e.
De archieven in Amsterdam r
Samsom Alphen aan den Rijn
Op het omslag: Stadspublikatie van de goedkeuring door de burgemeesters van Amsterdam van een akkoord tussen de Noordse en Oosterse Rederijen en de commissaris van het ballastkantoor betreffende diens inkomsten, gedateerd 17 september 1716 (nr. 5021). De Noordse en Oosterse Rederijen zijn opgericht met het oog op de beveiliging ter zee. Zij behartigden de belangen van de kooplieden en reders die voeren op Scandinavië en het Oostzeegebied en waren het stadsbestuur behulpzaam bij het uitvoeren van bepaalde reglementen. Genoemde commissaris had namens de stad toezicht op de aanvoer van het zand dat als ballast voor de schepen diende.
Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland
I
P. Brood, A.J.M. den Teuling, De archieven in Drenthe (1979), 142 blz. (ISBN 90 14 02880 6)
II
De archieven in Gelderland (1979), 283 blz. (ISBN 90 14 02936 5)
III J.J.C. van Dijk, R.L. Koops, H. Uil, De archieven in Zeeland (1979), 177 blz. (ISBN 90 14 02943 8) IV De archieven in Noord-Brabant, samengesteld door de Kring van Archivarissen in Noord-Brabant (1980), 563 blz. (ISBN 9014 029446) V
J.F.J. van den Broek, O.A.M.W. Hartong, A.L. Hempenius, J. Meinema, De archieven in Groningen (1980), 216 blz. (ISBN 9014 02925 X)
VI H. de Beer, C. van Heel, W.A. Huijsmans, A.J. Mensema, De archieven in Overijssel (1980), 205 blz. (ISBN 90 14 03025 8) VII De archieven in Noord-Holland (1981), 406 blz. (ISBN 90 14 03117 3) VIII J.H. van den Hoek Ostende, P.H.J. van der Laan, E. Lievense-Pelser, De archieven in Amsterdam (1981), 222 blz. (ISBN 90 14 03118 1)
In voorbereiding:
IX De archieven in het Algemeen Rijksarchief (1982) X
De archieven in Zuid-Holland (1982)
XI De archieven in Utrecht (1982) XII De archieven in Friesland (1983) XIII De archieven in Limburg (1983)
DE ARCHIEVEN IN AMSTERDAM
OVERZICHTEN VAN DE ARCHIEVEN EN VERZAMELINGEN IN DE OPENBARE ARCHIEFBEWAARPLAATSEN IN NEDERLAND
uitgegeven onder auspiciën van de Vereniging van Archivarissen in Nederland
redactie: L.M.Th.L. Hustinx t F.C.J. Ketelaar H.J.H.A.G. Metselaars J.J. Temminck H. Uil
DEEL VIII DE ARCHIEVEN IN AMSTERDAM
DE ARCHIEVEN IN AMSTERDAM with English summary
redactie: J.H. van den Hoek Ostende P.H.J. van der Laan E. Lievense-Pelser
Samsom Uitgeverij bv, Alphen aan den Rijn, 1981
Dit overzicht is bijgewerkt tot december 1980.
Copyright © 1981 Samsom Uitgeverij, The Netherlands. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of Samsom Uitgeverij. ISBN 90 14 03118 1
GEMEENTELIJKE ARCHIEFDIENST AMSTERDAM Amsteldijk 67, 1074 HZ Amsterdam. 020-763131. Telefoon Openingstijden maandag t/m vrijdag 8.45 -16.45 uur, zaterdag 9.00-12.15 uur. leesapparaten voor microfiches en films, kopieerappaFaciliteiten raten, apparatuur voor film- en diaprojectie; fotografisch atelier, collegezaaltje, koffiekamer. Een gedeelte van de archieven berust in een van de N. B. hulpdepots, die 's zaterdags gesloten zijn.
Adres
7
/'/
N.
~~~~ |
7
\ /
'
, e
0
'Lutkemeer \X p° r \
/
i d e r
/
N
Upolder'
y
/
/
/ m
\
ff
/
\
\
\
)
^^^loterbinnen-e^
P°'^ / fy r
Middelveldse
/ /
/' \ --^/Buikslotermeer
\
/
\
/
gecombineerde polders / /
^Tè
„
d
e
\
'
Jj
}
°°^l
r
p o l d e r
NIEUWER j
< \
\
'
i
r; " 1
AMSTEL
|
N N
,
\ \
! I
/ /
)UDER AMSTEL
S \ / NV
USSELMEER
i'
^
^
f
f
^
v
^^xDIEMENy
I
/ 'V
| I
^ /N
^7
/)
V
>^ \^%5~\
^J}
/ /
,' x
/ \ \
jN^MEER
Buitenvelderse
/
/
/
/ ~ " ^ \jdoornl
V
y oij^\ /
/ / /
/
/
e
P
j
\
*V
, _<^s°eis ;Jr—-1
\
BinnendUkse
/Rietwijker / ƒ „
NIEUWENDAM
\
^-^V-* —, ^ 1 ^ - " " ^ \
^CTT^-f
Geannexeerde gemeenten en waterschappen
_
|
Riekerpolder
AMSTERDAM
_
/
VwATERGRAAFS ^
\
/ s—"T^-^
^--^l —£>URGERDAfvr I
V
_
ZUNDERDORP
\ \N-A
\
\
\
/
BLOTEN
,v <Middelveldse Akerpolder
R
\
/
\
d
NNENPOL
Osdorperbinnenpolder \~ /y ^Osdorper / /
x
\N/ / \ \
/
RANSDORP^^/ b U
/^\__\oSDORP /
polder
V
HOLYSLOOy ~^-V
^ - " \
VJ
\
\
/NoorderN
Spieringhorner^^N ' ^ ' ^^6ve^ker binnenpolder \SLOTERDIJK^°' 5? '—^
/ ' V
N.
F |
Grote IJpolder
1
/
lAmsterxjamr^^
/O
jij
\ \ Polder
^/f
^ \ \ \
(( >y \ \
J
^
vormgeving H . Veltman
8
9
INHOUD Kaart
8
Woord vooraf
17
Inleiding
19
0
Algemeen
1 1.1 1.2 1.3
Archieven Archieven en verzamelingen Taak van de archivaris Openbaarheid
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Archiefvormende instellingen en functionarissen Gemeentebestuur en -instellingen Rechterlijke instellingen Notarissen Niet-overheidsinstellingen en -personen Archieven buiten Amsterdam
3 3.1 3.2
Gebruik van het overzicht Rangschikking van de gegevens Toelichting op de gegevens per archief Noten
A 1 1.1
Archieven Archieven van de overheid Algemeen plaatselijk bestuur – Burgemeesters – Vroedschap – Nieuw stedelijk bestuur – Raad – Raadscommissies van bijstand en van voorbereiding a Bestuur en verkiezingen b Personeelszaken c Financiën, belastingen, gemeente-eigendommen d Openbare werken e Openbare orde en veiligheid f Economische zaken g Sociale zorg
19
19 19 20 22
23 23 23 25 26 27
29 29 29 30
33 33 33 33 35 35 36 37 37 37 37 37 38 38 39
11
1.2
12
h Gezondheidszorg i Onderwijs en cultuur – Raadscommissies ad hoc a Bestuur en verkiezingen b Personeelszaken c Financiën, belastingen, gemeente-eigendommen d Openbare werken e Openbare orde en veiligheid f Economische zaken g Sociale zorg h Gezondheidszorg i Onderwijs, wetenschap en cultuur j Evenementen – Burgemeester en wethouders – Burgemeester – Secretarie a Bestuur b Personeelszaken c Bevolking d Financiën e Openbare werken f Openbare orde en veiligheid, defensie g Economische zaken h Sociale zorg i Gezondheidszorg j Onderwijs, wetenschap en cultuur – Leden van het college van B. en W. en de raad – Instellingen ten behoeve van het personeel van de gemeente a Algemeen b Ambtenaren c Werklieden d Personeel diensten en bedrijven Plaatselijke instellingen met een specifieke taak – Rechtspraak – Bevolking – Financiën – Openbare werken – Openbare orde en veiligheid, defensie - Economische zaken a Handel b Vervoer c Nutsbedrijven
39 39 40 40 40 40 41 41 42 43 43 43 44 44 44 44 45 45 46 46 46 46 47 47 47 48 48 49 49 49 49 50 51 51 52 53 54 56 58 58 60 61
1.4 1.5 1.7 1.8 2 2.1
d Andere instellingen – Sociale zorg – Gezondheidszorg – Onderwijs, wetenschap en cultuur a Onderwijs b Wetenschap c Cultuur – Sport, recreatie en evenementen Organen van stadsheerlijkheden en geannexeerde gemeenten Organen van waterschappen Organen van de centrale overheid Organen van andere openbare lichamen Niet-overheidsarchieven Instellingen van economische aard – Instellingen tot regulatie van het economisch leven – Bedrijfsleven a Ambacht en industrie 1 Metaalindustrie 2 Scheepswerven en vliegtuigbouw 3 Bouwmaterialen 4 Houtverwerking 5 Drukkerijen 6 Textiel 7 Verfstoffen en drogerijen 8 Olie en zeep 9 Levens- en genotmiddelen 10 Luxe artikelen b Handel 1 Ondernemingen van allerlei aard 2 Opslag 3 Makelaardij en commissiehandel 4 Rederij 5 Teer 6 Exploitatie van onroerend goed 7 Levens- en genotmiddelen 8 IJzerwaren 9 Brandstof 10 Textiel 11 Papieren boeken 12 Luxe artikelen c Geldwezen d Verzekeringswezen
61 62 64 66 66 68 69 70 72 76 78 80 81 81 81 81 81 81 82 82 82 82 83 83 83 84 85 85 85 87 88 89 89 89 90 91 91 91 92 92 92 93
13
2.2
2.3 2.4 2.5
14
1 Ondernemingen van allerlei aard 2 Scheepvaartverzekeringen 3 Levensverzekeringen 4 Brandverzekeringen e Administratiekantoren f Verkeer en vervoer g Nutsbedrijven h Pers i Horeca – Landbouw en exploitatie bodemschatten a Veenderijen en boerderijen b Cultuurmaatschappijen – Vrije beroepen a Advocaten b Apothekers c Architecten d Notarissen Instellingen van sociale zorg – Armenzorg – Werklozenzorg – Zorg voor minderjarigen a Instellingen van allerlei aard b Weeshuizen – Bejaardenzorg a Bejaardentehuizen b Hofjes 1 Rooms-katholiek 2 Protestants 3 Hervormd 4 Doopsgezind 5 Luthers – Maatschappelijk werk – Volkshuisvesting – Verstrekking van levensmiddelen, brandstof en kleding – Hulpverlening in verband met bijzondere omstandigheden – Hulpverlening bij begrafenissen Vak- en standsorganisaties en -fondsen Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur ... – Onderwijs – Wetenschap – Cultuur
93 94 94 95 95 96 96 97 97 98 98 98 101 101 101 102 102 103 103 104 105 105 106 107 107 108 108 108 108 109 109 109 110 111 112 112 114 117 118 118 119 120
a Instellingen van allerlei aard b Beeldende kunst c Toonkunst d Letterkunde e Theater f Bouwkunst 2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen – Sport – Recreatie – Evenementen a Tentoonstellingen b Evenementen in verband met het koningshuis c Diversen 2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag 2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven – Rooms-Katholieke kerk – Oud-Katholieke kerk – Nederlandse Hervormde kerk – Waals-Hervormde kerk – English Reformed church – Gereformeerde kerken – Remonstrantse broederschap – Doopsgezinde broederschap – Evangelisch-Lutherse kerk – Hersteld Evangelisch-Luthers kerkgenootschap – Andere christelijke geloofsgemeenschappen – Israëlitische kerkgenootschappen – Andere instellingen van godsdienstig leven 2.9 Huizen en heerlijkheden 2.10 Families 2.11 Personen 3 Verzamelingen B
Bibliotheek en dokumentatieafdeling Historisch overzicht Inleiding Ontsluiting Acquisitie Algemene inlichtingen Persdokumentatie Audio-visuele afdeling
120 122 122 123 125 125 126 126 127 129 129 130 131 135 136 136 138 138 140 140 140 141 141 144 145 145 146 147 148 149 156 160 163 163 164 165 165 166 167 168
15
C
Catalogusapparaat Bijlage 1 Een selectie van de aanwezige dag- en weekbladen Bijlage 2 Een selectie van de aanwezige tijdschriften
169 172 173
Historisch-topografische atlas Historie Samenstelling van de verzameling Berging en toegankelijkheid Speciale toegangen Literatuur
177 177 177 181 183 184
English summary
187
Index op persoonsnamen
193
Index op aardrijkskundige namen
199
Index op trefwoorden
203
16
WOORD VOORAF Op het Amsterdamse gemeentearchief bestonden reeds vele jaren plannen om een gids samen te stellen, waarin alle archieven en verzamelingen op overzichtelijke wijze zouden worden opgenoemd. Een dergelijk overzicht was onontbeerlijk gebleken voor een efficiënt gebruik van de archieven en collecties door medewerkers en bezoekers. Toen de Algemene Rijksarchivaris, de heer mr. A.E.M. Ribberink, in 1975 de Amsterdamse gemeentearchivaris benaderde met de vraag of hij zou willen meewerken aan provinciegewijs opgezette archievenoverzichten, werd hierop grif ingegaan. Dit betekende immers een stimulans om het Amsterdamse plan ten uitvoer te brengen. Nadat ondergetekende een aanzet had gegeven, bleek al snel dat dit een project was, dat in teamverband diende aangevat te worden. Er werd een redactiecommissie gevormd bestaande uit de heren mr. J.H. van den Hoek Ostende, drs. P.H.J. van der Laan en mevrouw drs. E. Lievense-Pelser die het voor u liggende werk tot stand brachten, bijgestaan door de heer drs. A.W. Gerlagh voor het gedeelte betreffende de historisch-topografische atlas en de heer W. Jagerman voor het hoofdstuk over de bibliotheek. Uiteindelijk is het initiatief van het heer Ribberink overgenomen door de Vereniging van Archivarissen in Nederland, onder wier auspiciën in 1945 een `Gids voor de archieven van gemeenten en waterschappen in Nederland' was uitgegeven. Amsterdam beslaat in die gids slechts acht bladzijden. Dat het huidige overzicht zoveel omvangrijker is, ligt niet alleen aan de aanzienlijke aanwas van archieven, maar ook aan de royale opzet van de serie overzichten, waarin ruimte werd gevonden voor een inleiding, toelichtingen en uitvoerige indices, terwijl ook ruime aandacht aan de verzamelingen werd geschonken. De landelijke redactiecommissie heeft besloten tot de uitgave van een apart overzicht voor de archieven in Amsterdam, omdat anders het overzicht voor de archieven in Noord-Holland te omvangrijk zou worden. Voor deze beslissing, voor de nuttige wenken en de prettige samenwerking dank ik hierbij de heer dr. F.C.J. Ketelaar, eindredacteur namens de zojuist genoemde commissie. Moge de publikatie van dit werk het onderzoek in de archieven en verzamelingen van het Amsterdamse gemeentearchief bevorderen. W.Chr. Pieterse, gemeentearchivaris van Amsterdam
17
18
INLEIDING 0
ALGEMEEN Dit boek geeft een overzicht van de archieven en verzamelingen die berusten in het gemeentearchief van Amsterdam. Ten behoeve van de bruikbaarheid van deze gids volgen hier een aantal opmerkingen betreffende archieven en historische documentatie in het algemeen (§1), alsmede een kort overzicht van de instellingen en functionarissen die in Amsterdam archief hebben gevormd en dit veelal nog doen 02). Tenslotte wordt een toelichting gegeven op de gegevens die in dit overzicht zijn opgenomen (§3). Voor meer uitvoerige achtergrondinformatie verwijzen wij naar de bestaande literatuur.'
1
ARCHIEVEN
1.1
Archieven en verzamelingen Het ligt voor de hand dat een archievenoverzicht begint met te trachten een definitie van het begrip archief te geven. Volgens de Nederlandse archiefterminologie is een archief `het geheel der bescheiden, ambtshalve ontvangen of opgemaakt door een bestuur of zelfstandig handelend functionaris en naar hun aard bestemd om onder dat bestuur of die functionaris te berusten' . 2 De vorm van de archiefbescheiden kan zeer verschillend zijn: geschreven, gedrukt, getekend, op geluids- of computerband of als afbeelding. Genoemde definitie is geënt op overheidsarchieven, maar kan ook worden toegepast op niet-overheidsarchieven. Dit laatste komt beter naar voren in de definitie die de Nederlandse archiefterminologie geeft van archiefbescheiden: `archiefbescheiden (archiefstukken) zijn bescheiden (stukken), naar hun aard bestemd om te berusten onder het bestuur, dat of de persoon, die ze heeft ontvangen of opgemaakt'.3 Zeer essentieel bij de definities zijn de woorden `naar hun aard'. De geaardheid, waardoor bescheiden tot archiefstukken worden, is namelijk gelegen in het feit dat `het de originele bewijsstukken zijn van specifieke handelingen van degene, die het archief vormt' .4 Stukken, die door iemand met een bepaald doel bijeen zijn gebracht, maar niet `naar hun aard' zijn bestemd om onder hem te berusten, noemt men een verzameling, bijvoorbeeld een bibliotheek of een historisch-topografische atlas. Overheidsarchieven zijn onderworpen aan de vigerende Archiefwet 1962
19
met het daarbij behorende Archiefbesluit. Deze wet bevat niet alleen bepalingen inzake overdracht, openbaarheid, bewaring en vernietiging, maar geeft ook aan waar de overheidsarchieven die ouder dan vijftig jaar zijn, dienen te berusten. De archieven van de centrale overheid worden overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief in 's-Gravenhage. De bescheiden van de rijksinstellingen in de provincie en de provinciale instellingen gaan naar het rijksarchief in de betreffende provinciehoofdstad. De archieven van de gemeentelijke instellingen gaan naar de archiefbewaarplaats van de gemeente. Daarnaast kent de overheid waterschapsarchieven en streekarchieven. Deze laatste ontstaan wanneer plaatsen, die geen eigen archiefbewaarplaats kunnen of willen bekostigen, een archiefbewaarplaats voor gezamenlijk gebruik stichten. In alle genoemde archiefbewaarplaatsen treft men ook archieven aan van particuliere personen en instellingen die een rol hebben gespeeld in het territorium dat de desbetreffende archiefdienst bestrijkt. Volgens de archiefwet bevinden zich in het gemeentearchief van Amsterdam als kernbestand de gemeentelijke archieven die meer dan vijftig jaar oud zijn. Uitgaande van wat hierboven is uiteengezet, vormen deze archieven de bewijsstukken van de handelingen van de gemeente Amsterdam en hebben zij als zodanig administratieve waarde: rechten en plichten van burgers en overheid kunnen eraan worden ontleend. Maar het zal een ieder duidelijk zijn, dat hoe ouder de archieven zijn, hoe geringer hun administratieve waarde is. Voor de beoefening van de historische wetenschappen worden zij echter steeds waardevoller: hun cultureelwetenschappelijke betekenis neemt dan ook toe. Om de historische waarde van de archieven geheel tot hun recht te doen komen, is het van groot belang de stukken te kunnen bestuderen in samenhang met ander materiaal zoals gedrukte werken of afbeeldingen. Vandaar dat het Amsterdamse gemeentearchief beschikt over een bibliotheek (zie p. 163-176), waarbij ook de audio-visuele afdeling is ondergebracht, en een historisch-topografische atlas (zie p. 177-185). Bovendien worden archiefbescheiden die van belang zijn voor de geschiedenis van Amsterdam maar elders berusten, op microfilm gezet of gekopieerd (zie p. 161-162). 1.2
Taak van de archivaris Volgens de archiefwet zijn de overheidsorganen verplicht de onder hen berustende archiefbescheiden in `goede en geordende' staat te bewaren. Dit is de voornaamste taak van de archivaris. In goede staat bewaren wil zeggen dat de depots aan bepaalde eisen (brandveiligheid, klimaatbeheersing, etc.) moeten voldoen, zodat de
20
stukken goed geconserveerd blijven. Daarnaast dienen de stukken die in slechte staat verkeren gerestaureerd te worden. Hiertoe is een restauratieatelier aan het archief verbonden, dat restauraties verricht aan de archieven en verzamelingen. Ook het fotografisch atelier draagt zijn steentje bij om de inhoud van de archiefbewaarplaats in goede staat te houden. Veel geraadpleegde archivalia worden ten gebruike van de bezoekers op microfiche of -film gezet, zodat de originelen in eerste instantie in het depot kunnen blijven en minder aan slijtage door gebruik onderhevig zijn. De prenten en tekeningen van de atlas worden gefotografeerd en zijn op die wijze toegankelijk voor het publiek. De originelen blijven ook hier zoveel mogelijk in het depot. Mocht ondanks alle voorzorgen toch een calamiteit plaatsvinden, dan zijn er nog microfilms van de belangrijkste archivalia, zodat, indien de originelen verloren zijn gegaan, althans de tekst van de stukken nog voorhanden zal zijn. Om de archieven in geordende staat te bewaren is een eerste vereiste dat ze worden geïnventariseerd, dat wil zeggen dat de diverse bestanddelen van een archief worden beschreven en zo mogelijk in de oorspronkelijke volgorde geplaatst. Daar de archiefstukken in hun ontstaansperiode een duidelijke onderlinge samenhang hebben gekregen, zou men de bewijskracht van het archief schade aandoen, wanneer men de aanwezige ordening principieel zou aantasten. Slechts wanneer elke vorm van ordening ontbreekt, gaat de archivaris geheel naar eigen inzicht te werk.5 Het resultaat van de ordening en beschrijving wordt neergelegd in een inventaris, een wetenschappelijk verantwoorde, systematische beschrijving van een archief. Soms is een inventaris voor het doelmatig raadplegen van een archief niet voldoende en dienen nog andere toegangen te worden vervaardigd zoals alfabetische indices op naam en trefwoord. Dergelijke toegangen worden ook gemaakt op de verzamelingen in de atlas en de bibliotheek. Volgens art. 25 van de Archiefwet 1962 oefent de gemeentearchivaris toezicht uit op het beheer van de archiefbescheiden van de gemeentelijke organen, voor zover deze bescheiden niet zijn overgebracht naar een archiefbewaarplaats. Een van de belangrijkste taken van de archivaris is hierbij, dat hij erop toeziet dat bij de verschillende beheerseenheden tijdig wordt vernietigd volgens de daarvoor geldende procedures. Niet alle stukken die aan de eerder genoemde definitie van archiefbescheiden voldoen, worden namelijk door de overheid bewaard, maar alleen die archiefstukken die van administratief belang zijn, waaraan rechten en plichten van burgers en overheid kunnen worden ontleend, of stukken die interessant zijn voor de historie, die cultureel-wetenschappelijke waarde bezitten. De stukken die niet aan deze criteria voldoen – dat zijn
21
er minstens 95 van de 100 die vandaag worden geproduceerd – worden vernietigd om de archieven overzichtelijk te houden en niet nodeloos ruimte in beslag te laten nemen. Een belangrijke bezigheid van een gemeentearchivaris is ook het verwerven van niet-overheidsarchieven, aangezien die tezamen met de gemeentearchieven – die binnenkomen op grond van de wet – en de verzamelingen een beeld kunnen oproepen van de vele facetten van de stad in de verschillende tijdvakken. Voor dit doel kunnen ook archieven van andere overheidsinstanties aan de gemeente in bewaring worden gegeven. Tenslotte rust op de archivaris de plicht de inhoud van zijn archief meer bekendheid te geven. Met dit doel worden tentoonstellingen gehouden binnen en buiten het archiefgebouw en publiceren archiefmedewerkers bijdragen in Ons Amsterdam, Amstelodamum, Studia Rosenthaliana en andere tijdschriften. Bovendien verschijnen er geregeld publikaties van de Stichting H.J. Duyvisfonds, die gebaseerd zijn op bronnen uit het Amsterdamse gemeentearchief. 1.3
Openbaarheid Dr. P. Scheltema, die op 7 april 1848 de eerste gemeentearchivaris van Amsterdam zou worden, moest in 1842 nog toestemming aan burgemeester en wethouders vragen om de oude Amsterdamse stadsarchieven te raadplegen voor geschiedkundig onderzoek. 6 Hoewel het beginsel van de openbaarheid reeds in 1829 in een beschikking van de minister van Binnenlandse Zaken naar voren was gebracht, was het nog geen algemeen erkend recht. Dit werd het pas op 16 september 1919 bij de invoering van de Archiefwet 1918 Stb. 378. Deze wet erkende de principiële openbaarheid van de archieven, die in de door die wet voorgeschreven bewaarplaatsen berustten, waaraan het recht van kosteloze raadpleging werd verbonden. En zo is het nog geregeld bij de huidige archiefwet: iedereen kan de naar de openbare archiefbewaarplaatsen overgebrachte archiefbescheiden kosteloos raadplegen en daarvan of daaruit afbeeldingen, afschriften of uittreksels maken of op zijn kosten laten maken. Toch zijn er redenen waarom de archivaris kan weigeren in principe openbare archieven ter inzage te geven, bijvoorbeeld als er bij raadpleging gevaar voor beschadiging bestaat. Ook houdt het bovenstaande niet in dat alle archieven die zich in openbare archiefbewaarplaatsen bevinden, openbaar zijn. Zowel bij overheids- als bij niet-overheidsarchieven kunnen bij de overdracht bepalingen worden gemaakt, die de openbaarheid beperken. Dit is veelal het geval wanneer het gaat om gegevens die behoren tot de persoonlijke
22
levenssfeer van nog levende personen. De archiefwet schrijft voor dat de archiefbescheiden na vijftig jaar overgebracht moeten worden, maar als de archivaris ruimte ter beschikking stelt, mag de overbrenging eerder plaatsvinden. In Amsterdam geldt een besluit dat de gemeentelijke archiefbescheiden na dertig jaar overgebracht worden. Deze stukken zijn dan ook openbaar, zoals in het reglement voor de archiefdienst is vastgelegd. 2
ARCHIEFVORMENDE INSTELLINGEN EN FUNCTIONARISSEN
2.1
Gemeentebestuur en -instellingen Het Amsterdamse stadsbestuur met zijn verschillende instellingen is uiteraard het orgaan dat de meeste archieven heeft gevormd, die thans in het gemeentearchief berusten. Meer dan de helft van de aanwezige twintig strekkende kilometer komt voor rekening van de stedelijke archieven: Het stadsbestuur bestond aanvankelijk uit vier burgemeesters, de vroedschap, de thesaurieren en schout en schepenen.' Gedurende de zogenaamde Franse tijd (1795-1813) werd de stad bestuurd door verschillend samengestelde besturen en volksvertegenwoordigingen. $ Sedert de negentiende eeuw bestaat het bestuur uit burgemeester, burgemeester en wethouders en de gemeenteraad. 9 Daarnaast waren er vanouds verschillende stadsinstellingen zoals weeskamer, desolate boedelskamer, wisselbank, bank van lening, weeshuizen, gasthuizen en gilden. Aan het einde van de negentiende eeuw kwamen daar de diensten en bedrijven bij. Het oudste stuk uit het burgemeestersarchief is het tolprivilege van 27 oktober 1275, dat door graaf Floris V van Holland is verleend aan de `homines manentes apud Amestelledamme' (lieden wonende bij de Amsteldam). Dit is het eerste stuk waarin Amsterdam wordt genoemd en waarbij aan zijn inwoners vrijdom van grafelijke tollen werd verleend in het belang van hun handel. Van meer dan lokaal belang zijn de vroedschapsresoluties die van 1536 af bewaard zijn gebleven. De vroedschap hield zich namelijk niet alleen bezig met stedelijke aangelegenheden, maar ook met zaken van lands- en gewestelijk bestuur.
2.2
Rechterlijke instellingen Aanvankelijk werd de rechtspraak van stadswege uitgeoefend door schout en schepenen. De schout trad op als openbare aanklager en voerde het vonnis uit, terwijl de schepenen vonnis wezen, competent waren in strafzaken en civiele zaken en de voluntaire rechtspraak uitoefenden.
23
Sedert 1578 ontstonden vijf subalterne banken van judicature, die onder toezicht van de schepenen fungeerden.10 Bij de invoering van de Franse administratie in Holland in 1811 werd de rechtspraak een functie van het landsbestuur. Hierdoor gingen de stadsarchieven over naar de diverse landelijke instanties. Alleen de stukken van de voluntaire jurisdictie van voor 1750 bleven bij de gemeente. Gelukkig zijn in de loop van de 19e eeuw de oude rechterlijke archieven door het rijk weer aan de stad overgedragen. Bij Keizerlijk Decreet van 18 oktober 1810 werd in elk arrondissement van het departement Zuiderzee (het huidige Noord-Holland en Utrecht) een rechtbank van eerste aanleg opgericht, die tevens zaken van koophandel behandelde. Het Keizerlijk Decreet van 21 oktober 1811 deelde de arrondissementen in kantons in, waarbij in elk kanton een vredegerecht voor civiele zaken, tevens politiegerecht voor overtredingen werd ingesteld. Het arrondissement Amsterdam werd toen in zes kantons ingedeeld. Naast de contentieuze en de voluntaire rechtspraak oefende de rechtbank van eerste aanleg ook de criminele rechtspraak uit, waarbij hij als correctionele rechtbank bevoegd was inzake wanbedrijven. Competent inzake misdaden was het Hof van assisen (1811-1838), gevestigd te Amsterdam met als ressort Noord-Holland en Utrecht. Van de vonnissen door de vrederechter of politierechter gewezen, kon men in beroep gaan bij de rechtbank van eerste aanleg. Van de vonnissen van de rechtbank berustte het beroep bij het Keizerlijk gerechtshof te 's-Gravenhage, na 1813 Hooggerechtshof geheten. De wet van 18 april 1827, ingevoerd 1 oktober 1838, bepaalde dat de rechtbanken van eerste aanleg vervangen dienden te worden door arrondissementsrechtbanken en de hoven van assisen door provinciale gerechtshoven. Het hof voor Noord-Holland werd gevestigd te Amsterdam. De archieven van de rechtbanken van eerste aanleg werden overgegeven aan de arrondissementsrechtbanken, terwijl die van de vredegerechten onder het gemeentebestuur bleven berusten. Als uitvloeisel van de wet van 15 april 1891 zijn deze archieven in 1917 door de gemeentearchivaris overgebracht naar de griffie van het kantongerecht, alwaar zij zijn verdwenen. Hetgeen van de rechterlijke archieven van Amsterdam van 1811-1838 is overgebleven, is in 1930 door het rijk aan de gemeente in bewaring gegeven. Bij de wetten van 1875/76 werd de rechterlijke organisatie in Nederland herzien, waarbij vijf gerechtshoven werden ingesteld, waarvan een in Amsterdam, alwaar ook een arrondissementsrechtbank en een kantongerecht gevestigd bleven. De oudere archieven van deze instellingen vindt men in het Rijksarchief in Noord-Holland te Haarlem.
24
2.3
Notarissen Aanvankelijk werden de notarissen benoemd door de keizer of de paus. Een standplaats moest worden verworven door approbatie van de bisschop. Omdat het aantal notarissen in sommige plaatsen veel te groot was geworden, bepaalde Karel V bij plakkaat in 1525, dat er in een stad niet meer notarissen mochten worden benoemd dan de stadsregering zou voorstellen. In Amsterdam werden toen vier notarissen toegelaten, die voortaan door het Hof van Holland moesten worden geadmitteerd. In 1567 mochten negen notarissen hier hun praktijk uitoefenen; in 1720 werd het aantal bepaald op zestig. Het oudst bewaarde Amsterdamse notarisprotocol begint pas in 1578. Dit komt omdat eerst in 1656 burgemeesters besloten alleen notarissen te benoemen, die beloofden na hun dood hun minuten bij de secretarie te deponeren. Voor deze datum werden de protocollen van een notaris na zijn overlijden aan de erfgenamen toebedeeld of aan een andere notaris verkocht. Deze gewoonte is voor het behoud van de protocollen niet erg bevorderlijk gebleken." In de Franse tijd werd bij decreet van 8 november 1810 het notariaat geregeld, waarmee alle vroegere aanstellingen kwamen te vervallen. Notarissen worden sindsdien aangesteld door het rijk en hun protocollen zouden dus naar de rijksarchiefbewaarplaatsen moeten worden overgebracht. Een KB van 1907 maakte het de gemeenten echter mogelijk, notarisprotocollen die betrekking hadden op hun grondgebied, in bewaring te krijgen. De voorwaarden waren dat de gemeente over een doelmatig ingerichte bewaarplaats moest beschikken, die onder deskundige leiding stond. Burgemeester en wethouders wilden deze notariële archieven, die een rijke bron zijn voor de sociale en economische geschiedenis, gaarne in Amsterdam houden, maar de Waag op de Nieuwmarkt, waar het gemeentearchief toen zetelde, was voor een dergelijke opvang niet toereikend en dus moesten zij omzien naar een andere behuizing van het archief. Zo is het archief in zijn huidige gebouw terechtgekomen, het voormalige raadhuis van Nieuwer-Amstel aan de Amsteldijk, dat in 1891 was gebouwd en door annexatie in 1896 eigendom van Amsterdam was geworden. In 1909 gaf de gemeenteraad toestemming het raadhuis als archief in te richten. Het heeft nog tot 1914 geduurd voordat het Gemeentearchief zijn nieuwe behuizing kon betrekken, want er moest eerst aan de achterzijde van het raadhuis een brandvrije archiefbewaarplaats worden aangebouwd, die 4,5 km planklengte zou kunnen bevatten. Deze ruimte raakte snel gevuld toen in 1915 de notariële archieven tot 1842 naar de Amsteldijk werden overgebracht. Het ging hierbij om circa
25
20.000 protocollen, die een planklengte van ongeveer 2,5 km besloegen. In 1973 werden daaraan de protocollen tot 1895 toegevoegd. De vorige gemeentearchivaris, dr. S. Hart, heeft zich beijverd deze rijke bron toegankelijk te maken. Slechts de periode 1701-1710 is volledig bewerkt, daarnaast zijn incidenteel bepaalde rubrieken ter hand genomen. Onlangs is een handleiding gereedgekomen die het zoeken in het gevolgde fichessysteem vergemakkelijkt. Aangezien het gehele systeem nog in bewerking is, zijn de fiches slechts op met redenen omkleed verzoek en alleen via een archiefmedewerker te raadplegen. De toegankelijkheid van deze archieven wordt verder beperkt door de grote brandschade die zij in 1762 hebben opgelopen. 2.4
Niet-overheidsinstellingen en -personen Bij de niet-overheidsarchieven die in de loop der tijd in de Amsterdamse archiefbewaarplaats konden worden opgenomen, overheerst het economische aspect, hetgeen niet verwonderlijk is in een stad die zijn opkomst heeft te danken aan handel, nijverheid en scheepvaart. 12 Deze nietoverheidsarchieven zijn ook een rijke bron voor de kennis van het culturele leven, het onderwijs, de sociale omstandigheden en het geloofsleven. De archieven van de kerkgenootschappen vormen een veel geraadpleegd bestanddeel. Zij bevatten tevens belangrijke gegevens over de sociale zorg in de stad. Naast de christelijke geloofsgemeenschappen bestonden in Amsterdam sedert de 17e eeuw ook joodse gemeenten. De Portugese joden hadden zich hier aan het einde van de 16e eeuw gevestigd en in de eerste helft van de 17e eeuw volgden hun Hoogduitse en Poolse geloofsgenoten. Oorspronkelijk verzorgden de kerken ook de bevolkingsregistratie. Sedert het Concilie van Trente golden bepalingen voor het bijhouden van doopboeken. Na de alteratie in 1578 hebben sommige pastoors dit niet meer nauwkeurig gedaan, zodat de series registers der rooms-katholieken tot in de 17e eeuw grote hiaten vertonen. De gereformeerde kerk hield sedert 1578 eveneens doopregisters bij en ging in de 17e eeuw over tot het visiteren van deze boeken. Ook de overige geloofsgemeenschappen legden doop-, geboorten- of besnijdenisregisters aan. In 1785 werd een publikatie gedaan, waarin werd opgeroepen ieder halfjaar een kopie van de doopboeken bij het stadsbestuur in te leveren. Hoewel ook het trouwen door de kerken werd geregistreerd, werd sedert 1578 door de stedelijke Commissarissen van huwelijkse zaken aantekening gehouden van de ondertrouw. Het trouwen vond plaats voor schepenen of in de gereformeerde kerk. In de provincie Holland is in 1795 door Provisionele Representanten bepaald, dat met ingang van 1 juli de
26
huwelijksvoltrekking diende te geschieden door de burgerlijke overheid. Daarop volgde een publikatie van de Provisionele Representanten van het volk van Amsterdam, waarbij werd bepaald dat van 7 juni 1795 af het ondertrouwen en trouwen voor het Committé van Justitie van de stad zouden moeten geschieden. De Commissarissen van huwelijkse zaken en de kerken moesten hun registers overgeven aan dit Committé. In 1804 is de toestand van voor 1795 teruggekeerd, dat wil zeggen de huwelijksintekening geschiedde weer voor Commissarissen van huwelijkse zaken en de voltrekking voor schepenen. Met ingang van 1 maart 1811 zijn bij de afschaffing van de stedelijke rechtspraak de beide colleges opgeheven. Sedertdien zijn alle bevoegdheden met betrekking tot het trouwen overgegaan op de ambtenaar van de burgerlijke stand. Het begraven geschiedde in de kerken en op de daarbij behorende kerkhoven, sedert 1578 alleen in en naast de gereformeerde kerken. Door de uitbreiding van de bevolking heeft de stadsregering in de 17e eeuw drie op zichzelf staande begraafplaatsen moeten stichten, terwijl in 1674 de lutherse kerken, als enige niet gereformeerde, het begraafrecht kregen. De stad was verdeeld in delen, waarbij was voorgeschreven op welke begraafplaats men iemand moest laten begraven, om aldus het inkomen van de gravenmakers te verzekeren. De joodse begraafplaatsen lagen buiten de stad, maar in 1811 zijn ook van deze begraafplaatsen de registers ingeleverd. Op 12 juli 1811 besloot de Maire alle doop-, geboorte- en begraafregisters op te vragen voor de griffie van de burgerlijke stand. Na enig tegenstribbelen van de zijde van de kerkbesturen zijn de meeste registers daar uiteindelijk beland.13 Voor vragen waarop de bovengenoemde niet-overheidsarchieven geen antwoord geven, kan men veelal terecht bij de familie- en persoonsarchieven, die vele details van het Amsterdamse leven in de loop der tijden bevatten.14 2.5
Archieven buiten Amsterdam Ook in archiefbewaarplaatsen buiten Amsterdam bevinden zich archiefbescheiden, die gegevens over Amsterdam bevatten. In het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage zijn de archieven van het graafschap en het gewest Holland van belang, bijvoorbeeld die van de Leen- en Registerkamer, de Rekenkamer der Domeinen, het Hof van Holland, de Staten van Holland en West-Friesland, de Gecommitteerde raden van het Zuiderkwartier en van de Rekenkamer ter Auditie. Verder kan worden gewezen op de aldaar berustende archieven van de Staten-Generaal en Raad van State, de Admiraliteitscolleges, met name het college te
27
Amsterdam, de Verenigde Oost-Indische Compagnie, met name de Kamer Amsterdam en de Heren XVII, de beide West-Indische Compagnieën en de Directie van de Levantse Handel. Ook voor de Franse tijd (1795-1813) en de 19e-20e eeuw vindt men in het Algemeen Rijksarchief vele gegevens, in de archieven van de centrale overheid, zoals de Hoge Colleges van Staat, de departementen, Rijkswaterstaat en zijn voorgangers, evenals in familiearchieven, waarvan met name kunnen worden genoemd de archieven van de families Van Slingelandt-De Vrij Temminck en Heereman van Zuydtwijck. In het Rijksarchief in Noord-Holland te Haarlem berusten de volgende archieven, die voor de geschiedenis van Amsterdam belangrijke gegevens bevatten (gedeeltelijk bewaard in het hulpdepot Schaarsbergen): memories van successie, 1819-1899; huwelijksbijlagen Burgerlijke Stand, 18111902; hypotheekregisters, 1811-1838, 1879-1948; Hof van Assisen te Amsterdam, 1811-1838; Provinciaal Gerechtshof te Amsterdam, 18421875; Arrondissementsrechtbank te Amsterdam, 1838-1920; Kantongerecht te Amsterdam, 1838-1920; Gerechtshof te Amsterdam, 1876-1920; archieven van de gewestelijke en departementale besturen sinds 1795, bijvoorbeeld de prefectuur van de Zuiderzee, 1810-1813; Provinciaal Bestuur van Noord-Holland, 1814-1936; archieven Pilotage, 1615-1795; Rijkswaterstaat in Noord-Holland, 1807-1930 en Provinciale Waterstaat van Noord-Holland, 1882-1910; Domeinen, inspectie Amsterdam, en Huis van Bewaring te Amsterdam, 1821-1945. In het Rijksarchief in Utrecht berust het familiearchief Huydecoper, waarin vele op Amsterdam betrekking hebbende stukken van deze Amsterdamse familie worden bewaard. Wat betreft archieven in het buitenland, die voor Amsterdam belangrijke gegevens bevatten, moet volstaan worden met enige voorbeelden. De op p. 161 vermelde reprodukties van elders berustende archivalia zijn afkomstig van onder andere de rijksarchieven te Brussel – met name de Grote Raad van Mechelen 15 – en Kopenhagen en archieven in NoordAmerika. Behalve deze instellingen kunnen nog de volgende worden genoemd: Public Record Office te Londen (bijvoorbeeld de archieven van de Exchequer en het High Court of Admiralty, met gegevens over handel en scheepvaart); het Rijksarchief en het Stadsarchief te Antwerpen; de Archives Nationales te Parijs (onder andere rapporten van consuls, gegevens over de Franse tijd); in Frankrijk verder de Archives départementales de la Charente Maritime (met notariële archieven van La Rochelle) en de la Gironde (met notariële archieven van Bordeaux); in Italië
28
de staatsarchieven te Genua en Venetië (eveneens notariële archieven); in de Bondsrepubliek de staatsarchieven van Hamburg en Bremen en de stadsarchieven van Keulen en Liibeck. In het Rijksarchief te Stockholm bevinden zich stukken over de families De Geer, Trip en Grill. De Sonttoltabellen (1497-1857), zo belangrijk voor de scheepvaartgeschiedenis van Amsterdam, vooral in de periode voor 1807, worden bewaard in het Rijksarchief van Kopenhagen. 1ó Ook op het Iberisch schiereiland zijn in vele archieven stukken aanwezig die van groot belang zijn voor de geschiedenis van Amsterdam, met name op het gebied van handel, maar ook in het kader van de diplomatieke geschiedenis en de geschiedenis van de Portugese joden." 3
GEBRUIK VAN HET OVERZICHT
3.1
Rangschikking van de gegevens Bij het rangschikken van de gegevens in dit overzicht is uitgegaan van het schema voor gemeentelijke archiefbewaarplaatsen, dat is gebruikt in de reeds verschenen delen van de serie. Dat schema is dus in principe gelijk aan de inhoudsopgave, met dien verstande dat sommige onderdelen verder zijn uitgewerkt, zoals 1.2 economische zaken en 2.1 instellingen van economische aard. In dit deel ontbreken 1.3 organen van intergemeentelijke samenwerking en 1.6 instellingen van voormalige gewesten. In afwijking van de overige overzichten zijn de bibliotheek en de atlas niet gebracht onder verzamelingen, maar in zelfstandige rubrieken opgenomen. De hoofdindeling in dit overzicht is A Archieven, B Bibliotheek en documentatieafdeling, C Historisch-topografische atlas. Er is bewust voor gekozen zoveel mogelijk vast te houden aan de indeling van de andere delen van de serie. Hierdoor kan het voorkomen, dat sommige archieven op een, voor Amsterdamse begrippen, wat ongebruikelijke plaats zijn terechtgekomen. Dit geldt met name voor de archieven van diensten en bedrijven. De uitvoerige indices moeten ervoor zorgen dat deze systematiek bij het zoeken geen problemen oplevert.
3.2
Toelichting op de gegevens per archief – Naam. Zoveel mogelijk is gekozen voor de aanduiding en de spelling die door de instelling werden of worden gevolgd. – Jaartallen. Vermeld zijn de jaren waarover het archief aanwezig is. Jaartallen tussen haakjes hieraan toegevoegd, beduiden dat een enkel
10
stuk ouder of jonger is dan de aangegeven periode. – Omvang. De omvang van een archief is aangegeven in strekkende meters. – Een * bij niet-overheidsarchieven wil zeggen dat de openbaarheid van het betreffende archief op andere wijze beperkt is dan de meestal geldende termijn van vijftig jaar die met bewaargevers is overeengekomen.18 – Inventaris. Alleen van in druk of offset uitgegeven inventarissen zijn auteur en titel opgenomen. De overige inventarissen zijn alleen in de studiezalen van het gemeentearchief te raadplegen. Een eenvoudiger vorm heet een plaatsingslijst. – Nadere toegang. De nadere beschrijving van bepaalde onderdelen van een archief wordt aangegeven met de woorden index, klapper of regestenlijst. Een index is een opgave van gegevens uit één of meer archiefbestanddelen in een andere volgorde dan die, waarin zij in die bestanddelen voorkomen, met verwijzing naar de vindplaatsen en veelal op trefwoorden of eigennamen. Een klapper is een alfabetische trefwoorden- en/of naamindex. Een regest is een beknopte inhoudsopgave van een akte.19 – Nummer. Het nummer tussen haakjes aan het einde van iedere beschrijving geeft het kenmerk aan waaronder het desbetreffende archief staat geregistreerd. Onder dit nummer kan het ook in de studiezaal worden aangevraagd.
Noten 1 Met name: W.J. Formsma en F.C.J. Ketelaar, Gids voor de Nederlandse archieven (Haarlem 1981 3 ); F. van Anrooy e.a., Nederland in stukken (Bussum 1979). 2 J.L. van der Gouw, H. Hardenberg, W.J. van Hoboken en G.W.A. Panhuysen, Nederlandse archiefterminologie (Zwolle 1962) nr. 53. 3 Als voren, nr. 1. 4 Als voren, p. 6. 5 S. Muller Fz., J.A. Feith en R. Fruin Th.Az., Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven (Groningen 1898 1 ,1920); W.J. Formsma, Het inventariseren van archieven, in: Nederlands Archievenblad 77 (1973) 1-80; voor een korte samenvatting zie: Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland, I De archieven in Drenthe (Alphen aan den Rijn 1979) 12-16. 6 Wilhelmina C. Pieterse, Van charterkast tot gemeentearchief. Zeven eeuwen Amsterdams archiefbeheer, in: Ons Amsterdam 31 (1979) 254-260. 7 G.W. Kernkamp, Regeering en historie, in: Amsterdam in de 17e eeuw, deel I (Amsterdam 1897); W.F.H. Oldewelt, De oorsprong van het college van burgemeesteren te Amsterdam, in: Jaarboek Amstelodamum 36 (1939) 15-21. Zie voor nadere bijzonderheden over burgemeesters, vroedschap, thesaurieren en schout en schepenen de toelich-
30
ting bij de betreffende rubrieken in dit overzicht, p. 33, 35, 51 en 53. 8 J.C. Breen, De regeering van Amsterdam gedurende den Franschen tijd, in: Jaarboek Amstelodamum 12 (1914) 1-130. Zie voorts de toelichting bij de rubriek Nieuw Stedelijk Bestuur in dit overzicht, p. 35. 9 Zie voor nadere bijzonderheden over de gemeenteraad en burgemeester en wethouders de toelichting bij de betreffende rubrieken in dit overzicht, p. 36 en 44. 10 Zie p. 51. 11 W.F.H. Oldewelt, Notarissen te Amsterdam voor 1600, in: Jaarboek Amstelodamum 26 (1929) 25-43. 12 E.P. de Booy en A.J. Looijenga, Overzicht van archieven van particuliere ondernemingen berustend in openbare archiefbewaarplaatsen (19792). Het Nederlandsche Economisch-Historisch Archief (adres: Herengracht 218-220, Amsterdam) registreert bedrijfsarchieven. 13 I.H. van Eeghen, De doop-, trouw- en begraafboeken te Amsterdam van voor de invoering van de Burgerlijke Stand, in: Nederlands Archievenblad 52 (1947/48) 31-42, 66-76, 123-132. 14 Het Centraal Register van Particuliere Archieven (adres: Prins Willem-Alexanderhof 20, 's-Gravenhage) registreert dergelijke archieven. 15 J.W. Bomhof en F.M. Kolvenbach, Amsterdammers voor de Grote Raad (1465-1580) (Amsterdam 1977). 16 G.W. Kernkamp, Baltische archivalia. Onderzoek naar archivalia, belangrijk voor de geschiedenis van Nederland, in Stockholm, Kopenhagen en de Duitsche Oostzeesteden ('s-Gravenhage 1909; R.G.P. Kleine serie deel 4). 17 Th. Bussemaker, Verslag van een voorloopig onderzoek te Lissabon, Sevilla, Madrid, Escorial, Simancas en Brussel naar archivalia belangrijk voor de geschiedenis van Nederland ('s-Gravenhage 1905); M. van Durme, Les archives générales de Simancas et l'histoire de la Belgique IXe-XIXe siècles), 4 dln. (Brussel 1964-1973), vooral dl. 2, Secretaria de Estado: Flandes, Holanda, Bruselas, comercio, etc., 1508-1795, index trefwoord Amsterdam. 18 Zie p. 22. 19 Nederlandse archiefterminologie, nr. 92-95 en 105.
31
A ARCHIEVEN 1
ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID
1.1
Algemeen plaatselijk bestuur BURGEMEESTERS Het oudste stadsrecht van 1300/01 vermeldt reeds de raden, die voor het eerst in 1391 ook burgemeesters worden genoemd. Waren zij aanvankelijk niet meer dan helpers van de schepenen bij het bestuur, in de loop van de 14e eeuw werden zij belast met de zorg voor de stedelijke financiën en eigendommen, de uitvoering van de openbare werken en de voogdij over de kerk, weduwen en wezen. Tussen 1413 en 1444 delegeerden zij de zorg voor de stedelijke financiën en eigendommen en de uitvoering van de openbare werken aan de thesaurieren, in 1466 het toezicht op de zorg voor de goederen van minderjarige wezen aan de weeskamer. De vier burgemeesters ontwikkelden zich tot de werkelijke stadsbestuurders, terwijl de schepenen zich steeds meer tot de rechtspraak gingen beperken. De verkiezing van de burgemeesters werd in het privilege van hertog Albrecht van 16 januari 1400 geregeld. Alle regerende en oud-burgemeesters en -schepenen kozen voortaan jaarlijks drie nieuwe burgemeesters, die uit de burgemeesters van het voorafgaande jaar de vierde burgemeester kozen. In het oudste stadsrecht komt het recht van schout en schepenen om keuren uit te vaardigen reeds voor; sinds het einde van de 14e eeuw mochten de burgemeesters met schout en schepenen aan dit keurrecht deelnemen (`mijne heeren van den gerechte'). De burgemeesters bepaalden het stedelijk beleid. Zij onderhielden de betrekkingen met de gewestelijke en centrale overheden en met het buitenland. Bovendien oefenden zij toezicht uit op de stedelijke administratie en huishouding, benoemden ambtenaren en hoorden rekeningen af, hadden het oppercommando over de schutterij en het garnizoen, waren opperkerkmeesters en -regenten van gast- en godshuizen en namen nieuwe poorters aan. De oud-burgemeesters waren hun belangrijkste adviseurs. Burgemeesters en oudburgemeesters vormden de z.g. Oud-Raad, waarmee evenwel ook de groepering van de kiezers van de burgemeesters wordt aangeduid.
Burgemeesters, 1275-1795 (1813), 265 m. Inventaris: P. Scheltema, Inventaris van het Amsterdamsche archief, 3 delen (Amsterdam 1866-1874): I Charters of perkamenten brieven, tot 1582 (1866), II Papieren of losse stukken (1870) (met concordantie op huidige plaatsing), III Geschreven registers en gedrukte boeken (1874) (met name de gedeelten I-IV, VIII). N.B. In afwachting van een nieuwe inventaris zijn de onderdelen van het archief met hun plaatsingsnummers hieronder beschreven, omdat de huidige plaatsing van het archief niet meer met de volgorde van de inventaris van Scheltema overeenkomt. a Stadsrekeningen, 1531-1753, 1769-1805 (nr. 5014). b Privilegeboeken, ca. 1413-1704, met afschriften vanaf 1275. Keurboeken, ca. 1413-1781, met afschriften vanaf einde 14e eeuw (nr. 5020). Bronnenuitgave: H. Noordkerk, Handvesten, ofte privilegien ende octroyen mitsgaders willekeuren, costuimen, ordonnantien en handelingen der stad Amstelredam, 3 delen (Amsterdam 1748); Joh. C. Breen, Rechtsbronnen der stad Amsterdam ('s-Gravenhage
33
1902) (keuren tot 1512); P.H.J. van der Laan, Oorkondenboek van Amsterdam tot 1400 (Amsterdam 1975). c Stadspublikaties, 1613-1794, gedrukt (nr. 5021). d Publikaties van de Staten-Generaal en van de Staten van Holland en West-Friesland, 1630-1794 (nr. 5022). e Groot-memoriaal, 1474-1796 (nr. 5032). f Dagelijkse notulen, resoluties en missivenboeken van burgemeesters, resp. 1665-1795, 1603-1794 en 1574-1807 (nr. 5024). N.B. Voor resoluties 1536-1576 zie Vroedschap. g Missiven aan burgemeesters, 1556-1795 (nr. 5026). h Diplomatieke missiven van ambassadeurs, gezanten en residenten in het buitenland aan burgemeesters, 1631-1793 (nr. 5027). i Stukken betreffende verscheidene onderwerpen: regering, jurisdictie, defensie, schutterij, erfenissen, gilden, handel, kerken, gast- en weeshuizen en andere stedelijke instellingen, stadswater, veren, visserijen, gewesten, ambachtsheerlijkheden, waterschappen, belastingen, rekening en verantwoording van stedelijke instellingen en kerken, begin 16e eeuw -1795 (nr. 5028). j Missiven en notulen van gedeputeerden ter dagvaart, 1523-1795 (nr. 5029). k Lands- en gewestelijk bestuur (stukken betreffende Staten-Generaal, staat van oorlog, buitenlandse zaken, admiraliteit, Oost- en West-Indische Compagnie, gewestelijke zaken), 1572-1795, veelal in afschrift of gedrukt (nr. 5030). 1 Ambten en officiën, ca. 1493-1813 (nr. 5031). Nadere toegang: klapper op ambtenboek I en II, 1682-1766. m Poorterboeken, 1584-1605 en 1636-1652 (gekochte poorters), 1648-1655 (behuwde en ingeboren poorters), 1655-1811 (algemeen) (nr. 5033). Nadere toegang: klapper op naam tot 1656, op naam en beroep 1655-1700 (met handleiding). n Attestatiën, certificatiën en affirmatiën. Registers houdende verklaringen, gedaan ten overstaan van burgemeesters, over verscheidene onderwerpen, 1703-1791 (nr. 5034). o Procuratiën van binnen. Registers van akten van procuratie, verleden ten overstaan van burgemeesters, in verband met geldigheid in het buitenland en in enige Nederlandse gewesten, 1700-1807. Procuratiën van buiten. Registers van afschriften van notariële en andere akten van procuratie, verleden buiten Amsterdam, 1698-1810 (nr. 5035). p Zeebrieven. Registers van verklaringen ten overstaan van burgemeesters, afgelegd door schippers, dat een met name genoemd schip in de Geunieerde Provinciën thuishoort, ter verkrijging van een paspoort voor het buitenland, 1705-1779 (nr. 5036). q Octrooien van de Staten van Holland en West-Friesland, 1601-1688 (nr. 5037). ✓ Resoluties van de Staten van Holland en West-Friesland, van Gecommitteerde Raden van het Zuiderkwartier, secrete resoluties van de Staten van Holland en resoluties van de Staten-Generaal (grotendeels gedrukt), resp. 1524-1793, 1621-1692, 1653-1790 en 1577-1793 (nr. 5038). s Charters afkomstig uit de IJzeren Kapel, 1275-1650 (nr. 5054). Nadere toegang: regestenlijst in P. Scheltema, Inventaris, I (tot 1582); P. Scheltema, Het archief der IJzeren Kapel in de Oude of Sint Nikolaas Kerk te Amsterdam (Amsterdam 1850).
34
Bronnenuitgave: Handvesten en Oorkondenboek (zie boven sub b). t Charters afkomstig uit de secretarie, 1387-1781 (nr. 5055). Nadere toegang: regestenlijst in P. Scheltema, Inventaris, I (tot 1582); regestenlijst in handschrift. u Charters betreffende ambachtsheerlijkheden van de stad, 1394-1772; kusting- en rentebrieven ten laste van de stad, 1525-1793; grondpapieren (eigendomsbewijzen) van de stad, 1542-1810 (nr. 5056). Nadere toegang: regestenlijst in handschrift. N.B. Topografische berging. v Charters afkomstig van kloosters en kerken, 1348-1721 (nr. 5058). Nadere toegang: regestenlijst in handschrift. w Willige verkopingen (veilingen van huizen, erven en obligaties), 1608-1810 (nr. 5068). N.B. Voortgezet als verkooplijsten tot 1843. x Verkopingen van koopmanschappen door makelaars, 1721-1811 (nr. 5069). y Verkopingen van houtwaren door makelaars, 1714-1796 (nr. 5070). z Scheepsverkopingen door makelaars, 1732-1811 (nr. 5071). VROEDSCHAP De vroedschap is waarschijnlijk ca. 1425 ontstaan en werd in 1449 door hertog Philips van Bourgondië erkend. In haar privilege van maart 1477 stelde hertogin Maria van Bourgondië het aantal leden (`raden') vast op 36 en verleende zij hun het recht van coöptatie en zitting voor het leven. Bovendien kregen zij het recht van voordracht van veertien personen, waaruit de stadhouder van Holland jaarlijks zeven schepenen koos. De vroedschap werd bijeengeroepen en geleid door de burgemeesters, die, evenals de schepenen, er doorgaans deel van uitmaakten. De vroedschap werd geraadpleegd voor het uitvoeren van grote openbare werken, het leggen van financiële lasten op de burgerij, de benoeming van schout en pensionaris en het uitvaardigen van keuren. Bovendien moest de vroedschap besluiten nemen in zake de punten van de beschrijvingsbrief van de Staten van Holland. Van de deputatie van de stad in de Staten, de zgn. gedeputeerden ter dagvaart, konden vroedschapsleden ook deel uitmaken.
Vroedschap; resoluties, 1536-1795, en munimenten (bijlagen), 1565-1795, 14 m (nr. 5025). N.B. De vroedschapsresoluties van vóór 1536 zijn opgenomen in het groot-memoriaal der burgemeesters; tot 1576 werden in de registers van de vroedschap ook de resoluties van de regerende- en oud-burgemeesters opgenomen. NIEUW STEDELIJK BESTUUR Met deze benaming wordt aangeduid het geheel van de opvolgende stedelijke besturen en volksvertegenwoordigingen in de Franse tijd van 1795 tot 1813. Aanwezig zijn de archieven van het Comité Révolutionnaire en van de Provisionele Representanten van het volk van Amsterdam, 1795, van het stadsbestuur, 1795-1803 (Representanten van het volk van Amsterdam, 1795-1796, Raad of Municipaliteit, 1796-1801, en Intermediair Bestuur, 1802-
15
1803), 1803-1808 (o.a. wethouders en raad) en 1808-1813 (burgemeester/maire en wethouders/adjoints du maire, vroedschap/municipale raad/conseil municipal), en van de Comités van Algemeen Welzijn, Koophandel en Zeevaart, Financien, Algemene Waakzaamheid, tot Ordre en Redres en van Organisatie, 1795-1803. Zie ook Burgemeesters, 1275-1795, waar verscheidene series doorlopen tot in de Franse tijd, en Secretarie, afdelingen Burgerlijke Stand, Financiën, Commissaris over de Publieke Werken, Algemene Zaken en Commissie van kazernering, die in de jaren 1809-1812 beginnen.
Nieuw stedelijk bestuur, 1795-1813, 32 m (nr. 5053). Voorlopige inventaris. N.B. Hierbij Stadspublikaties 1795-1813. RAAD De Conseil Municipal kwam voor het laatst samen op 27 oktober 1813. Op 16 november 1813 installeerde de kolonel der schutterij Van Brienen van Ramerus het Provisioneel Bestuur, dat tot 31 december zitting hield. Op 1 januari 1814 kwam de gemeenteraad bijeen, welks leden voor de eerste maal door de Soevereine Vorst waren benoemd. Samenstelling en werkkring der plaatselijke besturen moesten volgens de artikelen 78 en 81 van de grondwet van 1814 geregeld worden in een door de Koning vastgesteld reglement. Voor Amsterdam gebeurde dat bij KB van 5 november 1815, nr. 57. Het bestuur werd uitgeoefend door een raad van veertig leden, waarvan er vier burgemeester waren. De raad stelde de stedelijke begroting en de rekening van de ontvanger vast, stelde de nominatie op ter vervulling door de Koning van de plaats van de aftredende burgemeesters en benoemde leden der Provinciale Staten, de beide stadssecretarissen en de thesaurier. Deze was onder leiding van burgemeesters belast met de zorg voor de financiën en de publieke werken. De verdere stedelijke ambten werden beurtelings door de raad en door burgemeesters vervuld. Bij besluit van 4 januari 1824 nr. 110 stelde Willem I een nieuw reglement voor het bestuur der stad Amsterdam vast. Als bestuursorganen worden daarin genoemd een burgemeester, vier wethouders en een raad van veertig leden, uit wier midden de burgemeester en de wethouders door de Koning werden benoemd. Tot burgemeester kon ook iemand worden benoemd die geen raadslid was. Er was nog slechts één secretaris, die op voordracht van de raad en van burgemeester en wethouders door de Koning werd benoemd. Thesaurier en ontvanger werden door de raad benoemd. Zowel in 1814 als in 1824 was het getrapte kiesrecht voor de raad zeer beperkt. De vergaderingen waren niet openbaar. De gemeente was in hoge mate afhankelijk van het centrale gezag. De gemeentewet van 29 juni 1851, S. 85, bracht op al deze punten verbetering. Er ontstond een uniforme regeling voor alle gemeenten, waarbij een veel grotere mate van zelfstandigheid werd verkregen. De leden van de raad worden rechtstreeks gekozen voor een bepaalde periode. De raadsvergaderingen zijn in de regel openbaar.
Gemeenteraad, 1814-1980, 95 m (incl. raadscommissies) (nr. 5079). Nadere toegang: gedrukte jaarklappers op de raadsnotulen 1851-1980. N.B. Notulen, met klappers en bijlagen, 1814-1980, sinds 1867 in het Gemeenteblad afge-
36
drukt. Gedrukt gemeentelijk jaarverslag 1851-1980. RAADSCOMMISSIES VAN BIJSTAND EN VAN VOORBEREIDING Als schakel tussen de raad en het college van burgemeester en wethouders fungeren de raadscommissies. Zij geven de raadsleden de gelegenheid zijdelings enige invloed uit te oefenen op het aan B. en W. opgedragen dagelijks bestuur en verlichten de taak en verantwoordelijkheid van het college. Zij kunnen worden verdeeld in vaste commissies van voorbereiding of van bijstand en in commissies ad hoc.
a Bestuur en verkiezingen Commissie voor de verzoekschriften, 1910-1954 (nr. 5080). b Personeelszaken Commissie van voorbereiding betreffende aanvragen om pensioen, wachtgeld enz., 1869-1874 (nr. 5081). Commissie van bijstand in het beheer der arbeids- en pensioenzaken, 1912-1939 (nr. 5082). Commissie van bijstand werklieden- en ambtenarenzaken, 1923-1940 en 1945-1954 (nr. 5083). c Financiën, belastingen, gemeente-eigendommen Commissie van financiën, sinds 1892 commissie van bijstand in het beheer der gemeentefinanciën, 1814-1824, 1839-1927, 1931-1938 (nr. 5084). Commissie belast met het bestuur over het Amortisatiefonds der stedelijke schuld van de stad Amsterdam, 1827-1852 (nr. 5085). Inventaris.
Commissie van beheer over de stedelijke rentegevende eigendommen, 1852-1892 (1930) (nr. 5086). N.B. De commissie nam deze enig overblijvende taak van de Commissie voor het Amortisatiefonds over. In 1892 werd deze taak overgenomen door de Afdeling Financiën A, in 1914 door de Afdeling Rentegevende Eigendommen, Precario en Kadaster.
d Openbare werken Commissie van bijstand voor de publieke werken, 1853-1948 (nr. 5087).
37
Commissie voor de beursbouw (Beurscommissie), sinds 1896 Commissie van advies bij de bouw en exploitatie van de nieuwe beurs, 1879-1880, 1894-1906 (nr. 5088). Inventaris: gedeeltelijk.
Commissie, bedoeld bij art. 37 (1905), 39 (1924) en 22 (1935) der bouwverordening, ter voorbereiding van de behandeling van beroepen op de gemeenteraad, 1905-1946 (nr. 5089). e Openbare orde en veiligheid Commissie voor de strafverordeningen, 1848-1952 (nr. 5091). f Economische zaken Commissie van bijstand in het beheer van de Gemeentelijke Telephoondienst (Telephooncommissie), 1881-1898 (nr. 5092). N.B. De taak werd overgenomen door de Commissie van bijstand in het beheer der gemeentebedrijven.
Commissie van bijstand in het beheer der Gemeente Handelsinrichtingen, 1885-1928 (nr. 5093). Commissie van bijstand in het beheer van de veemarkt, het abattoir en de vishal, 1887-1914 (nr. 5094). Commissie van bijstand in het beheer van de waterverzorging der gemeente, 1892-1898 (nr. 5095). N.B. De taak werd overgenomen door de Commissie van bijstand in het beheer der gemeentebedrijven, tot 1903 en sinds 1919; van 1903-1919 was er weer een aparte commissie.
Commissie van bijstand voor de statistiek, 1894-1903 (nr. 5096). Commissie van bijstand in het beheer der Gemeentelijke Gasfabrieken, 1898-1899 (nr. 5097). Inventaris: gedeeltelijk. N.B. De taak werd overgenomen door de Commissie van bijstand in het beheer der gemeentebedrijven.
Commissie van bijstand in het beheer der gemeentebedrijven, 1898-1941 (nr. 5098). N.B. De taak betreft m.n. Gemeente Waterleidingen, Gasfabrieken, Electriciteitswerken, Telephoon, Tram en Veren, Stadsreiniging.
38
Commissie van bijstand in het beheer der Gemeente Waterleidingen, 1903-1919 (nr. 5099). N.B. Zie de opmerking bij de Commissie van bijstand in het beheer van de waterverzorging der gemeente.
g Sociale zorg Commissie voor het Burgerlijk Armbestuur, 1856-1870 (nr. 5100). Commissie van bijstand voor de Stads Bank van Leening, 1898 (nr. 5101). Inventaris.
Commissie van bijstand in het beheer der zaken van volkshuisvesting, 1912-1940 (nr. 5102). Commissie van advies in het beheer der gemeentewoningen, 1915-1922 (nr. 5103). Commissie van bijstand voor de levensmiddelen en de wasch-, bad- en zweminrichtingen, 1919-1923 (nr. 5104). Commissie van bijstand in het beheer der zaken van de maatschappelijke steun en de armenzorg, sinds 1946 in het beheer der sociale zaken, 19261947 (nr. 5105). h Gezondheidszorg Commissie van bijstand in het beheer der Stadsreiniging, 1892-1914 (nr. 5106). N.B. De taak werd overgenomen door de Commissie van bijstand in het beheer der gemeentebedrijven.
Commissie van bijstand in het beheer van de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst, 1902-1914 (nr. 5107). i
Onderwijs en cultuur
Commissie van bijstand in het toezicht op de van gemeentewege geldelijk ondersteunde bijzondere scholen, 1891-1893 (nr. 5108). Commissie van bijstand in het beheer der zaken van onderwijs, 18931949 (nr. 5109). 39
Commissie van bijstand voor de Stadsschouwburg, 1916-1918 (nr. 5110). Commissie van bijstand voor de zaken van kunst, 1919-1921 (nr. 5111). N.B. Voor indicateur zie archief van de Commissie van bijstand voor de Stadsschouwburg. Notulen sedert 1922 in archief Afdeling Kunstzaken, nr. 5192. RAADSCOMMISSIES AD HOC
a Bestuur en verkiezingen Commissie tot herziening van de grondslag waarop de lijsten der kiesgerechtigden zijn gemaakt, 1848 (nr. 5112). Commissie tot herziening van het reglement van orde, 1891 (nr. 5113). Commissie van onderzoek naar beschuldigingen in de Raad aan het adres van de Middenstandspartij geuit, 1927-1928 (nr. 5114). Commissie van onderzoek inzake de verhouding van dr. E.J. Abrahams, tijdens zijn wethouderschap der gemeente, tot de Vereeniging `Trein 8.28' (verpleeghuizen voor kinderen), 1934 (nr. 5115). b Personeelszaken Commissies tot herziening van de recognities, die door ambtenaren jaarlijks moeten worden betaald, 1817-1819, 1828, 1834, 1845 (nr. 5116). Commissie inzake een regeling van de rechtstoestand van gemeenteambtenaren en beambten, 1907-1910 (nr. 5117). Commissie van advies in zake de salarisherziening van ambtenaren, 1913 (nr. 5118). c Financiën, belastingen, gemeente-eigendommen Commissie tot onderzoek van de stadsfinanciën en bezuiniging der stedelijke uitgaven, 1824-1825 (nr. 5119). Commissie tot het maken van een plan voor een amortisatiefonds, 1825 (nr. 5120). Commissie tot het maken van een plan voor conversie en vermindering van de gevestigde schuld van de stad Amsterdam, 1826 (nr. 5121). 40
Commissie van onderzoek van de begroting voor 1827, 1827 (nr. 5122). Commissie tot het ontwerpen der nodige reglementen en instructiën voor het beheer van het Amortisatiefonds, 1827 (nr. 5123). Commissie tot onderzoek van enige voorstellen betreffende de administratie van de stedelijke accijnzen en belastingen, 1827-1830 (nr. 5124). Commissie van onderzoek naar het brengen van eenvormigheid in de rekeningen van de liefdadige en door de stad gesubsidieerde gestichten, 1847 (nr. 5125). Commissie tot herziening van het plaatselijk belastingstelsel, 1854 (nr. 5126). Commissie tot opsporing van middelen ter voorziening in het tekort, ontstaan door de wegvalling van de accijns op het gemaal enz. (Equivalent-commissie), 1855-1856 (nr. 5127). Commissie tot het indienen van een conversieplan, 1860 (nr. 5128). Commissie inzake de herziening van het erfpachtstelsel, 1909-1912 (nr. 5129). Commissies voor het nazien van de gemeenterekening over 1935 en 1936, 1936-1937 (nr. 5130). Commissie van onderzoek inzake erfpacht, 1939-1940 (nr. 5131). d Openbare werken Commissie tot de IJ- en havenwerken, 1828-1836 (nr. 5132). Commissie voor de beursbouw, (1825) 1835-1840 (nr. 5133). e Openbare orde en veiligheid Commissie van onderzoek naar de leiding der blussing van de branden in de Kalverstraat en van de Stadsschouwburg, 1890 (nr. 5134). Commissie inzake het taptoeschandaal, 1891 (nr. 5135).
41
Commissie van onderzoek naar de prostitutie en de hiertegen te nemen maatregelen, 1895-1897 (nr. 5136). f Economische zaken Commissie tot uitvoering van het KB van 15 april 1818 betreffende de kanaalvaart en het IJ, 1819-1823 (nr. 5137). Commissie van onderzoek naar het belang van de afdamming van het IJ, 1824-1828 (nr. 5138). Commissie tot herziening van het reglement voor de makelaars, 1828 (nr. 5139). Commissie voor het in de vaart brengen van twee raderboten voor het vervoer van personen, paarden en vee van de stad naar het tolhuis te Buiksloot v.v., 1829-1834 (nr. 5140). Commissie van onderzoek van de Stadsdrukkerij en de Amsterdamsche Courant, 1832-1847 (nr. 5141). Commissie van advies inzake het ontwerp-havenreglement, 1833 (nr. 5142). Commissie van onderzoek inzake de voortzetting voor rekening van de stad van de Amsterdamsche Courant naar aanleiding van het ontslag van de hoofdredacteur mr. S. Vissering, 1848 (nr. 5143). Commissie van onderzoek naar de nadelige invloed, die de voorgedragen scheepvaartwetten en het plan tot opheffing van het verbod van laden en lossen in Den Helder op de Amsterdamse handel zullen uitoefenen, 1849-1850 (nr. 5144). Commissie van onderzoek naar de mogelijkheden van voortzetting van de Amsterdamsche Courant, 1851 (nr. 5145). Commissie tot onderzoek van het behoud of de afschaffing der broodzetting, (1850) 1852 (nr. 5146). Commissie inzake tramwegaanvragen, (1885) 1888-1890 (nr. 5147). Commissie van onderzoek inzake het bedrijf der Gemeente Electriciteits-
42
werken naar aanleiding van het conflict tussen de directeur A.W. Ressing en de onderdirecteur dr. G. de Gelder, 1910 (nr. 5148). Commissie voor het stationnerende en het garage-taxibedrijf (Taxicommissie), 1936-1941 (nr. 5149). g Sociale zorg Commissie van onderzoek over het al of niet voort blijven bestaan van het Burgerweeshuis, 1819 (nr. 5150). Commissie van onderzoek van het concept-reglement voor een armbestuur over de algemene stadsarmen, 1829 (nr. 5151). Commissie tot regeling van de geneeskundige armenverzorging, 18551857 (nr. 5152). Commissie inzake armenzorg en armenwet, 1893-1894 (nr. 5153). Commissie inzake de reorganisatie van het Burgerlijk Armbestuur, 19241925 (nr. 5154). Commissie 3500 woningenplan, (1917) 1928-1930 (nr. 5155). h Gezondheidszorg Commissie omtrent het al of niet keuren der ansjovis, 1819 (nr. 5156). Commissie van toezicht op het gebruik van carbolzuur bij het vee, 1867 (nr. 5157). Commissie tot het ontwerpen of voordragen van een plan voor reiniging en reinhouding van den bodem en de wateren van Amsterdam, ook met het oog op de afdamming van het IJ, (1826) 1870-1873 (nr. 5158). Commissie voor het uitbrengen van een rapport tot reorganisatie van de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst, 1901-1902 (nr. 5159). i
Onderwijs, wetenschap en cultuur
Commissie voor de reorganisatie der Latijnse scholen, 1846-1847 (nr. 5160).
43
Commissie van onderzoek naar de voorwaarden tot het gunnen van het bespelen van het toneel in de schouwburg, 1849 (nr. 5161). Commissie tot regeling van het lager onderwijs in de gemeente Amsterdam, 1859-1860 (nr. 5162). Commissie van onderzoek naar de mogelijkheid om de kosten voor de instandhouding van de Universiteit van Amsterdam gedeeltelijk van de gemeente af te wentelen, 1905 (nr. 5163). j Evenementen Commissie voor de festiviteiten bij het bezoek van het kroonprinselijk paar aan Amsterdam in september 1816, (1768) 1816-1817 (nr. 5164). Commissie tot regeling en besturing der plegtigheid van de eerste doorschutting door de grootste doorvaart der Oosterdoksluis, 1832 (nr. 5165). BURGEMEESTER EN WETHOUDERS De wethouderlijke taak is in de gemeentewet slechts omschreven als het lidmaatschap van het college van B. en W. In Amsterdam is de zelfstandigheid van de wethouders echter vrij groot en wordt de beslissing over tal van zaken niet collegiaal genomen, doch overgelaten aan de wethouder als verantwoordelijke voor de betrokken tak van dienst.
Burgemeesters, 1814-1824, Burgemeester en Wethouders, 1824-1979, 98 m (nr. 5166). N.B. Stadspublikaties 1814-1959, met klappers 1824-1905. Gedrukte verslagen der bedrijven, diensten en commissies, 1918-1980; voordien in het gemeentelijk jaarverslag. BURGEMEESTER
Burgemeester, 1824-1945, 4 m (nr. 5167). Kabinet van de burgemeester, 1820-1955, 10 m (nr. 5168). Particulier secretariaat van de burgemeester, 1918-1945, 11,40 m(nr. 5169). Nadere toegang: indicateur met klappers 1928-1945. N.B. Hierbij ook notulen van de schoonheidscommissie. SECRETARIE Burgemeester en wethouders worden bij de vervulling van hun taak bijgestaan door de se-
44
cretarie, die is opgebouwd uit een toenemend aantal afdelingen. Daarvan zijn de oudste Algemene Zaken, Financiën, Armwezen, Onderwijs, Burgerlijke Stand, Militaire Zaken en Publieke Werken. Uitbreiding van de gemeentelijke taken met betrekking tot voorzieningen in de havens, de nutsbedrijven, de volksgezondheid en de volkshuisvesting, waarbij zich tevens de behoefte deed gevoelen aan adequate bestuursinformatie in het economische en sociale vlak, leidde tot instelling van het bureau van Statistiek en de afdelingen Havens- en Handelsinrichtingen, Gemeentebedrijven, Openbare Gezondheid en Volkshuisvesting. Zorg voor een betere positie van het eigen personeel riep afdelingen als Arbeidszaken en Pensioenbureau in het leven en deels ook Wettelijke Aansprakelijkheid, Verhaals- en Verzekeringszaken. Opmerkelijke naamswijzigingen getuigen van veranderingen in maatschappelijke opvattingen: Armwezen, Armenzorg, Maatschappelijke Steun, Sociale Zaken. Nadere toegang: indicateur met klappers op elke afdeling afzonderlijk. Voor de generale indicateur zie de noot bij Algemene Zaken.
a Bestuur Afdeling Algemene Secretarie, sinds 1924 Afdeling Algemene Secretarie en Arbeidszaken, sinds 1929 Bureau van de gemeentesecretaris, sinds 1933 Afdeling Algemene Zaken (secretaris), sinds 1936 Bureau van de gemeentesecretaris, sinds 1945 Afdeling Algemene Secretarie, 1902-1947, 1959-1962, 26 m (nr. 5170). Commissarissen over het raadhuis, 1901-1943, 0,90 m (nr. 490). Inventaris.
Commissie tot het doen nagaan of en op welke punten de organisatie der gemeentesecretarie kan worden vereenvoudigd (later ook Huisvestingscommissie), 1934-1945, 0,02 m (nr. 5171). Commissie voor de exploitatie van de koffiekamer ten stadhuize, 19471952, 0,10 m (nr. 5172). b Personeelszaken Bureau Ambten en Officiën, sinds 1918 Bureau Personeel, 1814-1927, 7 m (nr. 5173). N.B. De taak werd overgenomen door de Afdeling Arbeidszaken.
Afdeling Arbeidsbureau, van 1918-1924 Dienst Gemeentelijk Arbeidsbureau, sinds 1928 Afdeling Arbeidszaken, (1892) 1907-1924, 1929-1949, 110 m (nr. 5174). N.B. De Afdeling Algemene Secretarie en Arbeidszaken die fungeerde van 1924 tot 1928 was toen met arbeidszaken belast.
45
Gemeentelijk Pensioenbureau, (1817) 1894-1949, 71,50 m (nr. 5175). N.B. Ingesteld als onderafdeling van Afdeling Financiën A, sinds 1913 zelfstandig, sinds 1920 ondergebracht bij Afdeling Algemene Secretarie, sinds 1928 bij Afdeling Arbeidszaken.
c Bevolking Afdelingen Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister en Verkiezingen, 1811-1827, 1870-1945, 4 m (nr. 5176). d Financiën Afdeling Financiën, Rekenkamer en Rentegevende Eigendommen, Precario en Kadaster, 1812-1949, 353 m (nr. 5177). N.B. Tot 1824 onder de thesaurier, daarna wethouder van financiën. Eerst hoofdzakelijk Rekenkamer, met sinds 1875 een Onderafdeling Financiën B (het vroegere Centraal Bureau der Gemeentebelasting, met sinds 1894 de Rekenkamer). Sinds 1892 beheert de Afdeling Financiën de gemeentelijke eigendommen (hiervóór een raadscommissie). Sinds 1903 Afdeling Financiën A en Afdeling Financiën B (sinds 1906 alleen de Rekenkamer), die sinds 1914 resp. heetten Afdeling Rentegevende Eigendommen, Precario en Kadaster (in 1928 opgegaan in het Grondbedrijf van de Dienst der Publieke Werken) en Afdeling Financiën, sinds 1937 gesplitst in Financiën A (accountantsafdeling) en Financiën B.
Afdeling Belastingen, (1891) 1906-1965, 293 m (nr. 5178). N.B. Vóór 1906 in Afdeling Financiën B.
e Openbare werken Commissaris over de Publieke Werken, 1809-1850, 17 m (nr. 5179). Afdeling Publieke Werken, 1850-1945 (1965), 466 m (nr. 5180). Nadere toegang: topografische index op de bouwtekeningen ca. 1875-ca. 1905; idem op de eigendomsbewijzen 17e-20e eeuw.
f Openbare orde en veiligheid, defensie Afdeling Algemene Zaken, 1812-1945 (1976), 360 m (nr. 5181). N.B. Tot 1902 is de indicateur A.Z. tevens generale indicateur voor de gehele secretarie (met klappers op namen en zaken). Sinds 1903 werd de generale indicateur bijgehouden door de Afdeling Algemene Secretarie tot de afschaffing in 1920.
Commissie van Kazernering, sinds 1812 Derde Divisie der Stedelijke Secretarie, sinds 1814 Commissariaat voor de Militaire Zaken, sinds 1854
46
Afdeling Nationale Militie en Schutterij, sinds 1907 Afdeling Militaire Zaken, 1810-1948, 251 m (nr. 5182 en 5012). Inventaris: tot 1861. N.B. De wijkboeken ten behoeve van de vrijstelling van inkwartiering staan geplaatst onder Nieuw stedelijk bestuur (nr. 5053) inv. nrs. 380-383 (1810-1813) en onder nr. 5012 (1814-1841, inv. nrs. 866-873).
g Economische zaken Afdeling Handelsinrichtingen, 1892-1945, 44 m (nr. 5183). Afdeling Gemeentebedrijven en Gemeentelijk Reclamebureau, resp. 1898-1945 en 1923-1955, 105 en 16 m (nr. 5184). Bureau voor Statistiek, 1894-1951, 73 m (nr. 5185). h Sociale zorg Afdeling Armwezen, sinds 1919 Ziekenhuiswezen en Armenzorg, sinds 1919 Maatschappelijke Steun en Armenzorg, sinds 1920 Openbare Gezondheid, Ziekenhuiswezen, Maatschappelijke Steun en Armenzorg, sinds 1928 Maatschappelijke Steun, sinds 1941 Sociale Zaken, (1810) 1863-1948, 90 m (nr. 5186). N.B. In 1863 afgesplitst van Afdeling Armwezen en Onderwijs.
Afdeling Volkshuisvesting, 1914-1945, 147 m (nr. 5187). Tijdelijke afdeling en Centrale commissie voor de Belgische uitgewekenen, 1914-1920, 0,40 m (nr. 470). Inventaris.
Tijdelijke afdeling Watersnood 1916, 1916-1917, 0,10 m (nr. 469). Inventaris.
Afdeling Levensmiddelen, Was- en Schoonmaak, Bad- en Zweminrichtingen, (1914) 1916-1948, 70 m (nr. 5188). Afdeling Wettelijke Aansprakelijkheid, Verhaals- en Verzekeringszaken, 1951-1963, 130 m (nr. 5189). i
Gezondheidszorg
Afdeling Openbare Gezondheid, sinds 1919 Openbare Gezondheid en
47
Ziekenhuiswezen, sinds 1920 Openbare Gezondheid, Ziekenhuiswezen, Maatschappelijke Steun en Armenzorg, sinds 1928 Openbare Gezondheid en Ziekenhuiswezen, 1902-1948, 80 m (nr. 5190). j
Onderwijs, wetenschap en cultuur
Afdeling Armwezen en Onderwijs, sinds 1863 Afdeling Onderwijs, 18281949, 528 m (nr. 5191). N.B. Sinds 1849 afzonderlijke indicateurs voor armwezen en onderwijs.
Afdeling Kunstzaken, 1921-1947, 23,50 m (nr. 5192). Bureau Pers, Propaganda, Vreemdelingenverkeer en Representatie, (1921) 1935-1947, 4 m (nr. 5193). LEDEN VAN HET COLLEGE VAN B. EN W. EN DE RAAD
Mr. A.J. d'Ailly, burgemeester, ca. 1924-1958, 11 m (nr. 306). F. de Boer, burgemeester, 1949, 0,02 m (nr. 709). Mr. E.A.G. Brautigam, wethouder, 1967-1970, 0,10 m (nr. 711). Inventaris.
Dr. P.J. Koets, wethouder, 1923-1971, 5 m (nr. 527). Inventaris.
Mr. W.F. van Leeuwen, burgemeester, en zijn vrouw P.A. Waller, ca. 1886-1936, 1 m (nr. 239). Inventaris.
J. Rustige, raadslid, later wethouder, 1929-1946, 0,05 m (nr. 543). Mr. C. van Rij, raadslid, betreffende gezondheidszorg, woningbouw en huurauto- en taxibedrijf, 1947-1958, 0,20 m (nr. 223). Inventaris.
Dr. I. Samkalden, burgemeester, 1968-1969, 0,02 m (nr. 526). J.W.C. Tellegen, burgemeester, betreffende de Amsterdamsche Ziekenfonds-Commissie, 1916-1920, 0,25 m (nr. 359).
48
Dr. W. de Vlugt, burgemeester, 1895-1944, 2 m (nr. 235). Inventaris. INSTELLINGEN TEN BEHOEVE VAN HET PERSONEEL VAN DE GEMEENTE
a Algemeen Formatiecommissie, 1928-1946, 1 m (nr. 417). Gemeentelijke Personeelsvoorziening, 1941-1975, 31 m (nr. 5194). Gemeentelijk Scheidsgerecht, 1897-1954, 4,70 m (nr. 5195). Beoordelingscommissie inzake gedrag aan te stellen gemeentepersoneel, 1912-1954, 6 m (nr. 5196). Commissie van beroep, bedoeld in art. 11 en 12 der Wachtgeldverordening, 1922-1932, 0,30 m (nr. 5197). b Ambtenaren Commissie van advies voor de (definitieve) indeling der ambtenaren in salarisgroepen, 1918-1921, 1941-1950, 0,40 m (nr. 5198). Centrale commissie ambtenarenzaken, 1919-1941, 1945-1948, 0,50 m (nr. 5199). c Werklieden Commissie van advies inzake wijziging van het reglement voor de werklieden en daarmee gelijkgestelden in dienst van de gemeente (Commissie Werkliedenreglement), 1901-1904, 0,12 m (nr. 5200). Centrale commissie werkliedenzaken, 1916-1941, 1945-1948, 0,90 m (nr. 5201). Commissie van beroep ex art. 13 Werkliedenreglement, 1933-1951, 1,40 m (nr. 5202).
49
d Personeel diensten en bedrijven Subcommissies uit de Centrale commissie gemeentelijke diensten en bedrijven inzake een nieuwe loonregeling, 1919-1920, 0,08 m (nr. 5203). Commissie medezeggenschap, met subcommissies I, II en III, (1926) 1928-1931, 0,15 m (nr. 5204). Inventaris.
Dienstcommissies ambtenaren en werklieden gemeentebedrijven, 19271940, 1,20 m (nr. 5205). Commissie van advies inzake straffen aan politiepersoneel, 1927-1939, 1 m (nr. 5206). Centrale commissie politie, 1928-1941, 0,15 m (nr. 5207). Commissie georganiseerd overleg onderwijzend personeel, 1933, 0,02 m (nr. 5208).
50
1.2
Plaatselijke instellingen met een specifieke taak RECHTSPRAAK De rechtspraak werd uitgeoefend door schout en zeven schepenen. De schout of hoofdofficier werd oudtijds door of namens de landsheer als diens vertegenwoordiger benoemd. In 1564 kwam deze benoeming, door verpanding aan de stad, in handen van de burgemeesters. Dezen droegen in 1581 dit recht aan de vroedschap over en kregen zelf het recht van voordracht. De schout trad op als openbare aanklager en uitvoerder van het vonnis en was belast met het handhaven van de openbare orde. Bovendien hield hij toezicht op de naleving van ordonnanties en keuren. De schepenen wezen vonnis en waren competent in strafzaken (berechting van misdrijven en overtredingen) en civiele zaken. Daarnaast oefenden zij de voluntaire rechtspraak uit: ten overstaan van twee schepenen vond o.a. eigendomsoverdracht (kwijtschelding) van onroerend goed plaats en werden rentebrieven en schepenkennissen (gerechtelijke schuldbrieven) verleden. De schepenen maakten beschikkingen op aan hen gerichte rekesten van allerlei aard. De schepenbank stond onder leiding van een president en een vice-president; bij het archief van de vroedschap is de verkiezing van de schepenen vermeld. Onder toezicht van de schepenen fungeerden de vijf subalterne banken van judicature, waarvan de taken afsplitsingen zijn van die der schepenen. Deze vijf banken ontstonden in het laatste kwart van de 16e en in de 17e eeuw. De leden werden jaarlijks benoemd door de burgemeesters en de schepenen.
Schout en schepenen, 1524-1811, 157 m. Inventaris. a Strafzaken, 1524-1811 (inv. nrs. 1-641 van rechterlijke archieven, nr. 5061). b Civiele zaken, 1570-1811 (inv. nrs. 642-2320 van rechterlijke archieven, nr. 5061).
Schepenen, 1563-1811, 38,50 m. a Kwijtscheldingsregister (eigendomsoverdrachten v an huizen en erven), 1563-1811 (nr. 5062). Plaatsingslijst. Nadere toegang: topografische index, met per straat chronologisch de kopers (tot 1803); over 1797-1811 index op kopers en verkopers. Klapper op de huisnamen, tuinen, . Topografische index, met per straat chronologisch molens, bedrijven enz. 1701- de kopers en verkopers uit de executie-kwijtscheldingen. Index op grafsteden, rentebrieven en obligaties, schepen, walvisvangersgereedschap, met kopers en vorige eigenaars, uit de executie-kwijtscheldingen. N.B. Executie-kwijtscheldingen, 1605-1811, bevinden zich in de rechterlijke archieven (inv. nrs. 2163-2182). b Register v an schepenkennissen, 1594-1811 (nr. 5063). Plaatsingslijst. c Register van verbonden goederen en register van transporten, 1783-1811 en 1704-1810 (nr. 5064). Plaatsingslijst. d Register v an rentebrieven en register v an transporten van los- en lijfrenten, 1560-1810 en 1747-1810 (nr. 5065). Plaatsingslijst.
51
e Register van willige decreten van het Hof van Holland, 1636-1805 (nr. 5066). Plaatsingslijst. f Register van afschrijvingen bij willig decreet, 1642-1810 (nr. 5067). Nadere toegang: topografische index, met per straat chronologisch de kopers en verkopers.
Subalterne banken van judicature, 1586-1811, 130 m. N.B. De hier onder a-d vermelde colleges zijn beschreven in de inventaris van de rechterlijke archieven, nr. 5061. a Commissarissen van kleine zaken, 1679-1811 (inv. nrs. 2321-2489a). b Commissarissen van zeezaken, 1641-1811(inv. nrs. 2490-2632a). c Assurantiemeesteren (Bank van Assurantiën en Averijen), 1700-1811(inv. nrs. 26333050). d Commissarissen van huwelijkse zaken en injuriën, 1586-1811(inv. nrs. 3051-3152a). e Commissarissen van de Desolate Boedelskamer, (1617)1643-1811 (1852) (nr. 5072). Inventaris. Nadere toegang: Index op de namen en beroepen van de gesequestreerden in de accoorden en de verbalen.
Waterschout, 1747-1868, 19,25 m (nr. 38). Inventaris. BEVOLKING
Doop-, 1564-1811, trouw-, 1565-1811, en begraafboeken, 1553-1811, met bijlagen op de ondertrouwregisters, 1616, 1709-1810 (zeer onvolledig), en huwelijksconsenten, 1706-1782, 70 m (incl. oude klappers, nr. 5019) (nr. 5001, 5018). Inventaris: Lijst van de registers van doop, trouw en begraven te Amsterdam, gehouden vóór de invoering van den Burgerlijken Stand en bewaard op het Oud-Archief aldaar (Amsterdam 1911); plaatsingslijst op de bijlagen op de ondertrouwregisters en de huwelijksconsenten. Nadere toegang: moderne klappers op dopen, ondertrouwen, trouwen (vóór 1578) en begraven, 1553-1811; oude klappers op ondertrouwen, 1578-1811 (op voornamen), op ondertrouwen, 1656-1665 (op mannen en vrouwen afzonderlijk) en op dopen, 1806-1811. N.B. Toegevoegd zijn 4 geboortenregisters van de Hoogduits-Israëlietische gemeente, 17401811.
Registers van de burgerlijke stand: geboorten, 1811-1882, huwelijken en echtscheidingen, 1811-1892, overlijden, 1811-1892, en huwelijksaankondigingen, 1813-1834, 108 m (nr. 5009, 5017). Bevolkingsregister, 1850-1892, buurtringregister, 1875-1897, registers van vertrek, vestiging, vreemdelingen, militairen en huisnummering, 18211896, 272 m (nr. 5000, 5006, 5007). Plaatsingslijst. 57
FINANCIËN
Thesaurieren ordinaris, 1490-1824 (1876), 60 m (nr. 5039). Inventaris: tot 1811. N.B. Tussen 1413 en 1444 delegeerden de burgemeesters het beheer van de stedelijke financiën en eigendommen en de uitvoering van de openbare werken aan twee, later vier thesaurieren, welke functionarissen gewoonlijk oud-burgemeesters waren. Zij stonden onder toezicht van de burgemeesters. Bij de oprichting van het fabriekambt in de tweede helft van de 15e eeuw werd de uitvoering van de openbare werken aan de thesaurieren ontnomen, maar zij behielden wel het toezicht erop. Sinds de instelling van het ambt der thesaurieren extra ordinaris in 1584 werden zij thesaurieren ordinaris genoemd. In 1824 werd de taak overgenomen door de wethouder van financiën.
Commissarissen van de rekenkamer of College van de rekenmeesters, sinds 1808 de Boekhouder ter rekenkamer, 1636-1812, 30 m (nr. 5041). N.B. Een afzonderlijke afdeling wordt gevormd door de stukken betreffende de consignatiekas (nr. 5042). Inventaris: tot 1808.
Stads beleeningkamer, 1782-1808, Fonds tot maintien van het publiek crediet, 1773, en Stads beleeningcas, 1781, 1,20 m (nr. 5043). Inventaris.
Gemeente-ontvanger, ca. 1795-ca. 1948, 33 m (nr. 5209). Belastinggaarders, 1584-1820, 78 m. N.B. Stedelijke functionarissen inden belastingen ten behoeve van het gewest Holland. De thesaurieren extra ordinaris waren belast met de ontvangst van de ordinaris verponding of 8e, later 12e penning op de huurwaarde van onroerend goed, geheven van de eigenaars. De onder b bedoelde belasting was de extra ordinaris verponding. De belastingen onder d-g werden door de stadssecretaris in ontvangst genomen. De imposten onder h, j en k werden eveneens ten behoeve van het gewest geheven; de inning werd tot 1748 verpacht, daarna verricht door gewestelijke ambtenaren binnen de stad, maar onder controle van het stadsbestuur. De particuliere ontvanger bedoeld onder i inde ten behoeve van de Admiraliteit, eveneens onder verantwoording aan het stadsbestuur. Er komen overigens ook enkele stedelijke belastingen voor, namelijk die onder c, onder e de 80e penning op de verkoop van onroerend goed en het recht van exue en onder k sommige imposten. a Thesaurieren extra ordinaris, 1584-1815 (nr. 5044). Inventaris. b Honderdste en tweehonderdste penningkamer of Commissarissen tot den ontvangst van den honderdsten en andere penningen, 1673-1814 (nr. 5045). Inventaris. c Belasting op de huren, 1805 (nr. 5045a). d Collaterale successie, 1658-1820 (nr. 5046). e 40e, 80e, 20e penning, hele en halve 40e penning, recht van exue, boeten op ongefundeerde processen, 40e penning op schepen, 1682-1807 (nr. 5047).
53
f Middel op trouwen en begraven, op advertentiën en permissie tot begraving, 1695-1812 (nr. 5048). g Declaratie van het middel op begraven, 1699-1806, en Lijst der aangegeven lijken, 1806-1811 (nr. 5005). h Heren-, koffie- en thee-, plaiziergeld, impost op consumptie van tabak, 1800-1803 (nr. 5049). i Ontvanger van het verhoogde last- en veilgeld, 1697-1799 (nr. 5050). j Peilboekjes. Register houdende aantekeningen van ten overstaan van notarissen ten behoeve van de impost verrichte peilingen van wijn, bier, gedistilleerd, zout, zeep, schoenen, graan, boter, azijn en kaarsen, soms met vermelding van de adressen der verkopers, 1657-1729 (nr. 5051). Plaatsingslijst. k Gemene landsmiddelen (algemeen) en imposten op rondemaat, gemaal, wijn, zout, etc., 1650-1818 (nr. 5052).
Commissaris van de stedelijke accijnzen en belastingen, 1814-1865, 4 m (nr. 5210). College van zetters en controleurs in zake de klassificatie van beroepen voor de patentbelasting, 1836-1902, 1,50 m (nr. 284). Inventaris.
Commissie tot liquidatie van de gildenfondsen, (1803) 1821-1870, 0,15 m (nr. 5211). OPENBARE WERKEN In de tweede helft van de 15e eeuw ontstond het college van fabriek- of timmermeesters voor de uitvoering van de openbare werken en de inspectie op de naleving der bouwverordeningen. In de 16e eeuw was een fabriekmeester belast met de uitvoering van de openbare werken; de stadstimmerman en de stadsmetselaar waren zijn ondergeschikten. Het bouwtoezicht werd nu uitgevoerd door de rooimeesters. De fabriekmeester moest rekening en verantwoording afleggen aan de thesaurieren. Zijn taak werd steeds meer administratief, terwijl sinds het einde van de 16e eeuw de praktische uitvoering onder leiding stond van de stadsmeestertimmerman, stadsmeestermetselaar en stadsmeestersteenhouwer. In 1633 werd het ambt van fabriekmeester afgeschaft en kregen de thesaurieren ordinaris het directe toezicht op de openbare werken, die uitgevoerd werden door genoemde stadsmeesters, wier aantal werd uitgebreid met o.a. een stadslandmeter en generale opzienders van de graaf- en modderwerken, van wateren en sluizen. In 1746 werden al deze functionarissen ondergeschikt aan één directeur-generaal van Stadswerken en gebouwen, die onder toezicht van de thesaurieren werd gesteld. Sinds 1777 werden drie directeuren benoemd, ieder met een eigen departement. In 1809 werden deze drie directeuren onder het toezicht geplaatst van de commissaris over de Publieke Werken, die zelf ook weer onder de thesaurier stond (zie Secretaris, e. Openbare Werken). Sinds 1824 hield de wethouder van financiën toezicht op de commissaris, die sinds 1829 onder direct toezicht van B. en W. werd gesteld. In plaats van drie waren er sinds 1820 twee departementen: de directeur van het stadsfabriekambt of
54
Stads Werken en Gebouwen en de directeur van Stadswaterwerken, beiden tot 1850 onder de commissaris. In 1850 werd dit ambt afgeschaft en kwam er de wethouder van Publieke Werken voor in de plaats. Nu kwam ook een nieuwe organisatie van de dienst der Publieke Werken tot ontwikkeling. In 1856 bestond deze dienst uit drie los van elkaar staande afdelingen onder directie van de directeur der Publieke Werken, de stadsingenieur en de stadsarchitect. Tenslotte werd in 1873 een eenhoofdig directoraat van de Dienst der Publieke Werken gevormd, binnen welke dienst verscheidene afdelingen ontstonden.
Stadsfabriekambt of Stadswerken en gebouwen, 1532-1855, 27 m (nr. 5040). Inventaris: tot 1811.
Directeur der Stadswaterwerken, 1825-1856 (1916), 5 m (nr. 5212). Dienst der Publieke Werken, 1856-1921, 96 m (nr. 5213). Stadsingenieur, 1856-1905, 14,50 m (nr. 5214). Stadsarchitect, 1856-1870, 0,15 m (nr. 5215). Stadswaterkantoor, 1700-1914, 37 m (nr. 335). Inventaris.
Stadshoutvesterij, 1781-1830, 0,20 m (nr. 276). Inventaris.
Rooimeesters, sinds 1859 bouwopzichters, 1811-1904, 6 m (nr. 5220). N.B. Zie inv. nr. 1 van archief Stadsfabriekambt, nr. 5040 (register van gezworen rooimeesters 1532-1651).
Gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht, 1905-1950, 95 m (nr. 5221). Commissie tot het ontwerpen van bepalingen inzake minimum loon en maximum arbeidsduur in de bestekken voor gemeentewerken (commissie-Treub), 1892-1903, 0,20 m (nr. 478). Inventaris.
Commissie van advies in zake wijziging der bepalingen omtrent minimum loon en maximum arbeidsduur in de bestekken voor gemeentewerken, 1899-1903, 0,05 m (nr. 5219). Commissie van advies art. 52, later 54, der bouwverordening, 1906-1930, 0,08 m (nr. 5222).
55
Commissie voor het stadsschoon, Schoonheidscommissie en Commissies voor de Oude en Nieuwe Stad, 1911-1950, 10,50 m (nr. 458). Inventaris.
Dienst Wederopbouw, 1941-1952, 19 m (nr. 5223). Commissie van onderzoek in zake de stichting van een gemeentelijk bouwbedrijf, 1948-1949, 0,05 m (nr. 694). Commissie tot het ontwerpen van een plan tot uitbreiding der bebouwde kom van de gemeente benoorden het IJ, (1894) 1901-1903, 0,05 m (nr. 461). Inventaris.
Commissie bouw nieuw stadhuis, 1922-1941, 4 m (nr. 5216). Commissie van onderzoek van de rechtstoestand van het Paleis op de Dam, 1928-1939, 0,30 m (nr. 5217). Inventaris.
Commissie tot onderzoek of het Paleis op de Dam voor een of meer gemeentelijke doeleinden is bruikbaar te maken, 1931-1939, 0,60 m (nr. 5218). Inventaris.
Jury van de stadhuisprijsvraag, ca. 1960-1969, 0,20 m (nr. 784). Begraafregisters van het Leidsche kerkhof, St. Antonieskerkhof, Oude en Nieuwe Oosterbegraafplaats, Oudè en Nieuwe Westerbegraafplaats en van begraafplaatsen in de geannexeerde gemeenten, 1813-ca. 1950, 3 m (nr. 483). Inventaris.
Dienst der Algemene Begraafplaatsen, 1866-1942, 38 m (nr. 5224). Inventaris.
Gemeentelijk Bureau voor Lijkbezorging, 1945, 0,10 m (nr. 391). Inventaris. OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID, DEFENSIE
Tuchthuis, 1558-1811, 0,20 m (nr. 345).
56
Gecommitteerde opzieners over de bedelaars, 1597-1598 (inv.nrs. 562563 van archief Spinhuis, nr. 347). Spin- en Nieuwe Werkhuis, 1654-1870 (1878), 28 m (nr. 347). Inventaris: W.F.H. Oldewelt, Inventaris van het archief tot 1811 van het college van regenten over het Spin- en Nieuwe Werkhuis en van 1811-1870 van het college van regenten over het Nieuwe Werkhuis (sinds 1822 Werkhuis geheeten) (Amsterdam 1925).
Directeur der gijzeling, 1803-1818, 0,10 m (nr. 346). Commandant van een halve brigade der gewapende burgerwacht in wijk 55, 1764-1798, 0,40 m (nr. 145). Inventaris.
Bezoldigde guardes, 1770-1807, 0,10 m (nr. 101). Inventaris.
Commissarissen van de raad der stad Amsterdam tot het defensiewezen, 1787, 1 m (nr. 5032). Corps du Garde, 1805-1841, 3,25 m (nr. 365). Garde soldée, 1812-1815, 2,50 m (nr. 363). Inventaris.
Stukken betreffende de schutterij, stadsartillerie, burgerwacht en politiewacht, 1650-1810, de gewapende burgerwacht, 1808-1812, en de Garde nationale, 1813, 1 m (nr. 364). Inventaris.
Schuttersraad en schutterij van Amsterdam, 1813-1908, 21 m (nr. 362). Inventaris. N.B. Hierbij de wijkboeken, 1816-1826, 2 m (nr. 5013).
Politie, 1814-1927 (1955), 133 m (nr. 5225). Brandweer, 1828-1925 (1949), 45 m (nr. 635). Inventaris.
Burgerwacht, afdeling brandweer, 1914-1919, 0,05 m (nr. 159). Commissie van onderzoek inzake het brandgevaar in de schouwburgen, enz. 1887-1926, 0,15 m (nr. 5226).
57
Luchtbeschermingsdienst, 1939-1946, 31 m (nr. 5227). Gemeentelijk Bureau Inkwartiering (Stadtisches Quartieramt), 19401947, 23 m (nr. 5229). Bureau vorderingen Duitse weermacht, 1940-1941, 1 m (nr. 5230). Commissie voor hulpverlening bij rampen, 1943-1945, 0,04 m (nr. 5228). Bureau loonbetaling geallieerde strijdkrachten, 1945, 4 m (nr. 5231). ECONOMISCHE ZAKEN
a Handel Wisselbank, 1609-1820, 158 m (nr. 5077). Inventaris.
Commissie van liquidatie van de Wisselbank, 1820-1845, 0,40 m (nr. 5078). Inventaris: zie inventaris Wisselbank, 2e serie, nrs. 164-194.
Commissarissen over de Lakenhal, 1623-1632 (inv. nrs. 287-291 van archief Bank van Leening, nr. 368). Administrateur van de bodemerijkas, (1809) 1811-1830, 0,20 m (nr. 5232). N.B. De taak werd in 1811 overgenomen van de gewezen Kamer van assurantie, averijen en zeezaken. In 1830 werd het saldo van de kas aan de stedelijke ontvanger overgedragen.
Commissarissen tot den graanhandel en commissie voor den graanhandel, 1815-1922, 3,5 m (nr. 93). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventarissen van de archieven van de directie van de Moscovische handel, directie van de Oostersche handel en reederijen, commissarissen tot de graanhandel en commissie voor de graanhandel (Amsterdam 1961).
Commissie tot de beëedigde stadswerkers, meters, wegers, dragers, enz. 1827-1871, 2,30 m (nr. 5233). Inventaris. N.B. In 1871 ging de taak over op de secretarie-afdeling Algemene Zaken.
Stadsroeiers van natte waren (o.a. wijn, olie, traan), 1826-1893, 0,06 m (nr. 5234).
58
Stadswatermeter, 1858-1884, 0,04 m (nr. 5235). N.B. Deze functionaris was ijker van wijn- en olievaten.
Commissie tot het regelen en bepalen der zettingen van het brood, 18471854, 0,15 m (nr. 5243). Commissarissen van de groote koopmansbeurs (Beurscommissie), 18571891, 0,09 m (nr. 5242). Dienst van het Marktwezen, 1905-1945, 54 m (nr. 745). Commissie tot onderzoek van den toestand van het marktwezen, (1911) 1913-1916, 0,50 m (nr. 462). Inventaris.
Commissie ten dienste van nijverheid en bedrijven, 1914-1924, 0,30 m (nr. 471). Inventaris.
Gemeente Arbeidsbeurs, (1891) 1912-1942, 42 m (nr. 5236). N.B. Opgericht door de Maatschappij voor den Werkenden Stand in 1886, afdeling Vereniging Centrale Arbeidsbeurs, overgenomen door de gemeente in 1908, door het rijk in 1941.
Commissie van toezicht op de Gemeentelijke Arbeidsbeurs, 1908-1940, 0,20 m (nr. 5237). N.B. Leden zijn werkgevers en werknemers, voorgedragen door de Kamers van Arbeid te Amsterdam.
Gemeente Girokantoor, (1915) 1917-1978, 123 m (nr. 5238). Commissie van onderzoek naar de werking van het Girokantoor, 19191920, 0,25 m (nr. 5239). Levensmiddelenraad en de daarmede verbonden commissies voor vis, brood, boter, kaas en eieren, melk en vlees, kruidenierswaren, brandstoffen, manufacturen, schoeisel, 1932-1940, 0,10 m (nr. 5244). Commissie van advies inzake prijsverhooging door oorlogstoestand, 1939-1944, 0,06 m (nr. 5245). Commissie van advies met subcommissies inzake de handelsbetrekkingen van Amsterdam, 1946, 0,02 m (nr. 5254).
59
b Vervoer Directie over de wegen en vaarten tussen de zes Noord-Hollandse steden, 1861-1895, Commissarissen van het Goudse zandpad, 1656-1821, Commissarissen van het Haarlemmer zandpad, 1631-1811, Commissarissen van de zandpaden tussen Amsterdam, Muiden, Naarden en Weesp, 1640-1863, 3,20 m (nr. 16). Inventaris.
Oppercommissarissen der havens, walen en kranen, 1674-1834, en van de Havendienst, 1834-1919, 11,50 m (nr. 502). Inventaris: P.D.J. van Iterson, Inventaris van de archieven van de oppercommissarissen der havens, walen en kranen te Amsterdam (1674-1834) en van de Havendienst te Amsterdam (1834-1919) (Amsterdam 1980).
Commissarissen over de vaart op den Rijn, 1790-1886, 11,50 m (nr. 56). Inventaris.
Gecommitteerden uit de steden Amsterdam en 's-Gravenhage wegens de Haagsche postwagens, 1815-1825 (1830), 0,10 m (nr. 11). Inventaris.
Dienst der Havens en Handelsinrichtingen, met stukken over het Amsterdams Entrepotdok, 1826-1950, 140 m (nr. 5240). Commissie tot het ontwerpen van een havenreglement voor het Oosterdok, 1832, 0,02 m (nr. 5241). Commissie voor het Buiksloterveer, 1834-1851, 0,15 m (nr. 460). Inventaris.
Commissie van de wethouders van Publieke Werken en Financiën en ambtenaren van Publieke Werken met de Amsterdamsche Omnibus Maatschapij in zake de concessie-aanvrage tot de electrificering van het vervoer, 1897, 0,01 m (nr. 5251). Gemeentevervoerbedrijf, 1900-1931(1941), 120 m (nr. 5252). Subcommissie V (plaatskosten in de haven) van de Commissie van advies in zake de bevordering van de scheepvaart op Amsterdam, 19271928, 0,15 m (nr. 468). Inventaris.
60
c Nutsbedrijven Gemeentewaterleidingen, 1896-1916, 17 m (nr. 5253). Gemeentelijke Gasfabrieken, 1898-1916, 46 m (nr. 5248). Bezuinigingscommissie gasfabriek, 1922-1923, 0,03 m (nr. 5249). Commissie van onderzoek naar de algemene toestand bij de Gemeentelijke Electriciteitswerken van Amsterdam, 1926-1929, 0,20 m (nr. 622). Inventaris.
Commissie van financieel onderzoek Gemeente-energiebedrijf, subcommissie van de Commissie van onderzoek nopens de financiën der gemeente Amsterdam, ingesteld door het Departement van Binnenlandse Zaken, 1940-1942, 0,07 m (nr. 5250). Stukken betreffende de luchtbescherming bij het Gemeenteenergiebedrijf, 1938-1950, 0,10 m (nr. 317). Inventaris.
d Andere instellingen Stads grof geschut- en klokgieterij, 1761-1821, 0,75 m (nr. 268). Inventaris.
Stadsdrukkerij, 1796-1950, 35 m (nr. 275). Inventaris.
Kledingfabriek van het Spin- en Nieuwe Werkhuis, 1797-1877 (inv. nrs. 356-436 van archief Spinhuis, nr. 347). Bakkerij van het Spin- en Nieuwe Werkhuis, 1818-1869 (inv. nrs. 460465 van archief Spinhuis, nr. 347). Bakkerij van de huiszittende-stadsarmen, 1834-1867 (inv. nrs. 420-421 van archief Oudezijdshuiszittenhuis, nr. 349). Gemeentelijke Inrichting voor Uniformkleding, 1895-1935, 13,50 m (nr. 5247). Centrale Dienst voor de Levensmiddelenvoorziening, sedert 1946 Centrale Voorzieningsdienst, 1920-1973, 118 m (nr. 5246). 61
SOCIALE ZORG
Weeskamer, 1468-1852, 222 m. a Weeskamer, (1309) 1468-1852, en Commissie van liquidatie der zaken van de voormalige weeskamer, 1812-1852 (nr. 5073). Plaatsingslijst van de inbrengregisters 1468-1852. Nadere toegang: index op de boedelpapieren; index op de inbrengregisters 1468-1656; oude klappers op de inbrengregisters (op erflaters en erfgenamen) 1656-1840; topografische index, met per straat chronologisch de kopers en verkopers, op de huisverkopingen 1530-1669. b Charters `topografische collectie' (hoofdzakelijk afkomstig uit de weeskamer), 1370-ca. 1810, en charters `boedelpapieren weeskamer', 1309-ca. 1810 (nr. 5057). Nadere toegang: regestenlijst op topografische collectie. c Begraafregisters van de weeskamer, 1563-1811 (nr. 5004). Plaatsingslijst.
Burgerweeshuis, (1333) ca. 1520-ca. 1916, 125 m (nr. 367). Inventaris. Nadere toegang: regestenlijst met index; index op de boedelpapieren.
Oudezijds- en Nieuwezijdshuiszittenhuis en huiszittende-stadsarmen, (1382) 15e eeuw-1870, 12,25 m (nr. 349). Inventaris: W.F.H. Oldewelt, Inventaris van de archieven tot 1808 van de colleges van regenten over het Oudezijdshuiszittenhuis en over het Nieuwezijdshuiszittenhuis en van 18081870 van het college van regenten over de huiszittende-stadsarmen (Amsterdam 1929).
Aalmoezeniers, sinds 1682 regenten van het Aalmoezeniersweeshuis, (1403) 1620-1828, 38 m (nr. 343). Inventaris. Nadere toegang: Index op de namen van degenen die boete moesten betalen wegens het trouwen of begraven buiten de stad, 1685-1796. N.B. Zie ook de inleiding op archief Inrichting voor Stadsbestedelingen (de voortzetting van het weeshuis), nr. 344.
Weduwenhof, 1808-1870 (inv. nrs. 422-427 van archief Oudezijdshuiszittenhuis, nr. 349). Inrichting voor Stadsbestedelingen, 1828-1916, 47 m (nr. 344). Inventaris. N.B. Voortzetting van het Aalmoezeniersweeshuis.
Burgerlijk Armbestuur, 1870-1926, 12 m (nr. 350). Inventaris.
Armenhuis, (ca. 1838) 1875-ca. 1925, 27 m (nr. 348). 62
Bank van Leening, 1614-1967, 94 m (nr. 368). Inventaris: W.F.H. Oldewelt, Inventaris van het archief van het college van commissarissen van de Bank van Leening van 1614 tot 1863 (Amsterdam 1927).
Commissarissen der Stads Bank van Leening, sinds 1911 Commissie van toezicht op de Stads Bank van Leening, 1899-1935,1 m (nr. 5255). N.B. Tot 1898 werd de bank beheerd door een college van commissarissen. In 1898 kwam de bank onder beheer van een directeur en beperkte het nieuwe college van commissarissen zich tot het toezicht. Inventaris.
Gemeentelijke Sociale Dienst, 19e en 20e eeuw, 608 m (nr. 5256). Commissie ter ondersteuning van behoeftige choleralijders en hunne nagelaten betrekkingen, 1849-1850, 0,10 m (nr. 480). Inventaris.
Distributiebureau, 1914-1921, en Distributiedienst, 1939-1950, 87 m (nr. 5257). Geneeskundig bureau voor distributie, 1917-1919, 0,04 m (nr. 465A). Inventaris.
Brandstoffencommissie, 1917-1919, 0,20 m (nr. 465). Inventaris.
Dienst der Gemeentelijke Kinderkleding en -voeding, 1917-1955 (1958), 19 m (nr. 5258). N.B. De taak werd in 1955 overgenomen door de Afdeling Onderwijs.
Tijdelijk gemeentelijk lompenbedrijf, 1916-1919,1,25 m (nr. 5259). Commissie tot het instellen van een onderzoek naar de arbeidstoestanden te Amsterdam, 1897-1905, 0,12 m (nr. 5260). Commissie van advies in het broodbakkersbedrijf, bedoeld in art. 7a van de verordening tot regeling van den nachtarbeid in broodbakkerijen, 1919-1920, 0,08 m (nr. 5261). Commissie voor het onderzoeken van de mogelijkheid van productieve werkverschaffing, 1918-1921, 0,05 m (nr. 477). Inventaris.
63
Werkeloosheidscommissie, 1921-1924, 0,10 m (nr. 5262). Commissie van onderzoek in zake de gemeentelijke armenverzorging, ingesteld in 1917, 1918-1919, 0,10 m (nr. 5263). Commissie van toezicht op de Inrichting voor Stadsbestedelingen, 19271940, 0,10 m (nr. 5264). Gemeentelijk bureau Amsterdam helpt Arnhem, 1945-1946, 0,50 m (nr. 312). Inventaris.
Plaatselijk schoolmelk comité, 1945-1959, 1,70 m (nr. 5266). GEZONDHEIDSZORG
Gasthuizen, 14e eeuw-1875, 33 m (nr. 342). a Oude-, H. Geest- of St. Elisabeth-gasthuis, ca. 1399-1492 (inv. nrs. 1-50). b St. Pieters kapel, gast- en pesthuis, (1380) 1396-1578 (1582) (inv. nrs. 51-414). c Q.L. Vrouwen kapel en gasthuis, 1424-1578 (1582) (inv. nrs. 415-513). d Dol- of krankzinnigenhuis, 1565-1793 (inv. nrs. 924-1013). e Beide gasthuizen, 1578-1875 (inv. nrs. 1014-2130). Inventaris: W.R. Veder, Het archief van de gasthuizen te Amsterdam (tot 1875) (Amsterdam 1908).
St. Jorishof, Leprozenhuis en Oude mannen- en vrouwengasthuis, (1364) 1404-1860, 3,25 m (nr. 369). Inventaris.
Gemeenteziekenhuizen (Binnengasthuis, Wilhelminagasthuis, Tesselschadeziekenhuis en Weesperpleinziekenhuis), 1804-1964, 440 m* (nr. 5268). Inventaris (behalve het Weesperpleinziekenhuis).
Collegium medicum, 1638-1798, Collegium obstetricium, 1668-1798, en Plaatselijke commissie van geneeskundig toevoorzicht, 1797-1865, 7,50 m (nr. 27). Inventaris.
Gemeentelijke Geneeskundige Dienst, 1901-1918, en Gemeentelijke Gezondheidsdienst, 1893-1918, 10 m (nr. 5267). Centrale commissie ter verzorging van choleralijders, 1831-1833, 0,05 m (nr. 479). Inventaris.
64
Centrale cholera commissie, 1853-1854, 0,10 m (nr. 479A). Inventaris.
Amsterdamsche choleracommissie 1866, 1866 (1867), 0,10 m (nr. 482). Inventaris.
Amsterdamsche choleracommissie 1867, 1867, 0,02 m (nr. 482A). Inventaris.
Gezondheidscommissie, 1865-1933, 6 m (nr. 5269). Commissie van onderzoek naar de wijze van voorziening in de behoefte aan meerdere ziekenhuisruimte (Commissie gasthuisbouw, ook wel Commissie gasthuisuitbreiding), (1902) 1914-1917, 0,15 m (nr. 467). Inventaris.
Commissie van voorlichting inzake de voorziening in ziekenhuisruimte, 1935-1936, 0,05 m (nr. 5270). Commissie inzake bezuiniging en reorganisatie bij de gemeenteziekenhuizen en de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst, 1935, 0,10 m (nr. 5271). Adviescommissie organisatie gemeentelijke poliklinieken, 1936-1944, 0,03 m (nr. 5272). Commissie poliklinieken, 1937-1940, 0,07 m (nr. 5273). Commissie van advies inzake de gemeentelijke bad- en waschinrichtingen, 1914-1941, 0,15 m (nr. 475). Inventaris.
Commissie voor de bestudering van het vraagstuk der waschhuizen, 1921-1922, 0,10 m (nr. 476). Inventaris.
Stadsreiniging, 1876-1939, 29 m (nr. 5274). Veemarkt en Abattoir, 1884-1930, 5,50 m (nr. 5275).
65
ONDERWIJS, WETENSCHAP EN CULTUUR
a Onderwijs Scholarchen, curatoren en rector van de Latijnse school, curatoren van de openbare gymnasia en de rector van het stedelijk of Barlaeusgymnasium, 1682-1969, 8,50 m (nr. 260). Inventaris: J.H. van den Hoek Ostende, Inventaris van de archieven van scholarchen en curatoren en van de rector van de Latijnse school, van curatoren van de openbare gymnasia en van de rector van het stedelijk of Barlaeusgymnasium te Amsterdam, 1682-1945 (Amsterdam 1968).
Colleges van bestuur van de stads-armenscholen, 1752-1873, 6 m (nr. 261). Inventaris.
Colleges van bestuur van de stads tusschen- en burgerscholen, 18201862,1,50 m (nr. 262). Inventaris.
Eerste 5-jarige HBS, 1865-1965 (1971), 10 m (nr. 805). Eerste openbare handelsschool, 1869-1965 (1969), 7 m (nr. 800). Inventaris. N.B. Sedert 1923 HBS met 5-jarige cursus Eerste openbare handelsschool; sedert 1965 samen met de Eerste 5-jarige HBS tot Ir. Lelylyceum.
Gemeentelijke HBS voor meisjes, later MMS, 1872-1972, 0,75 m (nr. 708). Inventaris.
Marnixschool voor openbaar lager onderwijs, 1923-1962, 0,70 m (nr. 258). Inventaris.
Curatoren van het Gemeentelijk Lyceum voor meisjes, 1925-1968, 0,90 m (nr. 623). Inventaris.
Pestalozzischool voor openbaar lager onderwijs, 1931-1962, 0,25 m (nr. 294). Inventaris.
66
Curatoren van de gemeentelijke gemengde lycea, 1950-1969, 1,80 m (nr. 529). Bestuur der Stads Tekenacademie, 1743-1821, 1,10 m (nr. 265). Inventaris.
Commissies van toezicht der Koninklijke Muziekschool, 1826-1844, en Stedelijke Muziekschool, 1843-1853, 1,25 m (nr. 266). Inventaris.
Commissie van bestuur over de inrichting tot het examineren van varenslieden, 1855-1878, 1 m (nr. 321). Inventaris.
Schoolopziener van de kleinkinderscholen en -bewaarplaatsen, 18851892, 0,10 m (nr. 264). Inventaris.
Damescomité voor het toezicht op de nuttige handwerken aan de openbare lagere scholen, sedert 1902 Subcommissie voor het toezicht op het onderwijs in de vrouwelijke handwerken, 1885-1920, 0,10 m (nr. 165). Inventaris.
Commissie van toezicht op de openbare nijverheidsscholen voor meisjes, 1923-1968, 0,50 m (nr. 454). Commissie voor de vakopleiding van jeugdige arbeiders in de fabrieken en werkplaatsen, 1924-1929, 0,25 m (nr. 5281). Commissie van toezicht op de cursus in machineschrijven aan leerlingen der openbare en bijzondere scholen voor uitgebreid lager onderwijs, 1958-1967, 0,05 m (nr. 514). Inventaris.
Plaatselijke schoolcommissie, 1806-1883, 3,25 m (nr. 263). Inventaris. Commissie tot wering van schoolverzuim in het ressort Nieuwendam, 1901-1968, 0,15 m (nr. 486). Inventaris.
Commissie tot wering van schoolverzuim in ressort V te Amsterdam, 1935-1968, 0,10 m (nr. 629). 67
Stukken betreffende de coordinatiecommissie, 1959-1964, 0,40 m (nr. 567). Stukken betreffende de financiële urgentiecommissie, 1962, 0,10 m (nr. 569). b Wetenschap Orde der hoogleeraren van het Athenaeum, 1730-1877, 0,75 m (nr. 282). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventarissen van archieven betreffende de Latijnsche school, het Athenaeum en gezelschappen van studenten aan het Athenaeum te Amsterdam (Amsterdam 1946). N.B. Voor index zie archief Senaat van de Universiteit van Amsterdam, nr. 283, inv. nrs. 77-81.
Curatoren van het Athenaeum, (1811)1847-1877, 3,50 m (nr. 278). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventarissen van archieven betreffende de Latijnsche school, het Athenaeum en gezelschappen van studenten aan het Athenaeum te Amsterdam (Amsterdam 1946).
Curatoren van de Universiteit van Amsterdam, 1877-1961, 35 m (nr. 279). Inventaris. Senaat van de Universiteit van Amsterdam, 1877-1968, 40 m (nr. 283). Inventaris.
Rector en assessoren van de Universiteit van Amsterdam, 1923-1939, 0,90 m (nr. 281). Inventaris. Genees-, heel- en verloskundige school (Klinische school) en de commissie van toezicht hierop, (1822) 1828-1867 (1869), 1,40 m (nr. 30). Inventaris.
Commissie van toezicht over de Hortus Botanicus, 1859-1877, 0,02 m (nr. 626). Stukken betreffende de commissie voor indeling en formatie van de wetenschappelijke staf van de Universiteit van Amsterdam, 1951-1965, 0,40 m (nr. 570).
68
c Cultuur Gemeentelijke Archiefdienst, ca. 1850-1975, 60 m (nr. 5276). Gemeentelijke commissie voor heemkennis, 1945-1971, 2 m (nr. 538). Stadsschouwburg, 1732-1960, 29 m (nr. 267). Inventaris. N.B. Zware brandschade aan de stukken van vóór 1890.
Bezuinigingscommissie teneinde na te gaan welke bezuinigingen in het beheer van de Stadsschouwburg mogelijk zijn, 1923-1924, 0,07 m (nr. 5278). Toneelcommissie om na te gaan op welke wijze de toestand van het toneel verbeterd kan worden en op welke wijze de gemeente hiertoe kan bijdragen, 1936-1937, 0,06 m (nr. 5279). Commissie tot onderzoek inzake de plannen voor de Amsterdamsche groote schouwburg (Plan Koopman), 1931-1936, 0,10 m (nr. 5280). Commissie voor de tentoonstelling van kunstwerken van levende meesters, 1844-1892, 2 m (nr. 64). Inventaris.
Commissie tot regeling, toezicht en beheer voor de tentoonstelling van oude schilderijen, 1845, 0,02 m (nr. 17). Inventaris.
Commissie van toezicht over het Museum Van der Hoop, 1854-1878, 0,10 m (nr. 272). Inventaris.
Commissie voor het Museum Fodor, 1861-1899, 0,10 m (nr. 273). Inventaris.
Commissie van voorlichting bij de stichting van een rijksmuseum te Amsterdam, 1873-1876, 0,01 m (nr. 34). Inventaris.
Commissie van toezicht en advies voor de schilderijen der gemeente Amsterdam, 1878-1949, 0,60 m (nr. 459). Inventaris: J.H. van den Hoek Ostende, Archief der commissie van toezicht voor de schilderijen der gemeente Amsterdam, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1959, bijl. VI.
69
Commissie van onderzoek betreffende de exploitatie, enz., van het Concertgebouw, 1947-1950, 0,05 m (nr. 290). Inventaris.
Reorganisatiecommissie voor de filmkeuring, 1921-1923, 0,10 m (nr. 463). Inventaris.
Bioscoopcommissie, 1925-1927, 0,05 m (nr. 464). Inventaris. SPORT, RECREATIE EN EVENEMENTEN
Dienst der Gemeentelijke Was- en Schoonmaak, Bad- en Zweminrichtingen, 1917-1974, 60 m (nr. 5282). Commissie van advies voor de gemeente volkstuinen, 1917-1921, 0,10 m (nr. 472). Inventaris.
Commissie voor de volkstuinen, 1933-1947, 0,05 m (nr. 5265). Inventaris.
Commissie van advies inzake de openstelling voor het publiek der duinwaterwinplaats, 1919-1921, 0,05 m (nr. 474). Inventaris.
Commissie voor de volksvermaken bij gelegenheid der onthulling in 1856 van het monument gewijd aan den volksgeest in de jaren 1830 en 1831, 1856, 0,05 m (nr. 269). Inventaris.
Commissie voor de volksvermaken op 4 september 1858 ter gelegenheid van de 18e verjaardag van de prins van Oranje, 1858, 0,10 m (nr. 270). Inventaris.
Commissie voor de volksvermaken op 16 november 1863 ter gelegenheid van de viering van het halve eeuwfeest van Nederland's verkregen onafhankelijkheid, 1863, 0,10 m (nr. 271). Inventaris.
70
Commissie voor de Internationale hygiëne-tentoonstelling Dresden 1911, 1910-1912, 0,10 m (nr. 496). Inventaris.
Stukken betreffende de tentoonstelling Het Atoom, afkomstig van E.C.J. Staal, gemeentelijk commissaris voor dit project, 1955-1958, 0,20 m (nr. 259A). Inventaris.
71
1.4
Organen van stadsheerlijkheden en geannexeerde gemeenten N.B. Voor de ambachtsheerlijkheden van de stad, Nieuwer-Amstel of Amstelveen, OuderAmstel of Ouderkerk, Diemen, Sloten, Sloterdijk, Osdorp en De Vrije Geer, Kudelstaart, Leimuiden en Vriezekoop, Urk en Emmeloord, zie: p. 34, archief Burgemeesters sub i.
Ransdorp, ca. 1625-1920, 25 m (nr. 338). Inventaris: W.F.H. Oldewelt, Inventaris van de archieven der voormalige gemeenten Ransdorp en Buiksloot (Amsterdam 1926); W.J. van Hoboken, Supplement-inventaris van de archieven der voormalige gemeenten Ransdorp en Buiksloot (Amsterdam 1955). N.B. De voormalige gemeente Ransdorp bestond tot 1811 uit de ban Ransdorp (verdeeld in de dorpen Ransdorp, Durgerdam en Holysloot) en de ban Schellingwoude, na 1811 uit de gemeente Ransdorp (waarin opgenomen sedert 1858 de gemeente Schellingwoude). De gemeente werd per 1 januari 1921 gevoegd bij Amsterdam. Voor Schellingwoude zie onder apart hoofd. a Algemeen bestuur van de ban Ransdorp, de dorpen Ransdorp, Durgerdam en Holysloot en de gemeente Ransdorp, 1626-1921 (inv. nrs. 1-61, 154-159, 162-203, 211-478, 510-534). b Schepenbank, 1608-1811 (inv. nrs. 62-117). c Doop-, trouw- en begraafregisters van Ransdorp, Durgerdam, Holysloot en Schellingwoude, 1608-1811 (1812), (inv. nrs. 112-113,117, 201-203, 213, 555-557, 627-629, 639654; onderdeel van bestand dtb van geannexeerde gemeenten, nr. 5002). Plaatsingslijst. N.B. Zie ook de archieven van de hervormde gemeenten te Ransdorp (nr. 762), Durgerdam (nr. 508), Holysloot (nr. 761) en Schellingwoude (nr. 390). d Registers van de burgerlijke stand, 1811-1889 (1902), (inv. nrs. 478c-j, n-u, ij-ff, jj; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst. e Bevolkingsregister, 1840-1921 (inv. nrs. 452f-z, aa-pp, 455a-d; mag. nrs. 4116-4118, 4227-4228, 4231-4270; onderdeel van bestand bevolkingsregister van geannexeerde gemeenten, nr. 5008). Plaatsingslijst. f De `gequalificeerde' (belastinggaarder) in de ban, 1685-1811 (inv. nrs. 627-636). g Poldermeesteren, 1777-1865 (inv. nrs. 494-509). h Weesmeesteren, 1625-1812 (inv. nrs. 118-139). i Armenvoogden van de ban Ransdorp en het dorp Durgerdam, 1678-1922 (inv. nrs. 140-153, 204-210, 479-493).
Schellingwoude, 1656-1857 (inv. nrs. 535-607 van archief Ransdorp, nr. 338). N.B. De voormalige gemeente Schellingwoude bestond tot 1811 uit de ban Schellingwoude (waarin het dorp Schellingwoude), na 1811 uit de gemeente Schellingwoude (van 1812-1816 opgenomen in Nieuwendam, sedert 1858 in Ransdorp). a Algemeen bestuur, 1656-1857 (inv. nrs. 535-541, 558-603). b Schepenbank, 1680-1810 (inv. nrs. 542-554). N.B. Zie verder Buiksloot. c Doop-, trouw- en begraafregisters: zie Ransdorp.
72
d Registers van de burgerlijke stand, 1811, 1817-1857 (inv. nrs. 603a-c; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst. N.B. Voor 1812-1816 zie Nieuwendam, na 1857 zie Ransdorp. e Bevolkingsregister, 1849-1859 (inv. nrs. 600-600a; mag. nrs. 4230-4231; onderdeel van bestand bevolkingsregister van geannexeerde gemeenten, nr. 5008). Plaatsingslijst. N.B. Na 1859 zie Ransdorp. f Dè `gequalificeerde' (belastinggaarder), 1733-1808 (inv. nrs. 637-640). g Poldermeesters, 1817-1852 (inv. nrs. 604-607).
Buiksloot, 1616-1921, 27 m (nr. 339). Inventaris: zie onder Ransdorp. N.B. De voormalige gemeente Buiksloot bestond tot 1811 uit de ban, na 1811 uit de gemeente Buiksloot. De gemeente werd per 1 januari 1921 gevoegd bij Amsterdam. a Algemeen bestuur, 1616-1921 (inv. nrs. 1-97, 179-422, 441-463). b Schepenbank Schellingwoude-Buiksloot, 1639-1811 (inv. nrs. 98-178). c Doop-, trouw- en begraafregisters, 1652-1811 (inv. nrs. 167-174, 463c-1, 472-476; onderdeel van bestand dtb van geannexeerde gemeenten, nr. 5002). Plaatsingslijst. N.B. Zie ook het archief van de Hervormde gemeente te Buiksloot (nr. 361). d Registers van de burgerlijke stand, 1811-1892 (inv. nrs. 422c-j; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst. e Bevolkingsregister, 1850-1921 (inv. nrs. 419m-z, aa-jj; mag. nrs. 4128-4129, 4132-4180; onderdeel van bestand bevolkingsregister van geannexeerde gemeenten, nr. 5008). Plaatsingslijst. f De `gequalificeerde' (belastinggaarder), 1632-1812 (inv. nrs. 463c-471). g Poldermeesters, 1817-1830 (inv. nr. 440). h Algemene armenvoogden, 1799-1921 (inv. nrs. 423-439).
Nieuwendam, ca. 1600-1920, 32 m (nr. 336). Inventaris. N.B. De inventaris van H.L. Driessen-G. van Es, in: Verslagen omtrent 's Rijks oude archieven, XLIII (1920) II, 173-183, is verouderd. N.B. De voormalige gemeente Nieuwendam bestond tot 1811 uit de ban Zunderdorp en de dorpen Zunderdorp en Nieuwendam, na 1811 uit de gemeente Nieuwendam (met van 18121816 Schellingwoude). De gemeente werd per 1 januari 1921 gevoegd bij Amsterdam. a Algemeen bestuur, 1618-1920 (inv. nrs. 1-66, 128-182 van oud archief, 1-768 van nieuw archief). b Schepenbank van de ban, 1601-1811 (inv. nrs. 67-122). c Doop-, trouw- en begraafregisters, 1663-1811 (inv. nrs. 468-491; onderdeel van bestand dtb van geannexeerde gemeenten, nr. 5002). Plaatsingslijst. N.B. Zie ook de archieven van de Hervormde gemeente te Nieuwendam (nr. 180), de Hervormde gemeente te Zunderdorp (nr. 763) en de R.K. kerk St. Augustinus te Nieuwendam (nr. 555). Zie voor de periode 1652-1658 inv. nr. 472 van archief Buiksloot, nr. 339.
73
d Registers van de burgerlijke stand, 1811-1900 (1912) (inv. nrs. 504-507, 510-512, 514518, 520; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst. e Bevolkingsregister, 1813-1921 (inv. nrs. 530-580; mag. nrs. 4119-4127, 4130-4131, 41814226; onderdeel van bestand bevolkingsregister van geannexeerde gemeenten, nr. 5008). Plaatsingslijst. f Weesmeesteren, 1768-1820 (inv. nrs. 123-127).
Sloten, 1635-1920 (1949), 42 m (nr. 341). Inventaris. N.B. De voormalige gemeente Sloten bestond tot 1811 uit de ban Sloten, (waarin de dorpen Sloten, Sloterdijk, Osdorp en De Vrije Geer, Houtrijk en Polanen), na 1811 uit de gemeente Sloten c.a. De gemeente werd per 1 januari 1921 gevoegd bij Amsterdam. a Algemeen bestuur, 1812-1920 (1949) (inv. nrs. 63-922). b Schepenbank, 1635-1811 (inv. nrs. 1-39, 44-46). c Doop-, trouw- en begraafregisters, 1585-1811 (inv. nrs. 1-5, 11-15, 74-80, 82a, 518-547; Onderdeel van bestand dtb van geannexeerde gemeenten, nr. 5002). Plaatsingslijst. N.B. Zie ook de archieven van de Hervormde gemeente te Sloten (nr. 329), de Hervormde gemeente Sloterdijk (nr. 388) en de R.K. Kerk St. Pancratius te Sloten-Osdorp (nr. 554). d Registers van de burgerlijke stand, 1811-1892 (inv. nrs. G1-9, H1-10, S1-10; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst. e Bevolkingsregister, 1870-1891 (mag. nrs. 4070-4090; onderdeel van bestand bevolkingsregister van geannexeerde gemeenten, nr. 5008). Plaatsingslijst. f Weeskamer, 1695-1852 (inv. nrs. 40-43).
Watergraafsmeer, 1619-1920 (1922), 66 m (nr. 337). N.B. De voormalige gemeente Watergraafsmeer was van 1812-1816 opgenomen in de gemeente Diemen en werd per 1 januari 1921 gevoegd bij Amsterdam. Zie ook het archief Hoogheemraadschap Watergraafsmeer (nr. 524). a Doop-, trouw- en begraafregisters, 1652-1811 (inv. nrs. 304, 548-553, 581-585; onderdeel van bestand dtb van geannexeerde gemeenten, nr. 5002). Plaatsingslijst. b Registers van de burgerlijke stand, 1811, 1817-1892 (inv. nrs. G1-7, Hl-8, Sl-8; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst. c Bevolkingsregister, 1850-1900 (mag. nrs. 4091-4115; onderdeel van bestand bevolkingsregister van geannexeerde gemeenten, nr. 5008). Plaatsingslijst.
Weesperkarspel, 1666-1966, ca. 80 m (nr. 398). Inventaris: tot 1924.
74
N.B. De voormalige gemeente Weesperkarspel bestond tot 1804 uit het baljuwschap Weesperkarspel en Hoogbijlmer, na 1804 uit de gemeente Weesperkarspel, waarin van 1804-1811 en sedert 1847 de Bijlmermeer (van 1812-1816 beide opgenomen in Weesp). De gemeente werd per 1 augustus 1966 opgeheven en opgedeeld tussen Amsterdam, Weesp, 's-Graveland en Naarden. De toevoeging aan Amsterdam was voorlopig en werd per 5 september 1978 definitief. a Algemeen bestuur, 1666-1966 (inv. nrs. 1-192, 265-331, 393-394). b Registers van de burgerlijke stand, 1811, 1816-1892 (inv. nrs. 234-264; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst. c Bevolkingsregister, 1816-1897 (inv. nrs. 193-233; mag. nrs. 4271-4303; onderdeel van bestand bevolkingsregister van geannexeerde gemeenten, nr. 5008). Plaatsingslijst.
Bijlmermeer, 1811, 1817-1847 (inv. nrs. 332-374 van archief Weesperkarspel, nr. 398). N.B. De voormalige gemeente Bijlmermeer was over 1812-1816 opgenomen in Weesp, sedert 1847 in Weesperkarspel. a Algemeen bestuur, 1816-1846 (inv. nrs. 332-356, 362-374). b Registers van de burgerlijke stand, 1811, 1817-1847 (inv. nrs. G1, 358-361, Sl; onderdeel van bestand burgerlijke standregisters van geannexeerde gemeenten, nr. 5010). Plaatsingslijst.
75
1.5
Organen van waterschappen Tal van polders werden opgeheven, hetzij omdat de gemeente Amsterdam alle gronden in eigendom verworven had, waardoor geen bestuur uit de ingelanden meer gekozen kon worden, hetzij omdat door ophoging of vergraving aan de taak van het waterschap, de waterbeheersing, een einde was gekomen. Eigendommen, rechten en verplichtingen van de opgeheven polders gingen op de gemeente Amsterdam over en vele polderarchieven werden dientengevolge naar de gemeentelijke archiefbewaarplaats overgebracht.
Amsterdammer Polder, 1880-1931, 3 m (nr. 244). Inventaris.
Bovenkerkerpolder, 1646-1772 (appendix nr. 4 van archief Burgerweeshuis, nr. 367). Heemraadschap Buikslotermeer, Buikslotermeerpolder, 1825-1967, 6,20 m (nr. 425). Inventaris.
Binnendijkse Buitenvelderse polder, ca. 1700-1959, 13 m (nr. 246). Inventaris.
Polder Bijlmermeer, 18e-20e eeuw, 0,50 m (nr. 705). Diemer Buitendijkse polder, 1710-1961, 0,60 m (nr. 245). Inventaris.
Lutkemeerpolder, 1868-1964, 3 m (nr. 328). Inventaris.
Osdorperbinnenpolder, 1925-1970, 1,20 m (nr. 531). Inventaris.
Overamstelse polder, 1748-1969, 5,50 m (nr. 505). Inventaris.
Overbrakerbinnenpolder, vroeger polder van Sloterdijk en Overbraak, 1645-1963, 3,20 m (nr. 171). Inventaris.
Overbrakerbuitenpolder, 1810-1926, 0,40 m (nr. 100). Inventaris.
76
Riekerpolder, vroeger Sloter Buiten- of Bovenpolder, 1636-1963, 5 m (nr. 97). Inventaris.
Rietwijkeroorderpolder, 1636-1940, 3,50 m (nr. 243). Inventaris. N.B. Zie ook inv. nrs. 29-35 van archief Boldoot, nr. 734.
Sloterbinnen- en Middelveldse gecombineerde polders, ca. 1600-1966, 18 m (nr. 415). Inventaris.
Sloterdijkermeerpolder, 1876-1954, 1,10 m (nr. 248). Inventaris.
Spieringhornerbinnenpolder, 1868-1967, 1 m (nr. 416). Inventaris.
Stads- en Godshuispolder, 1636-1955, 3,75 m (nr. 92). Inventaris.
Verenigde polders onder de gemeenten Sloten, Sloterdijk, Osdorp en De Vrije Geer, 1840-1869 (inv. nrs. 517-530 van archief Sloterbinnenpolder, nr. 415). Hoogheemraadschap van de Watergraafsmeer, ca. 1734-1971, 19 m (nr. 524). Inventaris: over 1812-1971. N.B. De stukken van vóór 1812 zijn geplaatst bij het archief van de geannexeerde gemeente Watergraafsmeer, nr. 337.
Hoogheemraadschap de Drie Waterlandsche Meren, 1825-1879 (inv. nrs. 1-22 van archief Heemraadschap Buikslotermeer, nr. 425). Polder IJdoorn, ca. 1750-ca. 1950, 1 m (nr. 723). Inventaris.
Grote IJpolder, (1873) 1878-1970, 18,50 m (nr. 513). Inventaris.
Noorder IJpolder, 1879-1965, 4,50 m (nr. 247). Inventaris.
77
1.7
Organen van de centrale overheid Rechtbank van eerste aanleg en Rechtbank van koophandel, 1811-1838, 127 m (nr. 5074). Inventaris: W.F.H. Oldewelt, Inventaris van de rechterlijke archieven van 1811-1838 (Amsterdam 1952). N.B. Bevat ook restanten van de archieven van de vrederechter van het eerste kanton, 1812, en het derde kanton, 1815-1837.
Notarissen ter standplaats Amsterdam, 1578-1895, 3000 m (nr. 5075). Plaatsingslijst. Nadere toegang: zie p. 26.
Notarissen in de geannexeerde gemeenten, 17e eeuw-1895, 21 m (nr. 5076). Plaatsingslijst. a Ransdorp, 1699-1797 (inv. nrs. R1-18). b Durgerdam, 1689-1737 (inv. nrs. R19-21). c Schellingwoude, 1671-1719 (inv. nrs. R22-27). d Buiksloot, 1719-1795 (inv. nrs. B1-5). e Nieuwendam, 1672-1895 (inv. nrs. N1-81). N.B. In inv. nr. N3 ook akten over 1716-1721, gepasseerd in Schellingwoude en in Buiksloot. f Sloten, 1804-1895 (inv. nrs. S1-24). g Watergraafsmeer, 1707-1895 (inv. nrs. W1-35).
Staatscommissie van toezicht over den doortocht en het vervoer van landverhuizers te Amsterdam, 1861-1934, 2,60 m (nr. 353). Inventaris.
Bureau inspecteur repatriëring Amsterdam, 1945-1946, 1 m (nr. 5286). Gouverneur van Amsterdam en Commandant van het le militaire arrondissement, 1813-1814, 1,50 m (nr. 311). Inventaris. Rijksmarinewerf te Amsterdam, 1813-1913, 265 m (nr. 310). Inventaris: J. de Hullu, Beschrijving eener verzameling stukken afkomstig van de opgeheven Rijksmarinewerf te Amsterdam, in: Verslagen omtrent 's Rijks oude archieven XLI (1918) I, 576-792.
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam. N.B. Stukken betreffende makelaardij, beurtschepen en financiën, 1811-1922, 3 m (nr. 571); ingekomen circulaires betreffende bedrijven, 1850-1890, 0,40 m (nr. 156). Inventaris: van nr. 156.
78
Kamers van Arbeid te Amsterdam, 1899-1922, 7,80 m (nr. 322). Inventaris: gedeeltelijk.
Huurkamer der Centrale Prijzencommissie, 1946-1953, 6,70 m (nr. 5284). Huuradviescommissie, 1955-1960, 10 m (nr. 5285). Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, 1820-1870, 3,75 m (nr. 681). Inventaris.
79
1.8
Organen van andere openbare lichamen
De Zes Waterlandse Dorpen (Ransdorp, Zuiderwoude, Landsmeer, Zunderdorp, Broek, Schellingwoude), (1387) 1579-1805, 0,60 m (nr. 340). Inventaris. N.B. Bevat ook stukken betreffende Durgerdam, IJdoorn en Watergang, (1422) 1550-1867 (1925).
80
2
NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN
2.1
Instellingen van economische aard INSTELLINGEN TOT REGULATIE VAN HET ECONOMISCH LEVEN
Directie van de Moscovische handel, 1694-1823, 1,50 m (nr. 6). • Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventarissen van de archieven van de directie van de Moscovische handel, directie van de Oostersche handel en reederijen, commissarissen tot de graanhandel en commissie voor de graanhandel (Amsterdam 1961).
Directie van de Oostersche handel en reederijen, 1702-1971, 5 m (nr. 78). Inventaris: als voren.
Departement Amsterdam der Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel en Afdeling Amsterdam der Vereeniging ter bevordering van fabrieks- en handwerksnijverheid in Nederland, 1778-1779, 18251920, 7 m (nr. 102). Inventaris.
NV Algemeene Maatschappij voor Handel en Nijverheid, 1863-1878, 2,30 m (nr. 650). Inventaris.
Commissie van bemiddeling in de werkstaking der diamantbewerkers, 1895-1896, 0,20 m (nr. 68). Inventaris.
Arbitragecommissie in het conflict der metaalindustrie, (1918) 19191920, 0,05 m (nr. 251). Inventaris. BEDRIJFSLEVEN
a Ambacht en industrie 1
Metaalindustrie
J. Zimmer en zonen, fabrikanten van stoom- en andere werktuigen, ijzergieterij, ketelmakerij, 1820-1964, 8 m (nr. 597). Inventaris.
81
Nederlandsche fabriek van werktuigen en spoorwegmaterieel, sinds ca. 1915 Werkspoor NV, 1891-1921, 107 m (nr. 591). Inventaris.
NV Machinefabrieken Kalimas-Amsterdam, 1907-1922, 0,25 m (nr. 658). Inventaris. 2
Scheepswerven en vliegtuigbouw
Meursing, scheepsbouw en rederij, met scheepstimmerwerf De Nachtegaal, ca. 1850-1912, 6,75 m (nr. 648). Inventaris.
Scheepstimmerwerf Het Kromhout, NV Kromhout Motorenfabriek (KMF), ca. 1873-1960, 1 m (nr. 300A). Inventaris. N.B. Zie ook familiearchief Goedkoop-Vis, nr. 300.
Scheepswerf G. de Vries Lentsch, werf Het Fort te Nieuwendam, 20e eeuw, 50 m (nr. 775). NV Maatschappij voor aëro- en hydroplanie Robur, 1910-1917, 0,10 m (nr. 680). Inventaris. 3 Bouwmaterialen
Padang Portland cement mij. NV (Nederlandsch-Indische Portland cement mij. NV), 1910-1970 (A), en NV Gebroeders Veth's handelmaatschappij, 1858-1958 (B), 5,75 m* (nr. 536A en B). NV D. Weegewijs, steenhouwerij en fabriek van marmerwerken, 18301939, 4 m (nr. 621). Inventaris. 4 Houtverwerking
Electrische meubelfabriek Modern, 1923-1925, 0,30 m (nr. 601). Inventaris. 5 Drukkerijen
N.V. Holdert & Co., handelsdrukkerij, 19e-20e eeuw, 0,30 m (nr.
625).
Drukkerij en speelkaartenfabriek Nederland en A. en S. Faddegon en Co. NV, cartonnagefabriek, (1711) 1891-1963, 12,30 m (nr. 535). Inventaris.
82
NV Drukkerij De Industrie, 1909-1941, 2,80 m (nr. 587). Inventaris. 6
Textiel
Quirijn Brants & Zoon, met rolrederij of zeildoekfabriek te Krommenie, 1744-1808 (inv. nrs. 625-636 van archief Brants, nr. 88). Fabriek in gazen van Chr.F. Heuerman, v/h Erven weduwe Barrau, sinds 1790 ook van Jan Isaak de Neufville Brants, 1785-1807 (inv. nr. 204 van archief Brants, nr. 88). Lacoste zijderederij, ca. 1750-1900, 0,30 m (nr. 649). Fonds voor de katoendrukkerij Overtooms Welvaren, 1813-1820 (inv. nr. 108 van archief Hooft, nr. 226). Alphonse Fermin Jr. CV, fabrikant van kapok, veren en matrassen, (1719) 1910-1963, 0,15 m (nr. 523). Inventaris. 7
Verfstoffen en drogerijen
Loodwitfabriek en azijnmakerij te Bodegraven, 1805-1880 (inv. nrs. 6573 van archief Ter Meulen, nr. 215). Loodwitmakerij aan de Stadsbuitensingel bij de Overtoom, 1819-1835 (inv. nrs. 507 en 511 van archief Bicker, nr. 195). Hars-, terpentijn-, zwavel- en salpeterfabriek, 1836-1851 (inv. nr. 512 van archief Bicker, nr. 195). Mendel Bour en Co., meekrapfabriek, 1851-1876, 1,30 m (nr. 653). Inventaris.
N.V. Vernis- en verffabriek v/h H. Vettewinkel en Zonen, 1865-1970 (inv. nrs. 166-350 van familiearchief Vettewinkel, nr. 712). 8
Olie en zeep
Zeepfabriek De Vergulde Hand onder de firma C.A. Woltman Elpers (en familiearchief Woltman Elpers), ca. 1700-1957, 1,75 m (nr. 197). Inventaris.
Sociëteit der oliemolen De Zon te Amersfoort, (1816) 1821-1830 (inv. nrs. 353-425 van archief Ten Broeke enz., nr. 494). 83
Oliefabrieken Insulinde, 1916-1936, 40 m (nr. 590). 9
Levens- en genotmiddelen
Bakkerij van de diaconie van de hervormde gemeente, 1906-1946 (inv. nrs. A482-A485 van archief Diaconie hervormde gemeente, nr. 377). NV Maatschappij voor Meel- en Broodfabrieken (MBF), 1907-1945, 0,05 m (nr. 696). Inventaris.
Suikerraffinaderij Suriname, 1735-1792 (inv. nrs. 142-149 van archief Handelshuis Thomas de Vogel, nr. 332). Suikerraffinaderij Scholten en Van der Masch Spakier, later Spakler en Co, NV Spakler en Tetterode, NV de suikerraffinaderij v/h Spakler en Tetterode, ook wel De Granaatappel, 1789-1921 (1944), 1,25 m (nr. 222). Inventaris.
Suikerraffinaderij De drie Suikerbroden op de Bloemgracht, 1798-1816 (inv. nrs. 43-44A van archief Van Wayenburg, nr. 124). Bierbrouwerij De Hooiberg, 1744-1802 (inv. nr. 469 van archief Heshuysen, nr. 225). Bierbrouwerij en azijnmakerij De gekroonde Valk, 1805-1838 (inv. nrs. 56-62 van archief Van Vollenhoven en Van der Poorten, nr. 205). Bierbrouwerij en azijnmakerij aan de Overtoom, 1819-1835 (inv. nr. 507 van archief Bicker, nr. 195). Mouterij De drie Bramen, 1819-1835 (inv. nr. 507 van archief Bicker, nr. 195). NV Likeurfabriek Wijnand Fockink, (1456) 1724-1920 (1970), 50 m (nr. 534). Inventaris.
Jeneverstokerij De gekroonde Snoek te Weesp, 1801-1853 (inv. nrs. 4041 van archief Crone, nr. 610). Branderijen Zeerust en St. Eustatius, later Het Anker te Weesp, 18421857 (inv. nr. 42 van archief Crone, nr. 610). 84
H. Bootz, 1840-1854, 1895-1920 (inv. nrs. 663-675 en 913-918 van archief NV Likeurfabriek Wijnand Fockink, nr. 534). Levert & Co., 1880-1966 (inv. nrs. 919-925 van archief NV Likeurfabriek Wijnand Fockinck, nr. 534). Wed. C.H. Fischer en Zoon, stroopfabriek IJsland, 1845-1920, 3,60 m (nr. 667). Inventaris.
Eerste Amsterdamsche electrische mineraalwaterfabriek (J.D. Dieker), 1886-1923, 0,02 m (nr. 731). Inventaris. 10 Luxe artikelen
Porseleinfabriek Het Molentje onder Ouder-Amstel, 1799-1809 (inv. nrs. 45-47 van archief Van Wayenburg, nr. 124). NV As. Bonebakker & Zn., goud- en zilversmeden en juweliers, 18071895, 15 m (nr. 406). Inventaris.
Eau de colognefabriek J.C. Boldoot NV, (1625) 1848-1964, 11 m (nr. 734). Inventaris.
b Handel 1
Ondernemingen van allerlei aard
Handel in zeep, as, rozijnen en vijgen, 1546-1589 (inv. nrs. 73-103 van archief L.P. Spiegel, nr. 540). Benjamin Burlamachi, 1663-1691, 2,50 m (nr. 1). Inventaris.
Cornelis Gijsbertsz van Goor, 1666-1682, 0,15 m (nr. 151). Inventaris.
Jeronimus Velters, 1667-1710, 0,50 m (nr. 2). Inventaris.
Thomas de Vogel en Zonen (en familiearchief De Vogel), 1676-1804, 10 m (nr. 332). Inventaris.
85
Jacob de Flines & Zonen, 1722-1728, 0,15 m (nr. 4). Inventaris.
Jean Baptist Chasseaud, koopman, 1737-1739, 0,03 m (nr. 298). Literatuur: maandblad Amstelodamum 50 (1963) 188-191. N.B. Zwaar beschadigd.
Isaac Sigala, koopman, 1737-1794, 0,04 m (nr. 193). Inventaris.
Louis Bienfait en Soon, handels-, scheeps-, assurantie- en plantagezaken, ca. 1750-1912, 3,25 m (nr. 646). Inventaris.
Neuhaus en Brussow, 1759-1761, 0,05 m (nr. 229). Van Eeghen en Co., 1767-ca. 1940, 220 m (nr. 447). Plaatsingslijst.
Stadnitski en Van Heukelom, ca. 1780-1904, 95 m (nr. 599). Temminck en Van Twist, 1781-1804, 0,60 m (nr. 188). Inventaris.
Couderc en Brants (en Changuion), 1786-1808 (1845) (inv. nrs. 638-647 van archief Brants, nr. 88). H.G.Th. Crone, 1790-1959, 10 m* (nr. 609). Inventaris. N.B. Zie ook familiearchief Crone, nr. 610.
D. Couderc en M.P. Brants, 1803-1859 (inv. nrs. 687-702 van archief Brants, nr. 88). Schuyt Janszen en Co., 1806-1808, 0,03 m (nr. 253). Inventaris.
C. Pfingsten, 1810-1888 (inv. nrs. 506-513 van archief Firma H.G.Th. Crone, nr. 609). Ludwig Hoyack & Co., 1817-1845, 0,02 m (nr. 487). Inventaris.
86
NV Gebroeders Veth's handelmaatschappij, 1858-1928 (B), en Padang Portland cement mij. NV, 1910-1970 (A), 5,75 m* (nr. 536A en B). Cramer Haighton, 1883, 0,05 m (nr. 46). Inventaris.
NV Handelmaatschappij voorheen Kerkhoff en Co., 1901-1925, 5 m (nr. 665). Inventaris.
Technisch Handelsbureau J.H. van den Wall Bake, 1905-1926, 4,25 m (nr. 665A). Inventaris.
NV Amstelland Maatschappij ter verhandeling van patenten, 1908-1921, 0,05 m (nr. 695). Inventaris.
NV Internationale Handelsvereniging, 1911-1954 (1957), 23,50 m (nr. 196). Inventaris.
Uitvoer-onderneming N.J. Stibbe, 1916-1918, 0,15 m (nr. 663). Inventaris.
Hollandsche mij. voor industrie, handel en verzekering te 's-Gravenhage, later Amsterdam, 1920-1933 (inv. nrs. 1218-1223 van archief Van Heekeren, nr. 584). Hoving en De Beer, 1927-1931 (inv. nrs. 1229-1292 van archief Van Heekeren, nr. 584). Handel- en financiële maatschappij Nestor NV, 1936-1941, 0,05 m (nr. 619). 2 Opslag
NV Blaauwhoedenveem-Vriesseveem, ca. 1775-1954, 1,25 m (nr. 550). Inventaris.
Amsterdamsch petroleum-entrepot NV, 1866-1870, 0,50 m (nr. 651). Inventaris.
87
Groenhoedenveem, 1873-1877 (inv. nrs. 39-45 van archief Blaauwhoedenveem, nr. 550). NV Handelskade, 1883-1891 (inv. nrs. 46-61 van archief Blaauwhoedenveem, nr. 550). NV Wilhelminaveem, 1897-1905 (inv. nrs. 62-65 van archief Blaauwhoedenveem, nr. 550). 3
Makelaardij en commissiehandel
Makelaardij Van Wayenburg, 1786-1844 (inv. nrs. 68-89a van archief Van Wayenburg, nr. 124). Daniël Crommelin en Soonen, sedert 1859 Tutein Nolthenius & De Haan, (1737) 1789-1892, 3,30 m (nr. 654). Inventaris.
Makelaar J. Toorenburch, 1804-1805, 0,06 m (nr. 109). Inventaris.
H. van Leuvenigh Willink, commissionair en makelaar, 1808-ca. 1840 (inv. nrs. 426-524 van archief Ten Broeke enz., nr. 494). E.J. Potgieter, commissiehandel, ca. 1810-1875, 0,60 m (nr. 661). Inventaris.
Commissiehandel Kerkhoven & Co., 1813-1917, 14,50 m (nr. 592). Inventaris.
Commissiekantoor Rebel, 1817-1960, 0,25 m (nr. 615). H.A. Spellers (en Zoon), later S. Spellers, makelaars in suiker, 18251907, 4,20 m (nr. 110). Inventaris.
Martini Buys en Zoon, Martini Buys en Testas, Testas en Waller, commissionairs in effecten, met ingekomen circulaires, 1836-1917, 0,75 m (nr. 83). Inventaris. NV Verkooplokaal Frascati, (1850) 1879-1962, 0,03 m (nr. 794).
88
Dunlop en Van Essen, commissionairs in effecten en assuranties, 18851898, 0,10 m (nr. 614). Inventaris.
Effecten- en commissiehandel Middendorp en Co., 1924-1930, 0,60 m (nr. 749). 4
Rederij
David Leeuw, 1707-1744 (inv. nrs. 1004-1057 van archief Brants, nr. 88). De Neufville (en Comp.), ca. 1725-1777 (inv. nrs. 1195-1543 van archief Brants, nr. 88). Boissevain en Co., kooplieden, scheepsreders en assuradeurs, 1777-1913, 8 m (nr. 647). Inventaris.
NV Handelsvereeniging en BV Kustvaart reederij Dudok de Wit en Co., 1858-1946, 5,50 m (nr. 699). Inventaris.
Tutein Nolthenius en De Haan, reders van het schoenerschip Nelly, 1868-1872, 0,10 m (nr. 683). Inventaris.
Vinke & Co., cargadoors, 1886-1962, 5,50 m (nr. 801). Inventaris. 5
Teer
Joseph Deutz, handel in teer, 1662-1693 (inv. nrs. 341-361 van archief Deutzenhofje, nr. 234). N.B. Zie ook inv. nr. 762 van archief Marquette, nr. 231. 6
Exploitatie van onroerend goed
NV Maatschappij Nederland tot exploitatie van onroerende goederen, (1663) 1883-1960, 1,50 m (nr. 613). Inventaris.
Maatschappij Volharding tot exploitatie van onroerende goederen, 18901967, 3 m (nr. 744). Inventaris.
89
NV Bouwmaatschappij de IJsbreker, v/h W. Hibbeln's verlichtingsartikelen en exploitatie van onroerende goederen NV, 19e-20e eeuw, 0,10 m (nr. 737). 7 Levens- en genotmiddelen
M. Kistemaker en Zoon, commissionairs in granen (en familiearchief Van Wijck en Kistemaker), 1788-1882, 1,15 m (nr. 656). Inventaris.
P.W. Janssen (v/h Janssen en Barnstorff), commissionair in granen, later ook directeur van de Deli maatschappij, 1843-1883, 3,80 m (nr. 655). Inventaris.
Johannes Kramer, kruidenier en grutter, 1876-1929, 0,05 m (nr. 741). Kirberger en Co., handel in zuidvruchten en specerijen, 1878-1936, 4,50 m (nr. 659). Inventaris.
Menko Warendorff, handel in zuidvruchten, (1812) 1887-1916, 15,50 m (nr. 585). Inventaris.
Fronenbroeck en Van Naarden, handel in specerijen, 1731-1784, 1,50 m (nr. 212). Inventaris.
W.F. Westermann en Co., makelaardij in specerijen, ca. 1860-1959, 0,50 m (nr. 666). Inventaris.
Pakhuismeesteren van de thee NV, (ca. 1717) 1818-1960, 12 m (nr. 549). Inventaris.
V.A. Sijbouts, theehandelaar, 1845-1910, 1,60 m (nr. 664). Inventaris.
Hofmann, Schafer & Co., koffiehandel, 1838-1939, 57 m (nr. 598). Wijnhandel van M. en A. Bruyningh, 1759-1806 (inv. nrs. 445-467 van archief Heshuysen, nr. 225).
90
Bicker en Modderman, wijnhandelaars, 1824-1854 (inv. nr. 510 van archief Bicker, nr. 195). Compagnieschap en winkel in tabak van Greeve en Van Leuvenigh, sedert 1791 Van Leuvenigh-Slaap, 1790-1793 (inv. nrs. 54-108 van archief Ten Broeke enz., nr. 494). Schaap & Van Veeren, sedert 1863 Schaap & Van Veen, sedert 1934 Brusse & Gransberg, makelaardij in tabak, 1827-1951, 0,20 m (nr. 605). Inventaris.
Hunger en Co., v/h E.C. Ruijs en Ruijs en Hunger, tabakshandel, 18651881, 2,50 m (nr. 657). Inventaris.
B.H. Manus, tabakshandel, 1880-1907, 0,01 m (nr. 720). Inventaris. 8 IJzerwaren
Quirijn Brants en Zoon, 1697-1810 (inv. nrs. 468-610 van archief Brants, nr. 88). J. Mathijs, timmer- en ijzerwinkel, 1845-1851, 0,05 m (nr. 219). Inventaris.
Hutheco Holland NV, handel in pantserplaten, 1950-1953, 6 m (nr. 586). 9 Brandstof
D. Hartkamp en Zoon, later Klaas Hartkamp, hout-, turf- en brandstoffenhandel, 1841-1872 (inv. nrs. 38-67 van archief Hartkamp, nr. 80). 10
Textiel
Simon Bevel, zijdehandel en -rederij, 1695-1744 (inv. nrs. 1683-1773 van archief Brants, nr. 88). Linnen- en breiwinkel, 1765-1904 (inv. nrs. 1527-1545 van archief Diaconie Weeshuis der hervormde gemeente, nr. 446). NV Gebroeders Gerzon's modemagazijnen, (1638) 1889-1968, 14,50 m (nr. 539). Inventaris.
91
Vereeniging voor den kapokhandel, 1915-1972, 0,20 m (nr. 602). Inventaris.
Het Spaanse wolsyndicaat, 1919-1921 (inv. nr. 1217 van archief Van Heekeren, nr. 584). 11 Papier en boeken
Joseph Deutz, handel in papier en boeken, 1662-1688 (inv. nrs. 330-340 van archief Deutzenhofje, nr. 234). Boek-, kantoorboek- en papierhandel J. Vlieger, 20e eeuw, 1,35 m (nr. 778). 12 Luxe artikelen
Larensche kunsthandel NV, sedert 1917 Maatschappij voor beeldende kunsten, 1909-1921, 1 m (nr. 95). Inventaris.
c Geldwezen Hope & Co., 1770-1940, 100 m (nr. 735). Literatuur: M.G. Buist, At spes non fracta; Hope en Co. 1770-1815; merchant bankers and diplomats at work (The Hague 1974).
Holland Land Company, 1789-1869, 36 m (nr. 333). Inventaris: Wilhelmina C. Pieterse, Inventory of the archives of the Holland Land Company, including the related Amsterdam companies and negotiations dealing with the purchase of land and state funds in the United States of America, 1789-1869 (Amsterdam 1976).
Compagnie de Ceres, 1796-1861 (inv. nrs. 648-686 van archief Brants, nr. 88). NV Ontvang- en betaalkas (voorheen Loofs, Bosch en De Clerq), 18041930, 117 m (nr. 583). Inventaris.
Associatie-Cassa, 1816-1923, 4 m (nr. 748). Commissarissen der deelhebbers in de geldlening van drie miljoen in 1808 en de daarvoor verbonden erfpachten in Oost-Friesland en Jever, 1831-1843, 0,30 m (nr. 304). Inventaris.
92
Gebr. Teixeira de Mattos, ca. 1870-1955, 8 m (nr. 589). Inventaris.
Wertheim en Gompertz, ca. 1885-1925, 14 m (nr. 593). Inventaris.
Oostersche hypotheekbank, ca. 1885-1931, 3,50 m (nr. 595). Inventaris.
Holland-La Plata hypotheekbank, 1905-1926, 13,50 m (nr. 582). Inventaris.
NV Vereenigd beheer, 1928-1932, 0,15 m (nr. 428). Inventaris.
d Verzekeringswezen 1
Ondernemingen van allerlei aard
Wed. J. van Bosse en Zn., ca. 1740-ca. 1930, 2 m* (nr. 562). Inventaris.
Assurantie compagnie van 1771 NV, 1771-1959, 10,50 m* (nr. 556). Inventaris.
Jan Dominicus Croese, commissionair in effecten en directeur der Assurantie sociëteit, 1771-1809, 0,85 m (nr. 147). Inventaris.
Comptoir van assurantie Couderc, Brants en Comp. en Sociëteit van assurantie Couderc en Brants, 1786-1827 (inv. nr. 703 van archief Brants, nr. 88). Eickhoff, Der Kinderen en Beuker, makelaars en bezorgers van assurantiën, 1799-1892, 0,80 m (nr. 722). Inventaris.
Sociëteit in assurantie De Neufville Brants en Comp., 1801-1820 (inv. nrs. 704-706 van archief Brants, nr. 88). Verzekering maatschappij India, 1866-1874, 0,15 m (nr. 645). Inventaris.
93
De Vos en Zn., 1758-1955, 0,80 m* (nr. 557). Inventaris.
NV Hollandsch assurantiekantoor, 1911-1936, en NV Hollandsche scheepsverband maatschappij, 1902-1936, 1,50 m (nr. 639). Inventaris.
Mercier en Matthes, vertegenwoordigers van assurantiemaatschappijen, 1905-1951, 0,20 m (nr. 703). Inventaris.
2
Scheepvaartverzekeringen
Amsterdamsche zee- en brandassurantie maatschappij van 1820 NV, 1820-1939, 0,30 m* (nr. 561). Inventaris.
NV Maatschappij ter verzekering voor zeegevaar, ca. 1830-1871, 0,40 m (nr. 640). Inventaris.
Zee assurantie compagnieschap, 1839-1888, 0,40 m (nr. 641). Inventaris.
Assurantie vennootschap tegen zeeschade, 1843-1889, 0,30 m (nr. 642). Inventaris.
NV Tweede zee maatschappij, voor verzekering te water en te land, ca. 1843-1888, 0,30 m (nr. 679). Inventaris.
Nederlandsche maatschappij van onderlinge verzekering op binnenlandsche vaart, België en op den Rijn tot Keulen, 1847-1881, 0,10 m (nr. 79). Inventaris.
Zeeverzekering maatschappij Merwede, 1853-1892, 0,10 m (nr. 643). Inventaris.
Zeeverzekering maatschappij De IJstroom, 1861-1887, 0,15 m (nr. 644). Inventaris. Levensverzekeringen 3 Fonds der tontine der Maatschappij tot redding van drenkelingen, 17691846, 0,30 m (nr. 697). Inventaris.
94
Hollandsche sociëteit van levensverzekeringen, 1807-1956, 70 m (nr. 730). Inventaris. Onderling levensverzekering genootschap, 1870-1881 (inv. nrs. 1-42 van archief Algemeene maatschappij van levensverzekering en lijfrente, nr. 580). Algemeene maatschappij van levensverzekering en lijfrente te Amsterdam NV, 1880-1927, 390 m (nr. 580). Inventaris. 4 Brandverzekeringen
Brandcontract, sedert 1828 Onderlinge brand-verzekering aangegaan tusschen eenige der suikerraffinadeurs binnen de stad Amsterdam, 17551880, 0,80 m (nr. 107). Inventaris. Maatschappij van onderlingen waarborg tegen brandschade aan roerende goederen, 1804-1944, 2 m (nr. 232). Inventaris.
Brand maatschappij te Amsterdam van 1790 NV, 1790-1940, 2,40 m* (nr. 560). Inventaris.
Brand gevaar maatschappij van 1822 NV, 1822-1957, 0,75 m* (nr. 558). Inventaris.
Algemeene brand guarantie maatschappij voor de stad Amsterdam, 1804-1957, 0,20 m* (nr. 559). Inventaris.
Brand-assurantie-maatschappij, 1832-1939, 0,20 m (nr. 702). Inventaris.
Onderlinge brandwaarborg maatschapij Unitas, 1884-1922, 7,50 m (nr. 581). Inventaris.
e Administratiekantoren Ketwich & Voomberg en Wed. W. Borski, 1722-1916, 40 m (nr. 600). 95
Representanten van de stadhouder als opperbewindhebber in de 0.I. Compagnie, Josua van der Poorten en Philip van der Ghiessen, 17501751, 0,10 m (nr. 227). Van Harpen, Pluym en Backer, 1809-1957, 0,70 m (nr. 617). Inventaris.
Wed. H.F. Tjeenk c.s., 1810-1939, 1,20 m (nr. 616). Inventaris.
NV Rechtszekerheid, 1907-1916 (inv. nrs. 106-115 van archief NV Drukkerij De Industrie, nr. 587). f Verkeer en vervoer Stalhouderij De Berebeyt, 1861-1873, 0,05 m (nr. 106). Inventaris.
Amsterdamsche kanaalmaatschappij, 1865-1911, 1,20 m (nr. 316). Inventaris.
Amsterdamsche omnibus maatschappij, 1872-1900 (1903), 10 m (nr. 853). NV Amsterdamsche rijtuigvereeniging, 1882-1885, 0,10 m (nr. 48). Inventaris.
NV Zeehaven en kolenstation Sabang, 1899-1959, en NV Atjeh transport maatschappij, 1904-1946, 0,75 m (nr. 662). Inventaris.
Stukken betreffende de Staatscommissie inzake toegang tot Nederland door het Noordzeekanaal, afkomstig van het lid J.B.A. Jonckheer, 1907-1912, 0,05 m (nr. 530). Inventaris.
g Nutsbedrijven Amsterdamsche pijp gaz compagnie, 1829-1874, 0,20 m (nr. 15). Inventaris.
Imperial continental gaz association, 1880-1898, 4 m (nr. 851).
96
Duinwater maatschappij, 1847-1897, 3 m (nr. 351). Inventaris.
Commissie tot schikking in de zaak tussen de gemeente Nieuwer-Amstel en de Duinwater maatschappij, 1888-(1890), 0,03 m (nr. 61). Inventaris.
NV Electra, 1892-1913, 19,50 m (nr. 852). h Pers De hoofdredacteur der Amsterdamsche Courant, mr. S. Vissering, 18461848, 0,10 m (nr. 126). Inventaris.
NV De Kleine Courant, met als doel de uitgave van een dagblad Het Nieuws van den dag, 1870-1924, 2 m (nr. 670). Inventaris.
NV Amsterdamsche Courant, 1893-1903, 0,20 m (nr. 127). Inventaris.
NV Het Volksdagblad, 1895-1910, 3,75 m (nr. 671). Inventaris.
Uitgever en debitant, weekblad van de Nederlandsche uitgeversbond, 1905-1906, 0,10 m (nr. 164). Inventaris.
Weekblad Sursum Corda en Het Amsterdamse Nieuwsblad, met stukken betreffende de rubriek `ken uw stad' en toneelprijsvragen, 1953-1965, 1 m (nr. 430). Inventaris.
i Horeca Bible hotel, 1907-1910, 0,15 m (nr. 162). Inventaris.
Feestgebouw Bellevue, 1912-1963, 3 m (nr. 325). Inventaris.
97
NV tot exploitatie van de lunchroom en bodega Maison Koomen, 19131914, 0,02 m (nr. 233). Inventaris. LANDBOUW EN EXPLOITATIE BODEMSCHATTEN
a Veenderijen en boerderijen Quirijn Brants & Zoon, met verveningen in Loosdrecht en Ankeveen, 1751-1809 (inv. nrs. 611-624 van archief Brants, nr. 88). Directeuren der veenderijen in de Hollands Ankeveense-, Heintjes Raken Broekerpolders, 1775-1924 (inv. nrs. 375-392 van archief Weesperkarspel, nr. 398). Boerderij Veldevecht te Nigtevecht, 1782-1786 (inv. nr. 385 van archief Heshuysen, nr. 225). Compagnieschap tot verbouw van mangelwortelen van Jan ten Broeke Willink en Jacob van Kreel, te Zeist, 1812-1814 (inv. nrs. 145-158 van archief Ten Broeke enz., nr. 494). b Cultuurmaatschappijen N.B. De in deze rubriek gebruikte afkorting VH betekent: archief Van Heekeren, nr. 584.
NV Tanah Wangie Maatschappij, 1854-1907, 4,75 m (nr. 115). Inventaris.
Van Heekeren en Co., handel- en cultuurmaatschappij, 1880-1938, 61 m (nr. 584). Inventaris.
NV Nederlandsche Asahan tabak mij. v/h H. Herrings en Comp. te Amsterdam, 1890-1901 (inv. nrs. 690-736A van VH). Sindang Redjang cultuur mij. te Amsterdam, 1892-1916 (inv. nrs. 10031086 van VH). Cultuurondernemingen van Th.L.A. Runge op Sumatra, 1893-1905 (inv. nrs. 1152-1162 van VH). Koffie- en rubberondernemingen op Sumatra, 1897-1907 (inv. nrs. 12001200° van VH). 98
NV Exploratie syndicaat Pagoeat, ca. 1897-1915 (1921), 2,50 m (nr. 660). Inventaris.
NV Koffie kultuur mij. Donowaru te Soerabaja, 1898-1903 (inv. nrs. 1136-1151 van VH). Langkat tabaksbouw mij. te Amsterdam, 1898-1904 (inv. nrs. 11721173A van VH). Borneo tabak mij. te Amsterdam, 1900-1904 (inv. nrs. 1134-1135A van VH). NV Asahan plantage mij. te Amsterdam, 1900-1909 (inv. nrs. 815-966 van VH). Nieuwe Asahan tabak mij. te Asahan, 1900-1911(inv. nrs. 737-814 van VH). NV Cultuur mij. Tjilentab te 's-Gravenhage, 1901-1935 (inv. nrs. 10871100A van VH). NV Sumatra plantage mij. te Amsterdam, 1902-1916 (inv. nrs. 967-1002 van VH). Surinaamsche bosch-exploitatie maatschappij, 1903-1905, 0,25 m (nr. 607). NV Suiker plantage mij. in oprichting, 1903-1906 (inv. nrs. 1199L-S van VH). Burgerlijke mij. tot exploitatie als tabaksonderneming van de landbouwconcessie Timbang Deli op Sumatra, 1905 (inv. nrs. 1200P-T van VH). NV Cultuur mij. Dolok Marangor te Amsterdam, 1906-1916 (inv. nrs. 1100B-1114 van VH). NV Rubber cultuur mij. Soengei Poetih te Amsterdam, 1907-1910 (inv. nrs. 1115-1133 van VH). The Langen (Java) rubber estate comp. te Londen, 1907-1922 (inv. nrs. 1185-1189 van VH).
99
NV Cultuurmij. Si Antar te Amsterdam, 1908-1910 (inv. nrs. 1193-1194 van VH). NV Suikeronderneming Poerworedjo te Amsterdam, 1908-1933 (inv. nrs. 1166-1168 van VH). NV Cultuur mij. Tjiranggon te Amsterdam, 1909-1930 (inv. nrs. 662-667 van VH). NV Tjisoedjen cultuur mij. te Amsterdam, 1909-1930 (inv. nrs. 668-672 van VH). NV Cultuur mij. Siloewok Sawangan te Rotterdam, 1909-1935 (inv. nrs. 686-689A van VH). NV West Borneo cultuur mij. te 's-Gravenhage, 1911-1914 (inv. nrs. 1199D-K van VH). Banjoewangi thee en rubber cultuur mij. te 's-Gravenhage, 1911-1935 (inv. nrs. 673-681 van VH). NV Houtaankap- en cultuurmij. Mendis te Soerabaja, 1912 (inv. nrs. 1199A-C van VH). Departement Heemoss te Buenos-Aires, 1919-1921 (inv. nrs. 1214-1216 van VH). Syndicaat Heela, 1919-1923 (inv. nrs. 1205-1213 van VH). Rubber cultuur mij. Hambalang te Amsterdam, 1924-1932 (inv. nrs. 682-685 van VH). NV Sumatra koffie en rubber cultuur mij. De Westkust, 1924-1933 (inv. nrs. 651-661 van VH). Cultuur mij. Heeco op Sumatra, 1925-1930 (inv. nrs. 631-639 van VH). NV Cultuur mij. Soeban Ajam op Sumatra, 1925-1930 (inv. nrs. 640-650 van VH). Cultuuronderneming Benko, 1926-1928 (inv. nrs. 626-630 van VH).
100
VRIJE BEROEPEN
a Advocaten Pibo Antonius, Antonius en Pibo Antonius Brugmans, stadsadvocaten, 1800-1891, 15 m (nr. 86). Inventaris.
Heeg en Kdster, ca. 1930-1965, 92 m (nr. 512).
Mr. L. Keyzer, 1828-1856, 0,70 m (nr. 673). Inventaris.
Mr. H.S. Toe Laer, 1856-1857, 0,03 m (nr. 218). Inventaris.
Mr. J.A. Moister, (ca. 1800) ca. 1850-1889, 5 m (nr. 588). Inventaris.
Mr. A.H. van Nierop, ca. 1870-1914, 2,50 m (nr. 596). Inventaris.
Mr. A. S. van Nierop, 1839-1878, 5,75 m (nr. 98). Kantoor Van de Poll, 1780-1853, 1,50 m (nr. 155). Mr. Th.P. van Raalte, met stukken betreffende onbeheerde joodse boedels, waaronder genealogische aantekeningen, Ca. 1950, 0,75 m* (nr. 806). Mr. dr. Benno J. Stokvis, ca. 1925-1975 (inv. nrs. 1-161 van archief B.J. Stokvis, nr. 736). Mr. J.F.I.M. Tielens, 1917-1938, 1,50 m (nr. 674). Inventaris.
Onbekend Amsterdams advocaat, 1803-1810, 0,05 m (nr. 194). Inventaris.
b Apothekers H.T. de Groot, 1887-1942, 0,30 m (nr. 672). Inventaris.
101
c Architecten C. van Amstel, ca. 1907-1923, 0,40 m (nr. 397). Inventaris.
Bureau Baanders, 1885-1945, 33 m (nr. 291). Inventaris.
W.H.M. Blaisse, 1926-1951 (inv. nrs. 100-112 van archief Blaisse, nr. 780). IJ. Bijvoets Gz., 1868-1895, 0,33 m (nr. 149). Inventaris.
R.F.G. Nieuwenhuys, 1887-1925, 0,10 m (nr. 202). Inventaris.
A. Osnowicz, 20e eeuw, ca. 12 m (nr. 689). C. Schaling, ca. 1939-ca. 1966, 0,25 m (nr. 746). d Notarissen Mr. A.J.B. Blaisse, 1903-1931 (inv. nrs. 17-84 van archief Blaisse, nr. 780). J.Th. Brugman, (17e eeuw) 1893-1944, 13,50 m (nr. 789). Inventaris.
102
2.2
Instellingen van sociale zorg N.B. Voor diakonale zorg zie 2.8 Geloofsgemeenschappen. ARMENZORG
Vereeniging tot bestrijding van het pauperisme, 1867-1874 (inv. nrs. 612622 van archief Diakonie der Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 381). Stichting Zorg en Bijstand (voorheen Genootschap Liefdadigheid naar vermogen), ca. 1870-1918, 110 m (nr. 509). Literatuur: J.M. Fuchs, Ik zal doen wat in mijn vermogen is; honderd jaar Amsterdamse liefdadigheid (Amsterdam 1971).
Buurtcommissie Sarphatistraat en omgeving, 1879-1880, 0,05 m (nr. 41). Inventaris.
Vereniging van armbesturen, sedert 1913 Armenraad en sedert 1948 Sociale Raad, 1899-1967, ca. 95 m (nr. 400). Inventaris.
Vereeniging tot instandhouding van het fonds van liefdadigheid der Maatschappij V.W. te Amsterdam, 1906-1935, 0,05 m (nr. 138). Inventaris. N.B. Zie ook archief Kunst en wetenschap bevorderende maatschappij V.W., nr. 75.
Commissie inzake onderhoudsplicht ingesteld in 1923 door de Armenraad, 1924-1961, 0,40 m (nr. 564). Fonds Het Schap voor behoeftige leden der familie Spiegel (en stukken betreffende de nalatenschap van Laurens Pieterszoon Spiegel en Anna Jansdochter Gaeff), ca. 1550-1805, 0,30 m (nr. 540). Inventaris.
Fonds De Witte Hond voor behoeftige leden der familie Heshuysen, 1781-1881 (inv. nr. 518 van archief Heshuysen, nr. 225). Vereeniging tot oprichting en instandhouding van het Protestantsch weduwen- en weezenfonds te Amsterdam, 1886-1974, 0,75 m (nr. 760). Inventaris.
Hersteld Evangelisch-Lutherse weldadigheidsvereniging, 1894-1941 (inv. nrs. 981-991 van archief Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 190). 103
Vereniging Weduwenpenning, 1899-1948 (inv. nrs. 994-998 van archief Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 190). Honen dalim (voor het verstrekken van leningen aan behoeftigen), 16251684 (inv. nr. 1186 van archief Portugees-Israëlitische gemeente, nr. 334). Abodath-ha-chesed (voor steun aan behoeftige Hoogduitse en Poolse geloofsgenoten), 1735-1740 (inv. nr. 1210 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van de gewapende dienst in de Nederlanden (Fonds 1815), 1815-1967, het invalidenhuis te Leiden, 18161937, en de sociëteit tot onderstand van verminkte militairen der Amsterdamsche landmilitie, 1814-1880, 41 m (nr. 355). Inventaris. Nadere toegang: index op namen van verminkten en nabestaanden.
Vereeniging Nederland en Oranje, strijders 1813-1815 onder de zinspreuk `Het zilveren kruis', 1866-1882, 0,05 m (nr. 146). Inventaris.
Liefdadige instelling tot ondersteuning van invalide Nederlanders uit het pauselijk leger, Zouavenfonds (en Comité van Nederlandsche katholieke vrouwen tot het aanbieden van een eerevaan aan de Zouaven), 18681939, 0,20 m (nr. 503). Inventaris.
Commissie tot ondersteuning der onverzorgd achtergebleven betrekkingen van miliciens, 1870-1871, 0,20 m (nr. 31). Inventaris.
Stichting gezamenlijke militaire fondsen G.M.F., 1951-1976, 4,75 m (nr. 751). Inventaris. WERKLOZENZORG
Vrijwillig werkinstituut voor de armen der Hollandsche Hoogduitsche Israëlietische gemeente, 1810-1821, 0,60 m (nr. 8). Inventaris.
Commissie voor tijdelijke werkverschaffing, 1884-1885, 0,05 m (nr. 50). Inventaris.
104
Commissie ten behoeve van de werklozen, de `Burgercommissie', 19081909, 0,20 m (nr. 854). Inventaris.
Algemeen steuncomité Amsterdam-1914, 1914-1919 (1922), 9 m (nr. 855). Inventaris. ZORG VOOR MINDERJARIGEN
a
Instellingen van allerlei aard
Vereeniging in het belang der weezenverpleging, 1876-1884, 0,03 m (nr. 495). Inventaris.
Vereniging `Pro juventute', 1895-1962, 40 m* (nr. 181). Inventaris.
Vereniging Boddaert-tehuizen, 1903-1976, 1,50 m (nr. 759). Inventaris.
Het observatiehuis voor jongens te Amsterdam, 1918-1970, 76 m* (nr. 551). Inventaris. N.B. Zie ook inv. nrs. 97-107 van archief Vereniging hulp voor onbehuisden, nr. 372.
Federatie van instellingen voor kinderbescherming te Amsterdam (FIKA), 1924-1965, 5 m (nr. 573). Nederlandse jeugd gemeenschap, ca. 1945-1974, 28 m (nr. 455). Inventaris.
Vereniging centraal Luthers weeshuis, ca. 1900-ca. 1970, 0,60 m (nr. 214B). Stichting Tabitha (voor het uitdelen van kleding en versterkende middelen aan behoeftige kinderen), 1930-1940 (inv. nrs. 1011-1016 van archief Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 190). Santa companhia da dotar orfas e donzelas (voor het uithuwelijken van weesmeisjes en jongedochters), 1615-1885 (inv. nrs. 1141-1185 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). 105
Aby Jetomim (tot het verschaffen van steun en onderwijs aan vaderloze jongens en ondersteuning aan behoeftige reizigers en vreemde geloofsgenoten), 1648-1866 (inv. nrs. 1211-1213 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Vestiaria dos talmidim (tot het verschaffen van kleding aan behoeftige leerlingen van Talmud Tora), 1670-1816 (inv. nrs. 1189-1190 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). b Weeshuizen N.B. Zie ook bij Bejaardentehuizen.
R.C. Maagdenhuis, 1573-1952, 24 m (nr. 488). Inventaris: J. de Cleen, Inventaris van het archief van regenten van het R.C. Maagdenhuis te Amsterdam vanaf 1750 (Amsterdam 1959).
R.K. Jongensweeshuis, 1664-1952, 30 m (nr. 191). Inventaris.
R.K. Gesticht van liefdadigheid of St. Nicolaas gesticht, 1814-1929 (inv. nrs. 489-552 van archief R.C. Maagdenhuis, nr. 488). Diaconie weeshuis der Hervormde gemeente, 1657-1954, 56 m (nr. 446). Inventaris. Nadere toegang: alfabetische index op boedelpapieren van de wezen (inv. nrs. 465-762).
Weeshuis van de English Reformed church, 1651-1864 (inv. nrs. 198-217 van archief English Reformed church, nr. 318). Weeshuis der Doopsgezinde collegianten de Oranjeappel, 1675-1963, 4 m (nr. 169). Inventaris: J.H.M. Verkuyl-van den Berg, Het archief van de Oranjeappel, in: Daar de Orangie-appel in de gevel staat (Amsterdam 1975).
Weeshuis van de Doopsgezinde gemeente in de Zon, 1677-1801 (zie inv. nrs. B593-608 van de archief Doopsgezinde gemeenten, nr. 565). Weeshuis van de Doopsgezinde gemeenten bij het Lam en de Toren, 1677-1811 (zie inv. nrs. B547-592 van archief Doopsgezinde gemeenten, nr. 565).
106
BEJAARDENZORG
a Bejaardentehuizen Stichting Huis en haard, tehuis voor ouden van dagen, 1935-1970, 0,80 m (nr. 577). R.K. Burger oude-mannenhuis onder de zinspreuk Brentano's steun des ouderdoms, 1821-ca. 1940, 3,75 m (nr. 439). Inventaris.
R.K. Burger oude-vrouwenhuis, gesticht Vredenburgh, 1836-1972, 4,75 m (nr. 747). Inventaris. R.K. Bejaardenhuis St. Jacob, 1860-1910 (inv. nrs. 429-479 van archief R.C. Oude-Armenkantoor, nr. 440). St. Elisabeth gesticht, 1886-1953 (inv. nrs. 428-451 van archief R.C. Maagdenhuis, nr. 488). Diaconie oude mannen- en vrouwenhuis der Hervormde gemeente Amstelhof', de Van Limmikstichting (sedert 1895), de Hodshonstichting (sedert 1878) en de Hilmanstichting (sedert 1887), 1678-20e eeuw, 11 m (nr. 537). Literatuur: H.W. van der Hoeven, Het huijs Amstel 51, voorheen Diaconie oude vrouwenen mannenhuis, thans verpleeghuis Amstelhof (Amsterdam 1978).
Hospice wallon, 1631-1943 (inv. nrs. 640-830 van archief Waalse gemeente, nr. 201). N.B. Ook voor kinderen.
Oude vrouwenhuis der Doopsgezinde gemeente, 1687-1882 (zie inv. nrs. B431-489 van archief Doopsgezinde gemeenten, nr. 565). Weeshuis en oudemannen- en vrouwenhuis der Evangelisch-Lutherse gemeente, 1678-1940, 62 m (nr. 200). Inventaris: Th.E. Jensma, Inventaris van de archieven der diaconale instellingen van de Evangelisch-Lutherse gemeente te Amsterdam (Amsterdam 1965).
Diaconie wees-, oude mannen- en vrouwenhuis van de Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, 1818-1952 (inv. nrs. 626-893 van archief Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 190). 107
Mishenet zequenim (voor het kosteloos verzorgen van oude lieden in een tehuis), 1750-1885 (inv. nrs. 1220-1233 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). b Hofjes 1
Rooms-katholiek
St. Andrieshofje, (1600) 1615-1946 (inv. nrs. 381-562 van archief Begijnhof, nr. 740). Hofje Liefde is 't fundament, 1625-1934 (inv. nrs. 424-428 van archief R.C. Oude-Armenkantoor, nr. 440). Hamer- en Bouwershof, 1634-1888 (inv. nrs. 411-414 van archief R.C. Oude-Armenkantoor, nr. 440). Swigtershofje, 1745-1961 (inv. nrs. 415-422 van archief R.C. OudeArmenkantoor, nr. 440). Lindenhofje, 1761-1886 (inv. nrs. 404-410 van archief R.C. OudeArmenkantoor, nr. 440). Hofje Kalvergang, 1867-1897 (inv. nr. 423 van archief R.C. OudeArmenkantoor, nr. 440). 2
Protestants
Hofje Venetia, 1670-1952, 2,20 m (nr. 606). Inventaris.
Rapenhofje, 1675-1960 (inv. nrs. 499-516 van archief Heshuysen, nr. 225). Anslohofje, 17e-19e eeuw, 0,10 m (nr. 700). N.B. Zie ook microfilm nr. 3627 voor notulen 1764-1914 enz.)
Suykerhofje, 1719-1956 (inv. nrs. 258-284 van archief Hofje Venetia, nr. 606). Van Beeck's hofje, 1735-1953, 0,05 m (nr. 576). 3 Hervormd
Deutzenhofje, 1691-1942, 4,75 m (nr. 234). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventaris van het archief van regenten en regentessen van het Deutzenhofje (Amsterdam 1962).
108
Corvershof, 1723-1966, 2,50 m (nr. 728). Inventaris.
Hofjes de Eendracht en de Noteboomen Uitkijk, (1695) 1774-1961, 3 m (nr. 504). Inventaris.
Fonds tot instandhouding van een huisje in de Anjeliersstraat in de Stoppersgang ter bewoning voor behoeftige lieden, gesticht door Cornelia Hillegonda van Heemskerk, 1786-1938, 0,10 m (nr. 421). 4 Doopsgezind
Lindenhofje, 1614-1801 (zie inv. nrs. B427-430 van archief Doopsgezinde gemeenten, nr. 565). Rozenhofje, (1684) 1742-1950, 2 m (nr. 506). Inventaris.
Rijpenhofje, 1748-1958 (zie inv. nrs. B521-532 van archief Doopsgezinde gemeenten, nr. 565). Nieuwe of Zonshofje, 1764-1958 (zie inv. nrs. B 490-520 van archief Doopsgezinde gemeenten, nr. 565). 5
Luthers
Van Brants-Rus hofje, 1732-1963, 4,50 m (nr. 404). Inventaris.
Diaconie- en Zwaardvegershofje, sedert 1909 Diaconiehof, 1831-1940 (inv. nrs. 1752-1868 van archief Diaconale instellingen van de Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 200). MAATSCHAPPELIJK WERK
The British and American seamen's friends society, 1842-1878 (inv. nrs. 417-424 van archief English Reformed church, nr. 318). Vereniging hulp voor onbehuisden, 1904-1960, 4 m (nr. 372). Inventaris.
R.K. Vereniging hulp in de huishouding, 1915-1962 (inv. nrs. 365-400 van archief R.K. kerk H. Antonius van Padua, nr. 688).
109
Centraal bond voor inwendige zending en christelijk philantropische inrichtingen, sinds 1948 Centraal bond voor inwendige zending en algemeen maatschappelijk werk, 1927-1974, 9 m (nr. 682). Nederlandsche Luthersche bond voor christelijk sociale actie, afdeling Amsterdam, 1928-1943 (inv. nrs. 1068-1070 van archief Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 190). Bemiddelingsbureau Union voor vrouwelijk huispersoneel, 1931-1941, 1,50 m (nr. 228). Inventaris.
International federation for inner mission and christian social work, ca. 1952-ca. 1971, 3 m (nr. 652). Inventaris.
Sociaal wijkopbouworgaan Landlust – Bos en Lommer, 1955-1972, 3,75 m (nr. 710). Inventaris. VOLKSHUISVESTING
Vereniging Eensgezindheid, 1851-1902 (inv. nrs. A567-A576 van archief Diaconie van de Hervormde gemeente, nr. 377). Vereeniging ten behoeve der arbeidersklasse, 1851-1952, 2,75 m (nr. 297). Inventaris.
Bouwmaatschappij Concordia NV, 1864-1918, 0,90 m (nr. 668). Inventaris.
NV Woningmaatschappij Oud-Amsterdam, (1894) 1898-1950, 0,30 m (nr. 492). Inventaris.
Cooperatieve bouwvereniging van het district Amsterdam der vereniging Eigen Hulp GA, 1914-1970, 1 m (nr. 715). Inventaris.
Woningbouwvereniging Schellingwoude, 1919-1966, 1,30 m (nr. 574).
110
VERSTREKKING VAN LEVENSMIDDELEN, BRANDSTOF EN KLEDING
Commissie van de inrichting tot uitdeeling van spijs en brandstof aan behoeftigen in de winter, 1810-1888, 0,30 m (nr. 28). Inventaris.
Vereeniging Kindervoeding, 1885-1917, 3 m (nr. 84). Inventaris.
NV Maatschappij voor volkskeukens, 1890-1899, 0,20 m (nr. 168). Inventaris.
De Centrale keuken, 1917-1918, 0,01 m (nr. 411). Inventaris.
Stichting Centrale bedrijfskeuken Amsterdam ten zuiden van het IJ, 1941-1958, 0,40 m (nr. 299). Inventaris.
Hase hamaharacha (tot verschaffing van brandhout aan behoeftigen van de gemeente), 1713-1884 (inv. nrs. 1234-1241 van archief Portugees-Israelietische gemeente, nr. 334). Vestiaria (voor bedeling van kleding), 1753-1834 (inv. nrs. 1187-1188 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Meil sedaca (voor het uitreiken van winterjassen aan behoeftige leden), 1754-1939 (inv. nrs. 1242-1247 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Haberim magsibim (tot het houden van lezingen en de uitdeling van brood aan behoeftige leden), 1768-1830 (inv. nrs. 1249-1251 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Hanagath-ha-neharim (voor het houden van lezingen en het uitdelen van hemden aan armen), 1791-1919 (inv. nrs. 1252-1260 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Mahoz-ladal en Hukat apasah (voor bedeling van turf en paasbrood onder arme gemeenteleden), 1805-1814 (inv. nrs. 1262-1265 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334).
111
Noten lechem la-dal (voor het uitreiken van brood aan behoeftige leden en het houden van godsdienstige lezingen), 1854-1861(inv. nr. 1248 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). HULPVERLENING IN VERBAND MET BIJZONDERE OMSTANDIGHEDEN
Commissie voor Doopsgezinde gemeenten en predikanten die door den jongsten watersnood geleden hebben, 1825 (inv. nr. A1002 van archief Doopsgezinde gemeenten, nr. 565). Stichting Algemeene vereenigde commissie ter leniging van rampen door watersnood in Nederland, 1855-1976, 1,25 m (nr. 716). Inventaris.
Watersnoodcomité's van Nieuwendam en Waterland, 1916, 0,20 m (nr. 137). Inventaris.
Amsterdamsch comité tot hulpverlening aan slachtoffers van den watersnood, 1916-1917, 0,15 m (nr. 125). Inventaris.
Amsterdamsch Comité voor hulp aan noodlijdende Chineezen, 19351937, 0,02 m (nr. 791). Inventaris.
Stichting het Amsterdamse luchtbeschermingsfonds, 1939-1972, 0,40 m (nr. 628). Werkcommissie Amsterdam helpt Makassar, Menado, Ambon en Koepang, 1947-1952, 0,70 m (nr. 856). Inventaris. HULPVERLENING BIJ BEGRAFENISSEN
Begrafenissociëteit Zorgt voor den dood ten nutte van stad en volk, 1821-1827, 0,05 m (nr. 10). Inventaris.
Begrafenissociëteit onder de zinspreuk Het stigten van een edel doel, is voor elks hart een waar gevoel, 1823-1858, 0,05 m (nr. 141). Inventaris.
112
Gemelut hassadim (voor het verrichten van liefdewerken bij stervenden en overledenen en het houden van leeroefeningen), 1666-1878 (inv. nrs. 1191-1201 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Hesed weemet (voor het reinigen en kisten der lijken), 1742-1869 (inv. nrs. 1202-1209 van archief Portugees-Israelietische gemeente, nr. 334). Matsebet aben (voor het plaatsen van een zerk op het graf van leden), 1800-1805 (inv. nr. 1261 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334).
113
2.3
Vak- en standsorganisaties en -fondsen De gilden en het brouwerscollege, 1371-1948, 37 m (nr. 366). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventarissen der archieven van de gilden en van het brouwerscollege (Amsterdam 1951).
Zeepziederscollege, 1584-1812, 0,40 m (nr. 198). Inventaris.
Fonds door de hoofdofficieren ter zee in dienst van de O.I.C. opgericht, 1751-1758, 0,05 m (nr. 5). Inventaris.
Weduwenfonds bij de Stadsdrukkerij, 1814-1910 (inv. nrs. 941-955 van archief Stadsdrukkerij, nr. 275). Raad tot maintien van Naardens eerepenning, 1816-1865, 0,30 m (nr. 21). Inventaris.
College Zeemanshoop, 1822-1955, 12,50 m* (nr. 491). Inventaris. Literatuur: J.H. van den Hoek Ostende, De geschiedenis van het college Zeemanshoop, 1822-1972 (Amsterdam 1972).
Vereeniging van wijkmeesters der stad Amsterdam `Nut en orde', 18501851, 0,10 m (nr. 18). Inventaris.
Vereeniging het Metalen Kruis, afdeling Amsterdam, eerste sectie, 18531893, 0,50 m (nr. 65). Inventaris. Maatschappij voor den werkenden stand, 1854-1969, 1,30 m (nr. 507). Inventaris. Literatuur: P.D.J. van Iterson, Maatschappij voor den werkenden stand Amsterdam 18541979 (Amsterdam 1979).
Vereeniging van Nederlandsche gravers en baggerlieden, onder de zinspreuk Orde en eendracht te Amsterdam, 1872-1885, 0,10 m (nr. 49). Inventaris.
Particuliere arbeidsraad, door de bouwvakken te Amsterdam opgericht, 1893-1899, 0,10 m (nr. 357).
114
Vereniging Onderlinge steun van armbezoekers (sedert 1918 ambtenaren voor socialen arbeid) werkzaam bij het Burgerlijk Armbestuur, 19001927, 0,12 m (nr. 177). Inventaris.
Nosokomos, Nederlandse vereniging tot bevordering der belangen van verpleegsters en verplegers, 1900-1934, 2,25 m (nr. 134). Inventaris.
Algemeene arbeiders coóperatie De Dageraad, 1905-1921, 0,20 m (nr. 176). Inventaris.
Vereeniging diamantclub Concordia, 1906-1933, 6 m (nr. 117). Inventaris.
Bond van Nederlandsche brouwerijen, later Centraal brouwerijkantoor, 1911-1955, 31 m (nr. 204). Inventaris.
Instituut van directeuren der Amsterdamse gemeentelijke diensten en bedrijven, 1916-1976, 3,65 m (nr. 289). Inventaris.
Koninklijke Nederlandsche maatschappij tot bevordering der geneeskunst, afdeling Amsterdam, (1904) 1918-1968, 2,85 m* (nr. 687). Inventaris.
Brandweerfonds, 1919-1926 (inv. nrs. 778-785 van archief Brandweer, nr. 635). Verzekeringsbureau der schilderspatroons vereeniging Amsterdam, sinds 1942 Vakbelangen-bureau van schilderspatroons te Amsterdam, 19191967, 0,25 m (nr. 783). Inventaris.
Vereniging Electrobond, 1923-1967, 3 m (nr. 594). Inventaris.
Nederlandsche vakbond voor het pension-, rusthuis- en kamerverhuurbedrijf Peruka-federatie, 1948-1961, 0,10 m (nr. 701). Inventaris.
115
Wetenschappelijke Staf der Universiteit van Amsterdam, ca. 1950-1972, 12 m (nr. 797). Amsterdamse R. K. Schoenmakerspatroonsvereniging Sint Crispinus, 20e eeuw, 4 m (nr. 803).
116
2.4
Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Apotheek en ziekenfonds van de Diaconie der Hervormde gemeente, 1747-1911 (inv. nrs. A486-A520 van archief Diaconie van de Hervormde gemeente, nr. 377). Amsterdamsch Genootschap ter bevordering der koepokinenting voor minvermogenden, 1803-1956, 's-Gravenhaagse vereniging, 1871-1929, en Nederlandsche vereeniging ter bevordering der koepokinenting, 18721880, 11,50 m (nr. 208). Inventaris.
Oude vrouwen- en ziekenhuis Mesib nefes, 1834-1924 (inv. nrs. 12751286 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Nederlandse vereniging tot afschaffing van alcoholhoudende dranken, afdeling Amsterdam, 1843-1940, en Amsterdamsch matigheids genootschap, 1843-1851, 5,50 m (nr. 210). Inventaris.
Voorlopige commissie tot stichting van een inrichting voor ooglijders, 1870-1872, 0,05 m (nr. 129). Inventaris.
Vereeniging Amsterdamsche wijkverpleging, 1904-1909, 0,02 m (nr. 750). Amsterdamsche vrijwillige brigade tot redding van drenkelingen, 19131948, 1,20 m (nr. 179). Inventaris.
Vereeniging tot finantieelen steun aan het Portugeesch-Israëlietische ziekenhuis, 1921-1942, 0,02 m (nr. 152). Inventaris.
Commissie voor de wijkverpleging in de Oranjekerk gemeente B, wijk 26 van de Hervormde gemeente, 1921-1963, 0,10 m (nr. 782). Inventaris.
Vereniging De Centrale Israëlietische ziekenverpleging, 1945-1976, 1,15 m (nr. 795). Inventaris.
117
2.5
Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur ONDERWIJS
Louise bewaar- en volgschool, 1865, 0,01 m (nr. 721). Inventaris.
Oudercommissie der Meerhuizenschool, 1933-1958, 0,50 m (nr. 224). Inventaris.
Vereniging tot weldadigheid van de Allerheiligste Verlosser (voor roomskatholiek lager onderwijs), 18e eeuw-1960, 24 m (nr. 516). Schoolbestuur van de parochie van de H. Franciscus van Assisië, 19131972 (inv. nrs. 528-667 van archief R.K. kerk H. Franciscus van Assisië, nr. 433). Diaconieschool van de English Reformed church, 1840-1851 (inv. nrs. 218-223 van archief English Reformed church, nr. 318). Talmud tora en Ets haim (voor het geven van lager en hoger godsdienstonderwijs aan zonen van gemeenteleden, resp. financiële steunverlening aan deze leerlingen), 1616-1886 (inv. nrs. 1051-1140 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Nederlandsch-Portugeesch-Israëlietische armenschool, (1770)1818-1871 (inv. nrs. 1266-1274 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Nederlandsch-Portugeesch-Israëlietische bewaarschool, 1847-1873 (inv. nrs. 1287-1303 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). W. Holtrop, betreffende het Instituut tot onderwijs van blinden, 18061834, 0,05 m (nr. 726). Vereniging School voor slechthorenden Plantage Muidergracht 30, 19401951, 0,10 m (nr. 857). Gastenboek van de tuinbouwschool Linnaeus op huize Frankendael, 1867-1956, 0,05 m (nr. 422). Vereeniging tot werkverschaffing aan minvermogenden, sinds 1887 Koninklijke vereeniging tot opleiding voor ambachten en beroepen, 18711972, 0,50 m (nr. 634). 118
Commissie voor de huisvlijtschool, daarna Bestuur der handwerkschool en vervolgens Vereeniging ter bevordering van handenarbeid, 1881-1891, 0,05 m (nr. 45). Inventaris.
Amsterdamsche huishoudschool en nieuwe huishoudschool, ca. 18971948, 0,25 m (nr. 755). Vakschool voor schoenmakers, 1900-1926 (1931), 1,10 m (nr. 108). Inventaris. N.B. Opgericht door de afdeling Amsterdam der Vereniging ter bevordering van fabrieksen handwerksnijverheid in Nederland. WETENSCHAP
Fonds Wormskerck ten behoeve van studenten in de theologie, 16901943 (inv. nrs. 242-255 van archief Elias, nr. 237). Maatschappij Felix Meritis, 1777-1889, 11,50 m (nr. 59). Inventaris.
Genootschap ter bevordering van de genees-, heel- en natuurkunde, 1790-ca. 1960, 15 m (nr. 739). Bestuur over het legaat van Johannes Monnikhof, heelmeester te Amsterdam (ten behoeve van medische studie), 1792-1855, 0,30 m (nr. 19). Inventaris.
Geneeskundig leesgezelschap Legendo discimus, sinds 1841 Medisch leesmuseum, 1806-1857 (inv. nrs. 314-331 van archief Genootschap het Leesmuseum, nr. 130). Evangelisch-Luthersch seminarium, ca. 1817-ca. 1920, 1,50 m (nr. 327). Koninklijk zoologisch genootschap Natura artis magistra, ca. 1838-1969, 120 m (nr. 395). Inventaris.
Vereeniging Archimedes, 1861-1871, 0,10 m (nr. 135). Inventaris. N.B. Een technische vereniging van geemployeerden aan de fabriek van Paul van Vlissingen met als doel onderlinge oefening in de werktuigkunde en aanverwante wetenschappen.
119
Amsterdamsch historisch gezelschap, 1905-1966, 0,15 m (nr. 528). Inventaris.
Parochiaal comité voor de stichting der R.K. universiteit, 1921-1940 (inv. nr. 513 van archief R.K. kerk H. Willibrordus binnen de veste, nr. 436). Stichting ADC, Amsterdamse Diktaten Centrale aan de Universiteit van Amsterdam, 1967-1972, 0,50 m (nr. 798). CULTUUR
a Instellingen van allerlei aard Genootschap Concordia et libertate, 1748-1825, 0,10 m (nr. 9). Inventaris.
Maatschappij tot nut van 't algemeen, 1784-1945, 68 m* (nr. 211). Inventaris.
Maatschappij tot nut van 't algemeen, departement Amsterdam, 17841952, 12 m (nr. 323). Inventaris.
Sociëteit de Groote club Doctrina et amicitia, 1785-1974, ca. 15 m (nr. 684). Inventaris.
Amsterdamsch genootschap tot beoefening van deugd en kunde, 17961933 (1969), 0,60 m (nr. 167). Inventaris. Literatuur: J.H. van den Hoek Ostende, Het Amsterdamsche genootschap tot beoefening van deugd en kunde, in: maandblad Amstelodamum 54 (1967) 33-38. N.B. Zie voorts archief Stichting huis en haard, nr. 577, waarmee het is samengegaan.
Kunst en wetenschap bevorderende maatschappij V.W. onder de zinspreuk Vooruitgang door wetenschap, 1806-1903, 2,50 m (nr. 75). Inventaris. Literatuur: S. Duparc, V.W., in: Jaarboek Amstelodamum 34 (1937) 141-210. N.B. Zie ook archief Vereeniging tot instandhouding van het fonds van liefdadigheid der maatschappij V.W., nr. 138.
120
Genootschap Het doel van dezen vriendenkring is eendracht, deugd en oefening, 1809-1833, 0,15 m (nr. 13). Inventaris.
St. Joseph's gezellenvereniging, ca. 1855-1968, 5 m (nr. 511). Hoofdbestuur van de Maatschappij tot nut der Israëlieten in Nederland, 1856 (inv. nr. 1320 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Gezelschap Michel Angelo Buonnarroti, 1878-1921, 0,70 m (nr. 288). Inventaris.
Hersteld Evangelisch-Luthers jongeliedengenootschap Bid en werk, 18791937 (inv. nrs. 968-980 van archief Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 190). Stichting Nederlands joods familiearchief, 19e-20e eeuw, 3 m (nr. 578). Inventaris.
Genootschap Amstelodamum, 1900-1969, 4 m (nr. 499). Vereniging Koloniaal instituut; stukken betreffende de Oude Oosterbegraafplaats, ca. 1910-1913, 0,25 m (nr. 401). Inventaris.
Stichting Amsterdamsche kunstkring voor allen, sedert 1959 Vereniging nieuwe Amsterdamse kunstkring voor allen, later Amsterdamse kunstkring, 1920-1973, 0,40 m (nr. 632). Algemene Maatschappij voor jongeren Amsterdam (AMVJ), ca. 19361975, 11 m* (nr. 796). Comité van Belgisch-Nederlandsch-Luxemburgsche samenwerking, afdeling Amsterdam, 1952-1967, 0,25 m (nr. 706). Inventaris.
Stichting Haarlemmerpoort, vormingsinstituut voor jongeren, ca. 19531979, 35 m (nr. 790).
121
b Beeldende kunst Raad van bestuur der Kon. Academie voor beeldende kunsteu. in qualiteit van subcommissie voor de werken van Nederlandse kunstenaars op de Parijse wereldtentoonstelling in 1855 en 1867, 1854-1867, 0,15 m (nr. 29). Inventaris.
Vereniging tot het vormen van eene openbare verzameling van hedendaagsche kunst te Amsterdam, 1873-1952, 1,50 m (nr. 331). Inventaris.
Vereniging Rembrandt tot behoud in Nederland van kunstschatten, 1882-1961, 3,50 m (nr. 330). Inventaris.
Commissie voor de aankoop van het profiel van Amsterdam door A. van de Wijngaarde ten behoeve van de gemeente Amsterdam, 1933-1934, 0,05 m (nr. 166). Inventaris.
c Toonkunst Zangvereniging Zelus pro domo Dei, 1764-1941 (inv. nrs. 401-404 van archief R.K. kerk H. Antonius van Padua, nr. 688). Maatschappij tot bevordering der toonkunst, 1820-1960, 30 m (nr. 611). Genootschap Blaas en strijklust, 1827-1844, 0,05 m (nr. 160). Inventaris.
Commissie tot feestregeling van het derde Nederlandsche nationaal zangersfeest, gehouden te Amsterdam, 1857, 0,05 m (nr. 133). Inventaris.
Mannenkoor Eutonia, 1857-1860, 0,01 m (nr. 132). Inventaris.
Liedertafel Euterpe, 1858-1892, 0,15 m (nr. 131). Inventaris.
Zangvereeniging Musicae et amicitiae, 1864-1868, 0,04 m (nr. 112). Inventaris.
122
Vereniging Het Remonstrantsche zangkoor, 1876-1893 (inv. nrs. 839-843 van archief Remonstrantse gemeente, nr. 612). Zangkoren AMDG, 1882-1956 (inv. nrs. 483-485 van archief R.K. kerk H. Ignatius, nr. 432, en inv. nrs. 335-340 van archief R.K. kerk H. Franciscus Xaverius, nr. 442). Buikslootsche zangvereeniging, 1893-1907 (inv. nrs. 479-481 van archief Hervormde gemeente Buiksloot, nr. 361). Vereeniging volkszang, 1912-1924, 0,05 m (nr. 393). Inventaris.
Amsterdams politie mannenkoor Euterpe, 1912-1961, 1,25 m (nr. 383). Inventaris.
R.K. zangkoor Consolatrix, 1919-1921 (inv. nrs. 364-366 van archief R.K. kerk H. Franciscus Xaverius, nr. 442). Bond van Amsterdamsche dilettanten muziekvereenigingen, 1925-1968, 0,30 m (nr. 402). Inventaris.
Mannenkoor Gewa van het personeel Gemeente-energiebedrijf, 19281973, 2,50 m (nr. 630). Nederlandse orkeststichting tot beheer van het concertgebouworkest, 1951-1965, 20 m (nr. 693). Plaatsingslijst.
R.K. gemengde zangvereniging Ars nova et antiqua, 20e eeuw, 0,75 m (nr. 553). Inventaris.
d Letterkunde Genootschap het Leesmuseum, 1800-1953, 5,50 m (nr. 130). Inventaris.
Anton Reinhard Falckfonds tot steun aan het Genootschap het Leesmuseum, 1925 (inv. nrs. 309-310 van archief Genootschap het Leesmuseum, nr. 130).
123
Rederijkerskamer opgericht in Amsterdam in het jaar 1844, 1844-1861, 0,25 m (nr. 23). Inventaris. N.B. Voortgezet in Vereniging Vondel, nr. 26.
Amsterdamsche rederijkerskamer Achilles onder de kenspreuk Door den tijd wordt de spruit een boom, 1844-1861, 0,25 m (nr. 24). Inventaris. N.B. Voortgezet in Vereniging Vondel, nr. 26.
Genootschap ter beoefening van uiterlijke welsprekendheid Vondel, onder de zinspreuk Per ardua ad astra; sedert 1862 Vereniging voor poezij en proza Vondel, 1852-1865, 0,60 m (nr. 26). Inventaris.
Krans Tandem fit surculus arbor, 1847-1852, 0,06 m (nr. 103). Inventaris.
Leesgezelschap Tot nut en stichting, 1847-1864, 0,02 m (nr. 111). Inventaris.
Koninklijke letterlievende vereeniging Hooger zij ons doel, 1858-1906, 0,25 m (nr. 66). Inventaris.
Leesmuseum voor vrouwen, 1877-1952, 0,40 m (nr. 765). Leesgezelschap Parkweg, 1891-1972, 0,15 m (nr. 608). Inventaris.
Christelijke jongemannenvereeniging God met ons, in Buiksloot, 18961929 (inv. nrs. 483-494 van archief Hervormde gemeente te Buiksloot, nr. 361). Debatingciub van Ons Huis, 1916-1920, 0,05 m (nr. 173). Inventaris.
Vereeniging Het Amsterdamsche leesgenootschap, 1932-1947, 0,20 m (nr. 161). Inventaris.
124
e Theater Toneelgezelschap Maj of ski, 1826-1835 (1846), 0,10 m (nr. 121). Inventaris.
NV De Stadsschouwburgmaatschappij, 1890-1918, 2 m (nr. 354). Inventaris.
Koninklijke vereniging Het Nederlandsch tooneel, 1890-1911 (inv. nrs. 148-152 van archief De Stadsschouwburgmaatschappij, nr. 354). NV Het Duitsche tooneel, 1911-1912, 0,15 m (nr. 90). Inventaris.
f Bouwkunst Maatschappij tot bevordering der bouwkunst, afdeling Amsterdam, 1886-1905, 0,10 m (nr. 452). Inventaris.
125
2.6
Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen SPORT
De oude jachthaven, 1622-1868, 0,40 m (nr. 118). Inventaris.
Stukken betreffende de Nederlandse kolfbond en de Kolfvereniging Amsterdam, ca. 1800-1939, 0,12 m (nr. 286). Inventaris.
Koninklijke Amsterdamsche roei- en zeilvereeniging De Hoop, 18481953, 18 m* (nr. 489). Koninklijke turnvereniging Olympia, 1865-1972, 10,25 m (nr. 448). Inventaris.
Vereniging Amsterdamsche zwemclub 1870, 1870-1972, 7,40 m (nr. 154). Inventaris.
Roeivereeniging Fortuna, 1875-1892, 0,70 m (nr. 63). Inventaris.
Maatschappij tot exploitatie van de zwem- en badinrichting De Amstel, 1880-1887, 0,40 m (nr. 54). Inventaris.
NV Maatschappij voor turngebouwen, 1885-1963, en Vereniging tot instandhouding van het turngebouw, 1891-1962, 4,25 m (nr. 449). Inventaris.
Vereniging Openbare speelplaatsen en Amsterdamse bond voor lichamelijke opvoeding, afdeling I (speeltuinen), 1905-1938, 0,10 m (nr. 207). Inventaris.
Amsterdamsche turners sociëteit, 1909-1952, 0,30 m (nr. 450). Inventaris.
Kunstcommissie, subcommissie van de Commissie voor cultureele en economische propaganda ter gelegenheid van de Olympische spelen 1928, 1927-1928, 0,05 m (nr. 858).
126
Huisvestingsbureau Olympische Spelen 1928 van de Vereeniging 't Koggeschip, 1927-1928, 0,25 m (nr. 105). Inventaris.
Amsterdamse sportraad, 20e eeuw, 1,25 m (nr. 766) RECREATIE
De Harmonie, herensociëteit, 1754-1787, 0,03 m (nr. 136). Inventaris.
Vinkenbaan van A. van Maurik en Jan ten Broeke Willink, 1791-1800 (inv. nrs. 159-161 van archief Ten Broeke enz., nr. 494). Sociëteit in de tuin Vreedelust, 1798-1833, 0,05 m (nr. 14). Inventaris.
J.N. Warfin, betreffende het Amsterdamsch juridisch studentengezelschap LSAV, 1805-1808, 0,05 m (nr. 727). Sociëteit De Munt ofwel College in de Munt, 1808-1866, 0,15 m (nr. 410). Inventaris.
Mobiele sociëteit, opgericht door de Amsterdamsche schutterij, 18311881, 0,30 m (nr. 170). Inventaris.
Liquidatiecommissie der zomersociëteit Zorgvlied en harmonica, (1836) 1855, 0,05 m (nr. 85). Inventaris.
Gezelschap Het Casino, (1815) 1860-1964, 0,20 m (nr. 515). Inventaris.
Vereniging tot aanleg van een rij- en wandelpark, genaamd Vondelpark, 1863-1954, 13 m (nr. 352). Inventaris.
Vereeniging tot veredeling van het volksvermaak, 1871-1931, 1,50 m (nr. 116). Inventaris.
127
Damescomité voor kinderfeesten, 1881-1898 (inv. nrs. 81-87 van archief Vereeniging kindervoeding, nr. 84). Kegelgezelschap Deka, 1888-1897, 0,04 m (nr. 799). Inventaris.
Societas studiosorum reformatorum Amstelodamensis onder de zinspreuk Libertas ex veritate, 1889-1975, 10 m (nr. 758). Dansclubs Transvalia, Oranje-Vrijstaat, Voor alles liefde, sympathie, eendracht, en Memento mori, 1899-1903, 0,02 m (nr. 206). Inventaris.
Buurtvereeniging Reyer Anslo, 1904-1905, 0,02 m (nr. 74). Inventaris.
Comité voor volkstuinen, 1910-1943 (1960), 0,05 m (nr. 405). Inventaris.
Vereeniging van oud-leerlingen der Apeldoornsche rijkskweekschool, ring Amsterdam, 1915-1928, 0,05 m (nr. 685). Inventaris.
Bond van volkstuinders, voorheen Bond van huurders van volkstuinen, 1918-1965, 0,20 m (nr. 424). Inventaris.
Vereniging voor vreemdelingenverkeer, 1937-1941, 0,40 m (nr. 859). Inventaris.
Comité Amsterdam van NIWIN, Nationale inspanning welzijnsverzorging Indië, 1947-1951, 1,90 m (nr. 175). Inventaris.
Studenten-Vereniging op humanistische grondslag (SVHG) Socrates, afdeling Amsterdam, en Vrijzinnig christelijke studenten bond (VCSB), afdeling Amsterdam, ca. 1950-ca. 1977, 1 m (nr. 802). N.B. In 1972 samengegaan als VCSB — Socrates, afdeling Amsterdam.
128
EVENEMENTEN
a Tentoonstellingen Algemeene tentoonstelling van voortbrengselen van tuinbouw 1865, 1864-1866, en Commissie van financiën van de Internationale tuinbouwtentoonstelling in 1877, 1873-1880, 2,25 m (nr. 669). Inventaris.
Commissie voor de historische tentoonstelling, 1875-1876, 0,25 m (nr. 87). Inventaris.
Nederlandsche commissie voor de Exposition internationale et congrès d'hygiène et de sauvetage van 1876 te Brussel, 1875-1876, 0,10 m (nr. 33). Inventaris.
Commissie voor de tentoonstelling van retrospectieve kunst en kunstnijverheid en van de moderne kunst als 3e afdeling van de Algemeene koloniale en uitvoerhandel tentoonstelling, 1881-1883, 0,25 m (nr. 44). Inventaris.
Commissie tot het zenden van werklieden naar de wereldtentoonstelling te Parijs, 1889-1890, 0,10 m (nr. 60). Inventaris.
Vereeniging tentoonstelling De Vrouw 1813-1913, 1912-1914, 4 m (nr. 89). Inventaris.
Historische tentoonstelling der stad Amsterdam 1925, 1924-1926, 0,20 m (nr. 99). Inventaris.
P.J.A. Meersmans, betreffende de Willem de Zwijger tentoonstelling in de R.K. Openbare leeszaal en bibliotheek, 1932-1933, 0,02 m (nr. 724). Inventaris.
Stichting Internationale tentoonstelling Het Atoom, 1955-1959, 6,50 m (nr. 259). Inventaris.
129
b Evenementen in verband met het koningshuis Commissie tot regeling der feestviering bij het 25-jarig regeringsjubileum van koning Willem III, 1873-1877, 0,50 m (nr. 32). Inventaris.
Commissie tot aanbieding van een nationaal geschenk bij gelegenheid van het 25-jarig koningschap van Willem III, 1874, 0,15 m (nr. 37). Inventaris.
Commissie tot het aanbieden van een nationaal huldeblijk aan prinses Emma van Waldeck-Pyrmont bij gelegenheid van haar huwelijk met koning Willem III, 1878-1879, 0,15 m (nr. 35). Inventaris.
Financiële commissie tot regeling der feestviering bij het bezoek van de koning en de koningin aan de hoofdstad, 1878-1879, 0,10 m (nr. 39). Inventaris.
Commissie voor de oprichting van een gedenkteken ter ere van de nagedachtenis van prins Hendrik der Nederlanden, 1881-1885, 0,10 m (nr. 47). Inventaris.
Uitvoerend comité voor de aprilfeesten ter gelegenheid van de 70e verjaardag van koning Willem III, 1887, 0,20 m (nr. 55). Inventaris.
Hoofdcommissie en plaatselijke commissie voor het huldeblijk in 1898 aan de koningin-weduwe aangeboden, 1895-1898, 0,30 m (nr. 72). Inventaris.
Centraal comité uit de hoofdcommissie van ingezetenen voor de feestelijke ontvangst van de koningin binnen Amsterdam in 1898, 1896-1899, 1,10 m (nr. 71). Inventaris.
Subcommissie voor het huldebetoon bij de intocht van de koningin te Amsterdam in 1898 en 1901, 1897-1901, 0,10 m (nr. 546). Districtscommissie in district VII (noordelijk deel der grachtengordel) voor de feestelijke ontvangst van de koningin binnen Amsterdam in 1898, 1897-1898, 0,05 m (nr. 119). Inventaris.
130
Centraal comité uit de hoofdcommissie van ingezetenen voor de feestelijke ontvangst van de koningin en prins Hendrik binnen Amsterdam in 1901 en plaatselijke commissie voor een nationaal huwelijksgeschenk, 1900-1901, 0,30 m (nr. 73). Inventaris.
Commissie tot huldiging van de koningin-moeder bij gelegenheid van haar 25-jarig verblijf in Nederland, 1903-1904, 0,10 m (nr. 120). Inventaris.
Comité ter versiering van district V (buiten de singelgracht tussen Vondelpark en Amstel) ter gelegenheid van het eerste koninklijk bezoek na de geboorte van prinses Juliana aan Amsterdam, 1909-1910, 0,05 m (nr. 104). Inventaris.
Algemene commissie, uitvoerend comité en subcommissies voor de feestelijkheden bij gelegenheid van het koninklijk bezoek aan Amsterdam in 1910, 1910, 0,25 m (nr. 77). Inventaris.
Huldigingscommissie bij het 25-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina, 1922-1923, 0,05 m (nr. 863). Inventaris.
Commissie tot huldiging van de koningin-moeder in 1929, 1928-1929, 0,02 m (nr. 864). Inventaris.
Comité Kroningsstad 1948, 1948, 1,75 m (nr. 249). Inventaris.
c Diversen Commissie voor de oprichting van een gedenkteken in de Nieuwe kerk voor J.C.J. van Speijk, 1831-1833, 0,10 m (nr. 867). Plaatselijke commissie voor de oprigting van een nationaal gedenkteeken voor november 1813, 1863-1864, 0,02 m (nr. 497). Inventaris.
Commissie tot regeling van de optocht ter viering van het halve eeuwfeest der overwinning van Waterloo, 1865, 0,05 m (nr. 25). Inventaris.
131
Comité van Nederlandsche katholieke vrouwen tot het aanbieden van een eerevaan aan de Zouaven (en Liefdadige instelling tot ondersteuning van invalide Nederlanders uit het pauselijk leger, Zouavenfonds), 18681939, 0,20 m (nr. 503). Inventaris.
Subcommissie voor een huldeblijk ter nagedachtenis van Mr. J.R. Thorbecke en Feestcommissie voor de onthulling van deszelfs standbeeld, 1872-1876, 0,05 m (nr. 150). Inventaris.
Hoofdcomité en commissies voor een huldeblijk aan de nagedachtenis van mr. J.R. Thorbecke, 1872-1878, 0,30 m (nr. 36). Inventaris.
Commissie voor de oprichting van het Sarphatimonument, 1874-1888, 0,10 m (nr. 53). Inventaris.
Amsterdamsch comité voor de zaak der expeditie naar het Noorden en het stichten van een monument op Nova Zembla (Nova Zembla-comité), 1877 (nr. 862). Inventaris.
Plaatselijke commissie tot viering van de Unie van Utrecht, 1877-1879, 0,03 m (nr. 40). Inventaris.
Plaatselijke commissie voor het huldeblijk aan luitenant-generaal K. van der Heyden, 1880, 0,05 m (nr. 42). Inventaris.
Commissie voor de feestelijke opening van het Rijksmuseum, 1884-1885, 0,05 m (nr. 51). Inventaris.
Comité voor de gedachtenisviering van mr. Isaac da Costa, 1885, 0,01 m (nr. 139). Inventaris.
Commissie tot oprichting van een nationaal gedenkteken gewijd aan de grote daden der vroegere Nederlandse zeehelden, 1886-1888, 0,05 m (nr. 57). Inventaris.
132
Commissie voor de hulde aan P.H. Witkamp (geschiedschrijver en geograaf), 1886-1892, 0,05 m (nr. 52). Inventaris. Commissie tot plaatsing van een gedenksteen in het geboortehuis van Ed. Douwes Dekker, 1887-1888, 0,01 m (nr. 58). Inventaris.
Commissie tot huldiging van de nagedachtenis van mr. N. de Roever, gemeentearchivaris, 1894-1896, 0,03 m (nr. 69). Inventaris. Commissie tot plaatsing van een gedenksteen op het graf van M.G. Snoek (onderwijzer in de wis- en natuurkunde), 1895-1896, 0,02 m (nr. 67). Inventaris.
Comité tot herdenking van de 100sten geboortedag van dr. J.P. Heye, 1908-1909, 0,10 m (nr. 174). Inventaris.
Commissie ter huldiging van A.Th. Hartkamp op zijn 70e verjaardag, 1918-1919, 0,02 m (nr. 122). Inventaris. N.B. Zie ook inv. nrs. 108-123 van archief Hartkamp, nr. 80.
Ten Kate comité, voor het plaatsen van een gedenksteen van J.J.L. ten Kate in de Nieuwe Kerk, 1919-1923, 0,15 m (nr. 96). Inventaris.
Commissie tot huldiging van de Amsterdamsche brandweer bij haar 50jarig bestaan, 1924, 0,10 m (nr. 142). Inventaris.
Commissie tot huldiging van de nagedachtenis van generaal J.B. van Heutz, 1924-1927, 0,02 m (nr. 868). Comité tot herdenking van het 12 1/2-jarig burgemeesterschap van dr. W. de Vlugt, 1933-1934, 0,20 m (nr. 604). Inventaris.
Commissie tot verlichting van de Westertoren, 1937-1938, 0,03 m (nr. 143). Inventaris.
133
Feestcomité Amsterdam ter viering van de bevrijding van de hoofdstad uit Duitschen druk, 1945, 0,05 m (nr. 860). Comité voor oorlogsmonumenten te Amsterdam, 1945-1958, 0,10 m (nr. 392). Inventaris.
Werkcomité voor het tot stand brengen van een nationaal monument op de Dam te Amsterdam, 1946 (1960), 0,50 m (nr. 396). Inventaris.
Comité Hollandsche schouwburg, 1946-1960 (1971), 0,05 m (nr. 624). Inventaris. Stichting Amsterdam-Rijnkanaal 1952, 1951-1959, 0,10 m (nr. 431). Inventaris. Comité Amsterdam ter viering van de 10e bevrijdingsdag (5 mei-comité), 1955, 0,30 m (nr. 861). Inventaris.
Comité Van jachthoorn tot kampvuur, tot organisatie van een ruiterfeest in het Amsterdamse Bos, 1958, 0,03 m (nr. 307). Inventaris.
134
2.7
Instellingen op politieke en ideële grondslag Gezelschap De zucht voor 't vorst'lijk huis, voor kerk en vaderland, is hier het schibboleth, de staele liefde-bandt, 1788-1795, 0,05 m (nr. 128). Inventaris.
Hoofdcommissie tot verloting van voortbrengselen der beeldende kunsten voor het vaderland, 1831, 0,03 m (nr. 12). Inventaris.
Vereniging volksweerbaarheid, 1903, 0,05 m (nr. 293). Inventaris.
Stichting Nederlandsch christelijk persbureau, (1929) 1930-1940, 0,20 m (nr. 189). Inventaris.
Nationale jeugdstorm vendel 5 afdeling Amsterdam; Wirtschaftsamt der NSDAP; Nederlandse volksdienst winterhulp; NSB-afdelingen, 19421944, 0,50 m* (nr. 157). Inventaris.
Afdeling Amsterdam van de Volkspartij voor vrijheid en democratie, 1945-1960, 4,60 m (nr. 427). Inventaris.
135
2.8
Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Memoriemeesters van de Oude of St. Nicolaaskerk, 1349-1578, 0,50 m (nr. 691, en inv. nrs. 904-911 van archief Begijnhof, nr. 740). Inventaris: P.H.J. van der Laan, Inventaris van het archief van de memoriemeesters van de Oude- of St. Nicolaaskerk te Amsterdam (Amsterdam 1968).
Begijnhof, 1389-1955, 15 m (nr. 740). Inventaris.
Kapel van de H. Stede, 1361-1578 (inv. nrs. 1201-1225 van archief Begijnhof, nr. 740, en inv. nrs. 548-550 van archief Burgerweeshuis, nr. 367). Convent van de Oude nonnen, (1330) 1389-1578 (inv. nrs. 514-767 van archief Gasthuizen, nr. 342). Kartuizerklooster, (1352) 1392-1579 (inv. nrs. 111 en 566-614 van archief Burgerweeshuis, nr. 367). Convent van de Nieuwe nonnen, (1387) 1404-1578 (inv. nrs. 768-923 van archief Gasthuizen, nr. 342). Maria Magdalenaconvent, 1411-1579 (inv. nrs. 476-503a van archief St. Jorishof, nr. 369). St. Lucienconvent, (1405) 1414-1579 (inv. nrs. 112 en 551-565 van archief Burgerweeshuis, nr. 367). St. Paulusconvent, 1415-1579 (inv. nrs. 136-242 van archief St. Jorishof, nr. 369). Memoriemeesters van de Nieuwe of O.L. Vrouwenkerk, (1369) 14311573 (inv. nrs. 914-1095 en 1116-1200 van archief Begijnhof, nr. 740). Vicarieën in de Nieuwe kerk, 1459-ca. 1570 (inv. nrs. 1096-1115 van archief Begijnhof, nr. 740). R.K. kerk H. Franciscus van Assisië ('t Boompje), 1628-1978, 3 m (nr. 433). Inventaris.
136
R.K. kerk H. Dominicus (het Stadhuis van Hoorn, het Torentje), 16371945, 5 m (nr. 438). Inventaris.
R.K. kerk H. Franciscus Xaverius (de Krijtberg), 1638-1957, 4,25 m (nr. 442). Inventaris.
R.K. kerk H. Antonius van Padua (Mozes en Aaron), 1640-1970, 10,50 m (nr. 688). Inventaris.
R.K. kerk O.L. Vrouw onbevlekte ontvangenis (de Posthoorn), 16421960, 10 m (nr. 441). Inventaris.
R.K. kerk H. Willibrordus buiten de veste, 1661-1966, 5 m (nr. 435). Inventaris.
R.K. kerk HH. Joannes en Ursula, 1662-1950 (inv. nrs. 563-864 van archief Begijnhof, nr. 740). R.K. kerk H. Nicolaas binnen de veste (het Haantje), 1669-1959, 2,50 m (nr. 437). Inventaris.
R.K. kerk H. Anna (de Pool), 1673-1972, 4 m (nr. 434). Inventaris.
R.K. kerk H. Willibrordus binnen de veste ('t Vrededuifje of de Duif), 1682-1965, 4,50 m (nr. 436). Inventaris.
R.K. kerk H. Ignatius (de Zaaier), 16854970, 6,75 m (nr. 432). Inventaris.
R.K. kerk H. Pancratius te Sloten-Osdorp, 1700-1888, 0,06 m (nr. 554). Inventaris.
R.K. kerk H. Catharina (de Lely of Geloof, hoop en liefde), 1707-1933 (1946), 1,60 m (nr. 444, en inv. nrs. 865-903 van archief Begijnhof, nr. 740) . Inventaris.
137
R.K. kerk HH. Nicolaas en Barbara (de Liefde), 1784-1959, 2,50 m (nr. 443). Inventaris.
R.K. kerk H. Augustinus te Nieuwendam, 1792-1955, 1 m (nr. 555). R.K. kerk H. Augustinus (de Star), 19e-20e eeuw, 1,20 m (nr. 542). R.K. kerk O.L. Vrouw van Lourdes, 1917-1952, 0,15 m (nr. 445). Inventaris.
R.K. kerk HH. Petrus en Paulus (de Papegaai), 1685-ca. 1950, en de Franse kerk, 1662-1912, 5 m (nr. 774). Inventaris.
R.C. Oude-Armenkantoor, 1632-ca. 1900, 14,50 m (nr. 440). Inventaris.
St. Ceciliacollege van het H. Sacrament des altaars, ter ere van het H. Sacrament van mirakel van Amsterdam, 1672-1973, 0,50 m (nr. 767 en inv. nrs. 405-406 van archief R.K. kerk H. Antonius van Padua, nr. 688). Stichting Roothaanhuis, 1927-1967 (inv. nrs. 599-613 van archief R.K. kerk H. Ignatius, nr. 432). OUD-KATHOLIEKE KERK
Oud-Katholieke kerk Petrus en Paulus (de Ooievaar), 1727-1838, 0,05 m (nr. 242). Inventaris. NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Kerkeraad van de Hervormde gemeente te Amsterdam, 1578-ca. 1950, 43 m (nr. 376). Inventaris.
Kerkvoogdij van de Hervormde gemeente te Amsterdam, (1405) 1578ca. 1965, 166 m (nr. 378). Inventaris.
138
Diakonie van de Hervormde gemeente te Amsterdam, ca. 1625-1950, 55 m (nr. 377). Inventaris.
Kerkelijke ontvanger van de Hervormde gemeente te Amsterdam, ca. 1910-1960, 22 m (nr. 519). Restauratiecommissie van de Nieuwe Kerk der Hervormde gemeente te Amsterdam, 1948-1975, 10 m (nr. 792). Inventaris.
Hervormde gemeente Amsterdam-Sloten, 1946-1979, 7 m (nr. 793). Inventaris. N.B. Ingaande 1980 samengegaan met Hervormde gemeente Amsterdam-centrum.
Hervormde gemeente te Ransdorp, 17e-20e eeuw, 2,25 m (nr. 762). Hervormde gemeente te Durgerdam, 1644-1964, 2,75 m (nr. 508). Inventaris.
Hervormde gemeente te Holysloot, 1599-1930, 2,50 m (nr. 761). Inventaris.
Hervormde gemeente te Schellingwoude, 1818-1971, 2 m (nr. 390). Inventaris.
Hervormde gemeente te Buiksloot, 1690-1955, 4 m (nr. 361). Inventaris.
Hervormde gemeente te Nieuwendam, 1612-1969, 6 m (nr. 180). Inventaris.
Hervormde gemeente te Kudelstaart, 1611-1863, 0,80 m (nr. 380). Inventaris.
Hervormde gemeente te Zunderdorp, 1618-1960, 1,40 m (nr. 763). Hervormde gemeente te Sloten, sedert 1946 te Sloten-dorp, 1584-1961, 7 m (nr. 329). Inventaris. N.B. Ingaande 1961 samengegaan met Hervormde gemeente Amsterdam-centrum.
139
Hervormde gemeente te Sloterdijk, sedert 1948 te Amsterdam-West, 1613-1979,19 m (nr. 388). Inventaris. N.B. Ingaande 1980 samengegaan met Hervormde gemeente Amsterdam-centrum.
Classis Amsterdam van de Nederlandse Hervormde kerk, 1582-1950, 25 m (nr. 379). Inventaris.
Zendingscommissie van de Classis Amsterdam van de Nederlandse Hervormde kerk, 1912-1961, 0,80 m (nr. 379A). Inventaris.
Gezelschap onder de zinspreuk Tot nut en vermaak (bestaande uit twaalf hervormde kerkelijke personen), 1811-1836, 0,05 m (nr. 579). Gezamenlijke vriendenkringen (kiesvereniging van hervormden), 18891937, 0,50 m (nr. 510). WAALS-HERVORMDE KERK
Waalse gemeente, 1585-1955, 91,50 m (nr. 201). Inventaris: I.H. van Eeghen, Archieven der besturen gevormd door de Waalse gemeente in Amsterdam tot 1943 (Amsterdam 1951). ENGLISH REFORMED CHURCH
English Reformed church, 1607-1950, 8 m (nr. 318). Inventaris. GEREFORMEERDE KERKEN
Gereformeerde kerk te Amsterdam-centrum, 1835-ca. 1960, 40 m (nr. 743, 743A). Inventaris.
Diakonie van de Gereformeerde kerk te Amsterdam-Centrum, ca. 18601970, 1,10 m (nr. 743B, inv. nrs. 204-282). Gereformeerde kerk te Amsterdam-zuid (Parkkerk), 1886-1926, 4 m (nr.
865).
140
Gereformeerde kerken in hersteld verband te Amsterdam-centrum, zuid en west (tot 1936), 1926-1946, 15 m (nr. 850). N.B. Ontstaan in 1926 door afsplitsing van de Gereformeerde kerken, in 1946 samengegaan met de Hervormde gemeente.
Classis Amsterdam van de Gereformeerde kerk, ca. 1850-1965, 1,50 m (nr. 743B, inv. nrs. 283-343). Particuliere Synode van Noord-Holland van de Gereformeerde kerk, 1840-1977, 6 m (nr. 743B, inv. nrs. 1-203). REMONSTRANTSE BROEDERSCHAP
Remonstrantse gemeente, 1630-1927, 15 m (nr. 612). Inventaris: E. Lievense-Pelser, Inventaris van de archieven der Remonstrantse gemeente te Amsterdam 1630-1927 (Amsterdam 1979). DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP N.B. De in deze rubriek gebruikte afkorting DGN betekent: archief Doopsgezinde gemeenten in Nederland, nr. 565.
Doopsgezinde gemeenten in Nederland, 16e-20e eeuw, ca. 85 m (nr. 565). Inventaris: J.G. de Hoop Scheffer, Inventaris der archiefstukken berustende bij de Vereenigde Doopsgezinde gemeente te Amsterdam, 2 dln. (Amsterdam 1883-1884) met supplement.
Doopsgezinde gemeente der Vlamingen (bij het Lam), waarin opgenomen die der Jan-Jacobsgezinden, 1625-1673 (in afd. B van DGN). Doopsgezinde gemeente der Waterlanders (bij de Toren), 1612-1673 (in afd. B van DGN). Doopsgezinde Verenigde Vlaamse en Waterlandse gemeente (het Lam en de Toren), (1668) 1673-1801 (in afd. B van DGN). Doopsgezinde gemeente der Oude Vlamingen (bij de Kruikjes), 16191647 (in afd. B van DGN). Doopsgezinde Oude Friese gemeente (bij de Arke Noach), 1676-1751 (in afd. B van DGN). Doopsgezinde gemeente bij de Zon, 1680-1801 (in afd. B van DGN). 141
Verenigde Doopsgezinde gemeente, 1801-ca. 1960 (in afd. B van DON). Stukken betreffende doopsgezinde gemeenten buiten Amsterdam, 17e19e eeuw (in afd. C van DGN). N.B. Gemeenten te: Aalsmeer, Aardenburg, Alkmaar, Ameland, Arnhem, Beemster, Blokzijl, Bovenknijpe, Broek op Langendijk, Bunschoten, Dordrecht, Drachten, Goes, 's-Gravenhage, Groningen, Haarlem, Hazerswoude, Den Helder, Hengelo, Holwerd, Huizen, Den Ilp, Irnsum, Joure, Kampen, Knollendam, Leeuwarden, Leiden, Maastricht, Medemblik, Meppel, Middelburg, Monnickendam, Nieuwendam, Nieuwe Niedorp, Ooltgensplaat, Ouddorp, Overmeer, Purmerend, Rotterdam, De Rijp, Schiedam, Sneek, Terschelling, Texel, Tjallebird, Utrecht, Veenendaal, Visvliet, Weesp, Witmarsum, Workum, Wormerveer, Zaandam, Zierikzee, Zutphen, Altona, Oostfriesland, Palts, Pruissisch Littauen, Rijnstreek, Sleeswijk-Holstein, Zwitserland.
Friesche sociëteit in Noord-Holland, 1639-1810 (inv. nrs. A862-881 van DGN). Zuid-Hollandsche sociëteit, 1647-1699 (inv. nrs. A774-853 van DGN). Zonsche sociëteit, 1664-1797 (inv. nrs. A885-944 van DGN). Waterlandsche sociëteit in Noord-Holland, 1670-1837 (inv. nrs. A854861 van DGN). Sociëteit der Groninger Oude Vlamingen, 1748-1767 (inv. nrs. A959-963 van DON). Doopsgezinde sociëteit in Friesland, 1776-1904 (inv. nrs. A952-958 van DON). Algemene Doopsgezinde sociëteit, 1811-1962 (inv. nrs. B2552-2570 van DGN). Groninger sociëteit, 1825-1837 (inv. nrs. A964-965 van DGN). Rijper sociëteit, 1837-1869 (inv. nrs. A882-884 van DGN). Ring der Noord-Hollandsche gemeenten, 1843-1856 (inv. nrs. A945-951 van archief DGN). De Collegiantenkas, 1682-1927 (inv. nrs. 1-43 van archief Rozenhofje, nr. 506).
142
Commissie voor de buitenlandsche nooden, later Algemeene commissie voor buitenlandsche nooden der doopsgezinde gemeenten, (1655) 17051825 en 1920-1930 (inv. nrs. A1005-2306 van DGN). Liefdecassa (voor subsidie van predikantstraktementen), 1755-1910 (onderdeel van DGN). Fonds tot ondersteuning van weduwen en wezen van doopsgezinde predikanten in de provinciën Noord- en Zuid-Holland, 1794-1925 (inv. nrs. A967-985 van DGN). Algemeen emeritaatsfonds der doopsgezinde gemeenten, 1848-1946 (inv. nrs. A986-1000 van DGN). Commissie ten behoeve der Doopsgezinde gemeente te Frederikstadt aan de Eider, 1850-1851 (inv. nr. A1003 van DGN). Stichting voor bijzondere noden in de Doopsgezinde broederschap en daarbuiten, 1947-1961 (onderdeel van DGN). Nederlandsche afdeeling van het zendeling-genootschap der Baptisten in Engeland, 1820-1848, 0,30 m (nr. 385). Inventaris.
Vereeniging van doopsgezinden ter bevordering der evangelieverspreiding in de Nederlandsche overzeesche bezittingen, ook wel geheten Doopsgezinde zendingsvereniging, sinds 1950 Doopsgezinde vereniging tot evangelieverbreiding, 1849-ca. 1970, 14 m (nr. 305). Inventaris. N.B. Sinds 1957 bestaat hiernaast de Doopsgezinde zendingsraad.
Eerste Doopsgezinde vrouwenhulpvereniging, 1853-1878 (inv. nr. 307 van archief Vereeniging van Doopsgezinden, nr. 305). Tweede Doopsgezinde vrouwenhulpvereniging, 1894-1921 (inv. nr. 308 van archief Vereeniging van Doopsgezinden, nr. 305). Doopsgezinde Vrouwen-zendingsvereniging, 1915, 1918 (inv. nr. 308 van archief Vereeniging van Doopsgezinden, nr. 305). Gemeenschap voor doopsgezind broederschapswerk, vroeger Elspeetse vereniging, daarvoor Vereeniging voor gemeentedagen van doopsgezinden in Nederland, 1917-1953, 2 m (nr. 386). 143
Doopsgezinde jongerenbond, 1923-1969, 9 m (nr. 453). EVANGELISCH-LUTHERSE KERK
Evangelisch-Lutherse gemeente, 1588-1956, 62 m (nr. 213). Inventaris.
Diakonie der Evangelisch-Lutherse gemeente, 1648-1940, 26 m (nr. 381). Inventaris.
Evangelisch-Lutherse wijkvereniging, wijk I, 1912-1972 (inv. nrs. 13601383 van archief Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 213). Diakonale raad van de Evangelisch-Lutherse kerk in het koninkrijk der Nederlanden, 20 eeuw, 0,25 m (nr. 214A). Evangelisch-Lutherse synode in het koninkrijk der Nederlanden, 18191972, 67 m (nr. 214). Evangelisch-Luthers seminarium, 1817-ca. 1930, 1,40 m (nr. 327). Liefdefonds der Evangelisch-Lutherse gemeente, 1687-1954, 4,50 m (nr. 500). Inventaris.
Fonds Cadzant van de Evangelisch-Lutherse gemeente voor de SalzburgDurnbergse emigranten, 1732-ca. 1963, 5 m (nr. 501). Inventaris.
Commissie voor kerkelijke zaken in West-Indië, (1714) 1816-1820(1859), (inv. nrs. 1319-1339 van archief Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 213). Commissie voor kerkelijke zaken in Oost-Indië, (1727) 1776-1820 (1839), (inv. nrs. 1340-1359 van archief Evangelisch-Lutherse gemeente, nr. 213). Vereeniging tot bevordering der belangen van het Rijnsche zendinggenootschap te Barmen, v/h Nederlandsch hoofdcomité der Rijnsche zending, 1869-1968, 0,30 m (nr. 485). Inventaris.
144
Nederlandsch Luthersch genootschap voor in- en uitwendige zending, 19e-20e eeuw, 2 m (nr. 552). Nederlandse Lutherse jeugd bond, 20e eeuw, 15 m (nr. 636). HERSTELD EVANGELISCH-LUTHERS KERKGENOOTSCHAP
Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente, 1791-1952 (1971), 41 m (nr. 190). Inventaris: J.H. van den Hoek Ostende, Inventaris van de archieven der Hersteld Evangelisch Luthersche gemeente te Amsterdam 1791-1952 (Amsterdam 1957).
Algemene kerkelijke commissie van het Hersteld Evangelisch-Luthers kerkgenootschap in het koninkrijk der Nederlanden, 19e-20e eeuw, 9 m (nr. 326). Hulpgenootschap ter bevordering van de belangen van het Nederlandsche zendelinggenootschap, 1824-1885 (inv. nrs. 1017-1018 van archief Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente, nr. 190). Nederlandsch Luthersch zendingsgenootschap, 1887-1939 (inv. nrs. 10191024 van archief Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente, nr. 190). Amsterdamsche hulpraad voor zendingsstudie, 1915-1933 (inv. nrs. 10251029 van archief Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente, nr. 190). Zendingscommissie der Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente, 19151949 (inv. nrs. 1030-1037 van archief Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente, nr. 190). Commissie voor inwendige zending, 1918-1931 (inv. nrs. 1038-1041 van archief Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente, nr. 190). Begraafplaats Rustoord te Diemerbrug, 1795-1949, 1 m (nr. 217). Inventaris. N.B. Eigendom van de Hersteld Evangelisch-Luthersche gemeente. ANDERE CHRISTELIJKE GELOOFSGEMEENSCHAPPEN
Protestantsche vereeniging ten behoeve van roomsch-katholieke geestelijken, die om hunne evangelische overtuiging de roomsche kerk verlaten hebben, 1859-1860, 0,01 m (nr. 113). Inventaris.
145
Vereniging De vrije gemeente, 1877-1971, 10 m (nr. 771). Inventaris.
Oecumenische raad van Amsterdam, 1957-1966, 0,30 m (nr. 785). Evangelisch verband van kerken Bijlmermeer, 1968-1976, 0,50 m (nr. 776). Inventaris. ISRAËLITISCHE KERKGENOOTSCHAPPEN
Portugees-Israëlietische gemeente te Amsterdam, 1614-1939, 84 m (nr. 334). Inventaris: W.Chr. Pieterse, Inventaris van de archieven der Portugees-Israëlietische gemeente te Amsterdam, 1614-1870 (Amsterdam 1964).
Temine darech (voor wetsbeoefening en ziekenzorg), 1672 (inv. nr. 1214 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Asuta habraya en Ugbul almana (voor steun aan zieke leraren en later pensioen voor hun weduwen), 1747-1852 (inv. nr. 1215-1217 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Sjomerim-la-boker (voor wetsbeoefening), 1859 (inv. nr. 1218-1219 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Portugees-Israëlietische gemeente te Brazilië, 1648-1654 (inv. nr. 1304 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Portugees-Israëlietische gemeente te Naarden, 1723-1886 (inv. nr. 13051306 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Genootschap Talmide sadic te 's-Gravenhage, 1787-1793 (inv. nr. 1307 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Consulerende commissie tot de zaken van de eredienst van het Hollands Portugees-Israëlietische kerkgenootschap, 1809-1810 (inv. nr. 1308 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Commissie van toezicht over de kerkelijke besnijdenissen voor het Nederlands Portugees-Israëlietische synagogaal ressort te Amsterdam, 18211846 (inv. nr. 1309 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). 146
Nederlands-Israëlietische hoofdsynagoge te Zwolle, 1828-1866 (inv. nrs. 1310-1312 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Pekidim en Amarchalim van de Portugees-Israëlietische gemeenten in het Heilige land, gevestigd te Amsterdam, 1859-1907 (inv. nr. 1321 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Hoogduits-joodse gemeente te Amsterdam, 1640-1815, 1,60 m (nr. 412). Inventaris. N.B. Zie voor vervolg archief Nederlands-Israëlietische hoofdsynagoge, nr. 714.
Hoogduits-joodse gemeente Adat Jesjoeroen, 1804-1808 (inv. nr. 33 van archief Hoogduits-joodse gemeente, nr. 412). Nederlands-Israëlietische hoofdsynagoge, 1815-1940, en Permanente commissie tot de algemene zaken van het Nederlands-Israëlietisch kerkgenootschap, 1870-1940, 54 m* (nr. 714 en inv. nrs. 1313-1319 van archief Portugees-Israëlietische gemeente, nr. 334). Inventaris.
Begraafboeken van de begraafplaatsen Muiderberg, Zeeburg en Overveen van de Hoogduits-joodse gemeente te Amsterdam, 1669-1811, 0,50 m (nr. 5003; inv. nrs. 1388-1398 van de serie doop-, trouw- en begraafregisters). Plaatsingslijst.
Besnijdenisregisters van de Portugees-Israëlietische gemeente, 1682-1828, van de Hoogduits-joodse gemeente, 1683-1826, 1 m (nr. 5003; inv. nrs. 1281-1387 van de serie doop-, trouw- en begraafregisters). Nadere toegang: index. ANDERE INSTELLINGEN VAN GODSDIENSTIG LEVEN
Vereniging de Nieuwe gedachte, afdeling Amsterdam, 1922-1935, 0,10 m (nr. 240). Inventaris.
147
2.9
Huizen en heerlijkheden Huis Marquette (met geslachten De Hertaing, Rendorp en Gevers), huis Assumburg (met geslachten Van Bronckhorst en Deutz) en familie Van Limburg Stirum, 14e-20e eeuw, 13 m (nr. 231). Inventaris. N.B. Van het familiearchief Van Limburg Stirum bevinden zich hier alleen inv. nrs. 12851288, 1311-1316 en 1355, de overige berusten in het Algemeen Rijksarchief.
148
2.10 Families Alberdingk Thijm, Van den Biesen, Kock, a Roy, Walter, Le Gras, Moulinneuf, 17e-20e eeuw, 1 m (nr. 520). Inventaris. N.B. Inv. nrs. 87-118 (betreffende Kock) alleen op microfilm nr. 4167.
Allebé, 1823-1942, 0,30 m (nr. 423). Inventaris.
Backer (met (Le) Gillon, Van der Voort, Schaep, Elias, Rendorp, Alewijn), 16e-20e eeuw, 8 m (nr. 172). Ínventaris: I.H. van Eeghen, Inventaris van het familie-archief Backer (Amsterdam 1954).
Bicker (met (De) Moes, (De) Vrij, Geelvinck, Schaep, Pels, (Hudde) Dedel, Six, Van Hoorn, Bisschop Grevelink), 15e-20e eeuw, 7 m (nr. 195). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventaris van het familie-archief Bicker (Amsterdam 1956).
Blaisse, 1813-1951, 0,25 m (nr. 780). Inventaris.
Boissevain, 1864-1944, 12 m (nr. 394). Boldoot-van Vlijmen, 1836-1945 (inv. nrs. 1-64 van archief Eau de Colognefabriek Boldoot, nr. 734). Brants (met Van Bronchorst-van Mollem, Van der Heyden, Leeuw, De Neufville, Bevel), ca. 1660-1942, 39 m (nr. 88). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventaris van het familie-archief Brants (Amsterdam 1959).
Ten Broeke, Willink, Ten Broeke Willink en Van Leuvenigh Willink, ca. 1770-ca. 1850, 8 m (nr. 494). Inventaris.
Buchner, 1826-1883, 0,10 m (nr. 575). Carli di Carlo, 1727-1797, 0,10 m (nr. 256). Claasen (met Van Raan, Al, Greuter), 1743-1822, 0,15 m (nr. 114). Inventaris.
149
De Clercq, 18e-20e eeuw, 10 m (nr. 255). Inventaris. Literatuur: M.A.P. Roelofsz, Inleiding tot raadpleging van het familiearchief De Clercq (Den Haag 1936); P. van Eeghen, Familie-boek De Clercq ('s-Gravenhage 1940).
Clifford, 1738-1934, 0,15 m (nr. 236). Inventaris: I.H. van Eeghen, Familiepapieren Clifford, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1960, bijl. V.
Crone, 17e-20e eeuw, 3 m* (nr. 610). Inventaris. N.B. Zie ook archief Firma H.G.Th. Crone, nr. 609.
Dedel, 17e-20e eeuw, 2,50 m (nr. 728). Deutz, 1613-1878 (inv. nrs. 270-443 van archief Deutzenhofje, nr. 234). Dirksen, 1790-1949, 0,05 m (nr. 717). Inventaris.
Van Eeghen (oudste tak), 18e-20e eeuw, 16 m (nr. 498). Funke, 1862-1926, 0,30 m* (nr. 866). Van Hall, 18e eeuw-1975, 34 m (nr. 382). Elias, ca. 1650-1959, 2,20 m (nr. 237). Inventaris.
Francois en Marssenier, (1697) 1800-1857, 0,15 m (nr. 403). Inventaris.
Gildemeester, 1680-1916, 0,40 m (nr. 764). Goedkoop-Vis, ca. 1725-1960, 2 m (nr. 300). Inventaris. N.B. Zie ook archief Scheepstimmerwerf Het Kromhout, nr. 300A.
Graafland, Hooft Graafland, 17e-20e eeuw, 12 m (nr. 426). Inventaris.
De Graeff, 1373-1863, 8 m (nr. 76). Inventaris: W.R. Veder, Het archief der familie De Graeff, inventaris en regesten (Amsterdam 1914).
150
Greeve, 19e-20e eeuw, 0,05 m (nr. 456). De Groot Jamin, 1733-1813, 0,60 m (nr. 7). Inventaris.
Ter Haar, ca. 1800-1936, 0,80 m (nr. 451). Inventaris.
Hacke van Mijnden-Van Tienhoven, 1841-1952, 0,20 m (nr. 185). Inventaris: I.H. van Eeghen, Familie-archief Hacke van Mijnden - Van Tienhoven, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1958, 22-24.
Hartkamp (met Knoevink en Hoetjer), 1780-1908, 0,55 m (nr. 80). Inventaris.
Hasselaer (met Vogelsangh), (1558)1614-1941, 1 m (nr. 292). Inventaris.
Heshuysen, Hooft, Hooft van Woudenberg (met Visscher, Warfin, Feitama, Muilman), 17e-20e eeuw, 6 m (nr. 225, 226). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventarissen van de familie-archieven Heshuysen, Hooft, Hooft van Woudenberg (Amsterdam 1960). N.B. Archief Hooft van Woudenberg berust bij de familie, maar is op microfilm te raadplegen, film nrs. 1979 en 1980.
W. Holtrop en J.S. van Esveld Holtrop, 1794-1832, 0,15 m (nr. 309). Inventaris.
Van der Hoop, 1767-1840, 0,10 m (nr. 545). Van Hoorn, 15e-19e eeuw, 5 m (nr. 518). Ihle, 1840-1970, 0,02 m (nr. 772). Inventaris.
De Jongh, 19e-20e eeuw, 4 m (nr. 457). De Jong Schouwenburg, 1806-1938, 0,90 m (nr. 769). Inventaris.
Kam, ca. 1769-1966, 3,25 m (nr. 287). Inventaris.
Kat, ca. 1850-ca. 1960, 11,50 m (nr. 308). 151
Kellevink, 18e-20e eeuw, 0,10 m (nr. 732). Kruimel, ca. 1650-1925, 1,75 m (nr. 374). Leendertz (met Bontjes), 1781-1908, 0,05 m (nr. 1'58). Inventaris.
Van Lennep, 17e-20e eeuw, 24 m (nr. 238). Lopes Suasso en Teixeira d'Andrade, 1685-1840, 0,45 m (nr. 295). Inventaris.
Van Maarloop en Geesteranus, 1640-1728 (inv. nrs. 171-257 van archief Hofje Venetia, nr. 606). Marlof, 18e-20e eeuw, 0,40 m (nr. 686). Ter Meulen, 1737-1959, 0,75 m (nr. 215). Inventaris: I.H. van Eeghen, Familiearchief Ter Meulen, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1957, bijl. IV; J.H. van den Hoek Ostende, Aanvulling familiearchief Ter Meulen, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1963, bijl. V.
De Mey van Streefkerk, 1665-1853, 0,25 m (nr. 216). Moens (met (Van) Papenbroeck, Ornia, Van Zell, Den Otter, Stu(y)ver, Ravensberg, Van Mierop), 14e-19e eeuw, 1,80 m (nr. 192). Inventaris: I.H. van Eeghen, Inventaris van het familie-archief Moens (Amsterdam 1955).
Muller, Van Sanen, Von Diepenbrock en Von Raesfeld, 1823-1930, 0,10 m (nr. 301). Inventaris.
Ooster (met Willink), 1609-1898, 0,10 m (nr. 186). Inventaris: I.H. van Eeghen, Familiearchief Ooster, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1957, 25-28.
Ottersberg (met De Wilt en Van Almelo), 1775-1929, 0,05 m (nr. 718). Inventaris.
Van de Poll, 1748-1937, 5 m (nr. 183). Pijnappel-Menso en advocaat mr. M.J. Pijnappel, 16e-20e eeuw, 15 m (nr. 572).
152
Van Raalte, 1873-1924, 0,10 m (nr. 221). Inventaris.
De Roever, 14e-20e eeuw, 6,50 m (nr. 620). Schimmelpenninck (met Oskamp en Marcus), 1709-1885, 0,20 m (nr. 254). Inventaris: I.H. van Eeghen, Familiepapieren Schimmelpenninck, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1962, bijl. V.
Schumacher-Creyghton, 1783-1836, 0,20 m (nr. 302). Inventaris.
Sillem, bankiers- en familiezaken, 1812-1955, 10 m (nr. 675). Inventaris: I. Vellekoop, Inventaris van het archief van de familie Sillem, in: Economisch en sociaal-historisch jaarboek 33 (1970) 236-262.
De Smeth, 1778-1809, 0,05 m (nr. 303). Inventaris.
Van Someren Brand, Hordijk en De Ridder, 1835-1910, 0,03 m (nr. 313). Inventaris. Nalatenschap van Laurens Pieterszoon Spiegel en Anna Jansdochter Gaeff (en Fonds het Schap), ca. 1550-1805, 0,30 m (nr. 540). Inventaris.
Steenhoff-Verburg, 1746-1810, 0,05 m (nr. 324). Stolberg (met Verweij), 1746-1875, 0,25 m (nr. 144). Inventaris.
Sweers, ca. 1630-1777, 0,20 m (nr. 319). Inventaris.
Teixeira de Mattos, 17e-20e eeuw, 2 m (nr. 633). Den Tex en Bondt, ca. 1700-1918, 0,95 m (nr. 199, 199A). Inventaris: I.H. van Eeghen, Familiepapieren Den Tex en Bondt, in: Jaarverslag Gemeentearchief 1959, 27-31.
153
Administrateuren in Nederland van de goederen van de familie Trip in Zweden, 1629-1919 (1923), 2,50 m (nr. 533). Inventaris.
Vermande, Van Beek, 1694-1780 (onderdeel van archief Doopsgezinde gemeenten in Nederland, nr. 565). Vettewinkel, 1835-1967, 1,85 m (nr. 712). Inventaris.
De Vogel (met Aldewereld, Bosch, Verhamme, Straalman en Van Lennep) (en handelshuis Thomas de Vogel en Zonen), 1676-1804, 10 m (nr. 332). Inventaris.
Van Vollenhoven en Van der Poorten, 1730-1838, 0,25 m (nr. 205). Inventaris.
De Voogt, Van Enst en Van Dillen, 1750-1942, 0,10 m (nr. 532). Inventaris.
Waller, 17e-20e eeuw, 2 m (nr. 779). Van Wayenburg, 1755-1844, 0,20 m (nr. 124). Inventaris.
Wertheim, 19e-20e eeuw, 3,50 m* (nr. 729). Graf von Westerholt (met Bergh, Blesen, Van Bree, Charlé, Clumper, Coops, Cromhout, Felt, Van Marken, Van de Merwe, Van de Putte, Roest van Alkemade, Schaep, Van Wijckerslooth), 17e-19e eeuw, 4 m (nr. 713). Inventaris.
Westerman (met Smaale, De Flines), 18e-20e eeuw, 3,70 m (nr. 399). Inventaris: J.H. van den Hoek Ostende, Inventaris van het familie-archief Westerman (Amsterdam 1966).
Westermann, 20e eeuw, 1 m (nr. 773). Te Winkel en Lodeesen, 1832-1936, 1 m (nr. 493). Inventaris.
154
Woltman Elpers (en Zeepfabriek De Vergulde Hand onder de firma C.A. Woltman Elpers), ca. 1700-1957, 1,75 m (nr. 197). Inventaris.
Van Wijck en Kistemaker (en M. Kistemaker en Zoon, commissionairs in granen), 1788-1882, 1,15 m (nr. 656). Inventaris.
155
2.11 Personen Christoffel van Brants, 1705-1732 (inv. nrs. 183-193 van archief Van Brants-Rushofje, nr. 404). J.A. Brentano, 1753-1821 (inv. nrs. 243-262 van archief Stichting Brentano's steun des ouderdoms, nr. 439). Willem Otto Brooks, 1796-1797, 0,02 m (nr. 230). Johan Buning, kunstschilder (1893-1963), 20e eeuw, 0,25 m (nr. 690). L.H. Eberson, architect, lid van de jury voor de beursprijsvraag, met stukken betreffende de bouw van de koopmansbeurs, 1879-1908, 0,06 m (nr. 250). Inventaris.
Pieter van Eeghen, raadslid, en Pieter en Chr.P. van Eeghen, waarin stukken betreffende de bouw van een nieuwe beurs, een nieuw entrepotdok, het Stedelijk museum, 1873-1899, en betreffende de Holland Bank, 1926-1954, 0,50 m (nr. 184). Inventaris.
Johanna Fentener van Vlissingen, 1949-1961 (inv. nrs. 41-47 van archief NV Woningmaatschappij Oud Amsterdam, nr. 492). Eduard Carl Fimmen, ca. 1900-1971, 0,02 m (nr. 541). J.P.Th. Gall als possesseur van de vicarie Corbière, 1923-1961, 0,15 m (nr. 757). Ir. W.A.E. van Geuns, met stukken betreffende de schutterij van Amsterdam en de Noord-Hollandsche tramweg maatschappij, 18711923, 0,30 m (nr. 692). Inventaris.
Mr. H.R. Goudsmit, 1904-1919, 0,12 m (nr. 220). Inventaris.
A.C. Hofman-Allema, met stukken betreffende de Stichting Centraal beheer verenigingsgebouwen, 1962-1965, 0,10 m (nr. 637).
156
P.G. Holthuysen, 1833-1870, 0,20 m (nr. 387). Inventaris.
Willem Holtwijk, 1904-1977, 1,60 m (nr. 756). A. Ingwersen, architect, lid van de Paleis-Raadhuiscommissie, met stukken betreffende die commissie, het paleis en de prijsvraag van 1936 voor het nieuwe raadhuis, 1931-1939, 0,15 m (nr. 209). Inventaris.
Jan Theunisse de Jonge, bouwmeester, 1668-1689, 0,05 m (nr. 320). Inventaris.
Meta Kehrer, hoofdinspectrice van de kinder- en zedenpolitie, met stukken betreffende Nosokomos, stichting De Halte voor gevallen vrouwen, en het Soroptimisme, 1843-1965, 2,75 m (nr. 384). Inventaris.
Prof. dr. W.J. Kooiman, gewoon hoogleraar in de faculteit der godgeleerdheid en bijzonder hoogleraar vanwege het seminarium van het Evangelisch-Luthers kerkgenootschap aan de Universiteit van Amsterdam, ca. 1950-1965, 1,30 m (nr. 522). Antonie Louis Jacques Landré, boekhouder, journalist, 1859-1898, 0,10 m (nr. 804). Inventaris.
Simon Pieter Lecun, wijnhandelaar, 1762-1811, 0,06 m (nr. 123). Inventaris.
S. Levenbach-Asser, met huishoudkasboekjes, 1907-1930, 0,10 m (nr. 704). Inventaris.
Louisette (Louisa Augusta van Geijtenbeek), revue-artiste, ca. 19001962, 1,40 m (nr. 389). Inventaris.
Jean Malherbe, violist, en zijn vrouw Christina van Steensel, 1763-1800, 0,15 m (nr. 296).
157
Johannes Philippus Mannetter, achtereenvolgens kassier van notaris mr. Adriaan Joséphe, cipier der civiele gijzeling in het werkhuis, later in het armenhuis, 1798-1815, 0,20 m (nr. 360). Inventaris. Mr. G.J. de Martini, ca. 1825 (inv. nrs. 263-266 van archief Stichting Brentano's steun des ouderdoms, nr. 439). Mr. P.H. Martini Buys, curator der Stads armenscholen, 1804-1810, lid der Plaatselijke schoolcommissie, 1803-1811, en rechter in de rechtbank van eerste aanleg, 1817-1820, 0,20 m (nr. 187). Inventaris. Johanna ter Meulen, 1894-1937 (inv. nrs. 29-40 van archief NV Woningmaatschappij Oud Amsterdam, nr. 492). Jan de Meyer, architect, 1898-1950, 6 m (nr. 203). Inventaris.
W. Molin, kunstschilder en mozaïekwerker, ca. 1915-1959, 0,50 m (nr. 787). Mr. A.J. Moll Schnitzler, secretaris van de Kamer van Koophandel, met stukken betreffende het Nationaal zeemansfonds, Vereniging het Buitenland, en de Nederlandse Alpenvereniging, 1898-1956, 0,10 m (nr. 407). Inventaris.
Marie Muysken, ca. 1888-1900 (inv. nr. 17 van archief NV Mij. voor volkskeukens, nr. 168). L. van Oven en V. van Oven-Kalker, 1879-1880,1933-1942, 0,05 m (nr. 241). Inventaris.
C. F. Overhoff en W. Dekker als administrateuren van de nalatenschap van M. van Geuns Jacobszoon, (1872) 1877-1892, 0,05 m (nr. 768). Prof. mr. A. Pitlo, met stukken betreffende de Vereniging Dante Alighieri, afdeling Amsterdam, 1953-1957, 0,10 m (nr. 707). Inventaris.
158
L.F. Pont, vice-voorzitter van de Evangelisch-Lutherse synode, le helft 20e eeuw, 2 m (nr. 869). Prof. dr. J.W. Pont, predikant bij de Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Rijksuniversiteit in Utrecht, 1895-1939, 1,50 m (nr. 870). Jan Abraham van Rijn van Alkemade, 1960-1968, 0,15 m (nr. 517). Inventaris.
W.F.O. Schaalje, ingenieur bij de Gemeente waterleidingen, met stukken betreffende de watervoorziening van de stad, 1903-1915, 0,50 m (nr. 277). Inventaris.
Cornelis Schrijver, luitenant-admiraal bij de Admiraliteit van Amsterdam, 1724-1750, 0,03 m (nr. 314). Inventaris.
Louis Splitgerber, met stukken betreffende de Koninklijke Academie van beeldende kunsten en de Commissie voor de tentoonstelling van kunstwerken van levende meesters, 1858-1878, 0,02 m (nr. 725). Inventaris.
Mr. dr. Benno J. Stokvis, advocaat en procureur, ca. 1925-1975, 32 m (nr. 736). Inventaris.
Jhr. H. Teding van Berkhout, met stukken betreffende een onderzoek naar het tekenen door kinderen, 1909-1915, 1,25 m (nr. 698).
159
3
VERZAMELINGEN Handschriftenverzameling, 1303-20e eeuw, 25 m (nr. 5059). Nadere toegang: kaartsysteem.
Koopmansboeken, 17e-20e eeuw, 16 m (nr. 5060). Nadere toegang: kaartsysteem.
Grondpapieren (eigendomsbewijzen van onroerende goederen van particulieren), 17e-20e eeuw, 13 m (nr. 5011). Nadere toegang: kaartsysteem.
Genealogie-handschriften, 17e-20e eeuw, 10,50 m (nr. 5015). Nadere toegang: kaartsysteem.
Aansprekersregisters, 1671-1899, 1 m (nr. 5016). Plaatsingslijst. N.B. Hoofdzakelijk gedrukte naamlijsten van `voorname' bewoners, opgenomen per straat, samengesteld door aansprekers.
Berendina M. Bijtelaar (1898-1978), 7,50 m (nr. 777). N.B. Hoofdzakelijk betreffende hervormde kerkgebouwen, orgels en carillons.
W.J.R. Dreesmann (1885-1954), 0,80 m (nr. 375). N.B. O.a. pamfletten, brochures en veilingcatalogi.
Dr. Isabella H. van Eeghen (1913- ), 1,25 m (nr. 770). N.B. Aantekeningen betreffende de Amsterdamse boekhandel.
Mr. P. van Eeghen (1911-1968), 2 m (nr. 752). N.B. Genealogische aantekeningen over hoofdzakelijk doopsgezinde families.
Ir. J.G. Kam (1894- ), 8 m (nr. 753). N.B. O.a. aantekeningen uit het archief van de weeskamer en regesten van schepenbrieven, met indices.
Bert Nienhuis (1873-1960), 1 m (nr. 788). N.B. Genealogische aantekeningen betreffende Portugese joden.
Mr. W.F.H. Oldewelt (1895-1970), 2 m (nr. 754). N.B. Aantekeningen betreffende de onderwerpen van zijn publikaties in o.a. Amsterdamsche archiefvondsten en uitgaven van Amstelodamum.
160
C. Poel jr. (1884-1976), 3,50 m (nr. 733). Inventaris. N.B. Betreft de Nederlandsche automobielindustrie (Spijker).
Dr. Maria Simon Thomas (1901-1955), 0,60 m (nr. 781). Inventaris. N.B. Aantekeningen over de IJslandvaart, 16e-19e eeuw.
Dr. J.W. IJzerman (1851-1932), 2,50 m (nr. 742). Inventaris. N.B. Aantekeningen, kaarten en foto's over de Nederlandse scheepvaart, voornamelijk op Oost-Indië.
Microfilms en -fiches van archivalia elders berustende. N.B. Raad van Beroerten, Geheime Raad, Conseil d'état et Audience, Rekenkamer (alles 16e eeuw; Algemeen Rijksarchief Brussel). Grote Raad van Mechelen (ca. 1460-ca. 1580): processtukken (dossiers) behorende tot de beroepen uit Holland, Noordnederlandse processtukken (dossiers) behorende tot het fonds Eerste Aanleg, geëxtendeerde sententiën en dictumregisters (Algemeen Rijksarchief Brussel). Sonttolregisters, 1497-1659 (Riksarkivet Kopenhagen). Instellingen in Nieuw Nederland, 17e eeuw, en publikaties hierover (New York State Library, Albany N.Y.; New York Public Library, New York; City Clerks Office, New York; Queens College, Kingston; Scheepvaart Museum, Amsterdam). Berichten van de consuls der Verenigde Staten van Amerika in Amsterdam, 1790-1906 (National Archives, Washington D.C.). Stukken betreffende de West-Indische Compagnie (Historical Society of Pennsylvania, Philadelphia; New York Public Library, New York). Hervormde gemeenten te Assendelft (aldaar) en Zaandam (aldaar). Doopsgezinde gemeenten te Amsterdam (Universiteitsbibliotheek Amsterdam), Koog aan de Zaan-Zaandijk (aldaar), Westzaan (aldaar), Zaandam (aldaar). Danzig Mennonite church records, 1667-1838 (Bethel College, Port Newton, Kansas). Evangelisch-Lutherse gemeente te Enkhuizen (aldaar). Portugees-Israëlietische gemeente te Hamburg (Staatsarchiv, Hamburg). Hoogduits-joodse gemeente te Amsterdam (Hebrew University, Jerusalem). Nadere toegang: kaartsysteem.
Xerokopieën van archivalia betreffende Nieuw-Nederland berustende in de New York State Library, Albany N.Y., en de New York Public Library, New York. N.B. New Amsterdam: Court Minutes, 1653-1674, Orphanmasters, 1655-1664, Burgomasters and schepens, 1647-1674, Indentures of apprenticeship, 1694-1707, notariële akten, 1661-1664. Albany: Deeds, 1654-1687, Justice of Peace, 1665-1685, Commissioners and magistrates, 1676-1680, Court Minutes, 1652-1684, notariële akten, 1668-1695. New Netherland: Provincial Secretary, 1642-1660, Council Minutes, 1638-1665, Correspondence, 1646-1664, Accounts, 1654-1664, Ordinances and writs of appeal, 1647-1663, Fort Orange Records, 1656-1660, Delaware Papers, 1646-1680, Governor Colve, 1674, G.G. Patents, 1630-1651, Deeds, 1652-1664. Rensselaerswijck: notariële akten, 1660-1664. Wiltwijck (Kingston): Records, 1664-1684, Court Minutes, 1661-1684. New Harlem: Court Minutes,
161
1662-1702. Newton (Long Island): Records, 1656-1688. New York: Freemen, 1683-1775. Bronnenuitgave: E.B. O'Callaghan, Laws and Ordinances of New Netherland 1638-1674 (Albany 1868; in xerokopie). Nadere toegang: E.B. O'Callaghan, Calendar of historical manuscripts in the office of the Secretary of State Albany N.Y. (Albany 1865; in xerokopie); Index to the Public Records of the County of Albany, State of New York, 1630-1894 (Albany 1902; in xerokopie).
162
B BIBLIOTHEEK EN DOKUMENTATIEAFDELING Historisch overzicht Van de Amsterdamse archiefstukken is nauwkeurig bekend waar ze zich op verschillende tijdstippen bevonden: in het oude stadhuis op de Dam en later op het Prinsenhof. Over de gedrukte boeken is weinig bekend, maar ze zijn er zeker geweest en voor een deel nog terug te vinden in de bibliotheekcollecties: de stadsbeschrijvingen, handvesten, wetboeken, ceremonieboeken, herenboekjes en andere, ten gebruike van de klerken en secretarissen in de uitoefening van hun functie. Een echte bibliotheek vormde deze kleine collectie toen nog niet. Amsterdam bezat immers een Stadsbibliotheek. Deze was oorspronkelijk gehuisvest in de Nieuwe Kerk. De eerste bibliothecaris werd waarschijnlijk kort na 1580 benoemd en de eerste gedrukte catalogus verscheen in 1612. Toen ruim twintig jaar later de bibliotheek werd overgeplaatst naar het Athenaeum Illustre was de rector, of een hoogleraar, tevens de bibliothecaris, met als eerste G. Vossius. Literatuur over theologische, historische, juridische, medische, filosofische en andere onderwerpen, benevens literatuur over de koopstad Amsterdam waren in de collectie opgenomen en belangstellenden konden deze raadplegen. Toen het Athenaeum Illustre in 1877 overging in de Universiteit van Amsterdam werd de Stadsbibliotheek de basis voor de collecties van de nieuwe Universiteitsbibliotheek. Van een werkelijke archiefbibliotheek in het stadhuis is sprake als de eerste gemeentearchivaris wordt benoemd, dr. P. Scheltema (1812-1885). Hij is tegelijkertijd bibliothecaris van de archiefbibliotheek. In het oudste jaarverslag van 1852 wordt voor het eerst over de collectie boeken bij het archief als zodanig gesproken. Deze collectie bestaat dan uit drie gedeelten: literatuur over Amsterdam, een kleine historische handbibliotheek en een juridisch-administratieve afdeling. Scheltema onderstreept in dit verslag het belang van de archiefbibliotheek: `Gelijk aan elk wel ingerigt archief behoort verbonden te zijn eene boekerij, bevattende zulke gedrukte werken, welke speciaal op dat archief betrekking hebben of bij nasporingen daarin van dienst kunnen zijn, zoo bevindt zich ook hier een dergelijke niet groote, maar zeer bruikbare boekverzameling'. In de `Inventaris van het Amsterdamsche archief' door Scheltema opgesteld geeft hij in het derde deel (1874) een verantwoording van hetgeen op dat moment aan gedrukte boeken aanwezig is. Scheltema's opvolger mr. N. de Roever (1850-1893), die niet meer als eerste taak had de her en der verspreide Amsterdamse archieven bijeen te brengen, was een veel groter verzamelaar. Maar niet alleen van
163
boeken: De Roever zag als een der eersten de waarde van het `klein materiaal': pamfletten, strooibiljetten, vaak uit de beginperiode van het opkomende socialisme en de arbeidersbeweging, circulaires van allerlei verenigingen, reclamemateriaal en veelsoortig ander drukwerk; `... hij gaf het beteekend aanzien aan de archiefbibliotheek, de verzameling van tijdsgeschriften en boeken over alles wat de beschrijving geldt van Amsterdam, de stad en haar bevolking, tot op den dag gevolgd. In dit opzicht achtte hij niets zonder belang zoowel boekdeel als het geschreven of gedrukte blaadje van den dag...' schrijft zijn schoonzoon en tevens opvolger mr. R. Veder over hem. Dit `onofficiële' maar vaak zeer karakteristieke materiaal wordt tot op de dag van vandaag verzameld. Veder schat dat de collectie in De Roevers tijd vertienvoudigd werd. Om al dat materiaal toegankelijk te maken, maakte De Roever een indeling in rubrieken, waarvan de hoofdindeling in zekere mate nog geldt voor de verschillende rubrieken van de Amsterdam-bibliotheek. Toen het gemeentearchief in 1892 het stadhuis verliet en zich uiteindelijk in 1914 vestigde in het voormalige raadhuis van de gemeente NieuwerAmstel aan de Amsteldijk 67, verhuisde ook de archiefbibliotheek mee. Slechts het juridisch-administratieve gedeelte bleef achter in het stadhuis ten gebruike van de ambtenaren van de secretarieafdelingen. Deze collectie groeide uit tot wat heden de Administratieve Bibliotheek op het stadhuis is. De archiefbibliotheek ontwikkelde zich zelfstandig verder. De groei zette gestadig door, tot de crisis in de jaren dertig van deze eeuw en de daarmee gepaard gaande bezuinigingsmaatregelen een periode van zekere stilstand in de collectievorming inluidden. Vele abonnementen werden toen opgezegd en pas na de Tweede Wereldoorlog konden de series weer worden aangevuld en kon verwerving door aankopen weer op ruimere schaal plaatsvinden. Inleiding De in het historisch overzicht aangeduide scheiding tussen de Amsterdam-bibliotheek en de zogenaamde Algemene bibliotheek is tot op heden gehandhaafd, waarbij de subafdelingen Persdokumentatie en Audio-visuele dokumentatie zelfstandige onderdelen vormen van de Amsterdam-bibliotheek. Momenteel wordt als doelstelling gehanteerd: het zodanig opsporen, verwerven, ontsluiten en beschikbaar stellen van dokumentaire informatie over Amsterdam in de ruimste betekenis van het woord, dat aan de gebruiker relevante informatie kan worden verstrekt in het juiste quantum, op de juiste plaats en op het juiste tijdstip. De functie van de biblio-
164
theek is in drieërlei opzicht aan te duiden: a. zelfstandig; b. gecombineerd met archiefonderzoek (ondersteuningsfunctie); c. interbibliothecair. Ontsluiting De ontsluiting van de collecties, de opbouw van het catalogusapparaat en de veranderingen in het plaatsingssysteem dateren van 1957 toen, door het zich sterk uitbreidende bezit, duidelijk werd dat het verouderde catalogusapparaat – voor het merendeel ontbrak een systematisch ingangsysteem – in de praktijk onvoldoende functioneerde. De ontsluiting van de beide bibliotheken werd toen krachtig ter hand genomen. Classificatieschema's werden ontworpen vanuit een eigen opzet, waarbij de Amsterdam-bibliotheek werd onderverdeeld in 32 hoofdrubrieken, volgens alle facetten van stedelijk leven. Ook voor de Algemene bibliotheek werd een eigen classificatieschema ontworpen, onderverdeeld in XXIII Romeins aangeduide rubrieken. Het totale bezit werd tevens ondergebracht in een alfabetische hoofdwoordencatalogus. Voor een overzicht en uitwerking van het catalogusapparaat zie `Catalogusapparaat' . Acquisitie Een actief verwervingsbeleid zowel in het verleden als tegenwoordig heeft er toe bijgedragen dat vooral de Amsterdam-bibliotheek onbetwist de meest veelzijdige en volledige informatie kan bieden over de hoofdstad in al zijn facetten bij historisch-wetenschappelijk onderzoek. De Amsterdam-bibliotheek bevat vele oude en zeldzame gedrukte werken vanaf de zestiende eeuw, waaronder een Stedenatlas van Blaeu. Aankopen op veilingen, bij antiquariaten, de boekhandel en particulieren vormen een belangrijk onderdeel van het acquisitiebeleid. Met name voor de Amsterdam-bibliotheek wordt veel aandacht gegeven aan verwerving van dikwijls moeilijk verkrijgbaar eigentijds materiaal, dat door vele en bont geschakeerde groepen of individuen in de Amsterdamse samenleving werd en wordt geproduceerd. Vooral de informatiestroom en literatuurexplosie van de zestiger en zeventiger jaren van deze eeuw heeft in kwantitatieve zin voor de collecties van de Amsterdam-bibliotheek grote gevolgen gehad. Ook belangrijke documentaire collecties van particuliere verzamelaars werden en worden aangekocht of ten geschenke ontvangen, zoals: Collectie Splitgerber – luxe exemplaren van 17e- en 18e-eeuwse stadsbeschrijvingen, Collectie Hartkamp – persberichten over Amsterdam 1840-1912,
1M
Collectie Scheltema – verzameling `Amsterdam en de Eerste Wereldoorlog', Collectie Junckert – topografie van Amsterdam, Collectie De Ridder – Burgerweeshuis van Amsterdam, Collectie Henrichs – verzameling in zake Noordzeekanaal en Merwedekanaal, Collectie De Groot – dokumentatie IJtunnelplannen. Voor de Algemene bibliotheek ligt het accent bij de verwerving van literatuur voornamelijk op het gebied van Nederlandse geschiedenis, vakliteratuur in zake archivistiek, kunstgeschiedenis en historische hulpwetenschappen als genealogie en heraldiek, numismatiek en chronologie. Hier geldt als criterium dat de aan te schaffen literatuur in een breed geschakeerd kader van onderwerpen een goede en verantwoorde aanvulling moet bieden bij .archiefonderzoek over merendeels Amsterdamse onderwerpen. Veel buitenlandse literatuur is aanwezig, waarbij het accent dikwijls ligt op de daarin voorkomende en vermelde bronnen en de resultaten van onderzoek in archieven en wetenschappelijke instellingen in het buitenland. Hierbij is kenmerkend literatuur op het gebied van handelseconomische betrekkingen van Nederland met het buitenland in de periode van de nieuwe geschiedenis, hetgeen men moet zien tegen de achtergrond van de wereldwijde betekenis die Amsterdam, vooral ten tijde van de Republiek, had op politiek, financieel en economisch gebied. De vakbibliotheek betreffende archivistiek en archiefwetenschap vormt eveneens een belangrijk onderdeel, waarin ook een grote collectie binnen- en buitenlandse archiefinventarissen is te vinden. De huidige omvang van beide bibliotheken bedraagt momenteel een 110.000 banden in een totaal van 3000 strekkende meter. Een specifiek kenmerk van een archiefbibliotheek is de bewaarfunctie, hetgeen meebrengt dat geen oude bestanden worden opgeruimd. Algemene inlichtingen Uitlening. Door de functies die de collecties hebben als ondersteuning bij het archiefonderzoek is de archiefbibliotheek bij uitstek een presentiebibliotheek, hetgeen inhoudt dat al het materiaal in principe aanwezig is en in de studiezaal geraadpleegd kan worden. Bij uitlening (voornamelijk interbibliothecair) worden dezelfde voorwaarden aangehouden als die welke gelden voor de uitleen van archiefstukken. Wel wordt regelmatig aan instellingen, musea e.d. bibliotheekmateriaal uitgeleend ten behoeve van tentoonstellingen. Studiezaal. Naast naslagwerken, repertoria, bibliografieën, woordenboeken e.d. is door de bibliotheek in de algemene studiezaal ter directe
166
raadpleging geplaatst een selectie van nog verschijnende en veelvuldig geraadpleegde periodieken. Hier bevindt zich ook een complete serie jaarboeken en maandbladen van het Genootschap Amstelodamum. Aanwinsten. De nieuwste aanwinsten van de bibliotheek staan voor een ieder ter inzage in de bibliotheekkamer en mogen in overleg meegenomen worden naar de studiezaal. Literatuurlijsten. Regelmatig worden door de bibliotheek literatuuroverzichten samengesteld van recent verschenen publikaties over de hoofdstad. Deze overzichten worden gepubliceerd in het tijdschrift `Ons
Amsterdam'. Persdokumentatie De persdokumentatie over Amsterdam omvat een uitgebreide verzameling persberichten over de hoofdstad van 1840 tot heden. Deze veel geraadpleegde collectie systematisch geordende persberichten uit vele landelijke, regionale en lokale Nederlandse dag-, week- en maandbladen geeft een veelzijdig beeld van het leven in de hoofdstad. Het ontstaan van de verzameling begon met de verwerving door de gemeente van de collectie kranteberichten over Amsterdam uit de verzameling van A.Th. Hartkamp ter plaatsing in de archiefbibliotheek. Deze verzameling omvatte de periode 1840-1912. In 1915 begint de bibliotheek van het gemeentearchief met een voortzetting van deze verzameling door instelling van wat tot op heden is gebleven de `Persdokumentatie van Amsterdam'. Een wekelijkse aanwas van een 1500 berichten over de hoofdstad zorgt voor een gestage groei van de collectie die momenteel 1300 portefeuilles omvat, waarin een totaal van 300.000 bladen. Het actuele karakter van persberichten geeft vaak aan de gebruiker die informatie die vergeefs in archief- of bibliotheekmateriaal gezocht wordt. De ontwikkeling van de hoofdstad is te volgen op gebieden als volkshuisvesting, gezondheidszorg, haven en scheepvaart, overheidsbeleid, enz. Ook vele politieke gebeurtenissen en stromingen, onlusten en dergelijke komen aan de orde. De praktijk leert dat deze collectie bij historisch onderzoek een waardevolle aanvulling en dikwijls een onontbeerlijke bron van inlichtingen biedt. Toegankelijkheid. De persberichten worden over een periode van vijf jaar met betrekking tot een bepaald onderwerp chronologisch bijeengebracht en uiteindelijk, opgeplakt op bladen, in portefeuilles bij elkaar gehouden. Zo is bijvoorbeeld de ontwikkeling van een stadsdeel als de Bijlmermeer te vinden in de periode 1960-1965; 1965-1969; enz., met honderden chronologisch en naar subonderwerpen verwerkte berichten. Trefwoordencatalogus. Op de inhoud van de gehele collectie wordt een
trefwoordencatalogus in kaartvorm bijgehouden met verwijzing naar portefeuille en bladnummer. Verwijscatalogus. Een losbladige `verwijscatalogus', rubrieksgewijze ingedeeld, met aparte trefwoordenindex geeft verwijzingen naar bepaalde rubrieken en portefeuillenummers waarin zich het gezochte onderwerp binnen de gevraagde periode moet bevinden. De rubriekenindeling van deze verwijscatalogus loopt zoveel mogelijk parallel aan de indeling van de systematische catalogus van de Amsterdam-bibliotheek, hetgeen bij raadpleging een grotere overzichtelijkheid van de verzamelingen geeft. Personalia Amsterdam. Een afzonderlijke categorie binnen de persdokumentatie zijn de opgeplakte persberichten in alfabetische volgorde over Amsterdamse personen uit verleden en heden. Gegevens over deze personen zijn verwerkt in de 'Personaliacatalogus' die zich in de studiezaal bevindt. Amsterdamse brieven. Onder deze noemer wordt verstaan een chronologische verzameling opgeplakte persberichten bevattende `weekbrieven' van provinciale correspondenten, die voor hun lezers een weekoverzicht gaven van Amsterdamse gebeurtenissen, zaken en personen, veelal gebaseerd op datgene wat door het Amsterdamse stadsbestuur aan de orde werd gesteld. De collectie omvat de periode 1900-1950. Audio-visuele afdeling Het gebruik en de toepassing van audio-visueel materiaal (geluidsbanden, grammofoonplaten, films en video) bij historisch onderzoek is een betrekkelijk nieuw verschijnsel dat bij archiefonderzoekers en -gebruikers langzamerhand steeds meer wordt geaccepteerd. Hoewel het slechts zelden geschreven of gedrukte bronnen kan vervangen, biedt het tegenwoordig een nuttige en waardevolle aanvulling op het geschreven en gedrukte materiaal. Het gemeentearchief van Amsterdam begon in 1959 als eerste gemeentearchief in Nederland met het bijeenbrengen van geluidsbanden en grammofoonplaten, waarop voor Amsterdam belangrijke gebeurtenissen en personen te beluisteren waren. Sedertdien is deze zich gestaag uitbreidende verzameling bekend geworden onder de benaming `Fonetische Dokumentatie van Amsterdam'. Naast het bijeenbrengen van geluidsmateriaal legt de audio-visuele afdeling zich toe op verwerving van voor de geschiedenis van Amsterdam belangrijke films, videoprogramma's en diaseries. Het aanwezige audio-visuele materiaal is te raadplegen door middel van een trefwoordencatalogus. Deze is onderverdeeld in `personen' en `zaken'. De fiches vermelden: a. bijzonderheden betreffende de opname;
168
b. datum van opname; c. nummer van band, plaat, film, video. Voor het merendeel zijn de onderwerpen op geluidsband eveneens opgenomen in de systematische catalogus van de Amsterdam-bibliotheek. Catalogusapparaat Zoals bij `Ontsluiting' reeds is opgemerkt, dateert het huidige catalogussysteem van 1957. Toen zijn voor beide bibliotheken classificatieschema's ontworpen waaruit voor elk van beide een rubrieken- of systematische catalogus is samengesteld. De titelbeschrijvingen worden gemaakt volgens de `Regels voor de titelbeschrijving van boeken en periodieken' vastgesteld door de Federatie van Organisaties op het gebied van het Bibliotheek-, Informatie- en Dokumentatiewezen (FOBID), met toepassing van enkele huisregels. Het resultaat van de titelbeschrijving wordt uitgetypt op systeemkaarten van A6 formaat, welke voor de Amsterdam-bibliotheek in de rechterbovenhoek de opdruk `Amsterdam' dragen. Invoeging in de hoofdwoordencatalogus gebeurt volgens de `Regels voor het alfabetisch rangschikken'. Er is géén gedrukte catalogus. De in de catalogus gevonden literatuur kan door de gebruiker worden opgevraagd door middel van aanvraagformulieren met vermelding van signatuur. Voor een goed gebruik van de systematische catalogi zijn losbladige rubriekenoverzichten samengesteld. De indeling hiervan loopt parallel aan de rubriekenindeling van de systematische catalogi in kaartvorm. Een trefwoordenindex achterin elk losbladig rubriekenoverzicht vergemakkelijkt het opzoeken van een onderwerp. In gebruik zijn de volgende vijf catalogi: 1 Alfabetische hoofdwoordencatalogus In deze catalogus, geplaatst in de studiezaal, is het totale boekenbezit opgenomen op auteursnaam of titel. Voor het zoeken en opvragen van een boek waarvan auteur of titel bij de gebruiker bekend is, raadplege men rechtstreeks deze alfabetisch geordende catalogus. 2 Systematische catalogus Algemene bibliotheek De systematische catalogus van de Algemene bibliotheek is ingedeeld in hoofdrubrieken die elk zijn onderverdeeld. Elke hoofdrubriek wordt aangeduid met een Romeinse nummering. De catalogus is geplaatst in de studiezaal waar zich ook het losbladige rubriekenoverzicht met trefwoordenindex bevindt.
169
Overzicht van de hoofdrubrieken: Naslagwerken I II Periodieken III Wereldgeschiedenis IV Geschiedenis van Europa ✓ Nederlanders in het buitenland. Koloniale geschiedenis VI Geschiedenis buiten Europa VII Vaderlandse geschiedenis VIII Personalia. Genealogie. Heraldiek Geografie. Topografie IX X Staatsinstellingen. Bestuur. Wetgeving. Politiek XI Rechtsgeschiedenis. Rechtsinstellingen. Politie XII Landsverdediging. Militaire macht. Leger en vloot XIII Landbouw. Tuinbouw. Jacht. Visserij XIV Verkeersorganisatie. Vervoer XV Handel en nijverheid. Economie XVI Godsdienst en kerk XVII Sociale zorg XVIII Opvoeding. Onderwijs XIX Geneeskunde. Hygiëne XX Wetenschap XXI Kunst. Kultuur XXII Ethnografie. Maatschappelijk leven. Folklore XXIII Sport en spel. Ontspanning. Amusement
3 Systematische catalogus Amsterdam-bibliotheek In de systematische catalogus van de Amsterdam-bibliotheek, geplaatst in de bibliotheekkamer, vindt men per hoofdrubriek een vergaande uitsplitsing naar onderwerpen. Er zijn 32 hoofdrubrieken met elk een eigen lettercode. Van elke hoofdrubriek is een losbladig rubriekenoverzicht aanwezig met achterin een trefwoordenindex. Voor een juist gebruik van deze catalogus dient men eerst na te gaan in welke hoofdrubriek literatuur over het gevraagde onderwerp aanwezig kan zijn, waarna de trefwoordenindex van de desbetreffende rubriek verwijst naar de juiste onderverdeling zoals deze in de kaartcatalogus voorkomt. Overzicht van de hoofdrubrieken: A Algemene geschiedenis van Amsterdam AA Topografie van Amsterdam Tijdsgeschriften (politiek geaard materiaal uit de tijd zelf, pamfletten, vlugschriften, B brochures e.d.) BB Literatuur tijdsgeschriften C Congressen Tentoonstellingen algemeen D Tentoonstellingen beeldende kunst DA Tentoonstellingen kunsthandels/galeries DB
170
Oranjehuis E F Personalia Amsterdam Genealogie en heraldiek G H Bestuur Politie en justitie J Verdediging K Landbouw. Veeteelt. Visserij L Verkeer M Handel en nijverheid. Economie N Kerkwezen O Sociale zorg P Onderwijs Q Geneeskunde en hygiëne R S Wetenschappen T Kunsten U Maatschappelijk leven UU Sport en spel Spectatoriale geschriften. Bellettrie ✓ Veilingcatalogi VC W Couranten WW Tijdschriften Gemeentebladen en Gemeenteverslagen X Herenboekjes. Adresboeken IJ IJIJ Almanakken
4 Trefwoordencatalogus op tijdschriftartikelen Deze catalogus geeft in de vorm van trefwoorden de inhoud weer van artikelen van in de bibliotheek aanwezige reeksen afgesloten en lopende binnen- en buitenlandse tijdschriften, waarvan de inhoud belangrijk genoeg wordt geacht voor ontsluiting door middel van dit type catalogus. Hierin wordt vanuit verschillende periodieken en uit diverse perioden literatuur over eenzelfde onderwerp bijeengebracht. De trefwoordencatalogus is onderverdeeld in: a. zaken; b. personen. Na de trefwoordbepaling wordt op de cataloguskaart een kort excerpt vermeld van de inhoud van het artikel, met vermelding van tijdschrift, jaargang en pagina(s). Synoniemen en verwijzingen vergemakkelijken het vinden van een onderwerp. Literatuur over bijvoorbeeld het palingoproer treft men aan bij het trefwoord `palingoproer' maar tevens bij het synoniem `oproeren'. 5 Systematische catalogus op jaarboeken en maandbladen van het genootschap Amstelodamum Deze systematische catalogus, geplaatst op de studiezaal, geeft in rubriekenvorm de inhoud weer van de jaarboeken en maandbladen van het genootschap Amstelodamum. Dit genootschap, opgericht in 1900 ter wetenschappelijke bestudering van de geschiedenis van Amsterdam, geeft in 171
de artikelen in zijn jaarboeken en maandbladen dikwijls het resultaat weer van grote en kleine studies gebaseerd op literatuur- en archiefonderzoek. De gegevens in deze artikelen worden door de bibliotheek verwerkt op fiches en ingevoegd in een of meer uitsplitsingen van de 24 hoofdrubrieken. Als signatuur geldt de aanduiding van jaarboek of maandblad, jaargang en pagina(s). Bij de catalogus is een losbladig rubriekenoverzicht aanwezig. Bijlage 1 Een selectie van de aanwezige dag- en weekbladen N.B. De aanduiding ° wil zeggen niet compleet aanwezig Advertentiën, aankondigingen en verschillende berigten van Amsterdam /Amsterdamsch advertentieblad (tevens in het Frans), 1811-1813.
Algemeen Handelsblad; sinds 1831: Nieuwe Amsterdamsche courant; Algemeen Handelsblad; sinds 1970: Handelsblad N.R.C; sinds 1972: N.R.C. Handelsblad, 1828- . Amstelbode; dagblad voor het katholieke volk, 1910-1940. Amsterdammer, De; weekblad voor Nederland; sinds 1925: De Groene Amsterdammer, 1886-1950. Amsterdamsch studentenweekblad Propria Cures, sinds 1940: Propria Cures, 1890- .° Amsterdamsche Courant /Amsterdamsche Saterdaegse Courant, 1672-1882.° Folia civitatis; weekblad van de Civitas academica Amstelodamensis (van 1948-1955 hierin opgenomen Propria Cures), 1948- . Handelsbelangen; weekblad voor financiële, commerciële en documentaire gegevens; sinds 1951: Handelsbelangen; vakblad op financieel, commercieel en documentair gebied, 19481972. Nederlandsche Staats-Courant, 1814- . Nieuwe Amsterdammer, De, 1910-1920.° Noord-Amsterdammer, De, 1949- . Parool, Het; vrij onverveerd; onafhankelijk dagblad, 1945-1950, 1970- . Predikbeurtenblad voor de protestantsche gemeenten te Amsterdam, sinds 1927: Kerkbeurtenblad; sinds 1951: Hervormd Amsterdam; sinds 1971: Groot Amsterdam; sinds 1973: Present, 1879- .
172
Provinciaal blad van Noord-Holland, 1820- . Prijscourant der effecten; sinds 1843: Amsterdamsch effectenblad, 1796-1919.° Scheepvaart; dagblad gewijd aan de belangen der Nederlandsche havens; sinds 1945: Dagblad scheepvaart, 1895- . Sursum Corda; officieel parochieblad voor het dekenaat Amsterdam en Ouderkerk, 19451965. Tijd, De; godsdienstig staatkundig dagblad, 1845-1971.
Bijlage 2 Een selectie van de aanwezige tijdschriften N. B. De aanduiding ° wil zeggen niet compleet aanwezig
Algemene bibliotheek Algemeen Boekzaal van Europa, De, 1692-1863.° Nederlands Archievenblad; orgaan van de Vereniging van Archivarissen in Nederland, 1892- . Notenkraker, De; politiek satiriek weekblad, 1907-1935.° Tijdschrift van het Aardrijkskundig genootschap; sinds 1884: Tijdschrift van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig genootschap (waarin van 1958 af opgenomen: Kartografie); sinds 1967: Geografisch tijdschrift, 1876- .
Familietijdschriften Buiten; geïllustreerd weekblad, 1907-1936. Eigen haard; wekelijks tijdschrift voor het gezin, 1875-1921.° Geïllustreerd Zondagsblad voor Katholieken, 1898-1929. Hollandsche illustratie, 1864-1892. Katholieke illustratie, 1924-1925. Leven, Het, 1908-1939.° Panorama, 1913-1938.°
173
Spiegel, De; weekillustratie voor het christelijk gezin; sinds 1929: De christelijke illustratie, 1906-1930.
Genealogie Gens nostra; maandblad van de Nederlandsche genealogische vereniging. 1946- . Maandblad van het genealogisch-heraldiek genootschap `De Nederlandsche Leeuw'; sinds 1933: De Nederlandsche Leeuw; maandblad van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor geslacht- en wapenkunde, 1883- . Navorscher, De; een middel tot gedachtenwisseling en letterkundig verkeer tusschen allen die iets weten, iets te vragen hebben of iets kunnen oplossen; sinds 1950: De Navorser – Nederlands archief voor genealogie en heraldiek, 1851-1960.
Geschiedenis a Nederland Acta historiae neerlandica, 1966- . Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde. Sinds 1946: Bijdragen voor de geschiedenis der Nederlanden; sinds 1969: Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, 1836- . Historia; maandschrift voor geschiedenis, 1935-1950. Holland; regionaal-historisch tijdschrift, 1969- . Hollandsche Mercurius; behelsende het gedenckweerdigste in christenrijck; sinds 1690: Europische Mercurius. Vele titelwisselingen, sinds 1807 verschenen als: Amsterdamsche Mercurius, 1650-1815.° Mededelingenblad; orgaan van de Nederlandse vereniging tot beoefening van de sociale geschiedenis; sinds 1975: Tijdschrift voor sociale geschiedenis, 1971- . Nederlandsche jaerboeken; inhoudende een verhael van de merkwaerdigste geschiedenissen, die voorgevallen zijn binnen den omtrek der Vereenigde provintien; sinds 1766: Nieuwe Nederlandsche jaerboeken, 1747-1798. Spiegel historiael; maandblad voor geschiedenis en archeologie, 1966- . Studia Rosenthaliana; tijdschrift voor Joodse wetenschap en geschiedenis in Nederland, 1967- .
174
Tijdschrift voor geschiedenis, land- en volkenkunde; sinds 1920: Tijdschrift voor geschiedenis, 1898- . Tijdschrift voor rechtsgeschiedenis, 1918- .
b Buitenland Annales; économies, sociétés, civilisations, 1968- . Economic history review, The, 1948- . Gazette; international journal for mass communication studies, 1955- . Hansische Geschichtsblatter, 1955- . Informationen zur modernen Stadtgeschichte, 1970- . Journal of European economic history, The, 1973- . Quaerendo; a quarterly journal from the low countries devoted to manuscripts and printed books, 1971- . Revista de historia, 1950- . Revue d'histoire ecclésiastique, 1960- . Scientiarum historia; driemaandelijks tijdschrift voor de geschiedenis van de geneeskunde, wiskunde en natuurwetenschappen, 1959-1973. West-Indische gids, De; sinds 1960: De Nieuwe West-Indische gids, 1919- .
Kunst — architectuur Bouwkundig weekblad; orgaan van de Maatschappij tot bevordering der bouwkunst, 18811969. 0 Bulletin en nieuws-bulletin van de Koninklijke Nederlandse oudheidkundige bond, 1948- . Nederlandsche spectator, De; weekblad voor letteren, kunst en wetenschap, 1856-1908. Oud-Holland; nieuwe bijdragen voor de geschiedenis der Nederlandsche kunst, letterkunde, nijverheid enz., 1883- . Plan; maandblad voor ontwerp en omgeving, 1970- . Wonen-TA/BK; tijdschrift voor huisvesting en omgeving, 1973- .
175
Amsterdam bibliotheek Amstelodamum; jaarboek van het Genootschap Amstelodamum, 1902- . Amstelodamum; maandblad voor de kennis van Amsterdam; orgaan van het Genootschap Amstelodamum, 1914- . Amsterdam; heden en toekomst; maandblad met medewerking van de gemeente Amsterdam, 1939. Amsterdam; maandblad; uitgave gemeente Amsterdam, 1940-1941. Amsterdam werkt; tijdschrift voor bouwnijverheid, handel, scheepvaart en industrie; sinds 1980: Amsterdam; maandelijkse informatie over de hoofdstad en haar regio, met nieuws van de Vereniging de Amsterdamsche haven en de V.V.V. Amsterdam, 1959- . Amsterdamsch jaarboekje voor geschiedenis en letteren, 1888-1904. Amsterdamsche gids, De; uitgave van de Stadsdrukkerij Amsterdam, 1925-1933. Koppeling, De; orgaan van het Gemeente-energiebedrijf, 1945- . Lamp van Diogenes, De; bulletin van de Vereniging vrienden van Diogenes; sinds 1975: De Lamp, uitgave van de Vereniging vrienden van de Amsterdamse binnenstad, 1967- . Ons Amsterdam; maandblad van de Gemeentelijke commissie Heemkennis, 1949- . Stad Amsterdam, De; geïllustreerd weekblad, 1921-1938.° Werk in uitvoering; orgaan van de Dienst der Publieke Werken, 1950- .
176
C HISTORISCH - TOPOGRAFISCHE ATLAS Historie `Atlas' is een oude Nederlandse term voor een verzameling afbeeldingen op papier of perkament, te weten tekeningen, prenten en foto's, die betrekking hebben op een stad of streek en zijn geschiedenis. In dit geval is dat Amsterdam en zijn omgeving. In 1856 had de gemeentearchivaris dr. P. Scheltema de kaartenverzameling die zich op het stadhuis bevond, samengevoegd met een reeks aangekochte plattegronden. Hiermee was een begin gemaakt met een zelfstandige, op beeldmateriaal toegespitste afdeling binnen het archief. In 1874 werd het verzamelgebied belangrijk uitgebreid door een schenking van historieprenten en portretten en door de aankoop van de eerste foto's. Officieel werd de historisch-topografische atlas pas in 1878 opgericht. Vooral sinds de eeuwwisseling is de verzameling snel in omvang en verscheidenheid toegenomen door een actief aankoopbeleid en vele schenkingen. Van veel belang was de oprichting in 1934 van een fonds waaruit opdrachten worden verstrekt aan kunstenaars – tekenaars en grafici – ten bate van de atlas. In 1971 is een tweede fonds in het leven geroepen speciaal voor opdrachten aan fotografen. In de laatste decennia is het terrein dat de atlas bestrijkt zozeer verbreed, dat het zowel van het tegenwoordige Amsterdam als van de stad in het verleden in de ruimste zin een beeld geeft. Samenstelling van de verzameling De historisch-topografische atlas van het gemeentearchief omvat ongeveer 9500 tekeningen, 15.750 prenten, 7100 gedrukte en getekende kaarten en plattegronden, 23.000 bouwtekeningen en andere technische tekeningen, 3300 affiches, 22.000 prentbriefkaarten, 135.000 foto's en een paar bijzondere collecties negatieven. Tekeningen. De collectie tekeningen bestrijkt een periode van het midden van de 16e eeuw tot heden. Een belangrijk deel hiervan heeft eerder behoord tot particuliere Amsterdamse atlassen uit de 18e, 19e en 20e eeuw. Werken van 20e-eeuwse kunstenaars zijn veelal speciaal voor de atlas vervaardigd. Enkele tekenaars die bijzondere vermelding verdienen wegens het voorkomen van belangrijke bladen of reeksen tekeningen zijn: 16e eeuw: Anthonie van den Wijngaarde;
177
17e eeuw: Ludolf Bakhuyzen, Abraham Beerstraten, Gerrit Berckheijde, Pieter van den Berghe, Jan van Call, Lambert Doomer, Allard van Everdingen, Jan Goeree, Jan van der Heyden, Jacob Jordaens, Jan van Kessel, Gerard de Lairesse, Daniel Marot, Isaac de Moucheron, Reinier Nooms Zeeman, Roelant Roghman, Jacob van Ruisdael, Pieter Saenredam, Jacob van der Ulft, Claes Jansz Visscher, Anthonie Waterloo; 18e eeuw: Jurriaan Andriessen, Pieter Barbiers, Jan de Beijer, Jacob Cats, Simon Fokke, Hendrik Keun, Adriaan de Lelie, Paul en Pieter van Liender, Caspar Philips, Hendrik Pothoven, Cornelis Pronk, Jan Ruyter, Hermanus Petrus Schouten, Jan Spaan, Dirk Verrijk, Reinier Vinkeles; 19e eeuw: Christiaan Andriessen, Joh. Bosboom, H.G. ten Cate, Reinier Craeyvanger, W.A. van Deventer, A. Eversen, Johann Goll van Frankenstein, J.C. Greive Jr., Willem Hekking, J. Jelgerhuis, H.W. Koekkoek, E. Koster, Corn. de Kruyff, Gerrit Lamberts, J.G.L. en J.M.A. Rieke, Charles Rochussen, P.J. Schotel, Cornelis Springer, W. van Troostwijk, N. van der Waay, P.G. Westenberg; eind 19e eeuw tot ca. 1940: G.H. Breitner, Antonie Derkinderen, Pieter Dupont, E. Everbag, Ger Gerrits, Leo Gestel, Albert Hahn, G.C. Haverkamp, H.J. Haverman, Piet van der Hem, W.G. Hofker, H. IJkelenstam, Isaac Israëls, L.J. Jordaan, Max Liebermann, C.J. Maks, H.M.J. Misset, Martin Monnickendam, Toon van de Muysenberg, S.H. de Roos, Jan Sluyters, Th.E.A. Steinlen, J. Teixeira de Mattos, Bernard van Vlijmen, J.H. Wijsmuller, Willem Witsen. Prenten. De vroegste prent is de houtsnedekaart van Amsterdam door Cornelis Anthonisz uit 1544. Verder zijn van de meeste prenten die betrekking hebben op Amsterdam een of meer exemplaren aanwezig, vaak in verschillende drukken en staten. Afzonderlijke vermelding verdienen de etsen van de Amerikaan J.A.M. Whistler (1834-1903) en enkele Engelse tijdgenoten. Kaarten. De collectie bestaat uit ca. 1400 kaarten van voor 1800, ca. , 4300 kaarten uit de periode 1800-1945 en ca. 1400 kaarten van na 1945. De getekende kaarten en kaartboeken zijn veelal afkomstig uit archieven; hieronder zijn werken van Balthasar Florisz van Berckenrode, Cornelis Danckerts de Rij, Johannes Leupenius en Joost Jansz. Bouwtekeningen. De technische tekeningen, litho's en calques zijn voor een belangrijk deel afkomstig uit de archieven van Stadswerken en Gebouwen en de Dienst der Publieke Werken. Daarnaast zijn door schenkingen en aankopen tekeningen van woonhuizen, kerken en utiliteitsgebouwen aan de verzameling toegevoegd. 178
De collectie omvat tekeningen van onder meer de volgende architecten: 17e eeuw: Cornelis Danckerts, Hendrik de Keyser, J.A. Leeghwater, Ph. Vingboons; 18e eeuw: Abraham van der Hart, J.O. Husley, B.W.H. Ziesenis; 19e eeuw: G. van Arkel, A.C. Bleijs, IJ. Bijvoet, J.E. Duyvené, B. de Greef, A.N. Godefroy, J.F. Klinkhamer, A. en G.B. Salm, H. en W. Springer, T.F. Suys, A. Tepe; 20e eeuw: H.A.J. en J. Baanders, H.P. Berlage, M.F. Duintjer, Auke Komter, H.J.M. Walenkamp, I. Warnsinck. Speciale vermelding verdienen de ontwerpen voor de beursprijsvragen van 1845 en 1883, de Damprijsvraag van 1907 en de stadhuisprijsvraag van 1939. Affiches. De oudste affiches dateren van omstreeks 1880. Ongeveer 2800 van de 3300 affiches zijn pas verworven na 1970 en betreffen merendeels eigentijdse onderwerpen. Daarnaast zijn vooral ook de jaren twintig en vijftig van deze eeuw goed vertegenwoordigd. Foto's en negatieven. Het bezit van de atlas bestaat uit originele afdrukken van 19e- en 20e-eeuwse fotografen, nieuwe afdrukken van oude negatieven, reproduktieopnamen en een zeer groot aantal foto's vervaardigd door de eigen fotodienst. Daarnaast bezit de atlas omvangrijke negatievencollecties van enkele particuliere fotografen, te weten Jacob Olie, Bernard F. Eilers, J. Merkelbach, Frits Rotgans, en van diverse instellingen, o.a. de Dienst der Publieke Werken, Bouw- en Woningtoezicht en De Arbeiderspers. De oudste foto's dateren uit de periode 1855-1860 (een daguerrotype en enige amfitypen). Aan 19e-eeuws materiaal zijn, naast een groot aantal anonieme foto's, originele afdrukken aanwezig van onder meer de beroepsfotografen P. Oosterhuis, A. de Jager en Wegner & Mottu. Ook van Jacob Olie zijn diverse originele afdrukken bewaard gebleven. Het fotografisch werk van de kunstschilders en amateurfotografen G.H. Breitner en W. Witsen is vertegenwoordigd door moderne afdrukken van de oorspronkelijke negatieven (Breitners negatieven worden thans niet meer gebruikt). Behalve van de 20e-eeuwse fotografen van wie de atlas negatieven bezit, zijn ook veel oude afdrukken van particuliere fotografen en fotobureaus voorhanden, waarvan de negatieven verloren zijn gegaan. Sinds ongeveer 1970 wordt werk aangekocht van levende fotografen, veelal in de vorm van foto-opdrachten van het Amsterdams Fonds voor de Kunst.
179
Afzonderlijke collecties Op de atlas berusten enkele collecties prenten en tekeningen, aangekocht, geschonken of in bruikleen gegeven, die als zelfstandige eenheden worden bewaard. Het gaat hier met name om de atlassen van Louis Splitgerber, W.J.R. Dreesmann en A.A. Kok en de collectie van mr. Chr.P. van Eeghen. Voorts is er een omvangrijke collectie beeldmateriaal van de Evangelisch-Lutherse Gemeente. De tekeningen en prenten behorende bij het archief van het Genootschap Felix Meritis zijn opgenomen in de atlas, deels nog als afzonderlijke eenheden. Atlas Splitgerber. De verzameling van de 19e-eeuwse verzamelaar Louis Splitgerber telt 800 nummers, merendeels topografische tekeningen, oorspronkelijk ondergebracht in dertien kunstboeken. Basis hiervoor vormde de 18e-eeuwse zogenaamde kleine atlas van Cornelis Ploos van Amstel, die door Splitgerber aanzienlijk werd uitgebreid. Splitgerber legateerde zijn verzameling in 1878 aan de gemeente. Sinds 1956 wordt deze bewaard bij de historisch-topografische atlas. De verdeling naar onderwerp is als volgt: topografica en varia: 530 tekeningen, 200 prenten; portretten: 10 tekeningen, 10 prenten; historie: 45 tekeningen, 5 prenten. Atlas Dreesmann. De grote, geheel in deze eeuw bijeengebrachte kunstcollectie van W.J.R. Dreesmann is na diens dood in 1960 geveild. Op deze veiling heeft de gemeente Amsterdam vrijwel de volledige topografische atlas kunnen aankopen. Deze atlas telt 5320 nummers, als volgt verdeeld: topografica en varia: 1250 tekeningen, 3050 prenten; portretten: 220 tekeningen, 550 prenten; historie: 5 tekeningen, 245 prenten. Atlas Kok. De atlas, die is bijeengebracht door de restauratiearchitect A.A. Kok, is in 1980 naar het Gemeentearchief overgebracht. Hij is vooral van belang door de zeer vele kaarten en plattegronden (waaronder verscheidene manuscriptkaarten), de bouwtekeningen en de topografische prenten. Daarnaast zijn in deze atlas ook architectuurfoto's en topografische tekeningen aanwezig. Collectie Van Eeghen. De Amsterdamse tekeningen uit de collectie van mr. Chr.P. van Eeghen zijn in 1979 door mw. dr. I.H. van Eeghen in bruikleen gegeven aan de atlas. De collectie bestaat uit 630 (meest topografische) tekeningen met daarbij nog een dertigtal prenten. 180
Collectie Evangelisch-Lutherse Gemeente. De verzameling behoort bij het archief der Evangelisch-Lutherse Gemeente (archief nr. 213) en bevat materiaal dat betrekking heeft op de lutherse kerk, zoals portretten van predikanten en andere lutheranen, bouwtekeningen en topografisch materiaal van lutherse kerkgebouwen, weeshuizen e.d., historie- en zinneprenten. De verdeling is als volgt: topografica en varia: 15 tekeningen, 400 prenten, 65 foto's en reprodukties; portretten: 150 tekeningen, 800 prenten, 150 foto's; bouwtekeningen: 175; drukwerken: een doos pamfletten en personalia. Berging en toegankelijkheid De berging van de originele topografische prenten en tekeningen geschiedt naar formaat in volgorde van binnenkomst in dozen en legkasten. Ook de historie- en portrettekeningen zijn op deze wijze opgeborgen. De portretprenten worden alfabetisch en de historieprenten chronologisch bewaard. Kaarten, bouwtekeningen en affiches worden deels hangend, deels liggend opgeborgen: de kaarten topografisch geordend, de bouwtekeningen gedeeltelijk topografisch, gedeeltelijk naar dossiernummer, de affiches zoveel mogelijk chronologisch. De collecties prenten en tekeningen van de atlas zijn vrijwel geheel gefotografeerd. De fotografische reprodukties, formaat 18 x 24 cm, zijn op ivoorkarton geplakt en, geordend volgens het hieronder beschreven systeem, geplaatst in ladekasten die voor het publiek toegankelijk zijn. Deze reprodukties vormen de visuele catalogus van de atlas. Met de eveneens daarin opgenomen foto's en ook de reprodukties naar schilderijen, tekeningen en prenten die niet in het bezit van het archief zijn, bieden ze een zo compleet mogelijke iconografie van de stad. Gekartonneerde foto's, stereofoto's en foto's met een formaat groter dan 18 x 24 cm worden als originelen bewaard, terwijl fotografische reprodukties hiervan in de regel in de ladekasten te vinden zijn. De originele tekeningen, prenten en foto's waarvan fotoreprodukties zijn opgenomen in de ladekasten, worden op verzoek getoond. Enkele delen van de collectie zijn nog niet geheel gefotografeerd en derhalve niet volledig met behulp van foto's en reprodukties in de ladekasten toegankelijk. Het gaat hier om de volgende onderdelen: gekartonneerde topografische foto's; portretprenten; historie- en spotprenten;
181
19e-eeuws reclamedrukwerk en enige oudere prenten in de atlas Dreesmann; kinderprenten; foto-opdrachten van het Amsterdams Fonds voor de Kunst; affiches; bouwtekeningen. Deze onderdelen van de atlas zijn deels via de hieronder beschreven speciale toegangen te vinden en voorts in te zien op aanvraag. Systematische indeling ladekasten De foto's en fotoreprodukties in de ladekasten zijn door de bezoekers vrij te raadplegen. De indeling is als volgt: – Topografie. De stad is ingedeeld in 42 wijken. Binnen elke wijk is een ordening alfabetisch op straatnaam en per straat een ordening op algemeen, oneven zijde, even zijde. Per wijk zijn eerst de foto's, vervolgens de fotografische reprodukties opgeborgen. – Portretten/Personalia. Alfabetisch op naam van de geportretteerde. – Historische gebeurtenissen. Chronologisch geordend. Enkele gebeurtenissen waarvan zeer veel beeldmateriaal voorhanden is, zijn verder onderverdeeld. – Andere onderwerpen Gemeentediensten en -bedrijven I Justitie II III Defensie IV Verkeer en vervoer V Handel en nijverheid VI Kerkelijk leven VII Cultureel en maatschappelijk leven VIII Politiek leven IX Sport en spel X Zeden en gewoonten XI Varia XII Onderwijs – Profielen. Chronologisch geordend en genummerd volgens de catalogus van d'Ailly. – Luchtfoto's. Ingedeeld volgens de rayonindeling van de topografische kaart 1:1000 en 1:2000. – Foto's Jacob Olie. Onderverdeeld volgens de topografische indeling; portretten; buitengemeenten; varia. – Foto's G.H. Breitner. Onderverdeeld volgens de topografische indeling; varia.
182
– Buitengemeenten. Hoofdindeling op foto's en fotografische reprodukties, hierbinnen alfabetisch op plaatsnaam. – Prentbriefkaarten. Topografische indeling; varia. Speciale toegangen Kaartsystemen Deze systemen, die op verzoek van de bezoeker door het atlaspersoneel worden geraadpleegd, zijn vervaardigd op: – tekeningen, 1. alfabetisch op naam kunstenaar, 2. op onderwerp (topografie, andere onderwerpen); – prenten, 1. alfabetisch op naam kunstenaar (in bewerking), 1 op onderwerp (in bewerking); – fotografen, 1. alfabetisch op naam (in bewerking), 2. op onderwerp (in bewerking); – portretten, alfabetisch op naam geportretteerde (zowel tekeningen, prenten als foto's); – historie, chronologisch (zowel tekeningen, prenten als foto's); – foto's en fotoreprodukties, op trefwoorden (in bewerking); – bouwtekeningen en kaarten, zie hieronder. Overige toegangen – Stadsplattegronden. Foto's hiervan hangen in kasten in de studiezaal van de atlas in de nummervolgorde van de catalogus van d'Ailly. Deze catalogus is bij de atlas aanwezig. – Kaarten van stadsgedeelten, van Amstelland, Rijnland, NoordHolland e.a. Opgeborgen in een depot volgens een topografisch systeem. Worden getoond op aanvraag. Een thematische toegang is bijna gereed. – Van de andere kaarten, kaartboeken en atlassen, aanwezig in het gemeentearchief, zijn toegangen op regio, thema, titel en auteur (deels in bewerking). – Bouwtekeningen. Een deel wordt bewaard in hangkasten in een depot. Indeling alfabetisch op straatnaam. De overige bouwtekeningen liggen op dossiernummer in ladekasten. Toegangen: kaartsystemen op straatnaam en architectennaam. Er zijn tevens twee toegangen op de architectuur vermeld in publikaties, op straatnaam en op architekt. – Stereofoto's en kabinetfoto's worden apart in een depot bewaard. Indeling op topografie, portretten en varia. In te zien op aanvraag. – Affiches. Collectie in bewerking.
183
Toegangen op collecties die elders berusten Er zijn bij de atlas kaartsystemen aanwezig van de collecties die elders berusten, voor zover ze belangrijk beeldmateriaal over Amsterdam bevatten. Deze toegangen zijn alfabetisch ingericht, op kunstenaar en op onderwerp, op de volgende collecties: – Tekeningen in de Atlas Amsterdam van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, – Tekeningen in de Atlas J. van Eck, ondergebracht bij het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, – Collectie Amsterdams Historisch Museum en overige gemeentemusea, – Collectie Rijksprentenkabinet en Rijksmuseum, Amsterdam, – Collectie Prentenkabinet der Rijksuniversiteit Leiden, – Diverse particuliere collecties. Van al het in de kaartsystemen opgenomen beeldmateriaal zijn fotografische reprodukties in de ladekasten aanwezig. Literatuur A.E. d'Ailly, Catalogus van Amsterdamsche plattegronden (Amsterdam 1934). A.E. d'Ailly, Repertorium van de profielen der stad Amsterdam en van de plattegronden der schutterswijken (Amsterdam 1953). Amsterdam in tekening 1600-1800. Verzameling Chr.P. van Eeghen (Amsterdam 1955). Catalogus van de tentoonstelling in de zalen van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, Rijksmuseum 19 april-5 juni 1955. B. Bakker, Amsterdam in de achttiende eeuw. Een keuze uit de tekeningen in het gemeentearchief (Delft 1974). B. Bakker. Amsterdam getekend. Tekeningen en aquarellen uit vier eeuwen in de historisch-topografische atlas van het gemeentearchief ('s-Gravenhage 1978). B. Bakker, Amsterdamse atlassen, kunstenaars en verzamelaars, in: Ons Amsterdam 30 (1978) 290-298. W.J.R. Dreesmann, Verzameling Amsterdam —, 3 dln., (Amsterdam 1942-1951). I.H. van Eeghen, Amsterdam in de tweede helft der XIXe eeuw, gezien door Jacob Olie Jacobsz. Een keuze uit zijn fotografieën (Amsterdam 1960). Bern. F. Eilers (1878-1951), fotograaf. Uitgave van de Gemeentelijke Archiefdienst van Amsterdam (1979) (vouwblad). Foto's voor de stad. Amsterdamse documentaire foto-opdrachten 1971-1976 (Amsterdam 1977). Catalogus voor de tentoonstelling in het Amsterdams Historisch Museum 25 maart 25 mei 1977. P.H. Hefting en C.C.G. Quarles van Ufford, Breitner als fotograaf (Rotterdam 1966). W. Hofman, Amsterdam binnen de Singelgracht voor 1905 [in oude ansichten] (Zaltbommel 1969). W. Hofman, Amsterdam (Alphen aan den Rijn 1978). Historische plattegronden van Nederlandse steden, dl. 1.
184
G.S. Hoogewoud, De Amsterdamse beursprijsvraag van 1884, in: Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek (1974) 277-365. Jacob Olie, Amsterdam gefotografeerd, 1860-1905. Samenst. K. Nieuwenhuijzen (Amsterdam 1973). Jacob Olie (1834-1905), fotograaf. Uitgave van de Gemeentelijke Archiefdienst van Amsterdam (1975, 19792 ) (vouwblad). C.C.G. Quarles van Ufford, Amsterdam voor 't eerst gefotografeerd. 80 stadsgezichten uit de jaren 1855-1870 (Amsterdam 1968). Louis Splitgerber, Beschrijving van den atlas van Amsterdam van — (z. pl. 1874).
185
ENGLISH SUMMARY Preface The right of access to public archives is laid down in the Archives Act, 1962'). It gives everyone the opportunity to consult freely the archives of the state, provinces, municipalities, etc., which have been transferred to the public repositories. To be able to use this right one must know where to find the various archives. Generally speaking, the archives of the central government of the Netherlands are kept in the Algemeen Rijksarchief (General State Archives) in The Hague, those of the provincial government in the capital of the province, and those of the municipalities in each municipality. There are many exceptions to this rule, one of the causes being that many smaller towns have no proper public depository and their valuable old archives are stored in the Rijksarchief (State Archives) in they, capital of the province. Until a few years ago, only a few guides to some municipal archives and to the state archives existed. The latest edition of the guide to the state archives was, however, sold out. Moreover, many records had been transferred to the various depositories during recent years, while other archives had been made accessible by the inventories lately made. These facts led to the plan of making an overall guide to all public archives in the Netherlands under the auspices of the "Vereniging van Archivarissen in Nederland" (Association of Archivists in the Netherlands). A general editorial committee was set up to draft a general scheme and to supervise the series "Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland". Each of the eleven provinces formed its editorial committee to prepare a survey of the public archives in that province. The first volume, of the province of Drenthe, has appeared in 1979. The present volume, number VIII, is the guide to the Municipal Archives of Amsterdam and forms together with volume •VII the guide to the whole province of Noord-Holland. The volumes all offer a survey of the contents of the various depositories, systematically grouped, an introduction to the archives and institutions of the region, and indexes. Each one can be used separately, being a whole guide in itself. Upon completion the series will make the rich sources of the public archives in the Netherlands all the more accessible.
1) An English translation of the Archives Act, 1962 was published in "Nederlands Archievenblad" 75 (1971) pp. 190-208. A fact-sheet "Archives in the Netherlands" (also in French, German and Spanish) is distributed by the Dutch embassies.
187
The archives of Amsterdam INTRODUCTION This guide provides a survey of the holdings of the Municipal Archives of Amsterdam. These holdings are to be distinguished into three categories. Firstly, the records of the public municipal bodies, subject to the Archives Act, transferred to the Amsterdam repository when they are thirty years old. Secondly, archives of private persons and institutions which have played a part in the region of Amsterdam and which are acquired as far as possible. The third category comprises several collections not being archives in the strict sense. In order to show the historical value of the archives to a better advantage, it is important to study the items in connection with other material such as publications and prints. One therefore finds in the Municipal Archives also a library, including a section of sound documentation, and a department of prints and drawings. The archives and collections are given each a number. The items are described and numbered and arranged as far as possible in their original order. The result is laid down in an inventory, by which is meant a summary but complete exposition on paper of the arrangement given to an archive. The Archives Act stipulates the right of access to the archives for everyone. Moreover, they can be consulted free of charge. Some limitations are put on these rights, for instance when the documents are damaged, or if the interests of still living persons may be harmed. Generally speaking, there is free access to the archives of the public administration and most private ones kept in the Municipal Archives. INSTITUTIONS
Local government The city of Amsterdam was governed in the past by four burgomasters, the council, the treasurers, the sheriff, and the judicial board. From the nineteenth century onwards the government consists of a burgomaster, aldermen, and the city council. There existed several municipal institutions beside these central governing bodies, such as the orphan's court, the bank of exchange, guilds, hospitals, and orphanages, while at the end of the nineteenth century the growth and decentralization of the government caused many divisions to arise. The oldest document in the archives of the burgomasters is the toll privilege of October 27th, 1275 granted by Floris V, Count of Holland. In this document the name of Amsterdam is mentioned for the first time in history.
tQR
The resolutions of the city council are extant from 1536 and they are of more than local importance because the council had a say in the affairs of the province of Holland, and thus in the foreign affairs of the Republic of the United Netherlands. One of the most consulted archive groups are the registers of baptism, marriage, and burial prior to 1811, with the succeeding registers of birth, marriage, and death from 1811 until 1892. They all have been put on microfiches, which are placed in the searchroom and can be consulted by means of readers. A rich source is formed by the notarial archives (1578-1895), and filling 3000 metres in the depositories. 2) Their importance lies especially in being a source for the economic and social history. For years already an index is being made, but as yet only the years 1701-1710 have been completed in all aspects. With regard to the other years only certain aspects have been worked on. Consultation of the index is possible only with the aid of the personnel. Private institutions Many archives of private institutions were donated or given in loan since the first city archivist, Dr. P. Scheltema, was nominated in 1848. A large part of this category is taken up by archives of an economic nature, which can be explained by the expansion of Amsterdam thanks to trade, industry, and shipping. Other groups of archives in the same category may be helpful in studying the social or cultural life of the city, the institutions of education, science, sports, and the like, and the many religious communities. Amsterdam was an exceptional city in tolerating since the seventeenth century a large variety of religions, mostly of a protestant nature. Jewish communities existed since the beginning of that century. The Portugese jews settled in Amsterdam before 1600, while the German and Polish jews arrived some decades later. The various churches registered the baptism, birth, or circumcision of the children of their members. These registers are to a large extent still present and kept in the Municipal Archives. Another interesting group consists of the archives of families and persons having lived in the city. Many of them were businessmen or merchants and their archives are sometimes filled with documents that illustrate the economic activities of people who often belonged to the leading governing class.
2)
A.C. Carter, The Dutch notarial archives, in: The Bulletin of the Institute of Historical Research
26 (1953) 86-91.
189
Special subjects In other places in the Netherlands and in foreign countries archives can be found that form a source for the history of Amsterdam. For instance, in the General State Archives in The Hague are kept, besides the archives of the departments of the central government, those of the Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC, United East-Indian Company), including the Chamber of Amsterdam and the Board of 17 Directors, of both West-Indian Companies (WIC), and of the Directors of the Levantine trade. Many archives kept elsewhere have been filmed or copied and can thus be consulted in the Amsterdam searchroom. They include: Soundtoll-registers 1497-1659 (State Archives of Copenhagen), records of the Supreme Court of Malines 1460-1580 (State Archives of Brussels), of various government bodies in New Netherland, including New Amsterdam and other settlements in North America in the 17th century (various archives in the United States of America), and of the Portuguese-Jewish congregation in Hamburgh (State Archives of Hamburgh). Without some knowledge of palaeography the consultation of archives from before 1800 is difficult. Moreover, most are in Dutch. It is still possible to find one's way in at least the following archives that contain bigger or smaller portions in a foreign language: Holland Land Company (see p. 82), Hope & Co. (see p. 82), Brants (see p. 178), religious institutions, like the English Reformed church, the Walloon church (Église Wallonne), the PortugueseJewish congregation (see p. 120, 125), and notarial archives (see p. 70). In order to get some idea of the sources available in the archives of Amsterdam and other Dutch archives, the following publications may be useful: The Capitals of Europe. A guide to the sources for the history of their architecture and construction. Chief editor Agnes Ságvári. Co-published by Corvina, Budapest, and K.G. Saur, Munchen e.a. 1980. English/ French. M.P.H. Roessingh, Guide to the sources in the Netherlands for the history of Latin America (The Hague 1968; International Council on Archives, Guides to the sources of the history of the nations. A. Latin America. Vol. III, 2). Guide to the sources of the history of Africa South of the Sahara in the Netherlands. Comp. by M.P.H. Roessingh and W. Visser (New York etc. 1978; International Council on Archives, Guide to the sources for the history of the Nations. 2nd series: Africa South of the Sahara. Vol. 9). LIBRARY AND DEPARTMENT OF PRINTS AND DRAWINGS
While the archives total up to some twenty kilometres on the shelves, the library houses three, consisting of some 110,000 titles.
190
The collection is divided into a general library and an Amsterdam library. The Amsterdam library consists, besides books, periodicals, and newspapers, of pamphlets, advertisements, catalogues of sales, newspaper clippings, and contemporary material produced by a variety of groups in the modern city. The series of bound newspapers start with the Amsterdamsche Courant of 1672. The clippings have been collected since 1840. They are grouped by subject, and indexed. One alphabetical and four systematical catalogues give access to the contents of the library. The "atlas" is the department of prints and drawings: an historicaltopographical collection including drawings and prints (25,000 items), maps and plans, architectural and technical drawings (23,000 items), photographs (135,000 items), posters, postcards (22,000 items), and collections of negatives. The oldest drawings date from the sixteenth century, some architectural drawings from the seventeenth, while photographs from about 1855 and posters from 1880 onwards are present. SEARCHROOMS
The searchrooms may be visited freely by the public on weekdays from 8.45 to 16.45, on Saturday from 9.00 to 12.15. There are staff on duty who are fully qualified to assist the visitor. The material in the searchrooms, however, is arranged on a "help yourself" basis. The reference books and main catalogues,
the inventories and archives on microfiches are on hand in these rooms for consultation. In the department of prints and drawings one may consult the material in the form of photographs. Readers and plain paper copiers are available for instant service, and photographs and microfilms and -fiches can be made on order. Use of the guide DATA MENTIONED PER ARCHIVE
The name of each archive is designated in the words and spelling the institution itself used. The years given indicate those of the archive, not of the institution. The size is stated in running metres. The number of the archive is given in brackets. All inventories are mentioned, but only of the printed ones the author and title are given in full. An * indicates that consultation of that particular archive is restricted. SCHEME OF THE GUIDE
The scheme mentioned in the preface of this summary and used in the whole series of guides is more or less the same for the archives of the state and those 191
of the cities. The scheme for the city archives is the following: 1 Public archives 1.1 General local government, including committees of the council 1.2 Local institutions with a specific task, grouped according to the subjects of government – administration of justice – population – finance – public works – public order and safety, defence – economic affairs – social affairs – health – education, science, and culture – sports, recreation, events 1.3 Bodies of intercommunal co-operation 1.4 Bodies of local seigniory, annexed manors and towns 1.5 Waterboards 1.6 Institutions of the Republic of the United Netherlands 1.7 Institutions of the central government 1.8 Other public bodies 2 Private archives 2.1 Institutions of an economic nature 2.2 Institutions of social support 2.3 Trade corporations and unions, and their funds 2.4 Institutions concerned with public health 2.5 Institutions concerned with education, science, and culture 2.6 Institutions concerned with sports, recreation, and events 2.7 Institutions on a political and ideological basis 2.8 Religious institutions 2.9 Houses and seigniories 2.10 Families 2.11 Persons Collections 3 3.1 Manuscripts 3.2 Library 3.3 Newspapers 3.4 Prints and maps 3.5 Seals 3.6 Soundtracks and gramophone records 3.7 Other collections
As can be seen from the table of contents of the present guide, the general scheme has been followed in general. A few parts have been more elaborated, like 1.2 economic affairs, and 2.1 institutions of an economic nature, whereas the paragraphs 1.3 and 1.6 are missing. Under A 3 are listed only the collections of archives. The collections of the library and the department of prints and drawings are grouped under the chapters B and C. 10)
INDEX OP PERSOONSNAMEN Abrahams, E.J., wethouder Ailly, A.J. d', burgemeester Al Alberdingk Thijm Aldewereld Alewijn Allebé Almelo, van Amstel, C. van, architect
40 48 149 149 154 149 149 152 102
102 Baanders, H.A., architect 149 Backer Backer, administratiekantoor 96 90 Barnstorff, commissionair Barrau, Erven Weduwe, fabrikant 83 154 Beek, van 87 Beer, de, koopman 154 Bergh Beuker, assurantiemakelaar 93 149 Bevel 91 Bevel, Simon, zijdehandel 149 Bicker 91 Bicker, wijnhandel 86 Bienfait en Soon, Louis, kooplieden 149 Biesen, van den 149 Bisschop Grevelink 149 Blaisse 102 Blaisse, A.J.B., notaris 102 Blaisse, W.H.M., architect 154 Blesen Boer, F. de, burgemeester 48 149 Boissevain 89 Boissevain en Co, kooplieden 149 Boldoot Boldoot, J.C., fabrikant 85 153 Bondt Bonebakker en Zn, As., goudsmeden 85 152 Bontjes Bootz, H., distilleerderij 85 Borski, Wed. W., administratiekantoor 95 154 Bosch 92 Bosch, kassier 93 Bosse en Zn, Wed. J. van, verzekering 149 Brants 93 Brants, assurantie 86 Brants, M.P., koopman Brants en Zn, Quirijn, fabrikant, ijzerhan83, 91, 98 del, verveningen 156 Brants, Christoffel van
Brautigam, E.A.G., wethouder 48 154 Bree, van Brentano, J.A. 156 Broeke, ten 149 Broeke Willink, ten 149 Broeke Willink, Jan ten, vinkenbaan, man gelwortelen 98, 127 Bronckhorst-van Mollem, van 149 Bronckhorst, van 148 Brooks, Willem Otto 156 Briissow, koopman 86 Brugman, J.Th., notaris 102 Brugmans, Antonius, advocaat 101 Brugmans, Pibo Antonius, advocaat 101 Brusse, tabaksmakelaar 91 Bruyningh, A. en M., wijnhandel 90 Buchner 149 Buning, Johan 156 Burlamachi, Benjamin, koopman 85 Bijtelaar, Berendina M. 160 Bijvoets Gz, IJ., architect 102 149 Carli di Carlo 86 Changuion, koopman 154 Charlé 86 Chasseaud, Jean Baptist, koopman 149 Claasen 150 Clercq, de 92 Clercq, de, kassier 150 Clifford 154 Clumper 161 Colve, Governor New Netherland 154 Coops 156 Corbière, vicarie 132 Costa, Isaac da, gedachtenisviering 93 Couderc, assurantie 86 Couderc, D., koopman 87 Cramer, koopman 153 Creyghton 93 Croese, Jan Dominicus, commissionair 154 Cromhout Crommelin en Sn, Daniel, commissiehandel 88 150 Crone 86 Crone, H.G.Th., koopman Dedel Dekker, W. Deutz Deutz, Joseph, papier- en teerhandel
149,150 158 148, 150 89, 92
193
Dieker, J.D., fabrikant Diepenbrock, von Dillen, van Dirksen Douwes Dekker, Ed., gedenksteen Dreesmann, W.J.R. Dudok de Wit en Co, handel Dunlop, commissionair Eberson, L.H. Eeghen, van Eeghen en Co, van, kooplieden Eeghen, Chr. P. van Eeghen, Isabella H. van Eeghen, P. van Eeghen, Pieter van Eickhoff, assurantiemakelaar Elias Emma, koningin, huwelijk, huldeblij ken Enst, van Essen, van, commissionair Esveld Holtrop, van
85 152 154 150 133 160 89 89 156 150 86 156 160 160 156 93 149,150 130, 131 154 89 151
Faddegon en Co, A. en S., cartonnagefabriek Falck, Anton Reinhard, fonds Feitama Felt Fentener van Vlissingen, Johanna Fermin Jr., Alphonse, fabrikant Fimmen, Eduard Carl Fischer en Zn, Wed. C.H., fabrikant Flines, de Flines en Zn, Jacob de, kooplieden Francois Fronenbroeck, specerijenhandel Funke
82 123 151 154 156 83 156 85 154 86 150 90 150
Gaeff, Anna Jansdochter Gall, J.P.Th. Geelvinck Geesteranus Gelder, G. de, onderdirecteur Gerzon, Gebr., modemagazijnen Geuns, W.A.E. van Geuns Jacobszoon, M. van Gevers Geijtenbeek, Louisa Augusta van Ghiessen, Philip van der, administrateur Gildemeester Gillon (le)
153 156 149 152 43 91 156 158 148 157 96 150 149
194
Goedkoop Gompertz, bankier Goor, Cornelis Gijsbertsz van, koopman Goudsmit, H.R. Graafland Graeff, de Gransberg, tabaksmakelaar Gras, le Greeve Greeve, tabakshandel Greuter Groot, H.T. de, apotheker Groot Jamin, de
150 93 85 156 150 150 91 149 151 91 149 101 151
Haan, de, commissiehandel, rederij 88, 89 Haar, ter 151 Hacke van Mijnden 151 Haighton, koopman 87 Hall, van 150 Harpen, van, administratiekantoor 96 Hartkamp 151 Hartkamp, A.Th., huldiging 133 Hartkamp (en Zn), D. en Klaas, brandstoffenhandel 91 Hasselaar 151 101 Heeg, advocaat Heekeren en Co, van, cultuurmaatschappij 98 Heemskerk, Cornelia Hillegonda van, fonds 109 130 Hendrik, prins, gedenkteken Herrings en Comp, H., tabakmaatschappij 98 Hertaing, de 148 Heshuysen 151 103 Heshuysen, Fonds Heuerman, Chr.F., fabrikant 83 Heilkelom, van, koopman 86 Heutz, J.B. van, generaal, huldiging 133 Heyden, van der 149 Heyden, K. van der, luitenant-generaal, 132 huldeblijk Heye, J.P., herdenking 133 Hibbeln, W., verlichting en onroerend goed 90 Hoetjer 151 Hofman-Allema, A.C. 156 Hofmann, koffiehandel 90 Holdert en Co, drukkerij 82 157 Holthuysen, P.G. 151 Holtrop Holtrop, W. 118 157 Holtwijk, Willem 151 Hooft 150 Hooft Graafland
Hooft van Woudenberg Hoop, van der Hoorn, van Hope en Co, bankiers Hordijk Hoving, koopman Hoyack en Co, Ludwig, kooplieden Hudde Dedel Hunger en Co, tabakshandel
151 151 149,151 92 153 87 86 149 91
Ihle Ingwersen, A. Janssen, P.W., commissionair, directeur Jonckheer, J.B.A., commissie Noordzeekanaal Jonge, Jan Theunisse de Jongh, de Jong Schouwenburg, de Joséphe, Adriaan, notaris
151 157 90 96 157 151 151 158
151 Kam 160 Kam, J.G. 151 Kat 133 Kate, J.J.L. ten, gendenksteen 157 Kehrer, Meta 152 Kellevink 87 Kerkhoff en Co, handelmaatschappij 88 Kerkhoven en Co, commissiehandel 95 Ketwich, administratiekantoor 101 Keyzer, L., advocaaat 93 Kinderen, der, assurantiemakelaar 90 Kirberger en Co, handel in zuidvruchten 155 Kistemaker 90 Kistemaker en Zn, M., commissionairs 151 Knoevink 149 Kock 101 Koster, advocaat 48 Koets, P.J., wethouder 157 Kooiman, W.J. 98 Koomen, Maison, lunchroom 69 Koopman, plan schouwburg 90 Kramer, Johannes, kruidenier Kreel, Jacob van, mangelwortelenverbouw 98 152 Kruimel Lacoste, zijderederij Laer, H.S. toe, advocaat Landré, Antonie Louis Jacques Langen, rubber estate comp. Lecun, Simon Pieter Leendertz
83 101 157 99 157 152
149 Leeuw 89 Leeuw, David, rederij 48 Leeuwen, W.F. van, burgemeester 152,154 Lennep, van 91 Leuvenigh (Slaap), van, tabakshandel 149 Leuvenigh Willink, van Leuvenigh Willink, H. van, commissionair 88 157 Levenbach-Asser, S. 85 Levert en Co, distilleerderij 148 Limburg Stirum, van 154 Lodeesen 92 Loofs, kassier 152 Lopes Suasso 157 Louisette Maarloop, van Malherbe, Jean Mannetter, Johannes Philippus Manus, B.H., tabakshandel Marcus Marken, van Marlof Marssenier Martini, G.J. de Martini Buys, commissionair Martini Buys, P.H. Masch Spakler, van der, raffinadeur Mathijs, J., ijzerwinkel Matthes, assurantie Maurik, A. van Meersmans, P.J.A. Mendel Bour en Co, meekrapfabriek Menko Warendorff, handel in zuidvruchten Menso Mercier, assurantie Merwe, van de Meulen, ter Meulen, Johanna ter Meursing, scheepsbouw, rederij Mey van Streefkerk, de Meyer, Jan de Middendorp en Co, effectenhandel Mierop, van Modderman, wijnhandel Moens Moes, (de) Molin, W. Moll Schnitzler, A.J. Mollem, van Moister, J.A., advocaat Monnikhof, Johannes, heelmeester
152 157 158 91 153 154 152 150 158 88 158 84 91 94 127 129 83 90 152 94 154 152 158 82 152 158 89 152 91 152 149 158 158 149 101 119
195
Moulinneuf Muilman Muller Muysken, Marie
149 151 152 158
Naarden, van, specerijenhandel Neufville, de Neufville, de, rederij Neufville Brants en Co, de, assurantie Neufville Brants, Jan Isaak de, fabrikant Neuhaus, koopman Nienhuis, Bert Nierop, A.H. van, advocaat Nierop, A.S. van, advocaat Nieuwenhuys, R.F.G., architect
90 149 89 93 83 86 160 101 101 102
Oldewelt, W.F.H. Ooster Ornia Oskamp Osnowicz, A., architect Otter, den Ottersberg Oven, L. van Oven-Kalker, V. van Overhoff, C.F.
160 152 152 153 102 152 152 158 158 158
Papenbroeck, (van) Pels Pfingsten, C., koopman Pitlo, A. Pluym, administratiekantoor Poel Jr, C. Poll, van de Poll, van de, advocaat Pont, J.W. Pont, L.F. Poorten, van der Poorten, Josua van der, administrateur Potgieter, E. J ., commissiehandel Prins van Oranje, 18 jaar Putte, van de Pijnappel Pijnappel, M.J. advocaat
152 149 86 158 96 161 152 101 159 159 154 96 88 70 154 152 152
Raalte, van Raalte, Th.P. van, advocaat Raan, van Raesfeld, von Ravensberg Rebel, commissiekantoor Rendorp
1A/
153 101 149 152 152 88 148, 149
Ressing, A.W., directeur Ridder, de Roest van Alkemade Roever, de Roever, N. de, huldiging Roy, a Runge, Th.L.A., cultuurondernemingen Rustige, J., wethouder Ruijs, E.C., tabakshandel Rij, C. van, raadslid Rijn van Alkemade, Jan Abraham van
43 153 154 153 133 149 98 48 91 48 159
48 Samkalden, I., burgemeester 152 Sanen, van 132 Sarphati, S., monument 159 Schaalje, W.F.O. 91 Schaap, tabaksmakelaar 149, 154 Schaep 102 Schaling, C., architect 153 Schimmelpenninck 90 Schaffer, koffiehandel 84 Scholten, raffinadeur 159 Schrijver, Cornelis 153 Schumacher 86 Schuyt Janszen en Co, kooplieden 86 Sigala, Isaac, koopman 153 Sillem (bankier) 161 Simon Thomas, Maria 149 Six 154 Smaale 153 Smeth, de 133 Snoek, M.G., gedenksteen 153 Someren Brand, van 84 Spakler, raffinadeur 88 Spellers, H.A. en S., makelaar in suiker 131 Speijk, J.C.J. van, gedenkteken 103 Spiegel, Fonds 153 Spiegel, Laurens Pieterszoon 159 Splitgerber, Louis 71 Staal, E.C.J., commissaris 86 Stadnitski, koopman 153 Steenhoff 157 Steensel, Christina van 87 Stibbe, N.J., uitvoeronderneming 101, 159 Stokvis, Benno J., (advocaat) 153 Stolberg 154 Straalman 152 Stu(y)ver 153 Sweers 90 Sijbouts, V.A., theehandel Teding van Berkhout, Jhr. H.
159
152 Teixeira d'Andrade 153 Teixeira de Mattos 93 Teixeira de Mattos, bankier 48 Tellegen, J.W.C., burgemeester 86 Temminck, koopman 88 Testas, commissionair 84 Tetterode, raffinadeur 153 Tex, den 132 Thorbecke, J.R., standbeeld 101 Tielens, J.F.I.M., advocaat 151 Tienhoven, van 96 Tjeenk, Wed. H.F., administratiekantoor 88 Toorenburch, J., makelaar 55 Treub, commissie 154 Trip 88, 89 Tutein Nolthenius, handel, rederij 86 Twist, van, koopman Veen, van, tabaksmakelaar Veeren, van, tabaksmakelaar Velters, Jeronimus, koopman Verburg Verhamme Vermande Verweij Veth, Gebr, handelmaatschappij Vettewinkel Vettewinkel en Zn, H., fabrikant Vinke en Co, cargadoors Vis Visscher Vissering, S., hoofdredacteur Vlieger, J., boekhandel Vlugt, W. de, burgemeester (herdenking) Vlijmen, van Vogel, de Vogel en Zn, Thomas de, kooplieden Vogelsangh Vollenhoven, van Vollenhoven, van, brouwerij Voogt, de Voomberg, administratiekantoor
§l 91 85 153 154 154 153 82, 87 154 83 89 150 151 42, 97 92 49, 133 149 154 85 151 154 84 154 95
Voort, van der Vos en Zn, de, verzekeringen Vries Lentsch, G. de, scheepswerf Vrij, (de)
149 94 82 149
87 Wall Bake, J.H. van den, handelsbureau 154 Waller 88 Waller, commissionair 48 Waller, P.A. 149 Walter 151 Warfin 127 Warfin, J.N. 154 Wayenburg, van 88 Wayenburg, van, makelaardij 82 Weegewijs, D., steenhouwerij 154 Wertheim 93 Wertheim, bankier 154 Westerholt, Graf von 154 Westerman 154 Westermann 90 Westermann en Co, W.F., makelaardij Wilhelmina, ontvangst, intocht, 130,131 jubileum Wilhelmina en Hendrik, bezoek, geschenk 131 130 Willem III, jubileum, verjaardag 130 Willem III en Emma, bezoek, huwelijk 129 Willem de Zwijger, tentoonstelling 149, 152 Willink 152 Wilt, de 154 Winkel, te 133 Witkamp, P.H., hulde 155 Woltman Elpers 83 Woltman Elpers, C.A., fabrikant 119 Wormskerck, fonds 155 Wijck, van 154 Wijckerslooth, van 84 Wijnand Fockink, likeurfabriek 122 Wijngaerde, A. van de IJzerman, J.W.
161
Zell, van Zimmer en Zn, J., fabrikanten
152 81
197
INDEX OP AARDRIJKSKUNDIGE NAMEN 142 Aalsmeer, doopsgezinde gemeente 142 Aardenburg, doopsgezinde gemeente 161 Albany, archivalia Nieuw Nederland 142 Alkmaar, doopsgezinde gemeente 142 Altona, doopsgezinde gemeente 112 Ambon, Amsterdam helpt 142 Ameland, doopsgezinde gemeente 83 Amersfoort, oliemolen 72 Amstelveen, ambachtsheerlijkheid Amsterdam 134 – Amsterdamse Bos, ruiterfeest 109 – Anjelierstraat, huisje behoeftigen 128 – Anslo, Reyer, buurtvereniging 84 – Bloemgracht, suikerraffinaderij 110 – Bos en Lommer, wijkopbouworgaan 83 – Buitensingel, loodwitmakerij 134 – Dam, nationaal monument 118 – Frankendael, tuinbouwschool 41 – Kalverstraat, brandblussing 110 – Landlust, wijkopbouworgaan – Oosterdoksluis, raadscommissie opening 44 – Overtoom, azijnmakerij en bierbrouwerij 84 – Overtoom, loodwitmakerij 83 118 – Plantage Muidergracht 30, school 103 – Sarphatistraat, buurtcommissie 109 – Stoppersgang, huisje behoeftigen 42, 43 – IJ, raadscommissie (afdamming) 56 – IJ, benoorden Amsterdammer polder 76 Ankeveen, verveningen 98 128 Apeldoorn, rijkskweekschool Arnhem – Amsterdam helpt 64 142 – doopsgezinde gemeente 161 Assendelft, hervormde gemeente 148 Assumburg, huis Barmen, Rijnsche zendinggenootschap Beemster, doopsgezinde gemeente België, verzekering scheepvaart Blokzijl, doopsgezinde gemeente Bodegraven, loodwitfabriek, azijnmakerij Bovenkerkerpolder Bovenknijpe, doopsgezinde gemeente Brazilië, Portugees-Israëlietische gemeente Broek op Langendijk, doopsgezinde gemeente Broek in Waterland, dorp Broekerpolder, veenderijen
144 142 94 142 83 76 142 146 142 80 98
Brussel, exposition 1876 Buenos-Aires, Heemoss Buiksloot – ban – gemeente – hervormde gemeente – notarissen – vervoer, raadscommissie – zangvereeniging Buikslotermeerpolder Buiksloterveer, commissie Buitenvelderse polder binnendijks Bunschoten, doopsgezinde gemeente Bijlmermeer – evangelisch verband van kerken – gemeente Bijlmermeerpolder
129 100
Cadzant, fonds
144
Danzig, Mennonite church records Delaware, archivalia Nieuw Nederland Deli, cultuurmaatschappijen Diemen – ambachtsheerlijkheid – gemeente Diemer Buitendijkse polder Diemerbrug, begraafplaats Rustoord Dordrecht, doopsgezinde gemeente Drachten, doopsgezinde gemeente Dresden, hygiëne-tentoonstelling Drie Waterlandse Meren, hoogheemraadschap Durgerdam – dorp – hervormde gemeente – notarissen Durnberg, fonds Cadzant
161 161 99
73 73 139 78 42 123 76 60 76 142 146 75 76
72 74 76 145 142 142 71 77 72 139 78 144
Elspeet, doopsgezinden 143 Emmeloord, ambachtsheerlijkheid 72 Engeland, baptisten 143 Enkhuizen, Evangelisch-Lutherse gemeente 161 Fort Orange, archivalia Nieuw Nederland Frederikstadt, doopsgezinde gemeente Friesland, doopsgezinde sociëteit
161 143 142
Goes, doopsgezinde gemeente
142
199
Goudse zandpad, commissarissen 's-Graveland, gemeente 's-Gravenhage – cultuurmaatschappij – doopsgezinde gemeente – Hollandse maatschappij – postwagens, gecommitteerden – Talmide sadic Groningen, doopsgezinde gemeente Grote IJpolder
60 75 99,100 142 87 60 146 142 77
Haarlem, doopsgezinde gemeente Haarlemmer zandpad, commissarissen Hamburg, Portugees-Israelietische gemeente Hazerswoude, doopsgezinde gemeente Heintjes Rakpolder, veenderijen Helder, Den – doopsgezinde gemeente – laden en lossen Hengelo, doopsgezinde gemeente Hollands Ankeveense polder, veenderijen Holwerd, doopsgezinde gemeente Holysloot – dorp – hervormde gemeente Hoogbijlmer, baljuwschap Houtrijk, dorp Huizen, doopsgezinde gemeente
142 60
Ilp, Den, doopsgezinde gemeente Irnsum, doopsgezinde gemeente
142 142
Java, rubbermaatschappij Jever, erfpachten Joure, doopsgezinde gemeente
99 92 142
Kampen, doopsgezinde gemeente Keulen, verzekering scheepvaart Knollendam, doopsgezinde gemeente Koepang, Amsterdam helpt Koog a/d Zaan, doopsgezinde gemeente Krommenie, zeildoekfabriek Kudelstaart – ambachtsheerlijkheid – hervormde gemeente
142 94 142 112 161 83
Landsmeer, dorp Leeuwarden, doopsgezinde gemeente Leiden – doopsgezinde gemeente – invalidenhuis
80 142
200
161 142 98 142 42 142 98 142 72 139 75 74 142
72 139
142 104
Leimuiden, ambachtsheerlijkheid Londen, rubbermaatschappij Loosdrecht, verveningen Lutkemeerpolder Maastricht, doopsgezinde gemeente Makassar, Amsterdam helpt Marquette, huis Medemblik, doopsgezinde gemeente Menado, Amsterdam helpt Meppel, doopsgezinde gemeente Middelburg, doopsgezinde gemeente Middelveldse polder Monnickendam, doopsgezinde gemeente Muiden, zandpad, commissarissen Muiderberg, begraafplaats
72 99 98 76 142 112 148 142 112 142 142 77 142 60 147
Naarden – erepenning 114 – gemeente 75 – Portugees-Israëlietische gemeente 146 – zandpad, commissarissen 60 New Amsterdam, archivalia Nieuw Nederland 161 New Harlem, archivalia Nieuw Nederland 161 New Netherland, archivalia Nieuw Neder161 land 162 Newton, archivalia Nieuw Nederland 162 New York, archivalia Nieuw Nederland Nieuwendam 142 – doopsgezinde gemeente 73 – dorp 73, 82 – gemeente – hervormde gemeente 139 – notarissen 78 – r.k. kerk 138 – scheepswerf 82 – schoolverzuim 67 – watersnoodcomité 112 Nieuw Nederland, archivalia 161 Nieuwe Niedorp, doopsgezinde gemeente 142 Nieuwer-Amstel – ambachtsheerlijkheid 72 – zaak met Duinwatermaatschappij 97 Nigtevecht, boerderij 98 Noord-Holland 142 – doopsgezinde societeiten 141 – gereformeerde particuliere synode Noord-Hollandse steden, zes, wegen en vaarten 60 77 Noorder IJpolder
Noordzeekanaal – kanaalmaatschappij – staatscommissie Nova Zembla, comité
96 96 132 142
Ooltgensplaat, doopsgezinde gemeente Oost-Friesland – doopsgezinde gemeente – erfpachten Oost-Indië, kerkelijke zaken Osdorp – ambachtsheerlijkheid – dorp Osdorperbinnenpolder Ouddorp, doopsgezinde gemeente Ouder-Amstel – ambachtsheerlijkheid – porseleinfabriek Ouderkerk, ambachtsheerlijkheid Overamstelse polder Overbrakerbinnenpolder Overbrakerbuitenpolder Overmeer, doopsgezinde gemeente Overveen, begraafplaats Palts, doopsgezinde gemeente Parijs, wereldtentoonstelling Polanen, dorp Pruissisch Littauen, doopsgezinde gemeente Purmerend, doopsgezinde gemeente
142 92 144 72 74 76 142 72 85 72 76 76 76 142 147 142 121, 129 74
Ransdorp – dorp – gemeente – hervormde gemeente – notarissen Rensselaerswijck, archivalia Nieuw Nederland Riekerpolder Rietwijkeroorderpolder Rotterdam – cultuurmaatschappij – doopsgezinde gemeente Rijn, verzekering scheepvaart Rijnstreek, doopsgezinde gemeente Rijnvaart, commissarissen Rijp, de, doopsgezinde gemeente Sabang, kolenstation en zeehaven Salzburg, fonds Cadzant
142 142
80 72 139 78 161 77 77 100 142 94 142 60 142 96 144
Schellingwoude 72 – ban 72, 80 – dorp 72 – gemeente 139 – hervormde gemeente 78 – notarissen 110 – woningbouwvereniging Schiedam, doopsgezinde gemeente 142 Sleeswijk-Holstein, doopsgezinde gemeente 142 Sloten 72 – ambachtsheerlijkheid 74 – ban 74 – dorp 74 – gemeente 139 – hervormde gemeente Amsterdam- 139 – hervormde gemeente dorp 78 – notarissen 77 – verenigde polders 137 Sloten-Osdorp, r.k. kerk 77 Sloterbinnenpolder 77 Sloter Buiten- of Bovenpolder Sloterdijk 72 – ambachtsheerlijkheid 74 – dorp 140 – hervormde gemeente 76 – polder 77 Sloterdijkermeerpolder 142 Speek, doopsgezinde gemeente 99,100 Soerabaja, cultuurondernemingen 161 Sont, tolregisters 77 Spieringhornerbinnenpolder 77 Stads- en Godshuispolder 98, 100 Sumatra, cultuurondernemingen 99 Suriname, bosexploitatie Terschelling, doopsgezinde gemeente Texel, doopsgezinde gemeente Tjallebird, doopsgezinde gemeente
142 142 142
Urk, ambachtsheerlijkheid Utrecht, doopsgezinde gemeente
72 142
Veenendaal, doopsgezinde gemeente Veldevecht, boerderij in Nigtevecht Verenigde polders onder de gemeente Sloten c.a. Visvliet, doopsgezinde gemeente Vriezekoop, ambachtsheerlijkheid Vrije Geer, De – ambachtsheerlijkheid – dorp
142 98 77 142 72 72 74
201
80 Watergang, dorp Watergraafsmeer 74 – gemeente 77 – hoogheemraadschap 78 – notarissen 112 Waterland, watersnoodcomité Waterlandse Dorpen, Zes, openbaar 80 lichaam Waterlandse Meren, Drie, hoogheemraad77 schap 131 Waterloo, halve eeuwfeest Weesp 84 – branderijen 142 – doopsgezinde gemeente 75 – gemeente 84 – jeneverstokerij 60 – zandpad, commissarissen Weesperkarspel 75 – baljuwschap 74 – gemeente 144 West-Indië, kerkelijke zaken 161 Westzaan, doopsgezinde gemeente 161 Wiltwijck, archivalia Nieuw Nederland 142 Witmarsum, doopsgezinde gemeente 142 Workum, doopsgezinde gemeente 142 Wormerveer, doopsgezinde gemeente
IJdoorn, polder IJpolder, Grote IJpolder, Noorder IJsland, vaart
77, 80 77 77 161
Zaandam 142, 161 – doopsgezinde gemeente 161 – hervormde gemeente Zaandijk, doopsgezinde gemeente 161 147 Zeeburg, begraafplaats Zeist, verbouw mangelwortelen 98 Zes Waterlandse Dorpen, openbaar lichaam 80 Zierikzee, doopsgezinde gemeente 142 Zuiderwoude, dorp 80 Zunderdorp 73 – ban 73, 80 – dorp – hervormde gemeente 139 142 Zutphen, doopsgezinde gemeente 154 Zweden, goederen Trip Zwitserland, doopsgezinde gemeente 142 Zwolle, Nederlands-Israëlietische hoofdsynagoge 147
INDEX OP TREFWOORDEN De aanduiding (r) betreft een rubriek; zie ook inhoudsopgave. Woorden als: afdeling, bestuur, commissie, dienst, genootschap, stichting, vereniging en dergelijke, zijn niet opgenomen. Aalmoezeniers(weeshuis) 62 Aansprekersregisters 160 Abattoir (raadscommissie) 38, 65 Abodath-ha-chesed 104 Aby jetomim 106 Academie van beeldende kunsten, koninklijke 79, 122, 159 Accountantsafdeling, secretarieafdeling 46 Accounts New Netherland 161 Accijns gemaal enz, raadscommissie 41 Accijnzen, stedelijke, raadscommissie, commissaris 41, 54 Achilles, Amsterdamsche rederijkerskamer 124 Adat jesjoeroen 147 ADC 120 Administrateuren van goederen van Trip in Zweden 154 Administratiekantoren (r) 95 Admiraliteit (van Amsterdam) 34, 159 Advertentiën, middel 54 Advocaten (r) 101 Advocaten 152, 159 Aëroplanie, maatschappij 82 Afschaffing van alcoholhoudende dranken, vereniging 117 Afschrijvingen bij willig decreet 52 Alcoholhoudende dranken, afschaffing 117 Algeme(e)n(e), zie bij het hoofdwoord Alpenvereniging, Nederlandse 158 Amarchalim 147 Ambacht en industrie (r) 81 Ambachten en beroepen, vereeniging tot opleiding 118 Ambachtsheerlijkheden 34, 35 Ambten en officiën (bureau secretarie) 34, 45 Ambtenaren – Gemeentebedrijven, dienstcommissies 50 – Instellingen voor (r) 49 – Rechtstoestand, raadscommissie 40 – Recognities, raadscommissie 40 – Salarisgroepen, commissie 49 – Salarisherziening, raadscommissie 40 – Voor socialen arbeid, vereniging 115 Ambtenarenzaken, (raads)commissie 37, 49 AMDG 123
Amortisatiefonds stedelijke schuld, raadscommissie 37, 40, 41 Amstel, zweminrichting 126 Amstelhof 107 Amstelland, maatschappij 87 Amstelodamum, genootschap 121 Amsterdam helpt Arnhem, bureau 64 Amsterdam-Rijnkanaal 1952, stichting 134 Amsterdams(ch)e, zie bij het hoofdwoord AMVJ 121 Anker, branderij 84 Anna, R.K. kerk 137 Ansjovis keuring, raadscommissie 43 Anslo hofje 108 Antonius van Padua, R.K. kerk 137 Apotheek der diaconie Hervormde gemeente 117 Apothekers (r) 101 Arbeiders vakopleiding, commissie 67 Arbeiderscoöperatie De Dageraad
115
Arbeidersklasse, vereeniging voor 110 Arbeidsbeurs, gemeente (commissie) 59 Arbeidsbureau, afdeling, dienst 45 Arbeidsduur gemeentewerken, commissie 55 Arbeidstoestanden, commissie 63 Arbeidszaken, secretarieafdeling, raadscommissie 37, 45, 46 Arbitragecommissie metaalindustrie 81 Archiefdienst, gemeentelijke 69 Archimedes, vereeniging 119 Architect, stads 55 Architecten (r) 102 Architecten 156, 157, 158 Arke Noach, Doopsgezinde gemeente 141 Armbesturen, vereniging 103 Armbestuur algemene stadsarmen, raadscommissie 43 Armbestuur, burgerlijk (raadscommissie) 39, 43, 62 Armbezoekers, vereniging 115 Armen- Huis 62 – Huiszittende-stads (bakkerij) 61, 62 – Raad 103 – Scholen, stads 66
203
118 - School, Portugees-Israëlietische 64 - Verzorging, gemeentelijke, commissie - Verzorging, geneeskundige, raadscom43 missie 72, 73 - Voogden geannexeerde gemeenten 43 - Wet, raadscommissie 47, 48 - Wezen, secretarieafdeling 103 - Zorg (r) - Zorg, raadscommissie, secretarie39, 43, 47, 48 afdeling 123 Ars nova et antiqua Artillerie, stads 57 119 Artis Asahan (Nieuwe), plantagemij, tabakmij. 98, 99 85 Ashandel 92 Associatie-Cassa 89 Assuradeurs Boissevain 93 Assurantie compagnie, sociëteit 52 Assurantiemeesteren 52, 58 Assurantiën, bank, kamer 89 Assuranties, commissionairs 94 Assurantievennootschap tegen zeeschade 86 Assurantiezaken Louis Bienfait 146 Asuta habraya 68 Athenaeum, curatoren, hoogleraren 96 Atjeh transportmij. Atoom, internationale tentoonstelling 71, 129 (stichting) 34 Attestatien, certificatiën, affirmatiën Augustinus, R.K. kerk Amsterdam, Nieu138 wendam 161 Automobielindustrie, Nederlandsche 52, 58 Averijen, bank, kamer 83, 84 Azijnmakerij Badinrichtingen (gemeentelijke), (raads)39, 47, 65, 70 commissie, secretarieafdeling 114 Baggerlieden, Nederlandsche 61, 84 Bakkerij 100 Banjoewangi cultuurmij. Bank van Leening (commissarissen, 39, 63 (raads)commissie) 153 Bankier Sillem Baptisten in Engeland, Nederlandsche af143 deeling 66 Barlaeusgymnasium Beambten, rechtstoestand, raadscommissie 40 57 Bedelaars, opzieners 81 Bedrijfsleven (r) 59 Bedrijven, commissie 50 Bedrijven, gemeentelijke, personeel (r)
Bedrijven, gemeentelijke, dienstcommissies 50 personeel 108 Beeck's hofje, van 58 Beëdigde stadswerkers enz, commissie 122 Beeldende kunst (r) Beeldende Kunsten, akademie, 79, 92 maatschappij 145, 147 Begraafplaatsen Begraafplaatsen, algemene, dienst 56 56, 62 Begraafregisters (Weeskamer) 112 Begrafenissen, hulpverlening (r) 112, 122 Begrafenissociëteit 54, 62 Begraven, middel, buiten de stad 41 Begroting, gemeente, raadscommissie 136 Begijnhof 107 Bejaardentehuizen (r) 107 Bejaardenzorg (r) 46 Belasting, gemeente, centraal bureau 34, 41, 53, 54, 72, 73 Belastingen 37, 40 Belastingen, raadscommissie (r) 46 Belastingen, secretarieafdeling Belastinggaarders 53 Belastingstelsel, herziening, raads41 commissie Beleeningcas, beleeningkamer, stads 53 Belgisch-Nederlandsch-Luxemburgsche sa121 menwerking, comité Belgische uitgewekenen, secretarieafdeling 47 97 Bellevue Bemiddeling in werkstaking diamantbewer81 kers, commissie 110 Bemiddelingsbureau Union 100 Benko cultuuronderneming Beoordelingscommissie gemeentepersoneel 49 96 Berebeyt, stalhouderij Beroep op de raad in bouwzaken, raads38 commissie Beroepenklassificatie patentbelasting 54 49 Beroepscommissie wachtgeldverordening 49 Beroepscommissie werkliedenreglement Besnijdenissen, registers, commissie van 147 toezicht Bestedelingen, stads, commissie, inrichting 62, 64 Bestuur, raadscommissies (r) 37, 40 Bestuur, secretarieafdeling (r) 45 38, 41, 156 Beursbouw (raadscommissie) Beurscommissie 38, 59 Beursprijsvraag 156 78 Beurtschepen Bevolking (r) 52
46 Bevolking, secretarieafdeling (r) 52, 72, 73, 74, 75 Bevolkingsregister 46 Bevolkingsregister, secretarieafdeling (r) Bevordering der bouwkunst, maatschappij 125 134 Bevrijding (feest)comité 118 Bewaarschool Bezoek van kroonprinselijk paar, raadscommissie 44 57 Bezoldigde guardes Bezuinigingscommissie gasfabriek, schouw61, 69 burg 97 Bible hotel 121 Bid en werk, genootschap 84 Bierbrouwerijen 64 Binnengasthuis 70 Bioscoopcommissie 122 Blaas en strijklust 87 Blaauwhoedenveem 118 Blindenonderwijs, instituut 105 Boddaert-tehuizen, vereniging 58 Bodemerijkas, administrateur 43 Bodemreiniging, raadscommissie 98 Bodemschatten, exploitatie (r) 92 Boeken (r) 160 Boekhandel, Amsterdamse 157 Boekhouder A.L.J. Landré 98 Boerderijen (r) Bond – Amsterdamsche dilettanten muziek123 vereenigingen 128 – Huurders van volkstuinen 126 – Lichamelijke opvoeding 115 – Nederlandsche brouwerijen 128 – Volkstuinders 136 Boompje, R.K. kerk 99 Borneo tabakmij. 99 Bosch-exploitatiemij, Surinaamsche 55 Bouw- en woningtoezicht, gemeentelijk Bouw56 – Bedrijf, gemeentelijk, commissie 125 – Kunst (r) 125 – Kunst, maatschappij 90, 110 – Maatschappij 82 – Materialen (r) 157 – Meester Jan Theunisse de Jonge 55 – Opzichters 46 – Tekeningen 114 – Vakken, particuliere arbeidsraad 110 – Vereniging, coöperatieve 38, 55 – Verordening (raads)commissie 108 Bouwershof 84 Bramen, de Drie, mouterij
Brand94, 95 - Assurantie maatschappij 41 – Blussing, raadscommissie 95 – Contract 95 – Gevaar maatschappij van 1822 57 – Gevaar schouwburgen, commissie 95 – Guarantie maatschappij, algemene 95 – Maatschappij van 1790 91 – Stof, handel (r) 111 – Stof, verstrekking 63 – Stoffencommissie 95 – Verzekeringen (r) 57,115,133 – Weer, huldiging, fonds 84 Branderijen te Weesp 109 Brants-Rus hofje, van 107 Brentano's steun des ouderdoms British and American seamen's friends 109 society 143 Broederschapswerk, doopsgezind Broodbakkersbedrijf, nachtarbeid, corn63 missie 84 Broodfabrieken, maatschappij 42, 59 Broodzetting (raads)commissie 114 Brouwerscollege 115 Brouwerijen, bond 158 Buitenland, vereniging Buitenlandsche nooden Doopsgezinde ge143 meenten, commissie 34 Buitenlandse zaken 47 Bureau voor statistiek 44 Burgemeester (r) 44, 48 Burgemeester en wethouders (r) 33 Burgemeesters (r) 44, 133 Burgemeester(s) 105 Burgercommissie voor werklozen Burgerlijk armbestuur (raads39, 43, 62 commissie) 52, 72, 73, 74, 75 Burgerlijke stand, registers 46 Burgerlijke stand, secretarieafdeling 66 Burgerscholen, stads 57 Burgerwacht (gewapende), brandweer 43, 62 Burgerweeshuis (raadscommissie) 161 Burgomasters New Amsterdam 103 Buurtcommissie Sarphatistraat 128 Buurtvereniging Reyer Anslo Bijzondere noden doopsgezinden, stichting 143 Bijzondere omstandigheden, hulp112 verlening (r) 39 Bijzondere scholen, raadscommissie Carbolzuur bij vee, raadscommissie Cargadoors Vinke en Co.
43 89
205
160 Carillons 82 Cartonnagefabriek Faddegon en Co. 127 Casino, gezelschap 137 Catharina, R.K. kerk 82, 87 Cementmij, (Padang) Portland Centra(a)1(e) 111 – Bedrijfskeuken Amsterdam 156 – Beheer verenigingsgebouwen, stichting 110 – Bond voor inwendige zending 115 – Brouwerijkantoor 46 – Bureau der gemeentebelasting 61 – Dienst voor levensmiddelenvoorziening – Israélietische ziekenverpleging, 117 vereniging 111 – Keuken 105 – Luthers weeshuis, vereniging 78 – Overheid (r) 79 – Prijzencommissie, huurkamer 61 – Voorzieningsdienst Charters (topografische collectie, 34, 35, 62 weeskamer) 112 Chinezen, hulpcomité 65 Choleracommissies 63, 64 Choleralijders, commissies 110 Christelijk maatschappelijk werk 135 Christelijk persbureau, Nederlandsch Christelijke jongemannenvereniging God 124 met ons 158 Cipier J.Ph. Mannetter 78 Circulaires kamer van koophandel 51 Civiele zaken Classis Amsterdam van de Gereformeerde, 140, 141 Hervormde kerk 53 Collaterale successie, belasting 127 College in de munt 142 Collegiantenkas 64 Collegium medicum en obstetricium 78 Commandant militair arrondissement 88 Commissiehandel (r) 90 Commissionairs in granen 161 Commissioners Albany Compagnie de Ceres 92 Compagnieschap tot verbouw mangelwortelen 98 70 Concertgebouw, commissie 123 Concertgebouworkest, orkeststichting 60 Concessie-aanvrage electrificering vervoer 110 Concordia, bouwmaatschappij 115 Concordia, diamantclub 120 Concordia et libertate, genootschap Conflict metaalindustrie, arbitrage81 commissie
206
Conseil d'état 161 Consignatiekas, rekenkamer 53 123 Consolatrix 161 Consuls van Amerika Controleurs beroepenklassificatie patentbe54 lasting 40, 41 Conversieplan, raadscommissie 110 Coöperatieve bouwvereniging Coördinatiecommissie onderwijs 68 57 Corps du garde Correspondence New Netherland 161 Corvershof 109 Council and court minutes Nieuw Nederland 161 Courant, Amsterdamsche, hoofdredacteur, 42, 97 raadscommissies Crediet, fonds publiek53 69,120 Cultuur (r) 39, 43 Cultuur, raadscommissies (r) Cultuur, secretarieafdeling (r) 48 Cultuurmaatschappijen (r) 98 Cultuurmaatschappijen 99 115 Dageraad, arbeiderscoöperatie 34 Dagvaart, gedeputeerden 128 Dansclubs 158 Dante Alighieri, vereniging 124 Debatingclub van Ons Huis 161 Deeds Nieuw Nederland 34 Defensie 56 Defensie, instellingen (r) 46 Defensie, secretarieafdeling (r) 57 Defensiewezen, commissarissen 128 Deka 90 Deli maatschappij 52 Desolate Boedelskamer, commissarissen 120 Deugd en kunde, genootschap 108 Deutzenhofje Diaconie 109 – Hof(je) 107 – Oude mannen- en vrouwenhuizen 118 – School 106,107 – Weeshuizen 81 Diamantbewerkers, werkstaking 115 Diamantclub Concordia, vereniging 50 Diensten, gemeentelijke, personeel (r) 120 Diktaten Centrale, Amsterdamse 123 Dilettanten muziekvereenigingen, bond 34 Diplomatieke missiven 115 Directeuren, instituut 85 Distilleerderij Bootz, Levert 63 Distributie, (geneeskundig) bureau, dienst
Divisie, derde, secretarie 46 Doctrina et amicitia 120 Dol- of krankzinnigenhuis 64 Dolok Marangor cultuurmij. 99 Dominicus, R.K. kerk 137 Donowaru, cultuurmij. 99 Doopsgezinde – Broederschap (r) 141 – Families 160 – Gemeente(n) Amsterdam (Oudevrouwen huis, weeshuis) 106, 107, 141, 142, 161 – Gemeenten Koog, Westzaan, Zaandam, Zaandijk 161 – Gemeenten Nederland (commissie watersnood) 112, 141, 142 – Sociëteiten 142 Dragers, commissie 58 Drenkelingen, redding, brigade, maatschappij 94, 117 Drogerijen (r) 83 Drukkerij, stads (raadscommissie) 42, 61 Drukkerijen (r) 82 Duif, R.K. kerk 137 Duinwatermaatschappij (zaak met NieuwerAmstel) 97 Duinwaterwinplaats, openstelling, 70 commissie Duitsche tooneel, NV 125 Duitse weermacht, bureau vorderingen 58 Eau de colognefabriek J.C. Boldoot 85 Economisch leven, instellingen (r) 81 Economische zaken, instellingen (r) 58 Economische zaken, raadscommissies (r) 38, 42 Economische zaken, secretarieafdeling (r) 47 Eendracht, hofje 109 Eensgezindheid, vereniging 110 Effecten, commissionairs, commissiehandel 88, 89 Eigen Hulp, vereniging 110 Eigendommen, rentegevende, afdeling, raadscommissie 37, 46 Eigendomsbewijzen, van particulieren, van de stad 35, 46, 160 Eigendomsoverdrachten van huizen 51 Electra NV 97 Electriciteitswerken, gemeente (raads)commissie 38, 42, 61 Electrificering vervoer 60 Electrobond, vereniging 115 Elspeetse vereniging 143 Emeritaatsfonds Doopsgezinde gemeenten 143
Energiebedrijf, gemeente, financien, luchtbescherming 61 English Reformed church (r) 140 English Reformed church, diaconieschool, weeshuis 106,118 Entrepotdok 60,156 Equivalentcommissie 41 Erfenissen 34 Erfpacht, raadscommissie 41 Erfpachtstelsel, raadscommissie 41 Ets haim 118 Euterpe 122,123 Eutonia 122 Evangelieverbreiding, Doopsgezinde vereniging 143 Evangelieverspreiding overzee, vereniging Doopsgezinden 143 Evangelisch-Lutherse gemeente te Amsterdam 144 – Diakopie 144 – Diakoniehof 109 – Fonds Cadzant 144 – Liefdefonds 144 – Weeshuis en oudemannen- en vrouwenhuis 107 – Wijkvereniging 144 Evangelisch-Lutherse gemeente te
Enkhuizen 161 Evangelisch-Lutherse kerk (r) 144 – Diakonale raad 144 – Seminarium 119, 144, 157 – Synode 144, 159 Evangelisch verband van kerken Bijlmermeer 146 Evenementen (r) 70, 129 Evenementen, raadscommissies (r) 44 Executie-kwijtscheldingen 51 Expeditie naar Nova Zembla, comité 132 Exploratie syndicaat Pagoeat 99 Exposition internationale d'hygiène 129 Exue, recht 53 Fabriek van werktuigen en spoorwegmaterieel, Nederlandsche 82 Fabriekambt, stads 55 Fabrieksnijverheid, vereeniging bevordering 81 Families (r) 149 Federatie van instellingen voor kinderbescherming 105 Feesten 130, 131, 132, 133, 134 Feestgebouw Bellevue 97
207
122 Feestregeling zangersfeest, commissie 119 Felix Meritis, maatschappij 70 Filmkeuring, reorganisatiecommissie 87 Financiële en handelmij. Nestor 68 Financiële urgentiecommissie onderwijs 53 Financiën (r) Financiën 61 – Gemeente energiebedrijf, commissie 37, 40 – Raadscommissies (r) 46 – Secretarieafdeling (r) 37, 46 – Secretarieafdeling (A en B) 46 – Wethouder Finantieelen steun Portugees-Isr. zieken117 huis, vereniging 69 Fodor, museum, commissie Fonds 104 1815 123 – Anton Reinhard Falck 115 – Brandweer 144 – Cadzant 104 – Gewapende dienst, aanmoediging 109 – Huisje in de Anjeliersstraat 83 – Katoendrukkerij 103 – Liefdadigheid der maatschappij VW 144 – Liefde112 - Luchtbescherming 53 – Maintien van publiek crediet 103 – Protestantsch weduwen- en wezen103 - Schap – Tontine der maatschappij tot redding van 94 drenkelingen – Weduwen en wezen van doopsgezinde 143 predikanten 103 – Witte hond 119 – Wormskerck 104 – Zouaven 104 Fondsen, gezamenlijke militaire Fondsen van vak- en standsorganisaties (r) 114 49 Formatiecommissie 82 Fort, scheepswerf 126 Fortuna, roeivereniging Franciscus van Assisië, R.K. kerk, schoolbestuur 118 ,136 137 Franciscus Xaverius, R.K. kerk 138 Franse kerk, R.K. 88 Frascati, verkooplokaal 162 Freemen New York 142 Friesche sociëteit, doopsgezinde Garde, corps du, nationale, soldée Gasfabriek, bezuinigingscommissie
1nQ
57 61
Gasfabrieken (gemeentelijke), (raads38, 61, 96 commissie) Gasthuisbouw, -uitbreiding, commissies 65 34, 64 Gasthuizen Gazen, fabriek 83 Geallieerde strijdkrachten, loonbetaling, 58 bureau 72 Geannexeerde gemeenten, R.K. kerk Gecommitteerde Raden Zuiderkwartier 34 Gedenktekens 130, 131, 132, 133,134 Gedeputeerden ter dagvaart 34 Geheime Raad 161 Geldwezen (r) 92 Geloof, hoop en liefde, R.K. kerk 137 136 Geloofsgemeenschappen Gemeenschap voor doopsgezind broederschapswerk 143 Gemeente– Bedrijven, raadscommissies, secretarieafdeling 38, 39, 47 46 – Belasting, centraal bureau – Blad 36 143 – Dagen van doopsgezinden, vereniging 46 – Eigendommen, beheer 37, 40 – Eigendommen, raadscommissies (r) 36 – Raad (r) – Werken, loon en arbeidsduur, commissie 55 36, 44 Gemeentelijk jaarverslag 113 Gemelut hassadim 54 Gemene landsmiddelen Gemengde lycea, gemeentelijke 67 160 Genealogie handschriften Genees-, heel- en natuurkunde, genoot119 schap Geneeskundig(e) 43 – Armenverzorging, raadscommissie – Bureau voor distributie 63 64 – Dienst, gemeentelijke – Dienst, gemeentelijke, raadscommissie 39, 43 – Dienst en Gezondheidsdienst, gemeentelijke, commissie 65 – Leesgezelschap 119 – School 68 – Toevoorzicht, commissie 64 Geneeskunst, maatschappij tot bevordering 115 Generale indicateur, secretarie 46 Genootschap Het doel van dezen vriendenkring enz. 121 Genotmiddelen, handel (r) 90 Genotmiddelen, industrie (r) 84 Georganiseerd overleg onderwijzend 50 personeel, commissie
140 Gereformeerde kerken (r) Gereformeerde kerken Amsterdam140 centrum (en Diakonie), -zuid Gereformeerde kerken in hersteld verband 141 130, 131, 132 Geschenken 61 Geschutgieterij, grof, stads 106 Gesticht van liefdadigheid, R.K. 41 Gestichten, liefdadige, raadscommissie 123 Gewa 34 Gewestelijk bestuur 104 Gezamenlijke militaire fondsen, stichting 140 Gezamenlijke vriendenkringen 121 Gezellenvereniging, St. Joseph's 140 Gezelschap Tot nut en vermaak Gezelschap De zucht voor 't vorst'lijk huis 135 Gezondheids65 – Commissie 64, 65 – Dienst, gemeentelijke (commissie) 64 – Zorg (r) 48 – Zorg 39, 43 – Zorg, raadscommissies (r) 47 – Zorg, secretarieafdeling (r) 34, 114 Gilden 54 Gildenfondsen, liquidatiecommissie 59 Girokantoor, gemeente (commissie) 124 God met ons, vereniging 136 Godsdienstig leven, instellingen (r) 85 Goudsmeden As. Bonebakker en Zn. 78 Gouverneur van Amsterdam 58 Graanhandel, commissarissen, commissie 84 Granaatappel, suikerraffinaderij 90 Granen, commissionairs 's-Gravenhaagse vereniging koepokinenting 117 114 Gravers, vereniging 88 Groenhoedenveem 61 Grof geschutgieterij, stads Grondbedrijf van Dienst Publieke Werken 46 35, 160 Grondpapieren (van de stad) Groninger Oude Vlamingen, doopsgezinde 142 sociëteit 142 Groninger sociëteit, doopsgezind 34, 35 Groot-memoriaal 120 Groote club, sociëteit 161 Grote Raad van Mechelen 90 Grutter Johannes Kramer 57 Guardes, bezoldigde 66 Gymnasia, openbare 66 Gymnasium, stedelijk 57, 158 Gijzeling (civiele) Haantje, R.K. kerk Haarlemmerpoort, stichting
137 121
111 Haberim magsibim 157 Halte, stichting 100 Hambalang cultuurmij. 108 Hamerhof 111 Hanagath-ha-neharim 85 Handel (r) 34, 42 Handel (raadscommissie) 58 Handel, instellingen (r) 81 Handel en nijverheid, maatschappij 98 Handel- en cultuurmij. Van Heekeren 82 Handelmaatschappij Gebr. Veth Handels59 – Betrekkingen, commissies 82 – Drukkerij Holdert en Co. – Inrichtingen, dienst, raadscommissie, 38, 47, 60 secretarieafdeling 88 – Kade NV 66 – School, openbare 87 – Vereniging, internationale – Vereniging Dudok de Wit en Co. 89 119 Handenarbeid, vereeniging bevordering 160 Handschriftenverzameling 67 Handwerken (vrouwelijke), commissies 119 Handwerkschool Handwerksnijverheid, vereniging 81 bevordering 127 Harmonie, herensociëteit 83 Harsfabriek 111 Hase hamaharacha 60 Haven, plaatskosten, commissie 60 Havendienst 60 Havenreglement Oosterdok, commissie 42 Havenreglement, raadscommissie 60 Havens, oppercommissarissen Havens en handelsinrichtingen, dienst 60 41 Havenwerken, raadscommissie Hedendaagse kunst, vereniging verzameling 122 100 Heeco, cultuurmij. 100 Heela, syndicaat 119 Heelkunde, genootschap bevordering 68 Heelkundige school 119 Heelmeester Johannes Monnikhof 69 Heemkennis, gemeentelijke commissie 100 Heemoss, cultuurmij. 72 Heerlijkheden, stads 64 H. Geestgasthuis 54 Herengeld 127 Herensociëteit De Harmonie Hersteld Evangelisch-Luthers kerkgenoot145 schap (r) Hersteld Evangelisch-Luthers kerkgenoot145 schap, commissie
209
145 Hersteld Evangelisch-Lutherse gemeente 107 – Diaconiehuizen 121 – Jongeliedengenootschap Bid en werk 159 – Predikant 103 – Weldadigheidsvereniging 145 – Zendingscommissie 138 Hervormde gemeente Amsterdam 117 – Apotheek en ziekenfonds 139 – Diakonie 84 – Diakoniebakkerij – Diakonie oude mannen- en vrouwenhuis 107 106 – Diakonieweeshuis 138 – Kerkeraad 138 – Kerkvoogdij 139 – Ontvanger 139 – Restauratiecommissie Nieuwe kerk 117 – Wijkverpleging Hervormde gemeenten 139, 140 – Amsterdam-Sloten, -West 161 – Assendelft 139 – Buiksloot 139 – Durgerdam 139 – Holysloot 139 – Kudelstaart 139 – Nieuwendam 139 – Ransdorp 139 – Schellingwoude 139 – Sloten dorp 140 – Sloterdijk 161 – Zaandam 139 – Zunderdorp 138 Hervormde kerk, Nederlandse (r) 160 Hervormde kerkgebouwen 113 Hesed weemet 107 Hilman stichting 120 Historisch gezelschap, Amsterdamsch 129 Historische tentoonstelling, commissie 129 Historische tentoonstelling 1925 107 Hodshon stichting 52 Hof van Holland, willige decreten 108 Hofjes (r) 66 Hogere burger school (voor meisjes) 156 Holland Bank 92 Holland Land Company 93 Holland-La Plata hypotheekbank Hollands(ch)(e) 94 – Assurantiekantoor – Mij. voor industrie, handel en 87 verzekering – Portugees-Israëlietische kerkgenoot146 schap, commissie 94 – Scheepsverbandmij.
134 – Schouwburg, comité 95 – Sociëteit van levensverzekeringen 103 Hond, fonds Witte Honderdste en tweehonderdste penning53 kamer 104 Honen dalim Hoogduits-Israelietische gemeente, geboor52,104 tenregisters, vrijwillig werkinstituut Hoogduits-joodse gemeente (Adat 147, 161 jesjoeroen) 124 Hooger zij ons doel, vereeniging 84 Hooiberg, bierbrouwerij 126 Hoop, de, roei- en zeilvereniging 69 Hoop, van der, museum, commissie 97 Horeca (r) 68 Hortus botanicus, commissie 107 Hospice wallon 100 Houtaankapmij. Mendis 82 Houtverwerking (r) 55 Houtvesterij, stads Houtwaren, verkopingen 35 148 Huis Assumburg, Marquette 107 Huis en haard, stichting Huishoudschool, Amsterdamsche, nieuwe 119 62 Huisverkopingen Weeskamer 127 Huisvestingsbureau Olympische spelen 45 Huisvestingscommissie 119 Huisvlijtschool, commissie 61, 62 Huiszittende-stadsarmen (bakkerij) 62 Huiszittenhuizen Huizen en erven, eigendomsoverdrachten, 35, 51 willige verkopingen 148 Huizen en heerlijkheden (r) 111 Hukat apasah 130, 131, 132,133 Huldeblijken 109 Hulp in de huishouding, vereniging 109 Hulp voor onbehuisden, vereniging 112 Hulpverlening bij begrafenissen (r) Hulpverlening bij bijzondere omstandig112 heden (r) 58 Hulpverlening bij rampen, commissie 53 Huren, belasting 91 Hutheco Holland, handel 79 Huuradviescommissie 48 Huurautobedrijf 79 Huurkamer Centrale prijzencommissie 52 Huwelijkse zaken, commissarissen 82 Hydroplanie, maatschappij 129 Hygiène, exposition 71 Hygiene-tentoonstelling, commissie 93 Hypotheekbanken
135 Ideële grondslag, instellingen (r) 137 Ignatius, R.K. kerk 96 Imperial continental gaz association 54 Imposten Indentures of apprenticeship New 161 Amsterdam India, verzekeringmij. 93 46 Indicateur, generale, secretarie 81 Industrie (r) 83 Industrie, drukkerij 87 Industrie, handelmij. 55 Ingenieur, stads 52 Injuriën, commissarissen 58 Inkwartiering, gemeentelijk bureau Inrichting 117 – Ooglijders, stichting 62, 64 – Stadsbestedelingen (commissie) – Uitdeling spijs en brandstof, commissie 111 61 – Uniformkleding, gemeentelijke 78 Inspecteur repatriëring, bureau Instellingen voor personeel van de 49 gemeente (r) Instellingen, plaatselijke, met een specifieke 51 taak (r) 115 Instituut van directeuren 118 Instituut tot onderwijs van blinden 84 Insulinde, oliefabrieken Internationa(a)1(e) 110 – Federation for inner mission 87 – Handelsvereniging 71 – Hygiëne-tentoonstelling, commissie 129 – Tentoonstelling Het Atoom, stichting 104 Invalidenhuis te Leiden 121 Israëlieten, maatschappij tot nut Israëlietische hoofdsynagoge, Nederlands 147 146 Israëlietische kerkgenootschappen (r) Jaarverslag, gemeentelijk Jachthaven, oude Jachthoorn tot kampvuur, comité Jan-Jacobsgezinden, doopsgezinde gemeente Jeneverstokerij De gekroonde Snoek Jeugd bond, Lutherse Jeugd gemeenschap, Nederlandse Jeugdstorm, nationale Joannes en Ursula, R.K. kerk Jongeliedengenootschap, Hersteld Evangelisch-Luthers Jongemannenvereeniging, christelijke Jongensweeshuis, R.K. Jongeren, algemene maatschappij
36, 44 126 134 141 84 145 105 135 137 121 124 106 121
Jongeren, vormingsinstituut Jongerenbond, doopsgezinde Joods familiearchief, stichting Joodse onbeheerde boedels Journalist A.L.J. Landré Juridisch studentengezelschap, Amsterdamsch Jurisdictie Justice of peace Albany Juweliers As. Bonebakker
121 144 121 101 157 127 34 161 85
44 37, 46 82 108 78 79 115 96 42 136 83 92 136 83 46 128 Kegelgezelschap Deka 97 Ken uw stad Kerkelijke zaken in West- en Oost-Indië, 144 commissie Kerken (charters) 34, 35 Kerkgebouwen, hervormde 160 Kerkhoven, begraafregisters 56 81 Ketelmakerij J. Zimmer en Zn. 111 Keukens Keurboeken 33 Keuring van ansjovis, raadscommissie 43 Kiesgerechtigden, raadscommissie 40 Kinderfeesten, damescomité 128 Kinderkleding en -voeding, dienst 63 Kindervoeding, vereniging 111 Kleding, verstrekking (r) 111 Kledingfabriek 61 Kleine Courant 97 Kleine zaken, commissarissen 52 Kleinkinderscholen, opziener 67 68 Klinische school 61 Klokgieterij, stads Kloosters, charters 35 Koepokinenting, vereniging 117 54 Koffie- en theegeld
Kabinet van de burgemeester Kadaster, secretarieafdeling Kalimas, machinefabrieken Kalvergang, hofje Kamer van koophandel Kamers van arbeid Kamerverhuurbedrijf, vakbond Kanaalmaatschappij, Amsterdamsche Kanaalvaart en IJ, raadscommissie Kapel van de H. Stede Kapokfabriek Kapokhandel, vereeniging Kartuizer klooster Katoendrukkerij Overtooms welvaren Kazernering, commissie
211
Koffiecultuurmij. Donowaru, de Westkust 99, 100 Koffiehandel 90 Koffieondernemingen 98 Koggeschip, vereeniging 127 Kolenstation Sabang 96 Kolfbond, Nederlandse 126 Kolfvereniging Amsterdam 126 Koloniaal Instituut, vereniging 121 Koloniale en uitvoerhandel tentoonstelling 129 Koningshuis, evenementen (r) 130 Kooplieden 85-92 Koopmansbeurs, bouw, commissarissen 59, 156 Koopmansboeken 160 Koopmanschappen, verkopingen 35 Kranen, oppercommissarissen 60 Krankzinnigenhuis 64 Krans Tandem fit surculus arbor 124 Kromhout Motorenfabriek en Scheepstimmerwerf 82 Kroningsstad 1948, Comité 131 Kroonprinselijk paar, bezoek, raadscommissie 44 Kruidenier Johannes Kramer 90 141 Kruikjes, doopsgezinde gemeente Kruis, zilveren 104 137 Krijtberg, R.K. kerk Kunst, tentoonstelling retrospectieve, com129 missie Kunst, verzameling hedendaagse, vereniging 122 Kunst en wetenschap bevorderende maatschappij VW 120 Kunst126 - Commissie Olympische spelen – Handel, Larensche 92 – Kring (voor allen), Amsterdamsche 121 – Schatten, vereniging Rembrandt 122 – Schilders 156, 158 – Werken van levende meesters, commissie 69, 159 – Zaken, raadscommissie, secretarieafdeling 40, 48 Kunsten, beeldende, verloting 135 Kunstenaars, werken op Parijse wereldtentoonstelling 121 Kustingbrieven ten laste van de stad 35 Kustvaartrederij Dudok de Wit en Co. 89 Kwijtscheldingsregister 51 Lager onderwijs, openbaar (raadscommissie)
212
44, 66
Lagere scholen, handwerken, comité 67 Lakenhal, commissarissen 58 Lam, doopsgezinde gemeente (weeshuis) 106, 141 Landbouw (r) 98 Landbouwconcessie Timbang Deli 99 Lands- en gewestelijk bestuur 34 Landverhuizers, doortocht, staatscommissie 78 Langkat tabaksbouwmij. 99 Larensche kunsthandel 92 Last- en veilgeld, ontvanger 54 Latijnse scholen, raadscommissie 43 Latijnse school, scholarchen enz. 66 Leesgenootschap, vereeniging 124 Leesgezelschap 119, 124 Leesmuseum 119,123,124 Legaat van Johannes Monnikhof, bestuur 119 Legendo discimus 119 Leidsche kerkhof, begraafregister 56 Lely, R.K. kerk 137 Lening van drie miljoen, commissarissen 92 Leprozenhuis 64 Letterkunde (r) 123 Letterlievende vereeniging 124 Levensmiddelen- Handel (r) 90 – Industrie (r) 84 – Raad en commissies 59 – Raadscommissie, secretarieafdeling 39, 47 – Verstrekking (r) 111 – Voorziening, centrale dienst 61 Levensverzekeringen (r) 94 Lichamelijke opvoeding, bond 126 Liedertafel Euterpe 122 Liefdadigheid naar vermogen, genootschap 103 Liefde is 't fundament, hofje 108 Liefde, R.K. kerk 138 Liefde, sympathie, eendracht, dansclub 128 Liefdecassa 143 Likeurfabriek Wijnand Fockink 84 Limmikstichting, van 107 Lindenhofje 108, 109 Linnaeus, tuinbouwschool 118 Linnen- en breiwinkel 91 Lompenbedrijf, gemeentelijk 63 Loodwitfabriek, -makerij 83 Loon gemeentewerken, commissie 55 Loonbetaling geallieerde strijdkrachten, bureau 58 Loonregeling diensten, commissie 50 Losrenten, transport 51
Louise school LSAV Luchtbescherming bij GEB Luchtbeschermingsdienst Luchtbeschermingsfonds, stichting Lunchroom Maison Koomen Luthers(e) —Bond voor christelijk sociale actie, Nederlandse —Genootschap voor zending, Nederlandsch —Jeugd bond, Nederlandse —Weeshuis, vereniging —Zendingsgenootschap, Nederlandsch Luxe artikelen, handel (r) Luxe artikelen, industrie (r) Lycea, gemeentelijke Lijfrenten, transport Lijkbezorging, gemeentelijk bureau
118 127 61 58 112 98
110 145 145 105 145 92 85 66, 67 51 56
106 Maagdenhuis, R.C. 109 Maatschappelijk werk (r) Maatschappelijke steun, raadscommissie, 39, 47, 48 secretarieafdeling Maatschappij 126 —Amstel, zweminrichting 115 — Bevordering geneeskunst, Nederlandse 119 —Felix Meritis 81 —Handel en nijverheid, algemene 121 —Jongeren, algemene 95 — Levensverzekering, algemene —Nederland tot exploitatie onroerend goed 89 —Nut van 't algemeen (departement 120 Amsterdam) 121 —Nut der Israëlieten, hoofdbestuur 81 — Nijverheid en handel, Nederlandsche 94 —Redding van drenkelingen, fonds 122 —Toonkunst bevordering —Turngebouwen 126 —Verzekering op de vaart, onderlinge 94 —Volharding tot exploitatie onroerend goed 89 —VW 103, 120 114 —Werkenden stand Machinefabrieken Kalimas 82 Machineschrijven cursus, commissie 67 Mahoz-ladal 111 Majofski, toneelgezelschap 125 Makelaardij (r) 88 78 Makelaardij Makelaars(reglement), raadscommissie, 35, 42 verkopingen
98 Mangelwortelen verbouw, compagnie 122, 123 Mannenkoren 136 Maria Magdalenaconvent 78 Marinewerf, rijks 59 Marktwezen, commissie, dienst 82 Marmerwerken D. Weegewijs 66 Marnixschool 117 Matigheids genootschap 83 Matrassenfabriek 113 Matsebet aben 50 Medezeggenschap, commissies 119 Medisch leesmuseum 83 Meekrapfabriek Mendel Bour 84 Meel- en Broodfabrieken, maatschappij 118 Meerhuizenschool, oudercommissie 111 Meil sedaca 128 Memento mori, dansclub 136 Memoriemeesters Nieuwe en Oude kerk 100 Mendis houtkapmij. 161 Mennonite church records 94 Merwede zeeverzekeringmij. 117 Mesib nefes 81 Metaalindustrie (r) Metaalindustrie conflict, arbitragecom81 missie 114 Metalen Kruis, vereeniging 58 Meters, commissie 82 Meubelfabriek Modern 121 Michel Angelo Buonnarroti, gezelschap 161 Microfilms en -fiches 54 Middel, belasting 66 Middelbare Meisjes school, gemeentelijke 40 Middenstandspartij, raadscommissie 104 Miliciens, achtergeblevenen, commissie Militair eerste arrondissement, comman78 dant 104 Militaire fondsen, stichting Militaire zaken, commissariaat, secretarie46, 47 afdeling 104 Militie, Amsterdamsche 47 Militie, nationale, secretarieafdeling 105 Minderjarigenzorg (r) 85 Mineraalwaterfabriek, electrische Minvermogenden, koepokinenting, genoot117 schap Minvermogenden, werkverschaffing, 118 vereeniging 138 Mirakel, H. Sacrament 108 Mishenet zequenim 110 Mission, inner, federation 127 Mobiele sociëteit 82 Modern, meubelfabriek
213
Molens Molentje, porseleinfabriek Monument voor de volksgeest, commissie Moscovische handel, directie Motorenfabriek Kromhout Mouterij De drie Bramen Mozaïekwerker W. Molin Mozes en Aron, R.K. kerk Munt, sociëteit Museum Fodor, Van der Hoop, commissies Musicae et amicitiae Muziekschool, commissies
51 85 70 81 82 84 158 137 127 69 122 67
Naardens eerepenning, raad tot maintien 114 Nachtarbeid in broodbakkerijen, com63 missie 82 Nachtegaal, scheepstimmerwerf Nationa(a)1(e) 135 – Jeugdstorm vendel 47 – Militie, secretarieafdeling 134 – Monument op de Dam, comité. 122 – Zangersfeest, Nederlands 119 Natura artis magistra Natuurkunde, genootschap ter bevordering 119 82 Nederland, drukkerij Nederland, maatschappij voor onroerend 89 goed 104 Nederland en Oranje, vereeniging Nederlands(e), zie bij het hoofdwoord 87 Nestor, handelmij. 137 Nicolaas binnen de veste, R.K. kerk 138 Nicolaas en Barbara, R.K. kerk Nieuw(e) 121 – Amsterdamse kunstkring, vereniging 99 – Asahan tabakmij. 147 – Gedachte, vereniging 109 – Hofje 119 – Huishoudschool – Kerk, gedenksteen Ten Kate, Van 131, 133 Speijk – Kerk, memoriemeesters, restauratiecom1 36, 139 missie, vicarieën 136 – Nonnen, convent 56 – Stad, commissie 35 – Stedelijk bestuur (r) 47 – Stedelijk bestuur 57, 61 – Werkhuis (bakkerij, kledingfabriek) 62 Nieuwezijdshuiszittenhuis 97 Nieuws van den Dag, courant 97 Nieuwsblad, Amsterdamse 128 NIWIN
214
Noord-Hollandsche doopsgezinde 142 gemeenten 156 Noord-Hollandsche tramwegmij. Nosokomos, belangen van verpleegsters, 115, 157 vereniging 161 Notariële akten Nieuw Nederland 157 Notaris Adriaan Joséphe Notarissen (r) 102 Notarissen in Amsterdam en geannexeerde 78 gemeenten 109 Noteboomen uitkijk, hofje 112 Noten lechem la-dal November 1813 gedenkteeken, commissie 131 135 NSB-afdelingen 135 NSDAP, Wirtschaftsamt 120 Nut van 't algemeen, maatschappij 121 Nut der Israëlieten, maatschappij 114 Nut en orde, vereeniging 124 Nut en stichting, leesgezelschap 140 Nut en vermaak, gezelschap 96 Nutsbedrijven (r) 61 Nutsbedrijven, instellingen (r) 59 Nijverheid en bedrijven, commissie 81 Nijverheid en handel, maatschappij Nijverheidsscholen voor meisjes, commissie 67 35 Obligaties, willige verkopingen 105 Observatiehuis voor jongens 34 Octrooien van de Staten van Holland 146 Oecumenische raad van Amsterdam 83 Olie (r) 84 Oliefabrieken Insulinde 83 Oliemolen De Zon 126 Olympia, turnvereniging 126, 127 Olympische spelen 1928, (bureau) 60, 96 Omnibus maatschappij, Amsterdamse 70 Onafhankelijkheidsfeest, commissie 109 Onbehuisden, vereniging voor hulp 103 Onderhoudsplicht, commissie Onderlinge steun van armbezoekers, vereni115 ging 95 Onderlinge verzekeringmaatschappijen Onderwijs – (r) 66, 118 – Raadscommissies (r) 39, 43 39, 44 – Raadscommissies 48 – Secretarieafdeling (r) 47, 48 – Secretarieafdeling Onderwijzend personeel overleg, commissie 50 89 Onroerend goed, exploitatie (r) 124 Ons Huis, debatingclub 92 Ontvang- en betaalkas
53 Ontvanger, gemeente 54 Ontvanger van last- en veilgeld 138 O.L. Vrouw van Lourdes, R.K. kerk O.L. Vrouw onbevlekte ontvangenis, R.K. 137 kerk 64 O.L. Vrouwengasthuis 64 O.L. Vrouwenkapel 136 O.L. Vrouwenkerk, memoriemeesters 117 Ooglijders inrichting, stichting 138 Ooievaar, Oud-Katholieke kerk 134 Oorlogsmonumenten, comité • Oorlogstoestand, prijsverhooging, com59 missie Oosterbegraafplaats, Oude (en Nieuwe) 56,121 (begraafregisters) 60 Oosterdok, havenreglement, commissie 81 Oostersche handel en reederijen, directie Oostersche hypotheekbank 93 Oost-Indische Compagnie, (fonds) 34, 96, 114 Openbare 47 – Gezondheid, secretarieafdeling 80 – Lichamen, andere (r) 56 – Orde en veiligheid, instellingen (r) – Orde en veiligheid, raadscommis38, 41 sie(s) (r) – Orde en veiligheid, secretarieafdeling (r) 46 126 – Speelplaatsen, vereniging 54 – Werken (r) 37, 41 – Werken, raadscommissies (r) 46 – Werken, secretarieafdeling (r) Opleiding voor ambachten en beroepen, 118 vereeniging 87 Opslag (r) 106 Oranjeappel, weeshuis 117 Oranjekerk 128 Oranje-Vrijstaat, dansclub 114 Orde en eendracht, vereeniging 161 Ordinances New Netherland 160 Orgels Orkeststichting voor concertgebouw123 orkest 161 Orphanmasters New Amsterdam Oud(e) 110 – Amsterdam, woningmij. 138 – Armenkantoor, R.C. 141 – Friese doopsgezinde gemeente 64 – Gasthuis 138 – Katholieke kerk (r) 136 – Kerk, memoriemeesters 128 – Leerlingen kweekschool, vereeniging 64 – Mannen- en vrouwengasthuis 136 – Nonnen, convent
– Stad, commissie – Vlamingen, doopsgezinde gemeente – Vrouwengasthuis – Vrouwen- en ziekenhuis Mesib nefes Oudercommissie der Meerhuizenschool Oudezijdshuiszittenhuis Overheid, archieven (r) Overtooms Welvaren, katoendrukkerij
56 141 64 117 118 62 33 83
82, 87 Padang Portland cementmij. 99 Pagoeat, exploratiesyndicaat 90 Pakhuismeesteren van de thee 56,157 Paleis (commissies) 157 Paleis-Raadhuiscommissie 137 Pancratius, R.K. kerk 91 Pantserplatenhandel Hutheco 138 Papegaai, R.K. kerk 92 Papier (r) 140 Parkkerk 124 Parkweg, leesgezelschap Particulier(e) 114 – Arbeidsraad bouwvakken 44 – Secretariaat van de burgemeester 141 – Synode van de Gereformeerde kerk 34 Paspoort voor schepen 54 Patentbelasting, beroepenklassificatie 87 Patenten verhandeling, mij. 161 Patents New Netherland 103 Pauperisme, vereniging tot bestrijding 54 Peilboekjes impost 147 Pekidim 53 Penningen, belastingen Penningkamer, honderdste en twee53 honderdste 37 Pensioen(zaken), raadscommissie 46 Pensioenbureau, gemeentelijk 115 Pensionbedrijf, vakbond Permanente commissie Nederlands-Isr. 147 kerkgenootschap 97 Pers (r) 48 Pers, bureau secretarie Persbureau, Nederlands christelijk, stichting 135 Personeel(s) – Beoordelingscommissie, bureau 45, 49 secretarie 50 – Diensten en bedrijven, instellingen (r) 49 – Gemeente, instellingen (r) 50 – Onderwijs, politie, commissies 49 – Voorziening, gemeentelijke 37, 40 – Zaken, raadscommissies (r) 45 – Zaken, secretarieafdeling (r) 156 Personen (r)
215
115 Peruka-federatie 66 Pestalozzischool 64 Pesthuis, St. Pieters 87 Petroleum-entrepot Petrus en Paulus, Oud-Katholieke en 138 R.K. kerk 33 Plaatselijk bestuur, algemeen (r) 60 Plaatskosten haven, commissie 54 Plaiziergeld 99 Plantagemij. Asahan, Sumatra 86 Plantagezaken Louis Bienfait en Sn. 100 Poerworedjo suikeronderneming 124 Poëzij en proza, vereniging Poldermeesters geannexeerde gemeenten 72, 73 76, 77 Polders 65 Poliklinieken, commissies Politie 57 50 – Centrale commissie 157 – Kinder- en zeden- 123 – Mannenkoor 50 – Personeel, straffen, commissie 57 – Wacht 135 Politieke grondslag, instellingen (r) 137 Pool, R.K. kerk 34 Poorterboeken 85 Porseleinfabriek Het Molentje 82, 87 Portland cementmij. Portugees-Israëlietische gemeenten Amsterdam, Brazilië, Hamburg, 146, 161 Naarden 118 Portugees-Israëlietische scholen Portugeesch-Israëlietische ziekenhuis, 117 vereniging 160 Portugese joden 137 Posthoorn, R.K. kerk Postwagens, Haagsche, gecommit60 teerden 37, 46 Precario, secretarieafdeling 33 Privilegeboeken 105 Pro Juventute, vereniging 53 Processen, ongefundeerde 34 Procuratiën van binnen en buiten Profiel van Amsterdam, commissie 122 voor aankoop 48 Propaganda, bureau secretarie Propaganda Olympische spelen, 126 commissie 42 Prostitutie, raadscommissie Protestantsch weduwen- en weezen103 fonds, vereeniging Protestantsche vereeniging voor R.K. 145 geestelijken
216
Provincial secretary New Netherland 161 Prijsverhooging, commissie 59 Prijsvraag raadhuis 157 Prijzencommissie, huurkamer 79 Publiek crediet, fonds tot maintien 53 Publieke werken, commissaris, dienst, grondbedrijf, raadscommissie, secretarieafdeling 37, 46, 55 Pijp gaz compagnie, Amsterdamsche 96 Raad (r) 36 Raad tot maintien van Naardens eerepenning 114 Raad van beroerten 161 Raadhuis, commissarissen, prijsvraag 45, 157 Raadscommissies van bijstand en van voorbereiding (r) 37 Raadscommissies ad hoc (r) 40 Raadsleden (r) 48 Raderboten naar Buiksloot 42 Rampen, hulpverlening, commissie 58 Rapenhofje 108 Rechtbank van eerste aanleg en van koophandel 78 Rechter mr. P.H. Martini Buys 158 51, 52 Rechterlijke archieven Rechtspraak (r) 51 Rechtspraak geannexeerde 72, 73, 74 gemeenten Rechtstoestand ambtenaren, raads40 commissie Rechtszekerheid, administratie96 kantoor 47 Reclamebureau, secretarieafdeling Recognities van ambtenaren, raads40 commissie 161, 162 Records Nieuw Nederland 70, 127 Recreatie (r) 89 Rederij (r) 82 Rederij Meursing 124 Rederijkerskamers 40 Reglement van orde, raadscommissie 38, 39, 65 Reiniging, stads (raadscommissie) 41 Rekening, gemeente, raadscommissie 33 Rekeningen, stads Rekenkamer (boekhouder, commissarissen, 46, 53, 161 secretarieafdeling) 53 Rekenmeesters, college 122 Rembrandt, vereniging 141 Remonstrantse broederschap (r)
123, 141 Remonstrantse gemeente, zangkoor 35, 51 Rentebrieven Rentegevende eigendommen, raadscom37, 46 missie, secretarieafdeling 78 Repatriëring, bureau Representanten van de stadhouder in de 96 O.I.C. 48 Representatie, bureau secretarie Retrospectieve kunst, tentoonstelling, com129 missie 157 Revue-artiste Louisette 82 Robur, maatschappij 58 Roeiers, stads, van natte waren 126 Roeivereeniging Fortuna, De Hoop 83 Rolrederij of zeildoekfabriek 55 Rooimeesters R.K. geestelijken, protestantse vereni145 ging 136 Rooms-Katholieke kerk (r) 138 Roothaanhuis, stichting 109 Rozenhofje 85 Rozijnenhandel 99 Rubber estate comp. The Langen Rubbercultuurmij. Banjoewangi, Hamba99,100 lang, Soengei Poetih, De Westkust 98 Rubberondernemingen op Sumatra 134 Ruiterfeest in het Amsterdamse Bos 115 Rusthuisbedrijf, vakbond 145 Rustoord, begraafplaats 127 Rij- en wandelpark Vondelpark 78 Rijksmarinewerf 69, 132 Rijksmuseum, commissies Rijnsche zendinggenootschap, veree144 niging 109 Rijpenhofje 142 Rijper sociëteit, Doopsgezinde 96 Rijtuigvereniging, Amsterdamsche Salarisgroepen ambtenaren, commissie Salarisherziening ambtenaren, raadscommissie Salpeterfabriek Samenwerking Benelux, comité Santa companhia da dotar orfas e donzelas Sarphatimonument, commissie Schap, fonds Scheeps- Bouw Meursing – Timmerwerf De Nachtegaal – Verbandmij., Hollandsche
49 40 83 121 105 132 103 82 82 94
35 – Verkopingen 82 – Werven (r) 86 – Zaken Louis Bienfait 42, 60,161 Scheepvaart (commissie, wetten) 94 Scheepvaartverzekeringen (r) 49 Scheidsgerecht, gemeentelijk 53 Schepen, penning 160 Schepenbrieven Schepenen in Amsterdam en geannexeerde 51, 72, 73, 74 gemeenten 51 Schepenkennissen 115 Schilderspatroons, bureau 69 Schilderijen (gemeente), commissie 89 Schoenerschip Nelly, rederij 119 Schoenmakers, vakschool Schoenmakerspatroonsvereniging 116 Sint Crispinus Scholen (bijzondere, Latijnse, raadscom39, 43, 66, 67, 118, 158 missie) School67 – Commissie, plaatselijke 64 – Melk comité 67 – Opziener kleinkinderscholen 67 – Verzuim, commissie 44, 56 Schoonheidscommissie Schoonmaakinrichtingen, gemeentelijke, 47, 70 secretarieafdeling 51 Schout en schepenen Schouwburg(en) 57 – Brandgevaar, commissie 134 – Hollandsche 125 – Maatschappij, stads 69 – Plan, commissie – Stads (brandblussing, raadscommissie) 40, 41, 44, 69 37, 40 Schuld, stedelijke, raadscommissie 57 Schuttersraad Schutterij (mobiele sociëteit, secretarie34, 47, 57, 127, 156 afdeling) 109 Seamen's friends society 44 Secretariaat burgemeester 44 Secretarie (r) 45, 46 Secretarie, afdeling algemene Secretarie, bureau, charters, organisatie35, 45 commissie 119 Seminarium, Evangelisch-Luthersch 100 Si Antar cultuurmij. 100 Siloewok Sawanjan cultuurmij. 98 Sindang Redjang cultuurmij. Sint 108 – Andrieshofje
217
56 – Antonieskerkhof, begraafregister 138 – Ceciliacollege 116 – Crispinus, vereniging 64 – Elisabethgasthuis 107 – Elisabeth gesticht 84 – Eustatius, branderij 107 – Jacob, bejaardenhuis 64 – Jorishof 121 – Joseph's gezellenvereniging 136 – Lucienconvent 106 – Nicolaasgesticht 136 – Nicolaaskerk, memoriemeesters 136 – Paulusconvent 64 – Pietersgasthuis, -kapel, -pesthuis 85 Siroopfabriek IJsland 146 Sjomerim-la-boker 118 Slechthorenden school, vereniging 84 Snoek, de gekroonde, jeneverstokerij Sociale 63 – Dienst, gemeentelijke 103 – Raad – Zaken, raadscommissie, secretarie39, 47 afdeling 62,103 – Zorg (r) – Zorg in geannexeerde gemeenten 72, 73, 74 39, 43 – Zorg, raadscommissies (r) 47 – Zorg, secretarieafdeling (r) Societas studiosorum reformatorum 128 Amstelodamensis Sociëteit 120 – Groote Club 127 – Heren 127 – Mobiele 127 – Munt, de 104 – Onderstand van verminkte militairen 127 – Tuin Vreedelust 126 – Turners 127 – Zorgvlied en harmonica 142 Sociëteiten, Doopsgezinde 128 Socrates, SVHG, VCSB 100 Soeban Ajam cultuurmij. 99 Soengei Poetih cultuurmij. 157 Soroptimisme 92 Spaanse wolsyndicaat Specerijenhandel Fronenbroeck, Kirberger 90 Specerijenmakelaar W.F. Westermann 90 en Co. 82 Speelkaartenfabriek Nederland 126 Speelplaatsen, openbare, vereniging 57, 61 Spinhuis (bakkerij, kledingfabriek) 70, 126 Sport (r) 127 Sportraad, Amsterdamse
218
16] Spijker, automobielindustrie 128 SSRA 34 Staat van oorlog Staatscommissie toegang door het Noord96 zeekanaal 78 Staatscommissie toezicht landverhuizers Stadhouder als opperbewindhebber in 96 de OIC Stadhuis, bouw, koffiekamer, commissies, 45, 56 prijsvraag 137 Stadhuis van Hoorn, R.K. kerk Stads55 – Architect – Armen (huiszittende), bakkerij, raads43, 61, 62 commissie 57 – Artillerie – Bestedelingen, commissie, inrichting 62, 64 – Drukkerij (raadscommissie, weduwen42, 61, 114 fonds) 55 – Fabrieksambt 72 – Heerlijkheden (r) 55 – Houtvesterij 55 – Ingenieur 34, 36, 44 – Publikaties 38, 39, 65 – Reiniging (raadscommissie) 33 – Rekeningen 56 – Schoon, commissie – Schouwburg (bezuinigingscommissie, 40, 41, 69 brandblussing, raadscommissie) 125 – Schouwburgmaatschappij NV 34 – Water 55 – Waterkantoor 55 – Waterwerken 55 – Werken en gebouwen 58 Stadtisches Quartieramt 96 Stalhouderij De Berebeyt 114 Standsorganisaties (r) 138 Star, R.K. kerk 34 Staten-Generaal (publikaties, resoluties) Staten van Holland en West-Friesland, 34 octrooien, publikaties, resoluties 38, 47 Statistiek, bureau, raadscommissie 136 Stede, Kapel van de Heilige 156 Stedelijk museum 82 Steenhouwerij D. Weegewijs 105 Steuncomité Amsterdam-1914 Stoomwerktuigen, fabrikanten J. Zimmer 81 en Zn. 38 Strafverordeningen, raadscommissie 51 Strafzaken Studentengezelschap, Amsterdamsch 127 juridisch
Studenten-Vereniging op humanistische grondslag Subalterne banken van judicature Successie, collaterale Suiker– Broden, de Drie, raffinaderij – Makelaars – Onderneming Poerworedjo – Plantagemi j . – Raffinaderijen – Raffinadeurs, brandverzekering Sumatra plantagemij. Surinaamsche bosch-exploitatiemij. Suriname, suikerraffinaderij Sursum Corda Suykerhofje SVHG Swigtershofje Syndicaat Heela Synode van Noord-Holland van de Gereformeerde kerk
128 52 53 84 88 100 99 84 95 99 99 84 97 108 128 108 100 141
Tabak, impost 54 Tabakmij. Borneo, Nieuwe Asahan, Langkat 99 Tabakshandel 91 Tabaksonderneming Timbang Deli 99 Tabitha, stichting 105 Talmide sadic, genootschap 146 Talmud tora 118 Tanah Wangie mij. 98 Tandem fit surculus arbor, krans 124 Taptoeschandaal, raadscommissie 41 Taxibedrijf 48 Taxicommissie 43 Technisch handelsbureau J.H. van den Wall Bake 87 Teer (r) 89 Tekenacademie, stads 67 Tekenen door kinderen, onderzoek 159 Telephoon(dienst), gemeente (raadscommissie) 38 Temine darech 146 Tentoonstelling – Atoom 71 71 – Internationale hygiëne, commissie – Kunstwerken levende meesters, commissie 69, 159 – Oude schilderijen, commissie 69 Tentoonstellingen (r) 129 83 Terpentijnfabriek Tesselschadeziekenhuis 64
Textiel, handel (r) 91 Textiel, industrie (r) 83 Theater (r) 125 Thee cultuurmij. Banjoewangi 100 Theehandel 90 Theologie studenten, fonds 119 Thesaurier 46 Thesaurieren (extra) ordinaris 53 Timbang Deli landbouwconcessie 99 Timmerwinkel 91 Tjilentab cultuurmij. 99 Tjiranggon cultuurmij. 100 Tjisoedjen cultuurmij. 100 Toneel (commissie, vereniging Het Nederlandsche) 69, 125 Toneelspel in de schouwburg, raadscommissie 44 Tontine, fonds 94 Toonkunst (r) 122 Toonkunst, maatschappij tot bevordering 122 Topografische collectie, charters 62 Toren, Doopsgezinde gemeente (weeshuis) 106, 141 Torentje, R.K. kerk 137 Tram, gemeente 38 42 Tramwegaanvragen, raadscommissie Tramwegmij., Noord-Hollandsche 156 Transportmij. Atjeh 96 Transvalia, dansclub 128 Trein 8.28, raadscommissie 40 Trouwen, boete, middel 54, 62 Tuchthuis 56 Tuinbouwschool Linnaeus 118 Tuinbouwtentoonstelling 129 Turners sociëteit, Amsterdamsche 126 Turngebouw(en), mij., vereniging 126 Turnvereniging Olympia 126 Tusschenscholen, stads 66 Tijdelijke werkverschaffing, commissie 104 Ugbul almana Uitbreiding benoorden het IJ, commissie Uitdeling van spijs en brandstof, commissie Uitgever en debitant, weekblad Uitgeversbond, Nederlandsche Uitvoerhandel tentoonstelling Uitvoeronderneming N.J. Stibbe ULO, machineschrijven, commissie Unie van Utrecht, commissie Uniformkleding inrichting, gemeentelijke Union bemiddelingsbureau Unitas, brandwaarborgmij.
146 56 111 97 97 129 87 67 132 61 110 95
219
Universiteit van Amsterdam – Curatoren – Diktaten Centrale – Raadscommissie – Rector en assessoren – Senaat – Wetenschappelijke staf (commissie) Universiteit, R.K., comité
68 120 44 68 68 68, 116 120
60 Vaart op den Rijn, commissarissen 115 Vakbelangen-bureau schilderspatroons Vakopleiding jeugdige arbeiders, com67 missie 114 Vakorganisaties en -fondsen (r) 119 Vakschool voor schoenmakers 84 Valk, de Gekroonde, bierbrouwerij 67 Varenslieden, examineren, commissie 128 VCSB (Socrates) 38, 65 Veemarkt (raadscommissie) 98 Veenderijen (r) 35 Veilingen van huizen 108 Venetia, hofje 51 Verbonden goederen Veredeling van volksvermaak, vereeniging 127 93 Vereenigd beheer NV 34, 38 Veren 83 Verenfabriek 156 Verenigingsgebouwen, stichting 83 Verffabriek Vettewinkel 83 Verfstoffen (r) 83 Vergulde Hand, zeepfabriek Verhaals- en verzekeringszaken, secretarie47 afdeling 96 Verkeer (r) Verkiezingen, raadscommissie, secretarie40, 46 afdeling 88 Verkooplokaal Frascati Verkopingen, willige, koopmanschappen, 35 hout, schepen 133 Verlichting Westertoren, commissie 90 Verlichtingsartikelen W. Hibbeln 68 Verloskundige school 135 Verloting kunst, commissie Vernisfabriek Vettewinkel 83 Verpleeghuizen voor kinderen, raadscom40 missie 115 Verpleegsters en verplegers, vereniging Verslagen der bedrijven, diensten, com44 missies Verstrekking van levensmiddelen, brand111 stof en kleding (r) 98 Verveningen
220
Vervoer 96 – (r) 60 – Bedrijf, gemeente 42 – Buiksloot 60 – Electrificering 60 – Instellingen (r) Verzameling hedendaagse kunst, vereniging 122 160 Verzamelingen (r) 87 Verzekering, Hollandsche mij . Verzekeringsbureau schilderspatroonsvere115 niging 93 Verzekeringswezen (r) 47 Verzekeringszaken, secretarieafdeling 37 Verzoekschriften, commissie 106, 111 Vestiaria (dos talmidim) 136, 156 Vicarie(ën) Corbière, Nieuwe kerk 127 Vinkenbaan 157 Violist Jean Malherbe 38 Vishal, raadscommissie 34 Visserijen 141 Vlaamse Doopsgezinde gemeente 82 Vliegtuigbouw (r) 89 Volharding, maatschappij Volks97 – Dagblad 70 – Geest, monument 117 – Gezondheid (r) 110 – Huisvesting (r) – Huisvesting, raadscommissie, secretarie39, 47 afdeling 111 – Keukens, maatschappij 135 – Partij voor vrijheid en democratie 128 – Tuinders, bond 70,128 – Tuinen, bond, comité, commissie 70, 127 – Vermaak, commissie, vereniging 135 – Weerbaarheid, vereniging 123 – Zang, vereniging 124 Vondel, genootschap Vondelpark, vereniging 127 Voortbrengselen tuinbouw, tentoonstelling 129 Vooruitgang door wetenschap, maat120 schappij 61 Voorzieningsdienst, centrale 58 Vorderingen Duitse weermacht, bureau Vormingsinstituut voor jongeren, stichting 121 137 Vrededuifje, R.K. kerk 107 Vredenburgh, oudevrouwenhuis 127 Vreedelust, sociëteit Vreemdelingenverkeer, bureau secretarie, 48, 128 vereniging 140 Vriendenkringen, gezamenlijke 87 Vriesseveem
Vroedschap (r) Vrouw(en) – Hulpvereniging, Doopsgezinde – Leesmuseum – Tentoonstelling, vereniging – Zendingsvereniging, Doopsgezinde Vrije beroepen (r) Vrije gemeente, vereniging Vrijwillig werkinstituut voor joodse armen Vrijwillige brigade tot redding van drenkelingen Vrijzinnig christelijke studenten bond VVD VVV VW, maatschappij Vijgenhandel
35 143 124 129 143 101 146 104 117 128 135 128 120 85
140 Waals-Hervormde kerk (r) 107, 140 Waalse gemeente (hospice) 37 Wachtgeld, raadscommissie 49 Wachtgeldverordening, commissie 60 Walen, oppercommissarissen 65 Waschhuizen, commissie Was(ch)inrichtingen, (raads)commissie, 39, 47, 65, 70 secretarieafdeling Water55 – Kantoor, stads – Leidingen, gemeente (raadscom38, 39, 61 missie) 59 – Meter, stads 43 – Reiniging, raadscommissie – Schappen (r) 76 – Schappen Amsterdam, geannexeerde 34, 72, 73 gemeenten 52 – Schout 38 – Verzorging, raadscommissie 159 – Voorziening 55 – Werken, stads, directeur Waterlanders, Doopsgezinde gemeente, 141, 142 sociëteit Watersnood (comité's, secretarieafde47, 112 ling) 56 Wederopbouw, dienst Weduwen Doopsgezinde predikanten, 143 fonds Weduwenfonds, protestantsch, stads103, 114 drukkerij 62 Weduwenhof 104 Weduwenpenning, vereniging Weeshuis, aalmoezeniers, burger, 62, 107 Luthers 106 Weeshuizen (r)
34 Weeshuizen 62,160 Weeskamer (liquidatiecommissie) Weesmeesters geannexeerde gemeenten 72, 74 64 Weesperpleinziekenhuis 103 Weezenfonds, Protestantsch, vereeniging 105 Weezenverpleging, vereeniging 60 Wegen en vaarten, directie 58 Wegers, commissie Weldadigheid Allerheiligste Verlosser, vere118 niging 103 Weldadigheidsvereniging 124 Welsprekendheid, genootschap 121,129 Wereldtentoonstelling Parijs Werkcommissie Amsterdam helpt 112 Makassar enz. 64 Werkeloosheidscommissie 114 Werkenden stand, maatschappij 58 Werkers, beëdigde Werkhuis, nieuwe (bakkerij, kleding57, 61 fabriek) Werklieden 50 – Gemeentebedrijven, commissies 49 – Instellingen voor (r) 49 – Reglement, commissie (van beroep) 129 – Wereldtentoonstelling Parijs 37, 49 – Zaken, centrale en raadscommissie 104 Werklozenzorg (r) 82 Werkspoor NV Werkstaking diamantbewerkers, commissie 81 119 Werktuigkunde, vereniging Werkverschaffing, commissie, vere63,118 niging 100 West Borneo cultuurmij. 34, 161 West-Indische compagnie Westerbegraafplaats, Oude en Nieuwe, 56 begraafregisters 133 Westertoren, verlichting, commissie 100 Westkust, cultuurmij. 43, 68, 119 Wetenschap (raadscommissie) (r) 68, 116 Wetenschappelijke staf (commissie) 40, 44, 46 Wethouder(s) 48 Wethouders (r) Wettelijke aansprakelijkheid, secretarieaf47 deling 64 Wilhelminagasthuis 88 Wilhelminaveem Willibrordus binnen en buiten de veste, 137 R.K. kerken 35, 52 Willige decreten, verkopingen 135 Winterhulp, volksdienst 135 Wirtschaftsamt der NSDAP 58 Wisselbank (liquidatie commissie)
221
92 Wolsyndicaat, Spaanse 48, 110 Woningbouw(vereniging) Woningen(plan), raadscommissies 39, 43 110 Woningmaatschappij oud-Amsterdam 47, 57 Wijkboeken (inkwartiering) 114 Wijkmeesters, vereniging 110 Wijkopbouworgaan, sociaal 117 Wijkverpleging, commissie, vereniging Wijnhandel 90 157 Wijnhandelaar S.P. Lecun Xerokopieën archivalia Nieuw-Nederland 161 IJ- en havenwerken, raadscommissie IJsbreker, bouwmij. IJsland, siroopfabriek IJstroom, zeeverzekeringmij. IJzeren kapel, charters IJzergieterij J. Zimmer en Zn. IJzerwaren (r)
41 90 85 94 34 81 91
Zaaier, R.K. kerk 137 Zaken, algemene, secretarieafdeling 45, 46 60 Zandpaden, commissarissen 122, 123 Zangkoor, -vereniging Zee– Assurantie (compagnieschap, maat94 schappij) 34 – Brieven 94 – Gevaar, verzekeringsmij. 96 – Haven Sabang 132 – Helden, gedenkteken 94 – Maatschappij, verzekering 84 – Rust, branderij 94 – Verzekeringmij. Merwede, IJstroom 52, 58 – Zaken, commissarissen, kamer 158 Zeemansfonds 114 Zeemanshoop, college 83 Zeep (r) Zeepfabriek De vergulde Hand 83 85 Zeephandel 114 Zeepziederscollege
222
Zeildoekfabriek 83 Zelus pro domo Dei 122 Zendelinggenootschap, Baptisten, Nederlandsche 143, 145 Zending – Genootschap, Luthers, Rijnsche 144, 145 – Hervormde kerk, commissie 140 – Inwendige (en uitwendige), bond, commissie, genootschap 110, 144, 145 – Studie, hulpraad 145 – Vereniging, Doopsgezinde 143 Zetters van beroepenklassificatie voor patentbelasting 54 Ziekenfonds Hervormde gemeente 117 Ziekenfondscommissie, Amsterdamsche 48 Ziekenhuisruimte, commissie 65 Ziekenhuiswezen, secretarieafdeling 47, 48 Ziekenhuizen (r) 117 Ziekenhuizen, gemeente, (commissie) 64, 65 Zilversmeden As. Bonebakker en Zn. 85 Zomersociëteit Zorgvlied en harmonica 127 Zon, Doopsgezinde gemeente (weeshuis, sociëteit) 106, 141, 142 Zon, oliemolen 83 Zonshofje 109 Zoologisch genootschap Natura artis 119 magistra Zorg en bijstand, stichting 103 Zorgvlied en harmonica, sociëteit 127 Zouaven, eerevaan, fonds 104, 132 Zuiderkwartier, gecommitteerde raden 34 Zuidvruchtenhandel Kirberger, Menko Warendorff 90 Zwaardvegershofje 109 Zwavelfabriek 83 Zwem- en badinrichting De Amstel 126 Zwemclub 1870, vereniging 126 Zweminrichtingen (raadscommissie, secretarieafdeling) 39, 47, 70 Zijdehandel 91 Zijderederij (Lacoste) 83, 91
DE ARCHIEVEN IN AMSTERDAM deel VIII in de serie Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland. De openbaarheid van overheidsarchieven is geregeld in de Archiefwet 1962: iedereen mag de naar de overheidsarchiefbewaarplaats overgebrachte archieven van rijk, provincies, gemeenten en waterschappen kosteloos raadplegen. Om van dit recht ook werkelijk gebruik te kunnen maken is het van belang te weten op welke plaats men deze overheidsarchieven en de door de archiefdiensten beheerde particuliere archieven en verzamelingen kan vinden. Van enkele gemeentearchieven bestaan daarom overzichten, terwijl de inhoud van de rijksarchieven is beschreven in „De rijksarchieven in Nederland". Deze laatste uitgave is echter reeds geruime tijd uitverkocht. Verder is de inhoud van de meeste archiefbewaarplaatsen de laatste jaren sterk uitgebreid en zijn vele archieven, die tot nu toe ontoegankelijk waren, geïnventariseerd. Reden genoeg voor een totaal-overzicht van de inhoud van alle openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland. Onder auspiciën van de Vereniging van Archivarissen in Nederland werkten daarom de Nederlandse archivarissen samen aan de serie „Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland". Per provincie wordt inzicht verschaft in de inhoud van alle archiefbewaarplaatsen van rijk, gemeenten en waterschappen. Duidelijke, systematische en uitgebreide informatie, waardoor u toegang krijgt tot de voltooid verleden tijd. ISBN 90 14 03118 1
I samsom Samsom Uitgeverij bv, Postbus 4, 2400 MA Alphen aan den Rijn.
