Biestvoorziening, waaróm is het zo belangrijk? Anja Smolenaars GD Dierenarts Herkauwersgezondheidszorg 15 januari 2015
Biestvoorziening Veel te Vaak Vlug aan voorbijgegaan! Waarom is het zo belangrijk?
Kalf heeft niets…
Mens: placenta 3 lagen afweerstoffen van moeder naar kind al in de baarmoeder biest niet per sé nodig Rund: placenta 6 lagen geen afweerstoffen van koe naar kalf in baarmoeder biest essentieel Virbac
Opnametijd beperkt… • Darmen kalf doorlaatbaar afweerstoffen via de darmen in de bloedbaan • Opname binnen 4 uur hoogst • Opname door darm daalt daarna • Weinig opname vanaf 7-12 uur • Geen opname meer na 24 uur
Invloed op de opname
• Vervanging darmcellen • Zuurgraad lebmaag daalt afbraak afweerstoffen • Hoeveelheid biest per keer • Aanwezigheid koe • Veel bacteriën in de darm minder opname Hygiëne rondom afkalven
Hoeveelheid biest
• Afweerstoffen = IgG • 250 g IgG opnemen voor een goede bescherming • Gemiddelde koebiest: 50 g IgG per liter 5 liter biest bij volledige opname door darmen Langer wachten meer biest nodig Slechte kwaliteit biest meer biest nodig
Kwaliteit biest
Kwaliteit biest • Voorkom bacteriële besmetting • Uier • Melkstel • Handen • Emmers / fles / speen • Voorkom dat bacteriën gaan vermeerderen • Emmer biest koel bewaren (<4ºC) • 1 jaar in de diepvries
Kwaliteit biest verbeteren
• • • •
Direct volledig uitmelken; bewaren in koelkast Vaccinatie ‘kalverdiarree’ droge koeien Productie met afkalven 6 - 8 liter Eiwitpercentage verhogen? (afweerstoffen = eiwit)
Meten is weten
• Kwaliteit biest meten: • Biestmeter • Refractometer • Werkelijke opname: • Bloedonderzoek kalf 2-5 dagen oud • Gewenst is meer dan 15 g IgG/L serum
Invloed droogzetten
Onderzoek WUR: WhyDry • Onderzoek naar verkorte droogstand (0 / 30 / 60 dagen) • De biestkwaliteit was lager bij geen droogstand • Lagere concentratie van IgG in bloed van kalveren tot 6 weken oud (4L biest) • Groei kalveren gelijk
Why Dry Onderzoek WUR
Advies van NRC (2001) is 100 g IgG de eerste 24 uur na geboorte: 0 DP (13.5 mg/ml) 7.4 liter 30 DP (31.7 mg/ml) 3.2 liter 60 DP (32.1 mg/ml) 3.1 liter
DPL= Droge Periode Lengte Bron: WhyDry Mayasari et al., In prep
DPL 0 dgn: 13,5 mg/ml 100 g IgG = 7,4L 250 g IgG = 18,5L
Why Dry onderzoek WUR
Groei kalveren (n=66)
Bron: WhyDry Mayasari et al., In prep
Niet alleen afweerstoffen…
Biest bevat ook: • Warmte • Hoog eiwit- en vetgehalte energie • Vitaminen en mineralen • Lactoferrine • Witte bloedcellen
En biest bevat ook…
• Groeifactoren en hormonen stimuleren: de groei van de darmwand de productie van enzymen (vertering) de opname van glucose (suiker) ontwikkeling functioneren baarmoeder (onderzoek varkens)
Geen goede vervanging beschikbaar!
Invloed biest
• Korte termijn: • Minder ziekte • Minder sterfte • Minder ziektekosten • Meer ‘s nachts het bed uit Combinatie met goede hygiëne essentieel
Effect lange termijn
Onderzoek Faber et al. 2005 • Brown Swiss kalveren • 2 groepen: 2 en 4 L biest • Groep 4 L biest • Minder sterfte t/m 2e lactatie • Hogere melkproductie: 1.027 meer kg in de eerste 2 lactaties. • Oorzaak: waarschijnlijk door betere ontwikkeling darmen
Onderzoek USA
• Binnen 1 uur na geboorte: – Groep A: 1,8 liter biest – Groep B: 3,6 liter biest • Daarna gelijke voeding • Conclusie: • groep B kalveren groeiden ruim 200 gram per dag meer • in eerste lactatie produceerden B dieren 950 kg melk meer in 305 dagen
Invloed biest
• Lange termijn: • Minder uitval • Betere groei gedurende de eerste maanden • Hogere melkproductie 1e lactatie
Kortom…
• Veel en Vlug is essentieel voor een goede gezondheid op korte en lange termijn
Maar hoe Vaak? En hoe lang?
Hoe vaak?
• Eerste biestgift: zoveel een kalf wil drinken • Minimaal 3 liter binnen de eerste 4 uur (zsm!) • Binnen 12 uur nogmaals 2 liter aanbieden • Binnen 24 uur in totaal 6 liter eerstemelksbiest
Hoe? • Voorkeur via een speen • Zuigreflex vlak na geboorte het sterkst bij HF kalveren • Kalf bij de koe?
Sonderen
• Indien kalf niet goed drinkt: sonderen • Alleen direct na geboorte (<3 uur) • Minimaal 3, maximaal 4 liter • Schone sonde • Kalf rechtop staan (of in borstbuikligging)
Hoe lang?
• Dag 2 en 3: • Afweerstoffen alleen effect in darm (diarree ) • Hoog energie gehalte (vet en eiwit) • Extra benutten o.a. groeifactoren •
Ontwikkeling darmen
Hoe lang?
• Verlengde biestgift (afweerstoffen alleen in darm) • 2x per dag 100-200 ml biest (10 g IgG per dag) • 14 dagen (minimaal 7 dagen) • Minder diarree • Minder virusuitscheiding • Biest van eigen moeder •
Invriezen in koffiebekertjes
Bron: Parreno et al. 2010
Take home messages
• Biest essentieel voor ieder kalf; gezondheid en ontwikkeling • Eerste biest; direct na geboorte uitmelken; snelle daling kwaliteit • Zo snel mogelijk ; daling opnamecapaciteit • 24 uur per dag!
Natuurlijk altijd combineren met goede hygiëne!
Foto: Familie Versloot
