgende groep waar ik deze column aan wil wijden: de mensen die door intelligentie, veel tijd en/of motivatie achten en negens halen. In de laatste Modulair werd Monique Jacobs als goed voorbeeld genoemd, en zelf ken ik er ook een aantal. Hieruit trek ik de conclusie dat aan de OU zeker niet minder studenten dan aan de ‘gewone’ universiteiten in principe het niveau hebben om een wetenschappelijk onderzoeker te worden. Ik heb namelijk de indruk dat de OU sinds enige tijd meer interesse is gaan tonen voor de onderzoekskant van de universiteit. Het zou daarom wellicht handig zijn om mogelijke talenten vroeg te spotten. Ook heb ik de indruk dat het resultaat van het eerste tentamen – Inleiding in de psychologie, Inleiding in de rechtswetenschappen enzovoort – vaak al een goede indruk geeft van de vaardigheden van studenten om hoge cijfers te scoren. Het zou fijn zijn als zulke studenten meteen een brief thuis krijgen met het voorstel een speciaal traject voor getalenteerde studenten te volgen – als ze daar interesse in hebben. Bij onderzoeksvakken zouden ze dan een ander soort begeleiding krijgen, gericht op (nog) meer onderzoekskennis, zodat men een 8 of hoger scoort. En dat deze studenten actief uitgenodigd worden voor een kijkje in de keuken van het wetenschappelijk bedrijf: promoties, symposia en dergelijke. Juist voor studenten aan de OU, van wie velen niet uit een wetenschappelijk milieu komen, is het best mogelijk dat een wetenschappelijke carrière bij aanvang van de studie geheel buiten het gezichtsveld valt. Met speciale aandacht voor hoge-cijfershalers breng je misschien sommige studenten op een idee. Mocht een aantal daarvan besluiten als buitenpromovendus te gaan promoveren, dan vormen zij een rolmodel voor andere studenten en wordt het wetenschappelijk imago van de OU extra bevorderd. Een winwin-situatie. Maar nogmaals: niet omdat deze studenten meer gewaardeerd zouden zijn en daarom meer aandacht verdienen dan de zwoegers en ploeteraars. Iedere student verdient evenveel aandacht, maar de hoge-cijfershalers hebben wellicht andere aandacht nodig dan de zwoegers.

Studenten

Open Boek – over OER in Nederland

lumn

Stuutje van Vulpen


5

Tekst: Frans Bogaert

Rector prof. Anja Oskamp aangetreden

Op vrijdag 10 december vond de rectoraatsoverdracht plaats. Met zo’n 350 toehoorders – collega-rectoren, bijzondere gasten, medewerkers en studenten – moest worden uitgeweken naar het Theater Heerlen. Prof. Fred Mulder heeft zijn tienjarig rectoraat verruild voor de nieuwe UNESCOleerstoel voor een nog bredere uitwaaiering van de OER-beweging. Hij is per 1 februari opgevolgd door prof. Anja Oskamp. Mede als gevolg van de kabinetsplannen ziet zij in de toekomst studenten pas in een latere fase van hun leven kiezen voor een master en niet als vanzelfsprekend aansluitend aan hun bachelordiploma. Maar ook met het langer doorwerken krijgt levenlang leren steeds meer urgentie. In zijn openingsrede ging prof. dr. ir. Fred Mulder gedetailleerd in op de vooral internationaal goed op gang komende beweging van de open educational resources (OER), het via internet publiekelijk beschikbaar stellen en gebruiken van leermateriaal. De inspanningen van Mulder werden door gastspreker Sir prof. dr. John Daniel gekwalificeerd als een ‘outstanding contribution on behalf of the world’s distance.’ Daniel is President & Executive Officer van de Commonwealth of Learning, een intergouvernementele organisatie van de Commonwealthlanden ‘deeply engaged with the global movement to open up educational content’. Hij is verheugd dat Mulder houder wordt van de UNESCO-leerstoel en zo een drijvende kracht kan blijven in de wereld van open afstandsonderwijs. Volgens drs. Greetje van den Bergh, voorzitter van de Nationale 6


UNESCO Commissie, past de toepassing van OER prima in de millenniumdoelstelling ‘Education for All’. Maar, ‘om de impact te krijgen die men terecht en noodzakelijk acht, is het belangrijk ook de beleidsmakers, de beslissers in het onderwijs van het belang ervan te overtuigen.’

helpen bij haar drievoudige verantwoordelijkheid voor achtereenvolgens kwaliteit en doelmatigheid, want gezamenlijk tot stand gebracht, en toegankelijkheid, want online beschikbaar. Daartoe moeten wel ‘sommige geldstromen enigszins anders gaan lopen’, aldus de terugtredende rector.

’En nu overtuigen zonder ambtsketen’

Uit handen van collegevoorzitter drs. Theo Bovens mocht Fred Mulder een bijzonder boek, niet toevallig Open Boek getiteld, ontvangen. Daarin geven diverse actoren uit binnen- en buitenland – onder anderen Sijbolt Noorda (VSNU), Marja van Bijsterveldt (OCW) en Doekle Terpstra (toen nog voorzitter HBO-raad) – hun mening over OER in Nederland.

Rikki Dijksman BSc (informatica), voorzitter van de Studentenraad ziet enig gevaar in een ongestructureerde OER voor studenten, die het gevoel zouden kunnen krijgen ‘in een grote snoepwinkel beland te zijn.’ Dit vraagt van de student ‘dat je snel informatie kunt beoordelen en kunt bepalen of dit echt is wat je zoekt.’ Mr. Annie BrouwerKorff, voorzitter van de Raad van toezicht, benadrukte de bijzondere inzet van Mulder waardoor de OU nu volop meedraait ‘in diverse nationale en internationale gremia’. Met een directheid die we van deze oudburgemeester van Utrecht gewend zijn, richtte Brouwer zich tot Mulder met de vraag of hij de wereld ook zonder ambtsketen kan overtuigen van OER: ‘Zal de weemoed naar de 10 mooie jaren voldoende verdwijnen om nieuwe ontwikkelingen op te nemen, te verwerken en aan te sturen?’

Investeren in OER loont In hoeverre leeft de OER-beweging, waarmee de OU internationaal voorop loopt, eigenlijk in eigen land? Volgens Mulder is er ‘voor ons in Nederland nog een heel traject af te leggen, maar er zijn al flinke stappen gezet.’ Als goede voorbeelden noemde hij het mede door de overheid gefinancierde OpenEr-project van de OU met inmiddels zo’n 25 (gratis) korte cursussen, met als spin-off de Spinoza-reeks. Als best practice noemde Mulder het eveneens door OCW gefinancierde nationale programma voor Wikiwijs, het platform waar docenten leermateriaal kunnen vinden, maken en delen. Voorbeelden die aantonen dat ‘het loont om van overheidswege te investeren in de introductie van OER.’ Daarmee herhaalde hij zijn oproep dat OER de overheid kan

’Levenlang leren krijgt steeds meer urgentie’ Uiteindelijk stond deze dag tevens in het teken van het aantreden van de nieuwe rector, prof. mr. Anja Oskamp, tot voor kort decaan faculteit Rechtswetenschappen VU – zij is officieel per 1 februari gestart. In haar toespraak stelde zij dat het haar overtuiging is ‘dat met de ontwikkelingen, die mede door de kabinetsplannen in het hoger onderwijs gaande zijn, studenten pas in een latere fase van hun leven zullen kiezen voor een master en niet vanzelfsprekend aansluitend aan hun bachelordiploma. Voeg daarbij dat wij allen langer zullen doorwerken, en het dus ook op latere leeftijd nodig blijft te leren, en het wordt duidelijk dat een levenlang leren steeds meer urgentie krijgt. Dat vraagt ‘om andere onderwijsmethoden van het aanbieden van universitair onderwijs en van studeren.’ Anja Oskamp benadrukte tevens het belang van samenwerking: ‘op alle fronten.’ Hiermee doelde zij zowel op de interne alsook externe samenwerking, in het laatste geval vooral met andere universiteiten en hbo-instellingen. Meer weten? – het redeboek kunt u als pdf downloaden via www.ou.nl: nieuwsbericht 14 december 2010 – ook het Open Boek kunt u als pdf downloaden via www.ou.nl/openboek – prof. Mulder werd eerder al uitgebreid geïnterviewd in Modulair 3 (pagina 10).

de st

dent

Enthousiasme voor zijn studie Informatica bracht Lex Hegt ertoe het logo van de Open Universiteit en de 14 modules die hij voor zijn propedeuse moet doen, op zijn koffiemok te laten printen. ‘Dat vond ik wel grappig, maar soms pak ik een andere kop, hoor’, relativeert hij zijn gedrevenheid. Vorig jaar schreef hij achter vijf modules met watervaste stift de score en de datum waarop hij het tentamen had gehaald. Vooral plezier in het vak houdt het tempo erin, en gezin en werk stimuleren hem bij zijn langdurige en onzekere project. Hij is er zich terdege van bewust dat hij de dag moet plukken, want het leven kan altijd een andere wending nemen. ‘Voor mij komt de Open Universiteit op het juiste moment.’

’Om een titel kun je niet heen’ Open Universiteit Modulair 4 februari 2011

7

de st

dent

De aanstekelijke verhalen van collega Tim op het werk misten hun uitwerking niet. Het duurde niet lang of Lex Hegt (45) had de boeken van Inleiding in de informatica in huis. ‘Mijn collega studeert al enige tijd aan de Open Universiteit en is enorm enthousiast. Hij liet me de boeken van enkele modules zien en wist me van de aantrekkelijke kanten van het afstandsonderwijs te overtuigen. Eigenlijk ben ik er dus gewoon ingerold.’ Hegt heeft ook voor hem een koffiebeker met zijn programma laten maken.’ Vooral over de structuur van afzonderlijk te bestuderen modules met een ‘te behappen’ hoeveelheid leerstof is hij bijzonder tevreden. De studie is daardoor overzichtelijk en goed te plannen. ‘Ga er even goed voor zitten en na twee of drie maanden kun je weer een module doorstrepen.’ Hij is nu anderhalf jaar bezig en volgt keurig de volgorde die de faculteit adviseert. Informatica is hem niet vreemd. Na mavo en havo volgde hij enkele korte opleidingen in het vak en groeide mee met de stormachtige ontwikkelingen in de informatietechnologie. Al twintig jaar werkt hij bij verschillende softwarebedrijven, de laatste zes jaar bij Ordina dat hem al drieëneenhalf jaar bij het ministerie van Buitenlandse Zaken detacheert. ‘Als technisch applicatiebeheerder knoop ik daar informatiesystemen aan elkaar en zorg ervoor dat onze ambassades overal ter wereld op uniforme manier hun visumsysteem kunnen beheren.’

Verandering Zijn werk vraagt van hem om op zijn vakgebied bij te blijven. Hij is daarom gewend op eigen initiatief in de boeken te duiken en zijn werkgever biedt hem regelmatig bijscholingscursussen aan, meestal om met nieuwe versies van Microsoft-producten kennis te maken. De afgelopen twintig jaar heeft hij zo een goedgevuld portfolio opgebouwd, maar daarmee is Lex niet tevreden. ‘Je kunt zelf dan wel vinden dat je een hbo-werkniveau hebt, maar een werkgever kijkt toch ook vaak naar een titel. Dat spreekt aan. Bij mij valt dan op dat ik alleen havo heb. Daar ga ik nu verandering in brengen.’

Naam: Lex Hegt Leeftijd: 45 jaar Burgerlijke staat: gehuwd, 2 kinderen (7 en 5 jaar) Woonplaats: Leidschendam Vooropleiding: MAVO, HAVO Beroep: ICT-consultant, specialisatie Middleware Begonnen: 2009, Bachelor Informatica Afgerond: 5 modules uit de propedeuse Bezig met: Organisatie en management als voorbereiding op overstap Bachelor Informatiekunde Studiecentrum: Rotterdam

8


Lex Hegt weet wat hij wil, maar hij heeft nog een lange weg te gaan, want hij heeft pas vijf modules op zijn beker afgetekend. Om structuur in zijn studie te krijgen heeft hij direct na zijn inschrijving contact met het studiecentrum gezocht. Veel studenten gaan naar de Open Universiteit, omdat ze per se alleen willen studeren en weinig zin hebben in groepsverband samen te werken. Bij Hegt ligt dat anders. ‘Op mijn eentje een boek doornemen vind ik geen probleem. Maar de begeleidingsbijeenkomsten die in het studiecentrum van Rotterdam aangeboden worden, voegen iets toe aan de opleiding.’ Hij maakt dan ook gretig van die mogelijkheid gebruik.

Na begeleidingscyclus meteen op tentamen Gemiddeld kent een module vijf avondbijeenkomsten van ongeveer drie uur. Ze worden alleen voor open-boektentamens georganiseerd en ze zijn niet verplicht. Hegt volgde de colleges van de modules Objectgeoriënteerd programmeren in Java 1 en 2 en Discrete wiskunde A. ‘Voor Inleiding in de informatica was er geen begeleiding en de stof van Databases kende ik grotendeels al door mijn werk. Dat tentamen heb ik er in de zomervakantie doorheen gejaagd.’ De begeleidingssessies hebben de nodige voordelen. De hele tentamenstof wordt systematisch doorgenomen en van de deelnemers wordt verwacht dat ze de colleges goed voorbereiden. De studie heeft zo wel een schools karakter, maar daar zit Lex niet mee. ‘Een betere stimulans om door te studeren kan een student zich niet wensen en de werkcolleges houden het tempo erin.’ Na afloop van een begeleidingscyclus doet hij direct tentamen. ‘De leerstof zit dan nog vers in mijn hoofd.’

’Contact met docenten en studenten voegt iets toe’

Naast de begeleidingsbijeenkomsten van de faculteit zocht hij ook op Studienet contact met medestudenten. Een erg levendig discussieforum vindt hij het niet, maar hij ontmoette er wel jaargenote Petra. Hun studie loopt weliswaar niet parallel, maar ze is even fanatiek als Lex en als het kan, nemen ze samen de modules door. ‘Petra komt uit het onderwijs en heeft een andere inbreng dan een ICT’er als ik. Een module als Organisatie & management ligt haar wellicht beter dan mij, terwijl ik minder moeite met een programmeermodule als Java heb.’ De samenwerking bevalt uitstekend. ‘Je zit niet alleen te ploeteren en zie je het even niet meer zitten, dan kan je studiemaat je erdoorheen trekken. Samenwerken motiveert je om je door taaie studieboeken te worstelen.’ Bij samen studeren alleen is het niet gebleven. ‘Petra woont hier redelijk in de buurt en onze gezinnen

zijn bevriend geraakt. Toen ze enkele maanden geleden een baby kreeg, zijn we dan ook met z’n allen op kraamvisite gegaan.’

Met beide benen op de grond De studie van Lex ziet er veelbelovend uit, maar hij blijft met beide benen op de grond staan. ‘Ik zie wel hoever ik kom.’ Want ondanks zijn achtergrond in de informatica zijn er vakken waartegen hij als een berg opkijkt. Wiskunde bijvoorbeeld. ‘Dat heb ik na mavo-2 niet meer gehad, ik ben op een talenpakket van de havo gekomen.’ Tot zijn opluchting is zijn wiskundeknobbel groot genoeg en haalde hij het tentamen in één keer. Discrete Wiskunde B hoopt hij te ontlopen, want hij wil naar het nog op te zetten bachelorprogramma Informatiekunde overstappen. ‘Informatiekunde richt zich minder op de technische aspecten en meer op het inpassen van informatietechnologie in een organisatie. Dat past meer bij mijn huidige werk.’ Nu hij het ‘struikelvak’ Wiskunde A heeft gehaald, is hij ervan overtuigd dat zijn propedeuse er zeker in zit. De planning is 2012. ‘Een module halen die je absoluut niet ziet zitten, geeft me een push.’ De studiedip die hij eind vorig jaar tegenkwam, kon daar geen verandering in brengen. Voor zijn werk heeft hij een intensieve opleiding gevolgd en de studie verdween daardoor tijdelijk naar de achtergrond. ‘Het tempo was eruit. Maar dan kijk ik eens naar mijn koffiemok en zie wat ik allemaal gedaan heb.’ En natuurlijk heeft hij zijn studiemaatje en zijn vrouw die ook een parttime studie volgt. Op de studie aldus heeft hij behoorlijk grip, wil hij maar zeggen. Daarmee refereert hij nog kort aan zijn hobby, het met een astronomische telescoop in het heelal turen, op zoek naar het ongrijpbare. ‘De tijd zal uitwijzen of ik de beker tot op de bodem leegdrink. Het begin is er.’

Tekst: Paul Troost Beeld: Peter Strelitski


9

st

dentenbelangen

In 2010 heeft de Inspectie voor het Onderwijs een rapport uitgebracht over de toegankelijkheid van hoger onderwijs in Nederland. Laat dat nu net één van de speerpunten van de Studentenraad voor deze zittingsperiode zijn. Aandacht voor mensen met lichamelijke of erg belangrijk. Zeker aan de Open Universiteit moet het mogelijk

s t u d e n t e n

zijn om met enkelvoudige of meervoudige beperkingen te kunnen studeren. Toch is dat nog niet altijd zo vanzelfsprekend.

Hoe toegankelijk is OU voor studenten met een beperking? De Open Universiteit heeft een duidelijk beleid als het gaat om studeren met een beperking. Studeren op eigen tempo is sowieso een kenmerk van de OU. Maar er is veel meer mogelijk: aangepaste tentaminering, lesmateriaal dat is aangepast voor blinden en slechtzienden, uitzonderingen op diverse regels. Er is zelfs een speciale adviseur ‘Studeren met een functiebeperking’, mevrouw Cleo Merckx. Op de website van de OU wordt ruim aandacht besteed aan studeren met een beperking. Zelfs de studiecentra worden beoordeeld op fysieke toegankelijkheid. Je zou bijna zeggen dat het allemaal niet beter kan! Voor een universiteit die zich duidelijk profileert op het gebied van studeren met een functiebeperking – een koepelbegrip voor allerlei beperkingen en aandoeningen – is het voor een Studentenraad relatief makkelijk om, daar waar dat wenselijk en mogelijk is, te pleiten voor een nog betere aansluiting van het wetenschappelijk onderwijs op mensen met een functiebeperking. Toch is niet alles rozengeur en maneschijn.

Standaarden Eén van de belangrijkste kritiekpunten van de Studentenraad, als het gaat om studeren met een beperking aan de OU, is de digitale leeromgeving. Zowel de algemene website van de OU als de studieomgeving Studienet is verre van toegankelijk. W3C, het consortium dat min of meer toezicht houdt op het world wide web (internet), heeft standaarden ontwikkeld om het internet toegankelijk te maken voor iedereen, ook voor mensen met een functiebeperking. Dit project, Web Accessibility Initiative (WAI), wordt in Nederland geïmplementeerd door de Stichting Waarmerk drempelvrij.nl.

De Studentenraad (SR) is het formele, namens alle studenten sprekende medezeggenschapsorgaan. De huidige SR telt zeven leden (er zijn negen zetels). De leden spreken in diverse samenstellingen mee over domeinen zoals: Student meer centraal, profilering OU, financiën, kwaliteit van het onderwijs, Vlaamse studenten. Met de recente wijziging van de WHW (september 2010) beschikt de Studentenraad, in de gezamenlijke vergadering met de Ondernemingsraad, nu over de belangrijke bevoegdheid van instemmingsrecht op het OU-instellingsplan. In Modulair spreekt de Studentenraad steeds op eigen gezag. Wilt u eens een vergadering bijwonen, bel dan met het ambtelijk secretariaat 045-5762737/2215 of mail naar [email protected]. Wilt u meer weten over de SR, ga dan naar Studienet > Studentenraad.

Benieuwd naar ervaringen van studenten

een beperking, ook daadwerkelijk ertoe leidt dat studenten met een enkel- of meervoudige beperking in staat zijn een studie op universitair niveau te volgen aan de Open Universiteit. Om dat te kunnen beoordelen moet een Studentenraad niet alleen kijken naar wat er op papier staat, maar vooral naar hoe het allemaal in de praktijk uitwerkt. Daarom zijn wij benieuwd naar uw ervaringen. Geef ze door aan ondergetekende via e-mail: jw.egtberts@ studie.ou.nl of bel 06-43216141.

Ook op andere zaken zullen wij als Studentenraad blijven letten. Het is belangrijk dat goedbedoeld beleid, inclusief een speciale functionaris voor studeren met

Hans Egtberts, secretaris Studentenraad

Het kan niet zo zijn dat een universiteit die zich zo expliciet (ook) richt op studenten met een functiebeperking werkt met een digitale leeromgeving die niet voldoet aan de internationaal geldende Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 1.0) van het W3C, overeenkomend met de Richtlijnen van drempelvrij.nl. De OU zal, zeker op dit punt, een forse inspanning moeten leveren om haar website en studieomgeving volledig toegankelijk te maken. En op korte termijn moeten voldoen aan nationaal en internationaal geldende richtlijnen en standaarden.

10

Hans Egtberts


raad

psychische beperkingen of chronische aandoeningen is volgens ons

en dan (nog) de st

die

Maria Thehu Studeren bij de Open Universiteit kan vanuit verschillende motieven. Interesse, vergroten van de deskundigheid of gaan voor die felbegeerde academische titel. Al of niet om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Zo’n solistische studie vereist echter ook de kunst van het inpassen in een leven dat zich in velerlei opzicht kenmerkt door drukte. En dan nog de studie. Hoe inventief zijn onze studenten? De redactie vroeg dat aan de Maria Thehu (41), student Managementwetenschappen.

Tekst: Ramona Ghijsen

Belangrijkste bezigheden overdag?

Blijft wekelijks (gemiddeld) over voor de studie?

’Ik geef leiding in de textielsector aan een team merchandisers en kwaliteitsmedewerkers in Azië. Mijn verantwoordelijkheid is dat de producten tijdig en in de juiste kwaliteit aan Europese bedrijven worden geleverd. Ik reis dan ook vaak naar Azië om te zien wat er speelt en direct te kunnen anticiperen indien noodzakelijk.’

’Ongeveer zes uur per week.’

Studeer bij de Open Universiteit sinds… ’2006. Ik wilde een studie doen die niet gerelateerd was aan mijn werk. Ik zag in China dat er nog veel gedaan kon worden aan het tegengaan van milieuvervuiling, ook in de textielsector. Met de bacheloropleiding Milieu-natuurwetenschappen wilde ik hieraan mijn eigen bijdrage leveren.’

Wo-studie of een enkele cursus? ’In eerste instantie ben ik dus begonnen met de intentie om de bacheloropleiding te behalen. In de praktijk bleek dat de opleiding geen houvast biedt voor de verbeteringen die ik wilde bereiken op het gebied van bewust met het milieu omgaan. Mijn interesse voor de volledige studie is dus verwaterd. Ik kwam wel met de juiste mensen in contact en kon nu mijn eigen mening geven over deze verbeteringen. Dit heeft lokaal en op kleine schaal daadwerkelijk effect gehad.’

Studieproblemen? ’Het is vaak moeilijk, omdat je er alleen voor staat. Ik mis wekelijkse bijeenkomsten of het inleveren van opdrachten. De cursussen met een periodiek schema of met tussentijdse opdrachten, gaan me makkelijker af. Gezondheid speelt een grote rol bij de voortgang van mijn studie. Een week nadat ik van studierichting was veranderd werd er bij mij darmkanker geconstateerd. De operatie (en narcose) die daardoor volgde, hebben mijn concentratievermogen verminderd. De studiemotivatie zwakt ook af als je een dergelijke diagnose krijgt. Het heeft twee jaar geduurd om weer op mijn oude niveau te komen. Ik ben in januari gestart bij een nieuwe werkgever in een managementfunctie en mijn doel is nu weer gerichter te studeren.’

Leukste opmerking van de achterban over mijn studie? ’Ik studeer voornamelijk als ik alleen in het buitenland verblijf. Een stukje tijdopvulling. Mijn achterban is dan ook niet zo bezig met mijn studie.’

Lees altijd in Modulair? ’Ik vind de cartoon Stuey erg grappig. Verder lees ik eigenlijk de gehele Modulair in onregelmatige volgorde.’

Nog te gaan?

Binding met de Open Universiteit?

‘Ik ben bij de OU blijven studeren vanwege het gemak van waar en wanneer je maar wilt studeren en in je eigen tempo. Nu volg ik een aantal cursussen van Managementwetenschappen die gerelateerd zijn aan mijn werk. Deze kan ik dagelijks in de praktijk toepassen en dat geeft me direct voldoening met of zonder certificaat.’

’In het studiecentrum van Leuven heb ik wel binding opgebouwd. Alle consulenten daar zijn vriendelijk en behulpzaam. Ze kennen hun studenten persoonlijk.’

‘Ik studeer als ik alleen in het buitenland ben’ Andere bezigheden waarvoor de studie moet wijken? ’Mijn werk en sporten. Ik doe aan hardlopen om mijn conditie op peil te houden. Nu volg ik een trainingsschema van tien km. En dan natuurlijk mijn man Ronald. Hij komt regelmatig naar Azië, maar alleen voor vakantie; lekker op het strand liggen of shoppen in Hong Kong. ’

Wat de Open Universiteit vooral (niet) moet doen ’De kosten niet te hoog te maken. Mensen die vroeger vaak niet de financiële middelen hadden om te studeren, willen deze kans nu graag inhalen. Begrijpelijk voor de OU moet zijn dat juist deze mensen, vanwege hun lagere opleiding, geen topsalaris genieten en middels de OU juist hun kansen willen vergroten.’

Ultieme tip(s) voor medestudenten? ’Kies de cursussen die je boeiend vindt en waar je de geleerde kennis gelijk in de praktijk kunt brengen.’ Open Universiteit Modulair 4 februari 2011

11

Tekst: Ton Reijnaerts Foto’s: Marcel van Hoorn

Investeren in ‘high potentials’ die leergierigheid, motivatie en doorzettingsvermogen als grootste gemene deler hebben, betekent investeren in de toekomst van het universitaire onderwijs in Nederland. Dat werd opnieuw bevestigd tijdens een feestelijke uitreiking van cursuscertificaten aan 48 vwo-leerlingen, 15 december op de Heerlense campus. Terugtredend rector Fred Mulder drukte de aankomende studenten op het hart: ‘Ga voor je bachelor en voor het ontwikkelen van je sociale contacten en vaardigheden vooral naar een campusuniversiteit, uiteraard zien we je daarna graag terug voor de masteropleiding.’

Rector magnificus prof. dr. ir. Fred Mulder wilde in vol ornaat en met een goed gevoel afzwaaien bij de OU (hij gaat een UNESCO-leerstoel aan de OU bezetten; red.). En waar kon dat nou beter als tijdens een feestelijke uitreiking van cursuscertificaten aan de jongste studenten, die naast hun reguliere vwo-studie een jaar intensief aan OU en wetenschappelijk onderwijs hebben geproefd. 48 pré-universitaire studenten, in zes verschillende studierichtingen, ontvingen het OU-certificaat ‘Academic Expercience’. Het 49ste certificaat overhandigde Mulder aan de moeder van Lidewij Rouhof. De studente van het Sittardse Trevianum volgt, als uitvloeisel van een gewonnen academic award, haar vijfde en zesde vwo-jaar in Mostar, Bosnië. Hoewel de OU behoort tot de groep van veertien Nederlandse universiteiten en recent door haar studenten zelfs werd uitgeroepen tot de ‘beste universiteit van Nederland’, benadrukte Mulder dat het beslist niet de opzet van Academic Experience is om de aankomende studenten te bewegen om na het afronden van hun vwoopleiding bij de OU te komen studeren. ‘Ga voor je bachelor en voor het ontwikkelen van je sociale contacten en vaardigheden vooral naar een campusuniversiteit’, hield Mulder zijn gehoor voor. ‘De VU, Wageningen, Leiden, Eindhoven, Nijmegen, Delft of Middelburg; we hebben écht goede universiteiten in Nederland. Uiteraard zien we je daarna wél graag hier terug voor de masteropleiding. Als je wilt werken én studeren, is de OU ideaal.’

12


‘Ik weet nu dat ik universitair onderwijs aankan’

Vierde lichting Academic Experience ontvangt certificaat Aan de vierde jaargang van Academic Experience namen 27 scholen en twee instituten voor hoogbegaafden deel. De orientatie/verdieping van studenten op hun vakgebied alsook op de universitaire manier van studeren ter ondersteuning van de toekomstige studiekeuze mag zich in een groeiende populariteit verheugen. Vooral in Limburg, maar ook in andere gebieden buiten de Randstad, waar reguliere universiteiten de nodige gasten proefcolleges aanbieden, neemt de interesse toe. Voor de vijfde jaargang van de nieuwe loot aan de academische stam hebben zich nu al 134 studenten aangemeld. Mentor namens de OU, Leonie Heldens MSc, zette fluks uiteen dat Academic Experience desondanks geen puberaal speeltje is. ‘Het is een kompas waarmee vwostudenten een koers leren uitzetten. Bij de cursussen gaat het om speciaal geselecteerde bachelorcursussen, die aansluiten bij het gekozen vwo-profiel. Het is in meerdere opzichten een bijzonder leerzame en waardevolle ervaring. Stel je wilt psychologie studeren, en wordt vervolgens uitgeloot. Je besluit om een jaar te wachten. Dan begin je alsnog en blijkt vervolgens dat de studie toch niet datgene is wat je ervan had verwacht. Dan verlies je dus twee jaar.’ Leonne Hollanders (op foto hiernaast), die succesvol de cursus Sociale psychologie afrondde, onderstreepte onbedoeld de woorden van Leonie Heldens. ‘Ik ben heel blij dat ik het heb gehaald, maar ik weet nu héél zeker dat ik geen opleiding Sociale psychologie ga doen. Ik vond de cursusstof droog. Ik had verwacht meer praktische dingen te doen.’ De vwo-studente van het Heerlense Bernardinuscollege is niet de enige die kiest voor een andere studierichting, zo bleek. Maar de zitting in Heerlen bracht meer wetenswaardig heden voor het voetlicht. Het gemiddelde slagingspercentage voor Academic Experience was tot dusver zo’n 45 procent. Bij de jaargang 2009-2010 bedraagt het slagingspercentage echter liefst 63 procent. En dát terwijl vrijwel geen student de geïndiceerde 120 uur aan de cursus besteedde. Desgevraagd noemden de meeste studenten 60 tot 80 uur, sommige zelfs maar 40 uur.

‘Of de cursus was te eenvoudig, óf jullie zijn briljant!’

Het plannen van de OU-cursus naast de reguliere opleiding bleek voor veel studenten de grootste bottle neck. Min of meer exemplarisch was het verhaal van Jelske de Kraker (op foto boven), die met een 9 slaagde voor de cursus Levenswetenschappen 1. ‘Ik heb er maandenlang te weinig aan gedaan. Toen ik bericht kreeg dat ik de week erna een tentamen had, heb ik in een weekend zes hoofdstukken erin gestampt. Glimlachend: ‘En ik heb het gehaald!’ ‘Of de cursus was te eenvoudig, óf jullie zijn briljant. Ik geloof, eerlijk gezegd het laatste’, reageerde prof. Mulder op een van de vele onthullende bloem-lezingen. Alle geslaagden hadden dan ook hun eigen bijzondere verhaal. Anneke Veldman, vwo-studente van het Trevianum in Sittard, slaagde ondanks haar dyslexie met een 9 voor de cursus Organisatie en management. Anne-Sophie van den Heerik, leerlinge van het Centrum Creatief Leren voor hoogbegaafden in Sterksel, studeerde onwetend met dezelfde hindernis – ‘Ik weet dat pas sinds eergisteren’ – maar rondde succesvol de cursus Kijken naar Amerika af. Succesvol was ook Stan Kerstjens (op foto rechts). Op vijftienjarige leeftijd begon hij als 4-vwo-student van het Trevianum als laatste

in zijn groep aan de cursus Sociale psychologie. En wist zijn achterstand heel snel in te halen. ‘Dat heeft niet zozeer aan de begeleiding van de school of de OU gelegen. In feite heb ik het geheel zelfstandig gedaan. Hoeveel uur ik aan de studie heb besteed? Hmm, minder dan 20 uur! Wat blief? Glimlachend: ‘Als je eenmaal de methodiek van vragen doorhebt, is het in principe eenvoudig. Dan denk je dat had ik ook zo kunnen bedenken.’ Stan Kerstjens (op foto rechts), die de feestelijke zitting in Heerlen muzikaal ondersteunde, is dan ook een schoolvoorbeeld van een high potential. Hij was als kind al ontzettend leergierig. ‘Waarom is dat en hoe zit dat in elkaar?’ waren twee vragen die steevast op zijn lippen lagen. ‘Stan is constant bezig, veelal met een aantal dingen tegelijk. Hij werkt achter de computer en componeert en speelt vrijwel tegelijkertijd muziek’, vertelt moeder Kerstjens. Het gezin is inmiddels verhuisd. Naast zijn studie aan het stedelijk Gymnasium in Leiden volgt Stan nu bij de OU de cursus Muziekwetenschappen. ‘Ik weet nu dat ik universitair onderwijs aankan. Mijn probleem is dat ik eigenlijk alles leuk vind. Het wordt dus dadelijk ontzettend moeilijk om een keuze te maken.’

De OU achter de cijfers …

2537 van de ruim 26.000 studenten die gedurende 2010 over inschrijvingsrechten beschikten, studeerden vanuit België. Het overgrote deel daarvan bezit de Belgische nationaliteit en studeert aan onze (6) Belgische studiecentra. Voor het overige betreft het vooral Nederlanders die naar België zijn verhuisd. Een beperkt aantal van 158 studenten woont in België, maar is verbonden aan een Nederlands studiecentrum. Een mooi voorbeeld van grensoverschrijdend woon-studeer verkeer. Gedurende 2010 studeerden er ook 726 mensen vanuit het buitenland aan de Open Universiteit, dat wil zeggen vanuit andere landen dan Nederland en België. Zo’n 80 procent daarvan bezit de Nederlandse nationaliteit en betreft dus hoofdzakelijk expats. Van de 152 studenten met een nietNederlandse nationaliteit die in 2010 vanuit het buitenland studeerden, is een groot deel geboren en getogen in België. Niet vreemd vanwege ons Nederlandstalige cursusmateriaal, maar het is toch mooi om te constateren dat we voor een aantal van onze zuiderburen ook in den vreemde een universitair kenniscentrum op afstand kunnen bieden. Voor studenten in het buitenland treft de Open Universiteit speciale voorzieningen. Het meest in het oog springend zijn in dat kader de voorzieningen voor tentamens. De studenten die woonachtig zijn in Europa moeten hun tentamens in Nederland of België afleggen, maar de Nederlandse studenten die elders wonen, worden geacht zich te vervoegen bij een Nederlandse ambassade of consulaat. Het Ministerie van

Buitenlandse Zaken bemiddelt in die gevallen. Dit geldt helaas niet voor de Belgische studenten in het buitenland. Zij kunnen niet bij hun ambassade of consulaat terecht en zullen hun tentamens moeten afstemmen op de periodes waarin ze tijdelijk weer in België of Nederland verblijven. Ondanks de ‘ongemakken’ van het studeren in het buitenland studeren 126 van de 726 buitenlandse studenten al 10 jaar of langer aan de OU. Dit is procentueel gezien iets minder dan de totale studentpopulatie van de OU (24 procent van alle studenten in 2010 studeerde al 10 jaar of langer aan de OU) maar toch ... De voortgaande digitalisering van ons onderwijs, en dan met name op het gebied van tentaminering en begeleiding, zal ongetwijfeld het studeren in het buitenland vergemakkelijken. De toegevoegde waarde van online begeleiding via virtual classrooms hoef ik in dit kader niet uit te leggen. Wat zou trouwens het effect zijn van de introductie van ons onderwijs in het Engels, in elk geval cursusmaterialen en tentamens? Ik heb zo niet de omvang van de buitenlandse activiteiten van de Britse Open University paraat, maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de OU hiermee een merkbare uitbreiding van haar populatie met echte (niet-Nederlandstalige) buitenlandse studenten tegemoet zou kunnen zien. Jeroen Liefhebber


13

onderz

ek

Hoogleraar milieukunde professor dr. Lucas Reijnders geniet wereldfaam op zijn vakgebied. De vrijdenker was echter nooit een voordenker. ‘De grondhouding van een universitaire student moet zijn om regelmatig vragen te stellen als: is dat nu wel zo? Is dat nu wel goed, verstandig, het beste of juiste?’

Sinds 1 februari 2011 is professor dr. Lucas Reijnders, hoogleraar natuurwetenschappelijke milieuwetenschappen aan de Open Universiteit en hoogleraar milieukunde aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), met emeritaat (pensioen). Bij de UvA geeft hij op 31 maart zijn afscheidscollege. Zijn afscheidscollege bij de OU, ook voor de studenten, heeft hij nadrukkelijk in een boek gegoten, getiteld Water. Daarin behandelt hij onder meer de herkomst van water. Een dreigend tekort aan zoet water van goede kwaliteit vormt naar het oordeel van Reijnders het grootste en meest urgente probleem, waardoor bijvoorbeeld de productie van voedsel in het gedrang kan komen. Het OU-afscheid typeert de hoogleraar. Lucas Reijnders was nooit een man van de gebaande paden. Het onconventionele zat en zit in hem. Niet in zijn uiterlijk en zijn presentatie, maar wel in zijn hart. Zo heeft de eeuwige ‘rebel’ de grondhouding om niet standaard te geloven wat autoriteiten zeggen. Met reden zoals de bekende Nederlander onlangs bij de brand in Moerdijk weer eens aantoonde. ‘Goede vragen stellen, kritisch zijn’, dat is in de optiek van de hoogleraar óók de essentie van universitair wetenschappelijk onderwijs. De biografie van Lucas Reijnders (1946) leest als een spannend boek. De Amsterdammer studeerde biochemie aan de UvA. ‘Ik heb veel geleerd, maar vond de studie eerlijk gezegd nogal saai.’ Zijn overtollige energie stak de student in de studentenvakbeweging.

14


In de tijd van de Provo’s en Kabouters zette hij zich in voor studentenhuisvesting en studietoelagen. Glimlachend: ‘Dat was heel leuk om te doen. Ik wist beter dan het toenmalige hoofd van de afdeling studietoelagen hoe de regeling in elkaar zat.’ In het tijdperk van de grote veranderingen ontwikkelde hij zich ook tot wetenschapsjournalist. ‘Grote wetenschappelijke tijdschriften als Science en Nature schreven al vrij veel over milieu-onderwerpen. In Nederland was dat in die tijd nog een non-onderwerp. Ik vond het wél zeer interessant. In die tijd schreef ik al voor studentenbladen. En in Vrij Nederland over studietoelagen. Op een bepaald moment zochten ze een bèta, die iets leesbaars over milieu-onderwerpen kon schrijven. Toen vroegen ze mij of ik niet ook wetenschapsjournalist bij Vrij Nederland wilde worden.’ Reijnders stemde in. Ook werd hij steeds vaker door de opkomende milieubeweging benaderd met vragen. ‘Toen is het van kwaad naar erger gegaan. Toen ik ging promoveren deed ik ‘s avonds proeven in het lab. Bijvoorbeeld om vast te stellen hoe vervuild water was. We hadden in de buurt een bibliotheek met informatie over giftige stoffen. Daar heb ik veel gelezen. Van een hobby is het daarna geleidelijk een vak geworden.’ Na zijn promotie zette Lucas Reijnders bij de Rijksuniversiteit Groningen de nieuwe studierichting Milieukunde op. In 1980 werd hij beleidsmedewerker bij Stichting Natuur en Milieu. In de loop der jaren publiceerde hij talrijke boeken op het gebied van milieu

interview

Rolmodel voor kritisch onderzoeker tot voeding en geneesmiddelen toe. In 1988 werd hij hoogleraar milieukunde aan de UvA en vanaf 1999 tevens hoogleraar natuurwetenschappelijke milieuwetenschappen aan de OU. ‘Het idee om mensen die een hbo hadden gedaan, en bij een ingenieursbureau of zo werkten, verder te ontwikkelen sprak me aan.’ Is die verwachting bij de OU ook uitgekomen? ‘Ik ben altijd ontzettend tevreden geweest over mijn OU-studenten. In mijn onderwijstaak zaten vooral afstudeerprojecten en dat in een grote variatie. De visitatiecommissie vond het ooit heel bijzonder dat ik het als enige docent had over “mijn studenten”. Maar ik beschouw ze ook als zodanig. Zoals meester en gezellen vroeger. Het belangrijkste is dat studenten flink bijleren. Het geeft altijd veel voldoening als je merkt dat studenten aan het einde van zo’n afstudeerproject een stuk verder zijn.’ Hoe valt de vergelijking uit tussen de OU en UvA? ‘Het onderwijs aan de OU is kwalitatief beter dan dat van de UvA. Er is meer over nagedacht hier. Het onderzoek aan de OU is minder dan aan de UvA. De studenten zijn totaal verschillend, maar hebben als gemeenschappelijke deler dat ze zeer mondig zijn. Ook bij de OU wordt je veel tegengesproken, dat is heel leuk. Af en toe ook moeilijk om te doen, omdat mensen die lang werken en een hboachtergrond hebben toch een beetje de neiging hebben om autoriteiten te geloven. Terwijl natuurlijk toch de grondhouding van een universitaire student moet zijn om regelmatig te vragen: is dat nu wel zo? Is dat nu wel goed, verstandig, het beste of juiste?’ Hoe volgzaam zijn uw studenten? ‘Dat is totaal niet de bedoeling. Bij een universiteit ben je voor een wetenschappelijke opleiding. En niet om te bepalen wat een goed leven voor mensen is. De goede vragen stellen, zo goed mogelijk onderbouwde antwoorden geven, altijd kritisch zijn op wat je leest, dat zijn de dingen die ik studenten leer. Maar mensen moeten vooral hun eigen weg gaan.’ U heeft in Nederland het begrip duurzaamheid geïntroduceerd, is dat wel een issue? ‘Nederland is op dat gebied een merkwaardig land. Duurzaamheid staat voor een samenleving in evenwicht met zijn natuurlijke hulpbronnen in essentie. Een heel precies begrip. Maar tegenwoordig wordt het te pas en te onpas gebruikt. Deels met opzet. De interesse in milieu is sterk verminderd. Nederland was een van de eerste Europese landen die, zo rond 1970, interesse kreeg in het onderwerp. En dat met brede steun van alle politieke partijen. We liepen qua milieuprestaties ook lang mee in de kopgroep. Vanaf de jaren negentig is het overheidsbeleid om niet harder te lopen dan de rest van Europa. In Europa staan we nu op plaats 23 van de 30. Achter Roemenië! Het is een bijzondere prestatie om zover te zakken. En deze regering gooit er nu nog een schep bovenop.’ Tekst: Ton Reijnaerts Beeld: Vivian Rompelberg

Die teruggang moet u als milieuvoorvechter pijn doen? ‘Ik ben er niet blij mee. Maar mede omdat ik hoogleraar in Amsterdam en hier ben geworden, sta ik er toch iets anders in. Ik ben onderdeel van de wetenschappelijke wereldgemeenschap. Mijn vakpublicaties verschijnen in het Engels en worden in China, Japan, Brazilië, Spanje en Australië gelezen. Mijn werk is ook internationaal georiënteerd.’ U geldt als autoriteit op uw vakgebied, hoe vertaalt zich dat? ‘Je onderzoek heeft natuurlijk toch een aantal specialismen waarover je veel publiceert. Bij mij zijn dat biobrandstof, verbrandingsgassen van vuilverbrandingsovens en kolencentrales en wat je daar nog mee kunt doen, en het verminderen van het gevaar van nanodeeltjes. Ik word veel geciteerd door mensen in het vakgebied. En ik word overspoeld met verzoeken van vaktijdschriften om voor hen kwaliteitsbeoordelingen van artikelen te doen.’ Wat waren de grootste uitdagingen in uw loopbaan? ‘Ik ben op een vrij breed gebied van milieukwesties actief geweest. Aanvankelijk heb ik veel aandacht besteed aan watervervuiling. Het overgrote deel van het Nederlands afvalwater werd niet gezuiverd. Barre en boze toestanden. Energie-efficiency was aanvankelijk ook geen punt, want het kon niet efficiënter dan dat het ging. Terwijl ik dacht: dat kan echt wél. Stoffen waarmee problemen waren, waren ook geen probleem, want ze waren immers allemaal toegelaten door de overheid. Dat soort dingen is natuurlijk fundamenteel veranderd. Er was toen ook geen duurzame energie. Dat is niet zo snel gegaan als ik wilde maar is nu toch een grote sector aan het worden. Als ik terugkijk is er meer gebeurd dan dat ik had gedacht toen ik ermee begon. Mede door gebeurtenissen van buitenaf. De oliecrisis heeft natuurlijk enorm geholpen bij energie-efficiency. En de stijgende olieprijs helpt nu weer!’ Windmolens draaien op subsidie, hoor en lees je vaker … ‘Dat is flauwekul. Er zijn sektes ontstaan – die ook met het verdraaien van alle mogelijke gegevens – dit soort onzin roepen. Lees verder op pagina 17

In deze rubriek komt beurtelings een hoogleraar/docent of een scriptiestudent aan het woord. Onderzoek bij de OU staat vooral in dienst van het onderwijs. Bij onderwijstechnologisch onderzoek gaat het om de vernieuwing van het onderwijs. Zulk onderzoek wordt gedaan bij het Centre for Learning Sciences and Technologies (e-learning), het Ruud de Moor Centrum (onderwijspraktijk) en het Netherlands Laboratory for Lifelong Learning (leven-lang-leren). Bij faculteiten wordt vakgericht onderzoek verricht, in samenwerking met de al genoemde onderzoeksafdelingen. Daarbinnen krijgt ook het afstudeeronderzoek een plek, maar dat kan per faculteit verschillen zoals: individueel, groepsopdracht, onderzoekskring. Binnen dit onderzoeksklimaat van eigen (promotie)onderzoek, past tevens een toenemende participatie van aio’s en buitenpromovendi. De faculteit Natuurwetenschappen heeft gekozen voor een centraal domein van onderzoek onder de noemer ‘Naar een duurzame samenleving: verkennen, leren, sturen’. Daarmee richt het facultaire onderzoek zich, net als haar onderwijs in de Bachelor- en Masteropleiding, op complexe milieuvraagstukken in de context van duurzame ontwikkeling. Daarnaast zet de faculteit in op het verrichten van experimenteel milieu-natuurwetenschappelijk onderzoek via detacheringen bij Open in Universiteit 15 met andere universiteiten. Al het onderzoek wordt uitgevoerd samenwerking Modulair 4 februari 2011 partners binnen en buiten de OU.

activiteitenr

oster

In deze rubriek staan (decentrale) activiteiten, georganiseerd door studentenverenigingen, faculteiten of regionaal voorlichters. Voor de meest actuele informatie en aanmelden, verwijzen wij u naar de webpagina’s van uw faculteit, studiecentrum of de online Studiecoach op: www.ou.nl.

FEBRUARI za 5 • Workshop Studeren met Dyslexie (sc Zwolle) ma 7 • Lezing, drs. Laurie Faro, promotieonderzoek ‘Helende monumenten?’ (Utile Dulci, sc Nijmegen) • Workshop Mindmappen I (sc Parkstad Limburg) di 8 • Lezing (Si-tard, sc Parkstad Limburg) wo 9 • Workshop Inspirerend Presenteren (sc Almere) • Presentatie, drs. Sonja Sleegers en drs. Ed Thelosen over ‘Analytische psychologie en dromen: theorie en praktijk’ (Synaps, sc Nijmegen) do 10 • Workshop MC-tentamentraining (sc Zwolle) • Workshop Digitaal Mindmappen I (sc Utrecht) • Filmclub (Suster Bertken, sc Utrecht) vr 11 • Diploma-uitreiking Psychologie en Onderwijsweten schappen (sc Utrecht) za 12 • Workshop Mindfulness I (sc Eindhoven) • Workshop Sociale Media (sc Utrecht) • Workshop Solliciteren (sc Utrecht) • Rondleiding Universiteitsbibliotheek en introductie bijeenkomst (sc Groningen) • Studiedag door Martine Meuwese en drs. Wouter Steffelaar (Homo Ludens, sc Amsterdam) di 15 • Workshop Digitaal Mindmappen II (sc Rotterdam) • Lezing door prof. dr. Marita Mathijsen ‘De Romantiek in de 19e eeuwse literatuur in Nederland’ (De Verlichting, sc Eindhoven) • Lezing, Wim van Zant over faillissementsrecht (RechtEvenredig, sc Zwolle) • Introductiebijeenkomst (Si-tard, sc Parkstad Limburg) • Studium Generale: het Europa van Thomas Mann (Studiecontactgroep Enschede) wo 16 • Filosofiegroep (sc Emmen) • Bezoek tentoonstelling ‘Het onbekende Rusland’ (sc Emmen, Leeuwarden en Groningen) do 17 • Leesclub: De eenzaamheid van de priemgetallen van Paolo Giordano (Si-tard, sc Parkstad Limburg) • Workshop MC-tentamentraining (sc Breda) za 19 • Workshop Mindfulness (sc Parkstad Limburg) ma 21 • Lezing door Cécile van Eijden, dissertatie over het katholieke debat over moderniteit 1937-1970 (Retor, sc Nijmegen)

16


ma 21 • Muziekclub (Suster Bertken, sc Utrecht) di 22 • Studium Generale, dr. Jeroen Vanheste: Tolstoj (De Verlichting, sc Eindhoven) • Club actuele kunst (Suster Bertken, sc Utrecht) • Lezing: Helaasheid der dingen van Dimitri Verhulst (CW-dispuut Rotterdam) wo 23 • Poëzie-avond, gedichten van Rainer Maria Rilke (Homo Ludens, sc Amsterdam) do 24 • Kenniscafé (sc Almere) ma 28 • Studiegroep NW-Zuidwest: Energie-innovatie (sc Rotterdam, zie deze Modulair)

maart di 1 • Workshop Leerstrategieën (sc Parkstad Limburg) • Discussieclub (De Verlichting, sc Eindhoven) • Filmgroep: Agora (2009) van Alejandro Amenabar (Homo Ludens, sc Amsterdam) wo 2 • Studium Generale, dr. Toon Bosch over ‘Cultuurhisto rische benadering van rampen en rivier-beheer’ (Culturele ContactGroep, sc Zwolle) za 5 • Workshop Geheugentraining (sc Utrecht) • Minisymposium Letselschade en Gezondheidsrecht door mr. E.F. Klungers en mr. drs. E.M. Hoorenman (AJV, sc Amsterdam) ma 7 • Lezing, Annette de Klerk: ‘Muziek in kamp Vught: een speurtocht naar een vergeten musicus’ (Utile Dulci, sc Nijmegen) • Lezing, Theo Verheggen over Cultuurpsychologie (De Studiekamer, sc Den Haag) di 8 • Workshop Succesvol tentamen maken (sc Zwolle) wo 9 • Workshop Digitaal Mindmappen II (sc Eindhoven) • Workshop Digitaal Mindmappen I (Sc Groningen) do 10 • Workshop Presenteren I (sc Zwolle) • Workshop Mindmappen I (sc Den Haag) • Bezoek aan de Rechtbank en bijwonen rechtbankzitting te Emmen (RechtEvenredig, sc Zwolle) vr 11 • Workshop Sociale media (sc Utrecht) • Workshop Solliciteren (sc Utrecht) ma 14 • Meeting Point Psychologie (sc Zwolle) di 15 • Lezing, Herman Verlint over zijn fascinatie voor de Vlaamse schrijver Louis Paul Boon (Homo Ludens, sc Amsterdam) • Excursie TBS-Mesdagkliniek te Groningen (sc Groningen) wo 16 • Lezing, dr. Jeroen Vanheste: ‘Humanisme en avondland. Het humanistisch denken als kern van de Europese identiteit (sc Groningen) do 17 • Leesclub: Villa des Roses van Willem Elsschot (Si-tard, sc Parkstad Limburg) • Leesclub: Zoete Mond van Thomas Rosenboom (De Verlichting, sc Eindhoven) za 19 • Training Mindfulness III (8 weken, sc Eindhoven) • Landelijke dag NW-Levenswetenschappen (sc Utrecht, zie deze Modulair) ma 21 • Lezing, Jeroen de Wit, klassieke muziek ‘Stabat Mater van Haydn’ (Retor Den Bosch, sc Nijmegen)

start en s

pport

Verdubbeling aantal bezoekers Studiecoach De Studiecoach mag op veel belangstelling rekenen. Uit de cijfers van Google Analytics blijkt dat de site sinds 1 januari 2010 zo’n 76.000 keer is bezocht door 47.000 unieke studenten. Dat is ruim een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar toen het aantal bezoeken 28.000 bedroeg. Studenten zijn vooral geïnteresseerd in de items Mindmappen, Timemanagement, Ontspanning en Presenteren. In totaal zijn zo’n 281.000 webpagina’s bezocht, wat neerkomt op gemiddeld 4 pagina’s per bezoek. De verblijfstijd op de site bedraagt gemiddeld zo’n drieëneenhalve minuut. Opvallend is dat zo’n 20 procent van de bezoekers tussen de 6 minuten en een uur op de website verblijft. Ruim 8 procent van de bezoekers brengt zelfs één uur tot anderhalf uur op de website door. In het weekend wordt veel meer tijd op de site doorgebracht dan door de week. Terwijl het aantal bezoeken in het weekend sterk lager ligt dan op een doordeweekse dag. Hieruit zou je kunnen concluderen dat er in het weekend weliswaar minder bezoekers op de site zijn, maar dat ze vervolgens wel ruim de tijd nemen om de site te bekijken!

Herkomst en zoektermen 37 Procent bezoeken komen rechtstreeks naar de Studiecoach via het intikken van de website in de browser of de favorieten. 48 Procent komt via verwijzende sites zoals Studienet, en 14 procent via zoekmachines waaronder Google. De meest gebruikte zoektermen zijn: ‘studiecoach’, ‘studieplanner’, ‘mindmappen’ en ‘leren studeren’. Het jaar 2010 laat zien dat vooral in de afgelopen maanden de Studiecoach steeds vaker vanaf mobiele apparaten wordt geraadpleegd. Zo is de site ruim 1000 keer mobiel bezocht met vooral de iPhone en de iPad, waarbij gemiddeld 3 pagina’s bekeken werden en de gemiddelde tijd op de site rond de anderhalve minuut lag. Plan is dan ook om Apps te ontwikkelen voor mobiele telefonie waardoor de Studiecoach nog gemakkelijker te raadplegen is.

Workshops Het groeiend aantal workshops is mede de reden van het groot aantal bezoeken van de Studiecoach. In het afgelopen jaar zijn in totaal 77 workshops in de studiecentra georganiseerd, waar in totaal zo’n 1343 studenten op hebben ingeschreven. De grootste belangstelling ging uit naar de workshop Mindmappen, direct gevolgd door Timemanagement, Stressmanagement en Mindfulness. Steeds meer mensen van buiten de instelling nemen deel aan de workshops: gemiddeld 16 procent van de bezoekers is niet-student. De Studiecoach wordt doorontwikkeld. Op dit moment wordt nagedacht over een nieuwe vormgeving van de website. Verder wordt achter de schermen gewerkt aan nieuwe videoproducties. Zo zal in februari de cursus Speedreading worden gelanceerd. In deze unieke online cursus worden studenten persoonlijk begeleid door Mark Tigchelaar – zijn sessies trekken volle zalen – die de technieken en de vaardigheden van snellezen aanleert. Er zitten veel oefeningen in en er worden voor- en nametingen gehouden zodat iedereen zijn voortgang kan volgen. De cursus bestaat uit vier modulen van een half uur en wordt aangeboden voor 27,50 euro. Lisette Meijrink, senior communicatieadviseur

Vervolg interview professor Reijnders Als je alle kosten toerekent dan kost kolenstroom in Nederland ongeveer 12 cent per kilowattuur en windstroom 7 cent. Maar wetenschap komt bij deze mensen niet aan. Ook het broeikaseffect bestaat volgens hen niet. Voor een wetenschapper is het erg lastig om met dit soort bewegingen om te gaan.’ Argumenten lijken niet relevant … ‘Wetenschappelijke argumenten zijn totaal niet interessant. Bij mij is het nog iets ingewikkelder. De moord op Pim Fortuyn is gepleegd door Volkert van der G, die in Wageningen heeft gestudeerd. Ik had twintig jaar daarvoor les gegeven in Wageningen en dus werd er een boek geschreven dat ik de geestelijke vader van Volkert van der G was. Dat de media mensen die dit soort onzin beweren de laatste jaren veel aan het woord laten, maakt het nog een stuk complexer.’ Zon en wind zijn de energiebronnen voor de toekomst? ‘Ja! De zon blijft schijnen, dat wordt alleen maar méér. Als je globaal kijkt naar de hoeveelheid zonne-energie die nu op de aarde valt, is dat ruwweg achtduizend keer zo veel als de energie die we nu in de wereldeconomie stoppen. Het rendement van windmolens is nog veel groter. De efficiency-effecten van zonne- en windenergie liggen ook waanzinnig veel hoger dan wat we met biomassa doen. Van een hectare zonnecellen kan je bij wijze van spreken 600 tot 800 keer zoveel auto-km’s oogsten als van een hectare raapzaad, waarvan biodiesel wordt gemaakt.’ Hoe snel verandert de kennis in milieuwetenschappen? ‘Heel snel! Er is ongelooflijk veel veranderd in de laatste dertig jaar. Zowel methodisch, qua kennis, als qua inzichten. En dat zowel aan de kant van de problemen alsook wat je eraan kunt doen. Dat laatste heeft de sterkste ontwikkeling doorgemaakt. Mede door een grote variatie aan vindingen. Een modern huis gebruikt voor de verwarming maar zeven procent van de brandstof die een even grote woning in de jaren zestig gebruikte. LED-lampen kunnen met eentiende toe van de energie die nodig is voor een even sterke gloeilamp. Dit soort voorbeelden heb je op een breed gebied.’ In 2004 eindigde u bij de verkiezingen voor de Grootste Groene Nederlander op een gedeelde tweede plaats, u bent mede mede-eigenaar van een windmolen. Leeft u sober en milieubewust? ‘Ik let op maar ben niet zonder milieulasten. Ik eet een beetje aan de vegetarische kant, heb geen auto, geen mobiele telefoon en een groot bezwaar tegen vliegen. Maar ik reis veel meer dan de gewone Nederlander met de trein. Dat tikt natuurlijk aan.’ Gaat u door met publiceren na uw emeritaat? ‘Dat zal wel minder worden. Ik wil mijn tijd meer gaan besteden aan wandelen en fietsen. Vooral in Nederland, Duitsland en België.’ Belangstelling voor het boek Water: ga naar www.ou.nl/nw. Open Universiteit Modulair 4 februari 2011

17

service en inf

rmatie

Inlichtingen Er zijn diverse kanalen voor het (snel) verkrijgen van informatie: • Algemeen over: verzendingen, (niet)bezorgen van Modulair, inschrijving, kosten, procedures en regelgeving. – www.ou.nl/vragen, 24 uur per dag (van daaruit kunt u alsnog een mailtje sturen) – 045-5762888. Maandag 10.00-16.30 uur; dinsdag tot en met vrijdag 9.00-16.30 uur. • Voor meer specifieke vragen – vrijstelling/toelating, EVC, besteladvies, studievoortgang, diplomering, studeren met een beperking – kiest u eveneens genoemd telefoonnummer; u wordt dan (doorgaans) doorverbonden met een onderwijsadviseur die nauw contact onderhoudt met de faculteit. • Over een cursus: met de docent (zie de studiegids c.q. Studienet). • Voor contact met een studiecentrum: www.ou.nl/studiecentra.

Studiebegeleiding De laatste (actuele) informatie over studiebegeleiding vindt u steeds op de desbetreffende webpagina van een cursus op Studienet of het publieke ‘studieaanbod’ op de centrale webpagina (www.ou.nl). In dit bericht maken wij studenten alleen attent op cursussen waarvan recent wijzigingen zijn opgetreden. Voor precieze informatie moet u de cursussite zelf raadplegen. Het gaat om de volgende cursussen: – B16111 Observeren en rapporteren (AV3) – B6661C Premaster managementwetenschappen – C44122 Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen – R01152 Basiscursus recht – S04241 Onderzoekspracticum psychologisch survey – S61321 Klinische gespreksvoering – T63211 Propedeuseproject Informatica.

Prikbord Bent u op zoek naar een medestudent voor een bepaalde cursus of zelfs naar een maatje met wie u de hele opleiding wilt doorlopen? Zoekt u een Nederlandse samenvatting van een daardoor extra moeilijke Engelstalige cursus? Kunt u als rechtenstudent misschien iets met gratis te vergeven jaargangen van vakbladen zoals

18


Nederlands Juristenblad of Aers Aequi? Raadpleeg dan ons digitale prikbord op e-Modulair (www.ou.nl/modulair).

Mailbericht sluitingsdatum tentamens Sinds enige tijd worden studenten psychologie via een mailbericht geattendeerd op de naderende sluitingstermijn voor aanmelding van de regulier schriftelijke tentamens. Omdat veel studenten dit initiatief waarderen en de afdeling Tentaminering en certificering de dienstverlening wil optimaliseren, sturen wij deze mailberichten sinds eind 2010 aan de studenten van alle faculteiten. Dit gebeurt ongeveer twee weken voor de sluitingsdatum van elke regulier schriftelijke tentamenronde. In het mailbericht is tevens aangegeven op welke datum het tentamen van uw cursus(sen) met lopende inschrijfrechten plaatsvindt.

Hoofdvestiging gesloten tijdens Carnaval Maandag 7 maart en dinsdag 8 maart is de hoofdvestiging in Heerlen gesloten wegens Carnaval. Tevens worden er werkzaamheden uitgevoerd aan de telefooncentrale zodat er geen telefoonverkeer mogelijk is (dus ook geen automatische respons). U kunt wel 24 uur per dag de site ‘Vraag en antwoord’ raadplegen voor de meest gestelde vragen: www.ou.nl/vragen. Uw vragen gesteld per mail worden z.s.m. beantwoord.

Studienet in een nieuw jasje vanaf juni dit jaar De software Blackboard is al aan aantal jaar het hart van onze elektronische leeromgeving Studienet. Momenteel werkt de Open Universiteit met Blackboard versie 7.2, maar inmiddels is versie 9.1, Blackboard Learn, op de markt. In deze nieuwe versie zijn een aantal producten samengevoegd tot één systeem. Dit betekent veel verandering, maar uiteraard ook veel nieuwe mogelijkheden. Er is besloten dat de Blackboard-omgeving van de Open Universiteit zal worden geüpgraded naar versie 9.1. Het project rondom de upgrade is eind 2010 gestart en het doel is om in de maand juni 2011 de overstap te maken. Uiteraard zal tijdig en uitgebreid over het upgrademoment worden gecommuniceerd en rekening gehouden worden met tentamenperiodes. Een vertegenwoordiger van de Studentenraad is namelijk betrokken bij het platform waar zaken rondom Studienet besproken worden.

te springen. Er kan ook een zogeheten ‘avatar’ worden toegevoegd; dit is een kleine afbeelding (een foto of ander beeldmateriaal).

Contact en interactie Blackboard 9.1 biedt ook meer interactiviteit. Het is mogelijk om blogs, journals en wiki’s te maken voor individuele gebruikers en

Er zijn een aantal redenen waarom de OU heeft besloten om over te stappen op Blackboard 9.1. Deze versie van Blackboard biedt zowel qua techniek als functionaliteit veel voordelen voor studenten en docenten. Deze versie sluit beter aan bij de eisen en wensen die met name studenten hebben als het gaat om de elektronische leeromgeving (zie hierna). Daarnaast stopt Blackboard met de ondersteuning voor de huidige versie medio 2011, dat tot gevolg heeft dat er geen ‘bugs’ meer verholpen worden. Ook zullen in de nieuwe versie fouten, die zich momenteel voordoen, zijn verholpen.

Frissere look Een nieuwe versie betekent nieuwe mogelijkheden, maar ook verandering. Wat bijvoorbeeld als eerste opvalt is dat de gebruikersinterface verschilt van de huidige Blackboardomgeving. Vooral voor de docenten is er veel in het interface veranderd, waardoor het bewerken van een cursus een stuk efficiënter kan. Maar ook voor studenten zijn er wijzigingen in de interface. Het ziet er allemaal net iets anders en moderner uit (screendump hierboven betreft nog ‘oude’ look). Daarnaast is het mogelijk om veel meer aanpassingen te doen in de opmaak. Daardoor heeft de OU de mogelijkheid om de huisstijl ook hier door te voeren en Blackboard van een frisser uiterlijk te voorzien. Bij het ontwerp van de nieuwe vormgeving wordt tevens rekening gehouden met de richtlijnen voor gebruikers met een functiebeperking.

Minder muisklikken De gebruikersvriendelijkheid is flink toegenomen. Zo is het aantal muisklikken met ongeveer 20 procent gereduceerd en het verplaatsen en herstructureren van (cursus) onderdelen vereenvoudigd door nieuwe ‘drag and drop’ mogelijkheden (denk aan iGoogle). Zo kan iedere student en docent bijvoorbeeld ‘Mijn Werkplek’ heel gemakkelijk zelf inrichten door de verschillende modules naar wens te verslepen.

Mijn locaties Een andere nieuwe functionaliteit is ‘Mijn Locaties’. Hierin krijgt elke gebruiker in een beknopt overzicht zijn eigen instellingen, cursussen en community’s te zien. Dit overzicht heb je altijd bij de hand, wat het makkelijk maakt om snel van de ene cursus naar de andere

groepen of voor de hele cursus. Verder is het zogeheten ‘notification dashboard’ toegevoegd, een systeem waarin elke gebruiker zelf kan aangeven waarover hij meldingen wilt ontvangen. Zo is het mogelijk om van veranderingen in cursussen, in te leveren opdrachten of nieuwe berichten in discussiegroepen een bericht te ontvangen. Deze berichten worden op één plek binnen Blackboard verzameld, maar er kan ook worden gekozen voor het ontvangen van een e-mail. Hierdoor is in één oogopslag te zien wat er allemaal nieuw is binnen alle cursussen en community’s waarvoor je ingeschreven bent.

Blackboard Mobile Blackboard heeft sinds kort ook Blackboard Mobile, een systeem waarmee het mogelijk is om cursus- en community-informatie te tonen op mobiele apparaten zoals de Blackberry of iPhone en iPod Touch. Er wordt nog onderzocht wat het systeem biedt en of het toegevoegde waarde heeft voor het onderwijs en de diensten van de OU. Tekst: Jesper Schumacher, functioneel beheerder en ing. Louise Stijnen, ICT-ontwikkelaar


19

al

mni

Met de bul als bagage

Aan de Open Universiteit studeren een kleine 500 mensen met een beperking. Modulair sprak met twee van hen, onlangs afgestudeerd: Monique Jacobs (links op foto) en Ria Verhallen. Het mocht geen meewarig verhaal worden. Maar, eerlijk is eerlijk: ‘het was bikkelhard werken.’

Tekst: Fred Meeuwsen Beeld: Cees Elzenga/hetoog.nl

’Studeren met een beperking is bikkelhard werken’ Het interview vindt plaats in Enschede, bij Monique thuis. Ria is vanuit Rosmalen met de journalist meegereden. Ook al kennen Ria en Monique elkaar niet, al snel ontstaat er een gezellige, vertrouwde sfeer. Zeker als de fotograaf langskomt en er geginnegapt wordt bij het nemen van de foto’s. Als het interview start, drukken de dames de interviewer meteen op het hart dat het geen meewarig verhaal mag worden. Zielig zijn ze niet. Zeker, ze hebben een beperking, maar verder zijn ze net als alle andere OU-studenten, die er ook hard voor hebben moeten knokken om hun bul te halen. Het is maar dat de interviewer zich dat realiseert.

Van nature een vrolijk mens Toch is het verhaal van Ria en Monique bijzonder, bijzonder omdat ze door hun beperking eerder een uitzondering zijn dan de regel. Neem Monique (49). Al op jonge leeftijd kreeg ze reuma. Een ziekte die nu in een vergevorderd stadium is. Een boek een tijdje vasthouden lukt haar niet. De richting in haar leven wordt voor een groot deel bepaald door haar ziekte. Ze onderging vele operaties, alleen al tijdens de studie zo’n negen. Daarnaast kreeg ze twintig jaar geleden als gevolg van de reuma ook nog eens een ontsteking aan haar ogen met een daaruit voortvloeiende visuele beperking. Toch ervaart ze haar ziekte niet als dramatisch. ‘Ik ben er vanaf m’n elfde aan gewend. Ik heb geleerd me aan te passen aan veranderende omstandigheden. Ik ben van nature een vrolijk mens. Dat helpt me door de donkere dagen.‘ Ze studeerde Gezondheidspsychologie en rondde die eind november ‘cum laude’ af. Ze zegt het bijna fluisterend, alsof ze zich er een beetje voor schaamt.

’Maak van je lot een kans’ Ria (57) is, hoewel wat minder uitgesproken, uit hetzelfde hout gesneden. Ze heeft een aangeboren, zeldzame oogafwijking – ‘zo’n honderd mensen in Nederland hebben het‘ – die zich vanaf haar achttiende geleidelijk aan openbaarde. ‘Als ik in het donker fietste, reed ik op de achterlichtjes van mijn voorgangers. Maar ik had eigenlijk nog niet goed door dat er iets aan de hand was. Langzaamaan werd duidelijk dat ik slechter ging zien en een oogafwijking had.’ Nu ziet ze zo slecht, dat ze gewone teksten niet meer kan lezen.

20


Het maakte haar lang verdrietig, zeker ook toen ze haar werk als secretaresse moest opgeven. Maar het bood ook weer nieuwe kansen. ’Maak van je lot een kans’ is haar motto geworden. Het bracht haar bij de studie Cultuurwetenschappen van de OU. ‘Literatuur heeft altijd m’n belangstelling gehad. Maar het was vroeger niet zo vanzelfsprekend om verder te studeren en de ziekte hinderde me natuurlijk ook. En een instelling als de OU bestond nog niet.’ In 1992 startte Ria met de studie. Eerst nog voorzichtig met Inleiding filosofie en toen dat beviel ging ze voor de propedeuse en de rest volgde ‘vanzelf’. De studieboeken werden ingesproken op CD aangeleverd. Dat ging prima. Voor de zekerheid hield ze de boeken bij de hand. ‘Als er een naam werd genoemd, zocht ik wel op hoe je die moest schrijven. Bedoelen ze Smit met een t of met dt. Met het oog op een tentamen vond ik dat toch wel belangrijk. Natuurlijk kostte dat heel veel tijd, het was monnikenwerk. Maar ik had het er graag voor over.’ Tentamens werden speciaal voor haar vastgelegd, in een apart kamertje. Zij schreef de sys-antwoorden groot op, medewerkers van de OU vulden ze in op het formulier. ‘Dat ging prima. Ik heb alle mogelijke hulp gekregen van de OU,

zeker van de medewerkers van het studiecentrum, eerst in Den Bosch en later in Eindhoven.’ Ook Monique is zeer te spreken over de OU. ‘Ik heb onder optimale condities gestudeerd’ zegt ze, hoewel de start een beetje vals was. ‘In eerste instantie studeerde ik met uitvergrotingen op A-3 formaat. Vervolgens met behulp van ingesproken cassettes. Maar dat was toch niet ideaal. Vooral het spoelen naar de juiste plek was onhandig.’ Al snel werd de cassette vervangen door de Word-versie van de studieboeken, aangeleverd op CD-rom. De teksten kon ze naar eigen believen uitvergroten. Ideaal. Maar ze is vooral, evenals Ria, te spreken over de betrokkenheid van de OU, in het bijzonder van de medewerkers van het studiecentrum Enschede. ‘Ik voelde me als in een warm bad. Als er iets was, zochten ze meteen naar een oplossing. Lag ik in het ziekenhuis dan kwamen ze zelfs op ziekenbezoek. Ongelooflijk. Als ik niet naar een practicum kon, werd het voor mij verzet. De OU had een gezicht voor mij. En dat zag er heel warm, betrokken en vriendelijk uit.’

‘De OU had een gezicht voor mij, heel warm, betrokken en vriendelijk’ Bikkelhard werken Zowel Monique als Ria zijn trots op wat ze hebben gepresteerd. De liefde voor de studie, voor de vakken dreef hun. En ze wilden een gemiste kans pakken. En, zeggen ze nu met een zekere afstand, het heeft hun zelfverzekerder gemaakt. ‘Vanuit alle kennis kan ik vol zelfvertrouwen iets op mijn vakgebied beweren. Dat voelt heel goed’, zegt Monique. Toch willen ze ook eerlijk zijn. Het was een uitputtingsslag. Natuurlijk waren ze meer tijd kwijt dan een ‘gewone’ student. Ria: ‘Het was bikkelhard werken, vergelijkbaar met een zestigurige werkweek.’ ‘M’n beperking heeft me drie jaar extra gekost’, zegt Monique. ‘Maar al met al voelt het heel goed.’ Ze oriënteert zich nu op een baan binnen de stresscounseling of geriatrie. ‘Dat past heel goed bij mij. Ik ben een ervaringsdeskundige in tegenslag. Invoelen is mijn grote kracht.’ Beiden zouden ze hun studie-ervaringen best wel willen inzetten voor de OU, om andere studenten te laten delen in hun wel en wee. Monique: ‘Ik kan me voorstellen dat daar behoefte aan is. Natuurlijk is er al een link gekoppeld aan de website van de OU over studeren met een beperking. Maar er over horen vertellen lijkt me een meerwaarde.’ Tot slot wil Ria nog iets kwijt over het studeren met gesproken boeken. Niet alleen wil ze de loftrompet steken over de mensen van Dedicon, de makers van de boeken, ook wil ze de voorlezers in het zonnetje zetten. ‘Er zitten echt juweeltjes tussen. En weet je wat het mooie is als je studeert met gesproken boeken. Je studeert voor je gevoel nooit alleen. De stem van sommige lezers kwam door de jaren heen regelmatig terug. Op de een of andere manier schept dat een band. Heel bijzonder.’

Open Universiteit

Derde lustrum voor Alumnivereniging OU Vorig jaar 2 november was het 15 jaar geleden dat de Alumnivereniging van de Open Universiteit (AVOU) werd opgericht. Doel was om een schakel te vormen tussen de OU en haar afgestudeerden, en die afgestudeerden onderling. Ook wilde de AVOU de naamsbekendheid van de OU bevorderen. Een feestelijk lustrumfeest – op zaterdag 14 mei – is in voorbereiding. De doelstellingen zijn natuurlijk nog steeds actueel. Vijftien jaar geleden wilden de oprichters dat bereiken door het verstrekken van relevante informatie, vervolgcursussen voor afgestudeerden, het organiseren van speciale evenementen zoals een jaarlijkse universiteitsdag, en het verzorgen van praktijklezingen. Maar ook aan het bevorderen van de naamsbekendheid van de OU heeft de AVOU zeker haar steentje bijgedragen.

1000 leden Aanvankelijk was het lidmaatschap alleen bereikbaar voor afgestudeerden met een doctoraaldiploma op zak, maar sinds de statutenwijziging van 2007 zijn ook bachelor-afgestudeerden welkom. Dat heeft gezorgd voor een behoorlijke aanwas. Die groei is echter mede veroorzaakt doordat het College van bestuur de alumni zo belangrijk vindt voor de verbondenheid met de Alma Mater, en iedere nieuw afgestudeerde een jaar gratis lidmaatschap van de vereniging aanbiedt. Inmiddels is het ledenaantal dan ook tot boven de 1000 gestegen. En nu is de AVOU drie lustra verder en zijn we met onze tijd meegegaan. Voor de nieuwsvoorziening hebben we binnen het bestuur een communicatieportefeuille ingericht en maken we gebruik van een online Nieuwsbrief (en beperkt op papier), een eigen website hangend onder die van de OU, een portal bij LinkedIn, en regelmatige bijdragen plus een kwartaalpagina in Modulair. Ten behoeve van de vervolgcursussen richt een daarmee belast bestuurslid zich door overleg met verschillende hoogleraren van de OU op het bijhouden van kennis, ondersteunen van studenten door alumni, en aandacht voor promovendi.

Lustrumviering in mei Voor de verbinding tussen de alumni onderling maken we gebruik van regio’s die zijn gebaseerd op de geografische ligging van de studiecentra. Daar organiseren we decentraal lezingen en andersoortige bijeenkomsten. Landelijk organiseren we de jaarvergadering met daaraan een lezing en activiteit gekoppeld. Dit jaar vindt die plaats op 12 maart in de Gertrudiskapel te Utrecht. Voor het lustrum is de afgelopen vijf jaar gespaard en daarom wordt op 14 mei in en rondom het kloostercomplex De Lantaern en het nabij gelegen fort te Jutphaas groots uitgepakt om feestelijk bij dit heuglijke feit stil te staan. De speciaal voor die gelegenheid geformeerde lustrumcommissie heeft een afwisselend programma samengesteld met voor elk wat wils. Lezingen, paneldiscussie, rondleiding, wijnproeverij en lunch en diner zijn de dag inbegrepen. In de volgende Modulair komen we daar nog even op terug. Het is duidelijk: na vijftien jaar zijn de uitgangspunten uit 1995 nog steeds leidend en springlevend! Rob van het Hof, voorzitter AVOU Open Universiteit Wilt u meer weten over het lidmaatschap van de AVOU: www.open.ou.nl/alumni Modulair 4 februari 2011

21

OU-medewerkers tonen elkaar onderwijsinnovaties. Rechts op foto: Frank Inklaar

Keynote spreker Dittrich: ‘Praten over kwaliteit doe je met docenten erbij’

Dag van het onderwijs: Frank Inklaar docent van het jaar Binnen de muren van de Open Universiteit vond op vrijdag 9 december, voor de vierde keer, de (interne) Dag van het onderwijs plaats. Op die dag tonen collega’s – wetenschappelijke staf en ondersteunend personeel – elkaar de innovaties van producten en diensten van het aflopende jaar. En dat middels workshops en informatiestands. Elk jaar ook wordt er een thema gekozen – deze keer ‘Kwaliteit van het onderwijs’ – waarvoor tevens enkele bijzondere gastsprekers worden uitgenodigd. Ofschoon een evenement voor het ‘eigen huis’ wordt tijdens deze dag zowel het product als de docent van het jaar gekozen. En dat laatste is voor studenten natuurlijk niet onbelangrijk om te weten. Maar ook de keynote sprekers hadden enkele wetenswaardige adviezen.

Voor de benoeming docent van het jaar is een afzonderlijke jury in het leven geroepen, waarin zitting door (toen nog even) rector prof. dr. ir. Fred Mulder (voorzitter), prof. dr. Bert Zwaneveld, Rikki Dijksman BSc, voorzitter Studentenraad en dr. Kathleen Schlusmans. Hoe nu gaat zo’n verkiezing in haar werk? Om te beginnen is aan alle decanen en aan de hoogleraar-directeur CELSTEC gevraagd om een docent van het jaar te nomineren voor hun eigen faculteit. Naar de maatstaven van de jury gaat het daarbij om ‘een medewerker die door zijn/haar inzet en activiteiten een belangrijke positieve bijdrage heeft geleverd aan de kwaliteit van het onderwijs, zowel op het terrein van onderwijsontwikkeling als op het terrein van onderwijsexploitatie.’ Meer specifiek gaat het om zes criteria: betrokken bij onderwijsontwikkeling én onderwijsexploitatie (1); zeer kundig op zijn of haar vakgebied (2); heeft zichtbare bijdrage geleverd aan de onderwijsvernieuwing (3); wordt (aantoonbaar) gewaardeerd door studenten (4); heeft een gezichtsbepalende rol bij de faculteit of afdeling (5); vertoont een breedheid in zijn of haar werkzaamheden die zelfs de faculteit kan overstijgen (6). Op basis van al die criteria had de jury als docent van het jaar 2010 gekozen: dr. Frank Inklaar, historicus bij de faculteit Cultuurwetenschappen.

22


Beminnelijk en gedegen

Een aantal zorgen

Enkele nadere kwalificaties die Frank Inklaar onder meer ten deel vielen en aldus waardering oogstten van de jury, zijn: als historicus sinds jaar en dag CW-mentor in het studiecentrum Zwolle en sinds enkele jaren ook in Enschede; betrokken geweest bij de ontwikkeling van een flink aantal cursussen; tientallen studenten begeleid in de laatste fase van hun studie; bij studenten bekend als een beminnelijk en gedegen begeleider met veel geduld en ervaring. Bovendien heeft Frank zich op twee terreinen bijzonder onderscheiden: het onderwijs van academische vaardigheden en de toepassing van ict en andere moderne media in het CW-onderwijs. Denk hierbij aan online tentaminering, online begeleiding, het gebruik van films en foto’s als bronnenmateriaal, het maken van de modelcursussite in Studienet, altijd behoort Frank tot de eersten die hiermee bezig zijn, zich de technieken eigen maakt en collega’s op de mogelijkheden wijst. De andere genomineerde docenten waren: dr. Mark Hommes (PSY), dr. Olga Firssova (OW); dr. Paul Ghijsen (MW); drs. Marleen Sint (INF); mr. drs. Eduard ter Horst (RW); dr. ir. Lily Fredrix (NW). Waar de winnaar werd verguld met een fraai beeldje plus oorkonde, kregen ook alle andere genomineerden de oorkonde.

Tijdens het ochtendgedeelde werd het OU-personeel getrakteerd op boeiende lezingen van twee prominente gastsprekers. Als eerste trad voor het voeticht dr. Karl Dittrich, voorzitter van de gezaghebbende Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Met een energiek gebaar – colbert over de stoel, de mouwen opgestroopt – stak hij van wal: ‘Is kwaliteit van het hoger onderwijs iets om over te tobben? Neen!’ Maar er zijn, bezien over het algehele hoger onderwijs, wel een aantal zorgen, aldus de spreker. Niet over de masters, want daar hebben universiteiten te maken met goed gemotiveerde studenten. Iets meer zorgen heeft Dittrich over de bacheloropleidingen, vanwege het spanningsveld tussen het onderwijs en de navenant wat mindere onderzoekscomponent. ‘Dus hebben universiteiten de neiging de bachelortrajecten er als het ware bij te doen.’

Tekst: Frans Bogaert Beeld: Chris Peeters

Naar de waarneming van Dittrich heeft de OU daar minder last van. Zorgen zijn er ook over de (42) hogescholen. Dan gaat het om zaken als: de kwalificatie van docenten, de noodzaak van sturing en begeleiding van studenten, (meer) contactonderwijs. Ook willen sommige hogescholen iets te veel op een onderzoeksinstelling lijken. De grootste zorgen echter gelden de (70) particuliere instellingen omdat daar overwegend profit (afzet) als motief geldt. Zo stelt Dittrich vragen bij de diepgang van de leerstof.

onderzoek steevast onderworpen aan beoordelingen door peers (veelal hoogleraren); er zijn kritische onderzoekers; men is ook veranderingsresistent; en er zijn kritische studenten. Daar horen tevens bij: een open houding van luisteren en (willen) verbeteren; een attitude van je willen verantwoorden. De uitgangspunten voor het matchen van kwaliteit met accreditatie wist Dittrich andermaal verrassend simpel te verwoorden: wat wil de opleiding? Hoe wil zij het? Maakt zij het waar? Of anders gezegd: ‘Bent u in control? Kunt u good practices noemen? Bent u, van beneden naar boven, goed op de hoogte van de zorgpunten? Spreekt u elkaar daar op aan?’ Tot slot: bij gesprekken over kwaliteit horen vooral docenten aan tafel!

’Welke universiteit wil je zijn?’ ’Bent u in control?’ Resumerend maakt Dittrich zich over het besef van de noodzaak van kwaliteit in het universitaire bestel geen zorgen omdat aldaar een kwaliteitscultuur in de genen zit: zo worden onderwijs en

Tweede spreker was prof. dr. Frank van der Duyn Schouten, oud-rector magnificus Universiteit van Tilburg (op foto linksboven). De beste garantie voor kwalitatief goed onderzoek is het aantrekken van excel-

lerende onderzoekers, want: ‘Kwaliteit trekt kwaliteit aan.’ Dat geldt al evenzeer voor peer reviews: ‘Publiceer in de beste tijdschriften.’ Wat het onderwijs betreft, is kwaliteit niet zomaar eenduidig te definiëren, omdat dat speelt op diverse niveaus: opleiding, faculteit of instelling. Van der Duyn noemde enkele keuzemodellen: onderwijs, sterk geïnspireerd door onderzoek (1); hoge uitdaging voor studenten (2); hoog carrièreperspectief, vergelijk Nyenrode (3); hoog niveau begeleiding (4); breed perspectief, vergelijk Liberal Arts (5). Zulke expliciete voorbeelden tonen dan tevens dat sommige scenario’s moeilijk verenigbaar zijn, zoals 2 en 4. Scenario 5 vraagt om specifieke docenten. Wat dat betreft vindt Van der Duyn de oproep van Veerman – universiteiten moeten zich duidelijker onderscheiden – begrijpelijk. De keuzes overigens zijn vervolgens (mede)bepalend voor de kwaliteit die je wilt meten. Peer reviews, intern en extern, zijn naar zijn overtuiging dé instrumenten om kwaliteit te meten. En, kijk uit met studententevredenheid: betreft het een oordeel van de beste studenten?

Studietips: concentratie verbeteren Tijdens je studie zal het af en toe voorkomen dat je minder geconcentreerd bent. Verschillende factoren kunnen je concentratie verstoren. Om de kans op een goede concentratie te verhogen, begin je natuurlijk met het wegnemen van deze stoorzenders, daarnaast bestaan er ook tips en trucs die je kunnen helpen de concentratie vast te houden. Gijske Meijerink en Eva von Stockhausen (regionaal voorlichters regio Randstad)

Ruim je bureau op: zorg voor een goed verlichte, niet te warme, rustige en vooral opgeruimde werkplek. Alles wat binnen gezichts- en handbereik ligt, kan afleiden. Het leidt niet alleen direct af, doordat je er wat mee wilt doen. Allerlei dingen kunnen ook afleiden doordat ze associaties oproepen. Met een opgeruimd bureau ben je 12 procent productiever. Als je achter je computer moet studeren, zet dan ook e-mail en Facebook uit. Doe één ding tegelijkertijd: als je twee dingen doet dan maak je meer fouten én werk je 30 procent langzamer. Als er zaken door je hoofd spoken die je afleiden, verspil dan geen energie met het proberen die gedachten te verdringen. Beter is het om ze zijdelings te noteren of simpelweg ‘stop!’ tegen jezelf te zeggen voordat je

de aandacht weer op je boek richt. Steeds weer opnieuw; in het begin zal dit heel vaak zijn, maar op de duur zul je je steeds langer ononderbroken op de stof kunnen richten. Gebruik daarbij een pen, dat geeft een focuspunt in de tekst waardoor je minder snel afdwaalt en sneller kunt lezen. Werk in korte blokken: houd een studietijd van telkens 20 tot 50 minuten aan. Je kunt beter 5 keer 1 uur studeren, dan 5 uur achter elkaar. Lees je langer dan 60 minuten aan één stuk door, dan vermindert dat weer je concentratie. Het is een goed idee om hier je telefoon als wekker te gebruiken. Begin aan een duidelijk afgebakend studieblok of onderwerp en zorg dat je duidelijke afspraken met jezelf hebt gemaakt. Bijvoorbeeld: ‘de komende 50 minuten wil

ik hoofdstuk 9 helemaal hebben gelezen, daarna neem ik 10 minuten pauze’. Beperk je niet tot uitsluitend lezen, maar wissel je activiteiten af: onderstreep, maak aantekeningen, vertel jezelf af en toe in eigen woorden waar de laatste alinea over ging. Dit helpt je alert te blijven. Muziek en geur: minder voor de hand liggend zijn externe prikkels die juist wél concentratieverhogend kunnen werken. Het kan geen kwaad om eens te proberen of je lekkerder studeert als je een Barokmuziekje opzet. Ook is aangetoond dat sommige geuren een positief effect op je concentratie kunnen hebben: probeer eens een geurkaars of etherische olieverdamper met pepermunt, eucalyptus of roosmarijn. Veel succes! Kijk voor (overige) studietips ook eens op de online Studiecoach: www.studiecoach.ou.nl


23

psychologie

www.ou.nl/psychologie

Nieuwe cursus Grondslagen van de psychologie: filosofie Wetenschap lijkt zo vanzelfsprekend. Zeker als je een studie volgt, ga je er vaak ongemerkt vanuit dat de kennis die je tot je neemt, waar is. Immers, de kennis die je krijgt aangeboden tijdens je opleiding is van wetenschappers afkomstig. Dan is die kennis toch onderzocht en bewezen? Zo op het eerste gezicht lijkt dat misschien een plausibele redenering, maar tegelijkertijd wordt er in psychologisch onderzoek nogal eens vanuit gegaan dat kennis van meer dan tien jaar geleden al lang de uiterste houdbaarheidsdatum heeft overschreden. Dat zegt toch iets over het waarheidsgehalte van die kennis. Als die kennis nu niet meer waar is, was zij het dan tien jaar geleden wel? Wat zegt dat over de wetenschap en haar zoektocht naar ware kennis? Deze problematiek wordt aangekaart in een nieuwe cursus met een lange naam Grondslagen van de psychologie: Filosofie. De cursus heeft vooral die lange titel gekregen om twee uitgangspunten te verduidelijken die goed laten zien wat deze cursus niet is, en wat hij wel is. Ten eerste is het geen filosofiecursus pur sang. Hij is niet bedoeld om het filosoferen als methode onder de knie te krijgen. Het is een cursus die de filosofie bestudeert als de grondslag voor de psychologie als wetenschap. Robert Pirsig gebruikte ooit het mooie onderscheid tussen filosofie en filosofologie om dit verschil goed duidelijk te maken: de filosoof filosofeert, de filosofoloog bestudeert de denkbeelden van de filosoof, meestal vanuit historisch perspectief. Vergelijk het met het onderscheid tussen kunst en kunstgeschiedenis. Kunstgeschiedenis is geen kunst, maar gaat over kunst. Op diezelfde manier gaat deze cursus over filosofie: we bestuderen de geschiedenis van de filosofie en bekijken wat we daar van kunnen leren. Het tweede uitgangspunt dat uit de titel blijkt, is dat het een cursus voor en door psychologen is. We pretenderen geen filosofen te zijn die wat te zeggen hebben over de psychologie. We zijn psychologen en proberen vanuit dat perspectief lering te trekken uit de filosofie. De kritische reflectie op het wetenschappelijk bedrijf die zij biedt, wordt dus met name toegespitst op de sociale wetenschappen en in het bijzonder de psychologie. Hoe kan de mens tot kennis komen over de wereld? Wat is wetenschap? Waarin onderscheidt de psycholoog zich van andere wetenschappers? Deze wisselwerking tussen de psychologie en de wetenschapsfilosofie is overigens een mes dat aan twee kanten snijdt. Immers, de psycholoog bestudeert de mens en wetenschappers zijn net mensen. Als de psycholoog dus iets zegt over het vermogen van mensen om de wereld te zien, dan zegt dat ook iets over de beperkingen van de wetenschap, wat op zijn beurt weer implicaties heeft voor de manier waarop de filosoof het wetenschappelijk bedrijf modelleert.

24


Deze relatie tussen psychologie en filosofie wordt in de cursus onderzocht aan de hand van een reis langs de grote denkers uit de westerse filosofie vanaf de oude Grieken tot het moderne tijdsbestek. Met het boek Exploring Humans van Dooremalen, de Regt en Schouten (2007) als bron, en een digitaal werkboek als reflecterende leidraad zult u tot de ontdekking komen dat wetenschap heel wat minder vanzelfsprekend is dan u in eerste instantie misschien dacht. Iedereen kan deze cursus bestellen. De cursus maakt deel uit van de bacheloropleiding psychologie en kent geen ingangseisen.

NIP-voorlichtingstour langs diverse studiecentra Het NIP (Nederlands Instituut van Psychologen) is momenteel bezig met een tour langs diverse studiecentra. In november 2010 zijn ze in studiecentrum Leeuwarden geweest en 11 januari jongstleden stond een avond gepland in studiecentrum Groningen. Het doel van hun bezoek is drieledig, kennismaken met: – de opleidingsmogelijkheden dan wel registraties na het behalen van een master in de psychologie – de verschillende werkvelden van de psychologen en een beeld geven over de verwachtingen binnen deze werkvelden – het NIP en de Sectie Psychologiestudenten. Informatie geven over wat het (SPS)-NIP voor (student)leden kan betekenen. Vragen die in Leeuwarden zoal aan bod kwamen: wat je wel en niet kunt als je je bachelor of master hebt behaald, wat een BIG-registratie inhoudt, of het nodig is dat je een GZ-opleiding gaat doen en welke (vele) post-masteropleidingen er zijn? Een belangrijk punt was dat je al tijdens je studie keuzes kunt maken die je mogelijkheden na het afstuderen kunnen vergroten. Je kunt bijvoorbeeld je vakkenpakket zo kiezen dat je voldoet aan de eisen voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek (BAPD). Het beeld dat naar voren kwam, is dat psychologen die in de geestelijke gezondheidszorg aan het werk willen, er rekening mee moeten houden dat registraties en kwalificaties steeds belangrijker worden. In de praktijk betekent dat vaak dat je naast je werk in de gezondheidszorg, een aanvullende opleiding volgt. Vertegenwoordigers van de Sectie Psychologiestudenten deden een oproep aan OU-studenten om zich aan te sluiten. De Sectie wil ook graag meer activiteiten ontwikkelen speciaal voor deze studenten. Meer informatie is te vinden op hun website: www.psynip.nl. Daarnaast kunnen alle NIP-student-leden van de OU deelnemen aan een eigen PSY-NIP-community, aanmelden kan via: [email protected].

nderwijs psychologie

Medewerker onder de loep: Esther Bakker Voor psychologiestudenten uit regio Zuid is ze een bekend gezicht, maar ook studenten uit andere regio’s komen haar tegen als ze hun propedeuse afsluiten: dr. Esther Bakker, universitair docent psychologie in Heerlen en Eindhoven. We spreken haar op de grens van een nieuwe stap in haar loopbaan. Wanneer is jouw carrière bij de Open Universiteit begonnen? ‘In 2006 ben ik begonnen als studiebegeleidster in de studiecentra Parkstad en Eindhoven. Daarnaast ben ik vanaf het begin van mijn aanstelling bij de Open Universiteit de examinator van Onderzoekspracticum Literatuurstudie, de cursus waarmee studenten psychologie hun propedeuse afsluiten.’

Wat zijn je onderzoeksthema’s? ‘Tot nu toe richtte mijn onderzoek zich op de ontwikkeling van kinderen, stress in gezinnen en voorlichting rondom borstvoeding. Met mijn overstap naar Gezondheidspsychologie zal ik mijn onderzoek afstemmen op de thema’s die daar centraal staan, binnen het kader van het onderzoeksprogramma van de faculteit: The interaction between explicit and implicit strategies for behaviour.’ Waarmee houd je je naast het werk bezig? ‘Schrijven is mijn grote hobby. Ik schrijf onder andere onderzoeksboeken voor Noordhoff Uitgevers (o.a. Onderzoek in de gezondheidszorg, samen met Hans van Buuren). Daarnaast schrijf ik al jaren columns en heb ik afgelopen zomer, samen met mijn oudste zoon een kinderboek afgerond, waarvoor we nog een uitgever hopen te vinden.’

Welke loopbaanstap ga je nu zetten? ‘Per 1 maart 2011 maak ik de overstap naar Gezondheidspsychologie. Tot nu toe was ik vooral betrokken bij de onderzoekspractica, waarvoor ik ook de begeleidingsbijeenkomsten verzorgde. In mijn nieuwe functie zal ik me meer met onderwijsontwikkeling op het gebied van gezondheidspsycho- Heb je een advies voor studenten? logie gaan bezighouden.’ ‘Wat ik altijd adviseer aan beginnende studenten: maak een goede studieplanning en houd je daar ook aan. Beloon jezelf als je weer een Wat is je ambitie voor de komende jaren? mijlpaal hebt bereikt. Voor veel studenten werkt het bovendien heel ‘Ik vind mezelf echt een onderwijsmens; het belang van de student staat goed om samen te studeren. Een goed studiemaatje kan je door een voorop. Ik zie het dan ook als grote uitdaging om boeiend onderwijs eventuele studiedip heen helpen. Contact met medestudenten maakt te ontwikkelen en verzorgen, waarmee je studenten echt vooruit helpt. het studeren leuk, hoor ik altijd bij de bijeenkomsten van de studieclub Doordat het onderwijs, zeker aan de OU, altijd doorgaat, gaat dit echter Psychologen In Spe. Tot slot wens ik alle studenten met wie ik in de wel eens ten koste van de tijd voor het onderzoek. Ik hoop de komende afgelopen jaren contact heb gehad, heel veel succes met hun studie. jaren, naast mijn onderwijstaken, meer aandacht te kunnen besteden aan We komen elkaar vast weer ergens tegen, bijvoorbeeld tijdens de wetenschappelijk onderzoek.’ landelijke studentendag.’

Nieuw onderzoeksproject: online interventie Lichamelijke inactiviteit is een groot probleem in Nederland, aangezien meer dan de helft van de Nederlanders te weinig beweegt. Te weinig lichaamsbeweging leidt tot een vergroot risico op tal van gezondheidsproblemen, waaronder cardiovasculaire aandoeningen, diabetes II en verschillende vormen van kanker. In dit project, dat op 1 januari van start is gegaan, wordt een innovatieve online interventie ontwikkeld en geëvalueerd die erop gericht is om mensen intrinsiek (vanuit henzelf) te motiveren om meer te gaan bewegen. De interventie heeft tot doel om motiverende gespreksvoering (een psychologische counseling methode) te integreren in een computergestuurde interventie op maat, om zo mensen intrinsiek te motiveren tot meer lichaamsbeweging. Vanuit eerder onderzoek is namelijk bekend dat wanneer mensen meer intrinsiek gemotiveerd zijn tot gedragsverandering, het voor hen makkelijker zal zijn om dit gedrag ook echt te veranderen en vol te houden. Daarnaast richt de online interventie zich op het

versterken van zelfregulatie vaardigheden, die mensen in staat stellen hun eigen gedrag beter te plannen en uit te voeren zoals men dat zelf wil. Tijdens de eerste fase van dit project zal getracht worden optimaal inzicht te krijgen in de beste strategieën om intrinsieke motivatie te versterken door middel van computergestuurde motiverende gespreksvoering. Hiertoe worden verschillende deelexperimenten uitgevoerd. Op basis van de resultaten van deze experimenten zal (in samenwerking met een softwarebedrijf) een online interventie ontwikkeld worden die met behulp van een virtuele coach mensen zal stimuleren om meer te gaan bewegen. De interventie zal zich met name richten op mensen met een lagere opleiding. Het door ZonMw gefinancierde project heeft een duur van vier jaar en omvat een promotietraject waarop Stijn Friederichs MSc (junior onderzoeker) zal promoveren. Hij zal daarbij worden ondersteund door Janneke Guyaux MSc (onderzoeksassistent). Begeleiding vindt plaats door prof. dr. Lilian Lechner (promotor), dr. Anke Oenema en dr. Catherine Bolman. Tijdens het project zullen verschillende deelstudies worden opgezet waarin masterstudenten Gezondheidspsychologie kunnen participeren in het kader van hun afstudeerscriptie.


25

psychologie

Nieuw promotieonderzoek: Emo-eten Met ingang van half januari 2011 heeft drs. Saskia Wouters MSc (op foto) haar docenttaken gecombineerd met een promotieonderzoek. Zij zal onderzoek verrichten naar de impliciete determinanten (o.a. stress, affect, zelfwaardering) van ongezond eetgedrag in het dagelijks leven. Dit onderzoek wordt financieel ondersteund door NELLL (Netherlands Laboratory for Lifelong Learning aan de Open Universiteit) en de faculteit Psychologie. Prof. dr. Lilian Lechner is promotor van het onderzoek en dr. Nele Jacobs en dr. Viviane Thewissen van dezelfde faculteit staan als co-promotoren in voor de dagelijkse begeleiding. Het onderzoek richt zich voornamelijk op het bestrijden van overgewicht. Het aantal mensen met overgewicht en obesitas stijgt schrikbarend. Onderzoek heeft herhaaldelijk uitgewezen dat ongezonde voedingskeuzes, met name snacken tussen maaltijden door, in Nederland significant bijdraagt aan overgewicht. Met name jonge, werkende volwassenen hebben een relatief grote kans op excessieve gewichtstoename. Alledaagse zorgen, irritaties en frustraties kunnen aanleiding zijn om ongezond te gaan eten. Dit wordt ook wel emo-eten genoemd. Pas wanneer men zich bewust is van ongezond eetgedrag en de risicosituaties, kan gedragsverandering plaatsvinden.

Tot op heden heeft onderzoek zich met name toegelegd op bewuste (beredeneerde) determinanten van ongezond eetgedrag, zoals cognities. Recent onderzoek toont echter aan dat met name onbewuste determinanten zoals gewoontes, stress, emoties en zelfwaardering, cruciaal zijn in het voorspellen van ongezond eetgedrag. Onbewuste determinanten zijn echter in grote mate contextafhankelijk en fluctueren door de dag heen. Daarom is het noodzakelijk deze concepten te bestuderen zoals ze zich in het dagelijks leven voordoen. De Experience Sampling Methode (ESM) is hier uitermate geschikt voor. ESM is een gestructureerde dagboekmethode waarbij personen op ‘random’ tijdstippen een vragenlijst invullen (met behulp van een mobiele digitale applicatie of een papieren dagboekje). Ze rapporteren dan hun gedachten, de context, hun beoordeling van die context, hun stemming en ook hun snackgedrag. Op deze manier kunnen onderliggende mechanismen van ongezond eetgedrag bestudeerd worden. Tegelijkertijd worden onbewuste psychische processen expliciet gemaakt. Om de impliciete determinanten van emo-eten in kaart te brengen, zal eerst een mobiele telefoonapplicatie ontwikkeld worden, gebaseerd op ESM. Deze applicatie zal vervolgens gebruikt worden om onderzoek te verrichten onder een grote groep deelnemers.

cultuurwetenschappen

www.ou.nl/cultuurwetenschappen

Succesvol symposium Al is de leeftijd van veel studenten dan ook niet meer piepjong, dat betekent nog niet dat er geen waardevolle initiatieven genomen worden. Voor het derde jaar organiseerden een aantal CW-studentenverenigingen gezamenlijk een symposium met een aantrekkelijk programma. Deze keer was de plaats van samenkomst weer Nijmegen. Rondom het thema ‘Vrede van Nijmegen’ kwamen eigenlijk alle aspecten van de cultuurwetenschappen aan bod. Zo opende prof. dr. Peter Rietbergen, hoogleraar cultuurgeschiedenis Radboud Universiteit Nijmegen, met het aanhalen van de filosoof Nietzsche die stelde ‘dat onze herinnering ons verzwakt’. Bepaald prikkelend voor de toehoorders die, bezig met geschiedenis, het juist van de herinnering moeten hebben. Via de filosofie stapte Rietbergen over naar de geschiedenis, te weten die van het Europa in de zeventiende eeuw, waarin Nijmegen op verrassende wijze een belangrijke rol bleek te spelen. Hij wist op een duidelijke manier de complexiteit van de omstandigheden te schetsen en welke gevoeligheden een rol speelden. Hij besloot met een verwijzing naar de ethiek en de taak die de historicus, maar ook de cultuurwetenschapper heeft – ‘waak over de nuancering ten aanzien van het herdenken van historische gebeurtenissen’ – bij het omgaan met een historisch thema. Tweede spreker, drs. Ruud Priem, (nog even) conservator oude kunst museum het Valkhof Nijmegen, liet kunsthistorische hoogtepunten de revue passeren, geïllustreerd met behulp van een powerpoint

26


presentatie. Na de lunch konden de deelnemers de eerder op beelden getoonde voorwerpen – wandtapijten, schilderijen, kaarten – in werkelijkheid gaan bekijken in het Valkhofmuseum, waar een expositie is ingericht naar aanleiding van het ondertekenen van de verdragen in 1678 die als de ‘Vrede van Nijmegen’ in (vooral buitenlandse) geschiedenisboeken bekend staat. In Nederland is er tot nu toe veel minder belangstelling voor geweest. Prof. dr. Dolly Verhoeven ten slotte, bijzonder hoogleraar Geschiedenis van Nijmegen, eveneens Radboud Universiteit, belichtte de zogenaamde publieksgerichte activiteiten die rondom de Vrede van Nijmegen zijn georganiseerd. Er blijken veel eigentijdse mogelijkheden te zijn om de aandacht van mensen te richten op gebeurtenissen die onze geschiedenis vormen en daarmee van belang zijn om ook onze eigen tijd beter te begrijpen, denk aan het uitreiken van de ‘Vrede van Nijmegen-penning’ of de instelling van een ‘Vrede van Nijmegen-zaal’ in het Valkhofmuseum. In de namiddag kwamen de deelnemers bij elkaar in grand-café ‘de Lindenberg’. Een mooie gelegenheid CW-studenten uit het hele land (en zelfs België) te ontmoeten. Uiteindelijk telde deelname aan deze dag mee voor studiepunten in het kader van de module Cultuurwetenschappelijk debat. Rest ons dr. Toon Bosch te bedanken die de sprekers – ‘zwaargewichten op hun vakgebied’ – had ingeleid en van wie we veel steun ondervonden bij het organiseren van deze dag. Liesbeth de Groot-Vermeulen, secretaris ValC-hof Nijmegen

onderwijswetenschappen www.ou.nl/onderwijs

managementwetenschappen www.ou.nl/management

Stopzetting cursussen Op 30 juni 2011 worden de cursussen Enterprise modelling (B46311) en Financieel management 1 (E32211) uit het aanbod genomen. Beide cursussen maken al enkele jaren geen deel (meer) uit van de opleidingen van de faculteit Managementwetenschappen en kennen dan ook geen opvolger. Genoemde cursussen mogen onder de hierna genoemde voorwaarden worden ingebracht in de masteropleiding Management. Enterprise modelling, in combinatie met drie modulen van de hierna genoemde cursussen, indien u voor een van deze cursussen vóór 1 juli 2008 bent ingeschreven: – Bedrijfsprocessen (2 modulen), cursuscode B44322/B44312 – Organisatiecultuur, cursuscode B18321/B18221 – Practicum marketing, cursuscode B82321. Financieel management 1, in combinatie met de hierna genoemde cursussen, indien u voor een van deze cursussen vóór 1 juli 2008 bent ingeschreven: – Financieel management 2, cursuscode E33211 – (Advanced) Financial accounting, cursuscode E34322. Wilt u de cursus Enterprise modelling of de cursus Financieel management 1 onder bovengenoemde voorwaarden inbrengen in de masteropleiding Management, maar hebt u de cursus nog niet in huis? Dan adviseren wij u om de cursus tijdig (in ieder geval vóór 30 juni 2011) te bestellen. Na de stopzetting heeft u nog een jaar de tijd om de cursus af te ronden: laatste tentamendatum is in juni 2012. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de onderwijsadviseur Managementwetenschappen: [email protected] of 045-5672888.

Student-leden gevraagd opleidingscommissies Bij de opleidingscommissie voor bacheloronderwijs, alsook bij die voor masteronderwijs van MW, zijn wij op zoek naar nieuwe studentleden om deze commissies te versterken. Heb je een hart voor onderwijs, een positief-kritische houding en wil je bijdragen aan één van deze adviesorganen om de belangen van studenten te dienen? Op 7 februari vindt in Utrecht een op maat gemaakte workshop plaats die (nieuwe) leden ondersteunt in hun taken, dus je start met een steuntje in de rug. Aanstellingen vinden formeel plaats, voor de duur van twee jaar. Neem voor meer informatie of aanmelding contact op met de voorzitters van de deze commissies: drs. Johan van de Boomen, voorzitter FOC bacheloronderwijs ([email protected]); dr. Judith Semeijn, voorzitter FOC masteronderwijs ([email protected]).

Gratis cursus

Seks en de evolutie Hoe zit het nou echt met partnerkeuze? Is het liefde? Of toch eigenbelang? Man en vrouw hebben er allebei belang bij dat ze de ‘goede’ partner kiezen. Maar in de geschiedenis van de mens zie je dat het belang van de man anders is dan het belang van de vrouw. De Open Universiteit biedt nu een gratis – in het kader van een promotie-onderzoek – online cursus Seks en de evolutie aan. Deze cursus bekijkt de relatie tussen man en vrouw vanuit het perspectief van de evolutietheorie. Beïnvloedt dit ook nu nog de verhoudingen tussen man en vrouw in hun dagelijks leven? En zo ja, hoe dan? De cursus gaat in op de thema’s als evolutie, op het eerste gezicht, bij nader inzien, seksuele selectie, pronken en gezin. In korte hoofdstukjes met prikkelende titels wordt ingegaan op zaken als prehistorie en de pil, het vrouwengezicht, de reproductieve waarde, de ideale heuptaille verhouding, soort zoekt soort, de ouderlijke investering, sexy eisprong, pronkende mannen/vrouwen, enzovoorts.

Onderzoek Er is voor deze cursus geen speciale voorkennis vereist. Het bestuderen ervan, inclusief het invullen van twee vragenlijsten en een toets, neemt ongeveer vijf uur in beslag. De cursus kan sinds medio januari worden bestudeerd. Terwijl u de cursus bestudeert, loopt er op de achtergrond een promotieonderzoek mee naar het effect van het maken van notities op het leren. In de online cursus vindt u namelijk notitievelden waarin u aantekeningen kunt maken. Uw notities en uw opmerkingen over het gebruik van de notitievelden vormen de input voor het experiment. Daarnaast worden ze gebruikt voor een vervolgstudie in het secundair onderwijs. Voor alle duidelijkheid: het gaat hier om een gratis cursus in het kader van een onderzoek, niet om een OU-cursus die studiepunten oplevert of ingebracht kan worden in een wetenschappelijke opleiding.

Aanmelden De cursus is niet alleen beschikbaar voor ingeschreven studenten, maar ook voor oudstudenten en andere belangstellenden van binnen en buiten de Open Universiteit. Indien u de cursus wilt volgen, kunt u zich aanmelden, zeker tot eind februari, door een mail te sturen naar Dominique Verpoorten ([email protected]). U ontvangt dan een webadres van de eerste vragenlijst en daarna van de cursus.

Implementatie van onderwijsinnovaties Bij de cursus Implementatie van onderwijsinnovaties (O41411) gaat een kleine verandering plaatsvinden in de scoring van studietaak 4. De huidige studietaak 4 kent vier onderdelen waarvoor de student maximaal 25 punten kan ontvangen. Onderdeel 3 is beduidend zwaarder dan onderdeel 1 en 2. En onderdeel 4 is vergelijkbaar met 1 en 2. De werkstukken die vanaf 15 februari 2011 ter beoordeling worden voorgelegd, worden met de nieuwe weging beoordeeld (zie tabel). Onderdeel 1 Beschrijving van de gekozen onderwijsinnovatie 2 Analyse van de onderwijsinnovatie 3 Plan voor de implementatie van de onderwijsinnovatie 4 Reflectie op de cursus

Waardering Wordt Was 1 1,5 1 1,5 2 1,5 1

0,5 Open Universiteit Modulair 4 februari 2011

27

rechtswetenschappen

www.ou.nl/rechtswetenschappen

Vierde Summerschool in Madrid Ook deze zomer organiseert de faculteit Rechtswetenschappen, samen met de Spaanse Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED) en de Duitse FernUniversität, weer een Summerschool voor haar bachelorstudenten. De Summerschool vindt ditmaal plaats in de Spaanse hoofdstad Madrid, van 26 juni tot en met 9 juli. Studenten krijgen 4,3 EC toegekend voor deelname. Studenten volgen gedurende deze twee weken door Nederlandse, Duitse en Spaanse docenten verzorgde onderwijsbijeenkomsten en seminars op het gebied van Law and Economics, Legal English, en het Nederlandse, Duitse en Spaanse privaat-, straf- en staatsrecht. De voertaal zal Engels zijn. Er staan er ook (nog nader in te vullen) bezoeken op het programma.

alle inleidende cursussen (inclusief Basiscursus) hebben afgerond, kunnen zich aanmelden. Omdat de voertaal Engels is en er slechts twaalf plekken beschikbaar zijn, dienen studenten die voldoen aan bovengenoemde voorwaarde bij aanmelding in een in het Engels opgestelde brief van omstreeks 300-350 woorden aan te geven waarom zij willen deelnemen aan de Summerschool. Bij overintekening van het aantal deelnemers zal selectie plaatsvinden op basis van deze motiveringsbrief en op datum van aanmelding. U kunt zich onder vermelding van uw naam en uw studentnummer aanmelden op het e-mailadres: [email protected].

Kosten

Indien u zich aanmeldt voor de Summerschool, dient u in ieder geval rekening te houden met de volgende kosten: – reiskosten; u reist op eigen gelegenheid naar Madrid. U bent derhalve vrij in de keuze van uw vervoermiddel (trein, vliegtuig). In verband met een Erasmussubsidie kunt u (onder voorwaarden) in aanmerking komen Reünie voor een tegemoetkoming in de reiskosten ter hoogte van 90% van de De Summerschool biedt een unieke mogelijkheid om kennis te gemaakte reiskosten. Deze bedraagt echter nooit meer dan € 270,- per maken met internationale aspecten van het recht. Zoals Jan Koolen, student; één van de eerdere deelnemers het verwoordde: ‘De Summerschool – de normale prijs van 1 module met eventuele hbo-wo-toeslag en biedt toch zaken waar je normaal niet aan toekomt bij afstandsonadministratiekosten; derwijs, zoals het met buitenlandse studenten samenwerken aan – huisvestingskosten; deelnemers aan de Summerschool worden op basis de oplossing van interessante cases, en dat in de Engels taal!’ Dat van volpension gedurende 13 nachten ondergebracht in het Colegio dit alles in een prettige sfeer plaatsvindt, blijkt wel uit het feit dat Mayor San Augustin in eenpersoonskamers met eigen badkamer Nederlandse, Duitse en Spaanse alumni van de Summerschool nu (http://www.cmusa.net/). Het Colegio bevindt zich in de nabijheid van al enkele malen een reünie hebben gehad (zie ook het verslag in de onderwijslokalen en op loopafstand van metrostation Moncloa. Modulair 2, oktober 2010, pagina 24; red.). De huisvestingskosten bedragen om en nabij de € 300,-. Voor nadere informatie over de Summerschool kunt u bellen met de De Summerschool staat open voor maximaal 12 bachelorstudenten afdeling Service en informatie (045-5762888). van onze faculteit, zo ook voor een even groot aantal studenten van de andere twee universiteiten. Alleen bachelorstudenten die Mr. Donald Hellegers, examinator Summerschool

informatica

www.ou.nl/informatica

Enterprise modelling uit aanbod Nieuwe cursussen/opleidingen

‘Webapplicaties’ en ‘IT-Governance’ De OU start met nieuwe cursussen en korte opleidingen op de gebieden ‘Webapplicaties’ en ‘IT-Governance’. De cursussen en korte opleidingen kiezen voor een professionele aanpak, zijn van universitair niveau en hebben volop praktische componenten.

De cursus Enterprise modelling (B46311) zal per 30 juni 2011 uit het cursusaanbod worden genomen. Deze cursus maakt in het studiejaar 2010-2011 nog deel uit van de gebonden-keuzeblokken van de bacheloropleiding Informatica en de masteropleiding Computer Science. In het curriculum van 2011-2012 zal dit echter niet meer het geval zijn. Studenten die deze cursus nog willen doen, wordt aangeraden voor genoemde datum de cursus te bestellen. Na de stopzetting heeft u nog een jaar de tijd om de cursus af te ronden: laatste tentamendatum is in juni 2012.

Webapplicaties Webapplicaties worden steeds geavanceerder. Bedrijven, instellingen en andere organisaties maken in hun websites meer en meer gebruik van allerlei mogelijkheden die recent zijn ontwikkeld. Het goed ontwerpen, ontwikkelen en implementeren van webapplicaties wordt daarmee steeds belangrijker. De Open Universiteit biedt sinds kort de cursus ‘Webapplicaties: de clientkant’ aan, met een omvang van ongeveer 100 studie-uren. Binnenkort wordt gestart met een opleiding ‘Gecertificeerd web application developer’ met een omvang van ongeveer 350 uur.

28


IT-Governance IT-Governance is voor veel grote organisaties van essentieel belang. Deze organisaties hebben grote delen van de ontwikkeling,het onderhoud en de exploitatie van hun ict uitbesteed aan derden. Zij staan voor de vraag hoe zij deze derden moeten aansturen, welke organisatie zij daarvoor nodig hebben en hoe deze organisatie past in hun huidige structuur. Binnenkort start het Certified Professional Program ‘IT-Govenance’, dat ingaat op de gestelde vraag. De omvang is ongeveer 250 studie-uren. Kijk voor meer informatie op: www.ou.nl/informatica.

natuurwetenschappen

www.ou.nl/milieu

Landelijke dag Levenswetenschappen: overbevissing Op 19 maart organiseert de faculteit Natuurwetenschappen een landelijke dag Levenswetenschappen met een lezing, AVM-presentaties en begeleiding. De dag begint om 10.00 uur, is uiterlijk om 16.00 uur afgelopen, en vindt plaats in het studiecentrum Utrecht. Op deze themadag ligt de nadruk op propedeusecursussen en wel in het bijzonder op die rondom Levenswetenschappen. Dat zijn de cursussen die voor velen zullen volgen op de introductiecursus Aarde, mens en milieu. Het ochtendprogramma staat in het teken van ecologische en evolutionaire aspecten van een klassieke ‘tragedy of the commons’, namelijk overbevissing. Onze gastspreker prof. dr. Adriaan Rijnsdorp (IMARES, WUR) heeft aanwijzingen gevonden dat bevissing kan leiden tot evolutionaire veranderingen in vispopulaties. Ook zal hij aandacht besteden aan andere manieren waarop de mens het functioneren van mariene ecosystemen – en daarmee de visstand – onbedoeld beïnvloedt. Daarna volgen de presentaties voor de cursus Academische vaardigheden milieuwetenschappen. Mocht je een poster of een klein colloquium willen presenteren, meld je dan aan bij dr. Dennis Uit de Weerd ([email protected]). Als er voldoende deelnemers zijn komen er twee parallelle AVM-sessies.

Proefstudenten mastercursus Onderzoeksvoorstel gezocht De faculteit Natuurwetenschappen zoekt studenten die willen deelnemen aan de proeftoets van de nieuwe 1-moduuls cursus Onderzoeksvoorstel MSc Milieuwetenschappen (N87311). Deze nieuwe cursus begeleidt/ondersteunt studenten gericht bij het schrijven van een onderzoeksvoorstel op het (milieuwetenschappelijke) domein dat de student gaat onderzoeken. Er wordt expliciet aandacht besteed aan het doen van literatuuronderzoek, het formuleren van een duidelijke probleemstelling en onderzoeksvragen, het kiezen van passende methoden en technieken en het maken van een haalbare planning. De cursus is een verplicht onderdeel van de MSc-opleiding Milieuwetenschappen en is het eerste onderdeel van het afstudeertraject in deze opleiding. Voldoende afronding van de cursus is een voorwaarde om toegelaten te worden tot het tweede deel van het afstudeertraject. Beide nieuwe cursussen (Onderzoeksvoorstel plus Afstudeeronderzoek) vormen samen de vervanging van de oude cursus Afstudeeropdracht. De cursus Onderzoeksvoorstel MSc Milieuwetenschappen bestaat uit schriftelijk materiaal (boek, reader en studeerwijzer) en uit een elektronisch werkboek op Studienet. De stof wordt aangeboden via een aantal studietaken. De proeftoetsperiode loopt van 1 maart tot 1 juni 2011. Om de proeftoets binnen deze tijd met succes te kunnen afronden, is het nodig dat u bij aanvang beschikt over een A4-voorstel met daarin een onderwerp, afstudeerplek en (extern en OU-)begeleiders. Deelnemers aan de proeftoets ontvangen een vergoeding. Indien u de cursus met een voldoende resultaat afsluit (goedgekeurd onderzoeksvoorstel), kunt u dit bij inschrijving voor de definitieve cursus verzilveren met een cursuscertificaat. Als u deel wilt nemen aan de proeftoets, neem dan zo spoedig mogelijk (in ieder geval vóór 15 februari 2011) contact op met dr. ir Lily Fredrix ([email protected]) of dr. Wilfried Ivens ([email protected]).

In de middag worden de volgende cursussen begeleid: Levenswetenschappen 1: evolutie (N13121); Levenswetenschappen 2: fysiologie (N06221); Natuurkunde (N05121); Basiscursus scheikunde (N02132); Natuurwetenschappelijke modellen (N04211); Gedragsbiologie (N32221) en Biologie van cellen (N34212). Voor enkele van deze cursussen gebeurt dat in combinatie met een andere cursus. Meer informatie en het aanmeldformulier zijn te vinden op het web: www.ou.nl/NW, onder de rubriek ‘nieuws’. Ieder die deze dag wil bijwonen, wordt verzocht zich uiterlijk 15 maart aan te melden.

Studiegroep NW-Zuidwest: Energie-innovatie Op 28 februari organiseert studiegroep NW-Zuidwest een bijeenkomst over energieinnovatie in studiecentrum Rotterdam, aanvang 19.00 uur. Spreker is Jelle Nijdam (NL Energie en Klimaat). De avond kan tevens worden ingebracht als extra AVM-activiteit (bijwonen). Studiegroep NW-Zuidwest is in 2010 opgericht als opvolger van studiegroep NW Den Haag. De nieuwe studiegroep zal drie à vier keer per jaar een avond organiseren in studiecentrum Rotterdam. Het voornaamste doel is studenten kennis te laten maken met de praktijk van verschillende aspecten van de milieuwetenschap. We willen dat realiseren door mensen uit het bedrijfsleven, de politiek of de onderzoekswereld uit te nodigen voor een presentatie, als leuke en nuttige toevoeging aan de theoretische kennis. Daarnaast kan tijdens de bijeenkomsten ook contact worden gemaakt, en onderhouden, met medestudenten en docente dr. Threes Smijs. Voor meer informatie over de bijeenkomst of de studiegroep kunt u contact opnemen met Koen Romijn ([email protected]).


29

tentameninf Aanmelden, tentamenperioden en sluitingsdata Aanmelden voor een tentamen doet u door in te loggen in Mijn account in Studieaanbod en te klikken op Mijn tentamenaanmeldingen of door gebruik te maken van een aanmeldingsformulier. Maakt u gebruik van een formulier dan stuurt u de aanmelding voor een computergebaseerd en een regulier tentamen naar de afdeling Tentaminering en certificering in Heerlen. Een aanmelding voor een sys-tentamen stuurt u naar het studiecentrum waar u dit sys-tentamen wilt afleggen. Alleen studenten die in het buitenland een sys- of CBItentamen maken of studenten die behoren tot speciale categorieën (bijvoorbeeld handicap of detentie) kunnen hun sys- of CBI-aanmelding sturen naar de afdeling Tentaminering en certificering in Heerlen. U vindt uitgebreidere informatie hierover op de website www.ou.nl/ tentamen. Tentamenperioden en sluitingsdata: – 4-4 t/m 6-4-2011, sluitingsdatum 9 maart 2011, – 20-6 t/m 22-6-2011, sluitingsdatum 25 mei 2011, – 29-8 t/m 31-8-2011, sluitingsdatum 3 augus tus 2011. De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster. De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster. Tentamensessies individuele tentamens Kijkt u op www.ou.nl/studiecentra voor de individuele tentamensessies in het studiecentrum van uw keuze. Als u zich via www.ou.nl/ mijnaccount aanmeldt voor een individueel tentamen, worden de beschikbare sys- en cbisessies getoond nadat u het studiecentrum heeft gekozen. Samenvallende tentamens Volgens vast beleid van de Commissie voor de examens (CvE) mogen er niet meerdere (regulier schriftelijke) tentamens op één dag afgelegd worden. In uitzonderlijke omstandigheden kan de Commissie hiervan afwijken. Zij beoordeelt dit aan de hand van een schriftelijk, gemotiveerd, verzoek van de student. De CvE kan een hardheidsclausule toepassen voor die studenten die gehinderd worden in hun studievoortgang door het hanteren van drie tentamenavonden. Het kan namelijk voorkomen dat twee cursussen in elke ronde op dezelfde dag worden afgenomen. Neemt u bij dergelijke situaties contact op met de afdeling Service en informatie. Het gaat dan om studenten die in de problemen komen die niet te wijten zijn aan de eigen planning. Mocht u uiteindelijk tot de conclusie komen dat er een aantoonbaar probleem is, dan kunt u een verzoek indienen bij de Commissie. Alternatieve tentamenvorm Tentamens worden afgelegd op de wijze zoals gepubliceerd in de jaarlijks verschijnende studiegids en zoals op de cursussite vermeld. In uitzonderlijke gevallen kan de Commissie voor de examens (CvE) op basis van een schriftelijk, gemotiveerd verzoek van een student besluiten dat die student een bepaald tentamen op 30


een andere wijze dan vastgesteld kan afleggen. De CvE kan tot deze beslissing komen indien bij een student sprake is van een functiebeperking of als een student drie of meer keren met aanwijsbare reden zakt voor een bepaald tentamen waardoor hij of zij gehinderd wordt om de studie op een goede wijze voort te zetten. Voordat de CvE in deze een beslissing neemt, wordt de examinator om een reactie gevraagd. Het oordeel van de examinator weegt bij de beslissing van de CvE zwaar mee. Benadrukt dient te worden dat het een mogelijkheid betreft en geen verplichting voor de CvE is om dit verzoek te honoreren.

B69317/B69817 Financial Decision Making De minimaal te behalen score voor het schriftelijke deeltentamen is per 1 december 2010 verhoogd naar een vijf. De overige tentameneisen zijn onveranderd.

NATUURwetenschappen N43211 Gedrag en effecten van contaminanten Sinds het tentamen van 24 januari 2011 mag u bij het tentamen ook gebruikmaken van een ‘schoon’ Binas tabellenboek, een zakrekenmachine en een ‘schoon’ Engels-Nederlands woordenboek.

Tentamendata uitlopende cursussen en errata Met klem adviseren wij studenten kennis te nemen van de nadere informatie omtrent cursussen die uit het onderwijsaanbod zijn genomen (dan wel gereviseerd) en waarvan de laatste tentamenmogelijkheid plaatsvindt in het academisch jaar 2010-2011. Deze vindt u op www.ou.nl/tentamen > Laatste tentamendata en niet in Modulair. Aanvullingen hierop worden wel vermeld in Modulair. De informatie vindt u ook op de cursussite. Een overzicht van de errata op de studiegidsen vindt u op www. ou.nl/vraagenantwoord.

O22411 Methoden en strategieën voor onderwijsontwerpen De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013.

cultuurwetenschappen

O32431 Het ontwerpen van een onderzoek: scriptieplanning De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013.

C06122 Kunst Sinds het tentamen van 10 november 2010 mag u bij het tentamen ook gebruikmaken van een loep. C17311 Oudnederlandse schilderkunst In het Overzicht stopgezette cursussen 20102011 in de Modulair van juni 2010 is opgenomen dat de cursus uit het cursusaanbod wordt genomen en dat de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus in november 2011 is. Dat is niet juist. De cursus blijft in het cursusaanbod. C19112 Inleiding kunstgeschiedenis Op 5 april 2011 is er een extra tentamenmogelijkheid voor deze cursus.

Informatica T31311 Onderzoeksontwerp voor bedrijfskundige informatica De cursus wordt stopgezet. De laatste inleverdatum voor de opdracht is 31 augustus 2011. T41221 Logica en informatica Het tekstboek dat u bij het tentamen mag gebruiken moet sinds het tentamen van 10 november 2010 ‘schoon’ zijn.

Managementwetenschappen B10111 Onderzoek en presentatie (AV1) De laatste inleverdatum van de opdracht is 30 juni 2011. B65317/B65817 Controlling De minimaal te behalen scores voor de deeltentamens (SDC, AISC en MACC) zijn per 1 december 2010 verhoogd naar een vijf. De overige tentameneisen zijn onveranderd.

Onderwijswetenschappen

O30411 Onderzoeksmethoden voor onderwijsontwerp De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013.

O35411 Project actief leren De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013. O41411 Implementatie van onderwijsinnovaties Er vindt vanaf 15 februari 2011 een kleine verandering plaats in de scoring van Studietaak 4. Lees voor meer informatie de cursuspagina op Studienet.

psychologie S20221 Test- en toetstheorie De tentamenvorm is sinds 20 november 2010 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S30211 Groepen in organisaties De tentamenvorm is sinds 3 januari 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S67321 Klinische psychologie 3: de ambulante praktijk De tentamenvorm is sinds 29 oktober 2010 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

Rechtswetenschappen R64342 Consumentenrecht In het Overzicht stopgezette cursussen 20102011 in de Modulair van juni 2010 en op pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus 30 juni 2011 is. Dat is niet juist. De laatste inleverdatum van de opdracht is 30 september 2011.

afgest

deerden

Cultuurwetenschappen Wo bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen

dhr. W.G. Koster BA, Dronten Afstudeeropdracht: Jheronimus Bosch en zijn helletaferelen. Een analyse van de interpretaties van de hel op de triptieken van Bosch. mw. T. Lange-van der Meulen BA, Castricum Afstudeeropdracht: ’t Is and’re saus, maer al de zelve spijze. Beeldvorming over de poëzie van 16e en 17e eeuwse priesters en predikanten. dhr. T.J.P.M. Lutkie BA, Rotterdam* Afstudeeropdracht: Het denken van Aldous Huxley als voorbode van het modernisme – postmoderisme debat.

betreffende het mislukken van het natievormend beleid van Koning Willem I tijdens het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815-1830. Wo masteropleiding Algemene cultuurwetenschappen

mw. A.M. Boersema-Bremmer MA, Leiden Afstudeeropdracht: De kunstwereld van De Ploeg. Enige aspecten van de waarderingsgeschiedenis van de Groninger Kunstkring De Ploeg, van 1918 tot 1941, met betrekking tot het Groninger Museum en enige andere musea. Informatica Wo bacheloropleiding Informatica

dhr. E.J. Gijsbers BSc, Amsterdam* mw. W.H. Meijer-van der Laan BA, Oude-Tonge Afstudeeropdracht: De pers als unificatiemiddel? Visies op de perspolitiek van koning Willem I (1815-1830). dhr. N.F.A.M. van de Water BA, Breda Afstudeeropdracht: Bosch in Italië. Een analyse van argumenten voor en tegen een reis van Jheronimus Bosch naar Italië. mw. M.H.F. van der Zee-Oonk BA, Borne Afstudeeropdracht: Mislukking door wantrouwen? Analyse van de visies van de historici Kossmann, Aerts, Witte en Rietbergen

dhr. E.J. Razenberg BSc, Roosendaal* mw. M.H. Vuijk BSc, Ter Aar, bedrijfskundige afstudeerrichting Managementwetenschappen Wo masteropleiding Management

dhr. J.C. Houweling MSc, Schoonhoven, keuzevariant Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: Effects of trust and interdependence on relationship commitment. A study within a service supply chain.

mw. M. Klink MSc, Dordrecht, keuzevariant Public Management* Afstudeeropdracht: Structuur en leiderschap binnen een publieke organisatie. Een onderzoek naar de invloed van structuurkenmerken van afdelingen op de leiderschapsstijl en de relatie met ‘gender’. mw. A.T. van der Lee MSc, Deventer, keuzevariant Strategic human resource management P Afstudeeropdracht: Managerial competencies, roles and effectiveness; rater perceptions and organizational measures. mw. H.K.L. Lenaerts MSc, Bornem, België, keuzevariant Marketing and Supply chain management* Afstudeeropdracht: Het gebruik van internet binnen het MKB – een verklarend onderzoek naar de invloed van marktorientatie, motivatie, gedragsnormen en technologie-acceptatie. Wo masteropleiding Accounting and Finance

mw. C.C.A.J.M. van Reij MSc, Amsterdam, keuzevariant Management Control (accounting and control) Afstudeeropdracht: Increasing Consistency. Evaluation of the reliability measurements employed in the branding constellation theme.


31

deerden

mw. A.C. Verkamman MSc, Leiden, keuzevariant Management Control (accounting and control) Afstudeeropdracht: De relatie tussen het gebruik van managementinformatie, de organisatiecultuur en de activiteiten. Wo masteropleiding Strategy and Organization

dhr. M.E. van Wijk MSc, Wateringen Afstudeeropdracht: Kennistransfer binnen de innovatievoucher. Wo masteropleiding Supply chain management

dhr. G.W. Kasper MSc, Staphorst Afstudeeropdracht: De invloed van e-CRM op klanttevredenheid bij retail webshops. mw. N.P. Vermeulen MSc, Genève, Zwitserland Afstudeeropdracht: Governance of complex Procurements. The interplay of Governance Mechanisms in the oil and gas industry. natuurwetenschappen Wo bacheloropleiding Milieu-natuurwetenschappen

dhr. J. Kloppenburg BSc, Zwolle Afstudeeropdracht: Milieu en Gezondheid in het Provinciaal Omgevingsplan Limburg: Vol. 1 Verkenningsnotitie & Vol. 2 Beleidsontwerp Fijn Stof (PM10). dhr. C.J. van Zeil BSc, Velp Afstudeeropdracht: Metingen van cocaïne en metabolieten in afvalwater – Een betrouwbare methode voor de schatting van het cocaïnegebruik?

Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting gezondheidspsychologie

mw. A. Evers-Stephan MSc, Herveld P Afstudeeropdracht: De relaties tussen apathiesymptomen, depressieve symptomen en executieve cognitieve functies bij verpleeghuisbewoners in Nederland. dhr. W.M. Geraedts MSc, Soest Afstudeeropdracht: De invloed van zelfonthulling, zelfwaardering en actief pestgedrag van de adolescent op het verband tussen de opvoedstijl van ouders en het risicogedrag van de adolescent. mw. M.S.J. Meurs-Bel MSc, Zwolle Afstudeeropdracht: Het Effect van een Schrijfinterventie Gericht op Cognitieve Herstructurering op Psychisch Welbevinden bij Verwerking van een Probleem. mw. M.A. Peek MSc, Sneek Afstudeeropdracht: Werkdruk, Existentiële Zingeving en Bevlogenheid bij Gemeenteraadsleden.

dhr. W.T. van der Leij LLM, Langweer Scriptie: Huisbezoek ter controle op naleving van de regels neergelegd in de Wet werk en bijstand ‘tegen de wil van de bewoner’ in het licht van artikel 8 EVRM. Bescherming van het huisrecht. dhr. M.R. Oudenaarden LLM, Capelle aan den IJssel Scriptie: Dubbel werk! Heroverweging na horen in de voorbereidingsfase èn in de bezwaarfase. mw. J.A. Stelt-Launspach LLM, Rijswijk Scriptie: ZBO’s: zelfstandig maar niet alleen. Een zelfstandig bestuursorgaan is nog altijd overheid en dient zich als overheid te gedragen. mw. M. van Veen-Looy LLM, Nunspeet Scriptie: ‘Ik wil mijn kind absoluut niet in die cel hebben!’ Participatie van de ouders in het strafrechtelijk voorbereidend onderzoek. dhr. H.J.G.P. Wolfs LLM, Herderen-Riemst, België Scriptie: Privaatrechtelijke pseudovertegenwoordiging van openbare personenvennootschappen door vennoten. Business Process Management and IT Wo masteropleiding Business Process Management and IT

dhr. G.P. Berger BSc, Utrecht

mw. E.G. van der Ploeg MSc, Bergen op Zoom P Afstudeeropdracht: Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel. Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding, coping, geheugen en executieve functies op de mate van herstel na acht weken revalidatie.

mw. I. van der Glas BSc, Utrecht

Rechtswetenschappen

dhr. J.F. Koppejan BSc, Zevenbergen

Wo bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid

dhr. R.A. Abdoel MSc, Eindhoven Afstudeeropdracht: Criteria voor het verhogen van de acceptatiegraad van ICT -onderzoek en ontwerp van acceptatiemodellen-.

Psychologie Wo bacheloropleiding Psychologie

mw. A.A. Ladenberg BSc, Delft mw. H. Lieshout-Bax BSc, ‘s-Hertogenbosch mw. H.A. Lijphart BSc, Noord-Scharwoude mw. A.J.E.W.M. Puchler-Lucke BSc, Huerth-Burbach, Duitsland mw. M.A. Kuiken BSc, Eelde mw. R.C.W.J. Willems BSc, Barendrecht mw. S.M.P. Wolters BSc, Maastricht Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting arbeids- en organisatiepsychologie

mw. H.M. Uijtdewilligen-Nigg MSc, Breda Afstudeeropdracht: Moderatie van Persoonlijkheidskenmerken op de relatie tussen Seksuele intimidatie op het Werk en Lichamelijke en Psychische Gezondheid.

32

mw. H.A. Verhoef MSc, Voorthuizen Afstudeeropdracht: Bronnen van Emotionele Arbeid Ontwikkeling en Validering van de Sources of Emotional Labor Scale for Educational Settings (SELSES-14).


mw. M.I. Bugel LLB, Eelde mw. S. Rondhuis LLB, Hoek van Holland dhr. P.C. Schouten LLB, Breda dhr. G.P. Smit LLB, Groningen Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheid

mw. J.M. Bossers LLM, Rotterdam Scriptie: Het enquêterecht anno 2010: balans en vooruitblik. dhr. A. el Bouayadi LLM, Amsterdam Scriptie: Aansprakelijkheid voor minderjarigen van veertien jaar of ouder.

dhr. S.P. Fransen MSc, Monster Afstudeeropdracht: De ontwikkeling van sturing en organisatie bij verzelfstandigde ictorganisaties. dhr. M.F.B. Faase MSc, Huizen Afstudeeropdracht: Flexibiliteit binnen een service georiënteerde organisatie bij onderhoud.

dhr. A.W. Winkelhorst MSc, Arnhem Afstudeeropdracht: Performance measurement of the Business Intelligence function. * In Modulair 3 werd de titel van deze afstudeeropdracht foutief vermeld. Ter rectificatie wordt deze opnieuw opgenomen. P Bij deze student werd aan het behaalde getuigschrift de waardering ‘met Lof’ toegekend (gewogen gemiddelde cijfer 8 of hoger, geen cijfer lager dan 7).

dhr. P.A. van Dokkum LLM, ’s-Gravenhage Scriptie: De verplichte urinetest voor militairen. ‘In hoeverre voldoet de verplichte urinetest voor militairen aan de eisen die de artikelen 8 en 14 EVRM en artikel 1 Protocol 12 EVRM stellen ten behoeve van de bescherming van het recht op privacy en het verbod van discriminatie?’

5711040

afgest

dulair nummer 4 4 februari 2011 jaargang 26

Recommend Documents