Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17.
Aragon Wandelen, Spanje
Samenstelling Niels Kooyman
Het gebied Karakter van de tocht Afstand Beste tijd Er naar toe Uitrusting Georganiseerd Eten, drinken, inkopen doen Overnachten Zwaarte Moeilijkheidsgraad Markering Markering Verhard/onverhard Hoogteverschil Cultuur Etappes van dag tot dag Kaarten en gidsen Adressen en sites Weerbericht
De feiten Activiteit wandelen Land Spanje Het gebied Beschermd natuurpark Sierra de Guara in de regio Aragón ligt aan de voet van de Pyreneeën. Het landschap wordt gekenmerkt door glooiende, met bosschages begroeide bergen waar rivieren spectaculair diepe kloven hebben uitgesleten. Dit laatste trekt uit de hele wereld klimmers en liefhebbers van canyoning. Het is schaars bevolkt en er is weinig infrastructuur. De tocht Twee dagwandelingen en een vijfdaagse rondgang vanuit Alquézar, bij elkaar 100 kilometer lang.
Het gebied Beschermd natuurpark Sierra de Guara in de regio Aragón ligt aan de voet van de Pyreneeën en is 47.453 hectares groot. Het landschap wordt gekenmerkt door glooiende, met bosschages begroeide bergen waar rivieren spectaculair diepe kloven hebben uitgesleten. Dit laatste trekt uit de hele wereld klimmers en liefhebbers van canyoning. Het is schaars bevolkt en er is weinig infrastructuur.
Karakter van de tocht Middels twee dagwandelingen vanuit Alquézar leer je dit middeleeuwse dorp en de omringende bergen met z’n spectaculaire rivierkloven kennen. Op de derde dag begint een vijfdaagse rondgang door het oostelijk deel van het natuurpark Sierra de Guara. Een ruig, bergachtig gebied met alleen bewoning in de dorpjes waar je overnacht.
Afstand De dagwandelingen en de rondgang hebben in totaal een lengte van 100 kilometer, verdeeld over zeven dagen. Geen van de etappes overschrijdt de twintig kilometer.
Beste tijd De lente, vroege zomer en herfst zijn de meest geschikte delen van het jaar. Probeer het hoogseizoen te vermijden, het is hier dan te warm voor een wandeling. ’s Winters is er meer kans op hoog water bij de doorsteek van riviertjes.
Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Zwaarte/moeilijkheidsgraad Prettige wandelingen met een gemiddelde zwaarte. Op de lichtste dag stijg je 450 meter en een daal je 370 meter. Op de zwaarste dag stijg je 790 meter en daal je 660 meter. De paden gaan slingerend bergop en hebben zelden een steile gradiënt. Punten waar riviertjes moeten worden doorwaad zijn de enige lastige passages. Navigatie Op de route is voldoende markering te vinden. Je volgt richtingaanwijzers naar markante punten of dorpjes, maar ook de markering van langeafstandwandelpaden. Een routegids is niet beschikbaar. Beste tijd De lente, vroege zomer en herfst zijn het meest geschikt. Probeer het hoogseizoen te vermijden, het is hier dan te warm voor een wandeling. ’s Winters is er meer kans op hoog water bij de doorsteek van riviertjes. Overnachten In elke plaats waar een etappe begint en/of eindigt zijn pensions of hotels. Er naar toe Trein of vliegtuig naar Barcelona. Dan met de bus naar Barbastro en per taxi naar Alquézar. Met de auto is het vanaf Utrecht 1480 kilometer.
Pagina
Er naar toe Met het vliegtuig Barcelona is een goedkope vliegbestemming met een rechtstreekse verbinding vanaf Schiphol. Wie vroeg boekt kan voor weinig geld reizen. Bij Transavia kan dat al voor € 100,- retour (incl. belastingen). Maar dan moet je wel buiten de weekends en vakantieperiodes reizen. Ben je wat trager of kieskeuriger, dan loopt de prijs makkelijk op tot € 250,- of meer. Grote maatschappijen als Transavia, KLM, en Iberia bieden goedkope tickets naar Barcelona aan. Maar ook de Spaanse chartermaatschappij Vueling vliegt op Barcelona. Een snelle manier om vanaf Barcelona verder te reizen is een huurauto, op de luchthaven in allerlei klasses verkrijgbaar. Het is 250 km en bijna vier uur rijden van Barcelona naar Alquézar. Met de bus verder reizen is ook een mogelijkheid, zie bij ‘met de trein’. Websites: www.transavia.com www.vueling.com www.klm.nl www.iberia.com www.vliegwinkel.nl www.cheaptickets.nl Met de trein Het is mogelijk om per trein vanaf Utrecht naar Barcelona te reizen. De reis duurt bijna 24 uur en je moet minimaal 4 keer overstappen. Er zijn talloze prijsmogelijkheden,de treinreiswinkel in Leiden kan je verder helpen. Niet alleen met informatie,maar met het volledig boeken van je ticket. Reken op ongeveer € 700,voor een retourticket(je slaapt vanaf Parijs dan wel in een zogenaamde Hoteltrein). Het adres: De Treinreiswinkel Breestraat 57 2311 CJ Leiden T: (071) 513 70 08 F: (071) 516 12 50 E:
[email protected] I: www.treinreiswinkel.nl Op de website van de Deutsche Bahn (www.bahn.de) vind je een internationale routeplanner. Er gaan elke dag meerdere bussen tussen Barcelona en Barbastro. Duur van de busreis is ca. 3,5 uur, een enkele reis kost € 13. Deze bus richting Huesca vertrekt vanuit bus-/ treinstation “Barcelona Sants”. Barbastro is de op één na laatste stop vóór Huesca. Vanuit Barbastro reis je verder per taxi naar Alquézar (ca 20 km) wat ca € 25 kost. Op de website www.alosa.es vind je reisschema’s en bijbehorende kosten (alleen Spaanstalig). Met de auto De uitvalbasis van de wandelingen, Alquézar, is per auto in twee dagen bereikbaar. De snelste route gaat via Parijs, Limoges, Toulouse en Lannemezan, waarna je over de D-929 de Frans/Spaanse grens kruist richting Ainsa. De afstand van Utrecht naar het Alquézar is 1480 kilometer. Wél grotendeels over snelwegen/tolwegen, dus je kunt goed doorrijden. Een uitstekende site om een route te plannen is www.anwb.nl
Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina
Aan de Bielsa-Aragnouet tunnel wordt zo nu en dan gewerkt waarbij deze voor verkeer wordt afgesloten. Telefonische inlichtingen daarover kun je krijgen via een gratis telefoonnummer, 24h per dag, 365 dagen per jaar. Bellen vanuit Spanje: (0034)900 125 125, vanuit Frankrijk: 0800 91 60 33. Ook informatie over de weersgesteldheid (i.v.m. de noodzaak van sneeuwkettingen bijvoorbeeld).
Uitrusting De normale uitrusting voor gemiddelde wandelingen in droge en warme bergen volstaat. Droog en warm verraden het al: vergeet geen crème tegen zonnebrand, zonnebril, petje en zeker 1 liter water. Wel handig als optie: extra schoeisel (bijv. sandalen) waarmee je rivieren kunt doorwaden. Ook komen telescoopstokken daarbij van pas (zie ook ‘Moeilijksgraad’). Kijk voor paklijsten op www.oppad.nl.
Georganiseerd Reisorganisatie SNP biedt deze wandelreis aan als individuele reis, onder de naam Aragón, Sierra de Guara (www.snp.nl, reiscode 321130). Zie voor het speciale lezersaanbod elders op deze site.
Eten, drinken, inkopen doen Onderweg is geen mogelijkheid voor het aandoen van een horecagelegenheid, ’s ochtends een lunchpakket en drinken meenemen is noodzakelijk. Een lunchpakketten kan tegen betaling van € 5 tot 10 via het logeeradres verzorgd worden. In Rodellar kun je de avond van te voren een lunchpakket bestellen bij één van de cafés aan de overkant van het plein waaraan het logeeradres ligt. Voor het inkopen van levensmiddelen geldt dat dit alleen in Alquézar mogelijk is.
Overnachten In elke plaats waar een etappe begint/eindigt zijn pensions of hotels. Dineren kan bij de accommodaties of cafés in het dorp. Suggesties voor accommodatie: In Alquézar * Villa de Alquézar, Calle de Pedro Arnal Cavero 12, C.P. 22145 Alquézar (Huesca), T: (0034) 974 318 416, I: www.villadealquezar.com Een historisch en gemoderniseerd adres, goed en niet duur. Er is een wifi internetverbinding (weerbericht!). Na dag 3 * Hotel La Choca, 22148 Lecina, T: (0034) 974 343 070, Een sfeervol adres in het rustieke gehucht Lecina met een voortreffelijke keuken. Na dag 4 * Albergue El Condor, 22149 Paúles de Sarsa (Huesca), T: (0034) 974 343 095, I: www.elcondor.es Een herberg en dat betekent wat minder comfort als je standaard tarief betaalt. Een eigen kamer is tegen meerprijs verkrijgbaar, lakens zijn te huur. De grote haard waar vroeger de hammen werden gerookt gaat ‘s avonds aan (zomers niet).’s Avonds kan hier tevens gedineerd worden. Na dag 5 * Pensión Casa Arilla, 22144 Rodellar, T: (0034) 974 318 343, I: geen website. Een oud pand (met een schitterende toegangsdeur) voorzien van modern comfort waar José Antonio Javierre Campo de gastheer is. Voor het diner kun je bij twee (eet)cafés aan de overkant van het plein terecht.
Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina
Na dag 6 * Hotel Casa Tejedor, Las Amunias de Rodellar, 22144 Huesca, T: (0034) 974318686, www.casatejedor.com Modern hotel met een zorgzame bediening en standaard keuken. Na dag 7 Zie dag 1 en 2, “Alquézar”.
Zwaarte Alle wandelingen zijn prettig te noemen, met een gemiddelde zwaarte. Slechts een fractie van de route is moeilijk begaanbaar. Het betreft het doorwaden van riviertjes of lastige passages over rotspartijen. Op de lichtste dag stijg je 450 meter en daal je 370 meter. Op de zwaarste dag stijg je 790 meter en daal je 660 meter. Ter vergelijking: bij een gemiddeld zware klim stijg je ongeveer 300 meter per uur.
Moeilijkheidsgraad Het merendeel van de route loopt over wandelpaden waarvan het karakter het beste kan worden omschreven als geitenpaadje. Deze zijn vaak goed onderhouden. Op twee plaatsen zijn voorzieningen getroffen (hangende roosters) waarlangs je steile wanden kunt passeren. Dit is het geval op dag twee bij het passeren van Barranco de Payuala (net buiten Alquézar) en tijdens het avondrondje naar de Pasarellas. In de kloof Chimiachas (op de tweede dag) zijn een paar lastige op- en afstapjes over rotspartijen van enkele meters hoog. Een aantal maal kruist de route een rivier(-tje) zonder dat er een brug ligt. Afhankelijk van de recente regenval is het mogelijk om dit zonder veel moeite te doorwaden. Op de grootste breedte heb je de minste diepte. Een waterdiepte hoger dan je knieën wordt al lastiger, zorg in dat geval voor steun. Bijvoorbeeld door elkaar vast te houden of d.m.v. het gebruik van telescoopstokken. Is het nog dieper, overweeg dan de alternatieve route te nemen (zie ‘Etappes van dag tot dag’). Informeer bij regenval vooraf aan de wandeling (op je logeeradres) hoe de waterstand is van de te doorwaden rivieren.
Markering Op de route is voldoende markering te vinden. Je volgt richtingaanwijzers naar markante punten of dorpjes, maar ook de markering van langeafstandwandelpaden. De in het artikel beschreven route is dus niet als zodanig via een eenduidige markering terug te vinden, ook is er geen routegids beschikbaar.
Verhard/onverhard Niet meer dan vijf procent van de route is verhard. Het gaat in dat geval meestal om wegen en wandelpaden in de bebouwde kom die niet te omzeilen zijn. De half- of onverharde paden hebben rotsbodem, grind, gras of bosbodem als ondergrond.
Hoogteverschil Het landschap van de Sierra de Guara is bergachtig. Grote delen bestaan uit geërodeerde, glooiende hellingen maar er zijn ook scherpe rotskammen en steile wanden van honderden meters hoog. Het hoogste punt van de wandeling, 1371 meter, bereik je op de zesde dag via de pas ‘Collado de Balced’. De bergkam ten zuiden van deze pas wordt enige tijd gevolgd en daarmee loop je enige tijd boven de 1200 meter. ’s Ochtends ben je dan in Rodellar gestart, op 765 meter hoogte. Ook de hellingen tussen Paúles de Sarsa en Otín tijdens dag vijf vormen letterlijk een hoogtepunt, je loopt dat deel van de etappe op zo’n 1000 meter. Het laagste punt van de wandeling vinden we ten zuiden van Alquézar, de Romaanse brug over de Río Vero (bij de watermolen) ligt op 470 meter hoogte. Over de gehele Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina
route gezien is er dus een maximaal hoogteverschil van 831 meter. De Sierra de Guara is een berggebied maar de gelopen routes zijn nergens alpinistisch. Uiteraard moet er zo nu en dan geklommen worden, de gradaties zijn echter niet schrikbarend. De meest pittige helling is die naar het hoogste punt, net na het vertrek uit Rodellar.
Cultuur Een rondwandeling in het plaatsje Alquézar is zeker de moeite waard. Het vond zijn oorsprong al in de negende eeuw toen een Moorse vorst het huidige kasteel liet bouwen. Later werd dit veroverd door de christenen waarna in 1067 de kerk Santa María la Mayor werd neergezet (later herbouwd). De gebouwen maar ook het stadsplan laten een mengeling zien van zowel Moorse als christelijke invloed. Een erg goed maar voor Spaanse begrippen duur restaurant is “La Marmita de Guara” in Alquézar. Het is gevestigd bij het beginpunt van de tweede wandeling, aan de Calle de Pilaseras. Telefoon (0034)974 318 956. Reserveren noodzakelijk.
Etappes van dag tot dag n.b. De benodigde tijd is pure looptijd, dus zonder pauzes. Dag 1: wandeling rondom Alquézar, via Asque 470 m stijgen en 470 m dalen, 11 km (4 uur) Vanaf het pleintje ‘Plaza Mayor’ verlaat je Alquézar via de ‘Calle San Lucas’ in noordelijke richting. Je neemt het onverharde (maar wel stenige) wandelpad en volgt de richting ‘Villacantal’. Je loopt via een droge helling naar de rivier ‘Río Vero’ en steekt die – na ruim een kilometer - over m.b.v. de Romaanse brug ‘Puente de Villacantal’. Houd na de brug rechts aan en ga door een smalle kloof links omhoog. Na hevige regenval is deze passage onmogelijk. Als de kloof zich verbreedt (na zo’n tweehonderd meter) sla je op een kruising van paden rechtsaf. Je volgt de richting Asque. De route voert je omhoog naar een plateau met de naam ‘La Plana’, vanaf daar heb je uitzicht over de omgeving. Dit is een goede plek om gieren en wouwen te zien cirkelen. Via ‘Barranco Rosico’ loop je verder in oostelijke richting. Eerst langs een eikenbos en later door een mediterraan cultuurlandschap met voornamelijk olijfbomen. Je komt door Asque, een gehuchtje waar ’t wel altijd siesta lijkt. Op het dorpsplein kun je drinkwater tappen. Na de bebouwing houd je rechts aan, langs het kerkhofje. Je volgt nu de GR-1 in zuidwestelijke richting. Wederom steek je de ‘Río Vero’ over m.b.v. een Romaanse brug, de Fuente Baños. In de rivierbedding zie je een permanente warmwaterbron. Na de brug steil omhoog, beneden je ligt een watermolen die niet meer in gebruik is. In de vegetatie langs de oever broedt de Cetti’s zanger (schuwe vogel met luide, staccato zang). Door boomgaarden nader je Alquézar vanuit het zuiden. Dag 2: wandeling Alquezar naar Chimiachas v.v. 695 m stijgen en 695 m dalen, 12 km (5 uur) Je verlaat Alquézar aan de westzijde van het dorp, bij het zwembad, en loopt in noordelijke richting. Je volgt het pad achter het zwembad langs, tot bij een herdershut. Verder via een smal pad langs een irrigatiekanaal. Je loopt hier boven de Payuala kloof. Via een constructie, opgehangen langs de rotswand, vervolg je de route. Steek de kloof over via het bruggetje. Hier groeit een interessante kalkminnende plant: langbloemige valeriaan (Valeriana longiflora). Je passeert twee waterbassins (irrigatiePagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina
water voor de groentetuinen van Alquézar). Vanaf hier neem je een karrenspoor in noordwestelijke richting, licht bergop. Na een kilometer houd je rechts aan, richting Corrales de Quizans en bergtop “Tozal de los Tiestos”. Tijdens het stijgen heb je prachtig zicht over de kloof van de Río Vero en op de Pyreneeën. De matorral (maquis) vegetatie is soortenrijk met o.a. rozemarijn en lavendel. Je komt langs natuurlijke balkons, Corrales de Quizans, waar herders vroeger overnachtten. Bij het hoogste punt, Tozal de los Tiestos, ga je omlaag en volg je de nauwe kloof Chimicachas. Houd rechts aan bij richtingaanwijzer (links ligt een zeer technische en gevaarlijke kloof). Na circa 500 meter is er rechts een metalen trap naar een balkon waar een nog erg gave prehistorische schildering van een hert is te zien. Mooie plek voor de lunch. Dit is het keerpunt van de route, vanaf hier weer terug naar de waterbassins. Daar ga je rechtdoor. Iets links aanhouden, er gaat een paadje de helling af. Je loopt richting de pas San Lucas en dan bergaf naar Alquézar. Op de route ligt één originele herdershut (de overige hutten zijn replica’s maar staan wel op strategische plekken, handig bij noodweer). De rotspartijen in de Chimiachas-kloof zijn, vooral bij nat weer, glad. Pas met name op bij het afdalen. avondwandeling bij Alquézar, “Pasarelas” 155 m stijgen en 155 m dalen, 2,8 km (1,5 uur) Dit is een variant van de route die officieel Pasarelas heet. Je verlaat, net als op de eerste dag, Plaza Mayor via de Calle San Lucas maar nu daal je via een stenen trap (rechts) af. Het vervolg bestaat uit houten bruggen en trappen die afdalen in een nauwe kloof, Barranco de la Fuente. Je komt langs een oude dorpsbron in renaissancestijl, Fuente Monchirigüel. De kloof waar je in loopt ligt tussen twee enorme kalkrotsen, Peña Castibián en de rotswand waar het kasteel van Alquézar op staat. In de kloof is het permanent vochtig waardoor er warmte- en vochtminnende planten groeien: o.a. berenoor, maagdenpalm en muizendoorn. Beneden aangekomen zie je even verder links, aan de overkant van de rivier, een enorme uitholling in de rotswand: Cueva Picomartillo. De route gaat vanaf het einde van de trap naar rechts verder over een metalen constructie opgehangen aan de rotswand, het voormalige pad naar de oude elektriciteitscentrale. Het hangende pad eindigt bij de dam van de centrale, over de dam stort een waterval in een turkoois gekleurde poel. Een fraaie plek die uitnodigt om te badderen. Vanaf hier loop je door olijfboomgaarden terug naar het dorp. Bij een hoog waterpeil (na hevig regenval) is dit rondje niet mogelijk. Via de trap afdalen kan uiteraard wel maar je kunt dan niet anders dan dezelfde route terug lopen. Dag 3: start rondgang, Alquezar - Lecina 790 m stijgen en 660 m dalen, 15 km (5 uur) Vandaag begint de vijfdaagse ronde, de warming-up zit erop. De start is hetzelfde als die van de eerste dag, volg de route naar de brug Villacantal. Na de brug rechts en links door het kloofje Barranco de Lumos. Dan, als je weer in een brede rivierbedding bent, linksaf op de kruising van paden (richtingaanwijzer) richting Arpán. In een zeer afgelegen en ruig dal kom je langs Abrigo de Arpán met schilderingen van een hert en boogschutter. Vanaf daar richting Mallata waar je werkelijk adembenemende uitzichten in kloof van de Río Vero hebt. Geen slechte plek voor de lunch. Vanaf daar loop je 100 meter terug en ga je rechts, het rivierdal in. Aan de overkant van het water groeit een endemische insectenetende plant, langbladig vetblad (Pinguicula longifolia). Na 200 meter waad je door de rivier naar Ermita San Martin, een kapel op een idyllisch plekje in de Barranco de la Choca. Deze kloof heeft een beschermde status. Verderop links langs de rivier heeft de monding van Barranco de Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina
Básender een grote holle ruimte onder een rots uitgeslepen. Weer verder ligt een oude, verlaten watermolen met bijbehorende stuw. In totaal steek je vier keer de Río Vero over, voordat je het dal verlaat. Vanaf dat punt kun je rechtstreeks naar Lecina lopen, je kunt ook links aan houden richting de Cuevas de Barfaluy waar oude bijenkorven liggen en je een mooi uitzicht hebt. Vanaf Barfaluy enkele honderden meters terug voor de route naar Lecina. Houd links aan in droge rivierbedding, bij paal met richtingaanwijzers. Net buiten Lecina, rechts langs het pad ligt de dorpsbron met een prachtig, ondergronds gewelf. Daarna, met uitzicht op het dorpsplein ligt rechts je onderkomen voor de nacht: La Choca. Als je het plein oversteekt loop je richting een enorme, meer dan 1000 jaar oude steeneik. Hier mag je een wens doen. In de legende over deze eik werd de boom een aanlokkelijk voorstel gedaan door een heks. Andere eiken gingen wel op het aanbod in en overleefden het niet, andere grote bomen staan er inderdaad niet. Alternatieven bij hoog water: Na hevige regenval kun je de Río Vero niet kruisen en moet je vanaf Mallata richting de A-2205 lopen, er loopt een pad naar een parkeerterrein met uitzichtpunt (Mirador del Vero). Daar het paadje volgen naar het bruggetje Fuente de Lecina. Daarna het pad naar Lecina volgen, slingerend naar boven. Mocht Barranco de Lumos (het kloofje bij de brug Villacantal, aan het begin van de dag) niet te passeren zijn dan kun je een alternatieve route volgen via Colungo en La Cunarda. Dag 4: Lecina - Paúles de Sarsa 450 m stijgen en 370 m dalen, 12 km (4,5 uur) Vandaag kunnen we de gemarkeerde route PR HU-56 volgen tot aan Almazorre, en vanaf daar tot aan Santa María de la Nuez de PR HU-58. Op een steenworp ligt dan de herberg in Paúles de Sarsa. Je verlaat het plein van Lecina in noordelijke richting door een smal steegje. Na enkele eeuwenoude panden volg je een pad tussen muurtjes langs boomgaarden, akkers en weiden. Dan verder door een van de grootste bossen van de Sierra de Guara, om precies te zijn een zich herstellend mediteraan eikenbos van quejigos (Quercus cerrioides). Dit is een bedreigde boomsoort vanwege het verdwijnen van geschikte habitats maar lijkt zich nu weer te herstellen. Er is geen exploitatie van deze bossen meer t.b.v houtskoolfabricage en veeteelt (de bladeren werden aan het vee gevoerd). De soort is endemisch en groeit alleen in de Pyreneeën en de bergen in de omgeving. Na het bos kom je bij een watermolen (olie en graan), net voor Almazorre. Daar steek je rivier over en ga rechtdoor tegen de helling op. Recht door het dorpje naar het verderop gelegen plukje huizen, Barrio Alto. Daar links om het kerkje heen en dan gaat achter de kerk het pad langs een helling het rivierdal in. Beneden de rivier recht oversteken. Bij het middeleeuwse bedevaartsoord Santa Maria de la Nuez wordt het (cultuur-)landschap open. Alternatieven bij hoog water: Het is niet waarschijnlijk dat de Río Vero bij Almazorre na zware regenval onmogelijk te kruisen is. Volgens de inlanders is dat slechts een keer in de vijf jaar het geval. Is het niet mogelijk dan direct vanuit Lecina de richting Betorz aanhouden. Dag 5: Paules de Sarsa – Rodellar 740 m stijgen en 1030 m dalen, 17,5 km (6 uur)
Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina
Je start ‘s ochtends met een transfer per auto vanaf de herberg naar het startpunt, daar waar een oude variant van de GR1 de weg van Paúles naar Las Bellostas raakt. Leuk detail: hier passeer je de nul-meridiaan. De route gaat vandaag door matorral vegetatie waar ooit herders vanuit de dorpen Bagüeste, Letosa en Otín hun vee lieten grazen – voormalig cultuurlandschap - en door nog nooit aangetast natuurlandschap. En dan meteen van het spectaculairste soort, de bij klimmers wereldberoemde Mascún kloof. Al vrij snel is er een oversteek van rivier Isuala (Balced). Na de verlaten en vervallen gehuchtjes Bagüeste, Letosa en Otín (met bar, let op de bordjes onderweg) loop je richting de Barranco de Mascún (kloof) met indrukwekkende uitzichten in de kloof en op rotsformaties. In het noorden zie je bij helder weer de Pyreneeën liggen. Je kunt eventueel afdalen in Barranco de Raísen (ter hoogte van een stenen muurtje waarachter ratelpopulieren voor een vergezicht staan) via een smal paadje langs een rotswand naar de waterval Saltador de Las Lañas, ongeveer een uur extra heen en weer (alleen bij mooi weer, met bergsport-ervaring en zonder hoogtevrees). Na Otín loop je eerst twee kilometer op de rand van de Mascún kloof alvorens erin af te dalen. Je steekt de rivier op een gegeven moment over en je volgt deze, door de kloof totdat je een grote bron in de rotswand links ziet. Tegelijkertijd zie je boven je een gat in de rotsen met de vorm van een dolfijn. Dit is de omgeving waar de klimmers zich veelal ophouden. Je steekt weer de rivier over en gaat via een stijgend pad op de linkeroever naar boven waar Rodellar ligt. Alternatief bij hoog water: Na een dag regenval wordt de doorsteek van de Isuala (Balced) lastiger. In dat geval kun je de route via Las Bellostas (noordelijker) verleggen. De waard van herberg El Condor kan je daar brengen. We komen dan langs nog een verlaten dorp, San Hipólito. Dag 6: Rodellar - Las Almunias 650 m stijgen en 695 m dalen, 11 km (4,5 uur) De route van vandaag gaat over een oud pad van houtskoolbranders. Vanuit Rodellar loop je langs de camping (aan de rand van het dorp links) omhoog, tussen muurtjes. Het pad wordt steeds steiler en klimt naar de Sierra de Balced. Dit is een pittige en lange klim, zorg dat je hier niet in de brandende zon loopt. Boven ben je op het hoogste punt van de hele week en kijk je in de Cañon de Balced (=Balcez; die verwarrend genoeg ook Isuala wordt genoemd). Je kijkt naar het minst toegankelijke deel van het park. Vanaf daar gaat het pad geleidelijk dalen, eerst nog langs de kloof en later naar het westen afbuigend. Door een matorral vegetatie naar het in cultuur gebrachte dal waar ons hotel voor vanavond staat, in Las Almunias. Vanaf het stenige karrenspoor, nog op de berg, moet je rechtsaf slaan. Een wandelpad voert je naar een bruggetje bij de doorgaande weg naar Las Almunias (asfalt). Dag 7: slotdag, Las Almunias – Alquezar 720 m stijgen en 780 m dalen, 18,5 km (6 uur) De slotdag gaat door de kloof van de Isuala en daarvoor moet je vanuit Las Almunias weer terug naar waar je gisteren bent geëindigd. Dit keer ga je bij het hotel naar de herberg aan de overkant en neemt daar een oud pad tussen muurtjes naar de voormalige wasplaats (bordje). Niet helemaal tot aan het water gaan, rechtdoor op driesprong en dan door tot het bruggetje waar je gisteren op het asfalt kwam. Daar weer omhoog naar het karrenspoor, daar honderd meter links en dan rechtsaf.
Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina
Je loopt al direct weer in de Cañon de Balced en via de brug Tranco de las Olas ga je naar de overkant van de rivier. Een tweede brug brengt je over de Barranco Cautiecho, een zijkloofje. Dan, na drie kilometer kloof klim je naar een karrespoor op de kam van de helling. Daar sla je linksaf. Dit pad volg je tot aan een kerkje - Ermita San Gregorio - dat uitkijkt op Alquézar. Maar eerst kom je nog langs gehucht San Pelegrín en gierenvoerplaats. Na de voerplaats loopt vanaf het kerkje een slingerend paadje naar beneden, je eindigt in de achtertuin van het hotel. Alternatief bij hoog water: Er ligt een kleine brug over Isuala, is een passage toch niet mogelijk, kies dan voor een alternatieve route met een transfer vanuit Bierge of Alberuela naar Alquézar.
Kaarten en gidsen Kaarten De verkrijgbare wandelkaarten (er zijn er meer dan hier vermeld maar geen met een fijnere schaal dan 1:40.000) zijn eigenlijk te grof voor een goede navigatie in het veld. Er ontbreken paden of er staan paden op die niet (meer) bestaan. De hoogtelijnen kloppen over het algemeen wel. * Mapa Excursionista, Sierra y Cañones de Guara (Parc Natural); een door Editorial Alpina uitgegeven wandelkaart, www.editorialalpina.com; schaal 1:40.000; dekt alle wandelingen maar de schaal is te grof voor de dagwandelingen rondom Alquezar; ook overzicht accommodaties; € 14,95 * Ruta circular de Alquézar a Asque: “Alquézar” (nodig op de eerste dag); een door het regiokantoor (www.somontano.org) uitgegeven set kaarten (ook de wandelingen van de tweede dag zitten hierin: Chimiachas en Pasarelas, bij het VVV in Alquézar verkrijgbaar; onbekende schaal; € 2 * Aragon, Atlas Turistico y de Carreteras; uitgave van Editorial Prames; atlas met kaarten van de gehele provincie Aragón inclusief stadsplattegronden en beschrijvingen van plaatsen (in het Spaans); schaal 1:150.000 * Euro Regional Map, Costa Brava Pyrenees; een door GeoCenter uitgegeven autokaart; schaal 1:300.000; overzichtskaart van het gehele noorden van Spanje; € 11,30 Gidsen Er is geen gids in de handel die de gelopen routes beschrijft, zelfs het natuurpark Siera de Guara wordt zelden behandeld in gidsen over (het noorden van) Spanje. * Noord-Spanje; een uitgave van Capitool Reisgidsen (www.capitool.nl), fraai geïllustreerd; inspirerend bij excursies in de omgeving van de Siera de Guara; € 24,90 * Noord-Spanje, Trotter serie; uitgave van Lanno Toerisme; met z’n 720 pagina’s een uitgebreide reisgids, sober maar overzichtelijk vorm gegeven; € 17,95 * Spanje, Rik Zaal; Arbeiderspers, september 2007; voor velen de Spanje-bijbel, naast feiten ook persoonlijke ervaringen; € 25 * In het Spoor van de Moor; Hanny Alders; Uitgeverij Conserve; een historisch reisboek op zoek naar het Islamitische Spanje; € 31,95 * The Atlas of European Mammals, Mitchell-Jones A.J.; een uitgave van Poyser Natural History; met kaartmateriaal en tekst over de verspreiding van de Europese zoogdieren; € 68 De documentatie is doorgaans te koop bij iedere gespecialiseerde boekhandel. Bronnen: Reisboekhandel Zandvliet, Stille Rijn 13, 2312 DE Leiden, (071) 512 70 09; E:
[email protected], I: www.zandvlietleiden.nl; Geografische Boekhandel Jacob van Wijngaarden & Pied a Terre, Overtoom 135-137, 1054 HG Amsterdam, (020) 627 44 55,
[email protected], www.jvw.nl en www.reisboekhandel.nl. Pagina
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina 10
ADREssen en sites V.V.V.’s * Oficina de Turismo Alquézar, C/.Nueva 14, 22145 Alquézar. T: (0034) 974 318 940, I: www.alquezar.org * Spaans Verkeersbureau, Laan van Meerdervoort 8-A, 2517 AJ Den Haag. T: (070) 346 59 00 , I: www.spaansverkeersbureau.nl Websites * I: www.somontano.org Informatie over de streek, de cultuur, feiten over natuurpark Sierra de Guara, een overzicht van wandelroutes en ook alle accommodatie vind je hier; in het Spaans, Frans of Engels. * I: www.parquesnaturales.consumer.es Een website over alle natuur- en nationale parken van Spanje. * I: www.spainmountains.com Website over de Spaanse bergen, sommige informatie is meertalig. * I: www.topwalks.net Internetsite van Paula Repo and Pasi Rein in 5 talen routebeschrijvingen van 163 wandelroutes in Aragón, Andalusia and Valencia inclusief aanrijdroute, diashow, gps-waypoints, een kaart van de route. Info:
[email protected].
Weerbericht Deze website geeft je het weerbericht per regio: www.aemet.es Je ziet al direct een weerkaart maar door (links) te klikken op Predicción/Municipios Españoles, krijg je een kaart per deelprovincie (kies Huesca). Er bestaat in Spanje geen telefoonlijn die het weerbericht verstrekt. Met dank aan Jules Rutten voor zijn gidswerk en gezelschap tijdens de wandelingen.
Pagina 10
Spanje
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in Aragon’, in Op Pad 1/2009, pag. 10 t/m 17..
Pagina 11
Pagina 11