CO 2 VO E TAF D R U K 20 1 0 S H AN KS N E D E R L AN D BV VOETAFDRUK CONFORM DE CO 2 PRESTATIEL ADDER
RAPPORT SNL_CO2_2010
D.D. 10 FEBRUARI 2012
INHOUD INLEIDING...................................................................................................................................................................1 CO2 VOETAFDRUK 2010 SHANKS NEDERLAND BV ....................................................................................................2 EMISSIES ...................................................................................................................................................................2 VERMEDEN EMISSIES ...................................................................................................................................................2 VERSCHILANALYSE MET DE GEPUBLICEERDE CO2 VOETAFDRUK..............................................................................4 CO2 VOETAFDRUK JAARVERSLAG EN DUURZAAMHEIDSVERSLAG ...........................................................................................4 VERKLARING VAN DE VERSCHILLEN PER ONDERDEEL ...........................................................................................................5 Procesemissies ...................................................................................................................................................5 Elektriciteit.........................................................................................................................................................5 Dieselverbruik ....................................................................................................................................................6 Personenvervoer................................................................................................................................................6 Vermeden emissies vanwege de productie van secundaire brandstof en recycling ..........................................6 Energie uit afval.................................................................................................................................................7 Toepassen methodiek EpE protocol...................................................................................................................7 Brondata............................................................................................................................................................8 REFERENTIES ..............................................................................................................................................................9 BIJLAGE 1. GRAFIEKEN .............................................................................................................................................10
SNL _CO2 _2010
Pagina 1 van 15
INLEIDING Shanks Nederland BV (hierna Shanks) heeft besloten haar CO2 voetafdruk te laten certificeren conform de eisen van de CO2 prestatieladder van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO). In onderhavig document wordt de CO2 voetafdruk voor het kalenderjaar 2010 gepresenteerd. De CO2 voetafdruk is bepaald in overeenstemming met ISO 14064. De scope 1 en 2 emissies zijn geverifieerd door KEMA Emission Verification Services B.V. met een beperkte mate van zekerheid en voorzien van een goedkeurende verklaring (zie ref 1). Omdat de eisen van de CO2 prestatieladder afwijken van de richtlijnen en emissiefactoren die Shanks tot heden heeft toegepast bij het bepalen van haar voetafdruk is er bovendien een paragraaf toegevoegd over de verschillen tussen de huidige CO2 voetafdruk en de voetafdruk als gepresenteerd in het duurzaamheidverslag van Shanks Group PLC en het jaarverslag 2010-2011 van Shanks. In de communicatie naar klanten, overheden, omwonenden en andere belangstellenden zal uitsluitend nog de CO2 voetafdruk conform de CO2 prestatieladder worden gepresenteerd.
SNL _CO2 _2010
Pagina 1 van 15
CO 2 VOETAFDRUK 2010 SHANKS NEDERL AND BV
EMISSIES In totaal is in 2010 408 kton CO2 geïmiteerd. Het overgrote deel (75% of 306 kton) zijn dit procesemissies van het verwerken van chemische afvalstoffen en thermisch reinigen van grond, het composteren/vergisten van GFT en organische afvalstromen en de methaanemissie uit de stortplaats. De emissies vanwege het gebruik van brandstoffen en elektriciteit is bijna 100 kton in 2010. Hiervan is 44% (44,6 kton) afkomstig van het transport van goederen en 56% van het gebruik van brandstoffen en elektriciteit op onze productielocaties. De belangrijkste wijziging ten opzichte van onze CO2 voetafdruk van 2009 betreft het gebruik van groene stroom afkomstig van HVC. In totaal is in 2010 17,9 MWh HVC groene stroom gebruikt en is CO2 emissie in scope 2 met 7,7 kton afgenomen ten opzicht van het gebruik van eenzelfde hoeveelheid grijze stroom in 2009. Conform de eisen van de CO2 prestatieladder zijn ook de CO2 emissies bepaald van personenvervoer bij Shanks. De emissies vanwege leaseauto’s, het zakelijk gebruik van privéauto’s, vliegreizen en reizen met het openbaar vervoer is iets meer dan 2 kton CO2 (0,6% van het totaal). VERMEDEN EMISSIES Recycling activiteiten kosten uiteraard energie en zorgen voor CO2 emissies. Het recyclen van afval zorgt echter ook voor een afname van het gebruik van primaire grondstoffen. In de laatste jaren zijn er veel onderzoeken verschenen waar ook het CO2 voordeel van recycling wordt benadrukt. In Saving Materials1 van het Copernicus Instituut wordt bijvoorbeeld aangegeven dat op dit moment afvalverwerking al een reductie van het energiegebruik met ruim 106 PJ en CO2 emissiesreductie van 4465 ktCO2 verzorgd. In de CO2 voetafdruk van Shanks worden al jaren potentieel vermeden emissies berekend. Voor 2010 is in ca. 17 MWh duurzame energie geproduceerd, 2,7 miljoen GJ aan energie uit afval gebruikt en 2 miljoen ton (secundaire) brand- en grondstoffen uit afval geproduceerd. Potentieel is hierdoor 714 kton CO2 in de gehele keten2 vermeden. De volledige berekening van onderdelen en toerekening naar divisies is gegeven in bijlage 1. In de navolgende tabel worden de totale CO2 voetafdruk van Shanks en de verdeling naar divisies gegeven. Het overzicht met alle gegevens per eenheid binnen Shanks is bijgevoegd in bijlage 2. In dit overzicht is nog niet de vermeden emissie per (hoofd)bedrijf opgenomen. Een voetafdruk per bedrijf zal aan de berekening van 2011 worden toegevoegd. 1
Saving Materials; Een verkenning van de potentiële bijdrage van duurzaam afval en recyclingbeleid aan broeikasgasemissiereductie in Nederland door het Copernicus Institute d.d. september 2010
2
Het betreft hier de keten vanaf het ontstaan van het afval tot en met het omzetten van een afvalstof tot een nieuw product
SNL _CO2 _2010
Pagina 2 van 15
Emissies in ton CO2-equivalenten
3
Shanks NL
Divisies Organic Waste
Hazardous Waste
Per scope
Emissies
408.349
318.301
22.065
67.821
162
377.029
294.722
19.206
62.994
107
Scope 2
31.318
23.576
2.859
4.828
55
Scope 3
2 714.920*
2 244.552*
0 36.748*
0 433.620*
0 0*
306.448
282.326
17.150
6.972
0
282.326
282.326
0
0
0
20.726
0
14.252
6.474
0
2.898
0
2.898
0
0
498
0
0
498
0
54.947
27.049
4.651
23.201
46
29.880
23.513
2.645
3.676
46
9.457
1.630
21
7.806
0
Diesel
14.251
1.906
1.981
10.364
0
Overig
1.358
0
3
1.355
0
Goederenvervoer
44.620
7.843
0
36.777
0
Personenvervoer
2.334
1.083
264
871
116
Lease auto’s
2.035
1.018
51
859
107
62
31
24
7
0
235
33
189
4
9
2*
2*
0*
0*
0*
714.920*
244.552*
36.748*
433.620*
0*
Potentieel vermeden emissies (Scope 3) Verwerking gevaarlijk afval / thermische grondreiniging Composteren Vergisten Stortplaats Kantoren en productielocaties Elektriciteit Aardgas
Per 0nderwerp
Hoofdkantoor
Scope 1
Procesemissies
Zakelijk gebruik privé auto’s Vliegreizen OV Potentieel Vermeden Emissies Productie duurzame energie
3
Solid Waste
5.007*
0*
3.903*
1.104*
0*
Energie uit afval
243.896*
243.896*
0*
0*
0*
Productie secundaire brandstoffen
139.675*
0*
121*
139.555*
0*
Materiaalhergebruik
326.342*
656*
32.725*
292.961*
0*
Data met * zijn niet door KEMA Emission Verification Services B.V geverifieerd
SNL _CO2 _2010
Pagina 3 van 15
VERSCHIL ANALYSE MET DE GEPUBLICEERDE CO 2 VOETAFDRUK CO 2 VOETAFDRUK JAARVERSLAG EN DUURZAAMHEIDSVERSLAG In het duurzaamheidverslag van Shanks Group plc. 2010/2011 is in mei 2011 de CO2 voetafdruk van Shanks NL gepubliceerd4. Data in onderstaande afbeelding zijn gebaseerd op de verbruikscijfers van de activiteiten van Shanks in Nederland en Canada.
Duurzaamheid in actie, Duurzaamheidsverslag 2011 Shanks Group plc (pagina 15). Gepubliceerd in Juni 2011. De emissies 2011 betreffen de emissies uit het kalenderjaar 2010.
4
SNL _CO2 _2010
Pagina 4 van 15
VERKLARING VAN DE VERSCHILLEN PER ONDERDEEL PROCESEMISSIES Royal Haskoning heeft conversiefactoren voor het vergisten/composteren van afval herberekend aan de hand van nieuwe publicaties (ref. 3 en ref. 4). De conversiefactor voor het composteren van groenafval is met een factor 10 gedaald (was 0,426 en is nu 0,0457). De in het verleden gebruikte conversiefactor voor het composteren van groenafval was onrealistisch hoog. Daarnaast is ervoor gekozen om de emissie van broeikasgassen bij het composteren van kassenafval te berekenen met de conversiefactor voor composteren van GFT omdat het kassenafval meer lijkt op GFT dan op groenafval. Royal Haskoning heeft ook een nieuwe conversiefactor ontwikkeld voor het vergisten van GFT of supermarktmix (in beide gevallen 0,278 kg CO2/kWh geproduceerd). Deze nieuwe conversiefactor zorgt voor een toename van de procesemissies in 2010 2,9 kton (0,9 %). De omrekening van methaanemissie stortplaats naar CO2 is gecorrigeerd. De oude omrekeningsfactor was niet correct en is nu bijgesteld naar 0,0013 ton per m3 methaan. De totale hoeveelheid emissies vanwege productieprocessen is door bovenstaande aanpassingen gedaald van 371 kton naar 309 kton.
ELEKTRICITEIT De emissiefactor die Shanks gebruikt heeft voor het toepassen van de CO2 prestatieladder kengetallen bedroeg 592 gr CO2/kWh. De nieuwe emissiefactor is afhankelijk van de wijze waarop de elektriciteit wordt opgewekt. De CO2 prestatieladder heeft vastgesteld dat voor het afnemen van grijze stroom van het elektriciteitsnet in Nederland een emissiefactor van 455 gr CO2/kWh moet worden gebruikt. Omdat Shanks in 2010 een contract met HVC heeft afgesloten is voor het gebruik van groene stroom een kengetal bepaald overeenkomstig de richtlijn in het Handboek CO2prestatieladder. In opdracht van HVC is berekend dat groene stroom van HVC een conversiefactor heeft van 22,9 gr CO2/kWh. In Canada is het niet mogelijk om de herkomst van elektriciteit te achterhalen. Hier is in overleg met de KEMA besloten om een emissiefactor te bereken op basis van de productiemix in de staat Ontario waar de productielocaties van Shanks gelegen zijn. De mix in Ontario is 30% groen / 70% niet groen. De conversiefactor is hierdoor op 323 gr CO2/kWh vastgesteld.
SNL _CO2 _2010
Pagina 5 van 15
Al deze wijzigingen hebben ervoor gezorgd dat de CO2 emissie vanwege het gebruik van elektriciteit met 37 % is gedaald ( 17.420 ton CO2).
DIESELVERBRUIK Shanks gebruikte voor de berekening van CO2 vanwege dieselgebruik de emissiefactor 2,583 kg/ltr . De CO2 prestatieladder schrijft een conversiefactor voor van 3,135 kg/ltr. Met deze nieuwe emissiefactor is onze CO2 emissie vanwege dieselgebruik met 26 % gestegen (10.257 ton CO2). PERSONENVERVOER In de Shanks CO2 voetafdruk was tot op heden geen berekening opgenomen van de CO2 emissie vanwege personenvervoer. In het verleden is aangenomen dat deze emissies niet materieel zijn op het totaal van emissies ( < 1% van het totaal). Voor de CO2 prestatieladder is het vereist deze emissies toch te bepalen. In de CO2 voetafdruk zijn de emissies vanwege lease-auto’s, zakelijk gebruik privé auto’s, vliegreizen en openbaar vervoer opgenomen. De emissie vanwege personenvervoer is 2.334 ton CO2 en bedraagt 0,6% van het totaal aan CO2 emissies.
VERMEDEN EMISSIES VANWEGE DE PRODUCTIE VAN SECUNDAIRE BRANDSTOF EN RECYCLING In de gepubliceerde CO2 voetafdruk is aangegeven dat door de productie van duurzame energie uit afval en de recyclingactiviteiten van Shanks er 430 kton CO2 in de keten is vermeden. De kengetallen voor deze berekening zijn door Royal Haskoning in 2010 bepaald. Vanwege het toepassen van de CO2 prestatieladder is aan Haskoning gevraagd om deze kengetallen opnieuw te berekenen op basis van de CO2 prestatieladder en indien mogelijk te actualiseren met recentere onderzoeksgegevens. Bij het bepalen van vermeden emissies wordt een vergelijking gemaakt tussen de CO2 uitstoot van het recyclen van afval en de CO2 uitstoot van de productie van primaire grondstoffen, De nieuwe kengetallen zoals bepaald door Haskoning is in deze vergelijkingen gerekend met de kengetallen zoals aangegeven in de CO2 prestatieladder. Dit heeft tot gevolg dat veel kengetallen iets naar beneden zijn bijgesteld bijvoorbeeld vanwege de hogere emissiefactor voor diesel voor vervoer). Het totaal aan potentieel vermeden emissies vanwege de productie van secundaire brandstoffen en materiaalhergebruik is uiteindelijk met 82 kton toegenomen (+21%) en is nu 466 kton. De volgende onderdelen leveren de grootste verschillen op. a.
De kentallen voor icopower pellets, granulaten, ferro/non-ferro metalen, plastics en papier/karton zijn herberekend en beter toegepast op de productiemix van Shanks. De vermeden emissie is door deze aanpassing in totaal 67 kton naar beneden bijgesteld.
SNL _CO2 _2010
Pagina 6 van 15
b.
Het kengetal voor hout dat in biomassa wordt verbrand is bijgesteld. Eerder is een kengetal van 75 kg CO2/ton toegepast. Haskoning heeft nu een vermeden emissie opnieuw berekend en op 747 kg CO2 / ton hout vastgesteld (+ 896%). De hoogte van het kengetal voor verbranding in biomassacentrales is ten opzichte van recycling in spaanplaat veel groter (factor 3 groter) omdat er bij het verbranden van hout alleen kortcyclisch CO2 ontstaat. De CO2 emissie van hout wordt hiermee 0 en zorgt voor een veel groter verschil in CO2 dan aangenomen in het Shanks Jaarverslag. In totaal is de hoeveelheid vermeden emissie hierdoor 94 kton groter
c.
Bij de berekening van vermeden emissies vanwege het toepassen van compost is in de CO2 inventarisatie voor het eerst een indeling gemaakt naar gebruik. Het kengetal is tevens herberekend met de conversiefactoren van de CO22 prestatieladder. Er is een verdeling gemaakt naar toepassing in de akkerbouw, als potgrond en overig. De potentieel vermeden emissies vanwege het leveren van compost is nu 24 kton groter dan voor het jaarverslag 2010-2011 (126% toename).
d.
Een aantal recyclestromen zijn in deze CO2 inventarisatie voor het eerst meegenomen. Het betreft gips, zeefzand, steenwol, en asfalt. De hoeveelheid potentieel vermeden emissies is hierdoor ‘toegenomen’ met 5 kton (4% van de toename).
ENERGIE UIT AFVAL ATM verwerkt gevaarlijke afvalstoffen en reinigt o.a. verontreinigde grond en teerhoudend asfalt. Deze thermische bewerkingen kosten uiteraard veel energie. Het overgrote deel van de benodigde energie wordt opgewekt uit afvalstoffen. Zo wordt subsitutiebrandstof vervaardigd uit organische afvalstoffen en ontstaat er gas bij de pyrolyse van vaste brandbare afvalstoffen. De hoeveelheid energie uit afval is omgerekend naar een hoeveelheid vermeden energie door uit te rekenen hoeveel stookolie er nodig zou zijn om een equivalente hoeveelheid energie te leveren. In totaal is in 2010 meer dan 2,77 miljoen GJ aan energie uit afvalstoffen opgewekt en gebruikt. De totale hoeveelheid vermeden emissie bedraagt daarmee 244 kton CO2. TOEPASSEN METHODIEK EPE PROTOCOL. Het EpE protocol is opgesteld door Enterprises pour L'Environnement5 en afgeleid van het GHG protocol dat ook de basis vormt voor de CO2 prestatieladder. Het EpE protocol is toegespitst op afvalverwerking en biedt een goede basis voor het berekenen van de CO2 voetafdruk van een organisatie als Shanks. Conform het EpE protocol is het geaccepteerd om
5
Enterprises pour L’Environnement is een samenwerkingsverband tussen Veolia Environmental Services en Suez Environnement en Séché Environnement
SNL _CO2 _2010
Pagina 7 van 15
CO2 emissies afkomstig van het biogene deel van het afval niet mee te rekenen in de CO22 6 voetafdruk eea conform de IPPC Guidelines uit 2006 . Voor de nieuwe CO2 voetafdruk zijn dit -
De CO2 emissies vanwege het omzetten van biogas/methaangas in CO2 in gasmotoren
-
De CO2 emissies vanwege het tijdelijk affakkelen van methaangas/biogas
-
Het gebruik van zelf geproduceerde elektriciteit uit biogas/methaangas
Ten opzichte van de in ons jaarverslag gepubliceerde CO2 voetafdruk is ca. 1,1 MWh niet meer in de berekening meegenomen (1,3 % van het totale elektriciteitsgebruik). Dit betreft namelijk elektriciteit die op locatie zelf is opgewekt. De CO2 emissies van elektriciteit o deze locaties zijn al meegenomen onder procesemissies.
BRONDATA De brondata en de berekening van de CO2 voetafdruk volgens de CO2 prestatieladder voor wat betreft scope 1 en scope 2 emissies zijn geverifieerd door KEMA Emission Verification Services B.V. . Ter voorbereiding op de verificatie zijn alle gerapporteerde data nogmaals vergeleken met de relevante brondocumenten (jaaroverzichten leveranciers, facturen e.d.). Hierbij zijn een aantal fouten geconstateerd en zijn de data vollediger en betrouwbaarder gemaakt. Tevens is de verdeling van brandstoffen (dieselgebruik) nu beter verdeeld over de verschillende onderwerpen ( toepassing op locatie, goederenvervoer, personenvervoer). In onderstaande tabel zijn de data zoals gebruikt voor de gepubliceerde voetafdruk afgezet tegen de nieuwe en door KEMA geverifieerde data. De wijzigingen in brondata heeft geen materiële invloed gehad op de uiteindelijk grootte van de CO2 voetafdruk. Onderwerp
8
Nieuw
Verschil7
Verschil8
85.456.069
84.942.284
-1%
-233 ton
diesel (locatie)
ltr
6.180.963
5.181.974
-16%
- 3,1 kton
diesel (transport)
ltr
12.632.422
14.232.777
13%
4,9 kton
Nm3
5.074.533
5.181.974
2%
193 ton
gas
7
Oud
kWh
elektra
6
Eenheid
Zie bijvoorbeeld voetnoot pagina 6 van het EpE-protocol Verschil tussen brondata jaarverslag 2010-2011 en CO2 inventarisatie 2010 in % Maximaal verschil tussen CO2 voetafdruk in jaarverslag en CO2 voetafdruk conform CO2 prestatieladder
SNL _CO2 _2010
Pagina 8 van 15
REFERENTIES 1.
Verklaring KEMA Emission Verification Services B.V. d.d. 10 februari 2012
2.
Protocol for the quantification of greenhouse gases emissions from waste management activities door Enterprises pour L'Environnement (version 4.0 April 2010)
3.
Protocol 11-036 Grootschalige compostering Ministerie van Infrastructuur en Milieu (Maart 2011)
4.
Protocol 11-038 Biomassa, Ministerie van Infrastructuur en Milieu (Maart 2011)
SNL _CO2 _2010
Pagina 9 van 15
BIJL AGE 1. GRAFIEKEN
SNL _CO2 _2010
Pagina 10 van 15
CO2 voetafdruk Shanks NL 2010
scope 3
-714.920
2
Scope
scope 3
31.318 scope 2
377.029
scope 1
-800.000
-600.000
-400.000
-200.000
0
200.000
400.000
Emissie in ton CO2
CO2 emissies 2010 per onderwerp
2.334
Personenvervoer
44.620
Goederenvervoer
54.947
Kantoor en productielocaties
306.448
Procesemissies
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
Emissie in ton CO2
SNL _CO2 _2010
Pagina 11 van 15
350.000
CO2 emissies 2010 Kantoor en productielocaties
1.358 Overig
14.251
Diesel
9.457
Aardgas
29.880
Elektriciteit
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
Emissies in ton CO2
CO2 Emissies 2010 Personenvervoer
2
OV
235 Vliegreizen
62 Zakelijk gebruik prive wagens
2.035
Leasewagens
0
500
1.000
1.500
2.000
Emissies in ton CO2
SNL _CO2 _2010
Pagina 12 van 15
2.500
Potentieel Vermeden CO2 Emissies 2010 per divisie
433.620
Solid Waste
36.748
Organic Waste
244.552
Hazardous Waste
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
350.000
400.000
450.000
Vermeden emissies in ton CO2
Potentieel vermeden CO2 emissies 2010 per onderwerp
326.342
Materiaalhergebruik
139.675
Productie secundaire brandstoffen
243.896
Energie uit afval
5.007
Productie duurzame energie
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
Vermeden emissie in ton CO2
SNL _CO2 _2010
Pagina 13 van 15
350.000
