N° Uit reeks Driemaandelijkse nieuwsbrief van de Lakense Haard
De Modelwijk van gisteren, vandaag en morgen
Toc-Tok Kennismaking Toen Fernand Brunfaut, de Voorzitter van de Lakense Haard, in 1956 besliste om een modernistische wijk aan te leggen aan de poorten van de Wereldtentoonstelling, wilde hij hiermee een schoolvoorbeeld creëren van een woonwijk op basis van de humanistische en modernistische idealen van zijn tijd. De Lakense Haard had in die jaren een beroep gedaan op de meest toonaangevende architecten. Zij zouden een grootschalig en radicaal project voor de sociale huisvesting vorm geven. Het verhaal van dat project vindt u op de volgende pagina’s - een verhaal van successen, maar ook van beperkingen. Vijftig jaar later laat de Lakense Haard op basis van dezelfde eisen als de oprichters de Modelwijk volledig renoveren.
werd gekozen voor architecturale en technische uitmuntendheid. Met het oog op die doelstellingen en de uitwerking van hun programma voerde het architectenteam een grondige stedenbouwkundige analyse uit van de invloed van de Wijk op zijn onmiddellijke omgeving. Want het project moet wel op een harmonieuze manier in de toekomstige ontwikkeling van de volledige wijk kunnen worden geïntegreerd.
De belangrijkste doelstellingen van het project zijn een betere levenskwaBovendien vond de Bouw van de maquette van de toekomstige Modelwijk liteit van de bewomaatschappij het ners, de uitbreiding van het patrimonium van de maatbelangrijk om in iedere fase van de werf haar ecologischappij en de consolidatie van de architecturale waarde sche en sociale verantwoordelijkheid op te nemen. Er van de Wijk. werd in de mate van het mogelijke dan ook geopteerd voor duurzame oplossingen voor de problemen die zich De openbare renovatiewerf zal de komende twintig jaar stelden en voor nieuwe diensten voor de huurders. een van de belangrijkste werven in het Brusselse gewest zijn. De maatschappij duidde een college van drie archiDaarnaast stelt de Haard alles in het werk om de hinder tecten aan die deze opdracht tot een goed einde moeten van de werf voor de bewoners zo beperkt mogelijk te brengen: Philémon Wachtelaer van het kantoor Archi+i houden - ook op het vlak van de verhuizingen. (Brussel), Ludo Bekker van het kantoor a33 (Leuven) en De aanleg van de traptuin van tuinarchitect Gilles CléSteven Van den Bergh van het kantoor Maenhout/Van ment en de uitbreiding van het gebouw van de Cultuurden Bergh (Brussel). wijk die door Eugeen Liebaut werd ontworpen, vormen De Lakense Haard wil met dit project niet alleen zijn pade eerste bewijzen van de verbintenissen van de Lakense trimonium valoriseren, maar het ook aanpassen aan de Haard ten opzichte van de Modelwijk. Het is immers de behoeften en de uitdagingen van de toekomst. Hiervoor bedoeling om de Wijk uit te bouwen tot een plaats waar het goed leven is en tot een ambitieus en veeleisend 2 model van sociale huisvesting.
Inhoud
4 - 6 7 - 10 11 12 - 13 14 15
De Modelwijk gisteren De Modelwijk of de utopie van de ideale stad
Bouw van gebouw 6
Renovaties in de Modelwijk Welk model voor morgen? De Modelwijk morgen Nieuwe diensten voor de toekomst De Modelwijk vandaag Gilles Clément en Eugeen Liebaut De Wijk vertelt over zichzelf “ Ik droomde ervan hier te wonen ” Woord van dank
Oud plonsbad op het Laagplein
Verantwoordelijke uitgever : P. Vanschoenbeek, Directeur generaal, Lakense Haard cvba, Modelwijk, 1020 Brussel Coördinatie Lakense Haards : C. Henrard Redactie : F. Raes Layout, foto’s, productie : Médiane Lakense Haard Modelwijk - 1020 Brussel tel : 02 479 00 48 - fax : 02 478 49 36 http://www.lakensehaard.be Ι
[email protected] Gedrukt op 100 % gerecycleerd papier Bronnen Bekker L., Wonen in een torengebouw in BGHM-Info nr. 51, december 2007 Berckmans C. & Bernard P., Bruxelles 50’ 60’. Moderne architectuur ten tijde van Expo 58, Uitgeverij Aparté, Brussel, 2007 Novgorodsky L., De ‘Modelwijk’ van de Heizel te Brussel in De Techniek van de Werken, september-oktober 1966.
3
Tuin van G. Clément
Modelwijk gisteren
De Modelwijk of de utopie van de ideale stad Het idee voor de Modelwijk ontstond in 1956. Naar aanleiding van de wereldtentoonstelling die twee jaar later zou plaatsvinden vatte Fernand Brunfaut, architect, socialistisch volksvertegenwoordiger en voorzitter van de Lakense Haard, het plan op om een woonwijk aan te leggen volgens de idealen uit die jaren. Daarbij zou rekening worden gehouden met de technische evoluties en de maatschappelijke vooruitgang. Woningschaarste Kort na de oorlog leidde de demografische expansie tot een woningschaarste in de hoofdstad. Die toestand werd nog erger toen in het centrum van de stad wijken werden gesloopt, die als ongezond waren bestempeld. Dit laatste vormde overigens de aanleiding tot rellen in de Marollenwijk. In die context werden de nodige inspanningen geleverd om binnen de agglomeratie ook woningen aan te bieden aan mensen met een bescheiden inkomen. Over de manier waarop het gebrek aan woningen moest worden opgevangen, bestonden twee tegengestelde filosofieën. De sociaal-christenen waren met de wet-De Taeye (1948) voorstanders van een systeem van premies bij de aankoop van een klein perceel. Daarmee konden mensen met een laag inkomen toch een eigendom verwerven in de vorm van eengezinswoningen. De socialisten daarentegen pleitten voor de bouw van grote en goed geplande sociale wooncomplexen, want zij beschouwden privé-initiatief als een bron van anarchie op het vlak van stedenbouw en huisvesting. Volksvertegenwoordiger Brunfaut, voorzitter van de Lakense Haard, speelde in deze strijd een vooraanstaande rol. Hij gaf zijn naam aan een wet die in 1949 werd goedgekeurd en die de financiering regelde van sociale huisvestingsmaatschappijen.
Modernistische wijk In 1956 gaf de Lakense Wijk zes bekende Belgische modernistische architecten de opdracht om een ontwerp te realiseren voor meer dan 1.000 woningen op een 17 hectare groot terrein. Twee van de architecten waren Vlamingen (Braem en Coolens), twee Walen (Panis en de l’Équerre-groep) en twee Brusselaars (Van Doosselaer en de Structures-groep). Drie van hen waren links ; drie rechts. Typisch Belgisch dus …
4
Brunfaut, beheerder-gerant van 1920 tot 1944 en afgevaardigd beheerder van 1944 tot 1967
Dit architectencollege ontwierp de nieuwe wijk als een “ woonmonument ”. De Modelwijk zou een schoolvoorbeeld op levensgrote schaal moeten worden van de stad van de toekomst. De theorie van die stad was eerder al vastgelegd in de vorm van de egalitaire utopie van de modernistische architectuur van Le Corbusier. Het kwam er hierbij op aan om een universele woning te creëren voor een nieuwe universele mens. Van de zes architecten die door de Lakense Haard werden gekozen, zou Renaat Braem de bekendste worden. Hij profiteerde van de logge zeskoppige structuur om uiteindelijk zijn eigen krachtlijnen in het ontwerp door te drukken. De Modelwijk zou worden ontworpen volgens een strikt
Maquette van de Modelwijk die tijdens de Wereldtentoonstelling van 1958 werd voorgesteld. Op de plaats van het huidige gebouw 4 en de traptuin waren een school en speelplaatsen voorzien
Ontwerp voor een stedelijke en autonome wijk De Modelwijk werd aanvankelijk ontworpen als een onafhankelijk stuk stad dat aan zijn bewoners alle voordelen van een reële stad bood, maar dan wel in een gezond levenskader vlakbij de natuur. Het was de bedoeling om de bewoners de nodige aangepaste uitrustingen te bezorgen, zodat iedereen de indruk kreeg dat hij in een parkwijk woonde.
Straat langs gebouw 2 en onder gebouw 1 vóór de constructie van gebouw 6 en 7
rechthoekige plattegrond. Op die manier "wordt orde geschapen tegenover de chaos", die zich volgens de architect " in de periferie aan het uitbreiden was ”. Vanuit esthetisch standpunt bekeken was het de bedoeling om een organische en samenhangende compositie te creëren die zou inspelen op de spanning tussen de verschillende typologieën van de gebouwen. Hierbij zouden drie hoge verticale torengebouwen een centraal plein afbakenen en drie minder hoge torengebouwen in de rand de drie hoogtepunten van het park lokaliseren. De rij horizontale gebouwen langs de Citroenbomenlaan vormde ten slotte de grens tussen de Modelwijk en de Lakense stedenbouw die uit de 19de eeuw was overgeërfd.
De Wijk moest dan ook beschikken over alle noodzakelijke diensten voor de bewoners: een school, handelszaken, een gezondheidscentrum, een cultureel en sportief centrum, een bibliotheek, een kerk enz… Van al die uitrustingen werden uiteindelijk alleen het cultureel centrum, de bibliotheek, het benzinestation, de kantoren van de Lakense Haard en de supermarkt gerealiseerd. De uitvoering van het project zou 18 jaar in beslag nemen - een periode waarin het project zou blijven evolueren. Het idee om een rij eengezinswoningen in zigzagvorm langs de Romeinsesteenweg te bouwen, moest uiteindelijk plaatsmaken voor de bouw van vier acht verdiepingen hoge woonblokken die in feite geen enkel verband meer hielden met de originele architectuur van de site. Wegens budgettaire redenen werd de lijst van de infrastructuren flink ingekort : het sportcentrum, de kerk, de school, het restaurant en het gezondheidscentrum zouden nooit het daglicht zien.
5
Modelwijk gisteren
Bouw van gebouw 7. Rechts is gebouw 8 af. Op de voorgrond de “ prefabruimte ”
Prefab Bij de aanleg van de Modelwijk werd ook voor de eerste keer in ons land ervaring opgedaan met prefabbouw op grote schaal. Niet alleen de gordijnmuren voor de gevels, maar ook de trappen, de puntgevelpanelen die met gewassen grintbeton werden bekleed en de overhangende galerijen die naar de appartementen leiden, werden met die techniek gerealiseerd.
Landelijk onthaal De bewoners van de eerste 256 woningen ontvangen bij wijze van welkomstgeschenk kleine strobalen die ze op de nog erg modderige toegangswegen kunnen plaatsen.
Het concept van de Modelwijk riep van bij het begin hevige reacties op bij opeenvolgende generaties van jonge stedenbouwkundigen en architecten. Sommigen noemden het concept zelfs een “ fascistische architecturale ramp waar iedere vorm van menselijk contact is uitgesloten ”. De bewoners van de Wijk daarentegen waren vanaf het moment dat ze er hun intrek namen, erg tevreden over het concept dat de architecten hadden bedacht. Sommige huurders van het eerste uur wonen nog altijd in de wijk. Er wordt in de wijk erg weinig verhuisd en er staan bijna nooit woningen leeg. De grootste troeven van de Wijk zijn volgens de inwoners de goede ligging, de architectuur en de groene ruimten. De Modelwijk is het meest uitgewerkte Belgische voorbeeld van modernistische architectuur. In dat opzicht maakt de wijk dan ook deel uit van het architecturale erfgoed van dit land.
6
Modelwijk morgen
De Wijk : welk model voor morgen ? Methode De Lakense Haard vertrouwde de opdracht van de renovatie van de Modelwijk toe aan een college van drie architecten : Philémon Wachtelaer van het kantoor Archi+i (Brussel), Ludo Bekker van het kantoor a33 (Leuven) en Steven Van den Bergh van het kantoor Maenhout / Van den Bergh (Brussel). Dit team doet ook nog een beroep op de knowhow van Wessel De Jonge, een architect uit Rotterdam die gespecialiseerd is in de renovatie van modernistische gebouwen. De belangrijkste doelstellingen van dit team zijn de verbetering van de levenskwaliteit van de inwoners, de uitbreiding van het patrimonium van de maatschappij en de consolidatie van de architecturale waarden van de Wijk.
Om die doelstellingen te bereiken en hun programma uit te werken, voerde het team een grondige stedenbouwkundige analyse uit van de invloed van de Wijk op zijn onmiddellijke omgeving. Want het project moet harmonieus in de toekomstige ontwikkeling van de wijk kunnen worden ingepast. Het team stelde ook een historische atlas op van de aanleg van de Wijk. Op die manier kreeg men een zicht op de evoluties die de site tijdens de achttien jaar dat de bouw duurde, heeft ondergaan. De architecten willen immers de allereerste intentie begrijpen van de ontwerpers van de Wijk, zodat ze op die basis hun renovatieprogramma kunnen uitvoeren. Daarnaast analyseerden de architecten de perceptie van de bewoners. Ze baseerden zich daarbij op de sociologische enquête die door Sarah Moutury werd uitgevoerd. Ze nodigden de bewoners van de Wijk ook uit naar twee thematische ontmoetingen, waar ze de voordelen en de nadelen van het leven in de Modelwijk konden uiteenzetten.
Vóór
Het totaalplan van de renovatie, dat gebaseerd is op de elementen die uit de hierboven vermelde initiatieven werden verzameld, voorziet het behoud van het groene karakter en het modernistische uitzicht van de site. De opstelling van de gebouwen, hun architectuur en de prioritaire doorgangswegen voldoen nog altijd aan de regel van de rechthoekigheid. De invloed van de nieuwe constructies op de grond blijven hierbij beperkt.
Na
De ontwerpers wilden ook dat de Wijk een grote visuele doorzichtigheid bood. Daarbij lijken de gebouwen op funderingspalen te rusten die op een zee van groen lijken te drijven. Die doorzichtigheid zal in het kader van de renovatie van de site behouden blijven.
7
Modelwijk morgen
Gilles Clément wilde langs de Romeinsesteenweg een dicht bosje aanleggen. Dat zou enerzijds dienst doen als overgangszone tussen de Wijk en de Romeinsesteenweg en anderzijds als groene en schaduwrijke wandelweg voor de bewoners. In het oranje zijn de nieuwe gebouwen afgebeeld die aansluiten op de gebouwen 9 tot 12, die volledig geherstructureerd en gerenoveerd zullen worden. De nieuwe gebouwen zullen worden ontworpen in de lijn van de ideeën van de bedenkers van de Wijk (zuivere lijnen, beperkte grondinname, …) en gelijktijdig in een krachtige en hedendaagse architecturale stijl worden uitgevoerd.
eg nw e ste
se
ein
R
om
10+
Ontwerp voor een crèche 10 11+
11
Bestaande randgebouwen
14
In het donkerrood ziet u de belangrijkste voetpaden, die het modernistische karakter van de site extra in de verf zetten.
12
13
In het grijs zijn de toegangswegen voor het autoverkeer en de parkeerplaatsen weergegeven.
4
In de zandkleur zijn de informele paden in de tuinen weergegeven. Architecturale uitbreiding van Eugeen Liebaut bedoeld voor de collectieve ruimte voor de jongeren en de traptuin van Gilles Clément. Dit zijn de eerste zichtbare elementen van de renovatie van de site.
8
Ruimten met organische vormen die dienst zullen doen als recreatieve zones van de tuin. 5
De originele kubistische fontein krijgt haar oorspronkelijke functie terug. Bij de restauratie streefde men nog twee andere doelstellingen na. Een pedagogische functie in het eerste deel dankzij de ecologische inrichting en een meer esthetische functie in het tweede deel.
15 9+ 9
6
Ontwerp voor een sociaal restaurant in het gerestaureerde gebouw van het voormalige benzinestation.
7
Citroenbomen
laan
2
3
Onthaalruimte voor collectieve infrastructuur.
7
Bestaande randgebouwen
FLH
Dik
Ontwerp voor het fitness-en sportcentrum boven supermarkt.
8
keb
euk
laan
9
Modelwijk morgen
Wijk in wording Noch langs de Romeinsesteenweg noch langs de Citroenbomenlaan heeft de Wijk een specifiek gezicht of een duidelijke ingang. Die ‘ondoorzichtigheid’ versterkt de vooroordelen ten opzichte van de site en zorgt zelfs soms voor een gevoel van onveiligheid bij de bewoners en de bezoekers. Toch bevindt de Wijk zich op de kruising van verschillende groene ruimten: het park van Laken, de Heizelvlakte, het Poelbos en het Bos van Dielegem. Ludieke fiets-en voetpaden zouden van de Wijk een groen kruispunt kunnen maken dat die verschillende recreatieve zones met elkaar verbindt. Dit zou een manier zijn om de site in haar omgeving te verankeren en haar een positief imago te bezorgen.
De analyse van de architecten bracht ook aan het licht dat de gebouwen 9 tot 12 een hele reeks problemen bieden-en wel op het vlak van de stedenbouwkundige ligging, architectuur en bouwkwaliteit. Die gebouwen zullen dan ook volledig worden ontmanteld en hun volumes uitgebreid zodat ze meer aansluiten op de oorspronkelijke intenties van de ontwerpers. Teneinde de beschikbare ruimte zo optimaal mogelijk te benutten, zullen de werken beginnen met de bouw van nieuwe woningen op de site. De gebouwen 1 tot 8 daarentegen hebben een grote architecturale waarde en blijken beter bestand tegen de tand des tijds dan de gebouwen die in de jaren zeventig werden opgetrokken. De renovatie van die gebouwen zal dan ook tijdens een latere fase worden uitgevoerd. Er zal daarbij rekening worden gehouden met de krachtlijnen van de oorspronkelijke gebouwen.
Gebouwen 12, 13 en 14
Gebouwen14 en 12
De Wijk werd ontworpen als parkwijk, maar dan voorzien van alle faciliteiten die men van een stadscentrum mag verwachten. Door een gebrek aan middelen en belangstelling vanwege privépartners om zich in het hart van de site te vestigen, werden die infrastructuren echter nooit gerealiseerd.
Schets van de binnenplaats (G. Clément)
10
Nieuwe diensten voor de toekomst
Een gebrek aan ambities kan men de architecten die de eerste plannen voor de Modelwijk ontwierpen, zeker niet aanwrijven. Braem en zijn collega’s waren immers van plan om een volwaardig stuk stad uit de grond te stampen, waar de bewoners alle nodige diensten en infrastructuren zouden vinden om in harmonie met hun omgeving te leven. Wegens een gebrek aan middelen en privépartners die bereid waren om met hen samen te werken, moesten uiteindelijk de crèche, de lagere school, het sportcentrum, de kerk en de buurtwinkels uit de plannen worden geschrapt.
Voor de Lakense Haard biedt het ambitieuze renovatieprogramma van de Modelwijk een kans om in te spelen op de wensen van de gebruikers op het vlak van de buurtdiensten. Op die manier kan men de verdere ontwikkeling van de Wijk laten aansluiten op het egalitaire en humanistische ideaal van zijn geestelijke vaders en de Wijk gelijktijdig aanpassen aan de behoeften van morgen. Dat streven om een de wijk beter af te stemmen op de noden van de bewoners van de 21ste eeuw kreeg al concreet vorm met de uitbreiding van het cultuurcentrum door architect Eugeen Liebaut (Kinderhuis en Jeugdcentrum) en de traptuin van de Franse tuinarchitect Gilles Clément (zie ook hun interviews op pagina 12 en 13). En intussen werken de Lakense Haard en het college van de architecten die verantwoordelijk zijn voor de renovatie van de site, aan verschillende andere projecten voor de toekomst.
Ontwerp voor de sportzaal boven de huidige supermarkt
Een van de belangrijkste daarvan is het Infopunt. Dit zou het zenuwcentrum moeten worden waar de informatie over de renovatie van de Modelwijk wordt gecentraliseerd. Bezoekers zullen daar alle nodige inlichtingen kunnen inwinnen over de werkzaamheden. De Lakense Haard voorziet op de site ook een restaurant met tarieven die voor iedereen betaalbaar zijn. Dit restaurant zal ’s middags en ’s avonds open zijn. De bewoners van de wijk, hun familie en hun vrienden zullen er van een heel degelijke service en betaalbare gerechten kunnen genieten.
Ontwerp voor de crèche tussen de Romeinsesteenweg en gebouw 11
Het project werd bedacht onder de vorm van een partnership tussen de openbare en de privésector waar werkzoekenden de nodige praktijkervaring zullen kunnen opdoen in de horecasector. In die zin zou het project ook een sociale rol kunnen spelen. De Lakense Haard denkt ten slotte ook nog altijd aan de bouw van een crèche en een sportzaal. Daarvoor wil men samenwerken met gemeentelijke en gewestelijke partners.
11
Modelwijk vandaag
De nieuwe tuinlandschappen van de Wijk door de ogen van Gilles Clément De Lakense Haard vertrouwde de inrichting van het volledige park van de Modelwijk toe aan de bekende Franse tuinarchitect Gilles Clément. Hij creëerde de erg mooie traptuin die wordt doorkruist door een “ plantenkloof ” die de site laat uitlopen op de Dikke Beuklaan. Sinds hun ontwerp in ’58 en tijdens de verschillende fases van hun aanleg zijn de tuinen van de Wijk altijd blijven evolueren. De paden langs het park zijn vandaag de dag dan ook niet echt overzichtelijk. Meer dan reden genoeg om het geheel wat toegankelijker te maken voor de bewoners.
In een wijk van de 21ste eeuw hebben tuinen complexere functies dan in het verleden. Tegenwoordig spelen groene ruimten, de enige getuigen van de natuur in de stad, niet alleen een ecologische (diversiteit in de tuinen), maar ook een pedagogische rol (als tool en bewijs van het leven). Die rollen zullen in de toekomst alleen maar belangrijker worden. “ Alle paden zullen de ruimten in een gedifferentieerd beheer doorkruisen. Dat bet kent dat op sommige momenten de grasvlakten zullen worden gemaaid, dat op andere momenten het gazon zal worden gemaaid en dat op nog andere momenten de bloemen zullen worden verzorgd. Op die manier zal men een zekere ecologische diversiteit op de site kunnen verkrijgen ”, aldus de tuinarchitect. Het project van Gilles Clément herbevestigt de modernistische aard van de site doordat het de sporen volgt van de rechte hoeken die in de originele schetsen werden getekend. Een voorbeeld daarvan is de ‘kubistische’ beek die doorheen een deel van het park liep.
“ In onze huidige schetsen willen we langs de Romeinsesteenweg een dicht bosje aanleggen, terwijl overal in het hart van de Wijk open plekken zouden worden voorzien, met daartussen erg willekeurige bochtige paden ”, legt Gilles Clément uit.
Maar het is uitgerekend in het spel van de contrasten van de identiteiten — de identiteit van de site van 1958 op basis van de fascinatie van de ontwerpers voor een overzichtelijke ordening van de elementen en de zeer levendige identiteit van de “ bewegende ” landschappen van de planetaire tuinman Clément — dat de groene ruimten van de Wijk hun nieuwe rijkdom en hun nieuwe belang zullen tonen. Informatie : http://www.gillesclement.com
12
Architectuur - beeldhouwkunst van Eugeen Liebaut Voor het ontwerp van de uitbreiding aan het gebouw van de Cultuurwijk, waar het Tehuis van de kinderen en het Jeugdcentrum van de Jeugddienst van de Stad Brussel zullen worden ondergebracht, doet de Lakense Haard een beroep op de modernistische architect Eugeen Liebaut. “ Bij deze opdracht wilden we de sfeer respecteren die Renaat Braem voor de site voor ogen had", legt de architect uit. "Op de originele plannen had Braem op het dak van het cultuurcentrum een monumentaal beeldhouwwerk voorzien. We hebben dan ook in die geest gewerkt ”, aldus Eugeen Liebaut, die zijn faam onder meer te danken heeft aan zijn sterke vermogen tot abstractie en zijn subtiele werk met het licht.
De architect verkoos daarom om niet nog een verdieping bij te bouwen, maar wel een uitbreiding onder de vorm van een kunstwerk bovenop het originele gebouw te plaatsen. De architectuur van Liebaut is in zekere zin dan ook een negatief van de constructie van Braem, met haar welvingen aan de buitenkant. Voor de binneninrichting bleef men wel de rechte hoeken trouw. Dat spel van “ vice versa ” vinden we ook terug in de aankleding van de structuur. “ Het gebouw is volledig bekleed met houten wandbetimmeringen. Het gevoel van ondoorzichtigheid dat daarmee ontstaat, versterkt nog het sculpturale uitzicht van het gebouw. Maar de houten platen laten wel nog licht door en vormen daardoor een lichtgevende architectuur aan de binnenkant. ’s Nachts wordt de hele constructie dan ook een steeds veranderend lichtgevend voorwerp wanneer men er het licht laat in spelen ”, aldus Eugeen Liebaut. Voor de meubelen gaf de architect de voorkeur aan gekleurde elementen met een erg verzorgd design. Die contrasteren met de witte muren en de algemene sfeer die veeleer industrieel geïnspireerd lijkt. Informatie : http://users.telenet.be/eugeen/
13
De Wijk vertelt over zichzelf
“ Ik droomde ervan hier te wonen ” Vanaf de tiende verdieping van gebouw 1 hebt u een prachtig zicht op Brussel - 360° in de rondte. “ Als het mooi weer is, kunt u van hieruit zelfs de Sint Romboutstoren van Mechelen zien ”, zegt dhr. Arnoldi. Dhr. Arnoldi bekijkt het leven in de Modelwijk al meer dan 40 jaar met een gelukkig gevoel vanuit de hoogte. Het zicht dat zich daar onder de kleurige hemel laat bewonderen, biedt het opwindende gevoel van een wereld die wacht om ontdekt te worden. Voorbij de metalen letters van de lichtreclame op gebouw 5 ligt de zee. “ Ik zag de prachtige maquette van de Modelwijk voor het eerst tijdens de Wereldtentoonstelling van 1958 ”, herinnert hij zich. “ Het was liefde op het eerste gezicht : ik droomde ervan om er ooit met mijn echtgenote te kunnen wonen. Toen de werken hier aan de gang waren, kwam ik langs in de hoop om er een appartement te kunnen kopen. " Zelf droomde hij van een appartement op de 15de verdieping. Zijn echtgenote bespaarde zichzelf liever iedere dag de tocht naar een verdieping boven de vijfde. " Uiteindelijk hebben we een compromis gesloten : we kozen voor een appartement op de 10de verdieping. ” In het appartement van de heer Arnoldi gloeien de herinneringen van een leven nog na in de warme zomerzon. “ Toen we hier onze intrek namen, waren alleen de drie mastodonten en het cultuurcentrum al gebouwd. In die jaren moest iedereen het met een bescheiden loon stellen. Een badkamer en de liften waren voor ons dan ook tekenen van ongekende luxe en comfort. ” Dhr. Arnoldi was ook een van pioniers bij de oprichting van de Vereniging van de Huurders van de Modelwijk. “ De mensen die in de Wijk woonden, kenden elkaar niet. Samen met enkele andere huurders vatten we op een bepaald moment het plan op om de wijk wat gezelliger te maken. In de loop der jaren is de vereniging uitgegroeid tot een gesprekspartner van de Lakense Haard. In die eerste jaren luisterden de hoge heren nog niet erg naar ons. Tegenwoordig is er een heel behoorlijke infrastructuur in de Wijk (met de tuin, de speelpleinen voor de kinderen, de bibliotheek, het cultuurcentrum, …). Maar in de beginjaren moest dat nog allemaal worden opgebouwd. ” Tijden veranderen, maar voor dhr. Arnoldi blijft de gezelligheid die hij in die jaren zag ontstaan, een typisch kenmerk van de Wijk. “ De mensen praten hier met elkaar als ze
14
elkaar bijvoorbeeld in de lift ontmoeten ”, zegt hij. “ Met of zonder televisie; mensen zijn sociale wezens, die niet allemaal in hun eigen hoekje kunnen leven. Hier wordt er echt gepraat. Ook over de minder aangename dingen. Zelf houd ik enorm van de tuinen met hun verschillende niveaus, de architectuur van de torens en het ongelooflijke zicht op Brussel. Ik heb hier vrienden die ik veertig jaar geleden heb leren kennen. ” Tijd om te eten. De 88-jarige heer Arnoldi doet ons glimlachend uitgeleide. “ Ik leef hier graag en ik hoop hier ook te kunnen sterven ”, zegt hij, waarna we afscheid nemen.
Een woord van dank De cvba Lakense Haard en de vzw Modelwijk zouden graag alle partners danken die de festiviteiten tot stand hebben helpen brengen. Zonder hun hulp zou de Modelwijk deze droom nooit hebben kunnen verwezenlijken : De Cité Culture en zijn vrijwilligers, de Vereniging van de Huurders van de Modelwijk, de Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die bevoegd is voor huisvesting, de Staatssecretaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die bevoegd is voor monumenten en sites, de directie van de Monumenten en Sites van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Erfgoeddagen, de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, de Cel 101e % van de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, het College van Burgemeester en Schepenen van de Stad Brussel, de Jeugddienst van de Stad Brussel, het Huis van de Kinderen, het Jeugdcentrum, Bravvo, het Huis van de Modelwijk, Archi+i, Ludo Bekker, A33, J.Maenhout/ Van den Bergh, het Vlaams Architectuur Instituut, Michaël De Lausnay, Schindler, ING, P&V Assurances, Télé-Bruxelles, de Brunfaut-bibliotheek, Fitness Palace, de vzw U-Main, Zaza make-up, de leerlingen van de school van JP Finotto, kapsalon Empire, Sébastien Chollet (regie), Paul Vercheval (fotograaf), Poly Folies en de fanfare Jour de Fête.
15
