DIFFERENTIËREN IN DE KLAS.
9 JUNI 2015 OTTO DE LOOR,
[email protected]
• Differentiëren en klassenmanagement - klein - groot • Afstemmen begeleidingsstijl – begeleidingsbehoefte
INTERNE DIFFERENTIATIE het nemen van één of meer onderwijskundige maatregelen, waardoor je als docent in staat bent om in je lespraktijk rekening te houden met de verschillen tussen de leerlingen
VORMEN VAN INTERNE DIFFERENTIATIE -
Verschillen in instructie Verschillen in begeleiding Ongelijk tempo Ongelijke leerstof/inhoud/opdrachten Basis-, Herhaling-Verrijkingsstof (BHV) Verschillen in niveau (OBIT, Bloom) Intelligenties Werkhouding: dichtbij- in de buurt- op afstand Jongens/meisjes Leerstijlen (Kolb, Vermunt, Witteman…)
keuzes
vormen
tempo
niveau leerstijl
convergent
leerstijl interesse divergent
leerstoornis
ANDER ONDERSCHEID: • Divergent differentiëren = verschillend einddoel per leerling en verschillende strategie
• Convergent differentiëren = zelfde einddoel maar verschillende strategie
• Formeel: • Van tevoren bedachte groepsindeling, structuur en strategie.
• Informeel • Ter plekke ingezette differentiatie in vorm en strategie.
VORMEN VAN INTERNE DIFFERENTIATIE -
Verschillen in instructie Verschillen in begeleiding Ongelijk tempo Ongelijke leerstof/inhoud/opdrachten Basis-, Herhaling-Verrijkingsstof (BHV) Verschillen in niveau (OBIT, Bloom) Intelligenties Werkhouding: dichtbij- in de buurt- op afstand Jongens/meisjes Leerstijlen (Kolb, Vermunt, Witteman…)
IN DUO’S: INTERVIEW EEN COLLEGA
Met welke verschillen hou jij rekening in je les? Denk bv aan ‘n specifieke leerling. Wat voor activiteiten doe jij als docent om rekening te houden met die verschillen? Wat doe je niet en zou je wel graag willen doen?
IN ANDERE DUO’S: VERTEL EEN COLLEGA 3 vragen ‘op niveau’
OBIT Onthouden
Herinneren Eén denkstap
Begrijpen
In eigen woorden uitleggen Eén denkstap
Integreren
Kennisgegevens koppelen Meerdere denkstappen (gegeven) Boven de stof ‘hangen’
Toepassen
Kennis wendbaar gebruiken Nieuwe onvoorspelbare context Meerdere denkstappen (niet gegeven) Ontwerpen
BLOOM
& OBIT
HET BEHEERSEN DOOR DE LEERLING DOOR DE DOCENT
HET ONDERWIJZEN
Toepassen, wendbaar & creatief Integreren (ook door analyseren en evalueren) Begrijpen oa. door inslijp-oefeningen – applying - uit het boek te maken Onthouden
AAN HET WERK 1 • Differentiëren op niveau? • Ontwerp opdrachten/(toets)vragen Materiaal: - ‘Obit’zinnetjes
DIFFERENTIËREN • Begint met kijken, observeren en analyseren
• Wie heb ik voor me en wat is de onderwijsbehoefte?
Maak ruimte voor Verschillen Maak ze zichtbaar
docent actief
1
2
leerling actief
3
docent actief docent is verantwoordelijk vertellen, uitleggen verduidelijken demonstreren, illustreren schematiseren opdrachten geven onderwijsleergesprek 1
2
leerling actief
3
docent actief docent is verantwoordelijk vertellen, uitleggen verduidelijken demonstreren, illustreren schematiseren opdrachten geven onderwijsleergesprek 1
2
leerling actief 3 leerling is verantwoordelijk zelfstandig werken werken met werkschema’s/planners samenwerken docent begeleidt ‘op afstand’,
docent actief docent is verantwoordelijk vertellen, uitleggen verduidelijken demonstreren, illustreren schematiseren opdrachten geven onderwijsleergesprek 1
gedeelde verantwoordelijkheid leren zichtbaar maken ‘checken’ van leren denkvragen stellen onderwijsleergesprek samenwerkingsvormen rolwisselend onderwijzen 2 leerling actief 3 leerling is verantwoordelijk zelfstandig werken werken met werkschema’s/planners samenwerken docent begeleidt ‘op afstand’,
docent actief docent is verantwoordelijk vertellen, uitleggen verduidelijken demonstreren, illustreren schematiseren opdrachten geven onderwijsleergesprek 1
gedeelde verantwoordelijkheid leren zichtbaar maken ‘checken’ van leren denkvragen stellen onderwijsleergesprek samenwerkingsvormen rolwisselend onderwijzen 2 leerling actief 3 leerling is verantwoordelijk zelfstandig werken werken met werkschema’s/planners samenwerken docent begeleidt ‘op afstand’,
3 BASISWERKVORMEN • Check in duo’s • Denken, delen, uitwisselen • experts
‘De mate waarin de docent in staat is om via didactiek (werkvormen) en organisatie (klassemanagement) leerlingen zelfstandig te laten werken, bepaalt in hoeverre er ruimte kan worden gemaakt om met individuele leerlingen of groepjes te werken en af te stemmen op verschillen.’ - docent, Jenaplan Boxmeer
AAN HET WERK 2. KLEINE INGREPEN neem je les(onderdeel) • Wat is het doel van de les? • Hoe ga je differentiëren en maak je (verschillen in) leren zichtbaar? Ontwerp didactiek (werkvormen, opdracht) in ‘2’: Materiaal: -15 kleine ingrepen (werkvormen) - Basiswerkvomren in ‘2’ - Obit’zinnetjes’
docent actief docent is verantwoordelijk vertellen, uitleggen verduidelijken demonstreren, illustreren schematiseren opdrachten geven onderwijsleergesprek 1
gedeelde verantwoordelijkheid leren zichtbaar maken ‘checken’ van leren denkvragen stellen onderwijsleergesprek samenwerkingsvormen rolwisselend onderwijzen 2 leerling actief 3 leerling is verantwoordelijk zelfstandig werken werken met werkschema’s/planners samenwerken docent begeleidt ‘op afstand’,
ONTWERP/OBSERVATIEMODEL WAT leerdoel, kennis, vaardigheid, …….. HOE, de stappen wie = actief 1,2,3 - hoe wordt leren zichtbaar*? UITKOMST; *welk (tussen)product
VORMEN VAN INTERNE DIFFERENTIATIE -
Verschillen in instructie Verschillen in begeleiding Ongelijk tempo Ongelijke leerstof/inhoud/opdrachten Basis-, Herhaling-Verrijkingsstof (BHV) Verschillen in niveau (OBIT, Bloom) Intelligenties Werkhouding: dichtbij- in de buurt- op afstand Jongens/meisjes Leerstijlen (Kolb, Vermunt, Witteman…)
Methode als middel Boven de pijl: verplicht Onder de pijl: minstens …. activiteiten kiezen
LESOPZET 2 NIVEAUS WiB
A en Afbuigers
8.15 - 8.30 u. Gemeenschappelijk introductie En bespreking opdracht 1
Opmerkingen
Paragrafenkeuze verschil wiA en wiB
8. 30- 8.50 u. Zelfstandig werken 7.1 Zelfstandig werken 9.1 Beide groepen (wel vragen stellen) (wel vragen stellen) werken zelfstandig 8.50 - 9.05 u. Zelfstandig werken Nabespreking Leerlingen wiB vervolg (geen vragen opdracht 2, check of kunnen elkaar stellen) zaken begrepen zijn ondersteunen
Huiswerk
7.1 afmaken
www.differentiatie3hv.slo.nl
9.1 afmaken
docent actief docent is verantwoordelijk vertellen, uitleggen verduidelijken demonstreren, illustreren schematiseren opdrachten geven onderwijsleergesprek 1
gedeelde verantwoordelijkheid leren zichtbaar maken ‘checken’ van leren denkvragen stellen onderwijsleergesprek samenwerkingsvormen rolwisselend onderwijzen 2 leerling actief 3 leerling is verantwoordelijk zelfstandig werken werken met werkschema’s/planners samenwerken docent begeleidt ‘op afstand’,
Les
leerdoel/ -inhoud
1.
2.
3.
(tussen) product
Les
Leerdoel/
1.
2.
3.
inhoud 8.15
8.30
8.50
9.05
intro, opdracht 1
X
X
(tussen) product mindmap
7.1 wiA + afbuigers X ----------------------------------------------------------------------------------------------------9.1 wiB X opdracht 2 wiA + afb X verwerkingsopdr. ----------------------------------------------------------------------------------------------------idem X X huiswerk --------------------------------------------------------------------------------X
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
AAN HET WERK 3. KLEINE INGREPEN klassenmanagement neem je les(onderdeel) • Organiseer je klas in niveaugroepen • Wat doe je in ‘1,2,3’? Materiaal: -’BHV’ -15 kleine ingrepen (werkvormen) - Basiswerkvormen in ‘2’
VORMEN VAN INTERNE DIFFERENTIATIE -
Verschillen in instructie Verschillen in begeleiding Ongelijk tempo Ongelijke leerstof/inhoud/opdrachten Basis-, Herhaling-Verrijkingsstof (BHV) Verschillen in niveau (OBIT, Bloom) Intelligenties Werkhouding: dichtbij- in de buurt- op afstand Jongens/meisjes Leerstijlen (Kolb, Vermunt, Witteman…)
BOTTOM-UP
TOP-DOWN
• Hapklare brokken • • Stap voor stap • • Een nieuw onderdeel wanneer het voorgaande • wordt beheerst • Herhaling of compacten • Toetje: Einddoel
Einddoel = start Kader nodig om te kunnen concentreren Leren vanuit het geheel
docent actief docent is verantwoordelijk vertellen, uitleggen verduidelijken demonstreren, illustreren schematiseren opdrachten geven onderwijsleergesprek 1
gedeelde verantwoordelijkheid leren zichtbaar maken ‘checken’ van leren denkvragen stellen onderwijsleergesprek samenwerkingsvormen rolwisselend onderwijzen 2 leerling actief 3 leerling is verantwoordelijk zelfstandig werken werken met werkschema’s/planners samenwerken docent begeleidt ‘op afstand’,
Les
leerdoel/ -inhoud
1.
2.
3.
(tussen) product
Les
leerdoel/
1.
2.
-inhoud 1 (DDU)
3.
(tussen) product mindmap kernopgave
verwerkingsopdracht
(expertvorm) samenvatting
6,8,..
eindtoets
Les
leerdoel/
1.
2.
3.
(tussen) product
-inhoud 1
mindmap kernopgave
(expertvorm)
6,8,..
Planning en organisatie
(DDU)
verwerkingsopdracht
samenvatting
eindtoets
AAN HET WERK 4. GROTE INGREEP Klassenmanagement; Van les-naar-les naar een lestraject Motto: doe niets wat leerlingen zelf kunnen • Organiseer je lessen(reeks) in ‘1,2,3’ • Maak je leerlingen meer verantwoordelijk Materiaal: -format wie=actief (1,2,3) -Toepassingen autonomie -15 kleine ingrepen (werkvormen) - Basiswerkvormen in ‘2’
Les
leerdoel/ -inhoud
1.
2.
3.
(tussen) product
AAN HET WERK. KLEINE INGREPEN neem je les(onderdeel) • Wat is het doel van de les? • Hoe ga je differentiëren en maak je (verschillen in) leren zichtbaar? Ontwerp didactiek (werkvormen, opdracht) in ‘2’: Materiaal: -15 kleine ingrepen (werkvormen) - Basiswerkvomren in ‘2’ -Obit’zinnetjes’
VORMEN VAN INTERNE DIFFERENTIATIE -
Verschillen in instructie Verschillen in begeleiding Ongelijk tempo Ongelijke leerstof/inhoud/opdrachten Basis-, Herhaling-Verrijkingsstof (BHV) Verschillen in niveau (OBIT, Bloom) Intelligenties Werkhouding: dichtbij- in de buurt- op afstand Jongens/meisjes Leerstijlen (Kolb, Vermunt, Witteman…)
LEERSTIJLEN VAN KOLB • • • •
Doener - Concreet ervaren Bezinner - Waarnemen en overdenken Denker - Abstracte begripsvorming Beslisser - Actief experimenteren
DIFFERENTIËREN • Begint met kijken, observeren en analyseren
• Wie heb ik voor me en wat is de onderwijsbehoefte?
KUNNEN, WILLEN kunnen + +
-
willen
Kunnen + 1
2
-
+ Willen 4
3
-
relatiegericht
veel
TAAK- EN RELATIEGERICHTHEID
weinig
OdL/004, Mentoraat en Leerlingbegeleiding Gesprekstraining
taakgestuurd
veel
Taak en relatiegerichtheid veel
begeleiden pamperen
Relatie
coachen 1
4
2
3
delegeren
sturen
laissez faire
autoritair – uit contact
weinig
- in contact
veel
Taakgestuurd
Tot ziens! Otto de Loor
[email protected] © Robert Doisneau