BALTAN laboratories
Jaarverslag 2012
1
2
Jaarverslag 2012 Inhoud p. 4 Baltan Laboratories
p. 5 Baltan in vogelvlucht
p. 6 2012: Een jaar van vernieuwde ambities en samenwerkingsvormen p. 7 Highlights programma 2012
p. 17 Overzicht 2012
p. 20 Communicatie
p. 22 STATISTIEKEN
p. 23 Persknipsels
3
Baltan Laboratories Baltan Laboratories initieert, bemiddelt en deelt vernieuwende research en ontwikkeling op het snijvlak van kunst, vormgeving en technologische cultuur. Baltan ziet het laboratorium als een manier van werken. Het laboratorium is zowel een netwerk als een methodologie voor het creëren en delen van nieuwe concepten, tools en kennis. Baltan is een flexibel, op samenwerking gericht platform voor reflectie op de toekomst, met als kernactiviteit onderzoek op het gebied van kunst en vormgeving.. Haar ambitie is de culturele synergie tussen de domeinen kunst, wetenschap, design en technologie te stimuleren.
Baltan doet dit door: // ontwikkeling van researchprojecten en openbare activiteiten waarbij kunst, wetenschap en technologische cultuur elkaar ontmoeten;
// heden scheppen voor de ontwikkeling van talent en creatieve vernieuwing; // verspreiding van en discussie over kunst, techno logie en kennis die op deze wijze ontwikkeld is;
// strategische samenwerking met lokale, lande-
// onderzoek naar en verdere ontwikkeling van het
lijke en internationale organisaties die nieuwe
laboratorium-concept via de eigen praktijk van
manieren van werken bevorderen en mogelijk-
het Baltan Lab.
4
Baltan in vogelvlucht Het is en blijft de ambitie van Baltan om de synergie tussen lokale en internationale spelers te bevorderen. Tijdens de eerste vier jaar van Baltans bestaan heeft voormalig directeur Angela Plohman duurzame samenwerkingsverbanden in Nederland en in het buitenland opgebouwd. Dit heeft zij gedaan door zowel samen te werken met lokale organisaties als de naam Baltan te verbinden aan een hecht Europees netwerk.
Baltan Laboratories bestaat inmiddels vier jaar en
workshops en expert-panels, heeft Baltan haar
heeft op succesvolle wijze verbindingen gemaakt
‘Blueprint for a lab of the Future’ gepubliceerd. Dit
door innovatieve kunstprojecten te koppelen met
heeft de basis gelegd voor de verdere ontwikkeling
het onderzoek dat plaatsvindt in de Brainport regio
van Baltans business model.
in zuid-Nederland. De unieke kracht van Baltan Laboratories ligt in haar gevestigde internationale
Baltan Laboratories is één van de toekomstige
netwerk en haar samenwerking met academische,
nieuwe bewoners en sleutelfiguren in de heront-
educatieve, industriële en culturele partners. De
wikkeling van het Natlab. Dit voormalig, wereldwijd
activiteiten van Baltan zijn gestructureerd rond
erkende Philips natuurkundig laboratorium is een
de ontwikkeling van een visie op internationale
regionaal icoon van synergie tussen kunst en tech-
medialabs en rond de vraag hoe deze eruit zouden
nologie. Het Natlab is gelegen op Strijp-S, waar ook
kunnen zien. De zoektocht naar een duurzaam
het STRP festival voor kunst en technologie en
model voor samenwerkingen tussen kunst en
de jaarlijkse Dutch Design Week plaatsvinden.
technologie is hierbij leidend. Gebaseerd op wat
Hiermee bevindt Natlab zich in het hart van de
we geleerd hebben in de verschillende projecten,
creatieve gemeenschap van Eindhoven.
5
2012: een jaar van vernieuwde ambities in de samenwerking 2012 was een jaar van nieuwe en duurzame samenwerkingsverbanden, bekrachtigd door de komst van een nieuwe directeur. Baltan heeft het afgelopen jaar de lijn voortgezet om bestaande samenwerkingen en nieuwe connecties verder uit te bouwen, door korte of langere tijd aan te haken bij verschillende organisaties uit de culturele, edu catieve en technologische sector. Dit deed Baltan via samenwerkingsprojecten maar ook via het zo genaamde ‘plug-in’ principe, waarbij zij activiteiten in samenwerking met andere organisaties initieert en, al dan niet tijdelijk, ‘in-plugt’ op hun bestaande infrastructuur, verbindingen met publiek, stake holders en communicatie.
De samenwerking met het Van Abbemuseum
Baltan heeft het afgelopen jaar actief samen
heeft Baltan sterker en duurzamer gemaakt.
gewerkt met organisaties in educatie en techno-
Met de plug-in die Baltan in het Van Abbemuseum
logie. Baltan is officieel Partner in Education van
vormt, zijn flexibele organisatiestructuren voor
Fontys Hogeschool ICT, dit samenwerkingsverband
de toekomst onderzocht. Daarnaast heeft de
uit zich in de minor Art & Technology die Baltan
samenwerking het mogelijk gemaakt om Baltans
verzorgt. De samenwerking met Holst Centre op de
toekomst in het nieuwe Natlab te verkennen.
High Tech Campus heeft de uitwisseling van kennis
Hierbij heeft Baltan de ervaring en het netwerk die
en expertise tussen high tech- en artistic research
voortvloeien uit het samenwerkingsverband met
bevorderd. Hierdoor zijn deze twee domeinen
het Van Abbemuseum, actief ingezet.
zichtbaarder gemaakt voor een breder publiek, ook door middel van samenwerking met organisaties als STRP en MU.
6
Per 1 augustus heeft Olga Mink de leiding
king met de directeur toekomstige projecten van
overgenomen van voormalig directeur Angela
Baltan vormgeven.
Plohman, die terugkeerde naar haar geboorteland Canada. Olga Mink haalde haar Master Fine Art
Met de komst van Mink als directeur, focust Baltan
aan het Sandberg Instituut in Amsterdam, werkte
zich op het verder verbinden en samenwerken met
als consulent mediakunst en heeft uitgebreide
sterke spelers in de regio, het doorontwikkelen
ervaring als onafhankelijk curator. Mink was
van nieuwe manieren van werken en het initiëren
jarenlang actief in digitale media en interactieve
van nieuwe relaties tussen lokale en internationale
kunst. Baltan is tevens versterkt met de komst van
makers om de lokale embedding van het lab nog
Carmin Karasic, werkzaam als online docent ‘Art &
meer te ontplooien. Ook wordt de waarde van kunst
technology in Education’ aan de Lesley universiteit
op het snijvlak van technologie en wetenschap in
in Boston (USA). Zij heeft jarenlange ervaring bij
een maatschappelijk context bevraagd.
culturele organisaties en zal in nauwe samenwer-
Highlights programma 2012 In Eindhoven bestaat een unieke keten van culturele organisaties, onderwijsinstellingen, industriële bedrijven en researchlaboratoria. Zij spelen elk een zeer specifieke rol, maar hebben ook veel gemeen. Baltan verbindt deze verschillende gebieden van lokale expertise en zet Eindhoven als landelijk voorbeeld op de kaart. De samenwerkingsverbanden tonen aan dat samenwerking door de verschillende sectoren impact kan hebben en zij accentueren de fundamentele noodzaak daartoe bij alle schakels in de keten. Het programma van Baltan in 2012 had een sterke focus op dit (inter)nationale netwerk. Baltan ontwikkelde met haar programma nieuwe 7
voorwaarden voor toekomstgericht denken over een opbloeiende cultuur die ontstaat door de vermenging en het snijvlak van kunst, design, technologie en wetenschap.
Kunst en technologie in het museum Born Digital Art. A matter of translation and (historical) knowledge
“Why is it still easier to get an entire museum collection on the Internet than to get a single work of Internet-based Art in a museum space?”
Deze vraag was leidend voor het organiseren van
bestaande strategieën op het gebied van ‘conserva-
de internationale conferentie “Born Digital Art”.
tie en presentatie’ op losse schroeven zet. Daarbij
Voormalig directeur Angela Plohman en Annet
dwingt een nieuwe strategie musea en archieven
Dekker (curator en onderzoeker) initieerden het
om hun publiek op een nieuwe manier te benade-
idee om de relatie tussen digitale mediakunst en
ren, wat een voordeel kan zijn voor het (opnieuw)
hedendaagse kunst verder te onderzoeken. Baltans
tonen van hun gehele collectie.
aanwezigheid in het Van Abbemuseum wakkerde
Door te reflecteren en kennis en ideeën met elkaar
het verlangen en de noodzaak aan om te onderzoe-
te bespreken, werd de afstand tussen de wereld
ken of een organisatie, gericht op media kunst, en
van hedendaagse kunst en Born Digital Art ver-
een museum voor hedendaagse kunst een gebouw
kleind. Nieuwe criteria en normen over het gebruik
kunnen delen en tegelijkertijd op productieve wijze
en de mogelijkheden van technologie zouden door
de dialoog aan kunnen gaan. Dit heeft geresul-
curatoren, onderzoekers, kunstenaars en critici met
teerd in de succesvolle tweedaagse conferentie
regelmaat onder de loep moeten worden genomen.
“Born Digital Art, A matter of translation and
Musea en het publiek moeten leren inzien wat het
(historical) knowledge”, die plaatsvond in het Van
volledige bereik is van digital-born art en waarom
Abbemuseum op 14 en 15 december 2012.
het vandaag de dag steeds relevanter en belangrijker is geworden.
Toonaangevende internationale curatoren,
Bovendien zal de focus van het museum zich van
onderzoekers, kunstenaars en schrijvers uit de
‘het object’ naar ‘het idee’ moeten bewegen: het
hedendaagse beeldende kunst en de media kunst
museum is namelijk niet alleen een plaats voor
bediscussieerden vijf centrale thema’s: Writing
objecten, maar ook voor ideeën, het museum is een
histories, Aesthetics, Exhibiting, Collecting en
plaats waar relaties bevorderd worden. Tijdens dit
Collaboration.
symposium werd een begin gemaakt van de ont-
Een ander overkoepelend thema tijdens de
wikkeling van dit idee en is het begrip van elkaars
conferentie was de constatering dat digitale kunst
esthetiek, kunst historische verbanden, econo-
8
mieën, technische uitdagingen en organisatorische
materie, soms enige tijd om tot een constructieve
structuren versterkt. Digitale kunst is zichtbaar,
communicatie te komen. Juist hieruit blijkt de ur-
heeft haar eigen geschiedenis en is inmiddels
gentie en noodzaak om meer met elkaar te praten
volwassen genoeg om mee te werken aan de
en vaker bijeen komen. De tweedaagse conferentie
constructie van het museum van de toekomst.
wordt momenteel als bron genomen voor de te
De bijeenkomst werd als zeer positief en inspire-
publiceren uitgave onder leiding van Annet Dekker
rend ervaren door de deelnemers. Het vergde, door
en ondersteuning van Virtueel Platform.
de verschillende achtergronden en wat complexe
Drie evenementen zijn verbonden aan het sym posium: de artist in residence met Jonas Lund, in samenwerking met Eyebeam (NYC); de workshop ‘CD-ROM Hackathon’ door Ben Fido-Radin van Rhizome; en de lezingenavond “Museums of the Future” die plaatsvond in Plaza Futura.
Artist in residence Jonas Lund. In samenwerking met Eyebeam (NYC)
Aan het begin van het symposium presenteerde
financiering van internetkunst. Tijdens de residency
artist in residence Jonas Lund zijn project ‘Cultural
van Lund zijn ook schilderijen uit zijn project The
Economies’. Na een eerste artist-residency bij
Paintshop.biz vertoond en verkocht in het Van
Eyebeam in New York, zette Jonas Lund van 19
Abbemuseum. The Paintshop.biz is een online
november tot 19 december zijn project voort in het
tekenprogramma, waarbij collectief wordt gewerkt
Van Abbemuseum in Eindhoven. Lund onderzocht
aan een digitaal kunstwerk. Aan het programma is
duurzame alternatieve verdienmodellen voor
een online ratingsysteem gekoppeld. Jonas Lund
internetkunstenaars en keek naar de verkoop en
presenteerde later de resultaten in Eyebeam.
Baltan sessions: the tools series. CD-ROM Hackathon
Op 12 en 13 december organiseerde Baltan
worden. Veel Born Digital Art kunstenaars hebben
‘CD-ROM Hackathon’ in het Van Abbemuseum.
problemen vanwege de hardware die zij gebruiken.
Ben Fino-Radin toonde tijdens deze workshop
Tijdens de workshop werd gekeken naar de vraag
strategieën voor het behoud en het vastleggen van
hoe we inhoud die op CD-ROMs staat, kunnen
inhoud van CD-ROMs. Deelnemers leerden de vaar-
bewaren en documenteren zodat deze van waarde
digheden die nodig zijn om verouderde hardware
blijft voor organisaties die dit materiaal willen
te emuleren, zodat de inhoud ervan gebruikt kan
archiveren en presenteren.
9
Tijdens deze workshop hebben deelnemers inzicht
gevorderd in het zoeken naar antwoorden op de
gekregen in de praktische problematiek van
vragen die besproken zijn. Een compilatie van de
CD-ROMs. De deelnemers hadden verschillende
workshop is online te bekijken via https://vimeo.
achtergronden, sommigen leerden hoe een disk
com/61539697.
geëmuleerd kan worden en anderen waren meer
Museums of the Future
Dit publieke evenement, georganiseerd in Plaza
Layna White vertelde over de visie van museum-
Futura, was een avondprogramma met als thema
personeel op het museum van de toekomst. Zij
‘Het Museum van de Toekomst’. Christiane Paul
stelt dat ‘hun’ visie is dat een leidinggevende van
(Whitney Museum New York), Sarah Cook (onafhan-
het museum rent en niet loopt, actie onderneemt
kelijk curator en researcher) en Layna White (SF
en niet wacht, probeert en faalt, probeert en slaagt.
Moma) presenteerden hun ideeën over mogelijke
Haar visie is dat het museum van de toekomst
toekomstscenario’s. “Hoe gaan musea om met
gericht zal zijn op actie.
digitale apparaten die we vandaag de dag gebrui-
Na de lezingen werd voor het eerst in Nederland
ken, zoals computers, het internet en mobiele
de volledige versie van de film Museum Futures:
telefoons?”
Distributed vertoond. Deze film geeft een futuris-
Christiane Paul vertelde in haar presentatie over
tisch utopisch/distopisch beeld van het museum.
de verbouwing van het nieuwe Whitney museum.
De film bestaat uit een interview met Ayan
Anderen bediscussieerden de rol en mogelijkheden
Lindquist (bestuurslid Moderna Museet) dat plaats-
van Augmented reality in het museum en de
vindt in 2058. Lindquist praat in dit interview over
mogelijkheid van het gebruik van apps..Sarah Cook
de ontwikkelingen die het museum de laatste 50
sprak over het kunstwerk ’Great Wall of 1984’ van
jaar heeft doorgemaakt. De avond werd afgesloten
de Canadese kunstenaar Glenn Lewis. Dit kunst-
met een levendige discussie over de (on)waar-
werk is voor Cook een voorbeeld van ‘Het Museum
schijnlijkheid van het geschetste toekomstscenario
van de Toekomst’.
in deze film. De film en de presentaties zijn online te bekijken via https://vimeo.com/57358354.
Baltan Sessions: the Tools Series Als we terugkijken op de eerste jaren van fotografie, video- en (nieuwe) mediakunst, zien we dat kunste naars een pioniersrol hebben gespeeld bij het verkennen van de grenzen en mogelijkheden van nieuwe tools die uiteindelijk zijn opgeslokt door de 10
consumentenmarkt. Zij maakten apparaten open om ze van binnen te bekijken en vroegen zich af hoe ze gemaakt en gebruikt werden, en wat voor effect ze hadden op de manier waarop we de wereld ervaren en bekijken.
In de loop der tijd zijn deze media meer en meer
uit te halen. De keuzes die kunstenaars en vorm-
geïntegreerd geraakt in ons dagelijks leven en de
gevers daarin maken en wat ze weten over hun
artistieke praktijk.
gereedschapskist, hebben belangrijke gevolgen.
Maar de noodzaak om de ruggengraat van de media
In 2011 heeft Baltan een aantal initiatieven
die we gebruiken te bestuderen en zo te begrijpen,
ontplooid voor een reeks Baltan Sessions die draait
is niet minder dringend geworden. Mede omdat
om de verhouding die kunstenaars en vormgevers
nieuwe media zo’n razendsnelle ontwikkeling
hebben met de tools die ze gebruiken en maken. In
doormaken en vormen aannemen waar we niet
deze reeks wordt gekeken naar de praktische en
van hadden kunnen dromen. Om te ontroeren,
esthetische consequenties van de keuzes die kun-
verandering te brengen en te innoveren met onze
stenaars omtrent hun gereedschap maken. In 2012
‘gereedschapskist’ moeten we de vrijheid hebben
is deze serie voortgezet. De Tools Series bestond in
dingen te veranderen, er iets aan toe te voegen of
2012 uit een aantal verschillende sessies.
Digital Natives, een project door Irma Földényi
In maart vond de workshop ‘Digital Natives’ plaats,
ons helpen omgaan met het groeiende verschil
waarin Iram Földényi de deelnemers in het TAC
tussen ‘digital natives’ en ‘analog people’, waarvan
(Temporary Art Centre) meeneemt in de ontwikke-
voorspeld wordt dat zij moeilijkheden hebben met
ling van haar eigen methode, die zij gebruikt tijdens
de digitale wereld. Deelnemers hebben snelle
haar ontwerpproces. Deze methode is tijdens de
prototypes ontworpen die met de confrontatie
workshop opengesteld voor nieuw gebruik en
tussen deze twee manieren van denken omgaan.
interpretatie. In deze sessie lag de focus op het
Door dit proces werden ‘sluimerende’ betekenissen
conceptualiseren van creatieve oplossingen die
zichtbaar, die vervolgens zijn geanalyseerd.
Facesponge, David Griffiths en Aymeric Mansoux
De tweede sessie ‘Facesponge’ vond ook plaats in
ken wordt door het bedrijf achter het sociale netwerk
TAC en werd geleid door David Griffiths en Aymeric
en andere partijen die toegang tot de data hebben.
Mansoux. Deelnemers namen een kijkje achter de
Daarnaast hebben de deelnemers kleine pro-
schermen bij sociale netwerken, zoals Facebook, en
gramma’s ontworpen, waarmee ze hun eigen online
onderzochten de manier waarop sociale data beke-
informatie verzameld en gemanipuleerd hebben.
11
The Remixed Book, Alessandro Ludovico
‘The Remixed Book’, de derde tool sessie is
van een ‘remixed book’ en een ‘digital scrapbook’.
georganiseerd in samenwerking met Onomatopee.
Daarnaast is er gereflecteerd op het hybride
Onder leiding van Alessandro Ludovico is gewerkt
karakter van het geprinte medium en haar relatie
aan een geprinte publicatie van een samenvoeging
tot de digitale wereld.
CD-ROM Hackathon, Ben Fino-Radin
De vierde en laatste sessie van 2012 was de workshop ‘CD-ROM Hackathon’ die tevens onderdeel is van het Born Digital Art project.
Informal Academy “Neither the design industry nor education is taking advantage of what integrating media discourse and practice can achieve, and I’d even say it seems to have missed the whole e-culture phenomenon,” he says. “For example, the Design Academy Eindhoven appears to be a ‘media-free’ zone.” (Frans Vogelaar quoted in Gabrielle Kennedy, “Funding Cuts Creep Closer”, Design.nl, 5 May 2011.)
Een van Baltans grootste doelgroepen in Eindhoven
De studenten van de Design Academy hadden bij-
bestaat uit studenten ICT en (industrieel) design.
voorbeeld weinig technische training, terwijl zij wel
In 2012 is Baltan de samenwerking aangegaan
een interesse hebben in het gebruik van techniek in
met de universiteit en alle hogescholen in de
hun werk. Daarbij waren verschillende studenten
stad. Bovendien hebben we een aantal individuele
van de Fontys Hogeschool die ICT & Media Design
gesprekken gehad met studenten die bachelor- en
studeerden, geïnteresseerd in de ontmoeting van
master-opleidingen volgen.
kunst, design en technologie. Zij wisten alleen niet
Na overleg met, en observatie van, de drie
waar zij steun konden vinden voor deze interesse.
educatieve instellingen in Eindhoven, kwamen we
Om de verbinding van studenten aan verschillende
tot de conclusie dat de studenten van de verschil-
educatieve instellingen te bevorderen, heeft Baltan
lende instellingen geïsoleerd waren van elkaar.
de ‘Informal Academy’ opgezet.
Er was behoefte aan meer samenwerking en
De ‘Informal Academy’ biedt studenten een
verbondenheid.
platform voor het delen van research en projecten
12
waaraan zij werken met studenten van verwante
De “Informal Academy” was een succes. Baltan
opleidingen in Eindhoven. In 2012 heeft Baltan zes
heeft hier gefungeerd als een onafhankelijk
bijeenkomsten georganiseerd waarbij studenten
platform dat de manier waarop jong talent in
van de Fontys Hogeschool ICT & Media Design,
de stad Eindhoven met elkaar verbonden is en
TU/e Industrial Design en Design Academy met
gesteund wordt, verbetert en uitbreidt. Behalve
elkaar in contact zijn gebracht. Tijdens deze bijeen-
met de drie educatieve instellingen is er ook
komsten hebben zij de kans gekregen hun netwerk
samengewerkt met Holst Centre. De 51 leden van
uit te breiden in een informele omgeving en extra
de Facebook groep waar studenten informatie
kennis op te doen en feedback te ontvangen van
met elkaar uitwisselen wordt actief gebruikt. De
gelijkgestemde deelnemers van andere scholen.
bijeenkomsten hebben studenten in staat gesteld hun interesses voor kunst, design en technologie met elkaar te delen.
Minor Art & Technology Baltan heeft in samenwerking met Fontys ICT de minor ‘Art & Technology’ ontwikkeld. Een zestigtal studenten kreeg de keuze uit twee opdrachten onder leiding van Lazlo Kiss van Kitchen Budapest. De onderwerpen waren ten eerste de omgang met subtiele veranderingen en ten tweede de impact van onzichtbare signalen, golven en elektromagnetische velden die ons omringen. De studenten presenteer den de resultaten afgelopen zomer in het TAC. Daarnaast is Baltan voor het eerst actief gaan samenwerken met de ontwerper en Fontys leraar Lucas Maassen, voor het wekelijkse theorie onder deel van de minor.
Tijdens de minor hebben studenten in groepjes aan
vergroten en hun technische vaardigheden toe te
de ontwikkeling van nieuwe installaties gewerkt. Ze
passen op ervaringen in plaats van commerciële
hebben hun mentor van Baltan ongeveer elke 3 tot
producten. Het proces van de studenten is gedocu-
5 weken ontmoet. Ze gebruikten kunst als metho-
menteerd op de Baltan website.
dologie om hun kennis van conceptontwikkeling te
13
Internationaal programma In 2012 heeft Baltan voortgebouwd op de ont wikkeling van een internationaal programma, door verschillende projecten te initiëren met bekende kunstenaars. Onder hen Aram Bartholl en David Darts, Alessandro Ludovico en Myriel Milicevic en Hanspeter Kadel.
The Future of Offline Filesharing, met David Darts en Aram Bartholl
Baltan organiseerde in juni een driedaagse
als de PirateBox, een anoniem, offline, peer-to-
masterclass onder de titel ‘The Future of Offline
peer project, waarop bestanden kunnen worden
Filesharing’ in samenwerking met STRP. De
uitgewisseld op fysieke locaties. Aram Bartholl
kunstenaars Aram Bartholl en David Darts leidden
begon dit project in 2010 met het inmetselen van
deze masterclass. De resultaten waren te zien
USB-sticks in muren en gebouwen in New York.
in de openbare ruimte op Strijp-S en in de stad.
De Dead Drops die de deelnemers op plekken in
Baltan genereerde hiermee lokale en internationale
Eindhoven plaatsten, zijn een herinnering aan deze
aandacht voor een bijzonder gebied met een rijke
masterclass.
historie dat volop in ontwikkeling is.
De deelnemers ontwikkelden zelf een aantal
De masterclass was een succesvolle incubator
concepten en nieuwe manieren van het delen van
voor nieuwe toekomstscenario’s, die menig
informatie. Op een aantal lokaties werden de
deelnemer een nieuwe blik gaf op de toekomst van
doe-het-zelf piratebox routers geïnstalleerd, zoals
internet, privacy en het gebruik van technologie.
in de MU, Area 51 en het Van Abbemuseum.
Darts en Bartholl presenteerden tijdens de eerste
Zijn we bereid om onze privacy zomaar weg te ge-
dag hun projecten en ideeën. De PirateBox van David
ven aan bedrijven als Apple, Google en Facebook?
Darts gaat in op het idee dat het internet open en
Een essay over de masterclass, geschreven door
vrij moet zijn. Darts liet zien dat deze vrijheid nu niet
Irma Driessen, is gepubliceerd in Baltan Quarterly
bestaat. De PirateBox stelt gebruikers in staat om
en op onze website. Een bijzondere videodocumen-
anoniem bestanden te delen, zonder online te gaan.
taire werd geproduceerd door Oddone en is online
Het project van Aram Bartholl, Dead Drops is, net
te bekijken via https://vimeo.com/48007698.
Bookscanner en Post Digital Print, Alessandro Ludovico
In mei en juni heeft Baltan samen met Onomatopee
gemaakt. Tijdens zijn verblijf onderzocht Ludovico
een residency van Alessandro Ludovico mogelijk
het archief en gereedschappen voor post-digitale
14
print, gebaseerd op onderzoek dat gepresenteerd
tijd van uitgeven? Tijdens zijn residency heeft
wordt in zijn boek. In samenwerking met studenten
Ludovico zijn boek gelanceerd en de workshop ‘The
heeft hij een doe het zelf boekscanner gebouwd
Remixed Book’ in het kader van The Tools Series
en sociale experimenten uitgevoerd. Centraal in
gegeven.
Ludovico’s werk staat de vraag: hoe kunnen analoog en digitaal naast elkaar bestaan in de post-digitale
Neighbourhood Satellites Energy Harvest, Myriel Milicevic en Hanspeter Kadel
In de stad worden we omgeven door energie-afval
Onder leiding van Myriel Milicevic en Hanspeter
van onze infrastructuur - hitte van airconditioners,
Kadel maakten deelnemers kleine draagbare
licht van etalages, vibratie van het verkeer en het
machines voor het oogsten van lichtafval. Na
geluid van sirenes. Deze structurele lekkages zijn,
het bouwen namen de deelnemers hun energy
in zekere zin, gratis stopcontacten voor iedereen die
harvest machines mee op een (speur) tocht door
het afval wil verzamelen. Licht, geluid, vibratie en
Eindhoven, lichtstad, om overtollig licht te oogsten
hitte kunnen namelijk allemaal omgevormd worden
en de batterijen op te laden. De workshop liet een
in bruikbare energie.
mogelijkheid zien om een (kleine) verandering
Tijdens Shaking Science in MU organiseerde Baltan
teweeg te brengen in onze maatschappij. Met deze
in samenwerking met Holst Centre de workshop
aanpak wordt de complexiteit van de vraag hoe
‘Neighbourhood Satellites Energy Harvest’ , waarin
we efficiënt met energie om kunnen gaan en hoe
de mogelijkheden van restlicht werd onderzocht.
we een overschot aan energie kunnen gebruiken,
De workshop was gericht op vragen als “Hoe kun-
(be) grijpbaar.
nen we het overschot aan energie (her)gebruiken
Een video van de workshop is online te bekijken via:
en hoe zouden lokale micro-elektriciteit-netwerken,
https://vimeo.com/55273267#
waar gratis energie verzameld wordt, eruit zien?”
Baltan Quarterly in samenwerking met Eric de Haas Als manier om een nieuw en ander publiek aan te boren en onze uitgebreide online documentatie en discussies in een ander jasje te steken en breder te verspreiden, is Baltan een kwartaaluitgave gestart: de Baltan Quarterly. Met behulp van de Baltan Tool die in 2011 is ontwikkeld door Eric de Haas 15
en Jonathan Puckey, hebben we voor onze output verschillende lagen van toegankelijkheid ontwikkeld. Baltan Quarterly is niet bedoeld als marketingtool, eerder als een soort experiment met uiteenlopende manieren waarop onze verschillende publieks groepen lezen en voeling houden met ons werk en de kennis die we produceren.
Baltan heeft tijdens de Dutch Design Week 2012 de
In deze eerste uitgave staan een uitgebreid
eerste uitgave van de Baltan Quarterly uitgebracht
interview met Angelique Spaninks, nieuwe
in samenwerking met vormgever Eric de Haas.
directeur van het STRP Festival, een interview met
Hiermee heeft Baltan zichzelf op een andere
Lindsay Howard als onderdeel van het symposium
manier gepresenteerd en een lokaal en interna-
Collecting and Presenting Born Digital Art en een
tionaal publiek weten te bereiken. Baltan is het
verslag van Alessandra Saviotii over de boekpre-
experiment aangegaan om informatie in de vorm
sentatie van Digital Print van Alessandro Ludovico.
van een papieren krant aan de man te brengen. Zo hebben we meer inzicht gegeven in de projecten die Baltan initieert aan een voor Baltan divers en deels nieuw publiek.
Beyond Data boekpublicatie Een van de laatste projecten waar Angela Plohman aan werkte was de publicatie van ‘Beyond Data’ in samenwerking met Kitchen Budapest. ‘Beyond Data’ is een onderzoek naar het tastbaar maken van (virtuele) data, dat op procesmatige wijze interactieve processen in de publieke ruimte onderzocht.
Het boek geeft een kijkje in verschillende fases
gedeeld over verschillende vormen van productie
van het project. Met foto’s, schetsen en indrukken
en samenwerking. Ook werd het project in een
van de deelnemers geeft het inzicht in het crea-
bredere context geplaatst door te reflecteren op
tieve proces. Met dit boek werden de ervaringen
de gelaagdheid:
16
// De samenwerking tussen de twee laboratoria;
Budapest was voor beide organisaties een groot
// Het format/de methodologie van het tijdelijke
succes. Kennis werd gedeeld en resulteerde in
lab, waarmee we de bovengenoemde samen-
nieuwe inzichten tijdens de samenwerking. Er is
werking onderzocht hebben;
(inter)nationaal veel interesse en de resultaten
// Het thema dat we onderzochten in de tijdelijke
werden ook online gedeeld. Baltan gaf een work-
laboratoria: ‘Beyond Data’/ data embodiment/
shop tijdens de Lift12 conferentie in Genève en een
beyond visualisation.
presentatie van het project tijdens de tentoonstelling ‘Make it Work’ in het kader van het Nationaal
Het boek bevat essays van Amanda McDonald
Congres Open Data in het stadhuis in Eindhoven.
Crowley, Attila Nemes en anderen, die in opdracht
Tijdens het DEAF Dutch Electronic Art Festival in
van Baltan reflecteerden op het thema over het
Rotterdam werd de publicatie gepresenteerd.
open lab model. De samenwerking met Kitchen
Overzicht 2012
JANUARI
10 februari
23 februari
2012
Kick-off workshop met 60
Beyond Data workshop tijdens
studenten voor de minor Art
de Lift12 conferentie in Genève,
17-19 januari
& Technology van Fontys
Zwitserland. I.s.m. Kitchen
Evaluatie- en publicatiework-
Hogeschool ICT.
Budapest.
Data in Kitchen Budapest,
15 februari
23–25 februari
Hongarije. I.s.m. Jop Japenga,
Lezing over Art & Technology
Deelname aan de Libre Graphics
Eric de Haas, Angela de Weijer
bij Fontys Hogeschool ICT.
Research Unit meeting in
shop over het project Beyond
en Kitchen Budapest.
Brussel. Angela Plohman was 16–20 februari
moderator tijdens de afsluitende
Presentatie van de nieuwe
discussie over de resultaten van
installatieversie van het kunst-
de meeting.
FEBRUARI
werk Naked on Pluto (van
http://lgru.net/
2012
Aymeric Mansoux, Dave Griffiths en Marloes de Valk)
28 februari
2–5 februari
op ARCO Madrid.
Informal Academy #1.
Bezoek aan het Transmediale
http://www.baltanlaboratories.org/
Bij Lucid, de studentenvereniging
Festival (inclusief meetings met
naked-on-pluto-news/
van TU/e Industrial Design.
Kitchen Budapest, Alessandro
http://www.ifema.es/ferias/arco/
Ludovico en Christopher Salter).
default_i.html
http://www.transmediale.de/ 17
MAART
19–22 april
30 mei
2012
Presentatie van het project
Baltan Session: the Tools
“Beyond Data” tijdens de ten-
Series #6. Distributed Archives,
16 maart
toonstelling “Make it Work” in
The Remixed Book. Onder leiding
Presentaties en mentoring door
het kader van het Nationaal
van Alessandro Ludovico.
Baltan Laboratories en gast-
Congres Open Data in het
I.s.m. Onomatopee.
mentor Laszlo Kiss (Kitchen
Stadhuis in Eindhoven.
http://www.baltanlaboratories.org/
Budapest) voor studenten van de http://www.baltanlaboratories.org/ Fontys Hogeschool, minor Art &
beyond-data-at-open-data-exhibition-
Technology.
in-eindhoven/
baltan-session-the-tools-series-6/
Op 31 mei 2012 verlaat Angela Plohman, de huidige directeur
17 maart
van Baltan Laboratories, de
Presentatie van Baltan Laboratories op de Open Dag van Fon-
organisatie. MEI
tys Hogeschool (ICT & Lifestyle). 2012 26–28 maart
3 mei
JUNI
Bezoek van Melinda Sipos van
Baltan Session at Holst Centre:
2012
Kitchen Budapest aan Eindhoven Hermitage 3.0. Danielle Roberts. in het kader van de Beyond Data
http://www.baltanlaboratories.org/
6–8 juni
publicatie.
baltan-session-at-holst-centre-
The Future of Offline Filesharing.
hermitage-3-0/
Masterclass met de kunstenaars
28 maart
Aram Bartholl en David Darts op
Baltan Session: the Tools Series
8 mei
Strijp-S. i.s.m. MU/STRP.
#4. Digital Natives. In het TAC
Informal Academy #3 bij de
http://www.baltanlaboratories.org/
in Eindhoven. Onder leiding van
Design Academy Eindhoven.
the-future-of-offline-filesharing/
http://www.baltanlaboratories.org/
18 mei
18-22 juni
baltan-session-the-tools-series-4/
Boekpresentatie Beyond Data
Eindpresentaties Fontys minor
en paneldiscussie over lab
ICT Art & Technology in het TAC.
samenwerking tijdens het
http://www.baltanlaboratories.org/
Dutch Electronic Art Festival in
final-presentation-fontys-art-techno-
APRIL
Rotterdam.
logy-minor-2012-2/
2012
http://www.deaf.nl/
4 april
21 mei - 3 juni
Informal Academy #4
Presentaties en mentoring door
Artist-in-residence:
bij Fontys Hogeschool.
Baltan Laboratories en gast-
Alessandro Ludovico.
http://www.baltanlaboratories.org/
mentor Laszlo Kiss (Kitchen
i.s.m. Onomatopee. Bij TAC.
informal-academy/
Irma Földényi (HU).
26 juni
Budapest) voor studenten van de http://www.baltanlaboratories.org/ Fontys Hogeschool, minor Art &
post-digital-print/
Technology. 23 mei
JULI -
4 april
Baltan Session: the Tools Series
AUGUSTUS
Informal Academy #2.
#5. Facesponge. Onder leiding
2012
Bij Design Academy Eindhoven.
van Aymeric Mansoux en Dave Griffiths.
Olga Mink begint per 1 augustus
http://www.baltanlaboratories.org/
als nieuwe directeur van Baltan.
baltan-session-the-tools-series-5/
18
SEPTEMBER
NOVEMBER
14 december
2012
2012
Museums of the Future.
19 september
Joe Davis (MIT, Harvard)
http://www.baltanlaboratories.org/
Informal Academy #5
wordt Baltan’s Artistic advisor
museums-of-the-future/
bij Holst Centre
voor 2013.
Bij Plaza Futura.
14–15 december
http://www.baltanlaboratories.org/ informal-academy-at-holst-center-2/
4 november
Collecting and Presenting Born-
Joe Davis: The Mad Scientist of
Digital Art. A matter of transla-
30 augustus–2 september
MIT i.s.m. Bioart Laboratories en tion and (historical) knowledge.
Bezoek aan Ars Electronica Linz
Van Abbemuseum.
Conferentie in samenwerking
en een ontmoeting met Future-
http://www.baltanlaboratories.org/
met Van Abbemuseum.
lab’s Christopher Lindinger.
baltan-sessions-mits-mad-artistscien- http://www.baltanlaboratories.org/
http://www.aec.at/
tist-joe-davies/
collecting-and-presenting-borndigital-art/
28 september
19 november–19 december
Baltan presenteert Irma Föl-
Jonas Lund, artist in residence
dényi’s project DIGITALOQUE
met Eyebeam (NY).
tijdens het Discovery Festival in
http://www.baltanlaboratories.org/
Eindhoven.
international-shared-residency-
http://www.baltanlaboratories.org/
between-baltan-laboratories-and-
baltan-goes-discovery-festival/
eyebeam/
27 november Neighbourhood Satellites Energy OKTOBER
Harvests. Workshop door Myriel
2012
Milicevic en Hanspeter Kadel. Tijdens Shaking Science week.
Baltan Quarterly 1, in samenwer- i.s.m. Holst Centre. king met ontwerper Eric de Haas. http://www.baltanlaboratories.org/ http://www.baltanlaboratories.
workshop-neighbourhood-satellites-
org/category/baltan-quarterly/
energy-harvests/
3 oktober
29 november
Olga Mink geeft een presenta-
Informal Academy #6 bij Fontys
tie over Baltan Laboratories op
Hogeschool.
verzoek van het Stimulerings-
http://www.baltanlaboratories.org/
fonds in Worm Rotterdam. In het informal-academy-6/ kader van de nieuwe regeling E-cultuur. 4–7 oktober
DECEMBER
Olga Mink bezoekt RIXC in Riga,
2012
de eerste kick off in het EU Techno-Ecologies project.
12–13 december
http://rixc.lv/
Baltan Session: The Tools Series #7. CD-ROM Hackathon. Onder leiding van Ben Fino-Radin. http://www.baltanlaboratories.org/ baltan-session-the-tools-series-7/
19
Communicatie Communicatie is een integraal onderdeel van Baltan. De communicatiestrategie van Baltan is gebaseerd op:
inspiratie waarom bestaat Baltan, waarin gelooft het, wat zijn de drijvende krachten achter de organisatie en de betrokken kunstenaars, wetenschappers en studenten informatie het documenteren en verspreiden van informatie over de onderzoeksprojecten, residencies, samenwerkingen en andere activiteiten van Baltan expertise het delen van de inhoud en de kennis die door Baltan wordt gegenereerd, waarbij diep en open wordt ingegaan op de inhoud en de context van de projecten
Stakeholders / doelgroepen De stakeholders/doelgroepen van Baltan zijn de
Baltan communiceert vooral met ‘de andere
volgende (lokaal tot internationaal):
20%’*. Baltan zoekt contact met HBO/WO-niveau mensen tussen de 14 en 99 jaar met een brede
// Creatieven (kunstenaars, designers, onderzoekers) // Educatieve instellingen (docenten, onderzoekers en studenten)
(internationale) interesse in kunst, cultuur en wetenschap, die graag willen meedenken over de toekomst van deze wereld en het experiment niet schuwen. Baltan zet in op echte conversaties,
// Algemeen publiek
waarbij tweerichtingscommunicatie voorop staat.
// Partners cultureel
De communicatiemiddelen van Baltan zijn hierop
// Partners bedrijfsleven
ingericht.
// Partners wetenschap // Pers met de vakgebieden: technisch, kunst, wetenschap en media art // Subsidiënten / overheden 20
* Dit komt uit de zogenaamde 80/20-regel, waarin 80 staat voor de 80% van mensen die je altijd kan bereiken.
Communicatiedoelen // Baltan positioneren als een belangrijke speler (lokaal, nationaal en internationaal) op het snijvlak van kunst, design, wetenschap en technologie; // kennis en (positieve) perceptie rondom nieuwe vormen van kunst en wetenschap doen toenemen bij de doelgroepen van Baltan en de groepen die zij beïnvloeden; // het communiceren van de projecten en de inhoud ervan, bij de juiste doelgroepen en
// het creëren van een olievlek in communicatie, waarbij het verspreiden van expertise, inspiratie en informatie voorop staat; // relaties bouwen en onderhouden met (nieuwe) stakeholders; // promotie van Eindhoven als stad van kunst, design, wetenschap, technologie en innovatie; // met partners samenwerken in communicatie om de doelgroepen te bereiken.
stakeholders;
Communicatie middelen Baltan maakt bij communicatie onderscheid tussen
Social media
eigen middelen van Baltan, social media en PR.
Geïntegreerde social media met focus op conversaties en traffic naar website
Eigen middelen
// twitter
// website
// facebook
// e-nieuwsbrief / e-invite (12 per jaar)
// LinkedIn (voor de link met partners
// (e-)flyers & posters per project // inhoudelijk jaarverslag (jaarlijks) // publicaties // bijeenkomsten
bedrijfsleven) // vimeo (doorlopende verslaglegging projecten en events) // flickr (doorlopende verslaglegging projecten en events) PR Persberichten en -pitches per project
Partners in communicatie Baltan werkt via het zogenaamde ‘plug-in’ model,
Baltan nog te gast is, een speciale plek in de partner
waarbij Baltan als organisatie flexibel aansluit bij
communicatie in. Er wordt ruimhartig over en weer
bestaande initiatieven. Dit geldt ook voor communi-
gebruik gemaakt van de inzet van communicatie
catie. Baltan zal altijd zoveel mogelijk communice-
middelen, waardoor Baltan nieuwe doelgroepen
ren in samenwerking met de (project)partners.
aanspreekt. Ditzelfde stramien zal gelden voor het
Op dit moment neemt het Van Abbemuseum, waar
NatLab, wanneer Baltan zich daar in 2013 vestigt.
Content als communicatie Publicaties en Baltan Sessies zijn onderdeel van
Ze dragen wel sterk bij aan de communicatiedoel-
de (artistieke) programmering van Baltan (zie
stellingen van Baltan, en zijn als zodanig onmisbaar
activiteiten van het basisprogramma) en worden
voor de organisatie.
niet gezien als communicatiemiddelen ‘pur sang’. 21
Statistieken Samenwerking met onderwijs minor Art & Technologie
60 Fontys studenten 1 Boekpublicatie 4 Tools serie bijeenkomsten 6 Informal Academy bijeenkomsten 1 Internationale conferentie 4 Workshops 2 Artist in residence 1 Baltan Quarterly Online
10.000 unieke bezoekers op de website 510 volgers op Twitter 1118 vrienden op Facebook Deelnemers evenementen November en December 2012
35 bezoekers: Joe Davis: The Mad Scientist of MIT? 15 deelnemers: Neigbourhood Satellites Energy Harvests 68 deelnemers: Born Digital Art conference 25 bezoekers: Museums of the Future 15 deelnemers: CD-ROM Hackathon
22
BALTAN laboratories
persknipsels 2012
23
24
25
persknipsels: Born digital art
26
persknipsels: Neighbourhood Sattelites Energy Harvest
27
persknipsels: Neighbourhood Sattelites Energy Harvest
28
persknipsels: museums of the future
29
persknipsels: museums of the future
30
persknipsels: CD–ROM Hackathon
31
persknipsels: CD–ROM Hackathon
32
persknipsels: NATLAb 2.0
33
persknipsels: NATLAb 2.0
34
persknipsels: Beyond data
35
36
