HET NUT VAN
DE GULDEN SNEDE IN WEB DESIGN
In dit hoorcollege ga ik het hebben over mijn onderzoek naar de gulden snede met betrekking tot web design. De gulden snede fascineert me al van jongs af aan en nu ik veel ontwerp, vroeg ik mijzelf af hoe ik de gulden snede kan toepassen in mijn web designs en of de gulden snede ook echt mijn design kan verbeteren.
DE GULDEN SNEDE
a = a+b = 1,618... = Φ b a
1,618
Maar wat houdt de gulden snede precies in? Ik zal de gulden snede op wiskundig gebied omschrijven:
De gulden snede, in het Engels ‘golden ratio’ genoemd, is de opdeling van een lijnstuk, oppervlak of cirkel in twee ongelijke delen. Deze lijnstukken zijn zo opgedeeld dat de verhouding tussen het grootste lijnstuk (A) en het kleinste lijnstuk (B) gelijk is aan de verhouding tussen de hele lijn (AB) en het langste stuk (A).
Door middel van de formule a : b = (a+b) : a toe te passen, ontstaat er een verhouding van 1:1,618…
Dit getal wordt phi (φ) genoemd en is net zoals pi (π) een irrationaal getal. Irrationale getallen kunnen alleen uitgedrukt worden in een eindeloze reeks decimalen die nooit stoppen en ook nooit gaan repeteren zoals bij rationale getallen.
1 : 1,618
De verhouding van 1 : 1,618 is dus de gulden snede. Deze verhouding kan gebruikt worden om een gulden rechthoek te maken. Als we in de gulden rechthoek een vierkant tekenen, is de kleinere rechthoek die overblijft opnieuw een gulden rechthoek. Door dit proces met de steeds kleiner wordende rechthoeken te herhalen ontstaat een gulden spiraal die in oneindigheid kan worden verkleint of vergroot.
De formule om een lijnstuk volgens de gulden snede te verdelen is al rond het jaar 300 v.Chr. voor het eerst te lezen in ‘Elementen’, een meetkundig en rekenkundig verzamelwerk van de wiskundige Euclides. Daar wordt de gulden snede gedefinieerd als “extreme en gemiddelde verhouding”.
In de 16e eeuw herontdekt de wiskundige Luca Pacioli de gulden snede en schrijft er over in zijn ‘De Divina Proportione’. Hij noemt het de “goddelijke verhouding”. Zijn boek bevat illustraties van zijn leerling Leonardo da Vinci.
DE GULDEN SNEDE IS POPULAIR
Sinds de 20e eeuw is het begrip de gulden snede steeds bekender geworden. En nu nog steeds wordt er nog veel over geschreven. Je kan zien aan de hoeveelheid zoekresultaten wanneer je er op Google naar zoekt.
Het is duidelijk dat de gulden snede veel mensen wat aangaat. Wanneer je deze zoekresultaten af gaat, kom je veel interessante artikelen tegen over de gulden snede zoals:
Dat de gulden snede al in de architectuur uit de oudheid terug te vinden is. De grieken zouden bijvoorbeeld de gulden snede hebben gebruikt om het Parthenon te bouwen.
Ook de pyramide van Cheops en de Notre Dame schijnen de gulden snede te bezitten.
Ook in de moderne architectuur wordt beweerd dat de gulden snede veel wordt toegepast. Bijvoorbeeld het United Nations gebouw in New York.
Over de gulden snede in kunst is ook veel te vinden. Hier zie je de gulden snede geplaatst over het schilderij ‘De Geboorte van Venus’ van Botticelli.
De Mona Lisa van Leonardo da Vinci. Hij zou door zijn leermeester Pacioli gefascineerd zijn geraakt over de gulden snede. Men beweerd dat de gulden snede in veel van zijn werken verborgen zit.
Het werk van Georges Seurat. Ook veel schilderijen van hem zouden de gulden snede bezitten.
Zelfs in muziek wordt er beweerd dat componisten als Mozart, Debussy en Bartok de gulden snede in hun stukken verwerkten.
DE MOOISTE VERHOUDING
Kunstenaars, architecten en musici lijken gefascineerd te zijn geraakt door deze goddelijke verhouding. Veel mensen beweren dat deze verhouding als meest aantrekkelijk wordt beschouwd.
Ook zijn er theorieën dat er overal in het menselijk lichaam de gulden snede zit. Een voorbeeld is de verhouding tussen de voeten en de navel en de navel en het hoofd.
In de natuur schijnt de gulden snede ook veel voor te komen.
Zo is er de Nautilus schelp die de groeifactor van de gulden snede zou bezitten. Deze schelp wordt vaak als het boegbeeld gezien van de gulden snede in de natuur.
Ook in planten zoals zonnebloemen zouden gulden spiralen te vinden zijn.
Ook bij dennenappels. Deze spiralen hebben een connectie met de Fibonacci-reeks.
DE FIBONACCI REEKS 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144… +
13 / 8 = 1,6 = Φ In de 12e eeuw schreef Leonardo Fibonacci over de ‘rij van Fibonacci’. Dat is een volgorde van getallen 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 etc. Als je telkens de laatste twee getallen bij elkaar optelt krijg je het volgende cijfer. Dus 0 + 1 = 1, 1 + 1 = 2, 1 + 2 = 3, 2 + 3 = 5 etc.
Wanneer je de lijnen in bijvoorbeeld een dennenappel telt kom je uit op nummers uit de Fibonacci-reeks. Bij dit voorbeeld is het 8 rechtsom en 13 linksom. Waneer je 13 deelt door 8, krijg je 1,61. Dat is weer het getal phi, de gulden snede dus.
Ook in de wiskunde schijnt de gulden snede vaak voor te komen. Zoals bijvoorbeeld in het Pentagram en in fractals.
ONDERZOEK HEEFT DE GULDEN SNEDE EEN MEERWAARDE IN WEB DESIGN?
Al deze theorieën over de gulden snede hadden mij als tiener al enthousiast gemaakt. Daarom heb ik laatst onderzoek gedaan of de gulden snede in deze tijd meerwaarde kan geven in modern design zoals web design.
TOEPASSING VAN DE GULDEN SNEDE IN WEB DESIGN 960 pixels
960 / 1,618 = 594 px | 960 - 594 = 366 px
Allereerst wilde ik weten hoe ik de gulden snede zou kunnen toepassen in websites.
Wanneer je een website maakt met een breedte van 960 pixels kan 960 gedeeld worden door 1,618 om een gulden vlakverdeling te krijgen. 960 px / 1,619 = 594 px. Deze maat wordt dan het hoofd content blok. 960 px – 594 px = 366 px wordt dan de sidebar.
Ook de typografie en witruimtes kun je aan de hand van de gulden snede maken.
ONDERZOEK NAAR DE GULDEN SNEDE IN WEBSITES
Na te hebben gekeken hoe ik de gulden snede zou toe kunnen passen, vroeg ik mij af of de gulden snede een website echt beter en mooier kan maken. Vandaar dat ik verschillende goed en slecht beoordeelde websites heb onderzocht aan de hand van de aanwezigheid van de gulden snede.
Uit het onderzoek bleek dat er bijna geen gulden snede te vinden was in de websites die ik heb onderzocht. Ik heb er 1 gevonden in een goed beoordeelde site en 1 gevonden in een slecht beoordeelde site. Deze website die te zien is kreeg een hoge waardering. Dat de websites goed beoordeeld zijn, heeft waarschijnlijk niks te maken met de toepassing van de gulden snede.
WAAROM KOMT DE GULDEN SNEDE BIJNA NIET VOOR IN WEB DESIGN?
Waarom komt de gulden snede bijna niet voor in web design?
Dit komt doordat het technisch moeilijk is om toe te passen. Websites zijn flexibel in hun content, dus daar zou je rekening mee moeten houden. Ook zijn er veel verschillende formaten beeldschermen waarmee rekening gehouden moet worden. Ook door de opkomst van de tablets en smartphones is het moeilijk om op elk scherm dezelfde verhouding te krijgen. Ook wanneer je je browser-window kleiner maakt, zou je de gulden snede moeten behouden.
WORDT DE GULDEN SNEDE ECHT ALS DE MOOISTE VERHOUDING GEZIEN?
Maar wat als je met veel moeite de gulden snede in je website hebt geïmplementeerd? Zouden mensen deze verhouding echt mooier vinden dan een andere verhouding? Na mijn website onderzoek ben ik wetenschappelijke artikelen wezen raadplegen over de esthetische waarde van de gulden snede. Daar is veel te lezen over een test waarbij wetenschappers verschillende rechthoeken lieten zien aan respondenten waarbij zij de mooiste rechthoek uit moesten kiezen. 1 van die rechthoeken had de gulden snede en de hoeveelheid mensen die deze rechthoek gekozen hadden, waren niet significant genoeg om te bewijzen dat de gulden snede echt als de mooiste verhouding kan worden gezien.
Ik wil met jullie de test in het klein doen. Neem even de tijd om de mooiste rechthoek uit te kiezen. Dan ga ik nu onthullen welke rechthoek de gulden snede bezit.
WORDT DE GULDEN SNEDE ECHT ALS DE MOOISTE VERHOUDING GEZIEN?
Het is onderaan de tweede van rechts. Steek even je hand op als je deze rechthoek had uitgekozen. In de echte test zijn veel meer rechthoeken gebruikt. De theorie dat de gulden snede esthetisch de mooiste verhouding heeft, is dus helaas niet bewezen. Aan de hand van deze wetenschappelijke artikelen ben ik verder gaan kijken naar de rest van de theorieën over de gulden snede.
WELKE THEORIEËN OVER DE GULDEN SNEDE KLOPPEN NOG MEER NIET?
? Welke theorieën over de gulden snede kloppen nog meer niet? Na beter onderzoek gedaan te hebben naar de gulden snede ga ik de zojuist besproken theorieën nog 1 keer langs.
De gulden snede zou al uit de oudheid terug te vinden zijn in gebouwen zoals het Parthenon.
Dit is niet juist. Nergens is bewezen dat de gulden snede in de oudheid is toegepast.
Er is geen enkel bewijs dat de Grieken de gulden snede hebben gebruikt. Het is heel makkelijk om achteraf een paar lijnen van de gulden snede op een afbeelding te plaatsen en die zo te schuiven dat het lijkt of iets wel degelijk de gulden snede bezit. Waarom hebben ze bijvoorbeeld de trap van het Parthenon niet meegeteld?
Ook op veel afbeeldingen zie je een dikke lijn over de randen van het gebouw. Als je zo’n afbeelding met dikke lijnen zou schalen naar originele grootte van het bouwwerk, dan zouden die lijnen enkele centimeters dik zijn. Dat geeft je een hoop ruimte om met de juiste verhouding te smokkelen.
Ook in moderne gebouwen wordt er beweerd dat de gulden snede vaak als verhouding wordt ingezet.
Dat is niet waar. Er zijn heel weinig moderne bouwwerken die de gulden snede bezitten. De UN Secretariat Building heeft ook niet de gulden snede.
Een uitzondering van een architect die met de gulden snede werkte heet Le Corbusier. Hij deed dit niet uit esthetisch oogpunt maar uit zijn fascinatie voor wiskunde.
Zit de gulden snede in het werk van Botticelli, Da Vinci en Seurat?
Nee. In de kunst van Botticelli, Da Vinci en Seurat zijn ook geen bewijzen gevonden dat ze de gulden snede hebben toegepast. Het is heel makkelijk om ergens een gulden snede in te zien. Zeker wanneer het een complex schilderij bevat. Ook hebben deze kunstenaars de gulden snede nooit vermeld in hun aantekeningen en geschriften. Leonardo da Vinci wist van de gulden snede af, maar hij heeft het nooit toegepast in zijn werk.
Verscheidende componisten zouden de gulden snede in hun muziek gebruiken. Mozart, Debussy of Bartok bijvoorbeeld.
Nee dat is niet bewezen. De gulden snede is niet in de muziek van Mozart en Bartok terug te vinden. Alleen Claude Debussy is een twijfelgeval. In sommige werken zit hij dicht bij de gulden snede in de buurt. Alleen zijn er nooit aantekeningen gevonden waarin wordt bewezen dat hij met opzet de gulden snede zou hebben toegepast.
Ook het menselijk lichaam zou volgens de gulden snede zijn opgebouwd.
Dit is niet waar. Het menselijk lichaam verschilt gewoonweg te veel per persoon.
De gulden snede zou in de natuur ook veel voorkomen. Zo is er de Nautilus schelp die de groeifactor van de gulden snede zou bezitten.
Klopt niet. Alhoewel het een logaritmische groeifactor heeft, heeft het geen groeifactor van de gulden snede.
In spiralen van veel planten zouden de getallen uit de Fibonacci reeks terug te vinden zijn.
Dit is waar. Maar in lang niet alle planten zit deze verhouding. Door deze manier van rangschikken kan de bloem in het hart de meeste zaden kwijt. En hoe meer zaden, hoe groter de kans op een succesvolle voortplanting. Planten die hun blaadjes volgens de Rij van Fibonacci rangschikken, doen dat vaak om zoveel mogelijk zonlicht op te vangen. Op deze manier ontstaat natuurlijke selectie.
Er wordt beweerd dat de gulden snede ook in de wiskunde vaak voorkomt.
Dit klopt. Door de verhouding van de gulden snede is het pentagram tot in het oneindige voort te zetten. Hetzelfde geld voor fractals.
Ook al zijn er bij de gulden snede veel misvattingen, het blijft een interessante verhouding op wiskundig gebied.
Op esthetisch gebied heeft de gulden snede jammer genoeg geen meerwaarde. De gulden snede toepassen in web design heeft dan ook weinig nut. Het is makkelijker om met een andere verhouding te werken.
Ik heb tijdens mijn onderzoek een beter beeld gekregen van de gulden snede en ik hoop jullie nu ook.
Bedankt voor jullie aandacht.
