1/16/2015
De ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe Onno van Schayck Cahag Conferentie 15-1-2015
Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling
Zie hieronder
Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Pfizer, Boehringer Ingelheim Astrazeneca
• Sponsoring of onderzoeksgeld • Honorarium of andere (financiële) vergoeding
• • • • • • •
Longfonds ZonMw NWO-STW NWO-TOP NWO-WOTRO MIRO PICASSO
Department of Family Medicine
1
1/16/2015
Terugblik De ontwikkeling van de Ziektelastmeter COPD Definitie Ziektelast is een fysieke, emotionele, psychologische dan wel sociale ervaring van de patiënt met COPD. Deze ervaring beïnvloedt de mogelijkheden om met de gevolgen van de ziekte en behandeling om te gaan. • • •
Kwaliteit van leven is daarmee een belangrijk onderdeel van ziektelast Ziektelast kan consequenties hebben voor de patiënt, zijn omgeving, zorgverleners, en/of de maatschappij Ziektelast varieert doorgaans in de tijd.
Department of Family Medicine
Terugblik De ontwikkeling van de Ziektelastmeter COPD
Department of Family Medicine
2
1/16/2015
Terugblik De ontwikkeling van de Ziektelastmeter COPD Nooit
Zelden
Af en toe
Regelmatig
Heel vaak
Meestal
Altijd
Hoe vaak voelde u zich in de afgelopen week… 1. 2. 3. 4.
kortademig in rust? kortademig gedurende lichamelijke inspanning? angstig/bezorgd voor de volgende benauwdheidaanval? neerslachtig vanwege uw ademhalingsproblemen?
In de afgelopen week, hoe vaak heeft u… 5. gehoest? 6. slijm opgehoest?
In welke mate voelde u zich in de afgelopen week beperkt door uw ademhalingsproblemen bij het uitvoeren van… 7. zware lichamelijke activiteiten (trap lopen, haasten, sporten)? 8. matige lichamelijke activiteiten (wandelen, huishoudelijk werk, boodschappen doen)? 9. dagelijkse activiteiten (u zelf aankleden, wassen)? 10. sociale activiteiten (praten, omgaan met kinderen, vrienden/familie bezoeken)?
Hoe vaak had u de afgelopen week last van… 11. 12. 13. 14.
piekeren? lusteloosheid? spanningen (of een gespannen gevoel)? vermoeidheid?
Department of Family Medicine
Department of Family Medicine
3
1/16/2015
• Behandelplan
• Persoonlijk streefdoel
Department of Family Medicine
Department of Family Medicine
4
1/16/2015
Vervolg consult
Department of Family Medicine
Terugblik Het onderzoek
Cluster randomisatie praktijken • 10 longartsen + 20 huisartsen = controle groep • 10 longartsen + 20 huisartsen = interventie groep
Department of Family Medicine
5
1/16/2015
Terugblik Het onderzoek Uitkomstmaten • Primair: – SGRQ dichotoom (MCID = 4)
• Secundair: – – – – – – –
SGRQ continu EQ5d-5 level Questionnaire – Health index COPD Assessment Test Exacerbations Care consumption FEV1 PACIC
Department of Family Medicine
Voortgang
• Aantal zorgverleners: – 19 longartsen – 43 huisartsenpraktijken
Department of Family Medicine
6
1/16/2015
Voortgang
19 Longartsen
44 Huisartsen
Department of Family Medicine
Validatie Ziektelastmeter COPD
• Betrouwbaarheid – Interne consistentie – Test-hertest
• Validiteit – Convergente validiteit – Divergente validiteit – Known-groups validiteit Department of Family Medicine
7
1/16/2015
Onderzoekspopulatie • 19 huisartsenpraktijken • 9 ziekenhuizen • Patiënten n=173 • Complete data: n=162
Department of Family Medicine
Man, n (%) Leeftijd, jaren, gemiddelde (SD)
83 (51.2) 64.23 (8.61)
Rekruterende zorgverlener Huisartsenpraktijk, n (%) Ziekenhuis, n (%)
88 (54.3) 74 (45.7)
Diagnose COPD sinds, n (%) <1 jaar 1-3 jaar >3 jaar Onbekend
11 (6.8) 39 (24.1) 99 (61.1) 13 (8.0)
GOLD stadium, n (%) 1 (FEV1 >80% voorspeld) 2 (FEV1 50-80% voorspeld) 3 (FEV1 30-50% voorspeld) 4 (FEV1 <30% voorspeld)
14 (8.6) 89 (54.9) 50 (30.9) 9 (5.6)
Department of Family Medicine
8
1/16/2015
Betrouwbaarheid (1) • Betrouwbaarheid – Interne consistentie • Sterke correlatie als:
Interne consistentie
– α≥0.90 ABC scale – α≥0.70 domeinen
Items
(95% BI)
14
0,91 (0,88-0,93)
Symptomen
4
0,76 (0,68-0,81)
Functionele status
4
0,89 (0,87-0,92)
Mentale status
2
0,73 (0,64-0,80)
Emoties
3
0,87 (0,83-0,90)
Vermoeidheid
1
n.v.t.
Totale ABC scale Domein:
Department of Family Medicine
Betrouwbaarheid (2) – Test-hertest betrouwbaarheid Sterke correlatie als: ICC≥0.90
ICC=0,92 (0,89-0,95)
Department of Family Medicine
9
1/16/2015
Validiteit (1) • Convergente validiteit: – ABC-scale vs SGRQ • Sterke correlatie als r≥0.70
• Divergente validiteit: – ABC-scale vs FEV1 •
Zwakke correlatie als r≤0.35 ABC scale Totaal score, Pearson r (95% BI)
Convergente validiteit
r=0.72 (0.61,0.83)
SGRQ Totaal score Divergente validiteit
r=-0.15 (-0.31,0.004)
FEV1 % voorspeld Department of Family Medicine
Validiteit (2) • Known groups validiteit: Known groups, mediaan (interkwartielafstand) ABC Domeinen Symptomen
≥2 (n=43)
Exacerbaties/jaar <2 (n=119)
p
2.8 (1.8-3.5)
2.0 (1.3-2.5)
**
3.0 (2.0-4.0)
2.0 (1.0-3.0)
**
Functionele status Mentale status Emoties Vermoeidheid
Department of Family Medicine
10
1/16/2015
Validiteit (2) • Known groups validiteit: Known groups, mediaan (interkwartielafstand) ABC Domeinen
3+4 (n=59)
Gold stadium 1+2 (n=103)
p
Symptomen Functionele status
2.5 (1.5-2.8)
1.3 (0.5-2.0)
**
Mentale status Emoties Vermoeidheid
Department of Family Medicine
Validiteit (2) • Known groups validiteit: Known groups, mediaan (interkwartielafstand) ABC Domeinen
Inactief (n=81)
Activiteit Actief (n=81)
p
Symptomen Functionele status
2.5 (1.5-2.9)
1.0 (0.5-1.8)
**
3.0 (2.0-4.0)
2.0 (1.0-3.0)
**
Mentale status Emoties Vermoeidheid
Department of Family Medicine
11
1/16/2015
Validiteit (2) • Known groups validiteit: Known groups, mediaan (interkwartielafstand) ABC Domeinen
Depressie Depressief (n=31)
Niet-depressief (n=131)
p
1.5 (1.0-2.0) 2.3 (1.7-3.0) 3.0 (3.0-5.0)
0.5 (0.0-1.0) 1.0 (0.3-1.7) 2.0 (1.0-3.0)
**
Symptomen Functionele status Mentale status Emoties Vermoeidheid
** **
Department of Family Medicine
Samenvattend
• ABC scale is een betrouwbaar en valide meetinstrument • Goede discriminatoire eigenschappen
Department of Family Medicine
12
1/16/2015
Proces evaluatie - Zorgverleners • 27 zorgverleners in de interventie groep – 25 willen/kunnen meedoen
• 1 focusgroep • 10 individuele interviews
Department of Family Medicine
Bruikbaarheid • • • •
- resultaten
Klantvriendelijk Het programma werkt goed Simpele vragenlijst Snel in te vullen
Department of Family Medicine
13
1/16/2015
Bruikbaarheid- citaten “…klantvriendelijk, zowel naar ons toe als gebruikers, naar de hulpverlener toe, maar ook naar de patiënt toe.”
“Je hebt meteen een overzicht dus je hoeft eigenlijk niet heel specifiek nog een heleboel vragen te gaan stellen om dat je ze meteen in beeld hebt.”
Department of Family Medicine
Bruikbaarheid - citaten “Ik vind het heel handig, want het is gewoon heel duidelijk wat je moet invullen en je zit ook zo op de website, dus dat vind ik ook heel handig. En het kost ook niet heel veel extra tijd.” “Want ik vind het heel erg leuk, maar als ik dan een hele drukke poli heb, denk ik van ‘oh, heb ik vandaag 2 ingepland’, dat gaat wat meer tijd kosten, omdat je 2 systemen hebt.“ Department of Family Medicine
14
1/16/2015
Resultaten Meerwaarde: • Visuele weergave • Meer diepgang in het gesprek • Geeft handen en voeten • Inzicht voor de patiënt • Ervaring van patiënten wordt gemeten Department of Family Medicine
Citaten “… dus de visuele weergave is sterk, een simpele vragenlijst, snel in te vullen. Geeft meteen goede feedback en het brengt je meteen op een hoger level in het gesprek.” “Ja, want vaak als ze dan komen, zeggen ze van ‘nou, ik heb minder bewogen, dus het zal wel minder zijn’ of ‘ik heb meer gerookt’ of ‘ik ben ziek geweest’ en zo, dus ze weten wel heel goed wat de invloed is hoor.”
Department of Family Medicine
15
1/16/2015
Citaten Sterke punten? “Nou, dat er dus gevraagd wordt naar klachten die de patiënten zelf ervaren. En dat is natuurlijk iets wat in het consult van de arts veel summierder naar gevraagd omdat ze natuurlijk maar zeer beperkt de tijd hebben.”
Department of Family Medicine
Implementatie - resultaten • Integratie in al gebruikte systemen- nu veel dubbel werk en extra tijd
Department of Family Medicine
16
1/16/2015
Implementatie - Citaten “Dus als het daar (KIS/HIS) goed geïmplementeerd zou kunnen worden, dan zou ik dat wel gaan doen ja.”
“…maar zolang het een apart systeem blijft naast mijn EZIS, dan heb ik daar absoluut geen ruimte voor.”
Department of Family Medicine
Resultaten effectiviteit ziektelastmeter volgen medio 2015
Department of Family Medicine
17
1/16/2015
Conclusie COPD Ziektelastmeter: – – – – –
Betrouwbaar Valide Goede ervaringen bij zorgverleners Integratie van ICT-systemen cruciaal Effectiviteitsstudie medio 2015 klaar
Department of Family Medicine
18