GOED SAMENSPEL: JUIST IN DEZE TIJD Alleen de uitgesproken tekst geldt.
Nieuwjaarstoespraak 2014 van Commissaris van de Koning drs. Ank Bijleveld-Schouten, maandag 6 januari, 17.00u.
Dames en heren, fijn dat u er allemaal bent.
Allereerst : Een gelukkig Nieuwjaar!
Voordat ik mijn nieuwjaarsboodschap voor u uitspreek vraag ik uw aandacht voor een inmiddels goede traditie: een optreden van bijzonder jong talent uit Overijssel. In 2012 hadden we hier jeugdsymfonie orkest de Vuurvogel uit Zwolle. Vorig jaar een swingend optreden van de jeugdbigband Big Bang uit Hengelo. Ik ben bijzonder trots dat we hier vandaag Ellen Peters uit Oldenzaal te gast hebben. Ellen stond afgelopen jaar in de finale van het Prinses Christina Concours.
1
Ze speelde ook op haar blokfluit tijdens het kennismakingsbezoek van de koning en de koning aan Overijssel. Maar dat kon maar zo kort zijn dat ik dacht: u moet iets meer van haar horen. Graag uw aandacht voor Ellen Peters. Zij speelt: Fragmente van Makoto Shinohara.
[optreden Ellen Peters]
Dames en heren,
We sloten hier in Zwolle, het jaar 2013 af met een enerverende Statenvergadering over de N340. De Staten namen een motie aan om het Provinciaal Inpassingsplan N340/N48 te heroverwegen en te zoeken naar een bezuiniging van € 120-150 miljoen in de plannen.
Dat zal heel wat gaan betekenen voor het Vechtdal en de aangrenzende gebieden. 2
We zijn er ons van bewust dat dit voor veel mensen onzekerheid met zich meebrengt. Wat betekent het voor huis, voor grond, en voor vervoersmogelijkheden?
We zijn op dit moment bezig om in kaart te brengen welke versoberingsmaatregelen mogelijk zijn binnen het plan en welke juridische en financiële consequenties dat zal hebben.
Ik zal me, als voorzitter van PS en GS, ervoor inzetten dat bij de uitvoering van de motie zorgvuldigheid, transparantie en betrouwbaarheid voorop staan.
Dames en heren, 2013 was voor velen het jaar van de abdicatie van onze Koningin Beatrix en de inhuldiging van onze nieuwe Koning Willem Alexander.
3
Voor mij en het Nationaal Comité ook het jaar van de start van de viering van 200 jaar Koninkrijk op 30 november jongstleden.
Een aantal mensen in deze zaal heeft de bijeenkomsten van dichtbij kunnen meemaken.
In zijn eerste Troonrede sprak de Koning over de participatiesamenleving. Overigens een al veel eerder besproken begrip, en een begrip ook dat maatschappelijk al betekenis heeft. Zeker in Overijssel. Misschien wel goed te duiden als: van een doe-het-zelf samenleving naar een doe-hetsamen samenleving.
De overheid zal dan wel een paar flinke stappen terug moeten zetten en soms even op haar handen moeten zitten. De reden is voor mij niet omdat er grote financiële tekorten zijn. 4
Ik vind dat er een opdracht ligt om te zorgen dat burgers voelen dat ze verantwoordelijk zijn voor onderhoud van ónze samenleving, ónze omgeving en ónze democratie.
Deelnemen aan onze samenleving is ook verantwoordelijkheid dragen. Niet afschuiven en roepen vanaf de zijlijn. Maar zelf samen aanpakken.
De rol en de aandacht van de overheid zal dus steeds moeten verschuiven. Zaken die tot wasdom komen laten we los, nieuwe kwetsbare dingen pakken we op. Als bestuurders maken we ruimte voor initiatieven uit de samenleving en zetten we onze invloed en positie in om dienstbaar te zijn en deze initiatieven verder te brengen. En als overheden werken we zo goed mogelijk samen om de samenleving beter van dienst te kunnen zijn.
5
Ik denk dat maatschappelijke organisaties, medeoverheden en de samenleving behoefte hebben aan een provincie die haar partnerrol weet te vervullen en waar nodig verbindingen weet te leggen. Dat hangt ook samen met de veranderende rol van de overheid, die ik zie. Een overheid die steeds minder opereert vanuit bevoegdheden en regels. Een overheid die steeds meer uitgaat van het in samenwerking met de samenleving realiseren van gewenste ontwikkelingen. Soms bepalen we, maar veel vaker co-produceren we, of is er sprake van burgerproductie. Goed samenspel is daarbij van belang.
Zeker ook omdat er veel nieuwe taken en verantwoordelijkheden op de gemeenten afkomen. Provincie en gemeenten moeten dan meer dan ooit goed kijken naar wat we inhoudelijk voor elkaar kunnen betekenen.
6
We zullen dat direct na de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart met colleges en gemeenteraden oppakken.
Ik noem vandaag de jeugdzorg en de grondproblematiek als voorbeelden van opgaven waar goed samenwerken tussen gemeente en provincie de sleutel tot succes kan vormen.
Als eerste de jeugdzorg. Als provincie doen we onze uiterste best om de zorg voor deze uiterst kwetsbare groep zo goed mogelijk aan de Overijsselse gemeenten over te dragen. We doen dat echt in samenspraak. We proberen ons aan te passen aan de vragen die er zijn, maar na de overdracht laten we los.
Een tweede grote uitdaging voor de Overijsselse gemeenten vormt de grondproblematiek. We hebben een gezamenlijk probleem in Nederland. De waardering van onze bouwgrond is veel te hoog. 7
De vraag van de markt en het aanbod aan grond sluiten niet, of misschien niet meer, op elkaar aan. Het is een náár gevolg van de aanhoudende economische crisis. We zullen deze gronden op één of andere manier moeten afwaarderen. Dat zal pijn doen in de gemeentelijke begroting. En soms heeft dat al pijn gedaan, dat moet ook gezegd.
Provinciale Staten van Overijssel hebben gevraagd te onderzoeken hoe er een betere match tussen vraag en aanbod in Overijssel kan komen. Ook omdat we vanuit onze verantwoordelijkheid voor de Ruimtelijke Ordening geen onrealistische plannen in Overijssel willen hebben.
Kort voor de kerst heeft GS een verkenning gedaan hoe we dit probleem samen met gemeenten kunnen aanpakken. Die verkenning zal aan het begin van dit nieuwe jaar in Provinciale Staten besproken worden. 8
Ik ben blij dat een aantal gemeenten zo positief meewerkt aan de verkenning.
Dames en heren, Ik ben er van overtuigd dat deze samenwerking tussen besturen onderling een veel beter antwoord vormt op de uitdagingen die we in Nederland hebben dan van boven opgelegde fusies. Samenwerken al naar gelang de aard en de schaal van de opgave. Kijk naar de opgave, niet naar de grens. Ga er praktisch mee om. Over uw gemeentegrens, buiten uw regio, over de provinciegrens, al naar gelang de taak. Wij doen dat nu al over de Drentse en Flevolandse en Gelderse grens.
Op 17 december sprak de Eerste Kamer zich luid en duidelijk uit naar minister Plasterk: stel de fusie tussen Noord-Holland, Flevoland en Utrecht uit. 9
Daar is in deze tijd niemand mee gebaat. De Kamer zegt hiermee: stel overheden nu vooral in staat om de crisis te bestrijden en dwing ze niet in van boven opgelegde, onmogelijke constructies, die niet door opgaven bepaald zijn en daarmee afleiden van de inhoud. Daar is de tijd nu niet naar!
Ik ben blij met deze erkenning van de senaat. Ik zeg tegen minister Plasterk: stel de inhoudelijke opgaven en taken voorop. Het stelt ons in staat om te doen wat we moeten doen.
De mensen willen herkenbaar, aanraakbaar en goed functionerend bestuur, dat ten dienste staat van de samenleving. Bestuur dat luistert naar de signalen, deze oppakt en laat zien wat ermee gedaan wordt. Bestuur dat meer ruimte maakt voor initiatieven uit de samenleving, en deze niet overneemt.
10
Overal hoor ik die roep: Goed samenspel is juist in deze tijd van belang.
Goed samenspel, want Overijssel maken we samen! In 2013 hebben we opnieuw mogen ervaren dat er mooie dingen ontstaan als inwoners de handen ineen slaan en de overheid daar goed op inspeelt. Wat een inzet en betrokkenheid hebben we het afgelopen jaar weer mogen ervaren. En wat belangrijk is dat in deze tijd.
Zo werd me bij het ambtsbezoek aan Tubbergen duidelijk dat het dorpshuis in Fleringen tot stand kwam door donaties van gemiddeld 300 euro per Flerings gezin én veel zelfwerkzaamheid.
Dames en heren, hopelijk zijn we gezamenlijk in staat om ook in 2014 de Kracht van Overijssel tot verdere bloei te laten komen. Ik wens ons allemaal een goed jaar!
11
Graag breng ik een toost uit op het nieuwe jaar.
Laat u daarbij de streekproducten van vandaag goed smaken. De slager uit Hengelo, de wijngaard uit Bentelo en de kaasmaker uit Dalmsholte zijn voorbeelden van de vele streekproducten waar we trots op zijn in Overijssel.
Proost! Op een gelukkig Nieuwjaar!
[slot]
12
