ALGEMENE PRAKTISCHE RECHTSVERZAMELING
FACTUUR
Eric Dirix Afdelingsvoorzitter in het Hof van Cassatie Buitengewoon hoogleraar KU Leuven en Gabrie¨l Luc Ballon Emeritus gewoon hoogleraar KU Leuven
2012
In deze verhandeling is de stof bijgehouden tot 1 juli 2012.
ISBN 978 90 4654 742 7 D 2012 2664 612 BP/APR-BI12076 Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk Ragheno Business Park Motstraat 30 B-2800 Mechelen Tel.: 0800/14500 (gratis oproepnummer) www.kluwer.be # 2012, Wolters Kluwer Belgium NV Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.
V
Inhoud Blz.
INHOUD
V
AFKORTINGEN EN CITEERWIJZEN LITERATUURLIJST
XV XVII Nrs. 1-56
Hfdst. I
ALGEMEEN
Afd. I
BEGRIP § 1. Definitie § 2. Functies § 3. De factuur en de btw § 4. Partijen genoemd in de factuur § 5. Opmaak van de factuur
Afd. II
TOEPASSINGSGEBIED § 1. Algemeen A. Schuldvordering uit overeenkomst B. Commercie¨le aard van de schuldvordering C. Schuldvordering uitgedrukt in geld § 2. De factuur in het btw-stelsel A. Belastbare handelingen 1. Levering van goederen 2. Verrichten van diensten B. Belastingplichtige C. Factureringsplicht D. Uitreiken van met een factuur verwante stukken, rekeningen en ontvangstbewijzen
9-33 9-15 9-13 14 15 16-33 17-26 18-22 23-26 27-28 29-31
VERPLICHTING TOT AFGIFTE VAN EEN FACTUUR § 1. Gemeenrecht § 2. Fiscaal recht A. Algemeen B. Administratieve en strafrechtelijke sancties C. Gevolgen van de fiscale onregelmatigheid van de factuur voor de overeenkomst § 3. Tijdstip van uitreiking van de factuur § 4. Bewijs van verzending van factuur
34-50 34-41 42-45 42-43 44 45 46-49 50
Afd. IV
VERPLICHTING OM DE FACTUREN TE BEWAREN
51-56
Hfdst. II
VERMELDINGEN OP DE FACTUUR
57-207
Afd. I
ALGEMEEN § 1. Inleiding § 2. Datum van uitreiking van de factuur
57-120 57-62 63
Afd. III
1-8 1-3 4-5 6 7 8
32-33
VI
INHOUD § 3. § 4. § § § §
5. 6. 7. 8.
§ 9. § § § § § § §
10. 11. 12. 13. 14. 15. 16.
§ 17. § § § § § § § § Afd. II
18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25.
Volgnummer van de factuur De naam of de maatschappelijke benaming en het adres van de belastingplichtige leverancier Vennootschapsrechtelijke vereiste van soortwaarheid Verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen Vennootschappen of verenigingen in vereffening Naam en adres van de medecontractant, geadresseerde van de factuur Btw-identificatienummer van de opsteller en van zijn medecontractant Het ondernemingsnummer Datum van het belastbaar feit Aard van de uitgevoerde handeling Benaming van de goederen of diensten Prijs van het geleverde Tarief van de btw en de maatstaf voor de heffing Bedrag van de belasting A. Bedrag van de verschuldigde belasting over de toegevoegde waarde B. Vrijstelling van btw C. Belasting te voldoen door de medecontractant Het nummer van de zichtrekening en de naam van de financie¨le instelling die deze rekening beheert Hoeveelheid Vermelding van het woord ‘‘factuur’’ Oorzaak van de schuld Verbod van misleidende vermeldingen Handtekening door de schuldeiser Factuur in verscheidene exemplaren Vermelding van het kapitaal Moeten de geldsommen op facturen in euro worden vermeld?
BIJZONDERE VERMELDINGEN OP FACTUREN § 1. Reisdocumenten A. Vlaamse gewest B. Waalse gewest C. Brusselse hoofdstedelijk gewest § 2. Verkoop van echte kant § 3. Schriftelijk onderwijs § 4. Diensten § 5. Goud- en zilverwerk § 6. Verkopen aan de consument gesloten buiten de onderneming van de verkoper § 7. Verkopen op afstand A. Algemeen B. Gemeenschappelijke bepalingen C. Overeenkomsten op afstand die niet slaan op financie¨le diensten 1. Precontractuele informatie 2. Informatie te verstrekken na de contractsluiting 3. Het herroepingsrecht 4. Levering 5. Het lot van de aan een overeenkomst op afstand gekoppelde kredietovereenkomst D. Overeenkomsten op afstand met betrekking tot financie¨le diensten 1. Algemeen
64 65-67 68-69 70-72 73 74-75 76-79 80-83 84 85-86 87-89 90-92 93-96 97-98 97-98 99-100 101 102-103 104 105-107 108 109-112 113-116 117 118 119-120 121-207 122-124 122 123 124 125 126-127 128 129 130-136 137-167 137 138-142 143-155 143-145 146-147 148-152 153 154-155 156-167 156-164
INHOUD
§ § § § § § §
8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
§ § § § § § § § §
15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.
§ 24.
2. Het herroepingsrecht Vergunningplichtige activiteiten Brandstoffen Wijn Verhandelen en vervoeren van huisdieren Detergentia Financie¨le diensten Afrekeningsfacturen na meteropname voor de levering van elektriciteit en gas aan eindafnemers Levantse bessen Sociale secretariaten van werkgevers Verplichtingen van operatoren tegenover eindgebruikers Bestrijdingsmiddelen en landbouwgrondstoffen Voedingsmiddelen Wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet Prive´detectives Bewakingsondernemingen Beursvennootschappen. Beleggingsinstellingen. Beleggingsfondsen Vleeskeuring en vervoer van vlees
VII 165-167 168 169-170 171 172-173 174 175 176 177 178 179-180 181-193 194-195 196 197 198 199 200-207
Hfdst. III
TAAL VAN DE FACTUUR
208-241
Afd. I
TAALWETGEVING § 1. Toepassingsgebied § 2. Toepassing op de factuur A. Algemeen B. Gebruik van termen en uitdrukkingen C. Meertalige documenten D. Vermeldingen in de taal van de klant E. Sancties
208-232 208-215 216-232 216-217 218 219-220 221-223 224-232
Afd. II
TAALGEBRUIK VAN OVERHEIDSDIENSTEN IN HUN BETREKKINGEN MET PARTICULIEREN
233-234
Afd. III
ANDERE WETGEVING
235-241
Hfdst. IV
DE BESTELBON
242-287
Afd. I
ALGEMEEN
242-249
Afd. II
INFORMATIE DIE MOET WORDEN VERMELD OP GROND VAN DE DIENSTENWET VAN 26 MAART 2010 § 1. Algemeen § 2. Vereiste informatie § 3. Sancties
250-261 250-252 253-259 260-261
Afd. III
ARTIKELEN 79 EN 80 WET MARKTPRAKTIJKEN
262-272
Afd. IV
WET OP HET CONSUMENTENKREDIET
273-276
Afd. V
FINANCIERINGSHUUR GESLOTEN MET EEN CONSUMENT
277-278
Afd. VI
WET KOOP OP PLAN
279-280
VIII
INHOUD
Afd. VII
REISOVEREENKOMST
281-284
Afd. VIII
AANKOOP VAN NIEUWE MOTORVOERTUIGEN
285
Afd. IX
PSYCHOTROPE STOFFEN
286
Afd. X
VERDOVENDE MIDDELEN
287
Hfdst. V
FACTUUR EN ANDERE DOCUMENTEN
288-313
Afd. I
DE FACTUUR ALS GESCHRIFT
288-291
Afd. II
ANDERE DOCUMENTEN § 1. Nota, rekening, debetnota § 2. Staat § 3. Borderel § 4. Pro forma-factuur, voorlopige factuur § 5. Verzamelfactuur § 6. Gedomicilieerde factuur § 7. Rekeningafschrift § 8. Rekeningafschrift – bankrekening § 9. Afsluiting van rekening – rekening-courant § 10. Memorie, afrekening § 11. Offertes, bestekken, prijscouranten § 12. Creditnota § 13. Bestelbon § 14. Leveringsbon § 15. Tickets, toegangsbewijzen § 16. Kwijting § 17. Kwijting ‘‘voor saldo van rekening’’ § 18. De consulaire factuur
292-313 292 293 294 295-296 297 298 299-300 301 302 303 304 305 306 307 308-310 311 312 313
Hfdst. VI
BEWIJSKRACHT VAN DE FACTUUR
314-487
Afd. I
TEGEN DE LEVERANCIER § 1. Bewijs van de eigen verbintenis § 2. Factuur als kwijtschrift
314-317 314-315 316-317
Afd. II
TEGEN DE CLIE¨NT § 1. Algemeen A. Ten aanzien van de handelaar B. Ten aanzien van de niet-handelaar C. Aanvaarding 1. Algemeen 2. Uitdrukkelijke aanvaarding 3. Impliciete en stilzwijgende aanvaarding a. Algemeen b. Impliciete aanvaarding c. Stilzwijgende aanvaarding d. Niet-handelaren 4. Tegenbewijs D. Protest 1. Algemeen 2. Vorm 3. Termijn
318-447 318-360 318-326 327 328-343 328-330 331 332-343 332-333 334-335 336-341 342 343 344-350 344 345 346
INHOUD
§ 2.
Afd. III
4. Gevolgen E. Toepassingsgebied van artikel 25 W.Kh. F. Aanvaarding van de factuur en aanvaarding van de levering Bewijskracht van de factuur m.b.t. de algemene voorwaarden A. Inleiding B. Tussen handelaren 1. Principe 2. Uitzonderingen 3. Conclusie C. Ten aanzien van niet-handelaren D. Enige bijzondere problemen 1. Interpretatie van standaardvoorwaarden 2. Tegenstrijdige standaardbedingen 3. Gebruik en gebruikelijk beding 4. De zogenaamde stijlclausules 5. Afstand van factuurvoorwaarden en rechtsverwerking E. Enige bedingen nader beschouwd 1. Exoneratiebedingen 2. Exoneratiebeding met betrekking tot de vrijwaringsplicht van de verkoper voor verborgen gebreken 3. Schadebedingen 4. Verhogingsbeding in geval van invordering langs gerechtelijke weg (art. 1023 Ger.W.) 5. Bedingen met betrekking tot termijnen van respijt 6. Bedingen met betrekking tot schuldvergelijking 7. Beding tot uitsluiting van dwangsom 8. Uitdrukkelijk ontbindend beding 9. Bedingen m.b.t. opschortingsrechten en retentierecht 10. Bevoegdheidsbedingen 11. Arbitragebedingen 12. Bewijsovereenkomsten 13. Rechtskeuze F. Bezwarende bedingen en consumenten 1. Algemeen 2. Toepassingsgebied 3. De algemene vernietigingsgrond 4. Zwarte lijst a. Totstandkoming b. Eenzijdige wijzigingen van overeenkomst c. De bee¨indiging van de overeenkomst d. Leveringstermijn e. Beperkingen van het verweer van de koper f. Exoneratiebedingen g. Vrijwaring voor verborgen gebreken h. Schadebedingen i. Onredelijke duur van de overeenkomst j. Bewijsovereenkomsten k. Eigenrichtingclausules l. Bevoegdheidsovereenkomsten m. Verhogingsbeding wegens weigering van elektronische factuur 5. Rechtskeuze bij internationale overeenkomsten
ANDERE BEWIJSFUNCTIES VAN DE FACTUUR § 1. De factuur als titel A. Algemeen B. De factuur als titel voor bewarend beslag
IX 347-350 351-354 355-360 361-447 361 362-374 362-365 366-373 374 375 376-387 376-378 379-384 385 386 387 388-420 388-389 390 391-403 404 405 406 407 408 409 410-417 418 419 420 421-447 421-425 426 427-428 429-446 430 431 432 433 434 435 436-437 438-439 440 441 442 443-445 446 447 448-487 448-450 448 449
X
INHOUD
§ § § § §
2. 3. 4. 5. 6.
§ 7. § 8. § § § § § § § § § § § § §
9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
§ 22. § 23. § 24. § 25.
C. De factuur als titel voor de summiere rechtspleging om betaling te verkrijgen De factuur als bewijs van de opeisbaarheid van de schuld De factuur als bewijs van de levering De factuur en de zichtbare gebreken De factuur als bewijs van de schade bij onrechtmatige daad De factuur en het voorrecht van de onbetaalde verkoper (art. 20, 58 Hyp.W.) De factuur en het eigendomsvoorhoud (art. 101 Faill.W.) Het voorrecht m.b.t. kosten gemaakt tot het behoud van de zaak (art. 20, 48 Hyp.W.) De factuur en de korte verjaringstermijnen (art. 2271 e.v. BW) De factuur en het bewijs in het huwelijksvermogensrecht De factuur en artikel 2279 BW Vermeldingen op de factuur en het leerstuk der wilsgebreken De factuur en het documentair krediet De factuur en de CIF-koop De factuur als handelseffect De factuur als bezitstitel Artikel 104 faillissementswet De factuur en novatie De factuur en het faillissement De factuur en de stuiting van de verjaring De factuur en de ingebrekestelling A. Algemeen B. Wet betalingsachterstand C. Wet van 1 mei 1913 De bewijskracht in het raam van de WIB De factuur en de aanbesteding van werken, leveringen en diensten voor de overheid De factuur en het Europese betalingsbevel De factuur en de Europese procedure voor geringe vorderingen
450 451 452 453 454 455 456 456bis 457 458-459 460 461 462 463 464 465 466 467-469 470-472 473 474-480 474 475 476-480 481 482 483-485 486-487 488-505
Hfdst. VII
DE FACTUUR EN DE WET BETALINGSACHTERSTAND
Afd. I
ALGEMEEN
488
Afd. II
TOEPASSINGSGEBIED
489
Afd. III
BETALINGSTERMIJN VAN DERTIG DAGEN
Afd. IV
AUTOMATISCHE INGEBREKESTELLING
Afd. V
BIJZONDERE WETTELIJKE MORATOIRE INTEREST
Afd. VI
TAAK VAN DE RECHTER
498
Afd. VII
HANDELSTRANSACTIES MET OVERHEIDSINSTANTIES
499
Afd. VIII
VERGOEDING INVORDERINGSKOSTEN
500-502
Afd. IX
BESCHERMING VAN DE SCHULDEISER TEGEN ONBILLIJKE CLAUSULES
503-505
490-491 492 493-497
INHOUD
XI
Hfdst. VIII
ENDOSSEMENT VAN DE FACTUUR
506-543
Afd. I
INLEIDING
506-517
Afd. II
TOEPASSINGSVOORWAARDEN § 1. Aard en vorm van de factuur § 2. Hoedanigheid van leverancier en clie¨nt § 3. Endossement § 4. Begunstigde van het endossement § 5. De betekening van het endossement
518-525 518-519 520-521 522 523-524 525
Afd. III
TEGENWERPELIJKHEID VAN HET ENDOSSEMENT § 1. Ten aanzien van derden (anderen dan de schuldenaar) § 2. Ten aanzien van de debiteur § 3. Tegenwerpelijkheid der excepties
526-543 526-527 528-531 532-543
Hfdst. IX
DE FACTUUR EN DE WET VAN 6 APRIL 2010 BETREFFENDE MARKTPRAKTIJKEN EN CONSUMENTENBESCHERMING
544-759
Afd. I
TOEPASSINGSGEBIED VAN DE WET MARKTPRAKTIJKEN § 1. Onderneming § 2. Vrij beroep § 3. Consument § 4. Producten en diensten § 5. Reclame § 6. Handelspraktijk § 7. Etikettering § 8. Op de markt brengen § 9. Toepassingsgebied
544-578 547-554 555-557 558-562 563-566 567-572 573-574 575 576 577-578
Afd. II
INFORMATIE VAN CONSUMENT § 1. Prijsaanduiding § 2. Aanduiding van de hoeveelheid § 3. Benaming, samenstelling en etikettering van goederen en diensten A. Etikettering B. Goederen C. Diensten
579-605 579-585 586-598
Afd. III
Afd. IV
599-605 599 600-604 605
VERDERE INFORMATIEVERPLICHTINGEN IN DE WET MARKTPRAKTIJKEN § 1. Benamingen van oorsprong § 2. Buitenlandse benamingen
606-618 606-616 617-618
RECLAME § 1. Algemeen § 2. Oneerlijke reclame t.a.v. andere personen dan consumenten § 3. Onrechtmatige reclame A. Algemeen B. Misleidende reclame C. Afbrekende reclame D. Identificerende reclame E. Reclame die een overtreding van de wet in de hand werkt F. Misbruik van facturen
619-637 619 620-625 626-637 626-627 628-631 632 633 634 635-637
XII
INHOUD
Afd. V
VERKOOP MET VERLIES
638-644
Afd. VI
AFGEDWONGEN OVEREENKOMSTEN
645-649
Afd. VII
ONEERLIJKE HANDELSPRAKTIJKEN JEGENS CONSUMENTEN § 1. Toepassingsgebied § 2. Algemene norm § 3. De zgn. ‘‘open’’ algemene normen A. Algemeen B. Misleidende praktijken C. De misleidende omissie D. Agressieve praktijken § 4. De per se verboden gedragingen A. Algemeen B. De zwarte lijst van misleidende praktijken C. De zwarte lijst van agressieve praktijken § 5. Volgorde van beoordeling
650-682 650-652 653-658 659-678 659-660 661-667 668-675 676-678 679-682 679 680 681 682
ONEERLIJKE MARKTPRAKTIJKEN JEGENS ANDERE PERSONEN DAN CONSUMENTEN § 1. De algemene norm A. Het stichten van verwarring B. Misleiding C. Parasiteren en slaafs nabootsen
683-691 683 684 685 686-691
Afd. IX
DE VORDERING TOT STAKEN § 1. Algemeen § 2. Wijze van behandeling van de vordering A. Algemeen B. Toestaan van een termijn C. Uitvoerbaarheid § 3. Wie kan de vordering instellen? § 4. Tegen wie kan de vordering worden ingesteld? A. De auteur van de reclame B. De ondernemingen die bezwarende bedingen hanteren
692-705 692-695 696-698 696 697 698 699-700 701-705 702-704 705
Hfdst. X
FACTUUR EN MERKENRECHT
706-711
Hfdst. XI
DE FACTUUR EN DE STRAFWET
712-738
Afd. I
VALSHEID IN FACTUREN § 1. Algemeen § 2. Valse handtekeningen § 3. Valsheid door vervalsing of namaking van geschriften § 4. Valsheid door valse verklaringen § 5. Valsheid door geveinsde overeenkomsten § 6. Valsheid door het valselijk opmaken van overeenkomsten, verbintenissen of schuldbevrijdingen § 7. Nadeel § 8. Bijzonder opzet § 9. Gebruik van valse geschriften
712-727 712-719 720 721 722 723
Afd. VIII
Afd. II
FISCALE MISDRIJVEN GEPLEEGD DOOR MIDDEL VAN FACTUREN
724 725 726 727
728-731
INHOUD § 1. § 2. Afd. III
Hfdst. XII
Inbreuken op de bepalingen van de verschillende fiscale wetboeken Inbreuken op de douanewetgeving
ANDERE MISDRIJVEN GEPLEEGD DOOR MIDDEL VAN FACTUREN § 1. Marktpraktijkenwet § 2. Misbruik van vertrouwen, oplichting en bedrog § 3. Artikel 509 Sw. m.b.t. endossement van de factuur § 4. Certificaten van oorsprong § 5. Wet van 11 juli 1969 betreffende de grondstoffen voor de landbouw, tuinbouw, bosbouw en veeteelt § 6. Wet van 24 februari 1921 betreffende het verhandelen van giftstoffen, slaapmiddelen, verdovende middelen, ontsmettingsstoffen of antiseptica FACTUUR ALS CONTROLE-INSTRUMENT
XIII
730 731
732-738 732-733 734 735 736 737
738 739-746 Blz.
ZAAKREGISTER
405
