De Beeldend Kunstenaar als (startende) Ondernemer
geheel herziene druk september 2013
De Beeldend Kunstenaar als (startende) Ondernemer
Geheel herziene druk: september 2013
Colofon
De beeldend kunstenaar als (startende) ondernemer
Uitgave van de Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars (BBK) Uiterwaardenstraat 209, 1079 CN Amsterdam Telefoon: 020 – 623 5456 Fax: 020 – 624 9585 Website: www.bbknet.nl E-mail:
[email protected]
Samenstelling: Ontwerp omslag en lay-out:
Joop Booij, Jonna van ’t Hof, Lieke Peeters, Alex Schreiner Jonna van ’t Hof
Oorspronkelijke uitgave: Herziene druk: Geheel herziene druk:
november 1999 februari 2001 september 2013
Hoewel de tekst van deze brochure met de grootste zorgvuldigheid is samengesteld kunnen aan de inhoud geen rechten worden ontleend. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
5
6
Inhoud
Inhoud 1. Inleiding ............................................................................................................ 11 2. Startende ondernemer................................................................................ 13 2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5
Kamer van Koophandel............................................................................................................................13 Eenmanszaak ...........................................................................................................................................13 Vof (vennootschap onder firma)....................................................................................................14 Maatschap..................................................................................................................................................14 Stichting ......................................................................................................................................................14 Vereniging..................................................................................................................................................15
2.2
Marktonderzoek...........................................................................................................................................15
2.3
Ondernemingsplan .....................................................................................................................................15
2.4
Prijs bepalen...................................................................................................................................................17
2.4.1 2.4.2 2.4.3
Aanpak 1.....................................................................................................................................................17 Aanpak 2.....................................................................................................................................................17 Aanpak 3.....................................................................................................................................................18
3. Belastingen ...................................................................................................... 19 3.1 3.1.1
Btw-nummer..................................................................................................................................................19 Kleine Ondernemersregeling (KOR)............................................................................................20
3.2
Inkomstenbelasting....................................................................................................................................20
3.3
Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) .........................................................................................................21
4. Werkruimte ..................................................................................................... 23 4.1 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4
Huurcontracten ............................................................................................................................................23 Huurverhoging ........................................................................................................................................23 Servicekosten...........................................................................................................................................23 Opzegtermijn............................................................................................................................................23 Btw-belaste huur....................................................................................................................................24
4.2
Alternatieven .................................................................................................................................................24
4.3
Anti-kraak........................................................................................................................................................24
4.4
Kraak ..................................................................................................................................................................25
7
De beeldend kunstenaar als (startende) ondernemer
5. Verzekeringen.................................................................................................27 5.1
Zakelijke aansprakelijkheid...................................................................................................................27
5.2
Inventaris atelier.........................................................................................................................................27
5.3
Construction All Risk (CAR)...................................................................................................................28
5.4
Rechtsbijstand ..............................................................................................................................................28
5.5
Arbeidsongeschiktheid ............................................................................................................................29
5.6
Pensioen...........................................................................................................................................................29
5.6.1
Lijfrente en banksparen .....................................................................................................................30
6. Inkomsten verwerven met kunst............................................................31 6.1
Galeries.............................................................................................................................................................31
6.2
Eigen verkoop ...............................................................................................................................................33
6.3
Kunstenaarsinitiatieven ..........................................................................................................................33
6.4
Kunstuitleen...................................................................................................................................................33
6.5
Kunsthandel...................................................................................................................................................34
6.6
Opdrachten.....................................................................................................................................................34
7. Overige inkomstenbronnen ......................................................................37 7.1 7.1.1 7.1.2 7.2 7.2.1 7.2.2 7.3 7.3.1 7.3.2
Uitkeringen.....................................................................................................................................................37 Bijstand (WWB)......................................................................................................................................37 Zwanger en Zelfstandig (ZEZ).........................................................................................................38 Subsidies..........................................................................................................................................................39 Mondriaan Fonds...................................................................................................................................39 Prins Bernhard Cultuurfonds..........................................................................................................39 Leningen en kredieten..............................................................................................................................39 Stichting Materiaalfonds BKV .........................................................................................................40 Cultuurlening...........................................................................................................................................40
8. Contracten en juridische kwesties .........................................................41 8.1
Afspraken vastleggen................................................................................................................................41
8.2
Leveringsvoorwaarden............................................................................................................................41
8.3
Wanbetaling...................................................................................................................................................42
8.3.1 8.3.2 8.3.3 8.3.4 8.3.5 8.3.6 8.3.7
8
Factuur uitschrijven .............................................................................................................................42 Herinnering ..............................................................................................................................................42 Sommatie ...................................................................................................................................................42 Wettelijke rente......................................................................................................................................42 Verjaring.....................................................................................................................................................43 Rechtsgang................................................................................................................................................43 Hulp bij incasseren ...............................................................................................................................43
Inhoud 8.4
Overige geschillen .......................................................................................................................................44
8.4.1 8.4.2 8.4.3
Opschorten ................................................................................................................................................44 Ontbinden ..................................................................................................................................................44 Schadevergoeding..................................................................................................................................45
9. Promotie en presentatie ............................................................................ 47 9.1
Portfolio............................................................................................................................................................47
9.2
Website .............................................................................................................................................................48
9.3
E-mailings........................................................................................................................................................49
9.4
Sociale media .................................................................................................................................................50
9.4.1 9.4.2 9.4.3 9.4.4
Facebook.....................................................................................................................................................50 Twitter.........................................................................................................................................................51 LinkedIn......................................................................................................................................................51 Flickr.............................................................................................................................................................51
9.5
Documentatiesystemen............................................................................................................................51
9.6
Overig.................................................................................................................................................................51
10. Intellectueel eigendom ............................................................................... 53 10.1
Auteursrecht ..................................................................................................................................................53
10.1.1 10.1.2 10.1.3 10.1.4 10.1.5 10.1.6
Duur van het auteursrecht...........................................................................................................53 Persoonlijkheidsrecht ....................................................................................................................53 Gebruikslicentie en auteursrechtoverdracht.....................................................................54 Citaatrecht, huisvlijt en gebruik ter promotie van het werk .....................................54 Auteursrecht en internet..............................................................................................................55 Creative Commons...........................................................................................................................55
10.2
Portretrecht....................................................................................................................................................56
10.3
Volgrecht ..........................................................................................................................................................56
10.4
Leenrecht .........................................................................................................................................................57
11. Bijlagen.............................................................................................................. 59 11.1
Atelierorganisaties......................................................................................................................................59
11.2
Overzicht subsidiegevers ........................................................................................................................61
11.3
Modelcontracten..........................................................................................................................................62
11.3.1 11.3.2 11.3.3
Verkoopcontract ...............................................................................................................................62 Consignatiecontract ........................................................................................................................63 Galeriecontract/ expositiecontract.........................................................................................64
11.4
Interessante links ........................................................................................................................................67
11.5
Andere uitgaven van de BBK .................................................................................................................67
9
De beeldend kunstenaar als (startende) ondernemer
10
Inleiding
1.
Inleiding
Begin je net als beeldend kunstenaar dan komt er veel op je af. Veel zakelijke dingen moeten geregeld worden, maar het is niet altijd duidelijk hoe, waar of waarom dit moet. Het is lastig informatie te vinden en de informatie die is te vinden is vaak tegenstrijdig. Met regelmaat wordt de BBK benaderd door starters die niet weten hoe ze de formaliteiten bij het opstarten van het ondernemerschap aan moeten pakken. Verder bleek vanuit het adviesbureau van de BBK dat er onder kunstenaars behoefte is aan een naslagwerk waarin deze zaken op te zoeken zijn. De voorgaande brochure was meer gericht op promotie van de kunstenaar. We hebben met deze herziene uitgave juist meer beoogd een handboek te bieden waarin alle zakelijke aspecten die de kunstenaar kan tegenkomen worden behandeld. Daarmee gaan we veel verder dan de promotie van de kunstenaar, we besteden ook aandacht aan ondernemingsvormen, belastingen, ateliers, inkomstenbronnen, juridische aspecten en auteursrecht. In de loop der tijd zijn er diverse uitgaven geweest die dit naslagwerk boden, onder andere ook van de BBK. Bij veranderde regelgeving waren dergelijke brochures en handboeken al snel verouderd. In dit handboek hebben we geprobeerd de informatie op te nemen die niet snel veranderd. Daarmee is het handboek over een paar jaar nog steeds bruikbaar als naslagwerk. Op verschillende plaatsen in dit handboek wordt geadviseerd een specialist in te schakelen als een kwestie ingewikkelder wordt dan hier is behandeld. De informatie die is gegeven is door specialisten samengesteld, omdat echter niet iedere situatie dezelfde is en veel situaties hun eigen specifieke kenmerken hebben is het niet mogelijk al deze situaties te behandelen. De basiskenmerken zijn steeds gegeven, opdat de kunstenaar zelf aan de slag kan, bij complexere situaties is het soms onvermijdelijk specialistische hulp in te schakelen. Dit handboek is geschikt voor zowel de startende als gevestigde kunstenaar. Voor de een zal het meer studieboek zijn en voor de ander meer naslagwerk. We hebben geprobeerd zo volledig mogelijk te zijn. Toch kan het voorkomen dat er informatie mist. Heb je opmerkingen of is iets niet volledig in deze brochure, geef het dan aan ons door. We nemen de feedback graag mee in herziene versies.
11
