Bell Gothic Std -39 witruim REPORTAGE. Made by Renoscripto

VAKTIJDSCHRIFT

VOOR

INFRASTRUCTUUR

VAN

HET

ONDERWIJS

&

CWS-PATRIMONIUM

-

NR

9

-

MEI

REPORTAGE

JUNI

2014

-

E

7

Made by Renoscripto

Bell Gothic Std -39 witruim

Afgiftekantoor Gent X - P2A9282

Hotelschool Leielandscholen SAR & De Vloed

Vraag nu je staal en catalogus aan via [email protected]

MAN ZKT. 100% ONBRANDB. GIPSPL. Op zoek naar een gipsplaat die gegarandeerd volledig brandbestendig is? Prégyfeu-A1 is de beste keuze voor al uw brandwerende constructies, plafonds, vloeren en stalen kolom- of liggerbekledingen. De Prégyfeu-A1-plaat is een 100% onbrandbare gipsplaat, die valt in de klasse A1 volgens de Europese normering. In het oppervlak van de Prégyfeu-A1-plaat is een licht gestructureerd glasvlies verwerkt. Daardoor is ze maar liefst tweemaal sterker én drukvaster dan andere gipsplaten. Bovendien laat Prégyfeu-A1 zich even vlot afwerken als elke andere Siniat-gipsplaat, en is ze de meest economische oplossing. Meer weten over Prégyfeu-A1 en haar vele kwaliteiten? Download meer info via www.siniat.be of vraag een staal, brochure en technische informatie aan via [email protected]. www.siniat.be

EDITO

3

Maintenance Zelfs met de ogen dicht weet je wanneer je België binnenrijdt. Op de seconde precies. De overgang van het goed onderhouden wegennet van ons buurtlanden naar onze Belgische autostrades is onnavolgbaar bruusk. En toch waren we ooit de snelweg van Europa. De redenen voor deze wantoestand zijn talrijk, maar één van de belangrijkste is het verwaarlozen van het ‘onderhoud’. En misschien nog belangrijker: het negeren van de kost van dat onderhoud. Er werd/wordt te vaak gekozen voor de goedkoopste oplossing. Kwaliteit wordt daarbij wel geëist, maar niet geleverd. Goedkoop is duurkoop. Datzelfde principe werd lange tijd ook in onze educatieve en zorginstellingen gehanteerd. Gelukkig zien we hier nu – concreet – verandering in komen. In het project ‘Scholen van Morgen’ en andere DBFM-procedures (Design-BuildFinance-Maintenance) wordt in het luik

‘Maintenance’ een langdurig onderhoud verondersteld van 15 tot 30 jaar. Deze levenscycluskostbenadering betekent dat bij het ontwerp en de bouw rekening moet worden gehouden met het feit dat de betrokken partijen zelf voor het onderhoud van de ontworpen en gebouwde infrastructuur instaan. Om veelvuldig onderhoud te voorkomen wordt daarbij best gekozen voor duurzame materialen. Er kan ook gekozen worden voor lagere investeringskosten tijdens de bouwfase, maar dan zal het onderhoud en herstel frequenter moeten. In de praktijk zien we dat dankzij dergelijke procedures niet meer de goedkoopste oplossing wordt geselecteerd, maar de meest kwalitatieve. Een schoolvoorbeeld is het ontwerp van de nieuwe hotelschool Leielandscholen in Kortrijk van de TV SAR architecten en Architektenburo De Vloed. Hun brede school met autonoom functionerende

delen zoals een publieksrestaurant, demonstratiekeuken, wijndegustatieruimte en vergaderplekken won verdiend de Arch School Award 2013 in de categorie Toekomstig Project. “Ons ontwerp speelt maximaal in op Maintenance”, legt Johan Bosschem van SAR architecten uit. “Niet alleen de initiële investeringskosten zijn immers van belang voor een kostenbewust ontwerp. De exploitatie van de installaties vormt na de oplevering gedurende de gehele levensduur een kostenpost die veelal een veelvoud van de oorspronkelijke investering is.” “Via een intelligent ontwerp probeerden we de energie-, onderhouds- en beheerkosten voor de gehele levensduur binnen te perken te houden. Zo blijft een gebouw duurzaam. En dat tegen een verantwoord prijskaartje.” Jesse

EDU & CARE

EDU & CARE

4

INHOUD

INHOUD 08

SAR en De Vloed

36

Ronde tafel: passieve brandbescherming

52

KA1

62

Molenhoek

50

AGC Glass Europe

Winnen Arch School Award met hotelschool Leielandscholen

Scholen en zorginstellingen schieten te kort inzake brandveiligheid

Wordt vernieuwing atheneum vervolgd?

65 nieuwe erkende assistentiewoningen

Compleet assortiment brandwerend glas

COLOFON

INHOUD

DIRECTIE EN REDACTIE OMICRON bvba Hoornstraat 16b • 8730 Beernem Tel: 050/250 170 • Fax: 050/250 171 [email protected] www.omicron-media.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Erwin Ooghe Hoornstraat 16b • 8730 Beernem REDACTIE Jesse Van Daele PRODUCT MANAGER Erwin Ooghe LAY OUT & COORDINATIE Trui Blomme LAY OUT & PRODUCTIE Robbie Vosté VERTALING JOALIS bvba

7

DRUKWERK Perka Industrielaan 12 • 9990 Maldegem

A2O Architecten

19

RECLAME ACQUISITIE OMICRON bvba Tel: 050/250 170 Fax: 050/250 171

cuypers & Q

22

PERIODICITEIT RENOSCRIPTO Verschijnt 4x per jaar: maart - juni september - december

Arch School Awards Tweede editie met glans geslaagd

Wint Arch School Award Renovatie & Uitbreiding Wint Arch School Award Nieuwbouw

Luchtdichte scholen en zorginstellingen

Optimale energiehuishouding en gezonde leefomgeving

AGIOn & Enter vzw

Maken werk van toegankelijke scholen in inspiratiebundel

25 57

Miniemeninstituut 59 Cyberklas brengt interessante dynamiek

Callebaut 64 Rondt bouw Chocolate Academy Centre af

ABONNEMENTEN Hoornstraat 16b • 8730 Beernem Tel: 050/250 170 4 uitgaven: 40 e Version française sur demande COPYRIGHT EDUSCRIPT © 2014 Dit tijdschrift is auteursrechtelijk beschermd: uit deze uitgave mag analoog of digitaal niets gereproduceerd, verspreid of meegedeeld worden zonder schriftelijke toestemming van Omicron nv (tel. 050 250 170). www.presscopyrights.be Cover: Hotelschool Leielandscholen SAR & De Vloed

EXTRA EDITIE RENOSCRIPTO

Cofinimmo 67 Vastgoedbevak zet in op veranderende zorgsector

Nederman 71 Lasrookafzuig, ventilator en warmterecuperatie

Scheppersinstituut 74 Coeck en Recticel Insulation voor duurzame scholenbouw

Info 77 Educatie informatie

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

5

EDU & CARE

7

Op donderdag 17 oktober werden de ‘Arch School Awards’ voor de tweede keer uitgereikt tijdens de derde editie van ‘Edubuild’ in de Gentse hallen van Flanders Expo. Dit in drie categorieën: ‘Nieuwbouw’, ‘Renovatie & Uitbreiding’ en ‘Toekomstig Project’. Ook in de tweede editie van deze jonge architectuurprijs vielen drie prestigieuze schoolbouwprojecten in de prijzen. En net als tijdens de vorige editie trok de officiële prijsuitreiking heel wat schoon volk naar de tweejaarlijkse vakbeurs voor bouw, renovatie, inrichting en onderhoud van het onderwijspatrimonium.

Arch School Awards ook deze editie met glans geslaagd Bekwame vakjury Dirk Engelen, COO van Crepain Binst, was voorzitter van de vakjury. Hij werd bijgestaan door Danny Windmolders, voorzitter van de Vlaamse Architectenorganisatie (NAV), Dirk Ferlin, afdelingshoofd Infrastructuur bij het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, Sylvie Bruyninckx, voorzitter van Bond Vlaamse Architecten, Philippe Monserez, hoofd van AG Real Estate COPiD, Dirk Vanstappen, directeur van de Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs (DIKO) en Sara Feys van het Agentschap van Infrastructuur en Onderwijs (AGIOn). Criteria De Arch School Awards kreeg 52 inzendingen, Elk werd door de jury beoordeeld aan de hand van vooropgestelde normen. In de eerste plaats moesten de ingediende schoolbouwprojecten functioneel en duurzaam zijn. Ook veiligheid, comfort, onderhoudsvriendelijkheid en toegankelijkheid waren belangrijke maatstaven. De gebouwen moesten verder het pedagogische project van de school ondersteunen, een stimulerende leeromgeving bieden en zowel flexibel als multifunctioneel zijn in gebruik. Daarnaast moesten ze milieuvriendelijk zijn en een blijvende architecturale waarde hebben, in open relatie staan met hun omgeving en een goede kosten-batenverhouding nastreven. Laureaat categorie Nieuwbouw Project Basisschool De Vierklaver in Temse, uitgetekend door

cuypers & Q Architecten in opdracht van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap won de categorie Nieuwbouw. Volgens de jury: “Het concept onderscheidt zich door interessante volume-uitsnijdingen, waardoor waardevolle tussenzones ontstaan en klassieke ‘gangzones’ worden vermeden.” Laureaat categorie Renovatie & Uitbreiding Voor de categorie Renovatie & Uitbreiding koos de jury voor het Project Virga Jessecollege in Hasselt, uitgetekend door A2O Architecten in opdracht van vzw KaSO Hasselt KJ-SJ. Volgens de jury: “De logica van de chirurgische ingreep en het overwogen evenwicht tussen schrappen en toevoegen worden erg gewaardeerd.” Laureaat categorie Toekomstig Project In de laatste categorie won het project Hotelschool Leielandscholen in Kortrijk, uitgetekend door Johan Bosschem (SAR Architecten) en Jan De Vloed (Architectenburo De Vloed) in opdracht van DBFM Scholen van Morgen en afgevaardigd bouwheer AG Real Estate COPiD. Volgens de jury: “De diversiteit van het programma vertaalt zich op intelligente wijze in een doordacht volume dat zich goed integreert in het gabarit van de omliggende bebouwing.”

www.edubuild.com

EDU & CARE

EDU & CARE

8

De Tijdelijke Vereniging SAR architecten en Architektenburo De Vloed won de Arch School Award 2013 in de categorie Toekomstig Project. Dit met hun project voor ‘Scholen van Morgen’: een hotelschool voor de Leielandscholen in Kortrijk. Een brede school met autonoom functionerende delen zoals een publieksrestaurant, demonstratiekeuken, wijndegustatieruimte en enkele vergaderplekken. De grootste uitdaging voor de ontwerpers lag daarbij in het integreren van gescheiden circulaties voor leerlingen, publiek, voedsel en afval.

SAR en De Vloed winnen Arch School Award met hotelschool Leielandscholen Lang bouwvolume De hotelafdeling van de Kortrijkse Leielandscholen bevindt zich nu nog op de Sint-Niklaascampus, tussen de opleidingen Verzorging en Gezondheids- en Welzijnswetenschappen. Vanaf 2016 kunnen de leerlingen Hotel terecht in een nieuwbouw op de Sint-Theresiacampus. In een buurt uit de jaren 60 aan de rand van Kortrijk, met de Sint-Elisabethkerk als baken. Op deze campus waren tot nu toe studierichtingen zoals Haarzorg en Sportwetenschappen gevestigd. De nieuwbouw wordt een lang bouwvolume bestaande uit drie delen met hellende daken. Het gebouw zal de speelkoer zowel auditief als visueel afschermen. Een groen voorpleintje aan de zuidzijde accentueert de toegang voor de leerlingen. Aan de noordzijde komt een publieke toegang, gericht naar het kerkplein. De sporthal krijgt een afzonderlijke ingang, wat de verbreding van de school versterkt. Drie geledingen Het project bestaat uit drie grote geledingen: een deel met didactische restaurants, keukens en accommodaties. Een gedeelte met algemene leslokalen en administratie. En een deel met sporthal en semi-ondergrondse parking. “De drie geledingen kunnen autonoom functioneren, maar vormen voor de school een functionele eenheid”, licht Johan Bosschem van SAR architecten toe. “Bindend element is de overdekte binnenstraat waarlangs leerlingen, leerkrachten en bezoekers intuïtief hun weg vinden naar de diverse entiteiten. Deze lange binnenstraat heeft iets ‘urbaans’. Een vrij circulatiegebied met een open karakter, een herkenningsplek en ontmoetingsplaats. Bovendien brengt het veel daglicht tot in de kern van het gebouw.” Luchthaven Bestaande hotelscholen zijn vaak verouderd, niet langer toegespitst op hedendaags onderwijs. Daar brengt dit gebouw duidelijk verandering in. “Doordat er weinig moderne voorbeelden bestaan van hotelscholen, konden we niet voortbouwen op een bestaand concept”, duidt Jan De Vloed van Architektenburo De Vloed. “In

9

“We wilden de leefwereld van de leerlingen niet uit het oog verliezen. Dat ze zich thuis konden voelen op de school was ons uitgangspunt.”

onderling overleg met de schoolchefs onderzochten we grondig hoe we alles moesten invullen naar de wensen en verwachtingen van de opdrachtgevers.” “Het concept van de keukens en restaurants werd sterk bepaald door de werking, het beheer en de didactische eisen eigen dit belangrijk onderdeel van het gebouw. Zo staat het ontwerp model voor de toepassing van de strenge HACCP-normen. De keukens en ruimtes voor voedselverwerking werden afgewerkt met antislip PUR-vloeren. En we installeerden inox wandplaten omheen de toestellen. Schilderwerk in anti-bacteriologische verf en systeemplafonds zijn afwasbaar. Deuren, wanden en hoeken worden – waar kwetsbaar – voorzien van stootbanden en afwerkingsplaten in inox. Binnen-schrijnwerk is in geanodiseerd aluminium.” Gescheiden circulaties Naast functionele noden, voldoet het ontwerp ook aan de complexe eis van gescheiden circulaties. “We kozen er bewust voor geen gangen in het ontwerp te integreren, tenzij het functioneel niet anders kon”, vertelt Johan Bosschem. “Voeding, afval, leerlingen en publiek werden daarbij van elkaar gescheiden. Net zoals in een luchthaven: bagage, reizigers die vertrekken en arriveren hebben elk een eigen omloop. Het was puzzelen om die circulaties op elkaar af te stemmen zonder de leefwereld van de leerlingen uit het oog te verliezen. Dat bleef immers ons uitgangspunt: leerlingen moesten zich op school thuis voelen.” Publieksrestaurant “De school richt zich naar de ontvangst en bediening van bezoekers. Diverse restaurants en vergaderruimtes staan open voor publiek. Net als de demonstratiekeuken en de wijndegustatieruimte. Vijf didactische restaurants kunnen omgevormd worden tot één grote banketzaal voor 150 gasten. Elk van deze ruimtes voldoet in de eerste plaats aan de didactische functie waarvoor ze zijn ontworpen, maar hebben een eigen karakter.” “Het publieksrestaurant kijkt uit op de Sint-Elisabethkerk en werd zo gezellig mogelijk ontworpen. Op die manier wanen bezoe-

EDU & CARE

Duurzame vloeren voor een gezonde en inspirerende leeromgeving!

Forbo stelt de nieuwe generatie Marmoleum voor. Gemarmerd, uni, lineair of met patroon. Vier frisse verhalen in een spectaculaire nieuwe collectie die een andere kijk biedt op linoleum. Forbo Marmoleum is de meest veelzijdige natuurlijke vloerbedekking. Al decennialang presteert Marmoleum optimaal in drukke en veeleisende omgevingen, zoals onderwijsinstellingen. Forbo weet als geen ander dat de eisen hier extra bijzonder zijn. De dagelijkse belasting door beloop, vuil- en zandinloop, en schuivend meubilair vraagt om vloeren die dit kunnen verdragen. En om een onderhoudsaanpak die is toegespitst op een hoge gebruiksintensiteit, zonder dat die de continuïteit van het onderwijs in de weg staat. Daarnaast is bekend dat een goede en doordachte onderwijsomgeving een positieve impact heeft op het leerproces. Forbo’s Marmoleumcollecties leveren hieraan een belangrijke bijdrage dankzij het natuurlijke karakter, de sfeervolle uitstaling en de akoestische eigenschappen van het materiaal.

Ontdek de nieuwe Marmoleum collecties: www.forbo-flooring.be

11

EDU & CARE

EDU & CARE

12

kers zich in een volwaardig restaurant, niet in school. Het donker parket geeft een warme ‘feel’, wat we doortrokken naar een open lambrisering op de wand om de dominantie van het beton af te zwakken. Een verlichte kunstfoto van herfstbladeren op het gebogen plafond benadrukt die gezelligheid. Het is een multimediaal beeld van bladeren met een palet van diverse tinten waardoor men de lucht kan zien.” Duurzaamheid en soberheid De keuze van materialen werd bepaald door de graad van duurzaamheid, onderhoudsvriendelijkheid, budgetbeheer en architecturale waarde. “Bij alle ontwerpbeslissingen werd aandacht besteed aan duurzaamheid. Zo werden de eisen voor het behalen van het vooropgestelde E peil gerespecteerd, werd een duurzaam concept van verwarming en mechanische verluchting ontwikkeld. Verder was er veel aandacht voor natuurlijke lichtinval en een efficiënte zonweringsysteem. Het gebouw heeft tot slot potentieel voor de implementatie van hernieuwbare energie zoals de plaatsing van zonnecellen op het goed georiënteerde, hellend dak van de sporthal”, aldus Johan Bosschem. “Duurzaamheid en soberheid waren twee basisprincipes”, beaamt ook Jan De Vloed. “De afwerking werd tot een minimum beperkt zonder aan de vooropgestelde normen en eisen tekort te komen. Strakke vormelijkheid, uitgekiende detaillering en een beperkt materiaalgebruik. Gevels, buitenpaden en tal van

structurele wanden werden uitgevoerd in glad, witgrijs beton. Raamopeningen ontwierpen we volgens de functionele noden.” “Afwerkingsmaterialen zijn tot een minimum herleid, lichte akoestische scheidingswanden wit geschilderd, wit akoestische systeemplafonds en een uniforme vloerbekleding in lichtgrijze PUR zorgen voor sereniteit in het interieur, sober uitgewerkt binnenschrijnwerk in beuk of afrormosia verrijkt de ruimtelijke rust.”

SAR architecten Johan Bosschem studeerde in 1974 af als architect aan het SHIAS in Gent. Twee jaar later richtte hij het ‘Studiebureau voor Architectuur, Ruimtelijke Ordening en Groenplanning’ (SAR+G) op. In 2000 startte hij SAR Architecten op, samen met het ‘Atelier voor Stedelijke Architectuur’. Bosschem ontwierp al een hele resem scholen, bibliotheken en sportcentra in Vlaanderen en Wallonië. En heeft zo een grote expertise in het ontwerpen van duurzame onderwijsgebouwen. In 2009 werd hij genomineerd voor de ‘World Architecture Festival Award’ met de nieuwe campus Viveshogeschool in Brugge. Een project waarin hij net als nu samenwerkte met Architektenburo De Vloed. www.sararchitecten.be

Eurowall® 21, dé nieuwe spouwisolatie van Recticel Insulation Zo dun, en toch zo goed isolerend: dat was al het motto van Eurowall®. De nieuwe spouwisolatie gaat nog een stap verder, met een isolatiewaarde die nog 10% beter is (λD: 0,021 W/mK). Zo besparen uw klanten stevig op hun energiefactuur en zijn ze klaar voor de toekomst.

Ontdek onze nieuwe isolatieoplossingen op www.recticelinsulation.be

21

spouwisolatie, nu nóg beter

EDU & CARE

14

15

EDU & CARE

EDU & CARE

16

Ook in bijzondere ruimtes zoals het publieksrestaurant, de didactische restaurants, de polyvalente zaal en de demonstratiekeuken werden akoestisch verbeterende ingrepen voorzien. Denk daarbij aan claustrawanden en akoestische wand- of plafondsystemen. En als vloerbekleding werd gekozen voor parket of vast tapijt. Het geheel verrijkt zo de ruimtelijke ervaring van de ruimtes. “Erg belangrijk was de modulaire invulling van de lokalen. Deze verkregen we door middel van lichte scheidingswanden. We voorzagen bovendien voldoende plaats voor eventuele tussenwanden. Het ontwerp toont zo een grote flexibiliteit waardoor er geen grootschalige verbouwingswerken nodig zijn om de lokalen in de toekomst groter of kleiner te maken.” Waterbeheer Tevens werden er duurzame concepten voor verkeersstromen, waterbeheer en afvalbeheer ontwikkeld. “Het regenwater, bijvoorbeeld, zal door middel van een pluviasysteem worden afgevoerd en opgevangen in (beperkte) groendaken en hemelwaterputten. Er wordt een zo groot mogelijke capaciteit voorzien zodat het regenwater kan herbruikt worden voor de spoeling van toiletten.” Bovendien worden de wc’s uitgerust met een dubbele spoeltoets voor klein en groot debiet. Het resterende buffervolume in de hemelwaterputten is groot genoeg om maximale regenval op te vangen (66.000 liter voor een dakoppervlak van 3.662 m²). Dit buffervolume wordt door middel van een knijpleiding vertraagd

Oordeel van de vakjury De jury apprecieert de diversiteit van het project, vertaald in een doordacht volume. “Dit volume integreert zich goed in het gabarit van de omliggende bebouwing”, verklaart juryvoorzitter Dirk Engelen. “Beheerste insnijdingen genereren een interessante daglichttoetreding en een dynamisch gevelbeeld. De keuze voor wit beton en een verder uitgepuurd materiaalgebruik versterken dit zonder meer. De logische circulatie en heldere schikking van de ruimtes wijzen op een goede beheersing van het specifieke karakter van het programma. Ruimtelijke kwaliteiten zijn overtuigend aanwezig.” “SAR architecten ontwerpt al meer dan dertig jaar scholen”, reageert Johan Bosschem. “Een dergelijke prijs betekent een grote erkenning voor ons werk. In het ontwerp, complex in zijn functioneel aspect, was belevingswaarde een prioriteit.” “Daarnaast werden de steeds striktere eisen voor duurzaamheid en energie-efficiëntie ondertussen evidentie. Dat resulteert vaak in een rationele architectuur, iets wat we met dit ontwerp wilden overstijgen.”

17

Jan De Vloed

Johan Bosschem

Architektenburo De Vloed Jan De Vloed behaalde in 1978 het diploma van architect aan het Sint Lucasinstituut in Gent en stapte in het familiebedrijf, opgericht door zijn grootvader in 1922. Hij werd in 1988 zaakvoerder en vormde de zaak om tot ‘Architektenburo De Vloed’. In korte tijd wist het bureau zich sterk te profileren in de onderwijs- en zorgsector met architectuurprijzen voor vooruitstrevende concepten. En sinds september 2013 werd de onderneming samen met ‘Boeckx Architecture & Engineering’ ondergebracht in een overkoepelende structuur. www.devloed.be

afgevoerd naar de straatriolering. Door een hoge grondwaterstand zijn infiltratievoorzieningen niet mogelijk.” De verharde oppervlakken worden uitgevoerd met waterdoorlatende materialen. Het water dat op de verharde oppervlaktes op kelderniveau belandt, wordt verzameld in een buffervat en vervolgens opgepompt en vertraagd afgevoerd naar de straatriolering. Aangezien het om matig verontreinigde oppervlaktes gaat, zal een sedimentvang en KWS-afscheider voorzien voor de aansluiting op het buffervat. Onderhoud Binnen ‘Scholen van Morgen’ is de DBFM-vennootschap, vanwege het luik ‘maintenance’, verantwoordelijk voor het eigenaarsonderhoud, terwijl de inrichtende macht verantwoordelijk is voor het gebruikersonderhoud. De relatie tussen de DBFMvennootschapeigenaar en de inrichtende machtgebruiker gaat verder dan de relatie verhuurder-huurder met betrekking tot het eigenaarsonderhoud. De DBFM-vennootschap neemt een grotere verantwoordelijkheid op zich, zodat de kwaliteit van de infrastructuur bewaard blijft. “Ons ontwerp speelt hier maximaal op in”, legt Johan Bosschem uit. “We beseften daarbij goed dat niet alleen de investeringskosten van belang zijn voor een kostenbewust ontwerp. De exploitatie van de installaties vormt na de oplevering gedurende de gehele levensduur een kostenpost die veelal een veelvoud van de oorspronkelijke investering is. Deze exploitatiekosten worden bepaald door energie-, onderhouds- en beheerkosten.” “Om de toekomstige onderhoudskosten zo minimaal mogelijk te houden, ontwierpen we zoveel mogelijk met modulaire en genormaliseerde componenten. Hierbij werd rekening gehouden met de gedeeltelijke afsluitbaarheid of afkoppelbaarheid van installatiedelen voor onderhoud. Zo wordt het functioneren van de totale installatie tijdens onderhoud zo min mogelijk verstoord.” “Voor het beheer van de installaties gingen we uit van een eenvoudige, logische installatieopzet met een zo gering mogelijke gevoeligheid voor schades en menselijke (bedienings)fouten. Eveneens integreerden we de mogelijkheid om toestanden en condities te meten en daarop in te grijpen.”

EDU & CARE

19

A2O Architecten wint Arch School Award Renovatie & Uitbreiding

Ook A2O Architecten viel in de prijzen op Edubuild. Het bureau won de Arch School Award in de categorie ‘Renovatie & Uitbreiding’ voor het project van het Virga Jessecollege in Hasselt. Er werd respectvol komaf gemaakt met de verouderde visie dat het gebouw nog leek voort te dragen. Onder andere werd de geklasseerde vleugel van het gebouw verlengd met een moderne uitbreiding. “Zo slaan we een brug tussen de 19e en de 20e eeuw”, licht architect Jo Berben toe. Masterplan Het Sint-Jozefscollege werd in 1882 opgericht en fusioneerde in 1999 met het Humaniora Virga Jesse tot het huidige Virga Jessecollege. Een deel van de site, de neogotische hoofdvleugel, werd in 2009 geklasseerd als monument. In 1997 ontwikkelde A2O Architecten een globaal masterplan voor de volledige school met grondige analyse van de bestaande bouwfysische toestand. Samen met de opdrachtgever schreven ze een pedagogisch concept uit met een prioriteitenlijst van deelprojecten. In 2005 startte de uitvoering van enkele deelprojecten waaronder het vervangen van het buitenschrijnwerk en de herinrichting

van twee klassenvleugels in het hoofdgebouw. Het project voor het nieuwe buitenschrijnwerk werd niet enkel opgevat als bouwtechnisch en -fysisch dossier. Door middel van teksten op het glas en een intelligent kleurgebruik van de zonneschermen geeft het nieuwe buitenschrijnwerk nu extra karakter aan de uitstraling van het gebouw. Missie Het Virga Jessecollege is zichtbaar aanwezig in de binnenring van Hasselt. De neogotische architectuur vertaalde tot nu toe de negentiende-eeuwse drang van het katholiek onderwijs om nadrukkelijk aanwezig te zijn in de stad. “Maar vandaag is de missie anders” vertelt architect Jo Berbers. “Een schoolgebouw hoort flexibel te zijn en moet inspelen op de steeds vernieuwende pe-

EDU & CARE

EDU & CARE

20

Oordeel van de vakjury De jury waardeert de logica van de ‘chirurgische ingreep’ en het overwogen evenwicht tussen schrappen en toevoegen. “Zo structureert de centrale inkompartij het geheel op duidelijk leesbare wijze”, oordeelt juryvoorzitter Dirk Engelen. “Ook vormt het overtuigend een hedendaags uitnodigend gebaar. Hierdoor ontstaat een waardige tegenpool voor de imposante neogotische vormentaal van de bestaande volumes.” “De half verdiepte ruimtes met uitnodigende trappartijen vormen een verhoogd maaiveld, een interessante sokkel en een intrigerend tussengebied. Het bewust monotone kleurgebruik dat verwijst naar de oorspronkelijke baksteenarchitectuur verzoent eenvoudig de speelse mix van oud en nieuw.” “Deze prijs geeft enorme erkenning aan het hele team”, vertelt Jo Berben van A2O Architecten. “We zijn blij als architect een rol te spelen voor de school.”

dagogische en didactische inzichten. Daarom was het de opdracht het gebouw op orde te stellen op gebied van organisatie en gebouwenbeheer.”

taliteit ontkracht. De school is niet meer de weerspiegeling van ‘kennis is macht’, maar van een jonge, open en leergierige stadscultuur.”

“We slaan in dit project nadrukkelijk een brug tussen de 19e en 21e eeuw. Het project stelt de gepaste infrastructuur ter beschikking, met centraal de leerling die zich vrij en ongebonden wil ontplooien. Niet de ‘show’ primeert, maar de inhoud moet overtuigen. Daarom werd de negentiende-eeuwse monumen-

De grens met het publieke domein werd aangepakt met het plaatsen van een nieuwe schoolpoort. “De poort staat symbool voor het vernieuwde open karakter. De auto’s werden weggehaald van het voorplein. Nu is dit pleintje opnieuw een stadstuin. En doordat de hekken minder aanwezig zijn, wordt de openheid van

de school nog meer beklemtoond. De strategie van recuperatie en transformatie werd op verschillende niveaus ingezet om tot een geïntegreerd ontwerp te komen.” Het volgende deelproject was het creëren van een nieuwe hoofdingang. “Een grondige analyse van het functioneren van het gebouw wees uit dat dit een nodige ingreep was omwille van circulatie en bestemmingen. De kern van het ontwerp ligt in het samenbrengen van bouwvolumes uit diverse bouwperiodes rond één nieuwe centrale inkomhal die de circulatie in het gebouw totaal heruitvindt. Deze circulatie is functioneel helder, goed leesbaar en start rond een inkomzone met overmaat. Een soort decompressieruimte voor de duizend leerlingen: een plek van ontmoeting en communicatie. Bovendien werd het labyrint van gangen op die manier ontward.” “Voor dit nieuwe ontsluitingsmodel voegden we een volume toe aan het neogotische hoofdgebouw. Deze uitbreiding bepaalt het karakter van de plek en creëert voorruimte met de stadsboulevard op de achtergrond. Een luie betonnen trap leidt naar de ingang en een geperforeerde staalplaat markeert het nieuwe inkomgebouw.”

A2O Architecten A2O Architecten of ‘Atelier voor Architectuur en Omgeving’ is een multidisciplinair team van gedreven ontwerpers die zuurstof willen geven aan architectuur en haar omgeving. Het architectenteam uit Hasselt heeft een gemeenschappelijke passie voor architectuur en een ruime ervaring. A2O Architecten is sterk in ontwerpend onderzoek, in het verbinden van mens en ruimte. Het bureau is werkzaam in verschillende sectoren: van cultuur tot onderwijs, van industrie tot huisvesting. Ze houden van uitdagende evenwichtsoefeningen tussen logische eenvoud en complexiteit, ruimtelijkheid en tastbaarheid. Van het zoeken naar een ‘gepastheid’ binnen de randvoorwaarden van de opdrachtgever, de gebruiker en de context. “Onze toegevoegde waarde zit in de onderzoekende dialoog, onze creativiteit, procesbereidheid, duurzame attitude en ons engagement.”

“Het perforatiepatroon is gebaseerd op een detail uit één van de neogotische ramen in de hoofdvleugel en refereert ook aan motieven zoals arabesken, afkomstig uit de islamitische cultuur. Ze zijn verweven in de hedendaagse beeldcultuur en net de vrije interpretatie van dit patroon staat symbool voor de huidige maatschappelijke diversiteit.” A Beautiful Mind “In de centrale inkomhal komen twee vleugels bij elkaar, en hier bevindt zich ook een verbinding naar de nieuwe sanitaire ruimte die half verdiept in de oksel

tussen beide vleugels ligt. Het dak vormt een verhoogde speelplaats en ontsluit de benedenverdieping door een spel van markante trappen. Deze fungeren als favoriete hangplek op de speelplaats. De aansluiting tussen oud en nieuw is door de kleurstelling van het toegepaste beton subtiel en modern.” “In de vleugeluitbreiding uit de jaren ’50 werden de ramen vervangen. Samen met de docenten en een grafisch kunstenaar is de blindering van de ramen op een gepaste manier vormgegeven. In de film ‘A Beautiful Mind’ schrijft het hoofdperso-

nage zijn gedachten op de ruiten van zijn collegekamer. Deze handeling werd hier als idee gerecupereerd. Op de blinde ruiten zijn teksten aangebracht die refereren aan het vroegere schoolbord: het aantekeningenboekje van de professor en de notities van de studenten. Studenten zijn immers dagdromers. Ze willen naast het volgen van de les soms ook hun gedachten de vrije loop laten tegen het decor van een blauwe hemel om zich met hernieuwde energie weer te concentreren.”

www.a2o-architecten.be

EDU & CARE

22

De derde laureaat van de Arch School Awards is cuypers & Q Architecten. Het bureau won de categorie Nieuwbouw met hun project voor basisschool ‘De Vierklaver’ in Temse. Naast een dozijn nieuwe klaslokalen en algemene voorzieningen omvatte het nieuwbouwprogramma een leraarskamer, refter en turnzaal. In de globale visie op de site werden eveneens een fietsenberging, enkele parkeerplaatsen en een nieuwe speelplaats opgenomen.

cuypers & Q Architecten wint Arch School Award Nieuwbouw

© michael-r-smith

Paviljoenen Basisschool De Vierklaver ligt aan de rand van een woonzone, ten westen van het centrum van Temse. Maar het uitgediende en versleten gebouw van weleer staat er niet meer. De meeste paviljoenen verkeerden in een verouderde staat en werden afgebroken om plaats te maken voor een modern en functioneel schoolgebouw. En het stijgende leerlingenaantal maakte een uitbreiding noodzakelijk. Het oude schoolcomplex is onherkenbaar vernieuwd. “De gestrooide bebouwing en sterk versnipperde

buitenruimten die het terrein karakteriseerden werden geneutraliseerd”, beschrijft Gert cuypers, architect-zaakvoerder van cupers & Q Architecten. “Dit door compacte bebouwing, duidelijke stempels en overzichtelijke buitenruimten. De verouderde bijgebouwen werden afgebroken. En door een nieuw bouwvolume aan de straatzijde te voorzien, gaven we de school een voordien ontbrekend zicht op de straat. Bovendien verkregen we zo ook een maximale en overzichtelijke open ruimte voor de speelplaats.”

23

Oordeel van de vakjury

cuypers & Q Architecten

Uit 19 projecten werd de realisatie van basisschool De Vierklaver als winnaar uitgekozen. “Het concept onderscheidt zich door interessante volume-insnijdingen”, motiveert juryvoorzitter Dirk Engelen. “Hierdoor ontstaan waardevolle tussenzones en worden klassieke ‘gangzones’ vermeden. Doordat het daglicht spontaan het volume doordringt, staat de ruimtelijke beleving haaks op die van een klassiek schoolgebouw. De uitnodigende opening centraal in het volume en de hierdoor ontstane doorwaadbaarheid versterken de relatie met de achterliggende speelplaats en de ontvankelijkheid van het gebouw.”

cuypers & Q architecten is een interdisciplinair samenwerkingsverband dat uitgroeide tot een team van 12 ontwerpers uit verschillende disciplines. De grondslag voor een pluralistische aanpak, van masterplanning, landschap en architectuur tot interieur- en meubelontwerp, werd gelegd bij hun vorming, algemene interesses en opgedane ervaring.

“De link van de turnzaal met de buitenruimte via het amfitheater is een lowcostingreep die de school onbevangen een breder maatschappelijk draagvlak verleent. Ook het sobere en consequente materiaalgebruik en de doordachte detaillering bekoorden de jury.” “Met onze deelname wilden we onze ontwerpen op de proef stellen”, reageert Gert cuypers. “De Vlierklaver was een van onze eerste schoolprojecten. En het verhaal klopt van a tot z. Leerlingen kregen er een uitdagende omgeving.”

“Niet de specialisatie op zich is van belang, ook een doordachte visie in functie van een concreet eisenpakket speelt een grote rol van betekenis”, geeft Gert Cuypers aan. “We stellen onszelf tot doel een poëtisch raffinement te vinden in de samenhang van programma en context, functie en esthetiek, budget en eindresultaat. De kunst zit hem in de juiste dosering van deze componenten. Doorheen de tijd werden elementen als helderheid in plan en opbouw, aandacht voor omgeving en tactiele elementen, het permanente streven naar de essentie van de opdracht in concept en materiaalgebruik, compactheid en duurzaamheid, een leidraad doorheen onze ontwerpen.”

www.cuypers-q.be

© michael-r-smith

© michael-r-smith

Groene buffers “Om dezelfde reden, maar tevens om in te spelen op de morfologie en korrel van de omliggende bebouwing, werd het programma verdeeld over twee bouwlagen. Omwille van de privacy en om een natuurlijke en intieme omgeving te bieden voor de leerlingen voorzagen we lokale groene buffers. Dit idee past naadloos binnen de filosofie van de school die veel aandacht heeft voor natuur en milieu.”

Het bouwprogramma op de verdieping is iets kleiner. “Hierdoor konden we de korrel van de bovenbouw verfijnen. De titularisklassen werden twee aan twee geplaatst om een vertrouwelijke sfeer te benadrukken. Door middel van geschakelde lokalen, afgewisseld met patio’s, werden de klassen voorzien van een individuele buitenruimte. Op die manier zijn tuinexperimenten, buitenklassen en andere activiteiten mogelijk. De gangen werden breder gemaakt en kregen zo het karakter van een ruimte, niet van een doorgangszone. Het werden voor onderwijsmomenten inzetbare ‘leergangen’.”

“Op het gelijkvloers werden polyvalente ruimten geïnstalleerd. Deze worden verhuurd of gebruikt door derden. Tussen de turnzaal en de refter creëerden we een deels overdekte inkom- en ontvangstpatio die eveneens als speelplaats dient. Verder werden hier directie, secretariaat, leraarskamer, keuken, sanitair en gemeenschappelijke ruimten ondergebracht.”

“De turnzaal werd deels ingegraven en met de speelplaats verbonden via een trappenpartij die ook dienst doet als amfitheater. De aanleg reguleert het terrein en verbindt de school met het achterliggende, groene terrein.”

EDU & CARE

AZ Groeninge Kortrijk - Belgium

EDU & CARE

24

PYROBEL

VISION LINE

Pyrobel Vision Line, brandwerend gelaagd glas voor een ononderbroken en onbelemmerd zicht. Pyrobel Vision Line biedt extra creatieve opties en architecturale oplossingen.

AGC Glass Europe - Seneffe plant - Tel. : +32(0)64 51 05 36 - Fax : +32(0)64 55 80 80 - [email protected] AGC is overal ter wereld vertegenwoordigd. Voor andere adressen raadpleeg www.yourglass.com

25

Het is een hardnekkige misvatting dat een gebouw moeten ‘ademen’. Onderzoek toonde aan dat we best luchtdicht bouwen om het binnenklimaat in onze scholen en zorginstellingen gecontroleerd te beheersen. Door hoogwaardige isolatiematerialen te combineren met gecontroleerde luchtstromen (ventilatie) minimaliseren we de energieverliezen. Ons gebouw wordt tochtvrij, de vochthuishouding verbetert en zowel de akoestiek als brandveiligheid worden geoptimaliseerd. Maar er is meer. De gezondheid, het welbevinden en de productiviteit van leerlingen en patiënten verbetert sterk. In dit dossier ontdek je waarom je luchtdicht moet bouwen en welke rol schrijnwerk hierin speelt.

Luchtdichte scholen en zorginstellingen. Dé garantie voor een optimale energiehuishouding én gezonde leefomgeving Strengere EPB-regelgeving Wie vandaag een nieuwbouw wil realiseren, kan niet om de steeds strenger wordende EPB-regelgeving heen. In het Vlaamse Gewest geldt sinds 1 januari 2014 een maximaal E-peil van E60. En het wordt nog strenger. Vorig jaar werd beslist dat bouwen volgens de BENprincipes (Bijna Energie Neutraal) vanaf 2021 de standaard wordt voor nieuwbouwwoningen in Vlaanderen. BENwoningen verbruiken weinig energie voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water. De nodige energie wordt uit groene energiebronnen gehaald. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt nog een stap verder gegaan. Alle nieuwe gebouwen moeten er vanaf 2015 voldoen aan de passiefstandaarden. En de regeringsverklaring van het Waalse Gewest leert ons dat vanaf 2014 de norm ‘zeer laag energieverbruik’ moet worden gerespecteerd. De ‘passiefnorm’ of equivalent vanaf 2017. Vanaf 2019 moeten alle nieuwe constructies – naast de passiefnorm – minstens de norm ‘netto nulenergie’ respecteren. En moeten ze streven naar positief-energiegebouwen. Doc. Knauf

EDU & CARE

EDU & CARE

26

Vrije Basisschool ‘t Piepelke, Bilzen

Vanaf 2015 dienen omvangrijke renovaties in Wallonië de norm ‘zeer laag energieverbruik’ te respecteren. Om deze normen te halen, is een doorgedreven thermische isolatie van de gebouwschil nodig. En wordt het gebruik van performante technische installaties als ventilatiesystemen onvermijdelijk. Maar vooral een goede luchtdichtheid is onontbeerlijk om aan de strenge eisen te voldoen. Volgens het WTCB kan een degelijke luchtdichtheid de energieprestatie van een gebouw met 15 % verhogen. Wat is luchtdichtheid? Luchtdichtheid is de mate waarin de schil van een gebouw luchtstromingen beperkt van buiten naar binnen en omgekeerd. Het wordt niet berekend, maar bepaald door het lekdebiet bij een drukverschil van 50 Pa. Het resultaat wordt meestal uitgedrukt in één van de volgende grootheden: - V50: het lekdebiet doorheen de gebouwschil [m³/h] - n50: het luchtverversingsdebiet [vol/h] : lekdebiet in verhouding tot het binnenvolume van het gebouw - v50: de luchtdoorlaatbaarheid van de gebouwschil [m³/ (h.m²)] = lekdebiet in verhouding tot de oppervlakte van de gebouwschil. Luchtdichtheid wordt bepaald door een lucht- en/of windscherm. Een luchtscherm belet de buitenlucht het gebouw binnen te dringen. Bovendien verhindert het dat de binnenlucht het gebouw ontsnapt. Het luchtscherm wordt geplaatst aan de warme kant van de isolatie, de binnenkant van een gebouw dus. Binnenbepleistering, dampschermen en schrijnwerk vormen de belangrijkste soorten luchtschermen.

Een windscherm wordt geplaatst aan de buitenkant, de koude kant van de isolatie. Op die manier wordt vermeden dat de wind luchtstromingen veroorzaakt achter of door de isolatie heen. Want luchtlekken komen overal voor. Denk maar aan brievenbussen, rolluiken, garagepoorten, dampkappen, kachels, inbouwhaarden, deurdorpels, ventilatieroosters en een slechte aansluiting van het dampscherm. Of barsten in het plafond, onzorgvuldig uitgevoerde leidingen of doorsteken, stekkerdozen en niet-luchtdicht schrijnwerk. Een gebouw moet luchtdicht zijn om het energieverbruik te verminderen, het risico op interne condensatie vermijden en het niveau van het thermisch comfort sterk te verbeteren. Luchtdicht bouwen is niet alleen nodig voor een thermische isolatie. Het kan ook vochtproblemen zoals inwendige condensatie vermijden en een ventilatiesysteem efficiënter laten werken. En de algemene luchtkwaliteit in een gebouw verbeteren. Luchtdicht betekent ook een goede luchtgeluidisolatie, brandveiligheid en ontsnappen aan tochtproblemen. Op vlak van energie heeft het geen enkel nut om de isolatiedikte in de wanden te verhogen zonder aandacht te schenken aan luchtdichtheid. En dat geldt niet alleen voor nieuwbouwconstructies, maar ook voor renovatiewerken. Parameter Op dit ogenblik bevatten de verschillende gewestelijke reglementeringen nog geen rechtstreekse luchtdichtheidseisen. Deze parameter speelt wél een rol bij de berekening van het peil van primair energieverbruik. Meer bepaald door de beoordeling van de verliezen door infiltratie, koude lucht die het gebouw binnen-

27

dringt en die moet worden verwarmd, en exfiltratie. Warme lucht die het gebouw verlaat en die moet worden vervangen. Deze verliezen worden duidelijk onderscheiden van die als gevolg van hygiënische ventilatie. Ter illustratie: gebouwen zonder aandacht voor luchtdichtheid kenmerken zich door een v50-waarde tussen 6 en 12 m³/ (h.m²). Een doordacht ontwerp en een goede uitvoering kunnen die waarde verbeteren tot een getal tussen 2 en 6 m³/(h.m²). Om een waarde van minder dan 2 m³/(h.m²) te bereiken, is een grondige expertise vereist. Zowel op het niveau van ontwerp als uitvoering. Een aangepaste studie voor iedere bouwknoop en sensibilisering van alle betrokken bouwvakkers. Ook een pressurisatieproef in de werffase is aangeraden.

Eurothane G - Recticel Insulation

Eurothane G - Recticel Insulation

Taak van alle bouwprofessionals Bij het luchtdichtheidsproces worden alle bouwprofessionals betrokken. Want zowel de manier van ontwerpen als de coördinatie en uitvoering moeten perfect op elkaar afgestemd zijn. Maar luchtdichtheid houdt ook een gevaar in. Het kan niet berekend worden tijdens de ontwerpfase, maar wordt pas op het einde van de werken. Wanneer grootschalige verbeteringen quasi onmogelijk zijn geworden. Leveren de metingen slechte resultaten op, dan rijst de vraag wie daar verantwoordelijk voor is. Het is daarbij vaak moeilijk te bepalen in welke bouwfase lekken ontstonden en wie daarin de schuld draagt. Wel een optie is rekening houden met een aantal aanbevelingen voor zowel ontwerp als uitvoering. De taak van de ontwerper Het ontwerp is een essentiële stap om een hogere luchtdichtheid te bereiken. De ontwerper legt in de contractuele bepalingen niet alleen een te behalen luchtdichtheidsprestatie op, maar geeft ook aan hoe deze best wordt bereikt. Daarbij verliest hij de haalbaarheid niet uit het oog en minimaliseert hij de kritieke punten door een nauwkeurig vooronderzoek. Hij zorgt eveneens voor een goede keuze van materialen en afdichtingsproducten. En voor een efficiënte communicatie tussen de verschillende bouwberoepen. Door een oriënterende luchtdichtheidsproef vóór de eindmeting kunnen sommige uitvoeringsaspecten nog gecorrigeerd worden. Noteer wel dat dergelijke ingrepen tijdrovend en duur kunnen uitvallen. Dichtheidsgebreken in moeilijke of ontoeganke-

Met dank aan AGIOn

EDU & CARE

LUCHTDICHT BOUWEN: SIMPELWEG ZEKER!

NIEUW!!! Soudal breidt zijn gamma Luchtdicht Bouwen verder uit: Acryrub SWS: elastische acrylaatkit voor duurzaam luchtdichte interieurvoegen tussen schrijnwerk en pleister Soudatape Flex, Soudatape Connect en Soudatape Façade: hoogkwalitatieve luchtdichtingstapes : luchtdicht afkleven van dampschermbanen, doorvoeringen en houtderivaatplaten Voor HSB: Vapourseal, Soudaband Aktiv PLUS Uitgebreid gamma aan voorgecomprimeerde zwelbanden BG1 Flexifoam: elastisch en luchtdicht PU-schuim

SWS SOUDAL WINDOW SYSTEM

AKOESTISCHE ISOLATIE

THERMISCHE ISOLATIE

DAMPDIFFUSIE

ESTHETISCHE AFWERKING

Soudal n.v. Everdongenlaan 18-20 B - 2300 Turnhout België Tel.: +32-(0)14 42 42 31

meer info: www.soudalwindowsystem.com

IS O

DIG

LE R E N D

www.soudal.com ADVERT208

LUCHTDICHT

°C °F

TEN

HTDI CHT LUC

SLAGREGENDICHT

WEER BES

Vensterfolie, lijmen, kitten, ...

29

Houtskeletbouw en luchtdichtheid De luchtdichtheid van een houtskeletwand wordt doorgaans gerealiseerd door de beplating die de verstijving van de constructie verzekert. Meestal gebruikt men hiervoor OSB-platen, spaanplaten of houtvezelcementplaten. Bij de keuze van het plaattype wordt bij de fabrikant best geïnformeerd over de luchtdichtheid ervan. Platen waarvan de luchtdoorlatendheid bij een drukverschil van 50 Pa minder dan 0,1 m³/(h.m²) bedraagt, worden als voldoende luchtdicht beschouwd. Kan de fabrikant de luchtdichtheid niet waarborgen, dan wordt een extra luchtscherm aangebracht. Om luchtdicht af te werken, worden de voegen tussen de platen afgedicht, meestal met kleefband. Om de luchtdichtheid van eventuele doorboringen te garanderen, bieden hulpmiddelen zoals geprefabriceerde manchetten soelaas. Om doorboringen door leidingen te vermijden, voorzie je best een leidingspouw. Deze moet minstens 50 mm breed zijn, zodat er voldoende ruimte is voor de plaatsing van stopcontacten. In deze holle ruimte wordt eventueel ook extra thermische of akoestische isolatie aangebracht. Om een goede luchtdichtheid te bereiken, sluit je de houtskeletwanden correct aan op de andere gebouwelementen. Hoe een luchtdichte aansluiting van een houtskeletwand op een betonnen vloerplaat bekomen? Door bijvoorbeeld aansluitingsstroken uit kunststof met een kit- of kleefverbinding op de houten platen te bevestigen. En via een ononderbroken kitvoeg op de betonvloer. Ook hier moeten de eventuele doorboringen luchtdicht afgewerkt worden. Dat kan met een geschikte kleefband. De luchtdichte aansluiting tussen een houtskeletwand en een houten verdiepingsvloer gebeurt in de regel met behulp van een wachtfolie. Die wordt aangebracht vóór de plaatsing van de vloer. En wordt in een latere fase op de binnenbeplating of op het luchtscherm gekleefd. Wanneer de vloerstructuur tussen de verticale wanden aangebracht wordt en de beplating de rol van luchtscherm vervult, is een wachtfolie niet per se noodzakelijk. Voor zover de voegen tussen de platen luchtdicht afgewerkt kunnen worden. De continuïteit van de aansluiting van de binnenmuren op de buitenmuren wordt verzekerd door een wachtfolie aan te brengen. Die wordt later aangesloten op het luchtscherm van de wanden of door toe te zien op de continuïteit van de binnenbeplating van de gevels. Voegen tussen deze platen moeten luchtdicht afgekleefd worden vóór de uitvoering van de binnenwanden. De aansluiting van houtskeletwanden op hellende daken wordt gerealiseerd met een luchtscherm dat meestal met kleefband op het plaatmateriaal van de houtskeletwanden wordt bevestigd. Om de correcte plaatsing van vensters in een houtskeletwand te waarborgen, wordt gebruik gemaakt van vooraf in het plaatmateriaal geïntegreerde kaders uit multiplex. Maar er zijn ook andere methoden, zoals het afdichten van de voeg tussen de raamprofielen en de houten wand met kleefband.

lijke delen kunnen niet meer weggewerkt worden.

lekken. Doorboringen worden dus best tot een minimum beperkt.

De ontwerper bepaalt niet alleen welke ruimten deel uitmaken van het thermisch geïsoleerde en verwarmde volume, maar ook de positie van het luchtscherm. Die kan in de wand een belangrijke invloed hebben op de ononderbroken uitvoering ervan ter hoogte van de bouwknopen. De aannemer kan evenwel voorstellen om de positie van het luchtscherm te wijzigen indien dit de uitvoering verbetert of kosten of resultaten positief beïnvloedt. Ook de plaatsing van technische installaties speelt een rol. Het luchtscherm doorboren kan immers aan de oorzaak liggen van

Voor de meeste doorvoeren en leidingen voor ventilatie, verwarming, elektriciteit, telecommunicatie, sanitair of gas bestaan speciale mantelbuizen en moffen. Mogelijkheden om wanddoorvoeringen af te dichten. Maar perfect luchtdicht werken; is zoals bij de doorvoering van kabelgoten niet altijd mogelijk. De ontwerper moet dus al bij het ontwerp de positie van de leidingdoorvoeringen bepalen met oog op een goede uitvoering. Bouwvakkers verantwoordelijk voor de realisatie van een mof worden best

vooraf ingelicht over de aard van het luchtscherm. Zo kunnen ze de mof en het luchtscherm correct op elkaar aansluiten. Een belangrijk element voor de ontwerper is de keuze van het luchtscherm. Hij kiest de geschikte materialen om de luchtdichtheid tot stand te brengen. Meer bepaald dampschermen bij houtskeletbouw en timmerwerk, bepleistering bij muren uit metselwerk en platen als het gaat om houtskeletbouw. En wil hij ter plaatse gestort beton of een geïndustrialiseerd systeem? Verder is het noodzakelijk om aansluitingen tussen platen en/of wachtfolie luchtdicht af te werken. Bij de keuze van het

EDU & CARE

EDU & CARE

30

buitenschrijnwerk wordt rekening gehouden met het gewenste prestatieniveau. De ontwerper identificeert alle details die voor de luchtdichtheid risico’s inhouden. Dit zijn onder andere de aansluiting van het schrijnwerk op de muur, de muurvoet, en de aansluiting tussen de dampschermen van het dakschild en de puntgevel. Niet alleen de ontwerper en de uitvoerder dragen een grote verantwoordelijkheid, ook de coördinatieverantwoordelijke speelt een belangrijke rol. Hij licht alle betrokkenen in over het belang van het luchtscherm. Indien nodig herziet hij de opeenvolging van de taken. Luchtdicht bouwen met Soudal Voor elke afdichting van voegen, naden en kieren geldt: “het juiste product voor de juiste toepassing”. Soudal breidt daarom haar gamma uit en voegt een aantal producten aan het assortiment toe die luchtdicht bouwen moeten ondersteunen: - Acryrub SWS: elastische acrylaatkit gebaseerd op gesilaniseerde acrylaatpolymeren. Acrylaatkitten zijn typische afwerkingsproducten voor binnengebruik en worden vaak overschilderd. Acryrub SWS is ontwikkeld om in deze functie beter beweging op te vangen zonder af te scheuren of adhesief te lossen van bijvoorbeeld PVC. - Soudatape Connect: kleefband voor duurzaam en luchtdicht afkleven van overlappingen van dampschermbanen in binnentoepassing. - Soudatape Flex: elastische kleefband voor duurzaam en luchtdicht afkleven van overlappingen en doorvoeringen door dakbanen en dampschermen. - Soudatape Façade: kleefband voor universeel gebruik aan binnen- en buitenzijde van de gebouwschil. Bijzonder geschikt voor aansluitingen tussen houtderivaatplaten en voor overlappingen van foliebanen achter een verluchte gevelbekleding. - Butyband Fleece: zelfklevende slab voor luchtdicht afkleven van naden en kieren. De hoogwaardige butylrubber heeft een uitstekende hechting op zowat alle poreuze en minerale ondergronden, ook zonder primer. Het product is voorzien van een bepleisterbaar vlies uit PP. Meer info: www.soudalwindowsystem.be

Hellende daken Als eerste onderdeel van de taak van de schrijnwerker behandelen we de luchtdichte uitvoering van hellende daken. Ontwerper en aannemer treffen in samenspraak met de betrokken bouwpartners de nodige maatregelen om een aanvaardbaar niveau van luchtdichtheid te bereiken. Hiervoor zorgen ze niet alleen voor een goed ontwerp en een zorgvuldige uitvoering. Ook besteden ze de nodige aandacht aan de aansluitingsdetails. Een luchtscherm in hellende daken is meestal opgebouwd uit een specifiek hiervoor bestemd product. Een membraan of folie dat doorgaans ook dienst doet als dampscherm. Meestal wordt het aan de warme onderzijde van de isolatielaag aangebracht. Maar louter plaatsen van een luchtscherm is niet voldoende. Ook de verschillende aansluitingsdetails moeten luchtdicht afgewerkt worden. Belangrijke punten zijn de aansluiting van het dakvlak op de omliggende bouwcomponenten en onderbreking of doorboring van het luchtscherm door timmerwerkelementen zoals gordingen, spanten, nokbalken of muurplaten. Daarnaast ook de doorboring van het dakvlak door ventilatiebuizen, schoorstenen en andere leidingen, de randen van de dakvlakvensters en die

31

Belangrijke boodschappen van het WTCB Bij de voorbereiding van dit artikel gaf het WTCB ons een aantal aandachtspunten mee inzake luchtdichtheid voor bouwprofessionals. We zetten ze graag even op een rij. 1. Energiezuinig (her)bouwen is een prioriteit 2. Binnen deze problematiek is de luchtdichtheid van gebouwen een belangrijke parameter in combinatie met de thermische isolatie van de wanden en een gepast verluchtingssysteem. Luchtdichtheid zonder isolatie en verluchting heeft geen zin, zeker niet bij renovatiewerken. Luchtdichtheid zonder ventilatie is zelfs gevaarlijk. 3. Behoorlijk luchtdicht bouwen moet duidelijk de doelstelling zijn. 4. Luchtdichtheid is geen nieuwe materie. Dit onderwerp was al belangrijk op elementenniveau voor andere redenen als waterdichtheid, comfort en akoestische isolatie. Maar nu willen we ook luchtdichtheid waarborgen op gebouwniveau en dat is inderdaad vrij nieuw. Een goed ontwerp en een verzorgde uitvoering van de bouwknopen laten toe om de continuïteit van de luchtdichtheid te waarborgen. 5. Een goed ontwerp met de keuze van het type en de plaats van de installatietechniek is belangrijk om goed luchtdichtheidsniveau te behalen. Net als een verzorgde uitvoering en een gepaste coördinatie van de werken. Deze drie elementen laten toe om goede luchtdichtheidsniveaus te bereiken zonder bijkomende specifieke maatregelen. 6. Zeer hoge luchtdichtheidsniveaus (n50 < 2 of 1 h-1 of v50< 3 m³/h.m²) vereisen andere maatregelen die onvermijdelijk kosten met zich meebrengen en de juiste ervaring vergen. Zoals het gebruik van bijzondere luchtdichtheidsmembranen om aansluitingen uit te voeren. Het is dus belangrijk om de prestatie-eisen te kunnen beoordelen. Zo is de winst tussen een n50 van 0,6 h-1, zoals geëist voor passieve gebouwen, en een n50 van 2 h-1 beperkt. Andere maatregelen kunnen ook een oplossing worden. Zoals een betere isolatie van sommige wanden en de productie van hernieuwbare energie. 7. Wat het ontwerp betreft, is het zeer belangrijk om alle relevante maatregelen grondig te beschrijven. Dit moet niet alleen gebeuren in het bestek, maar ook in de meetstaat. Denk maar aan de bepleistering van onzichtbaar metselwerk). 8. Op uitvoeringsniveau spelen alle aannemers een rol, maar heeft niemand 100 % controle over het eindresultaat. Alleen een algemene aannemer die de uitvoering van a tot z volgt, kan deze verantwoordelijkheid nemen. In dit geval behouden de architecten een verantwoordelijkheid. 9. De controle van de uitvoering is zeer belangrijk. Indien zeer hoge prestatieniveaus geëist worden, raden wij aan om een tussentijdse controle te doen met de blowerdoortest. De samenwerking tussen de betrokken partijen is ook zeer belangrijk. 10. Het WTCB onderneemt tal van acties om de bouwsector bij te staan zoals: a. een speciale uitgave van WTCB-Contact (nr. 33 – 2012/01) b. verschillende artikels c. een nieuwe Technische Voorlichting (in voorbereiding, publicatie voorzien voor 2014). Deze TV zal de verschillende ontwerp- en uitvoeringsmaatregelen bepalen om een goed luchtdichtheidsniveau te behalen. Maar zoals eerder aangehaald werd, is het moeilijk om een bepaald luchtdichtheidsniveau te koppelen aan specifieke maatregelen. d. tal van onderzoeken: activiteiten rond betrouwbaar meten, de duurzaamheid van luchtdichtheid, invloed van de veroudering van materialen, de doeltreffendheid van systemen en kwantificatie van luchtlekken. e. een reeks opleidingen f. aanzet tot kwaliteitsbewaking in samenwerking met andere partners zoals SECO. g. ondersteuning om luchtdichtheid in te voeren in de bouwpraktijk via het project ‘Luchtdichtheid van A tot Z’.

van de zolderluiken, voor zover het luchtscherm zich ter hoogte van de zoldervloer bevindt. Ten opzichte van de gevelaansluiting worden de aansluitingsdetails tot een minimum beperkt door het juiste daktimmerwerk te kiezen en door de plaatsingswijze van het luchtscherm van het dakvlak hierop af te stemmen. Wordt de isolatie aangebracht tot tegen de nokbalk, zoals gebruikelijk bij een gordingendak, dan moet het luchtscherm continu doorlopen over het aansluitingsdetail. Het volstaat dus niet om het luchtscherm vast te

nieten op de nokbalk. Ook de naden tussen de folie en het hout worden best afgekleefd. Kan de kleefband onvoldoende aangedrukt worden, dan is het praktischer om een wachtfolie te plaatsen tussen de nokbalk en de kepers. Deze sluit je achteraf aan op het luchtscherm van het dakvlak. Dit kan zowel bij nok- als bij gordingbalken op voorwaarde dat de gebruikte wachtfolie breed genoeg is om een correcte aansluiting op het luchtscherm van het dakvlak toe te laten. Ook belangrijk is voldoende rekening te houden met de compatibiliteit tussen

de verschillende toegepaste materialen. Hellende daken worden dikwijls langs onder afgewerkt met een beplating die met schroeven op een dragende onderstructuur wordt aangebracht. Hierbij moet je voldoende aandacht besteden aan de breedte van de leidingspouw en het gekozen bevestigingssysteem om risico op doorboring te vermijden. Aansluiting buitenschrijnwerk Het volgens de regels van de kunst aansluiten van buitenschrijnwerk op de ruwbouw moet de prestaties van vensterramen en luchtscherm van de gevels on-

EDU & CARE

EDU & CARE

32

onderbroken garanderen. Luchtdichtheidsproeven tonen aan dat aansluitingen tussen het raamkader en de binnenbepleistering belangrijke lekken kunnen veroorzaken. De performantste oplossingen bestaan erin om gebruik te maken van een omkasting, om dichtingsmembranen te plaatsen of om samendrukbare voegen te voorzien. Deze oplossingen vragen echter bijzondere aandacht bij de uitvoering en de coördinatie van de werken. Bij luchtschermen die over de volledige omtrek van het raamkader en onder het tablet worden aangebracht, worden de membranen aan het raamkader bevestigd. Dit is vóór de plaatsing en met een zelfklevende strook of samengedrukte lijmvoeg en een aandruklat. Het vrije gedeelte van de membranen mag niet doorboord worden door de verankering van het schrijnwerk aan de ruwbouw. Met dank aan AGIOn

Luchtdichte ramen maken het verschil Om een goede luchtdichting te bekomen, moeten we ervoor zorgen dat alle bouwelementen in de woning correct op elkaar worden aangesloten. Luchtdicht bouwen begint dan ook al bij de ruwbouw en dus ook bij de keuze en plaatsing van uw ramen. De aluminium profielen van Sapa Building System zijn voorzien van verschillende dichtingen die de doorgang van wind, water en zelfs geluid tegenhouden: een aanslagdichting, een centrale middendichting die kader en vleugel luchtdicht laat aansluiten en een akoestische dichting die zorgt voor een betere luchtdichtheid en tevens geluidwerend werkt. Precisie, nauwkeurigheid en accuratesse zijn sowieso kernbegrippen in de bouw, maar zeker als het om luchtdicht bouwen gaat want één kink in de kabel en de luchtdichte schil wordt helemaal teniet gedaan. Zo moeten de rubbers en verbindingen goed aansluiten, de sluitpunten en het beslag in het algemeen goed afgesteld zijn en de bouwknopen, dit zijn de aansluitpunten tussen de verschillende delen van het gebouw (vb. tussen muur en raam, tussen muur en dak enz.) goed geregeld. Ook Sapa Building System heeft de nodige producten in het gamma om een luchtdichte aansluiting van het aluminium schrijnwerk op de ruwbouw te realiseren. Voor meer informatie: www.sapa.be - www.slimmeramen.be.

De membranen worden ofwel rechtstreeks op de ruwbouw verlijmd en nadien voorzien van een bepleistering, ofwel ingepleisterd in de binnenbepleistering van de dagkant. Indien de dagkanten grote vlakheidsafwijkingen vertonen, worden ze gecementeerd om een goede hechting te waarborgen. Zo worden in de lijmlaag plaatselijke luchtlekken vermeden bij het aandrukken van het membraan. De verlijming van het membraan op de ruwbouwwerken gebeurt door een schrijnwerker. Indien het membraan voorzien is van een wapeningsnet, gebeurt het neerlaten door een plafonneerder. Ongeacht de gehanteerde methode, is een wapeningsnet of een steunvlak vaak onmisbaar voor de hechting van de afwerking. De membranen mogen uiteraard niet beschadigd worden en de hoekverbindingen moeten met de nodige zorgvuldigheid uitgevoerd worden. Omkasting Bij een gedeeltelijke of volledige omkasting, wordt vóór de mechanische bevestiging een doorlopende voeg of een expansieve lijm toegepast. Dit op elk grensvlak tussen het kozijn en de omkasting. De platen voor de uitvoering van deze omkasting moeten voldoende luchtdicht zijn. Het raamkader en zijn omkasting worden vervolgens in de ruwbouw bevestigd. Hierbij wordt rekening gehouden met de luchtdichtheid aan het raakvlak tussen de omkasting en de ruwbouw. Omdat zelfs een injectie van expansief schuim geen volledige luchtdichtheid kan waarborgen, wordt langs de binnen-

33

Vrije Basisschool ‘t Piepelke, Bilzen

zijde een bijkomend membraan voorzien. Dat wordt nadien in de bepleistering verzonken. Ook het ontwerp van de dagopening wordt best aangepast. Een omkasting vereist immers een neg met grotere afmetingen dan normaal. Die moet minstens 6 cm breed zijn. In bepaalde situaties is zelfs een breedte van 10 cm noodzakelijk. Aangezien meerdere producten gebruikt worden, is het belangrijk dat er hieromtrent voldoende kennis is vergaard. En dat op de verenigbaarheid met het schrijnwerk, de ruwbouwelementen en de afwerkingen wordt toegezien. Controle van de luchtdichtheid Zoals we in het begin al aangaven, kan luchtdichtheid niet van bij de ontwerpfase berekend worden, in tegenstelling tot thermische isolatie. Het kan achteraf wel makkelijk worden gemeten met behulp van een pressurisatieproef, beter bekend als de ‘blowerdoortest’. Het principe werkt met een ventilator die in een externe opening zoals een raam of deurwordt aangebracht. Deze wordt dan achtereenvolgens in overdruk en onderdruk geplaatst ten opzichte van de buitenomgeving. De nodig luchtdebieten om de verschillende drukniveaus binnen het gebouw te waarborgen, worden gemeten ter hoogte van de ventilator. Aangezien de bewust in het gebouw aangebrachte afsluitbare openingen bij de proef afgedicht worden, komt het gemeten ventilatordebiet overeen met het debiet dat langs de lekken de gebouwschil binnendringt. Met de pressurisatieproef worden luchtlekken opgespoord en wordt een oriënterende proef gerealiseerd tijdens de werken. Daarnaast wordt

in de context van de EPB-regeling een ‘officiële’ meting gevaloriseerd en een meting uitgevoerd met oog op het verkrijgen van een passieflabel. Naast de norm NBN EN 13829 (die de proef beschrijft) zijn er in de drie Gewesten van ons land nog een aantal bijkomende specificaties van kracht. Deze geven aan aan welke voorwaarden de proef moet voldoen om met de reglementeringen overeen te stemmen. Om gebruikt te mogen worden in het kader van de EPB-regelgevingen moet de meting eveneens aan bepaalde voorschriften voldoen. Bijkomende specificaties zijn onder meer van belang voor de verantwoordelijke voor de berekening van het Een Ew-peil (Wallonië). Passief schrijnwerk Schrijven over luchtdichtheid kan moeilijk zonder ook even het onderwerp ‘isolatie’ aan te snijden. Samen spelen ze een zeer belangrijke rol in het behalen van de BEN- en passiefhuisstandaard. Ramen zijn vaak het zwakke punt in de isolatie- en luchtdichtheidsschil, zo leert ons het ‘Passiefhuis-Platform’, een onafhankelijke vzw die de bouw van zeer energiezuinige gebouwen wil stimuleren. De hoeveelheid glas, de plaatsing en de oriëntatie spelen een belangrijke rol. Een raam zorgt voor direct contact tussen binnen en buiten. Dat kan door vaste ramen, opengaande ramen, schuiframen of draaikiepramen. Het raamkader vormt de verbinding tussen de constructie en het glas. Om het thermische comfort in een passiefhuis te garanderen is het belangrijk dat zo weinig mo-

EDU & CARE

LUCHTDICHTSYSTEMEN VOOR DAK, GEVEL & RAAM

-

www.belgaclima.be

BELGIAN QUALITY BRAND

-

EEN PROFESSIONEEL TRIO PLEISTERAANSLUITFOLIES VOOR BINNEN- EN BUITENLUCHTDICHTING Unieke eigenschappen: * Luchtdicht * Blijvend elastisch * Overpleisterbaar * Versterkte superlijmlaag (IGT) * Extra brede lijmstrook (23mm) * Megahechting op structuurlak, alu, pvc en hout * Perfect monteer- en transporteerbaar vanuit de werkplaats * Slagregendicht (Belgafoil Out/Duo) * Verkrijgbaar in alle breedtes * Snelle en 100% luchtdichte montage rond de hoeken en raamankers * Plaatsingsadvies via BelgaClimacademy bij uw lokale verdeler

DUURZAAM ELASTISCHE LIJM VOOR ALLE LUCHTDICHTE AANSLUITINGEN * Hoogwaardige, blijvend elastische luchtdichtingslijm * Uitermate geschikt voor het duurzaam luchtdicht verkleven van de verschillende Belgafoil types op allerhande ondergronden

Intelligent Glue Technology IGT is een vernieuwende technologie waarbij lijmen worden ontwikkeld die zich variabel kunnen gedragen in functie van de ondergrond, luchtvochtigheid, kleefkracht, gebruiksvriendelijkheid en rendement.

Professionele opleidingsmodules voor architecten, verdelers en installateurs. Onze specialisten delen hun expertise en ervaring met u als professional, in vakspecifieke sessies. In functie van de doelgroep worden de klemtonen anders gelegd en wordt de informatie in het bijzonder toegepast op de werkomgeving van de cursist.

VOLG EEN OPLEIDING INSCHRIJVEN via www.belgaclima.be gratis advieslijn

0800 90 90 3

Belga Plastics nv • Gontrode Heirweg 142 • B-9090 Melle - België Tel.: +32 9 210 77 60 • Fax: +32 9 210 77 65 • www.belgaclima.be

35

gelijk warmte verloren gaat via het raamkader of glas. In een passiefhuis kunnen transmissieverliezen worden beperkt door te kiezen voor beglazing met een maximale U-waarde van 0,8 W/m²K. De isolatiekwaliteit van een venster hangt echter niet alleen af van het gekozen glas, maar ook van het type kader. Uitstekend isolerend glas alleen garandeert niet dat er geen warmte verloren gaat via het geheel van het venster of dat er geen condensatie optreedt op het schrijnwerk. Het raamkader zelf, de wijze van bevestiging van het glas in het kader en de bevestiging van het kader in de wand zijn even belangrijk. De U-waarde van het glas wordt gemeten in het centrum van de glasplaat, zodat de effecten van het raamkader en de rand niet in rekening gebracht worden. De werkelijke U-waarde van een venster kan sterk verschillen met dat van het glas. De werkelijke U-waarde hangt af van zowel het glas als het raamkader, de afstandhouder in de glasrand, de inbouwdiepte van het glas in het kader en de geometrie van het raam. Hoe lager die waarde, hoe beter de isolatie. De U-waarde van een constructie-onderdeel komt overeen met de hoeveelheid warmte die per seconde per 1 m² verloren gaat als de temperatuur tussen binnen en buiten één graad Kelvin verschilt. Deze waarde wordt uitgedrukt in W/m²K. Let dus goed op welke ‘U’ wordt weergegeven. ‘Uw’ is de U-waarde van het volledige raam (window), de combinatie van ‘Ug’ (glas) en ‘Uf’ (frame).

Bronnen: Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met het WTCB (met dank aan Laurent Lassoie en Olivier Vandooren), ‘Passive for Architects’ (met dank aan Nathan Van Den Bossche / Vakgroep Architectuur & Stedenbouw – Ugent) en het VEA (met dank aan Wim Lameire). Met dank aan Recticel Insulation en AGIOn voor het fotomateriaal.

EDU & CARE

EDU & CARE

36

Ronde Tafel: passieve brandbescherming Een certificaat dat bewijst dat het gebouw voldoet aan de minimumnormen op het vlak van brandveiligheid. Nog te vaak is dat dé hoofdbekommernis bij het ontwerpen en bouwen van een school of zorginstelling. Maar een brandveilig gebouw bouwen en onderhouden is méér dan een verplichting. Een goed brandveilige school of zorginstelling redt mensenlevens. Het is dan ook letterlijk van levensbelang dat zowel bij nieuwbouw als renovatie doordacht geïnvesteerd is in systemen voor passieve brandbescherming. Producten en oplossingen die ervoor zorgen dat bij brand mensenlevens gered worden, goederen gevrijwaard worden en hulpdiensten op een veilige manier kunnen optreden. Om bijzondere nadruk te leggen op deze gevoelige materie nodigden we enkele experts uit voor een Ronde Tafel…

Scholen en zorginstellingen schieten te kort inzake brandveiligheid. En spelen dus met vuur. Situatie op het terrein? “De situatie vandaag is bij scholen ronduit rampzalig. Het verouderd onderwijspatrimonium is niet aangepast aan de huidige, strenge normen omtrent brandveiligheid. En door de geringe flexibiliteit van de huidige schoolgebouwen kan zelfs een grootschalige renovatie geen oplossing brengen. Enkel recente nieuwbouwprojecten zijn volledig in orde.”

houden bij een grote uitslaande brand. Het gaat hier niet om structurele veiligheid maar personenveiligheid. Het probleem zit hem in het concept. Er is geen goede studie uitgevoerd van brand en evacuatie strategieën. Willen we de veiligheid van de kinderen garanderen, moeten er in de meeste schoolgebouwen ingrijpende maatregelen worden getroffen. Maar daar is het geld niet voor.”

“Maar al te vaak worden er halfslachtige maatregelen uitgevoerd; oplapwerk. Ingrepen die zich nooit staande kunnen

“Ook zorgcentra moeten beter worden beveiligd. Al is de situatie hier minder erbarmelijk. Toch knelt ook hier het schoentje.

Fire Engineered Solutions Ghent

37

VK

“Compartimenten zijn grote of kleinere ruimtes die omgeven worden door brandwanden, -vloeren en -plafonds en zo afgescheiden zijn van naburige ruimtes. Gebouwen worden best al in de ontwerpfase opgedeeld in compartimenten. Zo zorg je ervoor dat andere delen van het gebouw bij een eventuele brand niet meteen aangetast worden. Vorm, grootte, plaatsing en frequentie van compartimenten, evenals de loopafstand voor de vluchtroute, hangen af van de gebruiksfunctie, bezettingsgraad, vorm en grootte van een gebouw.”

WTCB Wintercursus 2014 een succes! Dat het WTCB zijn wintercursus 2014 organiseerde over brandveiligheid van gebouwen bewijst dat het een ‘hot topic is’. Volgens het WTCB is het een van de weinige prestaties waarvoor er in België wettelijke eisen bestaan. Deze eisen zijn vastgelegd in het koninklijk besluit ‘Basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing’ en ondergingen de laatste tijd een aantal grondige wijzigingen als gevolg van de Europese harmonisering.

Geramat

Want de wetgeving omtrent brandveiligheid in de zorgsector is strenger en verandert vaker. Oudere residententen zijn immers minder mobiel zodat het nog moeilijker is om hun veiligheid te garanderen. Ook hier stellen we vast dat vele gebouwen niet voldoen aan de strenge normering.” “Probleem daarbij is dat er een vals gevoel van veiligheid heerst. Want zo goed als alle scholen en zorginstellingen beschikken over een certificaat dat hun gebouw voldoet aan de normen omtrent brandveiligheid. Veelal is dit certificaat al jaren oud. En is het getoetst aan eisen die jaren geleden golden. Die nu absoluut niet meer zouden voldoen.” “We pleiten dan ook voor het vrijmaken van budgetten die afdoende actieve maar vooral passieve brandbeveiligingsmaatregelen mogelijk maken.” Passief en actief? “Bij brandbeveiliging wordt onderscheid gemaakt tussen actieve en passieve brandbeveiligingsmaatregelen. Voorbeelden van actieve maatregelen zijn een alarmcentrale, automatische blusinstallatie, veiligheidsverlichting een rook- en warmteafvoerinstallatie. Passieve maatregelen zijn gericht op het binnen de perken houden van een volledig ontwikkelde brand. Ze bewijzen hun dienst nadat een flash-over is opgetreden. En zorgen ervoor dat de schade beperkt blijft tot één compartiment gedurende een bepaalde tijd. Via passieve maatregelen laat je het uitbranden van één compartiment in feite gecontroleerd verlopen.”

Tijdens de wintercursus kregen bouwbedrijven, studiebureaus, ontwerpers, preventieadviseurs en gebouwbeheerders een kort overzicht van de huidige reglementaire context. Daarna werd ingegaan op de belangrijkste theoretische concepten, zoals brandreactie en brandweerstand. De nieuwe Europese klassen, die de oude Belgische vervangen, werden in detail besproken. Daarnaast werden de nieuwe geldende eisen voor de verschillende bouwelementen (muren, vloeren, platte daken, groendaken, bekleding van plafonds, vloeren en wanden, bebordingen, …) voorgesteld en verduidelijkt aan de hand van voorbeeldoplossingen. Tijdens de tweede avondsessie kwamen volgende drie aspecten aan bod: • de doorboring van brandwerende bouwelementen door leidingen, HVAC-kanalen, rookafvoerkanalen, elektrische kabels, deuren en andere elementen die de prestaties ervan in het gedrang kunnen brengen. Hierbij werd ingegaan op een aantal courante pathologieën op de bouwplaatsen en werd een overzicht gegeven van de te respecteren eisen en de aandachtspunten om te komen tot een conforme uitvoering. • het risico op brandoverslag via de gevel. Hierbij werd nader ingegaan op de nieuwe eisen voor enkelwandige en dubbele gevels en werden enkele voorbeelden van goede uitvoeringen gegeven. • de brandveiligheidsvoorschriften voor industriële gebouwen die opgenomen zijn in bijlage 6 van het koninklijk besluit. Hierbij werden de belangrijkste eisen voorgesteld evenals de regels voor het goede ontwerp en de goede uitvoering. Met bijzondere aandacht voor compartimenteringswanden.

EDU & CARE

UW PARTNER IN PASSIEVE BRANDBESCHERMING VOOR GEBOUWEN

Promat biedt efficiënte en eenvoudig te plaatsen oplossingen voor brandveilige compartimentering, passieve brandbescherming van draagstructuren, technische installaties en het afdichten van doorvoeringen. Daarnaast zijn er ook architectonische oplossingen met brandwerend glas en glazen brandwerende deuren ‘op maat’. EEN ALL IEDT

Promat International NV

Bormstraat 24, 2830 Tisselt Tel. 015 71 33 51 Fax 015 71 82 29 E-mail [email protected] Website www.promat.be

at B EID Prom ERH EL ZEK ZOVE MET TESTEEN! GE SING OS P O L RATIS + G VIES! AD

39

Checklist voor een brandveilige school Deze controlelijst bevat de minimumvereisten voor een brandveilige school. Uiteraard moeten bijvoorbeeld internaten en complexe of hoge gebouwen voldoen aan strengere eisen. Vul de checklist in en neem actie waar je negatief moet antwoorden. Gebouw: - De gebouwen zijn gemakkelijk bereikbaar voor de brandweer. - Grote ruimten hebben meerdere en voldoende brede uitgangen die toelaten in verschillende richtingen te vluchten. - Vanuit elk (klas)lokaal kan in twee richtingen worden gevlucht. - De trappenhuizen zijn afgescheiden door brandwerende wanden en deuren. - Lange gangen zijn onderverdeeld door middel van brandwerende deuren. - De deuren in de vluchtwegen gaan open in de vluchtzin van de dichtstbijzijnde uitgang. - Er zijn geen bouwmaterialen of bekledingen met ‘slechte’ brandeigenschappen (zoals piepschuimisolatie of brandbare plafondbekleding) Uitrusting: - Er is een telefoontoestel aangesloten op het openbaar net. - In elke gang zijn er brandmeldknoppen voorzien van pictogram. - Draagbare blustoestellen zijn duidelijk zichtbaar en bereikbaar verspreid over de gebouwen. - In labo’s is een branddeken voorhanden. Brandbare producten zitten in een afgesloten brandkast. - In de keukens zijn de frituurketels voorzien van een ‘blusmiddel’ (zoals deksel,branddeken of automatische blusinstallatie). - De evacuatiewegen zijn voorzien van veiligheidsverlichting die bij defect van de normale voeding kan terugvallen op een autonome stroombron. - Opschriften of pictogrammen signaleren de richting naar en de plaats van de uitgangen. - Het volgnummer van iedere bouwlaag is duidelijk zichtbaar aangebracht op bordessen en plaatsen waar liften en trappenhuizen verlaten worden Periodieke controles: - Blustoestellen en andere brandbeveiligingsinstallaties (haspels) worden minstens jaarlijks gecontroleerd op hun goede werking door een bevoegde firma.

“Een brandmuur omgeeft een bepaald compartiment en scheidt het af van andere aangrenzende compartimenten. Ze verhinderen dat vuur (brandoverslag) of hitte (branddoorslag) van de ene kant van de muur naar de andere kant overslaan. Deuren en poorten in een brandmuur moeten steeds zelfsluitend en brandwerend zijn. Ramen in een brandwand moeten dezelfde brandweerstand hebben als de brandwand zelf. Ook de vloeren

- De rookafvoerkanalen en kokers voor afzuigkappen worden jaarlijks gecontroleerd en zonodig gereinigd. - De filters van de afzuigkappen worden meermaals per jaar gereinigd. - Er wordt regelmatig (minstens maandelijks) gecontroleerd of de blustoestellen zich op hun plaats bevinden en de veiligheid niet verbroken is. - Er wordt zeer regelmatig gecontroleerd of alle vluchtwegen vrij zijn en de branddeuren niet in open stand geblokkeerd zijn. - Er is een dagelijkse sluitronde (deuren, ramen dicht) om brandstichters of vandalen buiten te houden. - De gegevens inzake periodieke controles en eventuele defecten worden nauwkeurig bijgehouden in een logboek. - Er is een persoon speciaal belast met de opvolging van de controles en eventuele herstellingen. Instructies en oefeningen: - Er is een persoon aangeduid als veiligheidsverantwoordelijke. - Er zijn op geschikte plaatsen (zoals uitgangen, trappen,...) algemene brandveiligheidsinstructies opgehangen. - In elke klas hangen instructies en een plan met vluchtweg tot op de verzamelplaats. - De te volgen procedure in geval van brand is minstens schriftelijk meegedeeld aan het personeel (ook elk nieuw personeelslid en stagiaires). - Er is een duidelijk omschreven takenpakket in geval van brand voor de directie - Er is een duidelijk omschreven takenpakket in geval van brand voor de leerkrachten - Er is een duidelijk omschreven takenpakket in geval van brand voor het administratief personeel - Er is een duidelijk omschreven takenpakket in geval van brand voor de onderhoudsploeg - Er wordt minstens jaarlijks een goed voorbereide ontruimingsoefening gehouden. - Oefeningen en eventuele incidenten worden steeds gevolgd door een evaluatie waarna indien nodig de bestaande instructies worden bijgestuurd.

Let op, dit is een goede start maar zeer gevaarlijk als je iets vergeet. Streef liever samen met een expert naar een overkoepelende, holistische aanpak.

Bron: www.brandveilig.be

moeten een hoge brandweerstand halen. “Hoe lang deze moet zijn, hangt af van de hoogte - laag, middelhoog of hoogbouw - en brandklasse van het gebouw: A, B of C. En de huidige regelgeving hieromtrent.” Wettelijke normen De brandveiligheidsnormen van gebouwen worden steeds

EDU & CARE

EDU & CARE

40

De brandwerendheid wordt omschreven door de letters R, E en I.

uitgebreider en complexer. In België zijn die wettelijk vastgelegd in het ‘KB Basisnormen van 7 juli 1994’ voor de preventie van brand en ontploffing’. Deze wetgeving bepaalt de minimumvoorwaarden waaraan de conceptie, constructie, uitrusting en inrichting van nieuwe gebouwen en dus ook nieuwe schoolgebouwen en RVT’s moet beantwoorden om: a) het ontstaan, de ontwikkeling en de voortplanting van brand te voorkomen b) de veiligheid van hun gebruikers te waarborgen c) de interventie van de brandweerdiensten te vergemakkelijken De Belgische brandwetgeving verschilt daarbij sterk van de regelgeving in andere landen. Op Europees niveau wordt nu gestreefd naar meer transparantie en eenvormigheid. Op dit moment werden er Europese normen op verschillende niveaus vastgelegd en kan elke Europese lidstaat autonoom zijn eigen veiligheidsniveau bepalen. België kiest daarbij steevast voor de strengste normen. Wat een goede zaak is, natuurlijk. Maar dat hierdoor in zo goed zal elke lidstaat andere eisen gelden, maakt het er voor architecten en aannemers zeker niet makkelijker op.

- R staat voor draagvermogen en duidt aan hoe lang (minuten) het duurt voor het element bezwijkt. - E staat voor integriteit of vlamdichtheid. Het geeft aan hoe lang het duurt voor de vlammen door het element heen komen. - I is thermische isolatie. Dit duidt aan hoe lang het duurt vooraleer de temperatuur van aan de andere zijde van het element te hoog oploopt, d.w.z. een max. temperatuurstijging van 180°C max. of 140°C gemiddeld overstijgt. Voor een balk of vrijstaande kolom is alleen R van belang en zal de brandwerendheid uitgedrukt worden als, bijvoorbeeld, R30. Voor een brandwerende dragende compartimentswand zijn zowel R als E en/of I van belang en zal de brandwerendheid uitgedrukt worden als REI 30 voor een wand met bijvoorbeeld R=90 minuten, E=60 minuten en I=30 minuten. De kleinste waarde is dus maatgevend. Ook combinaties zijn mogelijk. Zo kan een dragende wand, bijvoorbeeld, een eis bezitten van R90 en EI 60.

Verantwoordelijkheid voor alle betrokkenen De wettelijke minimumnormen zijn zo bepaald. Ervoor zorgen dat ze worden toegepast en dat een brandveilig gebouw wordt ontworpen, gebouwd, afgeleverd en gecontroleerd, is echter een verantwoordelijkheid die vele partijen dragen. “En soms verloopt alles zoals het moet. Een mooi voorbeeld zijn het project ‘Scholen van Morgen’ en andere DBFMprocedures (Design-Build-FinanceMaintenance). In het luik ‘Maintenance’

Commissie voor Afwijking In aanvulling van dit weinig transparant wettelijk kader voorziet de Belgische ‘wet van 30 juli 1979 preventie brand en ontploffing’ in de mogelijkheid om van deze basisnormen af te wijken ‘wanneer het onmogelijk is om eraan te voldoen’. De gebruikte alternatieven moeten wel minstens van een gelijkwaardig veiligheidsniveau zijn als het vereiste niveau waarvoor een afwijking wordt gevraagd. De beslissing over het al dan niet toestaan van een dergelijke afwijking ligt bij de minister van Binnenlandse Zaken. Hij wint daarvoor het advies in van de ‘Commissie voor Afwijking’ die in 1995 in het leven werd geroepen. Legrand Group

wordt immers een langdurig onderhoud verondersteld van 15 tot 30 jaar.” “Deze levenscycluskostbenadering betekent dat bij het ontwerp en de bouw rekening moet worden gehouden met het feit dat de betrokken partijen zelf voor het onderhoud van de ontworpen en gebouwde infrastructuur instaan. Om veelvuldig onderhoud te voorkomen wordt daarbij best gekozen voor duurzame materialen. Er kan ook gekozen worden voor lagere investeringskosten tijdens de bouwfase, maar dan zal het onderhoud en

41

herstel frequenter moeten. In de praktijk zien we dat in dergelijke procedures niet meer de goedkoopste oplossing wordt geselecteerd, maar de meest kwalitatieve. Een erg goede zaak.”

Promat

“Zeker voor gebouwen die steunen op actieve brandbescherming, is correct onderhoud cruciaal. Wanneer hier geen aandacht (budget) wordt aan besteed, komt men bedrogen uit. Bij een calamiteit blijkt er dan net geen water aanwezig voor de automatische blusinstallatie of starten de pompen of ventilatoren niet op, …. En dan loopt het grondig mis. In het Besluit van de Vlaamse regering werd specifiek aandacht besteed aan ouderenvoorzieningen. Voor scholen bestaat dergelijk kader nog niet.” “Jammer genoeg verloopt niet elk project even gestroomlijnd…”

Schüco

Passieve maatregelen: - Gebruik van materialen met een goede brandreactie. - Gebruik van materialen met een goede brandweerstand. - Compartimentering van het gebouw met behulp van Rf bouwelementen. - Beveiliging en signalisatie van de evacuatiewegen. Bij een veilige evacuatie moet rekening worden gehouden met toxische gassen die vrijkomen bij de brand, zichtbelemmering, warmtestraling en temperatuur. Voor het garanderen van een veilige evacuatie, mag de temperatuur in de vluchtroutes waardoor mensen ontsnappen niet boven 80ºC komen. Actieve maatregelen: - De aanwezigheid van branddetectie en –alarmsystemen. - De aanwezigheid van een rook- en warmteafvoersysteem (RWA). - De aanwezigheid van automatische blusmiddelen. - De aanwezigheid van blusmiddelen voor eerste interventie. - Het beschikken van goed opgeleid personeel in het doeltreffend gebruik van de aanwezige blusmiddelen voor eerste interventie.

Bouwheer “Sommige bouwheren streven, om budgettaire reden, naar het behalen van een ‘minimumcertificaat’ voor een brandveilig gebouw. Wie te weinig investeert in passieve brandveiligheidsmaatregelen speelt echter met vuur. En dit kan faliekant aflopen. Recent nog brandde een onvoldoende veilig studentenhuis in Leuven af en vielen twee slachtoffers te betreuren.” “Volgens het Iers College voldeed het huis aan alle brandvoorschriften en werd het door inspecteurs van een verzekeringsmaatschappij onderworpen aan een volledige controle. Nog volgens hen waren in het gebouw alle verplichtte voorzieningen aanwezig zoals een alarminstallatie, brandblusapparaten en een brandladder. Of dit wel of niet het geval is, doet er eigenlijk weinig toe. Een optimale brandveiligheid gaat verder dan enkel het wettelijk minimum. Het redt mensenlevens.”

EDU & CARE

EDU & CARE

42

verder). Maar voor kleinere scholen en zorgcentra wordt er te weinig beroep gedaan op specialisten. Bijgevolg schiet het ontwerp vaak tekort op vlak van brandveiligheid.” “De oplossing ligt in een doordacht ontwerp van waaruit een hoogwaardig lastenboeken wordt opgesteld. Waarin alle maatregelen, minimumeisen, systemen en materialen zijn opgenomen.” “Brandveiligheid hoeft trouwens geen belemmering te zijn voor een esthetisch ontwerp. Integendeel. Fabrikanten ontwikkelen voortdurend nieuwe producten en systemen die zowel esthetisch als brandveilig zijn. Een voorbeeld? Architecten brengen graag licht in een gebouw. Dit kan via een glazen wandsysteem met hoge brandweerstand. Of een glazen brandwerende deur.”

Theuma

Aannemers en plaatsers “Aannemers voeren het lastenboek uit. Sommigen nauwgezet, anderen proberen er de kantjes af te rijden. Maar ook hier wordt gestreefd naar het halen van de opgelegde minimumnormen. En het bijhorende certificaat.” VK

“Sinds de kotbrand werd brandveiligheid een actueel topic in Leuven. Studenten vroegen zich af of hun studentenhuis wel brandveilig is. En ook de brandweer riep op tot het ontwikkelen van een kwaliteitslabel voor studentenkoten en meer controles op brandveiligheid.” “Laat ons hopen dat er zich geen ramp moet voordoen in de gezondheidszorg of in een school vooraleer het huidige patrimonium stevig wordt aangepakt door de bevoegde instanties.” Architect en studiebureau “Het spreekt voor zich dat een architect al bij het maken van het ontwerp aan-

dacht dient te besteden aan passieve brandveiligheid. Ingrepen die nadien nog moeten gebeuren, komen in principe altijd te laat. De veiligheid is daarbij ook kleiner, en bovendien draait het meestal veel duurder uit. De architect moet streven naar een overkoepelend concept. Hier staat of valt alles mee. Een holistische aanpak is belangrijk.” “Ontwerpers werken voor grote schoolgebouwen en zorgcentra samen met in house specialisten of studiebureaus. Nog beter zou zijn om de hulp in te roepen van echte experts inzake brandveiligheid; de ‘Fire Safety Engineers’ of de technische diensten van fabrikanten (zie

“De correcte implementatie van het lastenboek gebeurt echter door de plaatsers. Passieve brandveiligheidssystemen moeten daarbij met de nodige zorg en omzichtigheid worden behandeld. Het is dan ook met de grootste nadruk dat we vragen om beroep te doen op opgeleide plaatsers. Mensen die onderlegd zijn in de materie. En dat gaat verder dan een werfopvolging door een ploegbaas met de juiste kennis en ervaring. Indien je zeker wil zijn dat je met de juiste mensen werkt, neem je dit best op in het lastenboek.” “Om aannemers hierbij te helpen, organiseren fabrikanten geregeld info- en praktijksessies. Indien gewenst wordt ook op de werf zelf de nodige opleiding voorzien.”

Brandwerend kan ook elegant Schüco biedt volledig geteste systeemoplossingen aan voor ramen, deuren, scheidingswanden en gordijngevels, inclusief het beslag en de beglazingen, met de vereiste brandweerstand van 30‘ en/of 60‘ minuten. De Schüco brandwerende systemen zijn getest conform alle huidige Belgische en Europese normen. Dankzij de compatibiliteit van het systeem zijn elegante overgangen tussen brandwerende compartimenten mogelijk en bereiken we een naadloze aansluiting tussen binnen- en buitenschrijnwerk. Deze totaaloplossing, met slanke profielaanzichten en grote beglazingen, garanderen architecten en bouwheren een hoge mate van ontwerpvrijheid met een tijdloos design. De multifunctionele brandwerende deuren van Schüco beschikken over een Benor-ATG technische goedkeuring en kunnen naar wens worden gerealiseerd met rook-, inbraak- en geluidwerende componenten voor een optimaal gevoel van veiligheid. www.schueco.be

Veilig, sterk en duurzaam Brucoral deurgehelen

Brucoral deurgehelen Stijlvolle hpl-binnendeuren en bijpassende houten of metalen kozijnen. • • • •

Plaatsklaar Kras- en stootvast Onderhoudsvriendelijk Ook in brand-, geluid- en/of inbraakwerende uitvoering

Altijd een sluitende oplossing!

www.theuma.be

45

VK

Brandweer “De brandweer wordt best zo vroeg mogelijk in het bouwproces ingeschakeld. Zo kan hun kennis en ervaring in het ontwerpproces worden ingeschakeld. En kunnen afdoende oplossingen worden gezocht voor eventuele bijkomende eisen.” “Bij de oplevering controleren ze de brandveiligheid en leveren de nodige certificaten. Het is hierbij uiteraard van cruciaal belang dat de juiste mensen met de nodige kennis en ervaring zijn aangesteld.” “Een knelpunt in de huidige wetgeving is het gebrek aan een onafhankelijke controlemechanisme met de nodige expertise. Hier pleiten we voor een instantie die de – nog te vaak arbitraire - rol van de brandweer kan opnemen. Een instantie die instaat voor een gedegen controle bij oplevering én nadien. Op verschillende, vastgelegde tijdstippen per type gebouw. De opgeleide experts die hier kunnen voor instaan, zijn er al: de Fire Safety Engineers.”

Fire Safety Engineering “Fire Safety Engineering (FSE) is een ontwerpmethodiek waarbij alle beschikbare wetenschappelijke en technische kennis op het vlak van brandveiligheid op een intelligente manier wordt ingezet om optimaal de doelstelling van brandveiligheid te verwezenlijken. Om mensen en hun omgeving te beveiligen tegen de destructieve effecten van brand.”

“Fire Safety Engineering gaat na hoe een brand zich ontwikkelt en verspreidt in een gebouw, onderzoekt hoe een brand inwerkt op de structuur van een gebouw, evalueert het gedrag van bouwmaterialen en -producten bij een brand, gaat de invloed van brandbeschermingsystemen na en maakt gebruik van simulatiemodellen om de evacuatie van mensen te optimaliseren. Het grote voordeel van FSE is dat je steeds tot de meest kostenefficiënte oplossing komt.” “Vaak worden de diensten van een Fire Safety Engineer ingeroepen als er een ontwerp helemaal is fout gelopen en de bouwheer of architect geen akkoord krijgt van de brandweer. Maar bij grotere projecten als schoolgebouwen en zorgcentra is het aan te raden om van ontwerp tot oplevering beroep te doen op hun overkoepelende kennis en expertise. Dit komt niet enkel de brandveiligheid ten goede, dikwijls zien ze ook mogelijke synergieën met besparingen tot gevolg.” “Ze bieden ook oplossing in het streven naar hedendaagse architectuur. Naar een open, licht gebouw waar verschillende ruimtes met elkaar in contact staan. Denk aan atria en centrale zorgboulevard in ziekenhuizen, grote open circulatiezones, vides tussen verdiepingen,… Dit staat eigenlijk haaks op de brandcompartimentering. Maar toch hoeft dit geen belemmering te zijn. Daar waar de prescriptieve wetgeving de creativiteit en architecturale vrijheid van de ontwerper te veel aan banden legt, brengt Fire Safety Engineering de oplossing. De benade-

ring volgt immers niet gewoon de voorgeschreven regeltjes, maar bepaalt het werkelijke niveau van brandveiligheid in een concept dat rekening houdt met hedendaagse bouwwijze en de laatste brandveiligheidstechnieken.” Rol fabrikant “Een laatste, belangrijke rol op het vlak van brandveiligheid is weggelegd voor de fabrikant. In eerste instantie ontwikkelen zij brandveilige materialen, producten en systemen. De brandweerstand van constructies wordt aangetoond door een brandproefverslag of een technisch advies van een onafhankelijke instantie zoals het Instituut voor Brandveiligheid (ISIB). Zij evalueren de brandweerstand van bouwelementen. En verstrekken advies en technische bijstand op het vlak van passieve brandveiligheid.” “Naast het produceren en ontwikkelen van veilige producten en systemen, ijveren fabrikanten voor een correcte installatie en implementatie ervan. Architecten, studiebureaus, aannemers en bouwheren kunnen rekenen op hun kennis en ervaring. Zo organiseren ze op geregelde tijdstippen opleidingen en infomeetings voor architecten, studiebureaus, aannemers en plaatsingsbedrijven. Stellen ze ge juiste documentatie ter beschikking en kan steeds beroep gedaan worden op hun technische dienst. Bij zowel nieuwbouw als renovaties reiken ze oplossingen aan. En denken ze creatief mee. Best is om ook deze fabrikanten zo vroeg mogelijk in het ontwerpproces te betrekken.”

EDU & CARE

EDU & CARE

46

Deelnemers ronde tafel Wij danken alle deelnemers aan het rondetafelgesprek. Indien je vragen of opmerkingen hebt, kan je hen steeds contacteren via onderstaande gegevens: Fire Engineered Solutions Ghent Bart Van Weyenberge, Project manager & Fire safety engineer, [email protected] Geramat

Alain Germis, Directeur & Kenneth De Paepe, Technisch-Commercieel adviseur, [email protected]

Legrand Group

Raf Aché, Application Engineer Lighting, [email protected]

Promat

Thierry Pfleiderer, Marketing & Communication, [email protected] & Liesbeth Jacobs, Technisch Directeur, [email protected]

Schüco

Geert Delen, Project Manager, [email protected]

Theuma

Hank Pijpstra, Sales Manager Be-Lu, [email protected]

VK

Erwin Theuns, Expert Fire Safety, [email protected]

Bart Van Weyenberge

Alain Germis

Kenneth De Paepe

Raf Aché

Thierry Pfleiderer

Liesbeth Jacobs

Geert Delen

Hank Pijpstra

Erwin Theuns

47 Close up RONDE TAFEL DEELNEMERS Fire Engineered Solutions Ghent FESG is een onafhankelijk studiebureau brandveiligheid, gespecialiseerd in performantiegerichte oplossingen. Het bedrijf is een spin-off van de universiteit van Gent wat toelaat om de laatste onderzoeksresultaten rechtstreeks te implementeren in projecten. Op deze manier helpt FESG om gebouwen te ontwerpen met architecturale vrijheid door Fire Safety Engineering toe te passen en met de beschikbare wetenschappelijke kennis de vereiste maatregelen te bepalen om een gewenst brandveiligheidsniveau te halen. Door het gebruik van een performantiegerichte aanpak kan FESG innovatieve oplossingen aanreiken die in een puur prescriptief kader niet mogelijk zouden zijn en bijgevolg bijdragen aan de architecturale vrijheid. De link van het ontwerp naar rechtstreeks integreerbare systemen van zowel nieuwe als renovatie van gebouwen en parkings is onze specialiteit. Goed onderbouwde risicoanalyses en brandstrategieën vormen hier de basis. FESG bewees zijn expertise in een aantal recente projecten. Meer bepaald werden de laatste 6 maanden creatieve oplossingen geleverd voor de evacuatie en ontroking op een hogeschool in Genk (afwijkingsdossier), werd een brandstrategie opgesteld voor verschillende voetbalstadia waaronder het stadium van Zulte-Waregem en de parking van de Ghelamco-arena, en werden RWA-systemen ontworpen in verschillende atria van bestaande shoppingcentra en hotels. www.FESG.be

Geramat, fabrikant van Gerpan houten dakelementen met brandweerstand van 30/60 min. Heeft je dak een brandweerstand nodig? Zijn grote overspanningen en een mooie binnenafwerking belangrijk? Gerpan dakelementen bieden dé oplossing. Wanneer er een brandweerstand nodig is, zijn de Gerpan dakelementen een economische oplossing om je hellend of plat dak te realiseren. De rotswolisolatie wordt perfect in de panelen geplaatst waardoor zowel op akoestisch als thermisch vlak uitmuntende resultaten worden gehaald.

EZ-path van Legrand group, eerste mechanische en automatische brandwerende afdichtingssysteem voor elektrische kabels De brandwerende modules EZ-Path zijn bijzonder geschikt voor infrastructuren waarvan de elektrische bekabeling moet worden gewijzigd, vermijden opmerkingen tijdens oplevering en bieden een garantie tegen de niet-conformiteit van brandwerende kabeldoorvoeren. Ze hebben een brandweerstand EI 120 min met onbeperkte geldigheidsduur overeenkomstig EN 13501-2 in alle types van muren. Bovendien zijn ze FM-gekeurd. De oplossing voldoet zo aan de strengste kwaliteits- en veiligheidseisen ter wereld voldoet. EZ-path is duurzaam: • Brandwerendheid gewaarborgd over de volledige levensduur van de elektrische installatie. • Volkomen veilige afdichting met of zonder kabels. • Voorkalibrering in fabriek en certificering vol/leeg van opzwellende materialen. EZ-path is makkelijk te plaatsen • Mechanische bevestiging van de EZ-Path-module: het ideale antwoord op de eisen die aan het trekken van de kabels worden gesteld. • Mechanische en automatische oplossing voor kabeldoorvoeren. • Trekken van kabels, al dan niet voorzien van stekkers, vergemakkelijkt door het gebruik van een eenvoudige trekdraad. EZ-path heeft een moduleerbare infrastructuur • De modules zijn geschikt voor alle types van muren en kunnen tot een solide geheel worden geassembleerd (horizontale of verticale installatie). • Flexibiliteit gewaarborgd zonder de brandvertragende wand aan te tasten. De toevoeging van uitrusting en het aanpassen van de configuratie zijn mogelijk zonder opleiding, zonder gereedschap, zonder stof of brokstukken. www.legrandgroup.be

Bijkomend voordeel zijn de grote overspanningen die je met het Gerpan paneel kan halen. Tevens kan je kiezen uit verschillende afwerkingen direct aan de onderzijde van het paneel: berk, finse vuren, witte spaanplaat, fermacell… Om het nagalmeffect te neutraliseren is er mogelijkheid om met een geperforeerde onderste plaat of een cementgebonden houtwolplaat te werken. Andere voordelen zijn een aanzienlijke kostenbesparing door de zeer snelle plaatsing van de panelen waarbij de binnenkant van de ruimte klaar staat voor beschildering of vernissen. De Gerpan dakelementen beschikken over een officieel RF - attest alsook een technische goedkeuring Butgb met certificatie. www.geramat.be

Promat, partner in passieve brandbescherming Promat International NV is dé specialist in passieve brandbescherming en hoog performante temperatuurisolatie. Het bedrijf maakt deel uit van de Etex Groep, een 100% Belgische familiale onderneming die wereldwijd actief is. Voor de passieve brandbescherming van gebouwen, ontwikkelde en testte Promat tal van oplossingen: bescherming van draagstructuren, brandwerende compartimentering, lucht- en rookafvoerkanalen en brandwerende doorvoeringen. De producten van Promat worden vervaardigd in eigen fabrieken verspreid over de hele wereld. Naast kwalitatieve plaatmaterialen (PROMATECT®-H en PROMATECT®-100) op basis van calciumsilicaat, biedt Promat ook brandwerende spuitmortels (Cafco MANDOLITE®-CP2), coatings (PROMAPAINT®-SC3)

EDU & CARE

EDU & CARE

48 Close up RONDE TAFEL DEELNEMERS en producten voor het brandwerend afdichten van doorvoeringen zoals brandmanchetten(PROMASTOP®-U) en voorgecoate rotswolmatten (PROMASTOP®-CB). Kennis en ervaring staan daarbij centraal. De afdeling R&D werkt continu aan het verbeteren van technieken en materialen om oplossingen voor te stellen die efficiënt werken, makkelijk uitvoerbaar en economisch zijn. Bovenal echter staan onze ervaren technische binnendienst en technisch adviseurs ter beschikking voor het geven van gratis advies en ondersteuning aan bouwheer, architect en uitvoerder. Wij beseffen immers beter dan wie ook dat brandbescherming van gebouwen levens redt. Daarom is brandbescherming onze passie.

Theuma stelt zijn kennis graag ter beschikking van bouwpartners om samen tot een perfect sluitende oplossing te komen. Eén van de sterke wapens in ons uitgebreide assortiment is het metalen DuoFlex kozijn. Dit solide meerdelig montagekozijn heeft een tolerantie van -5 tot +10 t.o.v. de nominale wanddikte en is daardoor uitermate geschikt voor zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten. In combinatie met onze Brucoral HPL-deuren vormt het een totaaloplossing voor projecten met specifieke node. Zowel qua dessinmogelijkheden, als op gebied van technische eigenschappen: inbraakwerend, geluidwerend (tot 43db) en een brandweerstand van 1/2h of 1h. www.theuma.be

www.promat.be

Brandwerend kan ook elegant Schüco biedt volledig geteste systeemoplossingen aan voor ramen, deuren, scheidingswanden en gordijngevels, inclusief het beslag en de beglazingen, met de vereiste brandweerstand van 30‘ en/of 60‘ minuten. De Schüco brandwerende systemen zijn getest conform alle huidige Belgische en Europese normen. Dankzij de compatibiliteit van het systeem zijn elegante overgangen tussen brandwerende compartimenten mogelijk en wordt een naadloze aansluiting bereikt tussen binnen- en buitenschrijnwerk. Deze totaaloplossing, met slanke profielaanzichten en grote beglazingen, garandeert architecten en bouwheren een hoge mate van ontwerpvrijheid met een tijdloos design. De multifunctionele brandwerende deuren van Schüco beschikken over een Benor-ATG technische goedkeuring en kunnen naar wens worden gerealiseerd met rook-, inbraak- en geluidwerende componenten voor een optimaal gevoel van veiligheid. www.schueco.com

Theuma, always a perfect fit! Al decennialang maken miljoenen mensen dagelijks gebruik van Theuma deuren en kozijnen. Het toonaangevend Belgische bedrijf is actief in verschillende landen; België, Nederland Luxemburg, Frankrijk en Groot-Brittannië. Theuma biedt een uitgebreide collectie deuren en kozijnen voor vrijwel elk project. Van deurgehelen voor woningen, tot specialistische oplossingen voor schoolgebouwen, ziekenhuizen en verzorgingshuizen. Hun jarenlange ervaring en opgedane kennis in de verschillende takken van de utiliteitsbouw leidden tot een ruim en performant assortiment brand-, geluid- en inbraakwerende deurgehelen. Ook combinaties van deze technische eigenschappen zijn mogelijk. Geheel conform de geldende Belgische normen en wetgeving. Bovendien is het bedrijf al klaar voor de nieuwe Europese regel- en wetgeving.

VK Architects & Engineers Met vestigingen in Brussel, Merelbeke, Brugge en Roeselare is VK Architects & Engineers één van de grootste ontwerpen studiebureaus van het land. De onderneming is actief in Healthcare, Buildings, Industry en Infrastructure. Daarbij is duurzaam bouwen een topprioriteit. VK is binnen Healthcare en Industry een multidisciplinair ontwerp- en studiebureau. De integratie van alle architectuur- en engineeringdisciplines, met VK als één uniek aanspreekpunt, maakt het ontwerp- en bouwproces merkelijk efficiënter. 60 jaar expertise voor ziekenhuizen, centra voor geestelijke gezondheidszorg en ouderenzorg resulteert in een indrukwekkende referentielijst voor tal van organisaties. Met AZ Delta (Roeselare), AZ Sint-Maarten (Mechelen), ZNA (Antwerpen) en Grand Hôpital de Charleroi heeft VK momenteel vier ‘greenfield’-ziekenhuizen in portfolio. Voor projecten buiten Healthcare en Industry biedt VK engineering aan, in samenwerking met Belgische en internationale architecten, met toonaangevende projecten: NAVO hoofdkwartier, Gerechtsgebouw Antwerpen, Ghelamco Arena, Artesis Hogeschool en passiefschool Emile Bockstael. Als BREEAM certificator volgt VK nieuwe duurzame ontwikkelingen (CFD-simulaties, nachtkoeling, natuurlijke ventilatie, betonkernactivering, geothermie, co- en trigeneratie, zonne-collectoren,…) op de voet. Daarbij biedt VK ook gespecialiseerde diensten aan: Fire Safety Engineering, Acoustical Engineering en Facade Engineering. Allen volgens het ‘performance based design’-principe.

www.vkgroup.be

OGE N AL H

FR

EE

HALOGEENVRIJ

CABLE MANAGEMENT SOLUTIONS SCHAKELMATERIAAL INSTALLATIEMATERIAAL

BRANDVEILIGHEID VOOR ELK TYPE GEBOUW

WERELDSPECIALIST OP HET VLAK VAN ELEKTRISCHE EN DIGITALE GEBOUWINFRASTRUCTUREN

EDU & CARE

50

ADVERTORIAL

Het gamma brandwerend glas van AGC Glass Europe biedt een unieke combinatie van licht, transparantie en brandveiligheid. Het assortiment werd getest en goedgekeurd volgens Europese en nationale normen voor alle bouwtoepassingen, profieltypes, weerstandsklassen en tijdsspannen. Alle producten en systemen voldoen daarbij aan de vereiste brandweerstand, gespecificeerd door de respectievelijke nationale bouwverordeningen, overeenkomstig een risicobeoordeling op basis van de bouwkenmerken en de locatie van het geteste element.

Compleet assortiment brandwerend glas van AGC Glass Europe Gehard glas Pyropane is gehard glas dat aan de criteria voor ‘Integriteit’ (E) voldoet. Gehard gecoat glas dat aan de criteria voor ’Integriteit en Beperkte Straling’ (EW) voldoet. Ingeval van brand is Pyropane bestand tegen thermische schokken en blijft de beglazing helder. De coating op het

glas werkt als brandscherm en reflecteert de straling naar de vuurzijde. Gelaagd glas Pyrobel is gelaagd glas dat geassembleerd wordt met blanke opschuimende tussenlagen die aan de criteria voor ’Integriteit en Beperkte Straling’ (EW) of

de criteria voor ’Integriteit en Isolatie’ (EI) voldoet. Ingeval van brand zetten de tussenlagen uit en vormen zij een hard, ondoorzichtig en warmteabsorberend brandscherm. Pyrobel Vision Line Dankzij innovaties in de technologie, zijn

ADVERTORIAL

51

gehele glazen wanden mogelijk zonder afbreuk te doen aan de brandbeveiliging. Pyrobel Vision Line biedt extra creatieve opties en architecturale oplossingen om aan de steeds groeiende vraag van maximale transparantie te beantwoorden. Het Pyrobel Vision Line systeem maakt gebruik van verschillende Pyrobel beglazingen, die op 4 tot 5 mm afstand met elkaar verbonden worden door een neutrale, maar vuurbestendige silicone. Het resultaat is een helder en onbelemmerd zicht gecombineerd met de ultieme brandbescherming. In geval van brand, wordt Pyrobel Vision Line ondoorzichtig en beschermt de omgeving aan de niet-brandzijde om zo een vluchtweg te garanderen. Pyrobel Vision Line heeft geen stijlen tussen de glaspanelen. Zo krijg je een transparante, ononderbroken glazen wand. Pyrobel Vision Line is getest voor binnentoepassingen in EI30, EI60 en EI120 minuten met stalen en houten kaders. Nieuw: Pyrobel VisionLine met hoeken getest voor EI30 en EI60 Onder toezicht van Efectis voerde AGC een brandtest uit als vervolg op de EI30 test voor Pyrobel VisionLine 16 met hoeken. Nu is ook met Pyrobel VisionLine 25 met glas-glas hoeken een weerstand tegen zowel branddoorslag als brandoverslag van ruim 60 minuten behaald. Tot nu toe waren glazen hoeken niet mogelijk omdat bij brand krachten ontstaan waardoor het glas doorbuigt en de hoeken deze kracht moeten kunnen weerstaan. Maar nu is Pyrobel VisionLine ook getest in hoeken van 90°, 135°, 225° en 270°. Pyrobel VisionLine is speciaal ontwikkeld voor binnenwanden die brandwerend moeten zijn en waarbij uit esthetisch oogpunt zo min mogelijk stijlen en profielen zichtbaar zijn. Pyrobel VisionLine wordt uitgevoerd met een 4 mm dunne, brandwerende kitnaad, zodat maximale transparantie het resultaat is. AGC heeft nu Pyrobel VisionLine met glas-glas hoeken getest op 30 én op 60 minuten brandwerendheid voor de klasse E, EW en EI. www.yourpyrobel.com

EDU & CARE

EDU & CARE

52

De amper 15 meter brede voorgevel van het Koninklijk Atheneum I in het centrum van Oostende doet niet vermoeden dat de achterliggende school bijna een half woonblok inneemt. En wie het gebouw doorloopt van de Leon Spilliaertstraat tot de Rogierlaan, ervaart een ware reis door de tijd. De oudste authentieke delen van de school zijn beschermd, wat renoveren en moderniseren ferm bemoeilijkt. Daarnaast vinden we in de aanpalende nieuwbouw van 2005 een staaltje creatieve architectuur en energie-efficiëntie in een beperkte ruimte. Krijgt die energievriendelijke vernieuwing een vervolg? Of vormt de bescherming van het gebouw een te groot obstakel?

Krijgt vernieuwing Koninklijk Atheneum I Oostende vervolg? Zwarte Zusters Het Koninklijk Atheneum I (KAI), oorspronkelijk een jongensschool, bestaat al sinds 1882. De school werd eerst nog ondergebracht in een voormalig klooster van de ‘Zwarte Zusters’, maar kreeg in 1900 een eigen gebouw. Een sprekend complex, gekenmerkt door een klassiek gevelfront aan de Leon Spilliaertstraat en een neobarok getinte straatgevel aan de Rogierlaan. Kunst en geschiedenis nemen een centrale rol in het overwegend symmetrische schoolgebouw. Een achttal historische afgietsels van klassieke kunstwerken sieren de beeldengang. In diezelfde gang hangt een schilderij van de Belgische landkaart. Het werk, samengesteld uit 25 panelen, werd in 1949 ontworpen door Emile Fryns, leerkracht Plastische Opvoeding en creatief kunstenaar. Sinds het midden van de 20e eeuw maakte de school enkele evoluties door. Eind jaren 50 drong uitbreiding zich op en werd een blok bijgebouwd van acht leslokalen en twee labo’s. Een fusie in 1993 met het Koninklijk Lyceum bracht tweede en derde graad samen. En dit jaar verenigde het atheneum zich met de Middenschool. Compacte nieuwbouw Het complex is sinds 2000 grotendeels beschermd als monument. “Die klassering maakt verbouwen om ruimte te creëren een heuse puzzel”, vertelt Berlinda Willaert, directeur van het KAI. “Toch bleef onze school sinds de bescherming op zoek naar uitbreiding. Toegespitst op hedendaags onderwijs en de huidige energienormen.” “In 2001 werden drie aanpalende rijhuisjes gekocht als perceel voor een nieuwbouw. In opdracht van Gemeenschapsonderwijs (GO!) werd een architectuurwedstrijd uitgeschreven. De opdracht omvatte een nieuwbouw voor de middenschool met een creatieve en energievriendelijke invulling van de beperkte ruimte. ARJM Architecture won deze wedstrijd in samenwerking met architecte Kathy Vanhulle.”

53

volging gekoppeld. De ramen van de zaal worden tijdens pauzes volledig opengezet om een ontmoetingsplaats te vormen. Door de gefragmenteerde setting leent de buitenruimte zich tot een plek voor verpozing en gesprek. De openbare ruimte van de school is zo in eerste instantie een sociale ruimte, en geen speelruimte. Hoge plafonds De nieuwbouw van 2005 staat ferm in contrast met de oude beschermde delen van de school. Deze zijn verouderd en afgeleefd. “De buitengevel en de dakgoten werden onlangs onder handen genomen, maar dat is lang niet voldoende”, vertelt schooldirecteur Berlinda Willaert. “Ons schoolgebouw is dringend toe aan vernieuwing. Maar ons werkingsbudget is ruimschoots onvoldoende om alle renovaties en restauraties te bekostigen. Ook GO!-centraal kan onvoldoende middelen vrij maken om alle schoolgebouwen te onderhouden. Bovendien weten we niet waar te beginnen. Sedert de bouw van het aanpalend appartementsgebouw vertonen enkele muren nu ook scheuren en de turnzalen zijn eveneens dringend aan renovatie toe..” De compacte nieuwbouw is vier bouwlagen hoog. Op elk van de drie bovenverdiepingen liggen telkens twee klaslokalen ruggelings tegen elkaar. Enkele oude delen van het atheneumgebouw en de oude directeurswoning werden heringericht. Via deze gebouwen staat de nieuwbouw in verbinding met het monumentale atheneumgebouw. De toegang werd als portaal uitgewerkt. Een gelijkvloerse galerij die dwars door het gebouw loopt, verbindt de nieuwe met de bestaande school. De gang is trouwens meer dan alleen een zuivere circulatieroute: het is eveneens een verblijfsruimte. Verbrede treden en verlaagde muurtjes vormen zitplaatsen voor de leerlingen. Het werd een ruime en goed verlichte galerij met zicht op de speelplaats en de polyvalente zaal. De polyvalente zaal op half verdiept kelderniveau kreeg een interessant profiel met een podium dat tegelijkertijd fungeert als tribune. Op die manier wordt

het niveauverschil tussen de koer en zaal overbrugd. Klassen en vluchttrappen vallen buiten de uitgekiende sequentie. Terrasbouw Een gekromde fietsenstalling articuleert de toegang tot het schoolgebouw. Hierbij brengt een profielglaswand daglicht naar binnen. Tot diep in de school, zelfs tot in de polyvalente zaal. Een trapkoker werd als etalage gevat in de voorgevel langs de Rogierlaan. Zo wordt het naar de klas gaan openbaar gemaakt. Inventief omspringen met beperkte ruimte komt helemaal tot zijn recht in het ontwerp van de nieuwe speelplaats. Alles werd in het werk gesteld om de buitenruimte zoveel mogelijk te vrijwaren. Een opeenvolging van ‘terrassen’ recupereert de oppervlakte gevormd door de platte daken van het gelijkvloers. Aanpalende ruimtes zoals de galerij en de zaal werden aan de ruimtelijke logica van die opeen-

Ook de hoge plafonds vormen een struikelblok. “Die hoogte brengt veel praktische problemen met zich mee zoals installeren van beamers. Bovendien gaat door de hoogte veel potentiële ruimte verloren. Het oude gedeelte telt twee verdiepingen, maar ruimtelijk gezien kan je daar drie verdiepingen van maken. Verwarmen van de hoge lokalen valt duur uit, zeker als ze zijn uitgerust met enkele beglazing. En omdat het gebouw beschermd is, mogen we van het Agentschap Onroerend Erfgoed niet overgaan naar dubbele of drievoudige beglazing. Het is zoeken naar manieren om het oude schoolpatrimonium aan te sluiten op een modern onderwijsapparaat.” Vlaams EnergieBedrijf Die zoektocht naar efficiënt energieverbruik blijkt broodnodig. Ook voor andere scholen en bij uitbreiding overheidsgebouwen in het algemeen. Daarom richtte de Vlaamse overheid begin 2012 het ‘Vlaams Energiebedrijf’ (VEB) op. De organisatie moet overheidsgebouwen

EDU & CARE

Wij helpen u graag de beste keuzes te maken voor uw buitenruimte. +32 (0)16 82 36 73 - [email protected]

Straatmeubilair - Fietsparkeren - Overkappingen - Sport - Spelen www.velopa.be

Eduscript 04.2014.indd 1

23/04/14 08:47

55

– waaronder ook schoolgebouwen – energiezuiniger maken. Daarnaast wil het VEB investeren in energieproductie en innovatie. Ook moet de energie-aankoop voor de Vlaamse overheid goedkoper. “Tot op vandaag werden bestaande overheidsgebouwen te weinig gemoderniseerd om de hoge energiekosten te drukken”, verduidelijkt Andries Gryffroy, voorzitter van het VEB. “Door dit historisch gebrek aan aandacht is de energie-efficiëntie van deze gebouwen ondermaats. Vooral het schoolpatrimonium is verouderd. Dat net geen 50 % van de schoolgebouwen dateert van voor 1970, illustreert dat.” “Maar hoe maak je een schoolgebouw energie-efficiënter? Op twee manieren. Ten eerste kan je studie en uitvoering splitsen. Dit per gebouw of per deeltechniek binnen één gebouw, evenwel zonder garantie op resultaat. Ten tweede kan je een cluster gebouwen ‘op de markt plaatsen’. Via een onderhandelingsprocedure wordt dan een partner gekozen, die berekent in welke mate en binnen welke termijn hij de cluster energie-efficiënter kan maken. Deze manier van werken is wél

gebonden aan een resultaat, uitgedrukt in procent. Een benadering volgens het principes van een ‘Energy Service Company’ (ESCO), een bedrijf dat energiebesparing ‘verkoopt’, en een ‘energieprestatiecontract’ (EPC). Het VEB is voorstander van dit laatste alternatief. Het is minder arbeidsintensief en de besparingen zijn gegarandeerd. Keerzijde van deze medaille? De moeilijkheidsgraad van de procedures.” Patstelling “Parameters zoals oppervlaktes en leerlingenaantal. Inventarisatie van technische installatie, correcte verbruiksramingen en informatie over reeds doorgevoerde energie-efficiëntiemaatregelen. Financiering en de wet overheidsopdrachten. Stuk voor stuk administratieve hinderpalen die de modernisering vertragen. Een andere reden voor de patstelling is een te lage prioriteit. Energiekosten maken slechts 1 % uit van de totale kosten voor de Vlaamse overheid. Dat gaat dan over alle overheidsgebouwen, waar scholen slechts een deel van zijn.” “Om die patstelling te doorbreken schrijft het VEB aanbestedingen uit voor een een-

voudige, maar accurate monitoring. Dit doen we nu al in een 15-tal schoolgebouwen en willen we uitbreiden naar 100 tegen eind 2015. Op basis van deze metingen hopen we de ESCO-partners een beter beeld te geven van het energieverbruik in de schoolgebouwen.” “Daarnaast zal het VEB vanaf januari 2015 als energieleverancier optreden. Wegens de ingewikkelde procedures van aanbestedingen worden contracten nu meestal aangeboden via de langetermijnmarkt. Maar het VEB verkiest energieaankoop via de kortetermijnmarkt. Uur- en dagprijzen in plaats van een vaste jaarprijs. De klant kan willekeurig in- en uitstappen en betaalt geen risicopremie. Een studie van de ‘Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas’ (CREG) toont de voordelen van de kortetermijnmarkt aan. Over meerdere jaren genomen kan dit tot 10 % goedkoper uitkomen. En bij simulaties voor overheidsdiensten stelt men vast dat dit zelfs kan oplopen tot 15 %.” “We hopen snel met een pilootproject van start te gaan. En dat we na evaluatie nog andere schoolgebouwen kunnen moderniseren.”

EDU & CARE

TOEGANGSCONTROLE VEILIG EN BEVEILIGD Effectief | Betrouwbaar | Oplossingsgericht | Eenvoudig beheer | Eenvoudige installatie | Koppelingsmogelijkheden | Mifare/DESfire multiapplicatie kaarten

Toegangscontrole en sleutelbeheer zijn belangrijk in het beheer van een gebouw. Scholen en universiteiten zoeken doorgaans de balans tussen toegankelijk zijn en maximale beveiliging. Beide is mogelijk.

Onze Wireless online en dataon-card technologie zorgt voor een real time controle van wie, tot wat en waar en wanneer toegang heeft. De drijvende kracht is het SALTO Virtual Network (SVN), een unieke combinatie van online en offline toegangscontrole zonder bedrading.

TOEPASSINGEN • • • • • •

In- en uitgangen Lokalen en collegezalen Bibliotheek Afdelingen Kluisjes Faciliteiten

SALTO Systems BV - België - Nederland - [email protected] - www.saltosystems.com

Meer

zuurstof

tot nadenken ...

Healthy School Concept ® Bouwen aan energiezuinige en gezonde scholen. Bij de bouw of renovatie van scholen denkt RENSON ® niet alleen aan energiezuinigheid, maar vooral aan de gezondheid en het comfort van leerlingen en leerkrachten. De continue toevoer van verse lucht en de gecontroleerde afvoer van vervuilde lucht (basisventilatie) zorgt voor een goede luchtkwaliteit. Buitenzonwering in combinatie met intensieve nachtventilatie (nightcooling) garandeert steeds aangename temperaturen in de lokalen. Wenst u meer informatie ? www.renson.be

57

Werk maken van toegankelijke scholen Op 21 maart 2014 stelden het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGIOn) en Enter vzw,Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid, hun inspiratiebundel ‘Integrale toegankelijkheid van schoolgebouwen’ voor tijdens een studiedag. De inspiratiebundel wil ontwerpers en bouwheren informeren, inspireren en ondersteunen om de toegankelijkheid van de schoolgebouwen voor iedereen te optimaliseren. Omgeving past zich aan, niet omgekeerd AGIOn en Enter vzw willen werk maken van meer toegankelijke scholen. Ze stelden immers vast dat bouwheren en ontwerpers vaak nog onvoldoende kennis en ervaring hebben om de principes van integrale toegankelijkheid toe te passen in scholen. Vanuit die doelstelling kwam de inspiratiebundel ‘Integrale toegankelijkheid van schoolgebouwen’. ‘Toegankelijkheid’ is de basiskwaliteit van een ruimte, een omgeving, informatie, communicatie, een voorziening, dienstverlening... waarvan bereikbaarheid, betreedbaarheid, begrijpbaarheid en bruikbaarheid basiskenmerken zijn. De bottom line van integrale toegankelijkheid is dat de omgeving zich maximaal aan de talenten en beperkingen van kinderen en jongeren moet aanpassen, niet omgekeerd. Dat is de belofte bij de ratificering van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. “Met deze inspiratiebundel wil de Vlaamse Overheid inzetten op een ruimtelijke kwaliteit die het leren, op basis van gelijke kansen voor iedere leerling, maximaal ondersteunt. De toegankelijkheid van het gebouw vervult hierbij een sleutelrol”, zegt Pascal

Stedelijke Basisschool De Sprankel, Spalbeek © AGIOn

Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel . Werkinstrument Om de veelheid van aspecten van integrale toegankelijkheid te vatten is gekozen voor de ontwikkeling van een ‘inspiratiebundel’. De bundel kwam tot stand in nauw overleg met de sector door plaatsbezoeken, een onlinebevraging, focusgroepen met directies, leerkrachten, GON-coördinatoren en de adviesbureaus toegankelijkheid. Het is geen oplijsting van een set te volgen criteria maar opgevat als een werkinstrument. De bundel is opgevat in verschillende delen met zowel achtergrondinformatie en ontwerpaanbevelingen als inspirerende voorbeelden. Volgens Mieke Broeders, directeur van Enter vzw, kunnen ontwerpers en bouwheren van schoolgebouwen met dit praktische en rijk geïllustreerde werkinstrument onmiddellijk aan de slag om toegankelijkheidseisen slim en doordacht te integreren in hun bouwproject.

EDU & CARE

59

Het Miniemeninstituut in Leuven bouwde een gewoon klaslokaal om tot cyberklas. Op die manier werd voor de leerlingen van het vijfde, zesde en zevende jaar Kantoor en het zesde jaar Secretariaat een toekomstige werkomgeving gesimuleerd. De ambitie? Een grotere interactie. Zowel tussen leerkracht en leerling, als tussen leerlingen onderling. Voor dit doel werd het lokaal specifiek ingericht en uitgerust met de nieuwste technologie.

Cyberklas Miniemeninstituut zorgt voor interessante dynamiek Ergonomisch “Klassieke lessenaars werden vervangen door hoge bartafels”, steekt Kurt Roosbeek, IT-beheerder van het Miniemeninstituut, van wal. “Dat laat de leerlingen toe snel recht te staan. Zo worden ze uitgenodigd om in het lokaal rond te wandelen en elkaar te helpen. Ook voor de leerkracht verloopt de wisselwerking met de leerlingen een pak dynamischer. Die heeft niet langer een eigen bureau vooraan in de klas, maar bevindt zich tussen zijn leerlingen. Voor de scholieren een lagere drempel om iets te vragen. Ook op ergonomisch vlak is het een stap vooruit. Door de hoge bartafels moet een leerkracht zich niet voortdurend bukken.” Elders in de klasruimte vormen enkele loungezetels met geïntegreerde schrijftafels een zithoek. “Leerlingen trekken er zich terug om te vergaderen of te overleggen. Het is ook de uitgelezen plek om samen met de leerkracht de agenda in te vullen.” ‘Het Nieuwe Leren’ Naast een aangepast interieur werd de klas uitgerust met moderne technologie. Geen traditioneel schoolbord te vinden, wel een smartboard. Microsoft voorzag de 16 laptops van aangepaste software met ‘Office 365’ en ‘Lync’. Evenals de support en kennis om ermee te werken. “Hiermee hebben de leerlingen makkelijk en overal toegang tot hun bestanden”, verklaart Christian Ramioul, Business Lead Education van Microsoft. “Bovendien kunnen ze met die tools in-

EDU & CARE

EDU & CARE

60

loggen op videoconferenties of samenwerken aan projecten. Heel wat Belgische hogescholen en universiteiten maken daar nu al gebruik van. Nu is die technologie voor het eerst beschikbaar voor scholieren uit het middelbaar.” “Met ‘Het Nieuwe Werken’ lanceerde Microsoft al een model van plaats- en tijdonafhankelijk werken. In analogie is dit project ‘Het Nieuwe Leren’: leerlingen zijn niet langer gebonden aan een fysieke locatie, vaste plaatsen of tijdstippen. In het weekend kunnen ze voortwerken waar ze in de week moesten stoppen.” Het cyberlokaal werd positief onthaald, zowel door leerlingen als leerkrachten. “Bij de leerlingen van het zevende jaar Kantoor merken we een meetbare, hernieuwde leergierigheid”, vertelt Kurt. “Hoewel ze niet langer leerplichtig zijn, volgen ze graag les in het cyberlokaal. Ook leerlingen uit andere richtingen zitten hier graag. Net als de leerkrachten. Zelfs zij die eerst koudwatervrees hadden, raakten snel met het nieuwe systeem vertrouwd. En merkten dat deze manier van werken flexibeler is.” Geen showroom “Een begrip als ‘Klas van de Toekomst’ wilden we bewust vermijden”, vertelt Koen Daems, Academic Program Manager van Microsoft. “Want van het project een demoruimte maken, was niet onze bedoeling. We wilden een échte werksfeer creëren, geen showroom van technologische snufjes. Zo zijn er in het lokaal geen tablets te vinden, omdat de meeste leerlingen toch hun eigen smartphone meebrengen. Indien nodig kunnen ze wel smartphones en tablets van de school lenen.” “In dit project hadden we naast een computertechnische ook een faciliterende en connecterende rol. Zo brachten we de school in contact met Idewe, een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Zij geven advies omtrent ergonomie op de werkvloer.” www.miniemeninstituut.net

www.baert.com

Essenestraat 16 | 1740 Ternat | T 02 583 56 56 | F 02 581 02 82 [email protected] | www.baert.com Essenestraat 16 | 1740 Ternat | t 02 583 56 56 | e [email protected]

SICO-VOUWTAFELS

15 jaar

garantie

BESPAAR TIJD, MOEITE EN RUIMTE 1 PERSOON 4 MINUTEN 120 ZITPLAATSEN

11:57

11:58

12:00

IDEAAL VOOR MULTIFUNCTIONELE RUIMTEN!

sico mobiele podia

KOSTENBESPAREND

Mobiele 3-in-1 zitbank/tafel

MOBIEL TAFEL-EN ZITGEHEEL MET 3 TOEPASSINGEN

ZITBANKEN-TAFELS SCHUIVEN GEMAKKELIJK IN ELKAAR

zitbank met leuning

rugleuning wordt tafelblad

2 elementen aan elkaar schakelen geeft een grote tafel met bank

EDU & CARE

62

Door de stijgende levensverwachting en de ouder wordende bevolking dreigt er een prangend tekort aan aangepaste woningen. Projectontwikkelaar Cornerstones speelt hierop in met de bouw van 65 erkende assistentiewoningen in het centrum van Lanaken. De toekomstbestendige flats zijn voorzien van extra comfort en garanderen de veiligheid en privacy van de bewoners. Vzw CareAssist verleent zorg en diensten op maat. Zo bepaalt de bewoner zelf het evenwicht tussen zelfstandigheid en ondersteuning.

Residentie Molenhoek, 65 nieuwe erkende assistentiewoningen Nood aan aangepaste woningen Onze maatschappij veroudert snel. De demografische prognoses liegen er niet om: tegen 2050 zijn er 800.000 extra 65-plussers en 300.000 extra 85-plussers. 28% van de bevolking is dan ouder dan 65, tegenover 18% vandaag. Daarvoor zijn 300.000 extra woningen nodig met een specifieke infrastructuur. De actieve senior heeft namelijk nood aan een aangepaste residentiële woonvorm met comfortabele diensten die zelfstandig wonen zo lang mogelijk toelaten. Hoogwaardige architectuur Met Residentie Molenhoek bouwt Cornerstones 65 perfect uitgeruste en erkende assistentiewoningen in Lanaken, op de hoek van de Arkstraat en het bruisende Molenweideplein én op wandelafstand van het vernieuwde Kerkplein. Het ontwerp is van d&d architecten uit Hasselt. Aannemer van de werken is Vanhout nv. De tijdloze architectuur speelt vooral met open ruimte en groen. Daarnaast besteedde de architect veel aandacht aan de privacy van de bewoners. Alle flats zijn afgewerkt met kwalitatieve, duurzame materialen. De woningen zijn licht, energiezuinig, praktisch ingericht en vlot toegankelijk. Zo is het gebouw onder meer voorzien van brede gangen, deuren en liften. Het geheel is rolstoeltoegankelijk. Om een actief sociaal leven te stimuleren zijn er gemeenschapsruimten zoals een grote lunch- en ontspanningsruimte met open zicht naar de binnenplaats en

63

het Molenweideplein, fitness en wellnessruimte, kapsalon, wassalon, al dan niet overdekte terrassen en een binnenplein met aandacht voor rust en ontspanning buiten. De kelderverdieping biedt plaats aan 42 autostaanplaatsen, 51 private bergingen en fietsenstallingen. Maximaal comfort en digitaal platform Residentie Molenhoek heeft alle hedendaagse comfort zoals digitale televisie, domotica, draadloos internet en videofonie. Bovendien is elke flat voorzien van een innovatief digitaal platform. Via hun tablet of smartphone kunnen residenten gebruikmaken van talrijke functies zoals het bestellen van de diverse diensten, het raadplegen van de persoonlijke zorgfiche, het inschrijven op activiteiten en zoveel meer. Ook op het vlak van veiligheid zijn kosten noch moeite gespaard. Elke woning is

uitgerust met een noodoproepsysteem, videofonie, toegangscontrole en een inbraak- en branddetectiesysteem.

plaatse of in de flat), huishoudhulp, strijkhulp, taxiservice, schoonheidszorgen, kinesitherapie,…

Diensten en zorg op maat door vzw CareAssist Voor Residentie Molenhoek werkt Cornerstones samen met de erkende Limburgse zorgpartner vzw CareAssist. Zij zorgen voor een complete en professionele zorg- en dienstverlening. Als erkende beheersinstantie voorziet vzw CareAssist een vast basispakket voor alle bewoners. Dit omvat onder meer de volledige coördinatie van de dienst- en zorgverlening, 7 dagen op zeven verpleegkundige permanentie en administratieve hulp.

Marino Keulen, burgemeester Lanaken: “De wijze waarop Residentie Molenhoek tot stand is kunnen komen, betekent een manier van werken, die school zal maken voor de toekomst. Er zijn enerzijds de professionele investeerders, die borg staan voor deze kwalitatief hoogstaande realisatie in de zorg. “Anderzijds zijn er de gespecialiseerde zorgverstrekkers, die in dit unieke concept, zorg verschaffen van eenzelfde hoog niveau. Daarnaast is er eveneens de rol van de gemeente: zij faciliteert en kadert het project in haar algemene ruimtelijke ordening. Ook Lanaken vergrijst, net zoals alle andere gemeenten. Iedere overheid weet, dat er een tandje moet worden bijgestoken. Lanaken bewijst dat hiervan al werk kan worden gemaakt.”

Naast het vast dienstenpakket biedt vzw CareAssist nog heel wat optionele diensten aan. De bewoners bepalen zelf van welke diensten zij gebruik willen maken: vers bereide maaltijden (ter

EDU & CARE

EDU & CARE

64

ADVERTORIAL

Het nieuwe ‘Chocolate AcademyTM Centre’ in Wieze van chocoladeproducent Callebaut is bijna af. Het opleidingscentrum voor chocolatiers, bakkers, patissiers en chefs komt vlak naast de plek waar Callebaut 100 jaar geleden ontstond. De academie vervangt het huidige verouderde complex en opent eind juni. Het wordt een grensverleggend concept met tal van innovatieve ruimtes en technieken. Lees je even mee?

Callebaut rondt bouw af van Chocolate Academy Centre

Totaalervaring “Het Chocolate Academy Centre in Wieze maakt deel uit van 17 andere ‘Barry Callebaut Chocolate Academies’ over de hele wereld”, vertelt Geert Kiesekoms, Sales Director van ‘Barry Callebaut® GM Benelux’. “Deze academies zijn hoofdzakelijk bedoeld voor professionals van alle niveaus die via gespecialiseerde cursussen hun vaardigheden willen verbeteren. Dit gaat van het leren van basis- of nieuwe technieken, ontdekken van opmerkelijke trends tot kennismaken met hedendaagse produc-

ten. Wereldwijd worden al 38.000 professionals geschoold in onze academies. We bieden niet alleen opleidingen en demonstraties voor bakkerij, patisserie en chocolaterie, maar ook voor hotels, restaurants en catering. Zelfs particulieren zijn van harte welkom.” Artisanale chocoladeverwerkers kunnen al 25 jaar terecht in de huidige academie om inspiratie en kennis op te doen. “Om het succes van dit ondertussen verouderde centrum voort te zetten,

ADVERTORIAL

65

Barry Callebaut Callebaut werd in 1850 opgericht als brouwerij en zuivelbedrijf, maar maakt ondertussen al meer dan een eeuw chocolade. Het is één van de zeldzame chocolademakers die zijn cacaobonen nog zelf selecteert, roostert en vermaalt. De onderneming maakt nu deel uit van Barry Callebaut, ’s werelds meest toonaangevende fabrikant van kwaliteitscacao en -chocolade. Barry Callebaut bedient de hele voedselindustrie van chocolade: van industriële voedingsmiddelenfabrikanten tot ambachtelijke en professionele gebruikers. Geert Kiesekoms

wordt een nieuwe grotere academie gebouwd. Voor de realisatie wordt samengewerkt met aannemersbureau Cordeel. Het belooft een state-of-the-artcomplex te worden met vier verschillende lokalen voor chocolatiers, bakkers, patissiers en chefs. Zo voelt elke bezoekende professional zich helemaal thuis.”

specialisten. Daarnaast worden cursussen gegeven door technische adviseurs, bijgestaan door ‘Chocolate Ambassadors’. Deze ambassadeurs vormen een wereldwijd netwerk met één missie: knowhow over Callebaut chocolade en verwerkingstechnieken overbrengen naar professionals.”

Het nieuwe Chocolate Academy Centre kan grotere groepen ontvangen die een 360° chocolade-ervaring genieten, een totale ‘customer journey’. In de splinternieuwe aula, met plaats voor meer dan 100 personen, vinden theoretische sessies plaats. Daarnaast worden ook een loungebar en een bibliotheek in het complex geïntegreerd.

Bovendien wordt het mogelijk chocolade vanaf de plant te proeven en beleven. In een unieke serre met aangepast klimaat voor de groei van cacaobomen kan iedereen werken met chocolade. Puur Belgisch vanaf de boon.

Belgisch vanaf de boon Niet alleen de realisatie van het gebouw is volledig nieuw, ook het academieconcept werd onder de loep genomen en vernieuwd. “In de ‘Sensory Room’ komen de cursisten alles te weten over smaak en smaakpapillen. Ze krijgen hierbij uitleg van

“Het Chocolate Academy Centre wordt een platform van kruisbestuiving, een kenniscentrum waar iedereen zijn ervaring met elkaar deelt. Het complex wordt ook opengesteld voor evenementen en workshops. Eind juni wordt de academie feestelijk geopend.” www.chocolate-academy.com

EDU & CARE

FROM COMFORT TO CARE Een stap dichter naar barrièrevrije toegangsoplossingen.

Wij geloven dat gebouwen toegankelijk moeten zijn voor iedereen. Daarom ontwikkelen we comfortabele en intelligente toegangssystemen zoals de ED 100/250 draaideuraandrijvingen. Van advies tot realisatie, bel 050/45 15 70.

www.dorma.be

DORMA. THE ACCESS.

DORMA_Nl.indd 1

17/04/2014 10:16:32

Vaste kosten. Strikte termijnen. Kant en klaar. ALHO

Haal hoge cijfers met de duurzame scholenbouw van ALHO. Zij het een school, een kinderdagverblijf of een universiteitsgebouw, voor het onderwijs is de systeembouw van ALHO de perfecte keuze: snelle en flexibele oplossingen met hoogwaardige gebouwen “made in Germany”, zowel voor definitieve als tijdelijke toepassingen.

ALHO Systeembouw Researchpark Haasrode 1820 Interleuvenlaan 62 / bus 44 B-3001 Leuven Tel. +32 16 397838 · Fax +32 16 397840 [email protected]

CONCAVE OFFICELYTE LED Voor advies over energiezuinige verlichtingsoplossingen kunt u terecht bij het Havells Sylvania Projectteam !

Havells Sylvania, Noorderlaan 105c, B-2030 Antwerpen, www.havells-sylvania.com [email protected]

ADVERTORIAL

67

Door de vergrijzing en de steeds hogere levensverwachting staat de gezondheidszorg in België voor grote uitdagingen. Ouderenzorg wordt daarbij steeds belangrijker. Er is nood aan meer bedden en dus meer rust- en verzorgingstehuizen. Hiernaast moeten deze zorginstellingen beantwoorden aan steeds hogere eisen op het vlak van comfort en veiligheid. Ook de zorg zelf verandert. De mens leeft langer en wordt op steeds latere leeftijd afhankelijk van intensieve zorgverlening. Daarbij verandert ook zijn consumptiepatroon, wensen en verwachtingen. Ook dit brengt de nodige aanpassingen teweeg. Vastgoedorganisaties zoals Cofinimmo zien opportuniteiten in de nieuwe uitdagingen die deze veranderende sector met zich meebrengt.

Vastgoedbevak Cofinimmo zet zwaar in op veranderende zorgsector Evoluerende zorgbehoeften Het zorgaanbod in Vlaanderen niet meer hetzelfde sinds 1989. Toen telden we 48.000 wooneenheden, nu zijn er dat 72.000. Logisch, want de nood aan zorg wordt groter. Mensen leven mensen langer en in heel Europa neemt de vergrijzing sterk toe. In België is 18% van de bevolking ouder dan 65 jaar. In 2030 zou dat 22% zijn en tegen 2060 zelfs meer dan 25%. De babyboomgeneratie zal de komende decennia uiteindelijk zorgbehoevend worden. De vraag naar woongelegenheid in een assistentiewoning of een woonzorgcentrum zit dan ook in de lift. Volgens Sébastien Berden, verantwoordelijk voor het departement Healthcare

bij de vastgoedbevak Cofinimmo, moeten echter niet alleen meer zorginstellingen worden gebouwd. Ook ons verouderd zorgpatrimonium moet worden aangepast. Want niet alleen de vraag is toegenomen, ook de zorgbehoeften zijn geëvolueerd. “Het grote struikelblok om verouderde gebouwen aan te passen is de kostprijs. Rusthuizen moeten immers voldoen aan meer en strengere normen op het vlak van brandveiligheid, comfort, milieu,… Deze toenemende reglementering heeft uiteraard een impact op het vastgoed en de kostprijs ervan. De kleinere vzw’s die werken met kleinere of moeilijk aan te passen gebouwen hebben meer

moeite deze kostprijs te beheersen. Net daarom onderging de sector een conceptuele verandering en zien we de laatste jaren een consolidatie van operators en rusthuizen.” Consolidatie van de zorgsector Uitbaters van rusthuizen kiezen er steeds vaker voor om hun vastgoed af te stoten via sale-and-lease-backoperaties. Vastgoedprofessionals beheren daarbij het vastgoed, zodat uitbaters van opvangstructuren zich weer kunnen concentreren op hun kernactiviteit. Deze consolidatie zet zich binnen de Belgische private rusthuizenmarkt steeds verder door. Commerciële groepen beheren tegenwoordig tientallen woonzorgcentra

EDU & CARE

Heeft uw dak een brandweerstand nodig? Zijn grote overspanningen en een mooie binnenafwerking belangrijk?

Gerpan dakelementen bieden dé oplossing !

Geramat bvba Lenniksesteenweg 87 B-1500 Halle T be +32 2 378 02 50 - T nl 0800 022 67 54 - F +32 2 377 10 94 [email protected] - www.geramat.be

of M als ficiee et oo lR goe k een F - a dke tec ttest hn u me t ce ring B ische r tif u ica tgb tie.

ADVERTORIAL

69

Sébastien Berden

waar duizenden ouderen verblijven en honderden personeelsleden werken. Een goede investering, want door de lange wachtlijsten is het rendement verzekerd. “Het grote voordeel is dat nieuwe, goed uitgeruste rusthuizen worden gebouwd. Of dat oudere gebouwen zwaar worden gerenoveerd zodat ze opnieuw ten volle voldoen aan alle comfort- en veiligheidseisen.” “Het familiale karakter gaat misschien wat verloren, maar grootschaligheid heeft ook voordelen. Grotere groepen kunnen via een groter netwerk, opleidingen en interne systemen (bv via domotica) de kwaliteit van hun dienstverlening beter opvolgen en kunnen streven naar het behalen van kwaliteitslabels. Verplegend personeel krijgt intern en extern een gedegen opleiding waardoor het risico op verwaarlozing en mishandeling sterk verminderd.” Duurzaamheid Ook vastgoedbevak Cofinimmo zag potentieel in de veranderende markt. “Cofinimmo is een van de belangrijkste Belgische beursgenoteerde vastgoedgenootschappen. Onze onderneming investeert in kantoren in Brussel, in vastgoed van distributienetten en zorgvastgoed in België, Frankrijk en Nederland. Vandaag heeft onze vennootschap een van de grootste portefeuilles in zorgvastgoed van Europa: 140 gebouwen inclusief 69 gebouwen in België met ongeveer 9.600 bedden. Dit willen we verder uit-

bouwen. Over tien jaar willen we marktleider worden in zowel kortetermijnzorg als langdurige verzorging.” Cofinimmo kiest in zijn aanpak resoluut voor duurzaamheid. In al zijn aspecten. “We streven in de eerste plaats naar een flexibel gebouw. Een ‘intelligente ruïne’ zoals toparchitect bOb Van Reeth graag zegt. De structuur van een dergelijk gebouw zit in de façade, de opbouw van de ruimte binnenin is niet dragend en kan dus relatief snel worden aangepast. Zodat ze opnieuw voldoet aan de snel veranderende noden.” “Hiernaast zetten we ook in op energiebesparende producten en systemen. In eerste instantie betekent dit een uitstekende isolatie. Maar ook via warmtekrachtkoppelingen, zonnepanelen, groendaken en andere ingrepen trachten we de energiekosten binnen de perken te houden. Zeker in de zorgsector is dit primordiaal, aangezien we hier een gemiddelde temperatuur van ongeveer 24°C moeten aanhouden. En aangezien in de (nabije) toekomst de energienormen nog meer zullen verstrengen.” “We ijveren ook steeds voor een zo groot mogelijk comfort, tegen de juiste prijs. We kiezen daarbij bewust voor het ‘middensegment’. Geen super-de-luxe instellingen. Zorg moet betaalbaar blijven voor iedereen.”

www.cofinimmo.com

EDU & CARE

Ook opleidingscentra hebben recht op zuivere lucht!

www.nederman.be

Nederman n.v. Bergensesteenweg 181, 1600 Sint Pieters Leeuw, België Tel: +32-2.334 2250, Fax +32-2.334 2251 E-mail: [email protected]

ADVERTORIAL

71

De technische afdeling van het College Don Bosco in Haacht breidde vorige zomer uit. Er werd geïnvesteerd in een splinternieuw complex voor dit schooljaar. Daarin werden twee klaslokalen, een kleedruimte en grote lashal voorzien. Het laslokaal werd uitgerust met één slijpcabine, 14 lascabines en centraal een ruimte met vier lastafels. De ideale plek dus voor praktijklessen. Om in dit opzet te slagen, moesten heel wat systemen worden geïntegreerd. Dit werd met succes gerealiseerd door de firma Nederman en in nauwe samenwerking met Studiebureau Stabo en installatiebedrijf Klimatechniek.

Lasrookafzuigsysteem, met frequentiegestuurde afzuigventilator & warmterecuperatiesysteem

In de nieuwe technische afdeling worden rookgassen afgezogen en uit de lucht gefilterd. Een gedeelte van de gefilterde lucht verlaat het laslokaal via een warmtewisselaar die in de winterperiode de warmte uit de lucht haalt en overbrengt op de instromende, zuivere lucht. Het andere gedeelte van de gefilterde lucht wordt opnieuw in het laslokaal geïnjecteerd. Zodoende blijft de luchtkwaliteit gewaarborgd met een minimum aan warmteverlies. Bij lage lasactiviteiten gaat het systeem volautomatisch over tot zuivering van het lasrookdeken dat zich verzameld heeft in de bovenste luchtlagen van de werkplaats. Zó worden twee afzuig- en filtersystemen, afzuiging aan de bron en ruimtelijke reiniging in één gezamenlijk systeem geïmplementeerd. In de zomerperiode wordt de warmtewisselaar buiten werking gesteld, de gefilterde lucht naar buiten gebracht en vervangen door zuivere lucht.

Wie is Nederman? Nederman groeide sinds 1944 uit tot wereldwijd marktleider in milieutechnologie op vlak van industriële afzuiging, luchtfiltering en recycling. Hiernaast levert het bedrijf ook toonaangevende oplossingen voor het verdelen van olie en andere vloeistoffen. De producten en systeemoplossingen van Nederman dragen bij tot het terugdringen van negatieve effecten van industriële productie en het creëren van een veilige, propere werkomgeving. Nederman heeft zijn eigen productie- en assemblagefaciliteiten in Europa, Noord-Amerika en Azië, dochterondernemingen in 31 landen en verdelers in meer dan 30 landen. “Al meer dan 60 jaar ontwikkelen we milieuvriendelijke producten en oplossingen ter bescherming van de werkomgeving tegen

EDU & CARE

EDU & CARE

72

ADVERTORIAL

schadelijke stofdeeltjes, gassen, rook,…”, verduidelijkt Geert Ceule, Managing Director van de Belgische Nedermanvestiging in Sint-Pieters-Leeuw. “Vele van onze producten en systemen zijn baanbrekend in industriële sectoren zoals de metaalconstructie, automobielsector, fabricage van composieten, voedingsindustrie, chemische en farmaceutische industrie, houtbewerking,…” “Hiernaast richten we ons specifiek op scholen en opleidingscentra. We bieden hen een totaalpakket aan gaande van ontwerp en planning tot installatie, service en onderhoud. In die optiek werken we graag samen met studiebureaus en architecten om hun ontwerp te optimaliseren. Voor de realisatie van het project Don Bosco Haacht leverden we afzuigarmen, automatisch gestuurde afzuigkleppen, patronenfilter, afzuigventilator, snelheidsregelaar alsook las- en slijptafels.” 360° “Het project omvatte in totaal 19 Original-afzuigarmen: 15 stuks van 2 meter en 4 stuks met een lengte van 3 meter. Deze armen zijn uitgerust met een design afzuigkap (met verlichting) en een gemotoriseerde regelklep. Deze klep opent enkel bij lasactiviteit en sluit vertraagd (regelbaar) na het stoppen ervan.” “De ‘Original’-afzuigarmen hebben een maximale flexibiliteit, makkelijke positionering en een optimale afzuigcapaciteit van 800-900 m³/u. Ze zijn geschikt voor montage aan het plafond, tegen de muur of op een steun. De draaisteun is heel

robuust en heeft een bereik van 360°. Bovendien zijn de armen individueel direct aansluitbaar op een ventilator of een centrale afzuigleiding. En een debiet van 800-900 m³/u per arm garandeert een simultaanfactor van 100 % voor een opleidingscentrum.” Daarnaast voorzagen we in een nieuwe ‘FMC200’-filter in gegalvaniseerde staalplaat. De ideale patronenfilter voor het oplossen van stofproblemen. Door zijn compacte, modulaire design is deze makkelijk op te stellen. Zowel binnen als buiten. De gepatenteerde filterpatronen werden ontworpen volgens de meest recente onderzoeken. Ze worden automatisch gereinigd door een persluchtsysteem, geactiveerd door een geïntegreerde elektronische ΔP-controller. Dit efficiënte en energiezuinig reinigingssysteem garandeert een lange standtijd van de filterpatronen. Deze bedraagt ongeveer 7.500 uur.” “De FMC-filters zijn ook geschikt voor continu gebruik in industriële procesfiltratie. Bovendien zijn ze onderhoudsvriendelijk dankzij verschillende standaarduitrustingen: Afvalcontainer op wieltjes met snelkoppeling, inspectieluiken en filterslede voor snelle controle van de filterpatronen, persluchttank en diafragmaventielen vooraan de filter opgesteld, samen met de ΔP-controller.” Meertalig display “De filter heeft ook een voorafscheider. Die zorgt ervoor dat las- en slijpspatten niet in aanraking komen met de

filterpatronen om risico op brand en beschadiging te minimaliseren. De voorgestelde filterinstallatie bestaat uit één module rechtstreeks gekoppeld aan een bovenliggende ventilator met een vermogen van 18,5 kW en een totaal afzuigdebiet van 16.000 m³/u, voor een simultaanfactor tot 100% nodig voor een opleidingcentrum.” “De ventilator van de filterunit werd ook voorzien van een snelheidsregelaar. Deze stuurt de ventilator in het afzuigsysteem door de onderdruk in het afzuigkanaal voortdurend te meten. De snelheid van de ventilator wordt automatisch aangepast in verhouding tot het aantal afzuigmonden in gebruik. De verschillende werkparameters zijn duidelijk op het scherm met meertalig display af te lezen. De unit is snel en gemakkelijk programmeerbaar. De snelheidsregelaar bespaart grote hoeveelheden energie, wat eveneens resulteert in een lagere mechanische ventilatorbelasting en een lager geluidsniveau. Ook onmisbaar in het project was een slijptafel met spleetafzuiging via het tafelblad en via de rugwand. Het robuuste, industrieel ontwerp bezit aan de onderkant een schuif voor de opvang van zware metaaldeeltjes. Het tafelblad is uitgerust met vervangbare profielen en bezit eveneens wegdraaiende zijpanelen voor de bewerking van langere werkstukken. Het werkblad bevindt zich op een hoogte van 850 mm. Een afsluitklep vervolledigd het geheel.

www.nederman.be

Gyproc

Innovatie in brandbescherming

Optimale brandbescherming op basis van glasvezelgewapende • gipstechnologie

• Snelle en eenvoudige montage • H1 (EN 15283) vochtwerendheidsklasse, een voordeel vooraan in de bouwfase SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM nv/sa Sint-Jansweg 9 Haven 1602 B-9130 Kallo Tel.: +32 (0)3 360 22 11 Fax: +32 (0)3 360 23 80 [email protected] www.gyproc.be

EDU & CARE

74

ADVERTORIAL

Het Scheppersinstituut in Wetteren is een schoolvoorbeeld van samenwerking tussen beton- en isolatieproducent. Letterlijk en figuurlijk. Betonfabriek Coeck en Recticel Insulation vormden een duo voor de uitbreiding van deze middelbare school. In het project focusten beide bedrijven op thermisch comfort, akoestiek, veiligheid, een interessante prijs-kwaliteitverhouding en duurzaamheid. Daarbij kregen ze hulp van de leerlingen BSO die eigenhandig bijdroegen aan de realisatie.

Betonfabriek Coeck en Recticel Insulation, pioniers in duurzame scholenbouw Aangenaam in de klas Een constante temperatuur in de schoolgebouwen is een must voor een optimale leeromgeving. Via thermische inertie zorgde betonfabrikant Coeck ervoor dat het beton de warmte opvangt en buffert. Slechts geleidelijk aan komt deze warmte weer vrij waardoor een aangenaam binnenklimaat met minimale tem-

peratuurschommelingen ontstaat. Een budgetvriendelijke toepassing voor comfort. Recticel speelde hierop in met hun dunne isolatieplaten. De ‘Eurowall’-platen versterken het binnenklimaat dat aangenaam en constant blijft met een lambda-waarde van 0,023 W/mK.

Stilte a.u.b. Met hun akoestiek verbeterende werking zijn de betonblokken ‘Sonus Block’ van Coeck ideale schokdempers voor nagalm en lawaaihinder. Zowel in als tussen klassen, refters of gangen. Leerlingen zitten steeds in een rustige studieomgeving. Sonus Block is een innovatieve betonblok voor zichtwerk met een groot geluidsab-

ADVERTORIAL

Over Coeck Betonfabriek Coeck is een familiale onderneming in Niel. Het bedrijf heeft vier generaties betonervaring. Met nieuwe innoverende betontechnologie specialiseerde de betonfabrikant zich in diverse toepassingen. De onderneming produceert een breed assortiment kwaliteitsproducten en distribueert een ruim aanbod aan ruwbouw- en afwerkingsmaterialen. Coeck heeft vijf grote productgroepen: grondstoffen en ruwbouwmaterialen, tuinassortiment, natuurstenen, handelsgoederen en keramische tegels.

sorberend vermogen door twee verticale gleuven in de bouwsteen. Deze gleuven staan in verbinding met een achterliggende holle ruimte die het geluid absorbeert. Daarnaast garandeert bouwen met betonblokken een veilige leeromgeving dankzij zijn hoge brandresistentie. Wanneer het brandt, blijft betonbouw lang stabiel. Bovendien is een grote ontwerpvrijheid een belangrijk voordeel van de hoge drukweerstand en draagkracht. De dunne isolatieplaten van Recticel hinderen een architect evenmin in zijn vrijheid. Van forse en beperkende isolatiediktes is geen sprake. Spaarzaam Op financieel vlak is ‘Eurowall 21’-spouwisolatie een dubbele meevaller. De platen bezuinigen niet alleen op vlak van energie, ook de plaatsing bespaart tijd en geld. Door een tand-engroefkliksysteem zijn de isolatieplaten heel voordelig. Zo vormt een doorlopend isolatieschild een betere winddichtheid en extra energiewinst. De isolatieplaten hebben een lambda-waarde van 0,021 W/mK. Recticel voorziet de isolatieplaten aan één zijde van reflecterende bekleding voor een betere isolatie. De zijde wordt in de richting van de luchtspouw aangebracht. Hierop komt standaard een rasterpatroon, waardoor de plaatsen voor spouwankers snel te bepalen zijn. De andere zijde met matte bekleding beschermt tegen mogelijke aantasting door cement. Niet alleen Eurowall-isolatie, ook beton is financieel een voordelige keuze voor alle bouwwerken. Zicht- en standaardbetonblokken hebben geen afwerking zoals bepleisteren of schilderen nodig. Bovendien zorgen het productieproces en de verbindingsmogelijkheden voor een verhoogd rendement tijdens de uitvoering. Ook het mortelverbruik wordt beperkt. Daarnaast zijn betonblokken duurzaam en onderhoudsvriendelijk. Praktijkles Dat bouwen teamwork is, hebben niet alleen Betonfabriek Coeck en Recticel Insulation aangetoond in Wetteren. De leerlingen Bouw, Renovatie, Sanitair, Verwarming… van het Scheppersinstuut werkten mee aan de realisatie. Een mooiere praktijkles dan zelf een stuk school bouwen, is er niet. Het investeren in opleiding en degelijk geschoolde toekomstige werkkrachten maakte het duurzame karakter van het gebouw compleet.

Over Recticel Insulation Recticel Insulation is producent van duurzame isolatieproducten en -concepten. Deze dragen bij tot een aanzienlijke energiebesparing in bouwprojecten. Dit met de grootste zorg voor kwaliteit, mens en milieu. Recticel Insulation is de enige fabrikant van harde isolatieplaten in polyurethaan met een gecertificeerd ‘Keymark’-kwaliteitslabel.

75

EDU & CARE

FOAMGLAS®-isolatie

Daken en ondergrondse constructies Boekentoren Gent in FOAMGLAS® [email protected], www.foamglas.be

INFO

Scholen van Morgen

77

Opbouw Sint-Claracollege Arendonk gestart Op 1 april werd de eerste steen van het vrij onderwijs gelegd. Het Sint-Claracollege in Arendonk wordt de eerste van 108 vrije scholen van het programma ‘Scholen van Morgen’. Mieke Van Hecke, directeur-generaal van het Katholiek Onderwijs en Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet waren te gast op deze feestelijke gebeurtenis. Nu de bouwwerken zijn gestart, wordt de droom van veel leerlingen, directieleden en medewerkers van het Sint-Claracollege werkelijkheid. Het nieuwbouwcomplex van 5.200 m² met alle moderne voorzieningen geeft de school de mogelijkheid om voort te bouwen aan de toekomst van hun jongeren. Ook voor Scholen van Morgen is de start van deze bouwwerf een mijlpaal. De bouwfase werd officieel ingeluid. Voor het bouwverlof worden bijna 20 werven opgestart. Dit aantal zal blijven toenemen, zodat het jaar 2014 wordt afgerond met 50 bouwprojecten in uitvoering. En er is meer nieuws. Op 26 maart tekenden GO! gemeenschapsonderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en DBFM-vennootschap van ‘Scholen van Morgen’ het iDBFMcontract voor project ‘012 Antwerpen’ en ‘028 Boom’. Beide werven worden binnenkort opgestart. De officiële eerstesteenlegging van beide projecten staat gepland op 20 mei. Op 2 april volgde de ondertekening van het iDBFM-contract voor twee andere projecten van het GO!: ‘023 Oudenaarde’ en ‘048 Kuringen’. Later die week werd ook nog het iDBFM-contract voor project ‘164 Hasselt’ (officieel onderwijs) en project ‘143 Lennik’ (vrij onderwijs) getekend. En dat is lang niet alles. Op 24 maart werden zes clusters gepubliceerd, goed voor 11 projecten en een totaaloppervlakte van bijna 29.000 m². Per cluster wordt telkens één dBM-Aannemer aangesteld, namelijk de kandidaat-aannemer die de laagste regelmatige prijs aanbiedt voor de bouw én het 30-jarige onderhoud. www.scholenvanmorgen.be

Foamglas

Forensisch psychiatrisch centrum Gent

Het nieuwe Forensisch Psychiatrisch Centrum in Gent heeft een oppervlakte van ongeveer 29.858 m². In het centrale gedeelte zijn alle ondersteunende diensten, werk- en ontspanningsruimten, therapielokalen en gespreksruimten ondergebracht. Daarrond bevinden zich, in de vorm van een waaier, de woonpaviljoenen. Deze hebben twee bouwlagen, het hoofdgebouw telt er drie. Het centrum wordt een voorbeeld voor duurzaam bouwen en duurzaam energiegebruik. De materialen werden daarom streng geselecteerd: ze moeten corrosiebestendig, slijtvast, vandaalbestendig en eenvoudig te onderhouden zijn, en bij © Aeropix voorkeur ook recycleerbaar. Ook aan de isolatie werden heel hoge eisen gesteld: streefdoel is K21. De keuze voor Foamglas lag dan ook voor de hand. Foamglas beantwoordt uitstekend aan alle criteria: het heeft een uitstekende lambdawaarde – die bovendien nooit verandert – en het is buitengewoon verouderingsbestendig. Foamglas werd niet alleen gebruikt voor de 6.000 m² zinken daken, maar eveneens voor de 4.000 m² platte daken. Opbouw van het dak: - Betonnen drager - Foamglas-isolatie, geplaatst in twee lagen van 10 en 9 cm, met kramplaten - Daarop een drukverdeelmembraan - Pe-folie als scheidingslaag - Zink van VMZinc met laklaag aan de onderzijde www.foamglas.be

EDU & CARE

EDU & CARE

78

INFO

Scholen van Morgen

Kaap van 500.000 m² bouwvergunningen overschreden! Scholen van Morgen diende in totaal al 159 bouwaanvragen in. Hiervan werden ondertussen al 140 bouwvergunningen verkregen. Van de ingediende bouwvergunningen worden de meeste vergunningen nog voor het bouwverlof verwacht. Alle verkregen bouwvergunningen samen vertegenwoordigen meer dan 500.000 m² aan gebouwen. Omgerekend zijn dit ongeveer 80 voetbalvelden aan nieuwe of gerenoveerde schoolgebouwen!

Legrand

Halogeenvrije wandgoten

Luchthavens, ziekenhuizen, metrostations, scholen,… Het zijn slechts enkele voorbeelden van openbare ruimten en publieke gebouwen waar brandveiligheid prioritair is. Ook aan elektrische installaties worden daarom bijzonder strenge eisen gesteld. Als specialist in onder meer kabelbeheer biedt Legrand een oplossing: halogeenvrije wandgoten. Het halogeenvrije wandgootsysteem uit het Legrandassortiment omvat halogeenvrije lijsten en kabelgoten. Deze fungeren als kabelgeleiding op muren en kunnen bovendien worden uitgerust met schakelapparatuur. De goten in PCABS (Polycarbonaat – Acrylonitril Butadieen Styreen) geven in geval van brand geen giftige dampen vrij en zijn bestand tegen hoge temperaturen. De rook die onvermijdelijk vrijkomt is zeer miniem en niet dicht, wat de evacuatie in dichtbevolkte gebouwen met een beperkt aantal nooduitgangen aanzienlijk vereenvoudigt. De halogeenvrije wandgoten zijn beschikbaar in zes verschillende afmetingen (doorsnedes variërend van 25 x 25 mm tot 50 x 190 mm). Naast dit gamma in halogeenvrij kunststof biedt Legrand, ook een compleet assortiment wandgoten voor oplossingen in PVC, aluminium en staal. De specialist speelt daarmee doeltreffend in op alle actuele noden inzake kabelbeheer. www.legrand.be

www.dewitte.be

Samen bouwen aan de kinderdagverblijven en Scholen van morgen

Kinderdagverblijven, basisscholen, hogescholen of universiteiten. Allemaal hebben ze wel eens nood aan nieuwbouw, aanpassingen of uitbreiding.

Machiels Building Solutions, betrokken in Onderwijs Wij bieden zowel voor nieuwbouw als renovatie (semi-) permanente oplossingen aan in houtstructuurbouw die zich kenmerken door: een snelle bouwtijd flexibele maatvoeringen energiezuinige materialen een geïndustrialiseerde bouwmethode duurzaamheid de beste energieprestaties hoge kwaliteit oplossingen op maat een offerteprijs zonder verrassingen

Passiefschool, Zonnekind in Kalmthout

NV

CL

O

voor een suPersnelle en flexibele bouw van uw school

SI

LE

        

NG

I TH E C

RC

MACHIELS BUILDING SOLUTIONS

Olmsesteenweg 55 I BE-3583 Paal-Beringen Tel.: +32 11 230 500 [email protected]

www.machielsbuildingsolutions.be

BASISSCHOOL ZONNEBEKE

WATERBESPARING • DUURZAAMHEID HYGIËNE • vEILIGHEID TOEGANKELIJKHEID KRANEN vOOR UTILITEITEN Elektronische of zelfsluitende wastafelkranen Elektronische of zelfsluitende douchepanelen Thermostatische voormengautomaten Urinoirs, WC en voorwandsystemen

Tot 60 minuten brandweerstand

Onze brandwerende openschalige dakelementen UNIPUR (waarbij de isolatie PUR/PIR tussen de kepers wordt gespoten) zijn specifiek toepasbaar voor openbare en publieke gebouwen zoals scholen, refters, sporthallen, brandweerkazernes, …

UW VOORDELEN • geschikt voor hellend dak • grote overspanningen tussen de gordingen mogelijk

• luchtdicht hoogisolerend bouwsysteem volgens de EPB-eisen

• variatie mogelijk in binnenbekleding zoals af te schilderen gipsvezelplaat, wit afgewerkte houtspaanplaat of een multiplexplaat

• geleverd onder technische goedkeuring ATG en met beproevingsverslag m.b.t. brandweerstand (30 of 60 minuten)

• kiest u daarbovenop voor een geperforeerde spaanplaat, dan heeft u meteen ook een uitstekende zaalakoestische prestatie

ONS CONTACTEER G VANDAAG NO

BRANDWEERARSENAAL ETALLE

HYGIËNE ACCESSOIRES TOEGANKELIJKHEID & AUTONOMIE Hygiëne accessoires voor utiliteiten Grepen in RVS en Nylon Douchezitjes

@unilin.com info.insulation 91 T. +32 56 73 50

COLLEGE OUDENAARDE

UNILIN bvba, division insulation Waregemstraat 112, 8792 Desselgem T +32 56 73 50 91 - F +32 56 73 50 90 [email protected] www.unilininsulation.com

delabiebenelux.com

INFO

Siniat

81

Nieuwe ‘Prégyfeu-A1’-gipsplaat biedt hoogste brandwerendheid

De nieuwe ‘Prégyfeu-A1’-gipsplaat van Siniat verlegt de grenzen in de bouwwereld. De 100% onbrandbare plaat is ideaal om staalconstructies te beschermen en bij brand de structurele stabiliteit van het gebouw te garanderen. Het biedt bovendien een tijdbesparend verwerkingscomfort, wat gipsplaten veelal tot de beste keuze maakt. De Prégyfeu-A1-gipsplaat is volledig onbrandbaar en beantwoordt daarmee aan de klasse A1 van de Europese norm. Een gewone gipskartonplaat behoort tot klasse A2. Maar Prégyfeu-A1 heeft nog meer voordelen. In het oppervlak werd een licht gestructureerd glasvlies verwerkt. De plaat is hierdoor tweemaal sterker dan een gewone gipsplaat. Prégyfeu-A1 is gecertificeerd om staalconstructies brandwerend te bekleden. Ideaal voor het bekleden van stalen hoofddraagconstructies, zowel kolommen als liggers. Uiteraard zijn deze superieure brandwerende eigenschappen eveneens uitstekend geschikt voor alle wand- en plafondconstructies waar een hoge brandwerendheid wenselijk of verplicht is. Siniat-plafonds met Prégyfeu-A1-gipsplaten op een draagsysteem: een zeer efficiënte oplossing om vlakke brandwerende vloerconstructies te creëren. Afhankelijk van het gebruik van één, twee of drie 15 mm-platen is het mogelijk brandwerendheid van 60, 90 en 120 minuten te bekomen. De voorzet- en schachtwanden van Siniat, geplaatst met Prégyfeu-A1-gipsplaten bieden naargelang het aantal platen van 12,5 mm brandweringstijden van 30 tot 120 minuten. Bovendien geldt deze weerstand tegen vuurbelasting aan beide zijden van de wand. Afhankelijk van de profieldiepte is het mogelijk wanden tot 4 meter hoog te bouwen. Verwerken van Prégyfeu-A1-platen gebeurt door ze te snijden of te zagen. In tegenstelling tot gewone gipsplaten moet het glasvlies langs beide zijden worden doorgesneden. Als de plaat zeer verzorgd moet worden afgekant, zoals nodig bij brandwerende staalbekleding, is het aangewezen om de platen op maat te zagen. Plaatsen gebeurt op klossen van het materiaal zelf, hierdoor zijn extra metalen of houten profielen niet nodig. De Prégyfeu-A1gipsplaat is net zo af te werken als een gewone gipskartonplaat. Indien een afwerkingsklasse F3 wordt vereist, is het aanbevolen de gipsplaat van een skimlaag te voorzien. De Prégyfeu-A1-gipsplaten zijn verkrijgbaar met afgeschuinde kant en volle kant in lengtes van 2500 mm en 3000 mm en een breedte van 1200 mm. Ze zijn beschikbaar in diktes van 12,5 mm, 15 mm, 20 mm en 25 mm. www.siniat.be

Print Acoustics

Kill the noise met akoestische panelen

De nieuwe collectie akoestische panelen van Print Acoustics is ontwikkeld om storende geluiden uit de omgeving te absorberen en te reduceren. De panelen bestaan standaard uit een kern van MDF, voorzien van een print HPL (High Pressure Laminate van Abet Laminati, keuze uit meer dan 750 moderne en klassieke prints) aan beide zijden. Op de rugkant wordt een akoestisch dempend glasvlies voorzien. Afwerken met een brandvertragende HPL (M1) en MDF (B-s1-d0), met een fineer toplaag of met een digitale bedrukking is mogelijk. Je kan de panelen ook verkrijgen als lakwerk. De Print Acoustics panelen bieden akoestische oplossingen voor: vaste of verplaatsbare scheidingswanden, kastwanden, muurbekleding, binnendeuren, projectbouw (ziekenhuizen, rusthuizen, scholen, sportcentra, bedrijven, musea, muziekstudios, winkels, kantoren),... De montage is uiterst eenvoudig, met een minimum aan hulpstukken. Dit zorgt voor een vlotte en probleemloze installatie voor de meest uiteenlopende toepassingen. Er zijn verschillende installatietoepassingen: met behulp van een aangepast nagelapparaat, via een uiterst eenvoudig profielsysteem of via een oplossing op maat. www.triplaco.be

EDU & CARE

EDU & CARE

82

INFO

Intel

Eerste educatieve 2-in-1 biedt nieuwe leermogelijkheden

Intel introduceert de Intel Education 2-in-1, het eerste 2-in-1 referentiemodel dat specifiek gericht is op het onderwijs. De 2-in-1 biedt de flexibiliteit en mobiliteit van een tablet, en de prestaties en productiviteit van een laptop. Met een druk op de knop verandert de Intel Education 2-in-1 van een laptop waarmee scholieren presentaties en werkstukken kunnen maken, in een tablet die makkelijk onderweg te gebruiken is om allerlei wetenschappelijke gegevens te verzamelen. Als leermiddel voor scholieren is de Intel Education 2-in-1 voorzien van twee camera’s, aan de vooren achterzijde van het display, waarmee foto’s en video’s gemaakt kunnen worden. Dankzij de dual-docking mode kunnen scholieren ervoor kiezen om het scherm naar zich toe te draaien wanneer ze op het toetsenbord werken, of deze naar andere scholieren te draaien, zodat ze makkelijk met elkaar kunnen samenwerken. De Intel Education 2-in-1 is gebaseerd op een quad-core Intel Atom processor Z3740D en draait op Windows 8.1. Als tablet kan de 2-in-1 tot bijna 8 uur achter elkaar gebruikt worden; aangesloten op het keyboard dock wordt dat nog met ruim 3 uur verlengd. Zo kunnen scholieren de hele dag ermee werken, zonder stopcontact. Dankzij een stevig design is de Education 2-in-1 bestand tegen een val van een hoogte van 70cm, en tevens is hij bestand tegen water en stof . Het toestel is standaard beveiligd met McAfee Antivirus Plus, zodat scholieren en leerkrachten zich geen zorgen hoeven te maken over malware. Een ‘snap-on’ vergrootlens werkt met de applicaties in de Intel Education Software suite, zoals de Intel Education Lab Camera. Dat is een betaalbare tool om allerlei objecten te bekijken en te meten. Er wordt ook een tempertuursensor meegeleverd, die werkt met de SPARKvue software, om scholieren aan te sporen tot experimenten. De software suite bevat nog andere educatieve toepassingen en tools, zoals de Kno-app, die toegang biedt tot een wereldwijde bibliotheek van ruim 225.000 educatieve softwaretitels. De Intel Education 2-in-1 is onderdeel van Intel Education Solutions, dat apparaten, software, content, diensten en technische ontwikkelprogramma’s voor leerkrachten omvat. www.intel.nl

Delabie

Tempomix 3: zelfsluitende ééngreepsmengkraan met soft-push bediening

De nieuwe eengreepsmengkraan Tempomix 3 met automatische zelfsluiting is specifiek aangepast aan alle openbare plaatsen met grote gebruiksfrequentie. Met de soft-push bediening is de kraan in het bijzonder aan te raden voor alle locaties voor kinderen, bejaarden of andersvaliden. De klassieke zelfsluitende kranen vragen een duwkracht op de duwknop van 6 tot 8 kg, wat een grote inspanning is voor kinderen of oudere personen. Om dit tegen te gaan, ontwikkelde Delabie een nieuw assortiment zelfsluitende kranen met soft-push bediening. De nieuwe mengkraan Tempomix 3 is uitgerust met een lage drukpatroon waardoor de duwkracht beperkt wordt tot 3kg. Zo kan zelfs een kind jonger dan 4 jaar zelfstandig de handen wassen. Bovendien is dit een ééngreepsmengkraan: het openen en regelen van de temperatuur gebeuren op de duwknop. In utiliteiten is het waterverbruik aanzienlijk, doordat de kraan intensief gebruikt wordt en de gebruiker soms nalatig is (niet dichtdraaien van de kraan na gebruik). Met een automatische zelfsluiting na 15 seconden en een vooraf ingesteld debiet van 4 liter per minuut laat Tempomix 3 toe ongeveer 80% water te bestaren ten opzichte van een klassieke kraan. Om de kraan optimaal aan te passen aan het gewenste gebruik, is de zelfsluiting regelbaar tussen 10 en 25 seconden. Doordat Tempomix 3 een zelfsluitende mengkraan is, zonder manueel contact na het inzepen van de handen, wordt de overdracht van kiemen vermeden. Dit in tegenstelling tot een klassieke kraan. Tempomix 3 is bovendien uitgerust met een hygiënische straalbreker. Het uniek honingraatontwerp in kalkwerend materiaal beperkt achterblijvend water en vuilresten en verhindert de ontwikkeling van kiemen. De meegeleverde toevoerflexibels in PEX zijn bestand tegen thermische en chemische spoelingen, uitgevoerd in publieke gebouwen bij preventieve of curatieve behandelingen tegen legionella. Om te beantwoorden aan een intensief gebruik en vandalisme zijn de zelfsluitende Delabie kranen bestand tegen meer dan 500.000 handelingen. Ze hebben een robuust ontwerp met een messing lichaam met driedubbele chroomlaag, verstevigde bevestigingen en een strakke vormgeving. Delabie let er op producten te ontwikkelen met een enkelvoudig en tijdloos design, dat zich perfect integreert in alle type utiliteiten en gebruiksvormen. www.delabie.nl

WAT HEBBEN UW LEERLINGEN NODIG OP SCHOOL? Veel scholen zijn zich niet bewust van de gevaren die een slecht onderhouden gevel met zich meebrengt.

Gratis

preventie

ve

Wat hebben uw leerlingen nodig op school? Een bouwhelm zal niet het eerste zijn waar u aan denkt. Toch zou een helm op sommige scholen goed van pas komen. Daar is de gevel in een zeer slechte staat, waardoor er reële risico’s ontstaan. Risico’s met soms grote gevolgen, waar de directie van uw school aansprakelijk voor kan worden gesteld. Batsleer helpt u graag deze risico’s aan te pakken.

gevelinspecti e

Batsleer is bedreven in vastgoedzorg en kan u bijstaan met een deskundige gevelinspectie. Op basis van onze bevindingen kunnen we u waar nodig van dienst zijn met het constructief versterken van de gevel, spouwankers aanbrengen, metselwerk herstellen, betonrenovatie, scheuren herstellen en meer. Bouwt u aan een veilige toekomst?

Batsleer biedt u een gratis preventieve gevelinspectie aan. Vraag hem vandaag nog aan!

BEL 09 325 25 00 Batsleer Renovatie NV - Industriezone Langevoorde - Groendreef 36 - B-9880 Aalter - Tel.: 09 325 25 00 - [email protected] - www.batsleer.be

ARCHITECTS & ENGINEERS

WTC IV, Brussels - Arch: M&J.M Jaspers - J.Eyers & Partners

BARCO, Kortrijk - Arch: M&J.M Jaspers - J.Eyers & Partners

VK’s Fire Safety Engineering team is committed to protect people, structures and goods from the destructive consequences of smoke and fire at the lowest possible cost while maintaining the architect’s vision. VK delivers fully integrated engineering services for demanding clients worldwide who want to invest in buildings in a constantly evolving society where our quality of life is under stress. www.vkgroup.be Want to help build tomorrow’s world? Check out how you can realize your possibilities on www.vkgroup.be/careers.