Diabetes en longziekten Chronisch obstructief longlijden (COPD)
Richard Dekhuijzen UMC St Radboud, Nijmegen
[email protected]
Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam voor longaandoeningen die zich kenmerken door weinig omkeerbare luchtwegvernauwing.
Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam voor longaandoeningen die zich kenmerken door weinig omkeerbare luchtwegvernauwing. De vernauwing is gewoonlijk progressief en wordt veroorzaakt door een abnormale ontstekingsreactie van de longen op prikkels van buitenaf, zoals roken of kleine gasdeeltjes.
Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam voor longaandoeningen die zich kenmerken door weinig omkeerbare luchtwegvernauwing. De vernauwing is gewoonlijk progressief en wordt veroorzaakt door een abnormale ontstekingsreactie van de longen op prikkels van buitenaf, zoals roken of kleine gasdeeltjes. Er is een genetische aanleg.
Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam voor longaandoeningen die zich kenmerken door weinig omkeerbare luchtwegvernauwing. De vernauwing is gewoonlijk progressief en wordt veroorzaakt door een abnormale ontstekingsreactie van de longen op prikkels van buitenaf, zoals roken of kleine gasdeeltjes. Er is een genetische aanleg. Naast longklachten veroorzaakt COPD ook andere afwijkingen, zoals een verminderde spiermassa en gewichtsverlies.
Wat is COPD? Chronisch Obstructief Longlijden (COPD) is een verzamelnaam voor longaandoeningen die zich kenmerken door weinig omkeerbare luchtwegvernauwing. De vernauwing is gewoonlijk progressief en wordt veroorzaakt door een abnormale ontstekingsreactie van de longen op prikkels van buitenaf, zoals roken of kleine gasdeeltjes. Er is een genetische aanleg. Naast longklachten veroorzaakt COPD ook andere afwijkingen, zoals een verminderde spiermassa en gewichtsverlies. Genezing van COPD is niet mogelijk, maar de klachten en de ziektelast kunnen wel verminderd worden.
COPD presenteert zich op heel verschillende manieren!
UNITED COLORS OF COPD
De longen bij COPD
Future global mortality – causes of death 1990–2020 1999
2020
Ischaemic heart disease
1
Ischaemic heart disease
Cerebrovascular disease
2
Cerebrovascular disease
Lower respiratory infection
3
COPD
Diarrhoeal disease
4
Lower respiratory infection
Perinatal disorders
5
Lung cancer
COPD
6
Road traffic accidents
Tuberculosis
7
Tuberculosis
Measles
8
Stomach cancer
Road traffic accidents
9
HIV
Lung cancer
10
Suicide Murray & Lopez Lancet 1997
COPD en de FEV1 FEV1 = Forced Expiratory Volume in one second
De FEV1 is de maximale hoeveelheid lucht die u in één seconde uit kunt ademen
Verloop van de FEV1 in de tijd FEV1 (% of value at age 25) 100
Never smoked or not susceptible to smoke
80 Smoked regularly and susceptible to its effects
60
Stopped at 45
40 Disability
20
Stopped at 65
Death 0 25
50 Age (years)
Adapted from Fletcher C, et al. BMJ 1977
75
Pathogenesis of COPD
Cigarette smoke
Alveolar macrophage
?
CD8+ lymphocyte
MCP-1
Neutrophil chemotactic factors Cytokines (IL-8) Mediators (LTB4) 4))
Neutrophil PROTEASE INHIBITORS
-
Neutrophil elastase Cathepsins PROTEASES Matrix metalloproteinases
Alveolar wall destruction (Emphysema)
Mucus hypersecretion (Chronic bronchitis)
Consider the diagnosis COPD if:
EXPOSURE TO RISK FACTORS
SYMPTOMS cough sputum dyspnea
tobacco occupation indoor/outdoor pollution
SPIROMETRY
GOLD 2010 guidelines I: Mild
II: Moderate
III: Severe
IV: Very severe
FEV1/FVC <0.70
FEV1/FVC <0.70
FEV1/FVC <0.70
FEV1/FVC <0.70
FEV1 80% predicted
50% £ FEV1 <80% predicted
30% £ FEV1 <50% predicted
FEV1 <30% predicted or
FEV1 <50% predicted plus chronic respiratory failure
Active reduction of risk factors: influenza vaccination Add short-acting bronchodilator (when needed) Add regular treatment with one or more long-acting bronchodilators Add rehabilitation Add inhaled glucocorticosteroids if repeated exacerbations Add long-term oxygen if chronic respiratory failure Consider surgical treatments Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disesase (GOLD) 2010
Ontwikkelingen
• Aantal patienten neemt toe • Morbiditeit en comorbiditeit nemen toe • Mortaliteit neemt toe • ‘Ziektelast’ wordt een operationeel begrip
• Toenemende vraag naar ‘cure’ en met name ‘care’
Top-5 van klachten van patienten met COPD
Percentage patienten 0%
20%
40%
60%
Dyspneu d’effort
74%
Hoesten overdag
51%
Sputum productie Vermoeidheid Hoesten ‘s nachts
80%
49% 41% 39%
Adelphi, 2006
Bewegingsarmoede bij COPD
Dagelijkse activiteiten bij COPD vs gezonde controles
Pitta AJRCCM 2005
Fysieke inactiviteit leidt tot een verhoogd risico op
Exacerbaties Mortaliteit Spierzwakte Osteoporose CVZ
Garcia-Aymerich, Thorax 2003 en Thorax 2006; Decramer, COPD 2008
Barnes ERJ 2008
Co-morbiditeit: enkele ‘ken’getallen
• COPD en diabetes
~12%
• COPD en hypertensie
~40%
• COPD en CVD
~15%
• COPD en hartfalen
~20%
Mannino ERJ 2008
COPD en de kans op het krijgen van DM type 2
The risk of developing type 2 diabetes is increased in patients with COPD, even in those with mild disease. Recent evidence suggests that elevated levels of proinflammatory molecules present in COPD, such as C-reactive protein, interleukin-6 and tumour necrosis factor-α (TNF-α), may contribute to an altered metabolic state and insulin resistance.
Van der Molen PCRJ 2010
COPD en co-morbiditeit: ontstaanswijze
Barnes ERJ 2008
Mannino ERJ 2008
Kans op overlijden binnen 5 jaar in relatie tot GOLD stadium en aantal comorbide aandoeningen
Mannino ERJ 2008
‘Diabetogene’ factoren mbt medicatie
• Systemische corticosteroiden
• Inhalatiecorticosteroiden
Mannino ERJ 2008
Afsluiting
• COPD komt zeer veel voor
• Bewegingsarmoede ontstaat vroeg in het verloop • Belangrijke comorbiditeit waaronder diabetes • Medicatie voor stabiel en instabiel COPD kan interfereren met glucose huishouding
