Collegegeld omhoog, Studiefinanciering omlaag!

Op zoek naar welvaartsverhogende belastingpolitiek

Collegegeld omhoog, Studiefinanciering omlaag! Prof. C.L.J. Caminada (Koen) Openingscollege facultair jaar 2011-2012 Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Leiden 7 september 2011 Leiden University. The university to discover.

Leiden University. The university to discover.

Regeerakkoord Kabinet-Rutte 1: Wijzigingen financiering HO “Het is van groot belang dat Nederlandse studenten veel beter onderwijs krijgen zodat zij beter zijn voorbereid op de arbeidsmarkt.” - ‘Langstudeerdersboete’ € 3.000 - Tweede bachelor of master wordt duurder (kostendekkend?) - Sociaal leenstelsel in de masterfase

Dat is toch niet (on)redelijk? Leiden University. The university to discover.

Theoretisch kader: op zoek naar welvaartsverhogende belastingpolitiek Vraag: Kunnen dezelfde doelen van het HO worden gerealiseerd met de inzet van minder publieke middelen? (a) Hoger collegegeld (kostendekkend) (b) Verlaging tegemoetkoming kosten van levensonderhoud studenten (afschaffen Stufi) Instrument: subsidies of sociaal leenstelsel? Vergelijking alternatief met huidige financiering HO Randvoorwaarde: borging toegankelijkheid + kwaliteit HO Zo ja, lagere overheidsuitgaven, maar toch dezelfde doeluitkomsten welvaartsverhogende belastingpolitiek Buiten beschouwing: inkomenspolitiek hoge inkomens dragen relatief veel bij aan de schatkist


Opbouw Praktijk 1 Omvang overheidssubsidies: (a) Studiefinanciering

(levensonderhoud)

(b) Niet-kostendekkend collegegeld 2 Kosten en opleidingsduur universitaire opleiding 3 Baten universitaire opleiding: de inkomens van afgestudeerden 4 Profijt van de opleidingen voor afgestudeerden Theorie 5 Economische argumenten voor subsidiëring van financiering HO 6 Mogelijke gedragsreacties onderwijsdeelnemers: subsidies lenen 7 Toegankelijkheid en leenaversie studenten: paradox Balans opmaken: confrontatie met kabinetsplannen Leiden University. The university to discover.

Ad 1 Omvang overheidssubsidie: Studiefinanciering • • • •

Prestatiebeurs *: lening gift Bijlenen tegen lage rente (1,5%) Collegegeld 2011-2012: € 1.713 Aantal studenten met Stufi: 603.500 (HO 390.000) Uitwonend Thuiswonend

Budgettair

Basisbeurs *

€ 266

€ 96

1,0 mld

Aanvullende beurs *

€ 243

€ 223

0,6 mld

Lenen

€ 286

€ 286

Collegegeldkrediet

€ 143

€ 143

Studentenreisrecht *

€ 82

€ 82

Bijverdienen

p.m.

p.m.

€ 1.020

€ 829

Totaal

(1,3 mld)

0,6 mld 2,4 mld w.o. HO 1,5 mld

Ad 1 Omvang overheidssubsidie: Niet-kostendekkend collegegeld Uitgaven WO 2011

3,8 mld

Uitgaven HBO 2011

2,5 mld

-/- Bijdrage studenten collegegeld (ruw)

0,8 mld

Saldo:

5,5 mld

Gemiddeld per WO/HBO student 2011:

€ 14.177


Ad 2 Kosten en opleidingsduur per diploma (via gemiddelde route) 160.000

153.600

22

146.200

20

140.000

18 120.000 16 97.900

100.000 91.400

14

93.000

80.000

12 vmbo

havo

vwo

hbo

wo


Ad 2 Gemiddelde studieduur WO (in maanden)

88

Totaal Rechten w.o. mannen w.o. vrouwen

86 84 82 80 78 76 74

2009/'10

2008/'09

2007/'08

2006/'07

2005/'06

2004/'05

2003/'04

2002/'03

2001/'02

2000/'01

1999/'00

1998/'99

1997/'98

1996/'97

70

1995/'96

72


Ad 3 Baten universitaire opleiding: de inkomens van afgestudeerden Gemiddeld verzamelinkomen, 2007-2009

70,000 60,000

Alle studierichtingen

Economie

Juridisch

Zorg

W&N

Humaniora

50,000 40,000

0 ,20 61

0 ,00 2 4 0 ,70 2 3

30,000 20,000 10,000 0 MBO

HBO

WO


Ad 4 Profijt universitaire opleiding Gemiddeld jaarlijks inkomenverschil

Alle studierichtingen Economie

40,000

30,000

Juridisch 0 50 , 28

Zorg W&N Humaniora

20,000

10,000

0 verschil WO - MBO


Ad 5 Financiering HO: redenen voor overheidsbemoeienis In beginsel marktwerking, maar …. 1. Falen kapitaalmarkt: studieleningen - menselijk kapitaal als onderpand?

2. Onverzekerbaar risico terugbetaling lening 3. Externe effecten Nobelprijswinnaars:

ad 1, ad 2 en ad 3: subsidies? Discussie: inkomenspolitiek via subsidiëring van onderwijs

James Heckman Garry Becker Joseph Stiglitz Leiden University. The university to discover.

Ad 6 Gedragsreacties onderwijsdeelnemers bij lenen • Toegankelijkheid geen effect • Prijsgevoeligheid: elasticiteit >0 - studenten met grote kans op studie-uitval - getalenteerde studenten

• Leengedrag studenten


Ad 7 Leenaversie studenten: paradox 4,0

Studiefinanciering, miljard euro Lening

3,0 Gift

2,0

Bedrag uitstaande studielening, mld euro

12 10

9,1 7,9

8 6

10,4

6,8 5,0

5,8

4

1,0

2 0,0 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009

0 2005

2006

2007

2008

2009

2010

Gemiddelde studieschuld 2011: € 14.657 Aandachtpunt: niet-marktconforme rente (te laag arbitrage) Redenen toename: financiering studie, groter aantal studenten,lage rente, maar ook ‘relaxter’ studentenleven Leiden University. The university to discover.

Ad 7 Leenaversie studenten: paradox Bedrag uitstaande studielening, mld euro

12 10

9,1 7,9

8 6

10,4

6,8 5,0

5,8

4 2 0 2005

2006

2007

2008

2009

2010


Balans opmaken: Kabinet-Rutte 1 -

Kostendekkend collegegeld (5,5 mld): 0 - Langstudeerdersboete: < 180 miljoen - Kostendekkende 2e Ba of 2e Ma: 0

-

Omzetting Stufi in sociale lening Ma (1,5 mld): 180 miljoen

-

Nevenactiviteit of studie prioriteit?

Afweging baten nevenactiviteit:

-

Richting goed, stapjes klein

Biercommissaris studentenvereniging of jaar voltijds studeren?

Veel verder gaan welvaartsverhogende belastingpolitiek!


Bezuinigingen op investeringen in menselijk kapitaal Onverstandig, maar (a) beter dan (b) (a) afbouw subsidies levensonderhoud studenten (b) minder geld voor contacturen met docenten Echter: belangenconflict studenten en hoogleraren


Verder lezen? Wetenschappelijke literatuur Barro, R. (1997), Determinants of economic growth: a cross-country empirical study, MIT Press, Cambridge MA. Becker, G.S. (1962), Investment in human capital: A theoretical analysis, Journal of Political Economy, vol. 70: 9-49. Centraal Bureau voor de Statistiek (2011), Inkomens van afgestudeerden, 2007-2009, Den Haag. Centraal Planbureau (2003), Een sociaal leenstelsel: studiefinanciering volgens het boekje, Macro Economische Verkenningen 2004, hoofdstuk 6: 137-147. Cornet, M., F. Huizinga, B. Minne en D. Webbink (2006), Kansrijk kennisbeleid, CPB Document, no. 124, Den Haag. Ebens, M., R. van Elk, D. Webbink, and A. Booij (2011), The effect of the supplementary grant on parental contribution. An empirical analysis for the Netherlands, CPB Discussion Paper no. 187, Den Haag Goudswaard, K.P., en C.L.J. Caminada (2009), Het belang van scholing, Tijdschrift voor Openbare Financiën, 2009, nr. 1: 45-71. Heckman, J.J. (2000), Policies to foster human capital, Research in Economics, vol. 53 (1): 3-56. Jacobs, B., E. Canton (2003), Effecten van invoering van een sociaal leenstelsel in het Nederlands hoger onderwijs, CPB Document 39, Den Haag. Krueger, A.B., and M. Lindahl (2001), Education for growth: why and for whom?, Journal of Economic Literature, 39(4): 1101-1136. Stiglitz, J. (1988), Economics of the public sector, W.W. Norton & Company, New York. Beleidsstukken Ministerie van OC&W (2011), Beleidsnotitie Studiefinanciering “Studeren is investeren”, Den Haag. Regeerakkoord VVD-CDA (2010), Vrijheid en verantwoordelijkheid, 30 september 2010, Den Haag. Rijksbegroting 2011 (2010), Hoofdstuk VIII Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Artikel 6 en 7 Hoger Onderwijs en Artikel 11 Studiefinanciering, Den Haag.


Collegegeld omhoog, Studiefinanciering omlaag!

Recommend Documents