Bijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Daniël 4
Bijbelstudies voor de Bruggroepen van de protestantse gemeente De Brug in Amersfoort, seizoen 2012-2013 Schrijvers: Iwan Dekker, Leantine Dekker, Hans van Dolder. Redactie: Neeltje Rietveld Bijbelstudies zijn ook te downloaden van de website van De Brug. Kies in het menu van www.brugkerk.eu bij ‘Downloads’: ‘Bijbelstudies Bruggroepen’. Voel je vrij om dit materiaal ook op andere plaatsen te gebruiken. Graag wel vermelden dat het materiaal van protestantse gemeente ‘De Brug’ in Amersfoort afkomstig is.
Daniël (4): Een tweede kans Ontmoeting Een tweede kans. Wie zou het soms niet willen? Deel met elkaar een moment dat iemand je een tweede kans heeft gegeven. Toen je klein was, tijdens je opleiding of misschien wel op je werk of in de kerk.
Een nieuwe kans krijgen. Iets waar je niet op gerekend had of wat je misschien ook niet verdient. Iemand geeft je een herkansing om iets wat je hebt laten liggen beter te doen. Recht te maken wat kapot is gegaan. Of zoals in het verhaal van Daniël 4, recht te doen door te erkennen dat God God is. Denken dat je het zelf kunt of hebt gedaan. Je distantiëren van God of Hem in ieder geval niet de plek geven die Hij verdient. Hoe is God voor ons de bron van ons bestaan, degene aan wie wij ons leven danken? Soms lijkt het of je alles zelf wel voor elkaar krijgt. God lijkt niet nodig, het gaat immers allemaal voorspoedig? Dit keer een verhaal over overmoed en struikelen. Over het zelf denken te kunnen, maar uiteindelijk toch erkennen dat God Heer is. Een verhaal van een man die aan introspectie durft te doen en terug durft te keren van zijn schreden. In gesprek met de Bijbel Verzen 1-3: Een vredegroet van de koning aan de inwoners van zijn rijk. De veelheid aan mensen aan wie de groet gericht is, onderstreept nogmaals de enorme macht van deze koning. Hij ziet zichzelf in ieder geval als de machthebber van de wereld. Opvallend is dat Nebukadnessar teruggrijpt op de wonderen die God bij hem heeft gedaan. Vers 3 is bijna een belijdenis van een koning die
erkent wie daadwerkelijk de Allerhoogste is. De inleiding lijkt wel een gevolg op hoofdstuk 3 te zijn. Verzen 4-9: Dan vertelt Nebukadnessar wat hem is overkomen. Een opvallende opbouw van het verhaal. De koning vertelt hier zelf zijn droom waarin hij een gezicht krijgt. Maar behalve dit visioen legt de koning ook de betekenis ervan uit. Zelfs Daniël wordt opgetrommeld in het beeld dat de koning heeft gekregen. Ook hier wordt Daniël weer als de man omschreven in wie de heilige goden wonen, een man die ontzag wekt. Daniël participeert hier als een speler in de droom van de koning. Pas in vers 18 en 19 lijken we als lezer weer met beide benen op de grond te staan. Verzen 10-12: De koning heeft een gezicht. Er is een boom die midden op de aarde staat. Groot, sterk en een plek waar de vogels uit de hemel en de dieren op het land naar toe komen. De boom is overal te zien, alomtegenwoordig. Een grote boom als symbool voor het centrum van de macht. Gespreksvraag: Wat zou er bedoeld worden met ‘zijn loof was schoon en zijn vrucht zo overvloedig , dat hij voedsel bood voor allen.’ Verzen 13-16: Dan komt er een wachter, een heilige in beeld. Hij komt uit de hemel en roept op om de boom, het centrum van het bestaan van talloze mensen, neer te halen. De boom verdwijnt, maar een stomp van wortels blijft over. Vers 15 laat zien dat van die eens zo grote boom niet meer overblijft dan een stomp die op het niveau van de dieren is terecht gekomen. Er wordt hem zelfs een dierenhart gegeven. De ingewikkelde beelden buitelen hier over elkaar. Kern van de zaak is dat een eens zo grote boom, nu als een stomp staat weg te kwijnen in het landschap.
Vers 17: Het verhaal heeft een focus. Duidelijk moet zo worden dat de Allerhoogste de macht heeft en het koningschap over de mensen geeft aan wie Hij wil, zelfs al is het iemand van nederige afkomst. Verzen 18-19: Daniël komt in beeld. We stappen van droom naar werkelijkheid. Nu wordt duidelijk wat al die beelden die de koning zijn verschenen voor betekenis hebben. Daniël pakt het behoedzaam aan, zie vers 19. Het maakt je als lezer benieuwd naar wat er nog meer gaat volgen. Waarschijnlijk weinig goeds, als Daniël de wens uitspreekt dat de droom zal gelden voor de vijanden van de koning. Gespreksvraag: Heb je wel eens iemand een onaangename boodschap moeten brengen? Hoe heb je dat gedaan? Verzen 20-23: Daniël legt het beeld van de boom uit aan de koning. Veel wat in de eerste verzen wordt beschreven wordt nu herhaald. Daniël maakt duidelijk dat de koning zelf de boom is (22) en dat hij het is van wie de macht zich uitstrekt tot aan de hemel en de einden der aarde. Gespreksvraag: Zijn er vandaag de dag mensen of regeringen bij wie je moet denken aan de beelden uit Daniël 4? Verzen 24-27: Daniël gaat de droom uileggen. Nadat hij in vers 19 heeft verteld dat de beelden betrekking hebben op Nebukadnessar zélf volgt nu de betekenis van de droom. De koning heeft zich verheven tegen God en wordt met beide benen op de grond gezet. Van hoog in de hemel naar laag op de grond. Hij zal verstoten worden en als een dier gras te eten krijgen. Toch is er perspectief. Als de koning terugkeert op zijn schreden zal hij de macht behouden en zijn rijk zal voortgezet worden. En dus besluit Daniël met een duidelijk advies: wees barmhartig en rechtvaardig, zodat je kwade zaken teniet gedaan zullen worden.
Verzen 28-33: Het volgende deel van het verhaal. We zijn twaalf maanden verder en de uitleg van Daniël lijkt zijn uitwerking niet gemist te hebben. Helaas gaat de koning alsnog de fout in als hij zichzelf als de oorzaak van zijn macht beschrijft (30). De koning is nog niet uitgesproken of er klinkt een stem uit de hemel die aankondigt dat het koningschap bij de koning wordt weggenomen. Vers 32-33 beschrijven hoe realiteit wordt wat in de droom en in de uitleg daarvan al aan de koning was voorzegd. Gespreksvraag: Herkennen wij momenten in ons leven dat iemand ons confronteerde met iets waarvan wijzelf wisten dat het niet goed zat? Verzen 34-35, 37: Een prachtig beeld. Nebukadnessar slaat zijn ogen op naar de hemel, als de tijd (de zeven tijden, lees: een door God bepaalde periode) voorbij is. Hij komt bij zinnen en daarom staat er ook letterlijk dat de koning zijn verstand terug krijgt. Het kwartje valt bij de koning en hij looft God. Net als in vers 2 en 3 lijkt ook vers 34 bijna een belijdenis, een loflied. Vers 35 lijkt terug te grijpen op vers 17. Nu erkent Nebukadnessar ook zelf dat uiteindelijk niemand iets tegen God heeft in te brengen. Het lijkt wel of de koning een ontdekking heeft gedaan die hem enorm bevrijdt. Gespreksvraag: In hoeverre kennen wij dat gevoel, dat je na een lastige periode of confrontatie, opeens in de vrijheid lijkt gezet? Vers 36: Eind goed, al goed, lijkt het. Met het terugkeren van het verstand van de koning keert ook zijn macht terug. De belangrijke figuren in zijn rijk weten hem weer te vinden, zijn koningschap wordt hersteld. Van enige imagoschade lijkt geen sprake. De ‘populariteit’ van de koning is groter dan ooit te voren. Zo vinden we dus midden in het boek Daniël, tussen de verhalen van koningen die steevast last lijken te hebben van een vorm van grootheidswaanzin, het verhaal van een
koning die naar binnen durft te kijken. Waar het besef is gegroeid dat zelfs een koning met de hoeveelheid macht als die van Nebukadnessar, uiteindelijk niets meer of minder is dan een eenvoudig mens die door God tot koning gemaakt kan worden. Gespreksvraag: Een bijzonder verhaal van een koning met een gezonde dosis introspectie. Wat spreekt ons het meest aan in dit verhaal? Wat herkennen we in ons eigen leven? Zijn er elementen die we niet mee kunnen maken? Welke boodschap nemen we persoonlijk of samen mee uit dit hoofdstuk?
Graven De houding van de koning in vers 30 heeft overeenkomsten met het verhaal van Mozes die niet God de eer geeft, maar pretendeert zelf het water uit de rots te laten stromen. Lees met elkaar het verhaal (Exodus 17: 1-7/Numeri 27: 12-14) en breng beide verhalen met elkaar in gesprek.
Doen Check je agenda. Als je al je bezigheden overziet, bij welke dingen betrek je God daadwerkelijk?
Gebed Bid voor een focus op God in alles wat je doet. Bid om de erkenning in je hart dat God daadwerkelijk de Allerhoogste is. Vraag God of Hij eventuele hoogmoed uit je leven weg wil nemen. Vraag God om geduld met ons mensen te hebben en een herkansing te krijgen. Loof Hem omdat Hij Jezus stuurde om mensen die tweede kans te geven. Prijs God om zijn geduld.
Aanbidden ELB 148 Heilige Geest van God ELB 167 Wees mijn vooruitzicht ELB 170 Groot is Uw trouw, o Heer
Inhoud 6 studies over Daniël -
Daniël 1: Ballingschap Daniël 2: Angsten in de nacht Daniël 3: Door de knieën Daniël 4: Een tweede kans Daniël 5: Carpe diem Daniël 6: Voor de leeuwen
2 studies over Romeinen -
Romeinen 8: Verrast door hoop Romeinen 15: Hopen op de hemel
