BEHANDELING VAN ADHD: MEDICATIE OF NIET-MEDICAMENTEUS? Drs. Carlijn Bergwerff & dr. Marleen Bink
‹nr.›
Het begint met een idee
DEEL 1: WETENSCHAPPELIJKE INZICHTEN
Voorstellen ADHD Medicatie Alternatieven > > > >
2
Neurofeedback Planningstraining Leerkrachtmethode Dieet
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
ADHD: PUBLIEKE OPINIE In de klas van mijn zoon heeft de helft van de kinderen ADHD.
ik heb Adhd gehad in mijn Jeugd, maar dit is echt super vet :D
gehad? je hebt het of je hebt het niet gast. voor zover ik weet is het niet iets waar je van kan "genezen". 3
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
ADHD: FEITEN EN FABELS Uitspraken
Feiten
Tegenwoordig heb je al ADHD als je 2 keer achter elkaar niest!
DSM-V-criteria. Maar: diagnostiek niet altijd zorgvuldig
In de klas van mijn zoon heeft de helft ADHD.
Prevalentie: rond de 5%
De helft van de ADHD-ers is waarschijnlijk gewoon niet goed opgevoed door hun ouders.
Genetisch component: ±75%
Gehad? je hebt het of je hebt het niet gast. voor zover ik weet is het niet iets waar je van kan "genezen".
±40% ‘geneest’
Op een hersenscan is daadwerkelijk verschil te Klopt. Maar: geen zien ‘biomarker’ 4
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
MEDICATIE & GEDRAGSTHERAPIE
5
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
MEDICATIE Voordelen Grote effecten1 Bewezen effectief1 Effecten ADHD, ODD/CD, sociaal functioneren tot 2 jaar aangetoond2 Relatief goedkoop Nadelen 30% reageert niet/onvoldoende1 Beperkte verbetering schoolse vaardigheden3 Langetermijneffecten onbekend Bijwerkingen1 Banaschewski et al., 2006; The MTA Cooperative Group, 1999, 2004; Weerstand ouders Graham & Coghill, 2008; De Loo-Neus, 2011 1
2
3
6
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
NEUROFEEDBACK
Neurofeedback > >
7
Feedback over de eigen hersenactiviteit ADHD: meer langzame en minder snellere hersengolven
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
NEUROFEEDBACK – EFFECTIEF?
+
= 8
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
NEUROFEEDBACK – EFFECTIEF?
> 9
=
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
PLANNINGSTRAINING - 9 sessies voor adolescent - 3 oudersessies - 2 soorten training
Sociaal Gedrag
Hulp familie en vrienden
Plannen school en huiswerk
Plannen algemeen 10
CGT
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
ADHD symptomen >
PLANNINGSTRAINING – EFFECTIEF?
11
= ZP ZOB
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
LEERKRACHTTRAINING Methode voor basisschoolleerkrachten gericht op ADHD-gedrag
Gedragstherapeutische principes: -
Structuur en voorspelbaarheid
-
Belonen gewenst gedrag
Doel: -
Kinderen uit de jeugdzorg houden
-
Alternatieve behandelmethode (of naast reguliere behandelmethoden)
12
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
LEERKRACHTTRAINING – EFFECTIEF? School
>
Volggroep
Thuis
= 13
Volggroep
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
ELIMINATIEDIEET Restricted elimination diet of few foods diet Toegestaan: hypoallergeen voedsel (bijvoorbeeld rijst, kalkoen, peer en water) Vermijden: kunstmatige voedingsstoffen, melk, noten, chocola, citrusvruchten etc Ontstaan als interventie voor personen met een gevoeligheid voor bepaalde voeding
14
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
ELIMINATIEDIEET – EFFECTIEF?
Meerdere studies Placebogecontroleerd
7 /
Subjectieve beoordeling van effecten
SMD=1.48 (p=.01)*
Objectieve beoordeling van effecten
SMD=.51 (p=.06)*
Theoretische onderbouwing
*.20 – .49 = klein; .50 - .79 = medium; ≥.80 = groot Sonuga-Barke et al. (2013) 15
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
ADHD: WAT WERKT? •
Psycho-educatie belangrijke eerste stap
•
Milde tot matige beperkingen: mediatietherapie
•
Medicatie -mits goed geïndiceerd- zeer effectief
•
Bij behandeling hou rekening met: • • •
• 16
Ernst van de beperkingen Leeftijd Aanwezigheid van andere stoornissen of problemen
Start verschillende behandeling bij voorkeur stapsgewijs
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
DEEL 2: ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK
De grootste misverstanden over ADHD bij ouders, leerkrachten, collega’s?
17
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
DEEL 2: ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK
Knelpunten in de diagnostiek van ADHD
18
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
DEEL 2: ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK
Knelpunten in de behandeling van ADHD
19
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
DEEL 2: ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK
Evidence-based methoden
20
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
DEEL 2: ERVARINGEN UIT DE PRAKTIJK
Opties voor alternatieve interventies in de toekomst
21
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
ADHD, EEN UPDATE
Vragen uit de praktijk
Antwoorden vanuit de wetenschap
22
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
CONTACT VRAGEN OF SUGGESTIES? E-mail:
[email protected] [email protected]
23
Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam
BEDANKT 24
Prof. dr. Saskia van der Oord Dr. Bianca Boyer Dr. Barbara van den Hoofdakker Dr. Pieter Hoekstra Drs. Lianne van der Stap Prof. dr. Jaap Oosterlaan Drs. Katleen Gelade Drs. Tieme Janssen Drs. Betty Veenman Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen Dr. Ilja Bongers Prof. dr. Arne Popma Behandeling van ADHD Vrije Universiteit Amsterdam