17
Antillean Navigator Nummer 53
18
Antillean Navigator Nummer 53
waarbij de reddingsboot over de volle lengte over de kop sloeg. Een hoogtepunt was het weerzien met de Duitse zeeredder Bernhard Runde van de reddingsboot “Alfred Krupp”.die op Nieuwjaardag 1995 was uitgevaren om tijdens een orkaan een overboord geslagen Nederlandse redder te zoeken. De Tijdens het officiële afscheid van de heer Ane Ruyg, kwam de Duitse Duitse reddingszeeredder Bernhard Runde uit Borkum over om samen met 150 anderen boot sloeg om in De heer Ruyg een goed pensioen toe te wensen. 15 meter hoge The most famous Dutch lifeboat coxswain Mr. Ane Ruyg saved 2255 branding, waarbij persons from peril at sea during his career of 32 years. Last January de schipper en een he was pensioned. andere redder om Op 24 januari jl. nam Daaronder waren reddinhet leven kwamen. Van de KNRM tijdens een gen tijdens orkaankracht, het wrak van de Duitse plechtigheid te Terschellreddingsboot waarbij de reddingsboot ing afscheid van de ook redde Ane Ruijg de twee zware schade opliep en op Curaçao zeer bekend nog in leven zijnde opvaeen paar keer omsloeg, zeeredder de heer Ane renden. waarvan er één keer een Ruijg. In 32 diensjaren bracht hij met zijn beman- “looping” werd gemaakt Vervolg van pagina
16
Voordien werd gewerkt met vrijwilligers met eigen vaartuigen en werd
ning 2255 mensen veilig aan wal.
SHIPPING INFORMATION. As stated elsewhere in this edition, logistics is for Curaçao crucial for its existence. Nearly all goods are imported by ships and furthermore there are transshipments. Consequently it is necessary that next to an excellent infrastructure, Curaçao has the men power to run the harbor efficiently. The Curaçao Dry dock Company can repair ships of nearly all sizes, provided the ships
can pass the Juliana bridge with around 165 feet clearance. The Curaçao Isla Oil refinery once ranked amongst the most important in the world and still has an impressive daily output. The pictures show the various activities in the harbor and the continuous need for maritime expertise and also local awareness.
A new tug for Intertug S.A. Colombia the EOS II of the type Stan Tug 2608. 2 The fire fighting capabilities of this tugboat are impressive. Tug boats are designed to render next to harbor, coastal and deep sea towage, also effective assistance to all emergencies that can happen at sea. The Columbian tugboat company Intertug S.A. is very satisfied with the Damen built tugboats. Since 1994 the company ordered 10 tugs.
2 The local chapter of the Royal Netherlands Association of Marine Technology (Dutch acronym KNVTS) started with a program to familiarize local students of secondary schools with the maritime world. This is done in cooperation of harbor pilots, who will give lectures and audio visual presentations in their spare time to students. Last year an harbor tour took place with the KTK tug OLA with onboard 21 students and their dean of the Radulphus college. It was a great success
19
Ms. Omrine Wilson is a student of the Shipping & Transport College at Rotterdam and hopes to become a Maritime officer with the title of Bachelor of Science. This study involves the nautical as well as the technical management of ocean going ships. She sailed already as a cadet on a cargo ship and enjoyed sailing, the environment on board and above all the performance of her tasks. Her father is captain with the Curaçao Towage Company and her mother worked for an airline. Originally Ms. Omrine aspired to become an airline pilot, but now she is heading for a career that gives lots of opportunities to first class maritime officers. The Columbian tugboat company Intertug S.A. is very satisfied with the Damen built tugboats. Since 1994 the company ordered 10 tugs.
The British cable laying and ocean cable repair ship Pacific Guardian has
Antillean Navigator Nummer 53
sinceshortly Curaçao as her base. The ship is permanently stand by in case
of a failure of an ocean telecom cable, which are now using glass fiber instead of copper to transport the high volume of electronic traffic. At the harbor side there is a huge air conditioned warehouse with all the necessary spares for this kind of work. The agent of this ship is VR Shipping located in the Anthony Veder building at Zeelandia Curaçao. Photograph: courtesy of Cees Bustraan.
2
Antillean Navigator Nummer 53
20 Verantwoord een tweedehands auto kopen
Uw interesse is gewekt voor een leuke tweedehands auto. Model, type en vooral de kleur zijn helemaal naar uw zin. Mooier nog, de verkoopprijs valt binnen uw budget. Kortom met zoveel voordelen raakt de voorzichtigheid wat op de achtergrond. U wilt echter wel uw investering beschermen door zeker te weten dat de verkoopprijs in overeenstemming is met de kwaliteit van de auto. Geen (verborgen) gebreken die u handenvol geld, tijd en vooral ergernis gaan kosten. Als er gebreken zijn dan wilt u dat weten voordat u de koop doorzet. Zodoende kunt u met de verkoper onderhandelen over de verkoopprijs met als uitgangspunt dat de eventuele gebreken in ieder geval niet voor uw rekening komen. Echter kopers beschikken in de meeste gevallen over onvoldoende kennis van zaken om vast te stellen of de verkoopprijs in-
derdaad in overeenstemming is met de werkelijke waarde en de technische staat van het voertuig. Sinds kort voorziet AutoTax in deze behoefte. Met een taxatierapport van Auto-Tax beschikt u over een objectief, deskundig en onafhankelijk rapport dat u niet alleen inzicht geeft in de werkelijke (dag)waarde maar ook in de technische staat van de auto. Een Auto-Tax taxatierapport stelt u in staat om goed geïnformeerd te onderhandelen met de verkoper en om uiteindelijk de juiste beslissing te nemen bij uw voorgenomen koop. De taxatie wordt aan de hand van een vast protocol uitgevoerd. Bij het “Aan en Verkoop” taxatierapport wordt de auto op ruim 400 punten gecontroleerd. Het taxatierapport wordt uitgebreid met u besproken en aan u verklaard. U ontvangt uiteraard een origineel exemplaar. Auto-Tax wordt gevoerd door Gerard Pijnacker en Jan Rijnsburger, beide met zeer veel jaren ervaring in de automobielbranche. Zij hebben hun sporen ruim verdiend in de werkplaats, bodyshop, leasing, verhuur en dealerschappen. In Nederland als zowel in Curacao. Al deze kennis en ervaring is nu gebundeld in AutoTax.
21
Antillean Navigator Nummer 53
ERVARINGEN TIJDENS DE JAPANSE TIJD IN INDONESIE De belangstelling in Nederland voor de dramatische gebeurtenissen gedurende de Tweede Wereldoorlog neemt nog steeds toe. De gebeurtenissen in het toenmalige Nederlands Oost Indië, thans Indonesië zijn onderbelicht.
Nederlandse militairen passeren tijdens een patrouille een beschadigde brug. fotobron: boek “het nieuws opnieuw bekeken”
Alleen het “topje van de ijsberg” komt af en toe in het nieuws. Voorts neemt het aantal personen, die in deze jaren oorlogsslachtoffer
waren, snel af, want wij spreken al over meer dan 65 jaar geleden. The Antillean Navigator had in oktober j.l. een
gesprek met mevrouw Paula Johanna van Dongen, de echtgenote van de veel gedecoreerde voormalige koopvaardij officier en latere KLM station manager Willem Hage. HERINNERINGEN Mevrouw Paula van Dongen werd in Semarang geboren, alwaar haar vader handelsman was. In Batavia (het tegenwoordige Jakarta) volgde zij de lagere school en in Soerabaja de Rijks HBS. Ze wilde daarna worden opgeleid in de journalistiek, maar er was meer behoefte aan onderwijzend personeel en volgde zij een stoomcursus op de Kweekschool. Toen in Maart 1942 de toenmalige NederlandsIndische regering capituleerde voor Japan, sloten de bezetters de scholen. Mevrouw van Dongen volgde daarna een EHBOopleiding in het kinderziekenhuis van Soera-
baja, omdat EHBO-kennis onder oorlogsomstandigheden nog belang-rijker is dan in vredestijd. Aangezien zij de Maleise taal beheerste, was haar verhouding met de lokale bevolking goed. Ze gaf toen stiekum les aan kinderen. INTERNERINGEN. De Japanners begonnen met alle Europeanen te interneren, dus ook mevrouw van Dongen met haar ouders. In principe werden delen van woonwijken met prikkeldraad en gevlochten matten (gedek) omgeven, in de trant van de Joodse Ghetto’s in Europa. Na een paar maanden werden alle geïnterneerden met goederentreinen naar concentratiekampen vervoerd. De vrouwen en kinderen uit Soerabaja gingen naar het interneringskamp Lampersari bij Semarang. Haar vader moest naar Burma om aan de “dodenspoorweg” te werken, verfilmd in de Britse film
“The bridge over the river Kwai”.
TROOSTMEISJES De Japanse bezetter dwongen vele Nederlandse vrouwen en meisjes (dat gebeurde ook in andere bezette gebieden) in de militaire prostitutie. Ze moesten zich de wensen van de Japanse militairen laten welgevallen. Deze zaak speelt internationaal nog steeds, omdat de nog overlevende slachtoffers geen genoegdoening hebben gehad. In het kamp waarin mevrouw van Dongen met haar moeder was opgesloten, lieten ze geruchten circuleren, dat er een besmettelijke ziekte heerste, dientegengevolge wilden de Japanner geen intieme contacten met de geïnterneerden. KAMPLEVEN Het regiem was streng: als de Japanners vonden, dat 2 bepaalde vrouwen ongehoorzaam waren geweest deze personen als straf drie dagen geen eten
Nederlandse militairen van de 7 December divisie in 1946 aan de kade kort voor vertrek naar Indonesië. fotobron: boek “het nieuws opnieuw bekeken”.
22
Antillean Navigator Nummer 53
kregen. Er waren goede en slechte kampcommandanten en de bewakers waren over het algemeen Koreanen, die zich slechter gedroegen dan de Japanners. Eten (gewoonlijk een beetje gekookte rijst plus wat groente) en hygiënische voorzieningen waren bar slecht. Men had een soort latrine boven een beekje. Dit duurde tot September 1945, toen gaven de Japanners zich over aan de gealliëerden, waardoor er op Java een ernstig machtsvacuum ontstond. BERSIAP PERIODE Het machtsvacuum leidde tot het ontstaan van lokale criminele groepen, die het o.a. hadden gemunt op de Europese Nederlanders. De voormalige kampbewakers werden nu de beschermers van de kampbewon-
MAINTENANCE OF COMPUTERS
De heer en mevrouw van Dongen enkele jaren geleden in hun achtertuinte Amstelveen. Op verzoek van de fotograaf heeft de heer Hage zijn oorlogsonderscheidingen opgespeld.
Echter in de Bersiap periode was de Britse aanwezigheid gering en het waren vooral de beroemde Ghurka’s uit het toenmalige Brits Indië, die op Java werden ingezet. De Engelsen evacueerden de bevrijde vrouwen en kinderen per vrachtauto
Mej. Paula van Dongen omstreeks 1946.
ers. De inlandse bendes in de tijd voerden onvoorstelbare wrede overvallen uit en toen de Nederlandse soldaten in 1946 het gezag van de Britten begonnen over te nemen, waren de maatregelen tegen die bendes niet mals.
en zij brachten deze mensen naar de haven van Semarang, waar op de rede een oud Engels schip lag om de in slechte staat van gezondheid verkerende overlevenden naar Batavia te brengen. Daar werden zij onderge-
bracht in het Tanah Abang kamp, bewaakt door de Ghurka’s alwaar zij moesten bivakkeren in afwachting van hun reis naar Nederland. NAAR NEDERLAND In januari 1946 gingen de groep waartoe mevrouw van Dongen behoorde met het m.s. Boissevain naar Nederland. Aan bijna vier jaren ellende kwam een einde. In Nederland ontmoette ze korte tijd later 3de stuurman Willem Hage van de scheepvaartmaatschappij Nederland. Ze huwden kort daarna en haar echtgenoot had na zes jaren oorlog op zee genoeg genoeg van het varen en trad in dienst van de KLM. Het echtpaar kreeg twee zonen. Eén is chirurg en de ander bedrijfspsycholoog. Ruim een maand na het interview met Mw. Paula Hage-van Dongen ontving de redactie van The Antillean Navigator het droevige bericht, dat mevrouw Paula was overleden. . De heer Hage kon het verlies van zijn vrouw kennelijk niet verwerken en overleed twee maanden later. Dat beiden mogen rusten in vrede.
Computers have become the back bone of modern life. Every office has computers and many systems are very sophisticated, like the computer system of the Revenue Service and the local Government computers with the records of the local population.Of course there are many other high class computer users, like airlines flying into the United States of America with the increasing security measures as well as the international cargo agents, who are using the computers for the fast transfer of shipping and customs documents. As long as these computers are working, everything is fine.In short all high class institutions, like hospitals, big hotels, air traffic control etc. use special
computers prepared for their special needs. But suddenly hard- and/ or software problems may manifest themselves and immediate action is needed. Since time is money and the loss of so many computers hours translate themselves in significant monetary losses. Instant repair is a must. The repair of sophisticated computers require the involvement of first class technicians, but where do we find them? ACS which stands for Absolute computers & services – Curaçao is the best computer service enterprise at Curaçao and their name is so well known that often other Caribbean islands request the presence of ACS technicians.They are located in the same building as Scarlet at the Fokkerweg 26, Saliña.
23
Antillean Navigator Nummer 53
NEWS ABOUT PLEASURE BOATING.
The island of Curaçao is located outside the hurricane belt at 12ºN and 69º W and has all the possibilities to develop into a major yacht center. There are already excellent boat maintenance and storing facilities like the Curaçao Marine Services, but more expansion is possible. Although the present world economy is slowing down considerably the expansion of the motorand sailing yacht world, there remains the need for reliable, safe and secure mooring and storage facilities, as well as boat repair yards. It is a matter of initiative and promotion to profit more of the present natural bays and harbors the island offers. Curaçao is developing into a Caribbean HUB for aviation and shipping and has an excellent infrastructure.
INTERNATIONAL PUBLICATIONS. The international yacht world is being exposed in two important publications: the EUROPEAN BOATBUILDER and the INTERNATIONAL BOAT INDUSTRY. These are bi-monthly British high quality magazines giving the latest information on new building, new designs and developments in boating industry related products, but also on the world’s major boat shows. The magazine covers the whole world and is a must for people involved in the pleasure craft industry. These publications give a lot of information about what is happening in the boating world, like new high quality craft and
developments intended to make life on board more easy and safer. New world legislation on building and environment as well as products meeting these requirements are also published. SAFETY AT SEA. Going to sea for longer trips require a lot of preparations and investigation. One important element of boating is safety and many newcomers with no knowledge of the sea can run into trouble easily. Piracy is developing in many sea areas and containers lost over board during bad weather often float below the surface of the seas, causing a tremendous risk for safe navigation. Near major rivers floating tree trunks can be expected and the possibility of a collision with deep sea vessels re-
quires constant vigilance. If one looks into the records of sea rescue institutions, one discovers that lack ofmaintenance, fuel management, sloppy boat design, lack of good communications and the attitude as well as the knowl-
edge of many boaters are often below standards. Therefore, all persons involved in boating industry should keep themselves well informed about new developments, reducing risks and increasing efficiency.
hotel Dolphin Suites was opened officially. This hotel caters especially to handicapped persons; adults as well as children. The hotel works in conjunction with the Seaquarium, where handicapped children can swim with the friendly porpoises (dolphins) under guidance or enjoy the beach and the clean waters of the Caribbean sea. The hotel is wheel chair friendly and has special arrangements for day and night nursing care. There is a revalidation center and children can be under professional care while parents can enjoy an evening together. It is the only hotel of this nature in the Caribbean.
opened in presence of many captains of the local industry. SAILS is located at the first floor of the Maritime Museum, which is located at the “Waaigat” entrance, where at the Punda side the Venezuelan “barques” are moored. From Punda near the Customs Office one can cross the new pedestrian bridge right into the Maritime Museum. SAILS is air conditioned and offers tantalizing lunches and off course a great variety of drinks. From the balcony one has a beautiful sight on down town Willemstad and the Annabay, where the ocean ships pass by. This main channel devides the city in two centres: Punda and Otrabanda at the North side. One can combine a visit to the maritime museum with a nice lunch at Sails.
TOURISM Fortunately tourism to Curaçao remains strong, although due the economical world crisis the absolute top year 2008 cannot be repeated. During 2008 nearly all hotels were fully booked and there are still three hotels under construction. Curaçao is developing into a first class tourist destination and this is not only due to the expansion of first class hotel accommodation, but als to the many advantages of Curaçao during a period where many popular tourist destinations are being seriously affected by terrorism and public disturbances. We mention the following advantages: the safety and security, the Legal system, attractive climate outside the hurricane belt, a friendly multi lingual
population and the attractive rate of exchange the local guilder versus the Euro. The local CHATA (Curaçao Hospitality and Tourist Association) together with the local Tourist Bureau CTB do everything to pro-
mote Curaçao abroad and there are plans to expand promotion to new potential countries like Brazil. There are also plans to offer tourists a maximum of entertainment. DOPHIN SUITES On March 3rd the new
A new pedestrian bridge connects down town Willemstad (Punda) with the historicalScharloo section, which is to be rebuild as a touristic attraction. In the back ground the Maritime Museum and the bar/restaurant SAILS.
SAILS Bar en Restaurant. Recently th new Bar and Restaurant SAILS was
24
Antillean Navigator Nummer 53
In de voorgaande twee 4 uitgaven van deze periodiek, werden de vijandelijke akties van de Duitse hulpkruiser WIDDER beschreven.
Dit was een zwaar bewapend aangepast koopvaarijdschip, noem het een kaperschip van de Duitse Kriegsmarine, dat de gealliëerde
lading stookolie uit de (Spaanse) Canarische eilanden was vertrokken om de Widder te bevoorraden. Interessante bijkomstigheid: deze brandstof was vrijwel zeker afkomstig van de LagoEsso raffinaderij op Aruba, legaal naar de Spaanse eilanden gebracht door neutrale Spaanse tankers. De Widder zou op haar
Hr.Ms. Sumatra in 1939 nog met Nederlandse neutraliteits vlag op de scheepshuid geschilderd. HNLMS Sumatra was a Dutch light cruiser which searched in July 1940 for the nazi-German buccaneer “Widder”.
scheepvaart nabij het Caribisch gebied in 1940 aanviel en vernietigde. De vorige verhalen kunt u terugvinden op Internet (zie kader).
Als neutraal koopvaardijschip vermomde hulp-kruiser
Van het tot zinken gebrachte Britse vrachtschip King John bleven slechts de gezagvoerder en de hoofdwerktuigkundige gevangen achter op de Widder. Wellicht had dit te maken met irritatie over het antwoord dat de gezagvoerder had gegeven toen Von Ruckteschell opmerkte dat het lang duurde voor de King John onder de golven verdween: “Naturally, made in Britain!”. Inmiddels weer anders geschilderd, ditmaal als het Spaanse vrachtschip “El Neptuno”, zette de Widder zijn tocht voort, nu in noordelijke richting naar een rendezvouz op 28 juli met de Duitse tanker “Rekum” die met een
rooftocht nog zes schepen tot zinken brengen, waaronder het Nederlandse s.s. Oostplein, en met een totaal score van tien in oktober 1940 veilig in Duitsland terugkeren. Groot alarm, de Sumatra gaat zoeken. Onverwacht snel, al op 18 juli 1940 landden twee sloepen met 41 zeelieden van de Davisian en King John op het iets ten noorden van St.Maarten gelegen Britse eiland Anguilla. Hun aankomst was de eerste indicatie die de Britten hadden over de aanwezigheid van
DERDE DEEL Door Gerard Casius
Maritieme historie: Een Duitse “raider” bij de Antillen een Duitse raider. Schipbreukelingen werden ook gemeld door de Franse kruiser Jeanne d’Arc als zijnde gearriveerd op het Franse eiland St. Barthelémy op 17 juli, wellicht betrof het hier de derde sloep. Het bericht over de Widder sloeg in als een bom. Onmiddelijk werd het varen met individuele schepen verboden en twee Britse kruisers, de Dorsetshire en Cumberland, werden met spoed naar het operatiegebied van de Widder gestuurd, evenals schepen van het “South America smaldeel” van de Britse marine. En dat was niet alles. De Nederlandse kruiser Hr.Ms. Sumatra werd ook ingezet om de Widder op te sporen. De beschikbaarheid van de Sumatra bij de Antillen was min of meer toevallig. De in 1926 gereed gekomen en eigenlijk al verouderde lichte kruiser was tijdens de Mei-oorlog 1940 naar Engeland overgestoken. Op 2 juni vertrok het oorlogsschip, tesamen met de eveneens ontsnapte en nog niet geheel afgebouwde Hr.Ms. Jacob van Heemskerk, op een geheime missie om kroonprinses Juliana met haar twee dochters Beatrix en Irene naar Halifax
Map of the North, Middle and South Atlantic ocean were the sinkings in 1940 of merchant ships by the nazi-German buccaneer Widder are indicated
spoed werd de Nederlandse kruiser naar het zeegebied ten Noorden van de Bovenwindse eilanden gestuurd. Onmiddelijk na vertrek uit Kingston werden schietoefeningen gehouden,
The commanding officer of the Nazi-german buccaneer Widder was Lt.Cdr. Hellmut von Ruckteschell, he survived WW 2 and was convicted for war crimes afterwards.
de kanonnen met scherpe munitie geladen gereed gehouden en moest de bemanning in hoogste paraatheid aan dek verblijven en slapen. De Sumatra kreeg opdracht om te patrouilleren buiten de Mona Passage tussen Puerto Rico en Hispaniola (de Dominikaanse Republiek) om te voorkomen dat de Widder de Caraibische zee zou binnenvaren. Dit zou voor de Duitser eigenlijk een minder voor de hand liggende keuze zijn, want eenmaal binnen de eilandenketen zou
in Canada te brengen. Op 11 juni kwam de Sumatra in Canada aan, om twee dagen later weer te vertrekken als escorte voor het troepentransportschip Lady Drake met bestemming Bermuda en Jamaica. Op beide plaatsen werden Canadese troepen afgezet. Op 21 juni vertrokken de Sumatra en Lady Drake naar Curaçao met een in Kingston, Jamaica, aan boord genomen 280 man sterk contingent van de King’s Own Shropshire Infantry dat de defensie van de olieraffinaderij op Curacao kwam versterken. Na enige tijd in Curaçao te hebben verbleven voor onderhoudswerk – o.a. moesten de degaussingkabels worden vervangen - voer de Sumatra op 10 juli uit om een verkenningstocht te
maken langs de kust van Colombia en Venezuela aangezien er berichten waren dat aldaar liggende Duitse “vluchtschepen” – vrachtvaarders die daar in neutrale havens toevlucht hadden gezocht – een poging zouden doen om weg te komen naar Duitsland. Er werd niets gevonden en 15 juli liep de Sumatra weer binnen in Kingston. Op 18 juli kwam het bericht over de acties van de Widder binnen en met Vervolg op pagina 4 25
25
Vervolg van pagina 4 24 moeilijker zijn. Vandaar dat het zoekgebied van de Sumatra zich verder naar het noordoosten ging uitstrekken, met als gevolg dat op 24 juli 1940 het schip weer de haven van Bermuda binnenliep. Er was niets gevonden, de Widder was spoorloos verdwenen. Op 26 juli aanvaardde de Sumatra de terugtocht naar Curaçao en vervolgens vertrok de kruiser op 7 augustus voor een lange reis rond Kaap de Goede Hoop naar Ned. Indië.
enige Nederlandse militaire vliegtuig op de Antillen, de tot bommenwerper omgebouwde oude Fokker “Oriol” van de KLM, in te kunnen zetten bij de Bovenwinden. Het probleem daarbij was dat er op de drie Nederlandse eilanden aldaar geen vliegveld was en overigens ook niet op de nu geallieerde Britse eilanden in de buurt. Wél op de Ameri-
kaanse eilanden (Puerto Rico en de Virgin Islands), maar die waren nog neutraal gebied. Ongetwijfeld is dit de reden dat er op 11 september 1940 een bericht uitging van de Algemeen Militair Commandant op Curaçao, KTZ van den Donker, aan de Administrateur van Financiën om in overleg met de Gezaghebber op de Bovenwindse Eilan-
Luchtverkenning en een vliegveld.
Het zoeken naar een enkel vrachtschip in een zeegebied dat zo rond 400 bij 600 zeemijlen groot was is zonder luchtverkenning natuurlijk vrijwel onbegonnen werk. Men realiseerde zich dat op Curacao natuurlijk ook en het is in dit verband dat gedacht werd aan een mogelijkheid om het
De heer Gerard Casius staat hier voor de replica van een Brewster Buffalo jachtvliegtuig, dat beroemd werd tijdens de slag om Java in 1942. De heer Casius werd koninklijk onderscheiden voor het vastleggen vangebeurtenissen op het gebied van de Nederlandse luchtvaarthistorie Hij is vrijwillig medewerker van het Nederlands Instituut voor Militaire historie (NIHM) te den Haag.
Antillean Navigator Nummer 53
den ”zo spoedig mogelijk in werkverschaffing een aanvang te maken” met de aanleg van een vliegveld op St.Eustatius. Waarom St. Eustatius, dat in die tijd nog veel slechter voorzien was van enige hulpmiddelen en infrastructuur dan het toch ook al niet denderend voorziene grotere en belangrijker eiland St. Maarten? Twee factoren zullen hier een rol hebben gespeeld. Ten eerste was er op St. Eustatius een ongeveer 2 kilometer lange, relatief vlakke strook grond te vinden die goed in de heersende windrichting ligt en een geheel vrije inen uitvliegmogelijkheid biedt, namelijk de cultuurvlakte in het midden van het eiland bij Concordia. In die tijd was 1000 meter al een heel flinke lengte voor een landingsbaan, dus er was ruimte genoeg. Ook op St. Maarten was met enige goede wil bij Simpsonbay wel een vlakke strook grond beschikbaar van ruim 1000 meter, maar hier liep de grens met het Franse deel van het eiland dwars door het Simpsonbay-lagoen, vlak langs deze strook grond, waar later in 1943 het Julianavliegveld ook inderdaad is aangelegd. En het Franse gedeelte van het eiland was in juni 1940 natuurlijk onder het bewind van de Vichy-regering gekomen die als pro-Duits werd beschouwd. Niet dat men zich daar op St.Maarten veel van aan trok, de relaties bleven onverstoord vriendelijk, maar elke operatie van een vliegtuig vanaf een vliegveld bij Simpsonbay kon natuurlijk wel direct door een kwaadwillende aan de Franse kant naar Duitse schepen doorgeseind worden en dat was niet de bedoeling.
Hoe dan ook, de Widder-crisis ging voorbij en alhoewel men op St.Eustatius in oktober 1940 wel met de voorbereidingen voor de vliegveldaanleg is begonnen, werd het plan niet doorgezet. Pas in 1946 is er op de gekozen lokatie een eerste vliegstripje aangelegd. Zo was een Duitse “raider” er bijna de oorzaak van geworden dat St.Eustatius al vele jaren eerder uit zijn slaperige isolement wakkergeschud zou worden. Gerard Casius Bronnen: Z. Freivogel, Deutsche Hilfskreuzer des Zweiten Weltkriegs, Motorbuch Verlag 2003 K.A. Muggenthaler – German Raiders of World War II, Pan Books 1980 Dr. J. Hartog – De Bovenwindse Eilanden, Deel IV in de Geschiedenis van de Ned. Antillen, De Wit Uitgeverij. 1964 Dr. Ph.M. Bosscher – de Kon. Marine in de Tweede Wereldoorlog, deel 3. J. Anten e.a. – Hr.Ms. Kruisers ‘Java’ en ‘Sumatra’, Asia Maior 2001 Cony en Ledet - L’Arado 196 - in Avions No. 137 (aug 2004) en 146 (juli 2005) Diverse websites over de Widder, o.a. www.geocities.com, www.ahoy.tk, www.bismark-class.dk Internet: Open Google en tik in “search” The Antillean Navigator. U krijgt dan Seawings/the Antillen Navigator en bij opening krijgt u de introductie. Onderaan staan de twee voorafgaande publikaties aangegeven, waaronder ook bijzonderheden over de schrijver.
26
Antillean Navigator Nummer 53
HONDERD JAAR GELEDEN............ In 1899 werd de heer Cipriano Castro president van Venezuela. Dat was nog in de tijd, dat in Latijns Amerika presidenten met behulp van
territoriale wateren van Curaçao. Op 14 mei 2008 vaardigde president Castro een “overschepingsdecreet” uit, dat leidde tot het stopzetten van het
de Nederlandse oorlogsschepen zagen de tegenstanders van de president hun kans schoon en er braken op 13 december opstootjes in Caracas uit. De toenmalige vice-pres-
Hundred years ago the Dutch armoured cruiser HNLMS de Ruyter leaving the Annabay, Curaçao. Honderd jaar geleden werd deze foto gemaakt van Hr.Ms deRuyter bij vertrek uit Curaçao.
medestanders het gezag op zich namen en regeerden als dictators. Gedurende zijn regeerperiode had deze president moeilijkheden met Europese staten zoals Duitsland, Engeland en Italië en dat kwam vooral door buitenlandse schulden. In 1902 blokkeerde Duitsland zelfs Venezuela en werden er schoten gewisseld met Venezolaanse forten. In 1906 kwamen Frankrijk en de Verenigde Staten er ook nog bij, maar Nederland bleef nog afzijdig. In die tijd waren de binnenlandse wegen in Venezuela zeer slecht en vele Curaçaose schoeners verzorgden ook het vervoer van passagiers en lading tussen de verschillende Venezolaanse havensteden. CURAÇAO IN DE PROBLEMEN. Sedert het begin van de eeuw, werden regelmatig Arubaanse en Curaçaose schepen door Venezolaanse militaire vaartuigen aangehouden en in de uitoefening van hun vaart sterk belemmerd, ja zelfs in de
handelsverkeer tussen Venezuela en Curaçao. De Curaçaose economie leed sterk onder deze grote handelsbeperking. Daarom stuurde Nederland toen vijf grote oorlogsschepen: Hr.Ms. Jacob van Heemskerck Hr.Ms. de Ruyter, Hr.Ms. Friesland, Hr.Ms. Gelderland en Hr.Ms. Utrecht. Deze schepen stoomden langs de Venezolaanse kust en namen terloops twee Venezolaanse kustwachtschepen in beslag, die naar Curaçao werden gesleept. Op dat moment bevond zich de toenmalige president Castro zich in Europa en door de komst van
ident van Venezuela Generaal Juan Vicente Gómez zette de andere president af en nam op 20 december 1908 het presidentschap op zich en bleef dit tot 1935. Hij herstelde de rechten van de Curaçaose scheepvaart en in 1920 werden de diplomatieke betrekkingen met Nederland hersteld. LANDSRADIODIENST. Om radioverbindingen met de bovengenoemde oorlogsschepen te kunnen onderhouden, bouwde de Koninklijke Marine in het Riffort een groot radiostation, dat later werd overgedragen aan de lokale autoriteiten, waardoor Landsradiodi-
This is the first Royal Netherlands Navy radio station at Curaçao in 1908, only 12 years after the first experimental radio signal sent by Marconi. Source: 50 years of Radio Services in the Netherlands Antilles.
enst een feit werd. TACHTIG JAAR GELEDEN Op 8 juni 1929 overvielen de Venezolaanse dissidenten Urbina en Machado het Waterfort van Willemstad (waar nu het Plaza hotel staat) en maakten zich meester van de in het magazijn opgeslagen geweren en munitie. Er vielen drie doden onder de Nederlandse troepen. In totaal groeide het aantal onruststokers aan tot 600 man, waaronder veel buitenlanders, die op de raffinaderij werkten.
Nadat de overvallers het Amerikaanse schip Maracaibo hadden opgeëist om het kleine invasieleger naar Venezuela te brengen, werden de Gouverneur en de Politiecommissaris als gijzelaars meegenomen. Curaçao wilde in de toekomst beter voorbereid zijn en op 29 juni 1929 werd het VKC, het Vrijwilligers Korps Curaçao gesticht. Voor zover bekend is nog één der oprichters in leven dat is de heer Jose Maria Hellburg. Bron: deel II Curaçao door Dr. Joh. Hartog.
Hundred years ago the Dutch armoured cruiser HNLMS Gelderland.Ruim honderd jaar geleden was het pantserdekschip Hr.Ms. Gelderland in aktie inde Zuid Caraibische wateren
27
Antillean Navigator Nummer 51
BOUW VAN SCHOENERS De scheepsbouw ontwikkelde zich op Curaçao vanaf het begin van de negentiende eeuw omdat de reders hun zeilschepen gedurende het orkaanseizoen in een veilige haven lieten repareren en opknappen.
DE OORSPRONG VAN DE SCHOENER Volgens de Nederlandse schrijver Arne Zuidhoek werd de eerste schoener in Nederland ontwikkeld, maar werd vooral in de New England staten in het NO van de Verenigde
The drawing of the main frames of a sailing schooner (1885). Een opengewerkte tekening van de kiel, spanten en dekbalken van een schoener (1885).
Four schooners ready for their next trip. Vier schoeners gereed voor hun volgende reis.
staten zeer populair. De schoener heeft het grote voordeel van de mogenlijkheid om maximaal van de wind te profiteren, doordat dit schip ook schuin tegen de wind kan invaren, snel en zeewaardig is, alsmede met een relatief kleine bemanning nodig heeft. De Amerikaanse schoeners voeren ook naar het Caraibisch gebied en werden daar al spoedig nagebouwd. BOUWWIJZE
Oorspronkelijk waren er vier scheepsreparatiebedrijven. In 1821 werd de grote werf van Herman van der Meulen gevestigd . Daarna onstonden de werven van Jos Foulke, A. Mattey, Heldewier, Vignon, Jesurun alsmede Maduro & Sons. In 1839 bouwde H. van der Meulen & Co het eerste zeilschip met de toepasselijke naam Curaçao en maakte in dat jaar een reis van 4 maanden naar West Europa. Gemiddeld bouwde men 5 schoeners per jaar en de laatste, de Pioneer liep in 1919 van stapel. De werven waren een goede bron van werkgelegenheid en meer dan 500 vaklieden verdienden daar hun brood.
Als bouwmateriaal gebruikte men hout (Pitch pine). Op Curaçao werd het hout uit Colombia geïmporteerd. In bijgaande tekening kan men zien, dat eerst de zware houten kiel werd gelegd en daaraan resp. de vooren achterstevens werd bevestigd. De spanten (ribben) liepen met een ronding in de kim tot aan het hoofddek. Bij voorkeur koos men reeds door de natuur gevormde rondgebogen hout, dus zware gekromde boomtakken,
Schooners under construction at the yard of S.E.L. Maduro & Sons during the first decade of the 20th century. Schoeners in aanbouw op de werk van S.E.L. Maduro & Sons in het begin van de 20ste eeuw.
aangezien het rondbuigen van hout een speciaal bewerkelijk proces vereist De spanten werden voorzien van dikke huidplanken en deze werden waterdicht gemaakt door in teer gedoopt touwwerk tussen de huidplanken aan te brengen. Men noemt dit breeuwen. De bovenkant van de spanten aan beide zijden, dus stuur- en bakboord werden door zware houten dekbalken verbonden en daarop kwam weer het hoofddek bestaande uit zware houten planken. In dit dek kwamen openingen voor het doorlaten van de masten (die weer in speciale steunen op de kiel rustten), voor openingen voor de toegang tot de verblijven van de bemanning alsmede voor het vrachtruim. Alle houten verbindigen werden met zware houten nagels verbonden omdat ijzer roestvorming en rot veroorzaakten. Alle dekopeningen moesten waterdicht kunnen worden afgesloten en de masten werden gestaagd (dus voorzien van “want”) en werden zeilen aangebracht. Om het zeiloppervlak te vergroten werd een zgn. boegspriet aangebracht.
28
Antillean Navigator Nummer 53
Vervolg van pagina 12 4
Sea Captain G.S. Newton The most famous sea captain the Netherlands Antilles have known is Captain G.S (Gerry) Newton. Het was born in 1884 in Bonaire and passed away in 1949 at Curaçao. He started at sea -as was usual in those days- “before the mast”. Through hard work and study he became a mate and later captain on board Antillean sailing schooners. He commanded the then famous sailing ships Delia, Hollandia and Pioneer. In 1919 he made an ocean crossing with the Hollandia from Barbados to Le Havre (France) fully laden with rum. After he returned from this danger-
ous trip, he married his fiancée Ms. Juanita Hart. They had five children and three of them are still alive. In 1924 Captain Newton – then 40 years old – left the sea to become the shorecaptain of the S.E.L. Maduro concern at Curaçao. He was very much liked and respected by his superiors, the ships officers and harbor pilots, but also the longshoremen. In 1998 an official postal stamp was dedicated to captain Newton en in 2008 the new fiberglass undersea cable connecting Curaçao was dedicated to this famous captain.
Aan de achterzijde werd het roer bevestigd, dat door middel van een stuurwiel aan dek kon worden bediend. Als het schip gereed was, werd het schip geschilderd en
in aantal gevallen dwarsscheeps te water gelaten. De masten etc. werden daarna aangebracht.
Bronnen: Foto archief S.E.L. Maduro & Sons, Deel II Curaçao dr. Joh. Hartog, de heer H. Verboom, amateur scheepsbouwer en en “From Keel tot Truck” 1885.
Building material for the schooners, often naturally formed (tree branches). Bouwmateriaal voor de schoeners, w.o. natuurlijk gevormd hout (dikke takken)
Sailing Schooners
Painting of a New Foundland Grand Banks sailing schooner .
During the 19th and early 20th century wooden sailing schooners were very popular in the ABC islands, especially Curacao had many of these ships. These vessels were onstructed locally according to the models used in the New England States of the USA. It has been established that the schooner was developed in the Netherlands and thereafter adopted in the USA.. The schooner was an ex-
cellent ship and was used a lot in the coastal trade of Venezuela, when this country lacked roads in the difficult mountainous terrain. Seamen from Bonaire and Curaçao were highly respected. In the pictures one can observe the building of these ships by the yard of S.E.L. Maduro around the early years of the 20th century as well as a drawing dating from 1885. This drawing shows the keel,
stem en stern, as wel the frames of the ship. This building principle is still in use in aviation and shipping, however, with modern materials and designed with the assistance of computers. Sources: The S.E.L. Maduro & Sons Archives, part II of the History of Curaçao by Dr. Johan Hartog and Mr. Herman Verboom, shipbuilder of wooden vessels. Historical ship encyclopedia “from keel till truck” 1885.
29
STATIONSSCHIP collage Hr.Ms. van Speijk
Lynx boord helikopter van Hr.Ms. van Speijk. Lynx board helicopter of HMNLS. van Speijk.
In het Caraïbisch gebied stationeert de Koninklijke Marine bij toerbeurt een zgn.“stationsschip”. Vorig jaar was dit Hr.Ms. van Speijk en dit jaar Hr. Ms. van Amstel. Het zijn zgn. “multi purpose fregatten”, die over een enorm potentieel beschikken. In bijgaande foto’s zien wij wapensystemen, waarbij het kanon en de “goal keeper”, het snelvuurkanon tegen inkomende raketten electronisch worden gestuurd vanuit de commando centrale
FROG Media Design
MAG schutter van de helicopter. Machine gunner of the helicopter.
Antillean Navigator Nummer 53
Het multi purpose fregat Hr.Ms. van Speijk. The mult purpose frigate HMNLS van Speijk.
T +599 9 567 2727 E
[email protected] W www.frogmediadesign.com
graphic design logo design branding advert design poster design brochure design re-branding business card design website design & building e-marketing hosting domain registration media consultancy we have the expertise to guide you and your company in media design. 2
MAG schutter op het brugdek. Machine gunner on the bridge deck
Goalkeeper snelvuurkanon tegen inkomende raketten. Radar guided fast firing gattling gun named Goal keeper, 4200 rounds per minute against incoming missiles.
Oto Melara 76 mm kanon tegen zee- en luchtdoelen. Oto Melara radar guided surface/air cannon
Antillean Navigator Nummer 53
30
Schutter met een punt 50 mitrailleur (12,7 mm). Gunner of a point 50 machine gun(.50 means half an inch bullet diameter).
Hr.Ms. van Speijk schiet een zgn.”flare” af, een soort rookgranaat. HMNLS. van Speijk launching a flare, a kind of smoke grenade.
De goalkeeper is het modernste wapen tegen inkomende raketten. The Goalkeeper is the most modern defense systemagainst incoming rockets
Dit is een radar gestuurd snelvuurkanon tegen zee- en luchtdoelenvan het Italiaanse fabrikaat Oto Melara. The radar guided OtoMelara cannon against air- and surface threats.
Hr.Ms. van Speijk schiet een oranje gekleurde oefentorpedo af. HMNLS.van Speijk launching an orange colored torpedo dummy..
31
KERAMISCH ATELIER VAN JULIE KOOIJMAN
Julie Kooijman, keramisch artieste en schilderes houdt nu en dan
"open house"
voor geinteresseerden.
Indien u belangstelling mocht hebben om eens nader met haar werk kennis te maken en met haarvan gedachten te wisselen over haar kunstuitingen en technieken, dan kunt u een afspraak met haar maken.
U kunt dit doen via email:
[email protected] of telefoon 462.4479 gedurende de ochtenduren van maandag t/m vrijdag.
Antillean Navigator Nummer 53
Antillean Navigator Nummer 53
32
2