Wendy bespreekt Gestameld Liedboek
Super helden en anti helden pag
11 >>>
3 >>> | Dennis leest Vossenblond
Elsbeth Louis taarten bakken zonder mixer en gedoe pag 22 >>>
pag
4 >>>
adve rte n ti e
www.kewlox.nl
thema:
pag
b o e k e n k r a n t v o o r n e d e r l a n d e n v l a a n d e r e n • G r a t i s • j a a r g a n g 5 • n u m m e r 9 • o k t o b e r 2 0 1 1 • w w w. b o e k e n k r a n t. c o m
‘Doe eens normaal, man!’
Renate Dorrestein De stiefmoeder pag 7 >>>
Judith Visser Time out
pag
Joe Dunthorne Submarien
pag
8 >>>
13 >>>
Annemarie Gualthérie van Weezel Doe eens normaal, man: het is dé quote uit de Algemene Politieke Beschouwingen. En juist op dat moment verscheen De smaak van de macht van Annemarie Gualthérie van Weezel, waarin ze de vijf nog levende oud-premiers van Nederland aan het woord laat. Hoe anders klinkt de premier van nu? Is de toon veranderd of gaat het om de macht?
verder op pagina 19 >>>
Verder in dit nummer:
Met onder meer:
De absurde werkelijkheid van AnneGine Goemans in Glijvlucht.
pag
5 >>>
de jong en Bakker Bewegen voor beginners pag 21 >>>
Sándor Márai Vrede op Ithaca
>>> pag 3
Mathijs Deen Brutus heeft honger
>>> pag 7
Ingrid Oonincx Botsing
>>> pag 8
Anne Holt Hartslag
>>> pag 9
Losse delen Strips Win een boek
pagina 2 pagina 16 pagina 23
a dv e rt e nt i es Kijk op pagina 16 voor meer informatie. www.kasteelgroeneveld.nl
Stem Swaab!
A l me er dA n 225 .00 0 e x v erk och t
www.nSpubliekSprijS.nl PaPerback € 24,95 e-book € 19,95 meer informatie uitgeverijcontact.nl
1
LOSSE DELEN
www. b o e k e n k r a n t. c o m • o k t o b e r
Heeft u opmerkelijke feiten of bijzondere wetenswaardigheden rondom boeken te melden? Wilde u altijd al een boze brief schrijven, maar wist u niet aan wie? Losse delen plaatst niet alles, maar ontvangt wel graag uw post.
nederland top 3
2011, week 39
Dick Swaab – Wij zijn ons brein. Van baarmoeder tot alzheimer. contact – € 24,95 Wat gebeurt er als je verliefd bent en wat als alzheimer toeslaat. Ons brein van geboorte tot dood.
[email protected]
Máxima meets Borges
Prinses Máxima heeft het eerste exemplaar van Alle gedichten van de Argentijnse dichter Jorge Luis Borges in ontvangst genomen. Het is in het Nederlands en in het Spaans. Lekker facil.
Premier League
De smaak van de macht heb ik voor het eerst enkele dagen geleden geproefd. Mijn verwachtingen waren neutraal. Ik heb aangetrouwde (en weer gescheiden) familie in de Tweede Kamer zitten, maar veel meer affiniteit dan dat heb ik eigenlijk niet meer met de politiek. Dacht ik. Want tijdens het lezen van het boek over de oud-premiers, bleek dat ik toch heel wat sterke beelden in mijn hoofd heb, die met deze persoonlijke portretten flink zijn verrijkt. Ik dank K.H. Annemarie Gualthérie van Weezel dan ook voor mijn politieke renaissance. Behoorlijk wat boeken spelen er dit keer mee in de premier league. Glijvlucht, bijvoorbeeld, Gestameld liedboek, Vrede op Ithaca, Brutus heeft honger, Het lot valt altijd op Jona, afijn, zo’n beetje alle boeken in deze oktobereditie. Met enige spijt hebben we ze niet de ruimte en aandacht kunnen geven die ze verdienen. Uitbreiding naar 24 pagina’s heeft daar iets, maar niet voldoende, aan veranderd. Laat ik het compliment directer maken: wat een boel goede titels zijn er weer! Siebe Huizinga hoofdredacteur
Verstuur dit boek als covercard www.covercards.nl
Paulo Coelho – Aleph De Arbeiderspers – € 18,95 Persoonlijke roman over een man die door een geloofscrisis tot spirituele groei komt.
Beeldverhaal op de buis
Vanaf zaterdag 29 oktober komt de VPRO met een nieuwe, achtdelige serie over strips: ‘Beeldverhaal’. Presentator Jean-Marc van Tol, geestelijk vader van Fokke & Sukke, neemt je mee in de wereld van de strip. Van Suske & Wiske tot Jan, Jans en de kinderen en van Superman tot Astroboy.
Isabel Allende – Het negende schrift van Maya Wereldbibliotheek - € 19,90 De negentienjarige Maya wordt door haar oma met een leeg schrift naar een Chileens eiland gestuurd om te ontdekken wat ze in het leven wil.
De papieren man stopt ermee
De papieren man van Dirk Leyman en Hans Cottyn is na vijf jaar met haar literaire berichtgeving gestopt. De papieren man werkte samen met NRC Boeken. De website won in 2009 de Dutch Bloggie voor beste literaire site.
Suske en Wiske en de Beue Belg?
De Boekenkrant geeft een overzicht van de 3 meest verkochte boeken in de eerste week van de maand van uitgave van de krant. Bron: Stichting CPNB. De Stichting CPNB stelt De Bestseller 60 samen op basis van door de Stichting Marktonderzoek Boekenvak / GfK Benelux Marketing Services verzamelde verkoopgegevens van meer dan 900 Nederlandse boekwinkels.
vlaanderen top 3
De Belgen zouden hun striphelden Suske en Wiske beu zijn, en de oplage is de afgelopen (zeventien?) jaren gedaald. Voor alle duidelijkheid: Suske en Wiske is met bijna 1,4 miljoen albums de best verkochte stripreeks in de Lage Landen. In 66 jaar zijn er meer dan 200 miljoen albums verkocht.
2011, week 39
Help, de keukenmeid
Van Nispen tot Sevenaer naar Deventer
Sofie Dumont - Goe gebakken Linkeroever Uitgevers € 19,95 Alle recepten uit het succesvolle VT4-programma Goe gebakken nu verzameld als culinaire uitgave. Bakken is hipper dan ooit en Sofie Dumont zal het je leren. Een boek boordevol pretentieloze en simpele bakrecepten!
In memoriam
Wereldbibliotheek, ISBN 9789028424258, prijs € 18,90
De Nederlandse stripauteur Minck Oosterveer, bekend van reeksen als The Unknown, Nicky Saxx, Storm en Ronson Inc is zaterdag 17 september 2011 overleden. Oosterveer kreeg dit jaar nog de prestigieuze Stripschapprijs voor zijn oeuvre. Hij kwam om het leven bij een ongeval. Oosterveer werd 50 jaar.
Jeroen Meus - Dagelijkse kost Van Halewyck - € 19,95 Het tweede boek van Dagelijkse Kost bundelt opnieuw een mooie mix van gerechten voor jong en oud. Makkelijk bereid, eenvoudig geserveerd, maar bovenal (h)eerlijk en smaakvol. De foto’s zijn van Studio Verne. Jeroen Meus - Dagelijkse kost Van Halewyck - € 19,95 Een goed boek, een goed, degelijk, lekker en verstandig boek, dat is Jeroen Meus’ Dagelijkse Kost. – Onno Kleyn.
De CPNB Film- en Literatuurpublieksprijs, de prijs voor de beste boekverfilming, is dit jaar gewonnen door ‘The Help’. In Nederland is het boek uitgegeven onder de titel Een keukenmeidenroman. Lezen, eh, kijken dus.
De landelijke finale van de Boekenweek 2012 vindt niet in Amsterdam plaats, maar in Deventer. Volgens CPNBdirecteur Eppo van Nispen tot Sevenaer wordt de week zo nóg meer een landelijk evenement.
Daniël Rovers, Walter,
2011
boekenkrant tIp 3
2011, week 39
Mathijs Deen - Brutus heeft honger Thomas Rap - € 16,50 Prachtige miniatuurtjes waarmee Mathijs Deen zijn historische personages betrapt op een ontworteld moment in hun leven. Echt mooi! Sándor Márai - Vrede op Ithaca Wereldbibliotheek - € 24,90 Voor wie de Odyssee heeft gelezen en werd gegrepen door zijn zang. Een fantastisch vervolg op het oud-Griekse heldendicht.
Rikkie Degenaar en wie?
2
Dit is Rikkie. Naast haar zit Isabel. We wilden deze foto in een eerdere Boekenkrant afdrukken, maar dat lukte niet. Daarom, speciaal voor Isabel, alsnog de foto!
Jane Hornby - Wat te koken & Hoe ’t te koken, Uitgeverij Thoth - € 29,90 Echt een handig kookboek om op eenvoudige en snelle wijze heerlijke gerechten te bereiden. Stap voor stap, hap na hap. Prima!
Voor meer boekentips: www.boekenkrant.com
oktober
2011 •
LITERATUUR
www. b o e k e n k r a n t. c o m
bespreking
poëzie
Erwin Mortier
Foto Lieve Blancquaert
Afscheid zonder verlies In Gestameld liedboek (ondertitel: Moedergetijden) zet Erwin Mortier zijn dementerende moeder neer op ontroerende en vooral onovertroffen wijze. Geen roman, wel een portret van hoe de sluimerende ziekte zijn intrede doet, hoe ze aftakelt en zienderogen verdwijnt. Over vergeten en herinneren, hangen tussen leven en dood… Door Wendy Claes Erwin Mortiers moeder lijdt sinds haar 58e aan Alzheimer. Een van de ergste ziektes ter wereld, zoals hijzelf schrijft. Gestameld liedboek is een neerslag van zijn dagboeknotities. ‘Gestameld’ omdat haar woordenstroom stokt en ‘liedboek’ omdat zijn moeder muzikaal was en in een koor zong. Uiterst nauwkeurig schetst hij een beeld van iedere fase van het ziekteproces, van de eerste symptomen: haar woordenschat die wegvalt, over de vertwijfeling en depressieve buien tot de totale ontreddering. Zo integer als alleen een zoon zijn moeder kan neerzetten. In afgewogen woorden ventileert Mortier zijn observaties, herinneringen, levensvragen en angsten: “Kan ik niet meteen op een woord komen, dan denk ik: het is begonnen.” De ziekte spaart niemand, maar ontbloot tevens de sterke familiebanden. Even teder als ruw, hartver-
scheurend doch troostend, want er is ziekenzorg, onvoorwaardelijke liefde en de schoonheid van taal. Gestameld liedboek doet de grens tussen poëzie en proza vervagen. Het is geen mooi omlijnd verhaal, wat hij als natuurlijk aanvoelde, maar net zoals de ziekte verbrokkeld en onaf. Een tweestrijd tussen liefdevol zorgen en dood wensen; rouwen, hoewel ze er nog is: “Wij zijn het, die voortdurend afscheid nemen, van iemand die er nog is en ook weer niet.” ... “Er komt een punt waarop we zullen moeten besluiten om het lijden op te heffen. Het klinkt zakelijk, maar wanneer het moment zich aandient zal het niettemin een afschuwelijke beslissing zijn, of wie weet, wie weet een verlossing.” Mooi, moedig en aangrijpend, maar vooral sterk hoe Erwin Mortier de essentie van zo’n ernstig onderwerp vat. Hij schreef van zich af: “Hierover kunnen schrijven heeft mijn leven als mens en schrijver gered.” Met Gestameld liedboek overtreft de schrijver zichzelf. Hij levert opnieuw een meesterwerk af, na het alom geprezen Godenslaap. “Dit boek dient als het laatste mooie kleed voor mijn moeder”, aldus Mortier. Erwin Mortier, Gestameld liedboek, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 6409 9 (€ 17,90)
a d v e r t e nt i e
NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 6 NUMMERS VOOR € 15.
Ja,
ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 6 nummers voor € 15,inclusief bezorgkosten
Naam Straat Postcode Land e-mail Handtekening
: : : : : :
Plaats
Stuur deze bon naar : Boekenkrant Visschersplein 160 3511 LX Utrecht Nederland
we smeden geen plannen, warmen ons aan woorden zonder verhaal. ze klinken als komen ze ketsend van de sterren gevallen. we herhalen elkaar liever en liever: ogen vonken, handen laaien op, elke aanraking druppelt op een hete plaat. wij, volmaakt in de navel, kneden het heden tot een lome kat met zeven levens. Uit: Sylvie Marie, Toen je me ten huwelijk vroeg, Uitgeverij Podium, ISBN 978 90 575 9467 0 (€ 15,00)
uitgelicht
Vrede op Ithaca
‘Vertel mij, Márai, over die man, die slimmerd, die heel veel rondzwierf, nadat hij de imposante stad Troje verwoest had.’
Ulysses (de Latijnse naam van Odysseus) keert na vele omzwervingen terug op Ithaca. Het is tien jaar na het einde van de oorlog om Troje en de thuiskomst bij zijn trouwe echtgenote Penelope is het welverdiende loon van de veelbeproefde krijgsheer. En daar, waar het oud-Griekse heldendicht over Ulysses eindigt, begint het boek van Sándor Márai. Maar van het zo veelbezongen Homerisch heldendom blijft weinig over. In de veelzeggende voorzang drijft het zwerk al op de lezer af: Ineens werd hij bang. De kracht week uit zijn ledematen – Hij kreunde. Hij vreesde zijn thuiskomst op Ithaca. Vrede op Ithaca is geschreven vanuit het perspectief van de verwanten van Ulysses. Penelope, zijn vrouw, schrijft de Eerste Zang. De trouwe echtgenote schrijft over haar lange wachten, haar overspel en jaloezie. En natuurlijk schrijft ze over hem, de Held. ‘Maar in werkelijkheid kan ik niet weten hoe hij was, want ik was slechts zijn vrouw’, besluit ze.
De Tweede zang komt van Telemachus, hun zoon. Hij reist zijn vader achterna om hem beter te leren kennen en schept zo een tweede Odyssee met eigen avonturen. ‘Maar,’ zo eindigt zijn zang, ‘in werkelijkheid kan ik niet weten hoe hij was, want ik was slechts zijn zoon.’ De Derde Zang is uit monde van Telegonus, zoon van Ulysses en Circe, godin van de dood. Ook hij is een zwerver, maar dan van vrouw tot vrouw, zijn vader zoekend en mijdend – tot hij hem vindt en dood. ‘Maar in werkelijkheid kan ik niet weten hoe hij was, want ik was slechts zijn moordenaar.’ Ulysses sterft in de armen van Penelope, Telegonus trouwt met haar en Telemachus krijgt een relatie met Circe, de moeder van Telegone. Het Griekse drama is compleet. De nazang die volgt is van Sándor Márai zelf, wiens leven vol omzwervingen was en dat eindigde toen hij, oude man, zichzelf ervan in eenzaamheid beroofde. In de mythologie, schrijft Márai, bestaat geen tijd. En dat bewijst hij met Vrede op Ithaca. Sándor Márai, Vrede op Ithaca, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2418 0 (€ 24,90). Vertaling: Frans van Nes
3
LITERATUUR
www. b o e k e n k r a n t. c o m • o k t o b e r
bespreking
Vossenblond Voor haar eerste roman bij uitgeverij Querido trekt Rascha Peper nogal wat uit de kast. Een stevige portie aaneengeknoopte verhaallijnen, wat lessen in archeozoölogie en een scherp observerende hond op de koop toe. En dat alles binnen 255 pagina’s over de eeuwigdurende verbondenheid tussen liefde, lust en dood. Bij zoveel ambitie is het niet verwonderlijk dat Rascha Peper zich hier en daar wat vergaloppeert.
Door Dennis Smits Als Pepers nieuwe roman iets heeft opgeleverd, dan in ieder geval een mooi neologisme. Vossenblond. Die prachtige titel slaat op de kleur haar van escortgirl Vera, die het leven van archeozoöloog en workaholic Walter Tervoort op zijn kop zet. De twee komen met elkaar in contact als Walters ‘vaste’ prostituee, de volkse Trudy, hem in de steek laat. Vanaf de eerste ontmoeting raakt Walter volledig in de ban van de
column
intelligente, zelfverzekerde en, uiteraard, mysterieuze Vera en al snel wil hij niets liever dan haar redden uit de klauwen van het oudste beroep ter wereld. Werkverslaafde vijftiger wordt verliefd op jonge prostituee en probeert haar uit het vak en voor zichzelf te winnen. Bijster origineel kun je die verhaallijn niet noemen, net zoals de ontdekking dat Walter en Vera een gemeenschappelijk verleden hebben, niet echt als een verrassing komt. Wat Vossenblond zijn karakter geeft, is het spel dat Rascha Peper speelt met verleden en toekomst. Wat er in het verleden gebeurd is, geeft ze maar mondjesmaat prijs en wat er nog staat te gebeuren wordt helemaal in het ongewisse gelaten. Weet Vera nou wel of niet wie Walter is en kenden ze elkaar alleen oppervlakkig of is er meer aan de hand? En komt Vera nog terug uit Aberdeen, waar ze voor haar studie naartoe is gereisd, nadat ze haar hond Duvel bij Walter heeft achtergelaten? Peper laat nogal wat vragen onbeantwoord. De aanwezigheid van hond Duvel is misschien wel het meest geraffineerde element van de roman. Het beest speelt
Weg
overtocht ooit gedaan’, gaat hij verder, Ze zitten op een terras in een zijstraat en hij knikt overtuigend voor zich van de Antwerpse Meir, en ze eten uit. ‘Maar pa, wat zegt ge nu toch, ge pannenkoeken. Dat wil zeggen: zij eet zijt nog nooit verder dan Frankrijk een pannenkoek, en die van hem heeft geweest.’ ze met suiker bestrooid, opgerold en in Zo praten ze een hele tijd door. stukjes gesneden. Heel af en toe stopt Zij doet haar best om te lachen met hij, moeizaam, een stukje pannenkoek zijn geheugen vol gaten, en verstopt in zijn mond. Het kauwen duurt lang. op die manier ook haar gêne ten De man heeft gele vingers. Zo geel als opzichte van de andere klanten van ik ze nog nooit heb gezien; de kleur het eethuis. In haar ogen blijft de neigt naar oranje - na aanraking met warmte afwezig die de meeldraden van normaal bij lachen lelies kunnen je vingers thuis hoort. Haar ook zo uitslaan. Hij inspanningen zijn aanrookt meer sigaretten doenlijk. dan dat hij hapjes van Hij duwt zijn bord – zijn pannenkoek neemt. met nog een halve De man is oud. Vanaf pannenkoek – van zich een bepaalde leeftijd weg, en diept uit zijn is het moeilijk om binnenzak een boek ouderdom op jaren in te tevoorschijn. Het is schatten. Hij staat dicht een reisgids: ‘Australië bij het graf, de urne is met de rugzak,’ en aan dat tegenwoordig. de beduimelde kaft te De vrouw tegenover zien heeft het boek al hem is zijn dochter. een lange reis gemaakt. Middelbare leeftijd een Hij bladert in het boek, eind voorbij. Ze spreekt en spreidt op zijn bord opgewekt; je hoort dat Foto: Tom van Nuffel tergend traag de landze daarvoor haar best kaart van Australië uit. ‘Het is goed, moet doen. Het is de gemaakte opgepa’, zegt zij, en ze trekt het bord onder wektheid van iemand die de moed al de landkaart vandaan. heeft verloren. Ze praat met hem. Over ‘Zullen we dan deze namiddag maar haar zus - zijn andere dochter. En hij naar Mia in Australië gaan?’ vraagt waar die nu woont. En zij zegt: De man lacht nu. Zijn gele vingers ‘Maar in Brussel, dat weet je toch. En strelen het boek. hij zegt: ‘Het is warm in Australië, Later stopt hij het weer in zijn binnenze had nooit naar Australië moeten zak. Die bevindt zich ter hoogte van trekken.’ ‘Ons Mia is nooit Australië zijn hart. geweest, pa, hoe kom je daar toch bij’, zegt zij nu weer. ‘Met de boot naar Margot Vanderstraeten Australië is een lange reis, ik heb daie
4
2011
uitgelicht een cruciale rol in de toenadering tussen Walter en Vera. Rascha Peper waagt het zelfs om Duvel na ieder hoofdstuk sprekend op te voeren, als het ware het voorafgaande beschouwend. Een leuk experiment, maar het taalgebruik en de gedachtegangen van de hond zijn té menselijk om het als geslaagd te kunnen bestempelen. Duvels rol in de het verhaal is veel beter uitgewerkt, zeker vanaf het moment dat Vera naar Schotland is afgereisd. Duvel vult de leegte op die Vera achterlaat. Duvel wórdt Vera. Overal waar Walter gaat, gaat Duvel. Toch blijft het allemaal wat drijven op de oppervlakte. Er is net iets te eenvoudige symboliek. De archeozoöloog graaft net zo in zijn verleden op zoek naar de waarheid als dat hij in de grond graaft naar botten, zoals ook de hond in Walters teilen in de tuin graaft. Het is wel erg makkelijk te doorgronden. Teveel verhaallijntjes zijn er ook. Walters onopgeloste en wat al te toevallige zoektocht naar de maker van de paardrijfoto’s, de curieuze affaire van de schoonvader van Walters collega; ze leiden af van de essentie van Vossenblond: het gedeelde verleden en de mogelijk gedeelde toekomst van de drie-eenheid Walter-Vera-Duvel.
Half mens
Half mens is de eerste hele roman van Maartje Wortel, gelauwerd voor haar korte verhalen. Met afstandelijkheid en mededogen schrijft ze over twee dolende zielen, overgeleverd aan hun eigen en elkaars obsessies. Michael Poloni is een 41-jarige Mexicaan die in Los Angeles woont. Een schijnbaar normaal bestaan. Tot hij op een zaterdagmiddag in een taxi zit die een Nederlands meisje aanrijdt. Dat meisje is Elsa Helena van der Molen. Haar leven bestaat vooral uit een alfabet aan jongensnamen bij elkaar zoenen. Tot ze die zaterdagmiddag met de fiets naar de universiteit gaat en wordt aangereden door een taxi. Een been moet worden afgezet. Het is het begin van een reeks dramatische en hilarische gebeurtenissen, waarbij de Mexicaan en het meisje in elkaars armen worden gedreven. Wat een mooie romance lijkt, krijgt een verbijsterend slot. Maartje Wortel kreeg voor haar verhalenbundel Dit is jouw huis de Anton Wachterprijs 2010 voor het beste literair debuut. Maartje Wortel,
Rascha Peper,
Half mens, Uitgeverij
Vossenblond,
De Bezige Bij,
Uitgeverij Querido,
ISBN 978 90 234 6439 6
ISBN 978 90 214 4015 6
(€ 18,50)
(€ 19,95)
adve rte n ti e
BOEKENTIP
VAN DE MAAND
HALF JONGEN, HALF GOD…
EEN ECHTE HELD! WWW.BOEKERIJ.NL Adv. Percy
[email protected] 1
01-07-11 11:33
oktober
2011 •
LITERATUUR
www. b o e k e n k r a n t. c o m
interview
De absurde werkelijkheid van Anne-Gine Goemans In Glijvlucht is de absurditeit ontleend aan de werkelijkheid. De jongen Gieles woont met zijn vader, oom en een stel ganzen naast een drukke landingsbaan. Moeder is weg en Gieles bedenkt een heldenplan om haar thuis te krijgen. Of gaat Glijvlucht over veel meer dan dit?
van nu ook vrijwel niets meer is terug te vinden. Maar het landschap vormt ons en maakt ons tot wie we zijn. Zetten we het landschap teveel naar onze hand en wordt het allemaal te uniform, dan raken we ook zelf de weg kwijt. Het is nodig om je thuis te kunnen voelen.’
‘Glijvlucht gaat over eenzame zielen die naar aandacht hunkeren. Over liefde en heldendom. De personages wilde ik sympathiek houden, en dan vooral Gieles, het jongetje, en de dikke man met wie hij bevriend raakt. Zodat je bij hem, deze Super Waling, ook kan begrijpen waarom hij zo is geworden als hij is, met overgewicht. Maar je mag het ook een coming of age boek noemen, of een actueel boek, gezien het vergassingsdrama met de ganzen,’ aldus Goemans.
Glijvlucht is licht absurdistisch en toch ontleend aan je eigen werkelijkheid. ‘Inderdaad, want met een nieuwe landingsbaan kreeg ik plotseling een snelweg boven mijn hoofd. Mijn eerste impuls was om te vertrekken, maar dankzij mijn manier van kijken en relativeren kon ik afstand nemen van de nieuwe situatie. Ik ben erg van de research en ging vragen en praten. En ik vroeg me af: hoe is het voor iemand die direct aan een landingsbaan woont? Glijvlucht is hieruit ontstaan.’
Bert Wagendorp, schrijver en journalist, roemt Glijvlucht onder meer als een roman met betoverende hoofdpersonen, Italiaanse zonnigheid, Spaanse melancholie en subtiele humor. Hoe oordeel je zelf? ‘Maarten ’t Hart noemde mijn eerste roman Ziekzoekers verfrissend. Ook voor Glijvlucht geldt dat, denk ik. Thema’s mogen voor mij zwaar en heftig zijn, zolang ze maar met enige relativerende humor worden behandeld. Ik ben van nature heel erg van de zelfspot. Daar moet ik mee oppassen, want ik mag ook wel trots zijn op de dingen die ik doe. Maar humor relativeert en ik zie vaak het absurde van een situatie in. Ik hou zelf veel van Amerikaanse boeken. Freedom, bijvoorbeeld, van Jonathan Franzen, waarin het landschap een belangrijke rol speelt. Dat geldt voor Glijvlucht ook. Op die manier is het misschien een Amerikaans boek?’ Op welke wijze speelt dat landschap een rol? ‘Het absurde is dat Gieles ganzen houdt, vlak naast de landingsbaan. En zijn vader heeft tot taak het vliegverkeer tegen de vogels te beschermen. De problemen die we nu hebben met de ganzen komt voort uit de landschapsgeschiedenis. De vogeltrek was er eerder dan de landbouw of de vliegroutes. Die kracht van de natuur en het landschap onderschatten we. In Glijvlucht laat ik Super Waling vertellen over het landschap. Hij refereert dan aan Willem van Toorn, die veel over dit thema heeft geschreven. Wanneer je als auteur bovendien goed kijkt naar de grond en het land, dan maakt dit de personages sterker. Daarom wilde ik de geschiedenis van de inpoldering in mijn boek hebben, geschreven vanuit de moddervette Super Waling. Die geschiedenis is zo mooi…’ Waar je in de polder toch weinig meer van ziet… ‘Inderdaad. Spaarndam, waar ik woon, ligt ingeklemd tussen Haarlem en Amsterdam. In enkele jaren, een fascinerend hoog tempo, is het gebied verstedelijkt. In een vergelijkbaar hoog tempo is de poldergeschiedenis uit ons leven verdwenen. Na de inpoldering ontstond er een agrarische gemeenschap waar-
Ziekzoekers speelde ook in het polderlandschap, maar Glijvlucht komt over als een ‘vollere’ roman. Zie je zelf de verschillen? ‘Bij Glijvlucht begreep ik nog beter hoe ik een roman moest maken, en daardoor durfde ik meer. Zo was ik bij Ziekzoekers bang dat het verhaal saai zou worden. Als schrijfster en persoon was ik onrustiger, en daardoor werd het verhaal springerig. Nu durfde ik bij het jongetje Gieles te blijven en de diepte in te gaan. Personages als Gieles en Super Waling, de dikke man in de rolstoel, zijn hierdoor
‘Glijvlucht gaat over eenzame zielen die naar aandacht hunkeren. Over liefde en heldendom.’ veel sterker. Ook kon ik vreemde scènes aan het verhaal toevoegen, zonder de vrees dat ze ongeloofwaardig zouden zijn. En de historische delen over de drooglegging durfde ik “uit te diepen”. De inzichten van mijn eerste boek combineerde ik met het enorme plezier van het schrijven. Ik schreef Glijvlucht met het zelfvertrouwen dat ik had ontleend aan het winnen van de Anton Wachterprijs. Die prijs rechtvaardigde naar mijn gevoel mijn schrijverschap.’ Anne-Gine Goemans,
Anne-Gine Goemans adve rte n ti e
De ZOMBIE-BeStSeller vaN DIt momeNt
WALKING
DEAD Nu ook alS tv-SerIe BIj FOXLIFE
Glijvlucht, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1006 5 (€ 19,90)
Dit artikel is onderdeel van de Groeneveldreeks over landschapsliteratuur
BOEK 9: ISBN 978-90-5885-652-4 BOEK 10: ISBN 978-90-5885-653-1
silvesterstrips.nl
5
a dv e rt e nt i e
PETER BUWALDA Winnaar Academica Literatuurprijs 2011 Nominaties AKO Literatuurprijs , NS Publieksprijs , Libris Literatuurprijs , Gouden Strop , KANTL Proza Prijs
‘Een staande ovatie.’ ***** –
‘Verbluffend.’ –
‘Subliem.’ – ns publieksprijs 2011
Stem Peter Buwalda www.nspublieksprijs.nl
‘Eindelijk weer een boek dat net zo lekker is als Joe Speedboot.’ – ‘Het beste Nederlandse debuut van dit jaar.’ – ‘Het schrijfplezier spat van elke pagina.’ ***** – ‘Verbijsterend vakmanschap.’ – ‘Een nauwelijks in te tomen verteltalent.’ – ‘En wammes, opeens is daar een schrijver met een debuut dat inslaat als een meteoriet.’ ***** – .
De Bezige Bij 6
©
‘Weergaloos.’ – ⁄
oktober
2011 •
LITERATUUR
www. b o e k e n k r a n t. c o m
interview
De stiefmoeder Les één voor de geslaagde stiefmoeder: kijk de andere kant op en beeld je vooral niet in dat je eigen ideeën over opvoeden (zoals ‘Ik ben hier de baas’) iets zouden kunnen bijdragen. Renate Dorrestein schreef De stiefmoeder, een boek over de illusie van een knip-en-plakwerkgezin. Claire Paagman, haar man Axel en zijn zestienjarige dochter Josefien vormen een hecht en bijna echt gezin. Dan vertrouwt Josefien haar stiefmoeder een geheim toe. En juist vanaf dat moment, wanneer Claire denkt dat ze er helemaal bij hoort, gaat het volledig mis... De stiefmoeder is een humoristisch boek, maar ook een met een harde realiteit: het samengesteld gezin is als los zand… ‘Als onderdeel van een samengesteld gezin ben je in feite niks van elkaar. Het is een essentieel verschil met het biologische gezin en ouderschap, waar iedereen een bloedband heeft. Dat verschil vormt voor veel stiefmoeders een valkuil: ze denken dat ze een moeder zijn. Maar alle blijken van vertrouwen en intimiteit zijn voorwaardelijk. En de partner, in dit geval de vader, zit altijd tussen twee werkelijkheden in: die van de liefdesband en die van de bloedband. Welke van de twee is uiteindelijk sterker? Je hebt dan misschien een gezellig en hecht stiefgezin, maar als er druk op de ketel staat, kan de zaak anders komen te liggen.’ Je spreekt over de partner. En de positie van het kind dan? ‘Drama van het kind in een samengesteld gezin is de intrinsieke loyaliteit aan de biologische ouders. Het kind wil maar één ding: dat de ouders weer bij elkaar komen. Je vader heeft een andere vrouw dan je moeder geprefereerd, dat levert een heel pakket aan omstandigheden op.’ Zelf ben je toch ook stiefmoeder? ‘Stiefmoeder light, zo noem ik mezelf. Mijn man heeft een dochter, maar ik heb nooit met haar samengewoond. Dan had het onderwerp ook te dicht bij me gestaan en had ik er niet over geschreven. Nu is mijn roman volstrekt fictief, maar je moet natuurlijk altijd wel een beetje weten hoe het voelt. Mijn boek gaat ook over wat elke stiefmoeder heime-
Illustratie A . Borst
lijk wenst. Claire denkt op een gegeven moment: als jullie besluiten mij te willen zien als de boze stiefmoeder, dan kun je het krijgen ook!’ Voorheen schreef je juist over bloedbanden, nu over stiefmoederschap. Waarom? ‘Omdat ik plotseling besefte er nooit over te hebben geschreven. Gezinssituaties zijn aantrekkelijk, omdat je samen leeft in een snelkookpan. Er zijn spanningen, machtsgeschillen, maar je zit met elkaar aan de ontbijttafel en moet altijd samen door. De stiefmoeder heeft veel boosaardige connotaties, wat het voor mij extra interessant maakte. Dat geeft een ingebakken conflict en conflict is de brandstof van de literatuur.’ Maar is liefde niet een bindende factor in álle gezinnen? ‘Liefde kan de werking van de hersens tegengaan. Het is een soort magisch denken, een zinsbegoocheling. In het geval van een knip-en-plakwerkgezin maakt liefde ons wijs dat er sprake is van eensgezindheid. Pas als het stormt, merk je op welk fundament je staat.’
a d v e r t e nt i e
Renate Dorrestein, De stiefmoeder, Uitgeverij Podium, ISBN 978 90 575 9460 1 (€ 17,50)
column
Rouw
Er verscheen bij mijn weten geen enkele slechte recensie over Tonio, de vuistdikke ‘requiemroman’ die A.F.Th. van der Heijden schreef naar aanleiding van het verongelukken van zijn enige kind. Dat verbaasde me op voorhand ook niet: Adri van der Heijden is een geweldige schrijver, met ruime ervaring in het gedenken van overleden dierbaren. Ik begon vol verwachting aan het boek, en de eerste paar honderd pagina’s raakte het me vol. Alles wat je van literatuur verwacht, en dan tragisch genoeg ook nog uit het leven gegrepen. Joost Zwagerman schreef in de Volkskrant een mooi stuk over het boek, toen hij ook nog maar ergens halverwege was. Hij deelde een in mijn ogen terechte sneer uit aan Connie Palmen, die alle rouw als vergelijkbaar zou hebben bestempeld. Wat vreemd is in het licht van haar eigen boek over de dood van haar geliefde Ischa Meijer, I.M. Zwagerman refereerde ook aan dat andere grote boek uit de recente Nederlandse literatuur over het gruwelijke verlies van een kind, Schaduwkind van P.F. Thomése. En toen realiseerde ik me dat dit laatste boek me dieper had geraakt dan Tonio of I.M. Zonder dat ik de reden daarvoor paraat had. Ik heb geen idee hoe lang Thomése er over deed om het verlies van zijn kind
in de literaire vorm van Schaduwkind te krijgen. Maar mijn gevoel zegt dat het langer duurde dan bij A.F.Th. Dat zijn rouwproces verder was, en doorleefder ook. Wat literatuur meerwaarde geeft ten opzichte van studieboeken is zowel bij Tonio als Schaduwkind als I.M. voor iedere lezer helder. Voor mij als professional is het echter nogal verwarrend dat het beloop van rouwprocessen zo anders beschreven wordt dan ik het theoretisch geleerd heb. Psychotherapeuten leggen altijd uit dat er minstens twee jaar nodig zijn om ingrijpende gebeurtenissen als het verlies van een kind met enige afstand te kunnen bekijken. En dat je door welomschreven fasen heen gaat, zoals omschreven door de beroemde psychiater Kübler-Ross: ontkenning, boosheid, onderhandelen en vechten, depressie en aanvaarding. Om daar doorheen te komen kan voor jezelf schrijven helpen. Maar of het publiceren van een literair werk het rouwproces goed doet, waag ik te betwijfelen. Ergens in de tweede helft van Tonio lijkt het rouwproces te stagneren. Ik wil ook weten hoe het jaren later gaat met het rouwproces van Thomése, Palmen en Van der Heijden, in de fase van de aanvaarding. Bram Bakker is psychiater, schrijver en columnist.
nieuwe titels Brutus heeft honger
Met speels gemak betrapt Mathijs Deen in zijn miniatuurtjes historische personages op een ontworteld moment in hun leven. In enkele zinnen weet Deen een wereld op te roepen waarin historische gebeurtenissen in een ongewoon licht komen te staan.
Mathijs Deen, Brutus heeft honger ,
Uitgeverij Thomas Rap, ISBN 978 90 600 5821 3 (€ 16,50)
De mond vol vogels
Een ondermaatse kroegbaas bedient zijn klanten, terwijl zich achter hem in de opslagruimte iets eigenaardigs afspeelt; vrouwen in bruidsjaponnen bundelen hun krachten op een donkere weg; een eerlijke, gekke arbeider spit een kuil alsof hij naar de wortels van de aarde graaft … De wereld van Samanta Schweblin is een zonderlinge, vol vermoedens en vragen. En de lezer speelt een rol in het oplossen van de raadsels die elk verhaal opwerpt.
Samanta Schweblin, De mond vol vogels, Uitgeverij Maarten Muntinga,
Het lot valt altijd op Jona
Op een donderdag wordt Jonas Zomer door zijn ouders het kinderziekenhuis binnengedragen. Zijn moeder Sandra blijft dag en nacht aan zijn zijde en begint het ziekenhuis meer en meer te zien als een levend wezen, een monsterlijke walvis die haar en haar zoon heeft opgeslokt. Mark Boog, Het lot valt altijd op Jona, Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6320 5 ( € 19,90)
Memo’s aan een nietbestaand lief
Een man en een vrouw brengen uren door in een vogeluitkijkpost. Ze stoken de kachel op, praten, en tellen vogels voor het archief. De vrouw zoekt woorden bij heden en verleden, terwijl ze zich steeds meer afvraagt wie de man tegenover haar eigenlijk is… Welke taal gebruik ik als ik verliefd ben? Welke woorden passen bij een intens gemis? Wat betekent veiligheid, en hoeveel kilo weegt dat? Marinet Haitsma, Memo’s aan een
ISBN 978 90 583 1559 5 (€ 18,95)
niet-bestaand lief, Compaan Uitgevers,
Vertaling: Elvira Veenings
ISBN 978 94 903 7422 8 (€ 19,90)
7
spanning
www. b o e k e n k r a n t. c o m • o k t o b e r
interview
Groeien in grimmigheid Botsing is de tweede thriller van Ingrid Oonincx. Drie ogenschijnlijk onafhankelijk van elkaar bestaande personen ondervinden steeds grimmigere en gewelddadigere gebeurtenissen. Vrees niet: Botsing is geen bloederige politieroman. Maar wel een thriller met een huiverende spanning!
Anna maakt carrière als architect, maar haar privéleven is een puinhoop. Ze verlangt hartstochtelijk naar een stabiele relatie, maar vlucht toch steeds opnieuw in haar werk en in onenightstands. Lisa is directeur van een luchtvaartmaatschappij en probeert haar bedrijf te redden. Thuis gaat alles mis. Ewoud vindt zichzelf een loser. Ooit was hij gelukkig en succesvol, maar het enige waarvoor hij nu nog wil vechten, is een omgangsregeling met zijn dochtertje. Pas langzaam wordt duidelijk wat de drie personen met elkaar verbindt en waarom de gebeurtenissen rond de drie steeds grimmiger en gewelddadiger worden. ‘Botsing is geen bloederige politieroman met een moord aan het begin en een oplossing in het laatste hoofdstuk. Dat is niet mijn stijl,’ zegt Oonincx. ‘Het gaat mij om de drijfveer van mensen. Waarom doen mensen zo, hoe reageren gewone mensen in uitzonderlijke omstandigheden. Dat zijn dingen die mij bezig houden’.
column
8
uitgelicht
Haar eerste boek, Nickname, ontstond min of meer per ongeluk. Net op het moment dat het manuscript af is, leest Oonincx in een blad over een wedstrijd ‘schrijf je eigen thriller’. Ze stuurt het manuscript op en tot haar verrassing wordt het uitgegeven. ‘Mijn verhaal bleek een thriller te zijn,’ zegt ze lachend. ‘Voor Botsing heb ik écht mijn best gedaan om er een spannend boek van te maken. Ik ging daartoe gestructureerd aan het werk. Eerst een plot bedenken, hoofdstukken indelen en dan pas schrijven. Ik heb er dit keer ook meer op gelet dat eerder in het verhaal de spanning oploopt.’ Botsing is goed en vlot geschreven en de spanning wordt langzaam maar zeker opgevoerd tot het moment dat de treiterige voorvallen omslaan in direct geweld. Het plot is geloofwaardig opgebouwd rond een dramatisch voorval dat ook echt is gebeurd. ‘Ik las er een keer een artikel over en het bleef bij mij hangen. Ik heb altijd het idee gehad dat ik er nog eens wat mee moest,’ aldus Oonincx. Met Botsing als geslaagd resultaat. Ingrid Oonincx, Botsing, The House of Books, ISBN 978 90 443 3280 3 (€ 17,95)
Crowdfunding
Op Manuscripta, de opening van het boeken(najaars)seizoen, is de eerste uitgever gesignaleerd die met het principe van crowdfunding werkt. Een schrijver moet zorgen dat hij tweeduizend aandelen van vijf euro per stuk verkoopt. Met de opbrengst – tienduizend euro – betaalt hij de uitgever, die de eerste druk verzorgt. Op het eerste gezicht een sympathiek idee. Auteurs die bij de grote uitgevers niet aan de bak komen, vinden hier een uitlaatklep. Maar bij nader inzien zijn er toch wel heel erg veel vraagtekens. Er zijn veel organisaties op internet te vinden die het eenvoudig maken om je eigen boek uit te geven. Daar hoef je niet de boer voor op te gaan om aandelen te verkopen. Zelfs op Manuscripta was er een stand met een groot spandoek: ‘Geef hier je eigen boek uit’. Verder schuift de uitgever die met crowdfunding werkt alle risico’s af op de auteur. Die moet maar zien dat hij voldoende aandelen verkoopt. De uit-
2011
gever kan achterover leunen. Als het een succes wordt, plukt hij samen met de aandeelhouders de vruchten. Als het geen succes wordt, blijft het bij een eerste druk en is hij geen cent kwijt. Maar ondernemen betekent ook zelf risico nemen en niet alleen achterover leunen tot het geld binnen komt. Het lijkt een beetje op die vermaledijde hedgefunds: die kopen een bedrijf, zadelen dat op met torenhoge leningen, harken het geld binnen en verkopen het bedrijf. En ten slotte het product zelf. Bij crowdfunding maakt het niet meer uit of het een goed of slecht boek is. Bij traditionele bedrijven toets een redacteur het manuscript voordat het wordt uitgegeven. Die toets valt weg. Zonder twijfel leuk voor de schrijver en zijn fans, maar wil ik als professioneel recensent al die manuscripten van would-be auteurs lezen? In een enkel geval misschien wel, maar in de meeste gevallen denk ik: laat maar zitten. Gijs Korevaar
Judith Visser
Foto Mark Kohn
Judith Visser en de ontdekking van de gruwelijke waarheid ‘Iedereen maakt fouten,’ zei ik kort. ‘Maar niet iedereen is een hoer geweest.’ Ik schoof een stukje bij hem vandaan. ‘Weet je,’ zei ik koel, ‘misschien is het inderdaad wel een goed idee dat je even weggaat. Het is allemaal gebeurd voordat ik jou kende, wanneer dringt dat tot je door?’ ‘En dus moet het me maar koud laten?’ Hij keek me boos aan. ‘Wat verwacht je nou van me?’ ‘Ik verwacht dat je van me houdt,’ zei ik zacht, ‘en dat je me een klein foutje kunt vergeven.’ Toen hij niet reageerde sloeg ik mijn ogen neer. ‘Blijkbaar vergis ik me daarin.’ ‘En wat zou jíj dan doen als je erachter kwam dat ik al jaren tegen je loog? Als ik niet was wie jij dacht dat ik was?’ ‘Het gaat maar over één klein fucking dingetje!’ Ik kuchte luid om mijn stem onder controle te houden. ‘Begrijp dat dan! Verder is alles gewoon nog hetzelfde!’ Maar Manuel schudde spijtig zijn hoofd. ‘Voor mij niet.’ Even zwegen we allebei. Toen sprong ik
op van de bank en stormde naar boven. Schrijfster Kimberley Franklin heeft in haar man Manuel haar grote liefde gevonden – tot ze hem een schokkend geheim uit haar verleden opbiecht. Hij is zo verrast dat hij een ‘time-out’ in hun relatie wil en naar zijn familie in Duitsland vertrekt. Dan loopt Kim Martine tegen het lijf, een vriendin van vroeger. Terwijl Kim treurt over haar huwelijk en ze bij Martine haar hart uitstort, overkomt haar ook nogal wat pech: haar auto wordt gestolen en ze krijgt een ernstig ongeluk. Martine werpt zich op als haar reddende engel en luisterend oor. Maar is zoveel pech wel toeval? En waarom wil Manuel niet op Kims sms’jes antwoorden? Langzaam ontdekt Kim de afschuwelijke waarheid… Judith Visser,
Time out, De Boekerij, ISBN 978 90 225 5969 7 (€ 17,95)
adve rte n ti e
De twaalfjarige Walter gaat in 1952 naar het seminarie om tot priester te worden opgeleid. Hij voelt zich er thuis, ook al keren begin jaren zestig steeds meer medestudenten de opleiding de rug toe. Walter blijft. Wanneer hij het seminarie verlaat, is de wereld buiten de muren compleet veranderd. Hij is daar niet voor toegerust. Daniël Rovers Walter Wereldbibliotheek ISBN 9789028424258 prijs € 18,90
oktober
2011 •
SPANNING
www. b o e k e n k r a n t. c o m
interview
Slimme pacemaker met dodelijk gevolg Anne Holt schreef samen met haar broer een nieuwe thriller Hartslag. Tijdens het schrijven vonden de moorden plaats door Anders Breivik, die tientallen kinderen doodschoot. Hoe hebben de samenwerking met haar broer en de gruwelijke daad de schrijfster en het boek beïnvloed? Gijs Korevaar
Anne Holt
Beeld Jo Michael
‘Mijn broer, Even, kwam terug van een conventie voor cardiologen in New York. Het ging daar vooral over pacemakers en computers. Een producent zei dat het onmogelijk was om die pacemakers te hacken. Maar ja, onmogelijk... Daar zit een misdaadroman in, meenden mijn broer en ik, want in thrillers gaat het altijd om de vraag: wat zou er gebeuren als het onmogelijke toch mogelijk blijkt te zijn.’ En het onmogelijke gebeurt. In Hartslag slaat een slimme pacemaker op hol en twee patiënten in een Noors ziekenhuis sterven. Iemand, ergens ter wereld, heeft de programmatuur van de chips aangepast. Dokter Sara Zuckerman, hoofd cardiologie van een Noors ziekenhuis, heeft haast om de zaak op te lossen. Elk moment kan immers de volgende pacemaker op hol slaan…
Van de achttien boeken schreef je er vier samen met een ander. De samenwerking met je broer is nieuw. Hoe beviel dit? ‘Mijn broer en ik zijn vrienden. Onze gezinnen komen samen, de kinderen spelen samen. Maar schrijven is een emotionele zaak en we hebben vooraf afgesproken dat we zouden stoppen zodra we er ruzie over zouden krijgen. Dat is dus niet nodig gebleken. Mijn broertje heeft me verrast. Ik voelde me altijd de grote zus, maar tijdens onze samenwerking kwam ik onder de indruk van zijn kennis en zijn discipline.’
bespreking
De vrouw die wilde afrekenen
Wat kan er nu eigenlijk allemaal gebeuren op een klein, spaarzaam bewoond eilandje voor de Zweedse kust? Volgens schrijver Hakan Östlundh heel veel. In zijn boek De vrouw die wilde afrekenen komt een familiegeschiedenis tot een fatale uitbarsting. Het resultaat is een reeks raadselachtige moorden en een onverwachte dader Het is soms onbegrijpelijk waar al dat Scandinavische schrijftalent vandaan komt. De ene na de andere auteur van spannende boeken duikt op uit het Hoge Noorden. Natuurlijk zijn er minder goede Zweedse schrijvers, maar daar hoort Östlundh duidelijk niet bij. De vrouw die wilde afrekenen speelt op het eiland Gotland voor de Zweedse kust. Een rechercheur is zwaar gewond aan zijn hoofd naar een ziekenhuis vervoerd. Telkens keert auteur Östlundh terug naar de kamer in het ziekenhuis, waar de rechercheur worstelt om zijn geheugen terug te krijgen. Twee weken voordat de rechercheur gewond raakte, is zakenman Traneus na jaren terug uit Japan. Hij heeft daar
gewerkt en zijn fortuin gemaakt. Tussen de bedrijven door heeft hij in Tokyo een maîtresse gehad. Maar ook zijn vrouw blijkt een minnaar te hebben. Het is de neef van de zakenman en dat pikt de arrogante en agressieve Traneus niet. Als in de verbouwde boerderij van Traneus twee lijken worden gevonden, is hij direct de hoofdverdachte. De vrouw die wilde afrekenen is een prachtig voorbeeld van de Zweedse thrillertraditie. Mooi geschreven, geloofwaardig plot en een ragfijne opbouw. Het is even wennen aan de vreemde sprongen in de tijd die de auteur maakt als hij heen en weer gaat tussen het ziekenhuis bij de gewonde rechercheur en de dramatische loop van de gebeurtenissen op het eiland. Maar het eerste boek van deze schrijver, dat in Nederland verschijnt, belooft veel goeds. De vrouw die wilde afrekenen is een degelijke, traditionele politieroman met raadselachtige moorden en een onverwachte dader.
Hakan Östlundh, De vrouw die wilde
Zelfdiscipline is belangrijk voor een schrijver? ‘Niet alleen belangrijk, maar onmisbaar en essentieel om een boek af te krijgen. Wanneer ik een verhaal aan het schrijven ben, mis ik alles. Voor mijn dan geen familiebijeenkomst, feest of wat dan ook. Iedereen in mijn omgeving weet dat. Als ze gaan trouwen in het voorjaar, wanneer ik aan het schrijven ben, weten ze dat ik niet kom. Dan moeten ze maar in het najaar trouwen.’
verwerken. Want ook ik kan er ondanks alles bijna niet omheen. Ik heb een manier gevonden door een misdaad te laten gebeuren in Oslo op het moment dat Breivik zijn bom laat ontploffen. Alle aandacht van de politie gaat uit naar Breivik, naar het eiland en de jongeren, terwijl in Oslo een ander zijn slag slaat. Zo kan ik er naar verwijzen zonder er over te schrijven. Maar zoals gezegd, ik vind het te gevoelig om zelf over de misdaden van Breivik te schrijven.’
Hartslag schreef je tijdens een ander onmogelijk voor te stellen drama: de aanslagen en slachtpartijen door Anders Breivik. Was dit te negeren? ‘Het verhaal van de terrorist Anders Breivik is nog te vers, te erg. Ik vind het een vreselijk idee om geld te verdienen aan zoiets verschrikkelijks. Maar het eerste non-fictie boek is al verschenen, en nog zo’n dertig zullen er volgen.’
De discipline die je zo belangrijk vindt, zie je die terug in je schrijfmethode? ‘Ja. Voordat ik ga schrijven, doe ik onderzoek en maak ik een samenvatting van zo’n honderd pagina’s. Als ik dan echt ga schrijven, begin ik met de laatste tien bladzijden van het nieuwe boek. Dat is voor mij als een vuurtoren, een baken in de verte. Ik heb dat nodig om te weten waar ik naar toe wil gaan. Een misdaadverhaal kronkelt en gaat naar links en naar rechts. Het baken herinnert me er aan waar ik uiteindelijk naartoe wil.’
Te snel, vind je? ‘Voor een roman is het nodig dat de lezer de misdaad kan begrijpen. Maar dit kan toch niemand snappen? Waarom is dit gebeurd en wie in hemelsnaam is die dader? We hebben tijd nodig om het te begrijpen en het een plaats te geven. Noorwegen is een klein land. Iedereen kent wel iemand die een familielid heeft verloren. Het is ons 9/11’. Je refereert er echter wel aan… ‘Ja, en ik heb geworsteld met de vraag hoe die gebeurtenissen in een verhaal te
En dat doel heb je in Hartslag bereikt? ‘Als schrijver: ja. En de lezer koerst op een verborgen baken dat moet verrassen: de plot.’ Anne Holt & Even Holt, Hartslag, Uitgeverij Cargo, ISBN 978 90 234 6360 3 (€ 19,90)
nieuwe titels Phobia
Verborgen lichamen
Luc Deflo, Phobia, Uitgeverij Manteau,
Christopher Brookmyre, Verborgen
ISBN 978 90 223 2651 0 (€ 21,95)
lichamen, Uitgeverij Unieboek,
Ze is gestorven van angst. Hoe kon het meisje zichzelf zo verminken tot ze in shock geraakte? En, misschien wel belangrijker, waarom heeft ze het gedaan? Rechercheurs Dirk Deleu en Nadia Mendonck staan voor een raadsel. Wat ze niet weten, is dat het meisje dat dood langs de snelweg lag, het slachtoffer is van een sadistische moordenaar. Het blind maken van mensen die leiden aan noctifobie is voor hem een boeiend tijdverdrijf.
Verlossing
Inspecteur Halvor Heming is met zijn gezin op vakantie op een eiland in het noorden van Noorwegen. Thuis in Oslo buigt zijn collega Kristine Holm zich over de onverklaarbare golf van verdachte sterfgevallen onder de drugsverslaafden van de stad. Wanneer ze met een anonieme tipgever afspreekt, wordt ze aangevallen door twee mannen. Ze wordt neergestoken en raakt in coma. Een nieuwe, onbekende drugsleverancier is in de stad.
Wanneer inspecteur Catherine McLeod in een steegje een vermoorde onderwereldfiguur vindt, bekruipt haar het gevoel dat er meer doden zullen volgen. Aan de andere kant van de stad werkt Jasmine Sharp samen met haar oom Jim als privédetective. Als Jim plotseling verdwijnt, leiden zijn dossiers haar naar Glen Fallan, een huurmoordenaar die al twintig jaar dood zou zijn. Haar onderzoek zal de gehele politiemacht op zijn grondvesten zal doen schudden - mits ze lang genoeg blijft leven…
ISBN 978 90 475 2060 3 (€ 18,99)
Vuile handen
Drie gemaskerde mannen stormen een ziekenhuisapotheek binnen. Ze binden de aanwezigen vast en halen alles overhoop. Maar er gaat iets mis en een van de personeelsleden sterft. Er is één getuige: Weather Karkinnen, chirurg en echtgenote van rechercheur Lucas Davenport. De overvallers gaan op zoek naar de vrouw die hen kan identificeren. Zij was de enige getuige. Nu moet ze dood…
afrekenen, Uitgeverij De Rode Kamer, ISBN
Birger Baug, Verlossing, A.W. Bruna, ISBN
John Sandford, Vuile handen, A.W. Bruna,
978 94 9125 902 9 (€ 19,50)
978 94 005 0101 0 (€ 17,95)
ISBN 978 94 005 0111 9 (€ 19,95)
9
a dv e rt e nt i es
JOHN BOYNE IS TERUG!
Va n auteu r dve an
De jonge
de gestr
n in
eepte pyjama
‘Net als bij zijn bestseller De jongen in de gestreepte pyjama kom je dit boek onmogelijk met droge wangen door.’ Viva
WWW.BOEKERIJ.NL 10
Adv.
[email protected] 1
29-09-11 10:10
jeugdboeken De Kinderboekenweek, van 5 tot en met 15 oktober, duurt langer dan zeven dagen. Dat moet ook wel met zoveel boeken en activiteiten in boekhandels en bibliotheken. Het is, zeg maar, een superweek. Met dit jaar als thema: ‘Superhelden, over dapper durven zijn’. Het Kinderboekenweekgeschenk is van het superkoppel Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer: Bert en Bart redden de wereld. Je krijgt het gratis bij aankoop van € 10,– aan kinderboeken en dat is dus supervoordelig! Superhelden spaar je in de bibliotheek met het Supergrote Superhelden Superplakboek.
superhelden en antihelden
Antihelden zijn er ook in de maand oktober. Oliver Tate, bijvoorbeeld, in het boek Submarien (jawel, nu ook in de bioscoop). En dan is Maik, bijnaam Psycho, die in Tsjik kriskras door het oosten van Duitsland reist. Heldendom is bij Young Adults toch heel wat anders te zijn dan bij de jongere jeugd, nietwaar? En weet je wat echt dapper is? Durven lezen over alles wat die lieve pubers bezig houdt! Brrrr.
Miniheksen
De miniheksen toveren continu, maar er verandert niks. Ontgoocheld hangen ze hun bezems aan de wilgen. Ze vervelen zich en gaan naar de duimdwergen voor tips. ‘Wij sparen iets,’ antwoordt de dikste duimdwerg geheimzinnig. ‘En als je iets spaart, verveel je je nooit.’ Iets? Wat dan? ‘Iets kleins. Iets zeldzaams. Iets wat we moeilijk te pakken kunnen krijgen…’ Loes Riphagen debuteerde met het succesvolle Slaapkamernachtdieren. Daarna volgden successen als Huisbeestenboel en Superheldjes. De (prenten)boeken van Bette Westera zijn veelvuldig bekroond en herkenbaar voor kinderen en volwassenen.
Een ijskoud vriendje
Tobias verhuist in de winter van Ghana naar Nederland. Alles is spannend in het nieuwe land, vooral als hij voor de eerste keer in de sneeuw speelt. Maar vriendjes heeft Tob, zoals hij thuis wordt genoemd, nog niet. Totdat hij Glaas, een ijspegel van de noordpool, ontmoet. Samen beleven ze wonderlijke avonturen. Tobias vertelt over Glaas aan zijn ouders en zijn kleine zusje Kadjih. En aan de nieuwe vriendjes die hij krijgt als hij naar school gaat. Maar op een ochtend gaat het dooien en Glaas begint te smelten. Verliest Tobias zijn ijskoud vriendje of weet hij hem te redden?
Superhelden.nl
Overal op de wereld spelen kinderen Superhelden.nl. Alleen de allerbeste spelers mogen door naar de geheime levels op het virtuele eiland Pala. Maar niemand weet dat het eiland echt bestaat. Niemand weet dat de allerbeste spelers worden ontvoerd en op Pala tegen hun wil worden opgeleid tot superspion. Sinds haar vaders zelfmoord doet de dertienjarige Iris Goudhoorn niets anders dan gamen. Superhelden Alex en Fiber worden naar Nederland gestuurd om Iris te ontvoeren. Maar zelfs zij weten niet wat de plannen van Mr.Oz met Iris zijn. Want Iris is uitzonderlijk getalenteerd, zelfs voor een Superheld… Marcel van Driel,
Jackpot!
Wat zou jij doen met een miljoen? Doenja krijgt voor haar elfde verjaardag een staatslot van haar opa uit Spanje. Ze verkoopt het lot aan haar moeder voor twintig euro. Een grote vergissing, want haar moeder wint de jackpot: 13,1 miljoen! Ze koopt een villa in het Spaanse Hollywood, viert feest met beroemdheden en rijdt rond in een knalrode Ferrari. Haar man is haar chauffeur. En Doenja? Zij zit vast, in de villa. Ze wil haar ouders terug. En haar leven van vroeger, ook al was dat nog zo saai. Samen met haar broertje smeedt Doenja een plan en ze beleven een spannend avontuur waar geen Nintendo tegenop kan …
Loes Riphagen &
Ton van Reen, Een
Bette Westera,
ijskoud vriendje,
Superhelden.nl, De
Uitgeverij De
Compaan Uitgevers,
Fontein Jeugd,
Jacpot!, Clavis
Fontijn, ISBN 978 90
ISBN 978 94 903 7455 6
ISBN 978 90 261 2936 0
Uitgeverij, ISBN
261 3450 0 (€ 12,50)
(€ 14,50)
(€ 14,95)
978 90 448 1609 9 (€ 13,95)
Arja Veerman,
11
jeugdboeken
De belofte van Laban Armand Gimbrère, De belofte van Laban, Uitgeverij GheringBooks, ISBN 978 90 788 3911 8 (€ 18,95) / Hardcover ISBN 978 90 788 3900 2 (€ 23,50)
Wanneer zijn vader overlijdt, komt de vijftienjarige Florian Bennett in het bezit van een doosje. Zodra hij de sleutel daaruit pakt, komt hij in een andere wereld terecht. ‘Je lijkt op je voorvader Christian,’ zegt Lucas als ze weer naast elkaar rijden. ‘U heeft mijn voorvader gekend?’ vraagt Florian, die blij is dat hij eindelijk wat vragen kan stellen. ‘Hoe kan dat? Dat is meer dan 300 jaar geleden!’ ‘In het koninkrijk van Laban is honderd jaar als één dag en één dag als honderd jaar. De tijd heeft hier een andere dimensie.’ ‘Ik heb zonet nog een brief van William Bennett, de zoon van Christian, gelezen, waarin staat dat er een moment komt dat Laban de sleutel nodig heeft. Is dit dat moment?’ ‘Inderdaad. Jouw familie heeft het geheim van de sleutel al die tijd bewaard. Laban heeft mij de opdracht gegeven om jou op te wachten. Er is haast geboden. De tegenstander van koning Laban weet nog niet dat de sleutel er is. Zodra het
bekend wordt dat een van de Bennetts hier is, zal hij met zijn volgelingen niets en niemand ontzien om de sleutel in bezit te krijgen.’ Florian kijkt hem geschrokken aan en huivert bij de gedachte. ‘Hebben die eksters daar ook iets mee te maken?’ ‘Zij zijn de soldaten van de vorst Nergal, de heerser van de gewesten van Dolor. Zij hebben jouw voorvader Christian aangevallen. Zij hebben het vermogen om zich in eksters te veranderen. Dat maakt hen erg onvoorspelbaar. Ze zijn dag en nacht op zoek naar de sleutel. Om er zeker van te zijn dat ze niets missen, moeten ze van Nergal alles wat blinkt stelen en in een zwarte put gooien.’
Lucas pauzeert en staart bij de gedachte aan de put een moment voor zich uit. ‘De put van Malog is een inktzwart gat in de aarde, waar niets of niemand ooit meer uitkomt. Hiermee wil Nergal ervoor zorgen dat de sleutel van Laban en daarmee de belofte, voor altijd verdwijnt.’ ‘Ik begrijp het niet. Wie is die Nergal dan? Wat is er gebeurd dat hij en Laban zo’n ruzie hebben?’ ‘Het is niet aan mij om dit soort vragen te beantwoorden, Florian,’ antwoordt Lucas. ‘Ik heb slechts de opdracht jou veilig naar Erkenraet, de priesteres van Segazza, te brengen.’ ‘Oké, nu ben ik de draad helemaal kwijt. Gaan we dan niet naar Laban om de sleu-
tel daar af te geven?’ mort Florian. ‘Lijkt mij het makkelijkst. Afgeven, omdraaien en weer terug naar huis. Ik heb namelijk morgen een begrafenis, weet je.’ Florian zucht en kijkt met een hulpeloze blik naar Lucas. ‘Ik begrijp dat je vragen hebt en dat er nog een hoop onduidelijk is,’ zegt Lucas, ‘maar helaas liggen de zaken iets gecompliceerder. Je zult geduld moeten hebben. Een en ander zal straks duidelijk worden.’ ‘Mag ik dan nog wel vragen wie Erkendinges is?’ ‘Erkenraet. Zij is de priesteres van Segazza, een dorpje gelegen in het gebied tussen dit woud en de bergen van Kuggar, ongeveer een halve dag rijden van hier. Zij waakt over de tempel die gebouwd is over de Bron der Wijsheid. Erkenraet staat in dienst van Laban. Haar naam betekent: volkomen in het geven van advies.’ ‘Dat lijkt me dan inderdaad de juiste persoon om naartoe te gaan,’ mompelt Florian. Lucas schiet in de lach en geeft Florian een hartelijke klap op zijn schouders.
Dio & De IJskelder Hans Peter Roel, Dio & De IJskelder, Uitgeverij N.E.X.T. company, ISBN 978 90 796 7709 2 (€ 14,95)
In de rustig kabbelende zee ontstaat er, zomaar vanuit het niets, een draaikolk. Geen klein, onschuldig draaikolkje, nee, deze draaikolk is zo krachtig dat Dio en Aine er met roeiboot en al naar toe worden gezogen. ‘Roeien, Aine, roeien!’ schreeuwt Dio met overslaande stem. ‘Ik kan niet harder,’ roept Aine. Haar hoofd is rood van de inspanning. Uit alle macht proberen Dio en Aine weg te roeien van de draaikolk, maar die is veel te sterk voor hen. Als een pluisje voor een stofzuigermond worden ze met een oorverdovend geweld de draaikolk ingezogen. Tollend draaien ze naar beneden, eerst langzaam en daarna met een duizelingwekkende snelheid. De kinderen vallen uit de boot in de draaikolk en hun adem wordt afgesneden door het woeste, bruisende water. Aine ziet wit van angst. ‘Help,’ schreeuwt ze met paniek in haar ogen, Het lijkt alsof dit het einde van hun avontuurlijke reis is. Het wachten is tot
12
ze verdrinken of in de maag van een grote witte mensenhaai belanden. Gelukkig niets van dit alles. Ineens wordt het stil om hen heen. Dio en Aine ploffen op de zachte, groene zeebodem en kunnen daar gewoon ademhalen. ‘Ben ik al dood?’ vraagt Aine. ‘Knijp me eens, Dio.’ ‘Ik weet het niet, maar ik voel me nog springlevend. Waar zijn we eigenlijk? Het is hier droog op de zeebodem en er is lucht om te ademen,’ antwoordt Dio met een verbaasde blik in zijn ogen. De kinderen zijn tientallen meters onder de zeespiegel in een enorme luchtbel terechtgekomen, waar ze normaal kunnen ademhalen. Voorzichtig
beweegt Aine haar armen en benen en stelt vast dat alles het nog doet. Ze kijkt naar de roeiboot, die naast hen op de groene zeebodem ligt. De kokosnoot is in de val weggerold en het gat in de romp ziet er weer uit zoals het was toen ze de boot op het strand vonden. Door het zachte mos, het prachtige koraal en de grillige rotsen krijgen Dio en Aine het gevoel dat ze in een aquarium zonder water terechtgekomen zijn; de betoverende, stille wereld onder water, die alleen snorkelaars en duikers van nabij kennen. ‘Start play. Game over. Start play. Game over.’
Ze horen een schrille, hoge stem, die langzaam vanachter een rots dichterbij komt. ‘Wat krijgen we nu weer?’ zegt Aine. ‘Start play. Game...’ Ineens blijft het stil. Een klein mannetje met een vrolijk gezicht gluurt vanonder een zwarte, hoge hoed naar Dio en Aine. Zijn te grote, zwarte cape valt op een vreemde manier over zijn tengere schouders. Hij draagt prachtig gepoetste, zwart leren laarzen en kijkt naar Dio en Aine alsof ze rechtstreeks van Mars komen. ‘Control, alt, delete. Enter... Er klopt hier iets niet! Ik heb een bug,’ roept het vreemde mannetje. ‘Game over. Reset all. Start new game.’ Heel voorzichtig loopt het mannetje op Aine af en raakt haar even aan om te voelen of ze echt is. ‘Kunt u ons misschien vertellen waar we hier nu zijn?’ vraagt Aine. Ze is het gelach zat. ‘In de wereld van Applesoft, natuurlijk. Het land waarin van elk computerspel een echte wereld wordt gemaakt.’
jeugdboeken bespreking
Submarien: een dip in het leven van een puber De publicatie van zijn debuut was al een paar jaar geleden, maar sinds kort is Submarien, de roman van Joe Dunthorne, vertaald in het Nederlands – én is er een verfilming van gemaakt. Volgens The Independent is Submarien ‘het scherpzinnigste, grappigste, grofste verslag over een dip in het leven van een puber sinds The Catcher in the Rye’. Door Leoni Nijland Submarien is het komische verhaal over een vijftienjarige jongen, genaamd Oliver Tate. Oliver heeft een zwaar leven; zijn vader is depressief en zijn moeder gaat er misschien vandoor met een ander. Hij onderzoekt daarom al een tijdje het seksgedrag van zijn ouders. ‘Ik ben erachter gekomen dat mijn ouders al twee maanden geen seks meer hebben gehad. Ik hou hun intimiteit in de gaten via de dimmer in de slaapkamer. Ik weet wanneer ze het
gedaan hebben, want dan staat de knop de volgende ochtend nog steeds op halverwege.’ Oliver denkt dat er een scheiding aan zit te komen. Hij ziet het dan ook als zijn plicht om het huwelijk van zijn ouders te redden. De schrijver Joe Dunthorne zadelt Oliver met nog een probleem op: dat met zijn klasgenootje Jordana Bevan. Niet dat het háár probleem is, maar Oliver wil voor zijn zestiende seks met haar hebben gehad. Op school zitten de twee in hetzelfde groepje, met als leider de grote pestkop Chips. Het dikke meisje Zoë is het slachtoffer van hun pesterijen. Oliver vindt het gemeen en krijgt wroeging. Hij schrijft een brief aan haar met een lijst wat Zoë allemaal aan zichzelf zou moeten veranderen om niet meer het mikpunt van de groep te zijn. De brief wordt onderschept door Jordana, die hem laat weten: ‘ik ga je chanteren, Ol.’ Dit betekent het begin van hun relatie. Oliver voelt zich door de roman heen in alle opzichten een held. Hij is degene met
a d v e r t e nt i e
de touwtjes in handen. Wanneer de relatie met Jordana op zijn einde loopt, zegt hij koeltjes: ‘Ik heb belangrijker dingen om over na te denken dan het einde van mijn eerste relatie (…) die op het moment zelf voelen alsof je wereld in elkaar stort, maar die niets te betekenen hebben als je veertig bent.’ Maar in werkelijkheid is Oliver tot zijn grote spijt de macht over alles kwijt; zijn moeder zoekt genegenheid bij de buurman en Jordana heeft een ander. Voor even rijzen zijn problemen als puber volledig de plan uit.
Maurice de Hond: ‘Ook leuk voor vaders!’
Joe Dunthorne, Submarien, Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 3662 9 (€ 12,50)
Joe Dunthorne slaagt er geweldig in om de analyserende kijk op ouders, gevoelens en seks vanuit de ogen van de vijftienjarige Oliver weer te gegeven. Hij neemt nauwelijks een blad voor de mond en met onderwerpen als seks tussen vader en moeder weet hij de tenen doen krommen. Submarien is ontzettend grappig, confronterend, soms deprimerend en, net als het leven van een tiener, niet altijd gemakkelijk. Met enig recht schrijft The Independent: ‘Het scherpzinnigste, grappigste, grofste verslag over een dip in het leven van een puber sinds
De belangrijkste doelstellingen van Oliver Tate
• Erachter komen waarom zijn vader soms dagen achter elkaar in zijn bed blijft liggen. • Ontdekken waarom zijn moeder surflessen krijgt – en niet alleen dat – van een hippie. • Zijn maagdelijkheid verliezen voordat dat legaal is over ruim een jaar.
uitgelicht
Tsjik
Eerst is er de geur van bloed en koffie. De koffiemachine staat op tafel en het bloed zit in mijn schoenen. Om eerlijk te zijn, het is niet alleen bloed. Toen de oudste ‘veertien’ zei, heb ik in m’n broek gepist.
Naima el Bezaz: ‘Prachtig en gedurfd boek… een auteur om in de gaten te houden’
The Catcher in the Rye’. Geen tijd voor het boek? Ook de film is een aanrader!
Zo begint Tsjik, kort voor Andrej Tsjichatsjov, een van de twee veertienjarige hoofdpersonen die door het oosten van Duitsland reizen, zonder kaart en met als bestemming… Walachije. Nou ja, eigenlijk is er geen echte bestemming. Tsjik is de titel, maar het verhaal is geschreven vanuit de hoofdpersoon Maik Klingenberg. Onder het bloed en andere troep zit hij bij de Duitse snelwegpolitie. Hij valt in katzwijm op de grond en komt bij in het ziekenhuis. Waarna het avontuur voor de lezer begint.
Wat blijkt? Maik en Tsjik vallen op school buiten de boot, dus besluiten ze in een gestolen Lada te stappen en op reis te gaan. Ze werden beiden immers niet uitgenodigd voor het verjaardagsfeest van de bloedmooie Tatjana, Maiks moeder is alcoholist, zijn vader heeft een affaire en ze zijn er toch nooit voor hem. Het spreekt voor zich dat de twee vrienden en hun Lada in sneltreinvaart hun avonturen beleven en dat hun vriendschap voor eeuwig zal zijn. Meer dan de eerste drie regels zullen we hier niet verraden. Voor je het weet ben je in Tsjik toch bij de laatste zinnen aanbeland. Wolfgang Herrndorf, Tsjik, Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6330 4 (€ 18,90)
blad in beeld
Irene Wing Easton
De Boekenkrant: ‘Irene Wing Easton schrijft in korte, voor de Mede Moeder herkenbare, en vaak hilarische hoofdstukken over de dagelijkse beslommeringen die het Moederschap eigen zijn’
Kijk voor meer informatie op www.wingeaston.nl
Young Adult magazine
De redacteuren van de Boekenkrant zijn enorme fans van Young Adult Books, een tweejaarlijks magazine over literatuur en thema’s als film, fantasy en waargebeurd. In het magazine staan de mooiste, spannendste en nieuwste boeken voor jongeren. Ga naar www.youngcrowds.nl/ bestellen en bekijk het zelf!
13
a dv e rt e nt i es
Vertel me wat je wilt met dit kostbare leven, want je leeft maar één keer.
€19,90
uitgeverij wereldbibliotheek ‘Maya heeft mij meer doen lijden dan enig ander van mijn personages. In sommige scènes had ik haar het liefst een draai om de oren willen geven, in andere had ik haar wel in mijn armen willen nemen om haar te beschermen tegen de wereld en haar eigen verwarde hart.’
14
boekkrant2.indd 1
— Isabel Allende
22-08-11 16:30
oktober
2011 •
BOEKFRAGMENT
www. b o e k e n k r a n t. c o m
Walter Daniël Rovers, Walter, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2425 8 (€18,90)
Walter, een Brabantse jongen, gaat in 1952 naar het seminarie om tot priester te worden opgeleid. Tot een priesterwijding zal het echter niet komen. En wanneer Walter buiten de ‘veilige’ muren van het seminarie treedt, blijkt de wereld sterk veranderd… In de zomer, als het eerste ochtendlicht onder de gordijnen de kamer in kierde, hoefde Walter niet gewekt te worden. Als je goed je best deed, dan kon je de zon horen schijnen, had Jos gezegd, maar als Walter luisterde, mond en ogen dicht, hoorde hij in de beuken voor het huis alleen het gekwetter van de koolmezen en een paar lijsters daartussen, en ja, een botvink met het begin van een melodie. En onder het fluiten van de vogels, gedempt door de dakpannen en de muren van de stal, het geloei van het vee. Onzalig doch niet ongelukkig, gemeenschap op vier poten, herkauwers. ’s Winters was het anders, dan hield de slaap je vast in de nacht: het donker bewoond door de vuurvliegjes die je ziet
als je op een zomermiddag je ogen voor een moment ferm sluit. Op-stáán, opstáán, op-stáán. Om zes uur klopte moeder driemaal op de houten achterwand van het bed, zodat het dreunde in het duister waarin hij verscholen lag. Een specht boorde in zijn schedel. Twee ledikanten stonden in de kamer. Walter sliep naast zijn broer Jos, Johan en kleine Jan deelden het andere bed. In de vakanties moesten zij opschikken als grote Jan thuiskwam van de kostschool in Huijbergen, want zijn blozende, brede lijf had ruimte nodig. Jos reutelde van onder de opgebolde lakens; de open monden van kleine Jan en Johan verzamelden klompsokkenlucht. Walter richtte
zich op. Wie wilde er nog in bed liggen nu het licht met putsen tegelijk over het erf werd uitgegoten? Op de rieten stoel naast het bed lagen zijn broek, hemd, overhemd, vest en sokken; als het nodig was kon hij ze aantrekken op de tast. Zijn vingers herkenden de zachte kriebel van de wol, de koelte van het katoen. Met het vest in zijn rechterhand verliet hij de kamer en liep de brede, met tapijt overtrokken trap af, over de tegels van de hal, door de voorkamer tot aan de drempel van het washok. Daar sliepen nog zijn schoenen, nodig tegen de koelte die van beneden kwam. De Surinamerivier, het olifantengeweer, de glibberige vloer van de koeienstal. Droom heette het avon-
tuur dat ’s nachts in slaap plaatsvond. Hij kletste een weinig water in zijn gezicht. Het licht viel van boven op de gestuukte witte muur van de gang. Stappen tellen terwijl de druppels drogen met elke pas die je doet. De buitendeur klemde op de drempel, het hout kuchte waar het tegen steen werd gedrukt. Buitenlucht. Walter ademde in, hij rook het gras, een zweem kalverenmest, de wol van het grijze vest. Het erf liep hij af tot aan de Hespelaar. Daar stond Bertus van Leijsen, met voor hem Bertus Junior, die de melkkar trok. Het beest liet de kop hangen, zijn tong droop uit zijn bek. De vacht van de hond was sleets geworden op de plekken waar de tuigriemen om zijn nek spanden. Junior kwijlde, Van Leijsen sprak: ‘Goeiemorge Walter, gaode gij zo vroeg al nar de kerk?’ Walter zette een hand in zijn zij en antwoordde: ‘De vroegmis vandaag, Van Leijsen.’
Het negende schrift van Maya Isabel Allende, Het negende schrift van Maya, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2440 1 (€ 19,90)
ZOMER (januari, februari, maart) Het is inmiddels een week geleden dat mijn grootmoeder me zonder tranen omhelsde op de luchthaven van San Francisco en me voor de zoveelste keer vertelde dat ik, als ik ook maar enigszins waarde hechtte aan mijn leven, met niemand die ik kende contact mocht zoeken, tot we zeker wisten dat mijn vijanden niet meer achter me aan zaten. Nini is paranoïde, net als alle inwoners van de Onafhankelijke Volksrepubliek Berkeley, bedreigd als ze zich voelen door de regering en buitenaardse wezens, maar in mijn geval was het niet te veel gezegd, ik kan niet voorzichtig genoeg zijn. Ze gaf me een honderdblaadjesschrift mee om een dagboek in bij te houden, zoals ik dat sinds mijn achtste heb gedaan, tot op mijn vijftiende ineens alles misging in mijn leven. ‘Je krijgt nog alle tijd om je te vervelen, Maya,’ zei ze. ‘Gebruik die om de enorme stommiteiten te beschrijven die je hebt begaan, misschien dat je dan beseft wat je hebt aangericht.’ Ik heb verschillende dagboeken volgeschreven,
die, verzegeld met duct-tape, door mijn grootvader achter slot en grendel in zijn bureau werden bewaard en tegenwoordig in een schoenendoos onder Nini’s bed liggen. Dit zou mijn negende schrift worden. Nini denkt dat die schriften me van pas zullen komen als ik in psychoanalyse ga, omdat ze de sleutels bevatten van mijn persoonlijkheidsdefecten, maar als ze ze had gelezen zou ze weten dat er zo’n ontzettende hoop verzinsels in staat dat Freud zelf er nog door op het verkeerde been gezet zou worden. Eigenlijk wantrouwt mijn grootmoeder professionals die uurtarieven hanteren, aangezien die geen enkele baat hebben bij snel resultaat, maar voor psychiaters maakt ze een
uitzondering omdat ze ooit door eentje is gered van een depressie en behoed voor de valstrikken van de magie, toen ze het in haar hoofd had gehaald met de doden te willen communiceren. Om haar niet voor het hoofd te stoten heb ik het schrift in mijn rugzak gestopt, zonder van plan te zijn het te gebruiken, maar de tijd gaat langzaam hier, en schrijven is een manier om de uren door te komen. Deze eerste week in ballingschap heeft lang geduurd. Ik zit op een eilandje dat op de kaart vrijwel niet te zien is, terug in de middeleeuwen. Het valt me zwaar om over mijn leven te schrijven, omdat ik niet weet welke herinneringen echt zijn en wat het product
is van mijn verbeelding; de strikte waarheid kan onaangenaam zijn en daarom, zelfs zonder dat ik me daarvan bewust ben, verander ik die, of ik overdrijf, maar ik heb me voorgenomen iets aan die tekortkoming te doen en in de toekomst zo min mogelijk te liegen. Vandaar dat ik schrijf op dit moment, met de hand, terwijl tegenwoordig zelfs de Yanomamiindianen in het Amazonegebied met computers werken. Het gaat langzaam en wat ik produceer lijkt wel cyrillisch schrift, want ik kan het zelf niet eens ontcijferen, maar ik veronderstel dat het er met elke volgende pagina beter op zal worden. Schrijven is als fietsen: je vergeet het niet, al heb je het jarenlang niet gedaan. Ik probeer een chronologische volgorde aan te houden, want enige orde is vereist, en ik dacht aanvankelijk dat ik daar geen moeite mee zou hebben, maar ik raak de draad kwijt, ik dwaal af of herinner me een aantal pagina’s verder ineens iets belangrijks dat ik op geen enkele manier kan inpassen. Mijn geheugen beweegt zich in cirkels, spiralen en sprongen, als een trapezewerker.
15
oktober
2011 •
STRIPWERELD
www. b o e k e n k r a n t. c o m
nieuws
De gehoornde kroon Phoney Bone, Smiley Bone en Fone Bone zijn beland in een vallei waar ze achterna worden gezeten door ratachtige monsters. Af en toe duikt er een rode draak op. Maar dat was in deel 1 van de 9-delige serie Bone. Nu, in deel 9, het laatste, is
interview
de oorlog tegen Briar, de rattenbeesten en het Pawaanse leger in volle gang. De vijandelijke legers hebben de aanval ingezet op Atheia waar de Bones, Thorn en oma Ben hard werken om de verdediging te organiseren van de koningsstad.
Thorn hoort een stem die haar dringend aanraadt de Gehoornde Kroon te zoeken. Ze waagt zich met Fone Bone aan een gevaarlijke reis op zoek naar dat wat misschien iedereen kan redden van een wisse ondergang.
In gesprek met Kabouter Wesley Kabouter Wesley is een creatie van de Vlaming Jonas Geirnaert. Hij verscheen voor het eerst in het tijdschrift Humo ( 2008) en was met zijn vervelende en haatdragende kabouterkarakter direct een ongekend succes, zeker ook op youtube wat je immers gemakkelijk weg kunt klikken. Na Het Grote Kabouter Wesley Boek is er nu eindelijk het langverwachte Het Kleine Kabouter Wesley Boek. Wij vonden de kabouter bereid om naar aanleiding van het nieuwe album een visie te geven op zijn jongste uitgeefsucces: ‘Eerst te groot en nu te dik verdomme!’
Jonas Geirnaert, Het Kleine
Kabouter Wesley Boek, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 6169 526 4
16
(€ 22,95)
Jeff Smith, Bone, Uitgeverij Silvester, ISBN 978 90 588 5400 1 (€ 24,95) In november verschijnt de verzamelcassette voor boek 1 tot en met 9. Gelimiteerde oplage.
‘Die klotekabouter met z’n boekskes…’
stripwereld
www. b o e k e n k r a n t. c o m • o k t o b e r
2011
uitgelicht
Het lege nest De kinderen worden volwassen en verlaten het huis. Vader en moeder blijven achter. De hoofdpersoon uit Het lege nest
heeft het gevoel dat het belangrijkste en meest bijzondere deel van zijn leven erop zit. Zijn vrouw stuurt hem naar
blad in beeld
Oogst van nieuw talent Oogst is het striptijdschrift van de Comic Design studenten van de kunstacademie ArtEZ in Zwolle. Maak kennis met Oogst en het Nederlandse striptalent. Door Abe Borst De redactieleden en de artiesten van Oogst studeren aan de kunstacademie ArtEZ in Zwolle. Dankzij het tijdschrift maak je vroeg kennis met het nieuwe Nederlandse striptalent. Zo zie je hoe de studenten hun eigen stijl ontdekken, zichzelf verbeteren in tekenen en vertel-
dokter Sigmund, de gerenommeerde therapeut. Maar bestaat het Lege Nestsyndroom eigenlijk wel? ‘Tijdens het tekenen van Het lege nest ging de vader steeds meer op mij lijken. En zijn vrouw ging steeds meer op mijn vrouw lijken. En het huis ging op ons huis lijken. Heel
vreemd…’ meent Peter de Wit.
Peter de Wit, Het lege nest, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 6169 793 0 (€ 14,90)
adve rte n ti e
len, en hoe ze experimenteren met de strip. In het werk van Amanda Majoor is dit bijvoorbeeld goed te zien. Ze begint te experimenteren met allerlei materialen en leert beter om te gaan met sfeer. Elk nummer van Oogst zit vol variatie aan niet alleen strips, maar ook illustraties en artikelen. Om te lachen, over na te denken of geëmotioneerd over te raken. Oogst verschijnt twee keer per jaar, ligt in stripwinkels, op stripbeurzen en op de academie zelf. Zie ook http://ooger.nl.
column
17
a dv e rt e nt i es
Met humor en een gezonde dosis zelfspot schetst Santje Kramer een herkenbaar en verrassend portret van de Nederlandse vrouw
BOEKENTIP
VAN DE MAAND
Intens als Full Metal Jacket. Realistisch als Platoon. Ben jij Holland’s Next Poldermodel? Doe mee en maak kans op een beautypakket en andere prijzen. Meld je aan en volg de verkiezing op Facebook.
facebook.nl/uitgeverijcontact
Paperback € 12,50
www.meulenhoff.nl
UITGEVERIJCONTACT.NL
Adv.
[email protected] 1
27-06-11 16:32
DE ROMAN VAN HET NAJAAR
Mijn naam is M. Ravelli. Ik ben bedrogen. Twee mannen hebben mijn naam gestolen. Ik hield van de één, dit is het verhaal van de ander.
alle hoeken van de werkelijkheid zien.
Deze roman laat je
Verzamelaar van
verboden liefdes.
€ 19,95 ook als ebook € 15,Vanaf nu verkrijgbaar in de boekhandel en op www.devliegenvanger.nl
isbn 978 90 814012 1 0 | nur 301
www.devliegenvanger.nl
18
oktober
2011 •
NON-FICTIE
www. b o e k e n k r a n t. c o m
interview
Doe eens normaal, man! ‘Ik wilde de oud-premiers portretteren zoals ze zijn,’ zegt Annemarie Gualthérie van Weezel. ‘Ik kon ze alles vragen wat ik wilde en de oud-premiers hebben openhartig en eerlijk met mij gesproken.’
moet zich telkens weer zien te redden in de Tweede Kamer. Het ging er altijd al heftig aan toe in de Kamer, daar is iedereen het over eens, alleen de meningen verschillen, en de toon van het debat dat met de komst van de heer Wilders nu is veranderd.’
“Die Kamer, die kakt maar tegen je aan, of ze springen tegen je op, maar je moet onverstoorbaar blijven, en die uitdrukking zit nog steeds in mijn kop.”
In De smaak van de macht komen de vijf nog levende oud-premiers van Nederland aan het woord: Piet de Jong, Dries van Agt, Ruud Lubbers, Wim Kok en Jan Peter Balkenende. Oud-premier Ruud Lubbers doet onthullingen over de formatiebesprekingen die leidden tot een kabinet van VVD en CDA, met gedoogsteun van de PVV. En oud-premier Van Agt laat zich uit over pogingen van VVD, CDA en PVV om bij de Eerste Kamerverkiezingen tot een meerderheid in de Senaat te komen. Ook komen mooie, robuuste uitspraken van oud-premier Piet de Jong voorbij: ‘(…) die rare rover van de zee, die er niet voor terug had gedeinsd vijandige schepen te torpederen.’ En lees je het gestileerde taalgebruik van Dries van Agt, die zo sprak – en spreekt – uit ‘ergernis over de voortgaande woekering van Amerikaans en Engels onkruid in onze taaltuin’.
Vormen de Algemene Politieke Beschouwingen en vooral de toon waarmee de minister-president werd aangesproken naar jouw idee een breuk met het verleden? ‘Alle minister-presidenten die ik heb geïnterviewd – met uitzondering van Piet de Jong, want die ging maar één keer per jaar naar de Tweede Kamer voor de Algemene Politieke Beschouwingen – geven toe dat hun relatie met het parlement een lastige was. Zo vertelt oud-premier Lubbers dat Drees hem heeft geleerd dat onverstoorbaarheid het allerbelangrijkste is in de politiek: “Die Kamer, die kakt maar tegen je aan, of ze springen tegen je op, maar je moet onverstoorbaar blijven, en die uitdrukking zit nog steeds in mijn kop.” Oud-premier Kok is er ook eerlijk over; hij merkt op dat hij geen heimwee heeft naar de talloze debatten waarvoor hij naar de Kamer moest komen. Hij beschrijft het als tegen heug en meug telkens weer worden opgeroepen, om je er vervolgens weer doorheen zien te slaan. Wat dat betreft is premier Rutte dan ook geen uitzondering; ook hij
De Jong
Van Agt
‘Woordkoorts, loslippigheid, logoree, verbale incontinentie zijn voor regeringsleiders politiek levensbedreigende aandoeningen (…),’ aldus Mark Eyskens in zijn voorwoord. Kun jij een van de oud-premiers hierop betrappen? ‘Met de toename van het aantal debatten en de publieke optredens van een premier en door het steeds meer openbaar worden van zijn privéleven, neemt ook de kans toe dat hij zich verspreekt of een verbale blunder maakt. Vrijwel alle oud-premiers waren zich daarvan bewust en erkennen dat ze hierin fouten hebben gemaakt. Door de opkomst en vermenigvuldiging van de audiovisuele media, hebben premiers moeten leren omgaan met het feit dat alles dat gezegd kan worden, overal en altijd opgemerkt en razendsnel verspreid kan worden.’ Je vraagt de oud-premiers naar hun ‘grootste falen en succes’, en naar wat ze persoonlijk heeft geraakt. Wat heeft jou in de gesprekken persoonlijk geraakt? ‘Oud-premier Eyskens schrijft in het voorwoord dat je lijkkist in elkaar wordt getimmerd op het moment dat je als premier aantreedt. Daarnaast heeft het een enorme impact op je privéleven. Wat me duidelijk is geworden is dat het premierschap een loodzware taak is en dat op dankbaarheid niet gerekend hoeft te worden. Uiteraard valt er op ieder mens en zeker dus ook op iedere premier het een en ander aan te merken. Maar wanneer het gezegde waar is, dat elk land de regeringsleiders krijgt die het verdient, heeft Nederland tot dusver geen reden tot klagen gehad.’ Annemarie Gualthérie van Weezel is redacteur op de parlementaire redactie van de NOS in Den Haag en getrouwd met prins Carlos de Bourbon de Parme.
Annemarie Gualthérie van Weezel, De smaak van de macht, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9321 7 (€17,99)
Lubbers
Kok
Balkenende
Annemarie Gualthérie van Weezel
uitgelicht
Alsnog een portret voor Heinsius Alsnog een portret voor Heinsius is het geromantiseerde verhaal over Anthonie Heinsius (1641–1720), die de Nederlandse Republiek naar de Vrede van Utrecht leidde. Het verhaal van oorlog en vrede wordt verteld door Ernst van Straaten, een leraar die zich zijn leven lang al verraden voelt en gefascineerd raakt door de persoon van Heinsius. Wat niet verwonderlijk is. Heinsius was een machtig, maar bescheiden man, wiens inspanningen een einde maakten aan het langste en meest kostbare conflict dat ons land had uit te vechten met Frankrijk. Op aandringen van Stadhouder Willem III, Prins van Oranje, aanvaardde Heinsius zijn verkiezing tot Raadpensionaris van Holland. Dat gebeurde in het jaar waarin Willem III zelf Koning van Engeland
werd. Na Willems dood werd hij de spil van het Europese bondgenootschap tegen Frankrijk. Zijn obsessie was dat de grootste bondgenoot, Engeland, hem zou verraden. De bijna vergeten Anthonie Heinsius (1641–1720) heeft zich nooit laten portretteren, zo bescheiden was hij. Alsnog een portret voor Heinsius schetsen nu een beeld van de bijna vergeten man, zijn leven en denkwijze, vrienden en vijanden. Cees Andriesse, Alsnog een portret voor Heinsius. Geschiedenis van de Vrede van Utrecht, Uitgeversmaatschappij Walburg Pers, ISBN 978 90 5730 766 9 (€ 19,95)
In 2013 bestaat het verdrag Vrede van Utrecht 300 jaar. Vrede van Utrecht brengt kunst en cultuur in de buurt, de stad en de provincie. www.vredevanutrecht2013.nl
19
t an let! ooie m! line ber RANT r nk ge en m terda ie on okto KENK e ek s op ook ein Amsreen dtot 16 BOE o B er ft nu end iede ober lez x hee geopkrijgt 3 okt .nl e: od sc g n rti ko ze e d o wl om en van oor Ke wro vier ld, daarv o e sh t te est ebruik g da b
x ! Om ewlo ing K rt ‘n o
% 10
a dv e rt e nt i e
ook boekenkasten
lox w .ke w ww
k
Bibliotheek samengesteld uit Kewloxkasten. locatie: showroom Kewlox Amsterdam
kleine boeken, grote boeken, bij Kewlox vindt je altijd de juiste boekenkast. Kewloxkasten kan je eenvoudig online samenstellen en bestellen op kewlox.nl, je hebt ze dan binnen twee weken in huis. Kijk op kewlox.nl voor nog veel meer mooie voorbeelden en ideeën van Kewloxkasten. Kom je liever langs in één van onze showrooms? Je bent van harte welkom. De koffie staat klaar. In de showroom staan veel mooie voorbeelden, wij geven je graag advies. Showroom Nieuwegein Ravenswade 98b Showroom Amsterdam Overtoom 205 Open van maandag t/m zaterdag
www.kewlox.nl 030 2314041
GRATIS BROCHURE! met stalenkaart en DVD. Vraag ‘m aan op Kewlox.nl of bel 030 2314041.
20
non-fictie
www. b o e k e n k r a n t. c o m • o k t o b e r
interview
uitgelicht
‘Drie maanden afzien’
Dagelijks loopvoer voor hardlopers
‘Als je te dik bent en niet bereid om af te vallen, betaal je de rekening zelf maar.’ Psychiater, sporter en auteur Bram Bakker haalde met deze uitspraak de landelijke media. Samen met gezondheidsspecialist Koen de Jong schreef Bram Bakker het boek Bewegen voor beginners.
Om maar direct met het boek in huis te vallen: ‘Hoge bloeddruk, diabetes, depressie, overgewicht, burn-out en hartklachten hangen allemaal samen met een gebrek aan lichaamsbeweging. (…) Meer bewegen geeft energie en het ontspant tegelijkertijd, het stemt blijmoedig, verbetert de slaap, stimuleert de concentratie en helpt om gewicht te verliezen.’ Zo staat geschreven in Bewegen voor beginners. ‘Het boek is gericht op mensen die weten dat ze eigenlijk zouden moeten bewegen en het toch nog niet doen. Voor belangrijke dingen moet je tijd maken. Voor beweging, bijvoorbeeld, maar ook voor wat je eet en voor je intermenselijke contacten,’ aldus Bram Bakker. Bewegen voor beginners is dus niet puur een sportboek? ‘Nee, het boek gaat over ingebakken gewoontes, discipline en prioriteiten stellen. Iedereen is in de weer vanuit zijn of haar eigen universum, maar dat universum wordt niet goed beheerd. Het is natuurlijk lastig om je, als je tot vijf uur hebt gewerkt, nog eens in sportkleding te hijsen. Maar het is mogelijk om dat tot een gewoonte te maken en zo je leven te verbeteren.’
2011
De Keep-on-Running.nl hardloopscheurkalender 2012 geeft dagelijkse looptips en inspirerende wetenswaardigheden over en rond de hardloopsport. Met als rode draad: een sportieve en gezonde leefstijl waar je blij van wordt.
Koen de Jong en Bram Bakker Hoe kom je dan in beweging? ‘Door te doen, natuurlijk. Een duurzame gedragsverandering vraagt zo’n drie maanden tijd. In die periode kan je lichaam zijn reflexen afleren en nieuwe, automatische processen ontwikkelen. Bij mensen die stoppen met roken of drinken zie je dat ook. In die drie maanden treden de grootste veranderingen op. Drie maanden afzien, dan merk je dat het vanzelf gaat.’ En omdat het voor iedereen haalbaar is, ben je zo stellig in je uitspraken over overgewicht en de gevolgen voor de gezondheidskosten? ‘In de Volkskrant schreef ik dat je iemand met overgewicht en hoge bloeddruk pillen kunt voorschrijven, maar dat je hem of haar ook naar de sportschool kan sturen. Zowel Koen als ik denken dat helaas het overgrote deel van de
Nederlanders meer beweging nodig heeft. Die beweging moet deel zijn van een evenwichtiger, bewuster leven. Dat is de beste manier van bezuinigen op gezondheidskosten.’ Het boek verandert je leven? ‘Bewegen voor beginner geeft de argumenten en voorbeelden waardoor mensen onze overtuiging kunnen gaan overnemen. In drie maanden kun je je levenshouding veranderen. Doe die moeite en geef het die tijd. Niet goed, geld terug.’
Naast een tak van sport is hardlopen onderdeel van een gezonde leefstijl geworden. De interesse van de nieuwe loper gaat dan ook verder dan de finish alleen: de scheurkalender haakt aan bij deze ‘runaissance’. Met onderwerpen als de mooiste loop evenementen in binnen- en buitenland, verzorgings- en trainingstips, seizoensrecepten, tips van de runningtherapeut, runningsongs, motivatietips van hardlopende BN’ers, leesvoer voor lopers en de maandelijkse ‘Runnoscoop’ biedt de kalender elke hardloper, van de prille beginner tot en met de doorgewinterde marathoncrack, een dagelijkse opsteker. Keep-on-Running.nl hard
loopscheurkalender 2012, Loft 238 Tekst & Communicatie,
Bram Bakker & Koen
ISBN 978 90 813 115 3 3
de Jong, Bewegen voor
(€ 13,95)
beginners, Uitgeverij Paradigma, ISBN 978 90 499 6052 0 (€ 16,95)
Keep-on-Running.nl steunt Stichting KiKa (KinderenKankervrij)
bespreking
Duurzaam schrijven De zeeën dreigden leeg te raken. De vloten waren groot, de vissers sterk en machtig, de overheid knoeide er op los. Chantal Van Dam schreef De lucht van zout en teer, onlangs bekroond en duurzaam actueel. Wanneer De Groene Amsterdammer zegt dat de ingehouden stijl van Chantal Van Dam herinnert aan Elsschot en Alberts, terwijl Elsevier beweert dat de kracht van het verhaal in de precieze en cynische toon van de auteur ligt, dan weet de lezer dat hij met De lucht van zout en teer geen doorsnee roman in handen heeft. Het boek van biologe en schrijfster Chantal Van Dam verscheen bijna drie jaar geleden, maar werd zeer recentelijk bekroond met de ‘People and the Sea Award’. Het is een tweejaarlijkse prijs van de Amsterdamse onderzoeksgroep Mare en het Productschap Vis. Nee, geen Libris Literatuurprijs dus, maar een eervolle vermelding voor het werk van iemand die ‘kustzone- en maritieme vraagstukken toegankelijk en begrijpelijk heeft gemaakt voor een breed publiek’. De kracht van een roman ligt grootdeels in de verbeelding – en die moet al helemaal sterk zijn wil je daarmee de visserijtroebelen van de jaren tachtig weer boven water halen.
roman. ‘Knoeien met gegevens, zaken Zeehelden achterhouden: het was een bende. In De lucht van zout en teer gaat de Koopman en dominee hadden argujonge biologe Ilse Versluijs werken bij de menten die lijnrecht tegenover elkaar controledienst van landbouw en visstonden. De koopman wist dat het serij. Ze wil de biologische rijkdommen beperken van de vangsten veel geld zou van de zee beschermen, maar belandt kosten, maar de dominee waarschuwde in een wereld vol bureaucratische voor overbevissing. Het was een heel rompslomp en tweeslachtig beleid. Die moeilijke periode, want wereld beschrijft Chantal Europees was er weinig Van Dam van binnenuit. geregeld en de landen, Ze werkte in de jaren ook Nederland, gingen tachtig immers zelf bij de hun gang.’ visserij-inspectie. Het tijdsbeeld van de ‘Vissers waren vroeger grote visserijacties, zoals onze zeehelden, maar dan de blokkade van de haven wel helden die de zee aan van IJmuiden, is inmidhet leegvissen waren. Ik dels in vergetelheid maakte mee dat hun vrijgeraakt. De visserijsector heid door strakkere regels is minder machtig en ook aan banden werd gelegd. Chantal Van Dam het imago is veranderd. Dat was een bijzonder ‘De samenleving accepteert niet meer conflict, ook binnen de overheid. Enorme dat de zee wordt leeggevist,’ aldus Van economische belangen waren ermee Dam. ‘De vloot is kleiner en de trend gemoeid. Het besef dat ik een historische naar duurzaamheid is binnen de visserij omslag meemaakte had ik toen al. Ik heel duidelijk ontwikkeld. De domibewaarde mijn gegevens en wist, daar nees hebben dus wel een beetje gelijk ga ik iets mee doen.’ gekregen.’ Koopman en dominee Duurzaamheid En wat ze deed was een boek schrijven. Om reden van economische belangen Van Dam noemt de periode bij de visknijpen de overheden nog steeds diverse serijinspectie een tijd met schokkende oogjes dicht. Bijvoorbeeld als het gaat ervaringen, en die verwerkte ze in haar
om kwesties als landschappelijk schoon, industrie, vastgoed en infrastructuur. Het zijn allemaal zaken waarbij duurzaamheid en welzijn het moeten opnemen tegen directe economische belangen. Wat dat betreft kan De lucht van zout en teer ons aardig ter voorbeeld dienen. De roman is sowieso een goede vorm om dergelijke zaken ter sprake te brengen. ‘Wanneer je iets kunt vertellen in de vorm van een goed verhaal, bereik je daarmee meer mensen dan met beleidsnota’s of onderzoek,’ meent Van Dam. Is De lucht van zout en teer daarom nog altijd actueel? Ja, zeker zolang overheidsgeknoei blijft bestaan en we niet willen staren over lege zeeën of volgebouwde landschappen. Bovendien: je steekt nog wat op over menselijke motieven en integriteit ook. Chantal van Dam, De lucht van zout en teer, Nijgh & Van Ditmar, ISBN 978 90 388 9049 4 (€ 19,90)
Dit artikel is onderdeel van de Groeneveldreeks over landschapsliteratuur
21
non-fictie
www. b o e k e n k r a n t. c o m • o k t o b e r
bespreking
Een record aan records
2011
uitgelicht
Guiness World Records 2012 is een record op zich. Met meer feiten dan korrels in een pak gestampte muisjes. De overdaad aan indrukwekkende, ridicule, vreemde, leuke en domme records geven een mooi beeld van de menselijke fantasie, variatie en prestaties. Zo kun je verlekkerd kijken naar Pauline Potter, een dame van 291,6 kilo, die toch nog een lichtgewicht is vergeleken met de zwaarste vrouw ooit, die in 1987 een kleine 544 kilo woog. Of je afvragen waarom iemand zijn best doet de grootste haarbal ter wereld te maken: eentje van 75,7 kilo. De overdaad aan records is gerangschikt naar tijd&ruimte, menselijk lichaam, maatschappij, enzovoort, waardoor er toch enige structuur in de chaos van prestaties komt. Wie wil weten wat de mens werkelijk beweegt, neme het boek. En duidelijk is dat ieder van ons wel ergens heel erg goed in is! Guiness World Records 2012, De Fontein Jeugd, ISBN 978 90 261 2918 6 (€ 24,95)
Most Pierced Man
nieuwe titels Mark Rutte is lesbisch
Ik mag ook nooit iets
Denken we zelf of laten we de media voor ons denken? Is iets een goed verhaal omdat veel mensen het geloven, of geloven veel mensen iets omdat het een goed verhaal is? Raoul Heertje onderzoekt hoe het komt dat we ons zo vaak door de media laten leiden, terwijl wat die ons voorschotelen zo vaak het resultaat is van afspraken en patronen waarachter toeval en gewoonte schuilgaan.
Ik mag ook nooit iets laat onze aanstaande koning Willem IV zélf aan het woord. Uit reportages, interviews en officiële toespraken stelden Hermans en Hooghiemstra een bloemlezing samen van de uitspraken die hij heeft gedaan vanaf het moment dat hij kon praten. En wie kan WillemAlexander nu beter typeren dan hij zelf? Ruben Oppenheimer maakte de illustraties voor deze bundel vol uitlatingen.
Raoul Heertje, Mark Rutte is lesbisch,
Ik mag ook nooit iets. Willem Alexander in
Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 3526 4
zijn eigen woorden, Uitgeverij Meulenhoff,
(€ 14,95)
ISBN 978 90 290 8768 1 (€ 10,00)
Dorine Hermans & Daniela Hooghiemstra,
culiknallers Wat te koken & Hoe ’t te koken
Over worst
Jane Hornby, Wat te koken & Hoe ’t te
Meneer Wateetons & Sjoerd Mulder,
koken, Uitgeverij Thoth,
Over worst, Uitgeverij Carrera,
ISBN 978 90 686 8568 8 (€ 29,90)
ISBN 978 90 488 0991 2 (€ 19,90)
Wat te koken & Hoe ’t te koken van Jane Hornby is een stap-voorstapkookboek voor iedereen die zijn favoriete gerechten perfect wil bereiden. De zorgvuldig beschreven recepten zijn eenvoudig te maken en geschikt voor zowel beginners als gevorderden. Van smakelijke ontbijtpannenkoekjes tot perfect gebraden kip, van een snelle Pad Thai tot het klassieke citroentaartje. Wat te koken beschrijft honderd smakelijke en beproefde recepten en laat in 800 foto’s zien hoe simpel goed koken kan zijn.
22
In de hoop dat andere mannen hun schroom laten varen en zich ook overgeven aan dit toppunt van culinaire vleesverwerking, hebben meneer Wateetons en Sjoerd Mulder hun kennis over worsten bij elkaar gebracht. Naast diepgaande filosofische worstduiding levert het boek uitgebreide achtergrondinformatie en handige lijstjes (welke worst moet je proeven op vakantie? En wat betekenen die E-nummers in je supermarktsalami?). Uiteraard bevat het boek ook talloze recepten om thuis zélf beroemde en ambachtelijke worsten te maken.
Taarten bakken zonder mixer en gedoe De supersnelle Amerikaanse methode voor het bakken van taarten werkt als volgt: eerst smelt je boter, suiker, eventueel chocolade in een steelpannetje, vervolgens voeg je eieren, bloem en andere droge ingrediënten toe. Je roert het beslag door elkaar met een pollepel, gewoon in die ene steelpan en that’s it! En zo, op deze ingenieuze manier, krijg je precies hetzelfde cakebeslag als wanneer je minutenlang eieren klopt en bloem zeeft en je hele keuken onder de beslagklodders zit. In Het Snelle Taartenboek staan 50 recep-
ten voor taarten en cupcakes, die je in maximaal tien minuten voorbereiding op tafel zet. De methode is ontwikkeld door de Amerikanen Edward Schloss en Ken Bookman. Hij experimenteerde 25 jaar lang om tot de beste recepten te komen. De Amerikaanse recepten zijn bewerkt voor de Nederlandse markt door fervent taartenbakster Elsbeth Louis. Edward Schloss en Ken Bookman, Het Snelle Taartenboek, Uitgeverij Snor, ISBN 978 90 799 6120 7 (€ 18,95)
adve rte n ti e
oktober
2011 •
WIN EEN BOEK
www. b o e k e n k r a n t. c o m
GESPLETEN PERSOONLIJKHEID
twitter
De Boekenkrant is ook actief op twitter! Kijk op twitter.com/ boekenkrant. Intussen hebben we 2271 volgers.
Deze schrijver heeft last van een gespleten persoon lijkheid. Welke drie zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen tot en met maandag 7 november 2011 naar:
[email protected].
Meld je nu aan voor de digitale Boekenkrant Nieuwsbrief op www.boekenkrant.com.
agenda Landelijk 5 oktober t/m 15 oktober Kinderboekenweek 2011 www.kinderboekenweek.nl Rotterdam 8 oktober, Geen Daden Maar Woorden Festival in de Rotterdamse Schouwburg. Festivalpodia vol literaire grootheden, jong schrijftalent, swingende performances, intiem theater en film.. www.gdmw.nl Amsterdam 8 oktober Claudia Jong leest uit Wolfje, Tijd: 15.00-16.30 uur. Leeftijd vanaf 9 jaar. Toegang gratis. www.denieuweboekhandel.nl Antwerpen 9 en 16 oktober, Viering van de de honderdste verjaardag van Annie M.G. Schmidt met vier verfilmingen van haar boeken. Auteurs Noëlla Elpers en Michaël De Cock leiden de films in. Stichtinglezen.be. Heemstede 20 OKTOBER, Hoe lees ik een boek? Lidewijde Paris (uitgever Ailantus) geeft tips aan de hand van Het negerboek van Lawrence Hill Boekhandel Blokker, Aanvang: 20.00 uur. Toegang € 3,=. Reserveren gewenst www.boekhandelblokker.nl
dit kunt u winnen
Landelijk 21 oktober - 15 november www.nederlandleest.nl
Walter
Daniël Rovers, Uitgeverij Wereldbibliotheek,ISBN 978 90 284 2425 8 (€18,90)
winnaars Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid? Het goede antwoord was: Daniël Rovers, Ian Kershaw en Irene Wing Easton. Uit de vele inzendingen trokken wij Judith
Lanooij uit Alphen aan den Rijn als winnaar. Je wint een exemplaar van Het negende schrift van Maya, van Isabel Allende.
Almere, 30 oktober Literair Festival ‘Schrijversblock’. Aan de Almeerse keukentafel met een bekend schrijver? www.schrijversblock.nl.
facebook
De Boekenkrant is ook actief op Facebook. Intussen hebben wij 2008 vrienden.
Van harte gefeliciteerd!
Hallo leesclub! Maak kans op een leuk boekenpakket! De Boekenkrant wil meer doen voor de leesclubs. Daarom komen wij graag met u in contact. Beantwoord de volgende vragen en maak kans op een leuk boekenpakket of een meet&greet met een echte schrijver!
• Hoeveel deelnemers telt uw leesclub? • Hoe vaak komt u samen? • In welke plaats komt u samen? • Wat is uw laatst gelezen boek? Stuur uw antwoorden met uw naam en adres naar:
[email protected]
Adverteren in de Boekenkrant? Informeer naar de mogelijkheden via
[email protected] of kijk op www.boekenkrant.com
adve rte n ti e
VOOR HET EERST cOmplEET IN HET NEDERlANDS VERKRIJGBAAR:
Snoopy peanutS compleet
1953-1954
COLOFON COLOFON – De Boekenkrant is een uitgave van Uphill Battle boekpromotie i.s.m. de boekhandels.
Redactieadres Uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, Kamer 22, 3511 LX Utrecht, Nederland. Telefoon +31 30
336 pagina’s ISBN 978-90-5885-623-4
2231718; fax +31 30 2145823; e-mail
[email protected]. Redacteuren Abe Borst, Leoni Nijland,
Siebe Huizinga, hoofdredacteur (
[email protected]); Roel Weerheijm, literair redacteur (roel.weerheijm@uhb. nl); Gijs Korevaar, redacteur spanning. Vormgeving en lay-out Titus Vegter. Concept & realisatie Uphill Battle
boekpromotie, Utrecht. Uitgever Jan Louwers (
[email protected]). Met dank aan Wendy Claes, Dennis Smits,
Bram Bakker. Oplage 21.000. Abonnementenservice
[email protected]. Informatie over adverteren? tel. +31 30 2231718;
[email protected] www.boekenkrant.com. De Boekenkrant thuis ontvangen? Dat kan! Meldt u aan via www. boekenkrant.com. Of vul de bon in op pagina 3. De volgende Boekenkrant verschijnt op maandag 7 november 2011
silvesterstrips.nl
23
a dv e rt e nt i es
De mens achter de minister-president Dries van Agt, Jan Peter Balkenende, Piet de Jong, Wim Kok en Ruud Lubbers over de veeleisende functie van premier in De smaak van de macht – Gesprekken met oud-premiers
De pers over De smaak van de macht Bouke Bergsma, ANP: ‘Lubbers doet onthullingen over kabinetsonderhandelingen met PVV, VVD en CDA.’ Kees van der Malen voor Noordhollands Dagblad en GPD: ‘Met een human touch geeft de schrijfster inkijkjes in het familieleven van de premiers.’ Marc van der Linden in Weekend, Royalty en RTL Boulevard: ‘Een boek om “u” tegen te zeggen. En als het een succes wordt, hoop ik dat ze ooit nog eens een boek schrijft over wat het met iemand doet om op een dag prinses te worden.’ Pieter van Os in NRC Handelsblad: ‘Voor een breed geïnteresseerd publiek interviewde prinses (en journalist) Annemarie Gualthérie van Weezel vijf ex-premiers. Vijf premiers, om in de trein te lezen.’ Pieter Klein Beernink in De Telegraaf: ‘In het boek De smaak van de macht vertelt Ruud Lubbers hoe hij onaangekondigd naar Washington ging om een eredoctoraat in ontvangst te nemen en hoe hij de Amerikaanse president George Bush sr. strikte om in Nederland op staatsbezoek te komen.’ Ron Meerhof, de Volkskrant: ‘Het is geen sinecure om de vijf nog levende oudpremiers tot interviews te verleiden.’
€17,99 U
I
T
G
E
V
E
R
I
J
C
O
N
S
Annemarie Gualthérie van Weezel, parlementair redacteur bij de NOS, sprak met alle vijf nog in leven zijnde premiers in het voorjaar van 2011 en fotograaf Jeroen van der Meyde maakte daarbij de passende foto’s. Knevel & Van den Brink, RTL Boulevard, Tijd voor Max en Blauw Bloed besteedden uitgebreid aandacht aan De smaak van de macht, waarvan inmiddels sinds verschijnen 12 september jl. meer dan 10.000 exemplaren zijn verkocht. De vierde druk is net verschenen. Op zondagmiddag 23 oktober om 14.30 uur vertelt Annemarie Gualthérie van Weezel in gesprek met Coen Verbraak in De Algemene Boekhandel in Amersfoort over De smaak van de macht. Kaarten € 12,50 inclusief consumpties, inlichtingen tel 033-4622222
[email protected]
24
E
R
V
E