BRANDWONDEN – Heleen Westra • IC Verpleegkundige • Brandwondencentrum • Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk
Indeling van de les • • • • •
Inleiding Diagnostiek en behandeling Eerste hulp en opvang Inhalatietrauma Shock en infusie therapie
Organisatie brandwondenzorg • • • • •
Brandwondencentrum Beverwijk Brandwondencentrum Groningen Brandwondencentrum Rotterdam Nederlandse Brandwondenstichting Euro Skin Bank - Nederlandse Huidbank
Categorieën • • • • • •
Heet water verbranding Vlam verbranding Chemische verbranding Elektriciteit verbranding Bijzondere ziektebeelden Trauma met huiddefecten
1
Eerstegraads verbranding
Bijzondere ziektebeelden • Ontstaan van grote huidlaesies door:
- Toxische Epidermale Necrolyse - Necrotiserende fasciitis
• Alleen erytheem • Geringe oedeem • Geen echte wond maar ontstekingsreactie • Kan erg pijnlijk zijn • Koeling • Pijnbestrijding
Tweedegraads brandwond • • • • •
Derdegraads brandwond • • • • • •
Niet pijnlijk Wit, beige of bruin Stug leerachtig Stug, Capillaire refill Operatieve behandeling Littekens
Pijnlijk Blaarvorming Glanzend rood, rood roze Sensibiliteit niet gestoord Capillaire refill +
Vierdegraads brandwond • • • •
Verkoling Zwart Huid subcutis Huid, subcutis, pezen en spieren Vaak amputatie
2
•Bepalen diepte brandwond • • • •
Is en blijft zeer moeilijk Luister naar de patiënt Veel ervaring nodig Goed kijken en voelen
5 punts anamnese • • • • •
1 Waardoor? 2 Hoe heet? 3 Hoe veel? 4 Hoe lang? 5 Maatregelen?
5 punts diagnose • • • • •
1 Blaren 2 Wondaspect 3 Soepelheid 4 Capillaire refill 5 Pijn
Beoordeling volwassene
Beoordeling kind
3
Getal van Baux Leeftijd van de patiënt + % brandwonden = 100
Vormen van wondbehandeling Gesloten – geen uitdroging – minder kans op infectie – pijnverlagend ij l d
Half open – bij uitgebreide brandwond of infectie – verzacht de pijn nadeel wondbeslag
Open
Behandeling derdegraads brandwond Primaire operatie – <5 dagen bij uitgebreide diepe verbrandingen
Secundaire operatie – mengverbrandingen
Wondbehandeling
Definitie: Voorkomen van wondcomplicaties en optimaliseren van de wondgenezing
Behandeling tweedegraads brandwond
Gesloten
-Blaren • Afhankelijk van Diepte : -Hydrofiberverband -Schuimverband
Half open -Anti bacteriële zalven en crèmes -Eventueel secundaire OK
Operatieve behandeling Operatietechniek – Tangentiële excisie – Avulsie – Versajet™
Transplantatietechniek – Meshgraft – Meek Wall
4
Donorsite
Eerste hulp bij brandwonden
• Pijnlijk • Veel wondvocht • Behandeling: -calciumalginaat -folie -schuimverband -Flammazine®
Eerste hulp • Stop de verbranding • Koel de wond – Lauw water – 5-10 min bij thermisch letsel – 45 min bij chemisch letsel
• Wonden afdekken
Plaats ongeval • Overzicht omtrent – oorzaak – omstandigheden – bijkomend letsel
• Behandeling – Koelen!! – Zuurstof – Infuus
Cave onderkoeling!!
Primary survey Levensbedreigende letsels kunnen gemist worden, omdat het indrukwekkende uiterlijk van de brandwond alle aandacht trekt.
• A Airway • • • •
B C D E
Breathing Circulation Disability Exposure
luchtweg vrijmaken stabilisatie C W K ademhaling en ventilatie stoppen van bloedingen neurologische toestand ontkleden/omgeving
5
Primary survey • F Fluid • G Get lab
infusie/urineproductie bewaking/medicatie
• H History
AMPLE
Herbeoordeling 1 • Adequate vloeistof resuscitatie? • Respiratoire insufficiëntie – luchtwegbeschadiging – afsnoerende brandwond • Voortdurend herbeoordelen!!
Cave Circulaire verbranding van ledematen!! Ledematen hoogleggen beperkt de zwelling en doorbloedingsstoornissen.
Secundary survey • Brandwonden -diepte en aspect • TVLO -regel van 9 en handpalm • Oorzaak en omgeving • Overig letsel
Algemene Maatregelen • Verbranding aan hoofd/hals, inademing rook, giftige gassen, vuur of stoom: rechtop laten zitten! • Vastzittende kleding, kunststof, bitumen en d dergelijke lijk niet i t verwijderen, ijd knellende k ll d kleding kl di wel. • Verwijder sieraden bij (dreigende) afknelling. • Dek de wond af met schone doeken. • Niets op de wond smeren. • Hooghouden van de brandwond.
Chemische Verbranding. • Denk aan eigen bescherming. • Spoelen met lauw water: 45 minuten. • Verwijder besmette en dreigende afknellende kleding. • Achterhaal de aard van het agens. • Meteen doorverwijzen naar het ziekenhuis.
Indien nodig escharotomie!
6
Elektrische verbranding • • • • •
Denk aan eigen veiligheid. Schakel de stroom uit. Cave harthart en ademstilstand ademstilstand. Dek de wond af. Meteen door verwijzen naar het ziekenhuis.
Verwijzingscriteria naar brandwondencentra • • • • • • •
TVLO>10% bij volwassenen TVLO>5% bij kinderen en bejaarden Diepe brandwonden>5% TVLO Diepe brandwonden in functionele gebieden Elektrische of chemische verbrandingen Inhalatietrauma Nevenletsel of pre-existente afwijkingen
Samenvatting Volg de EMSB principes van : • Eerste onderzoek – corrigeer levensbedreigende condities
• Respiratoire insufficiëntie – luchtwegbeschadiging – afsnoerende brandwond • Adequate vloeistof resuscitatie? Voortdurend herbeoordelen! Anamnese / systematisch onderzoek Overplaatsing / definitieve behandeling
Criteria bij transport naar brandwondencentra
Plaatsingsmogelijkheid Maatregelen voor transport -rechtopzittend bij hals/nek verbranding en inhalatietrauma - zuurstof geven -startsnelheid en samenstelling infuus -blaascatheter bij infusie en verbranding genitaliën -pijnbestrijding Stabilisatie en documentatie
Inhalatietrauma • Als gevolg van de bij de brand ontstane hitte, rook en giftige dampen. • Beschadiging treedt acuut op maar de gevolgen zijn veelal pas na 48 uur merkbaar.
7
Diagnostiek inhalatietrauma • Luister naar het verhaal van de patiënt • Omgevingsfactoren – brand in afgesloten ruimte als huis, boot, auto – brand b d mett explosie l i van b benzine i en gas
9Bevestiging diagnose alleen door bronch bron choscopie oscopie en een COHb COHb-bepaling!!
Symptomen inhalatie • Aangezichts- en hals/nekverbrandingen • Verbrande/verschroeide neusharen • Schorre stem/heesheid • Inspiratoire stridor • Koolstofdeeltjes in speeksel • Roet, zwelling, roodheid mond/keelholte
Inhalatietrauma COHb % • 0-10 afname inspanningstolerantie • 10-20 hoofdpijn, dyspnoe • 20 20-30 30 toename hoofdpijn, dyspnoe, onrust en concentratieproblemen • 30-40 ernstige hoofdpijn, duizelig en visusklachten • 40-50 verward • 50-60 collaps, convulsies • >60 dood
Inhalatietrauma / CoHb • Bij iedere brand in een afgesloten ruimte daalt het O2 gehalte en komt koolmonoxide(CO) vrij • CO verdringt O2 van het Hb waardoor zeer snel hypoxie ontstaat • Slachtoffers sterven dus aan een intoxicatie en meestal niet aan hun brandwonden!!
Luchtwegpathologie Hittetrauma Rook gasinhalatie Rook-gasinhalatie Circulaire verbranding
8
Hittetrauma • • • •
Boven de larynx Oedeem Luchtwegobstructie g Verlies beschermende werking slijmvlies
Rook-gasinhalatie • Onder de larynx • Vasthechten roetdeeltjes aan slijmvlies daardoor chemische beschadiging • Ontstekingsreacties met verhoogde slijmsecretie • Bronchospasmen
Behandeling inhalatietrauma 9 Hittetrauma – O2 toediening – frequente beoordeling – vroege intubatie i b i 9 Rook-gasinhalatie – O2 toediening – intubatie – behandelen bronchospasme
Circulaire thorax-/halsverbranding • Thorax wordt een pantser • Afname ademexcursie
Shock en infuustherapie
• Behandeling: – Escharotomie van thorax en hals
9
Brandwondenshock Bij een ernstige verbranding: > 20 % TVLO 2e en 3e graads kan een patiënt binnen enkele uren in shock raken
Ideale vochtresuscitatie • Laagst mogelijke hoeveelheid vocht suppleren om: • Circulatie te ondersteunen • Oedeem te beperken
• Tekort aan circulerend volume door verhoogde doorlaatbaarheid van capillaire vaatwand voor plasma-eiwitten • Verplaatsing van vocht en eiwit naar interstitiële ruimte manifesteert zich in de eerste 48 uur als massaal oedeem
Vaststellen van vochtbehoefte • Uitgebreidheid van de verbranding – Regel van 9 – Gewicht van de patient
• Formule gebruiken voor de berekening
Volwassenen:eerste 24 uur Berekening van vocht begint vanaf de tijd van verbranding NIET vanaf de tijd van presentatie
• 4 ml ringerlactaat of NaCL 0,9% X
gewicht(kg)
X
% verbranding in 24 uur
10
Kinderen:eerste 24 uur 4 ml Ringerlactaat of NaCL 0,9% X gewicht(kg) X
% verbranding in 24 uur
9PLUS onderhoudsinfuus met Glucose/NaCl
Geef de HELFT van de berekende hoeveelheid infusie in de eerste 8 uur & de resterende HELFT in de volgende 16 uur
Bewaken vochtresuscitatie o Urineproductie – Volwassenen 0.5 ml/kg/uur – Kinderen 1.0 ml/kg/uur g o Blaascatheter is noodzakelijk o Bij onvoldoende urineproduktie: – Geef extra vocht o Bewaken parameters
VPLK. CONTROLES • Urineproductie 0.5 tot 1ml/kg lich.gew. per uur • HF<120 min • RR>100 RR 100 systolisch. t li h • O2 saturatie> 90% • Bewustzijn/comaschaal • AF< 22 min • Temperatuur<38.5 • Functie maagdarmkanaal
Extra vocht is nodig bij:
Vervolg shock beleid • Laboratoriumbepalingen bij binnenkomst en à 6 uur postburn indien geen • Vanaf 12 uur postburn, maagretentie: start sondevoeding • Start colloïdalen
• • • • •
Kinderen Inhalatietrauma Elektriciteitsletsel Uitgestelde vochtresuscitatie Dehydratie – Brandweerlieden – Geïntoxiceerde patienten
11
Overleven • Beoordeling bij eerste opvang • Resuscitatie • Overplaatsing
Enkele sites • www.brandwonden.nl • www.brandwondenprotocol.nl • www.wcs.nl www wcs nl
12
