Angst en de ziekte van Parkinson. te veel of te weinig controle. Annelien Duits Harriët Smeding

Angst en de ziekte van Parkinson te veel of te weinig controle Annelien Duits Harriët Smeding ©2012 ParkinsonNet congres

www.smedingneuropsychologie.nl

Wat moet deze workshop brengen, zodat je zegt: “dat was de moeite waard”?

Smeding

neuropsychologie

©2012 ParkinsonNet congres

Schrikken Angst Nu Toekomst In je lijf In je hoofd Sterke, Latere, directe diffuse lichamelijke sensaties lichamelijke reacties Smeding

neuropsychologie


Video angst bij PD Dhr O 2:15-3:55

Smeding

neuropsychologie


Angststoornissen DSM-IV • • • • • • • Smeding

Paniekstoornis met agorafobie Paniekstoornis zonder agorafobie Gegeneraliseerde angststoornis PTSS Obsessief compulsieve stoornis Sociale angst Angst NAO

neuropsychologie


ANGST bij Parkinson • • • •

40 % van de patienten Persisterend versus episodisch Co-morbiditeit met depressie Overlap met autonome en cognitieve disfuncties • Relatie subjectieve gezondheid!


Angststoornissen obv DSM-IV

Table 1. Current and lifetime prevalence of DSM-IV-TR anxiety disorders in PD Current prevalence [% Lifetime prevalence [% DSM-IV-TR anxiety disorder (n)] (n)] Any anxiety disorder 43 (55) 49 (63) Two or more anxiety disorders 13 (17) 20 (25) Panic disorder 7.1 (9) 10 (13) Agoraphobia without panic 1.6 (2) 4 (5) Social phobia 7.9 (10) 8.7 (11) Specific phobia 13 (17) 19 (24) Obsessive-compulsive disorder 0.8 (1) 1.6 (2) Generalized anxiety disorder 3.2 (4) 3.2 (4) Posttraumatic stress disorder 0.0 (0) 1.6 (2) Anxiety disorder NOS 25 (32) 30 (38)


Met name angst NOS • motorische fluctuaties • anticipatie-angst (b.v.angst voor vertrek)

• buitensporig piekeren • paniekerig / fobisch / vermijding


Onderliggende mechanismen • • • • • •

Vrees en vermijding (leertheorie) Verhoogde arousal Angst voor controleverlies Selectieve bias Communicatiestoornissen Executieve stoornissen


Interview: micro- en macroanalyse

Microanalyse van de klachten

Omstandigheden en faciliterende factoren

Gedachten en sensaties

Vermijdingsgedrag en consequenties


Meetinstrumenten angst bij Parkinson • • • •

Hamilton Anxiety Rating Scale Beck Anxiety Inventory State Trait Anxiety Inventory Hospital Anxiety and Depression Scale


International Classification of Functioning (ICF), Disability and Health


Psychotherapie bij PD

Cognitieve Gedragtherapie (CGT): behandeling angst en depressie Psychodrama: het behouden van sociale rollen (Sproesser e.a., 2010) Mindfulness-based cognitieve therapie: veranderen of vasthouden van bestaande coping stijl in de context van verlies (Fitzpatrick e.a. 2010)


CGT bij PD •Feeney e.a., 2005

n=4

9 sessions CBT in a group: effect on anxiety and depression untill 1 month after treatment •Secker & Brown, 2005 n=30 12-14 sessions CBT in caregivers of patients (no-treatment control group) with effect on subjective general health, strain and burden 3 months after treatment •Dobkin e.a., 2006 n=3 12-14 sessions CBT in a group (incl. 3-4 sessions of psychoeducation of partners) with effect on depression untill 1 month after treatment •Dobkin e.a., 2007 n=15 individual method in line with Dobkin e.a., 2006 and effect on depression, negative cognitions and social support untill 1 month after treatment •Macht e.a., 2007 n=3 detailed report of CBT for all cases •Veazy e.a., 2009 n=10 individual method with 1 session CBT and 8 FU by telephone (control group only 8 telephone support sessions). No difference in anxiety and depression •Farabaugh e.a., 2010 n=8 12 sessions CBT individual with effect on depression after last session •Dobkin e.a., 2011 n=80 10 sessions CBT individual and 4 seperate sessions for 80 caregivers (control group only clinical monitoring). Effect on depression, anxiety, social function and decrease in negative thoughts at 1 month


Psychosociale interventies bij PD

Relaxatie training

Psychoeducatie

Stress management & social competence

Quality of life, sociale participatie


8 sessions of PEPP


Progressive relaxation method Jacobson


ReSET; Strategische Executieve Training (Vlagsma, Duits, Smeding, Visser, Spikman, 2011)

Cognitieve revalidatiebehandeling voor Parkinsonpatienten met stoornissen in de executieve functies


Behandeling van angst

Cognitieve gedragstherapie = het uitdagen van gedachten

Smeding

neuropsychologie


Behandeling van angst Nadelen CBT: • Niet echt geloven nieuwe gedachten • Bij PD niet op alternatieven komen • Veel huiswerk

Smeding

neuropsychologie


ACT Controle is het probleem, laten gaan is het alternatief

Smeding

neuropsychologie


melk

Smeding


melk

wit

Smeding


melk melk melk …….

Smeding

neuropsychologie


“Mislukt” defusietechniek

Smeding

neuropsychologie


Oplossingsgerichte psychotherapie Uitgaan van situatie die je wil bereiken Met • Erkennen van probleem • Wondervraag • Uitzonderingen zoeken • Schalen • Feedback Smeding

neuropsychologie


De wondervraag video

Smeding

neuropsychologie


Oplossingsgerichte psychotherapie ≠ goed nieuwsshow Smeding

neuropsychologie


Casus angst bij PD video

Smeding

neuropsychologie


Smeding neuropsychologie

www.smedingneuropsychologie.nl ©2012 ParkinsonNet congres

Angst en de ziekte van Parkinson. te veel of te weinig controle. Annelien Duits Harriët Smeding

Recommend Documents