Afscheid van Bellevue

www.GratisAanbiedingen.nl

Afscheid van Bellevue L.A. Dumonde

Nummer: 8

kijk op www.GratisAanbiedingen.nl voor meer gratis downloads

Afscheid van Bellevue Columns over politiek, economie en mobiliteit

L.A. Dumonde

Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4, 6921 ZD Duiven Telefoon: 0316 280 698 Eindredactie: Ruud van Capelleveen Bezoek onze website: www.GratisAanbiedingen.nl © 2013

Copyright Het is niet toegestaan om de inhoud en werking van onze download te wijzigen. Ook mag u de inhoud van deze download niet op een andere manier verspreiden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. www.GratisAanbiedingen.nl 8 |– 2 Kastelen Extra 2


Marcus Bakker www.AbsoluteFacts.nl — januari 2010

De communist en partijleider Marcus Bakker overleed in december 2009 op 86-jarig leeftijd. In de Tweede Kamer steeg Bakker boven zijn partij uit: de politicus werd gewaardeerd, zijn partij speelde een rol in de marge. Van 1963 tot 1982 voerde hij de Communistische Partij Nederland (CPN) aan. Marcus Bakker werd in juni 1923 geboren in Zaandam. Hij werd in 1943, tijdens de Tweede Wereldoorlog, lid van de toen verboden Communistische Partij. Zijn vader was vakbondsman en boekhouder bij het slachthuis in Zaandam. Via hem regelde Marcus vleesbonnen voor partijleden. Later bezorgde hij de illegale verzetskrant ‘De Waarheid’. Na de oorlog werd Marcus Bakker redacteur en later hoofdredacteur (1953-1957) van ‘De Waarheid’. In 1956 werd Bakker lid van de Tweede Kamer. Vanaf 1963 was hij fractieleider en politiek leider van de Communistische Partij Nederland. In december 1956, een maand na de Russische inval in Hongarije, liepen de Kamerleden bij wijze van protest weg toen Bakker zijn eerste rede hield in de Tweede Kamer. Later veranderde hun instelling. In de Nederlandse politiek oogstte Bakker veel bewondering om zijn retorische gaven. Hij sprak meestal uit het hoofd, was ad rem en had humor. In de jaren negentig werd een vergaderruimte in het Kamergebouw vernoemd naar deze politicus. Marcus Bakker was een politieke arbeider. Hij leefde eenvoudig. Klassen- en inkomensverschillen zouden volgens de communisten niet mogen bestaan. Net als tegenwoordig het geval is bij de SP, kreeg hij slechts een bescheiden salaris. De politieke vertegenwoordigers stortten hun verdiensten in de partijkas en kregen een vergoeding die iets boven het minimumloon uitsteeg. Door deze inkomenspoli-

www.GratisAanbiedingen.nl 8 | 3


tiek zouden de Kamerleden zich goed kunnen vereenzelvigen met de arbeiders die zij vertegenwoordigden. Stalinist Bakker nam niet alleen de denkbeelden, maar ook de methoden over uit de Russische politiek. Aan het einde van de jaren vijftig werden na een lastercampagne andersdenkende leden als Henk Gortzak en Gerben Wagenaar uit de partij verwijderd. Bakker rekende met een complottheorie af met zijn politieke tegenstanders. In het boekje ‘De CPN in oorlogstijd’ beschreef Bakker hoe Wagenaar overspel met de nazi’s en de regering in Londen zou hebben gepleegd om de groeiende invloed van de communisten in Nederland te vernietigen. Door de jaren veranderde de opstelling van de Communistische Partij Nederland over de Russische politiek. Over mensen met afwijkende meningen en over de nadelen van de communistische heilstaat mocht niet gesproken worden. De CPN volgde de Sovjetdoctrine. Pas in de jaren zeventig was voor de buitenstaander een verandering in deze houding zichtbaar. In 1983 publiceerde Marcus Bakker zijn memoires onder de titel ‘Wissels’. Hierin keek hij zonder berouw terug op zijn hoogtijdagen tijdens de Koude Oorlog. Hij had geen spijt van de destijds door hem gemaakte keuzes. De Communistische Partij Nederland ging in de jaren negentig op in GroenLinks. Marcus Bakker zegde het lidmaatschap van GroenLinks in 1999 op toen deze partij instemde met de NAVO-bombardementen op Kosovo en Servië.●



Johan Ferrier www.AbsoluteFacts.nl — januari 2010

De eerste president van Suriname, Johan Ferrier (19102010), overleed in januari 2010 op 99-jarige leeftijd in Oegstgeest. Ferrier bekleedde veel verschillende functies. Hij was onder meer onderwijzer, gouverneur en politicus. In 1946 was Johan Ferrier een van de oprichters van de Nationale Partij Suriname (NPS). Hij verhuisde verschillende keren van Nederland naar Suriname en omgekeerd. Johan Ferrier begon zijn loopbaan in Suriname als onderwijzer. Onderwijs werd door het Nederlandse koloniale bestuur niet als topprioriteit gezien. De toenmalige gouverneur verklaarde openlijk dat voor de intellectuele vorming geen noodzaak bestond. Ferrier werd actief in de onderwijzersbond. Tijdens de oorlogsjaren raakte hij ook betrokken bij de politiek. In Londen stelde koningin Wilhelmina in 1942 de kolonies meer zelfbestuur in het vooruitzicht. Dit sprak hem aan. Hij was een van de initiatiefnemers van de Unie Suriname, die meer zelfstandigheid voor deze Nederlandse kolonie nastreefde. Later zou de Unie Suriname opgaan in de Nationale Partij Suriname (NPS). Johan Ferrier (Paramaribo, 1910) studeerde letteren en wijsbegeerte in Amsterdam, waar hij in 1950 promoveerde op het proefschrift ‘De Surinaamse samenleving als sociaal -pedagogische opgave’. In 1954 trad het Koninkrijksstatuut in werking. In deze overeenkomst werden de verhoudingen tussen Nederland en haar koloniën geregeld. In 1955 werd Johan Ferrier minister-president van Suriname. Van 1959 tot 1965 was Johan Ferrier in Nederland raadsadviseur voor het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap onder minister Cals. In deze functie speelde hij een belangrijke rol bij de vestiging in Nederland van Estec, het Europese centrum voor ruimteonderzoek. Ferri-



er was ook een tijd directeur van de Surinaamse vestiging van het mijnbouwbedrijf Billiton. In 1968 werd hij gouverneur van Suriname. Johan Ferrier was een veelzijdig man, die in zijn leven veel verschillende functies bekleedde. In Suriname was het erg onrustig tijdens het gouverneurschap van Ferrier. Nadat stakingen het land lange tijd hadden geplaagd en Nederland met ingrijpen had gedreigd, dwong hij in 1969 premier Jopie Pengel tot aftreden. De roep naar onafhankelijkheid werd steeds luider. Ferrier was de laatste gouverneur en de eerste president van Suriname. De druk uit Nederland om voor onafhankelijkheid te kiezen werd steeds groter. Ferrier bemiddelde met Arron en Lachmon over de voorwaarden en de toekomstige inrichting van Suriname. Op 25 november 1975 werd Suriname onafhankelijk. Achteraf oordeelde Ferrier dat de overgang veel te snel was gegaan. Velen zagen na de onafhankelijkheid geen toekomst meer in Suriname. Een ware exodus kwam opgang. Het land liep leeg en met de Surinaamse economie ging het steeds slechter. In februari 1980 pleegde een groep militairen onder leiding van sergeant Desi Bouterse een coup. Ferrier trad in augustus 1980 af als ceremonieel staatshoofd. Zijn positie was onhoudbaar geworden nadat hij weigerde de grondwet buiten werking te stellen. Johan Ferrier kwam ook naar Nederland. In Suriname stond hij aan het einde van de twintigste eeuw nog altijd in hoog aanzien. Hij was altijd dienstbaar geweest voor de Surinaamse samenleving. Hij werd gekozen tot ‘politicus van de eeuw’. In 2005 tekende journalist John Jansen van Galen zijn levensverhaal op. Het verscheen onder de titel ‘Laatste gouverneur, eerste president: de eeuw van Johan Ferrier, Surinamer’.●



Abdurrahman Wahid www.AbsoluteFacts.nl – januari 2010

Abdurrahman Wahid, beter bekend als Gus Dur, was een grillige, maar ook een gematigde en tolerante politicus. De ex-president van Indonesië overleed in december 2009 na een lang ziekbed in Jakarta. Hij werd 69 jaar. Wahid kreeg een staatsbegrafenis in Jombang op Oost-Java die werd geleid door president Yudhoyono. Abdurrahman Wahid was de eerste democratisch gekozen president van Indonesië. Voor buitenstaanders leek de vrijwel blinde moslimleider in oktober 1999 uit het niets te komen. Wahid stelde zich toen veertien dagen voor de presidentsverkiezingen beschikbaar voor het hoogste ambt in Indonesië. Hij kwam na de val van Soeharto als een duiveltje uit een doosje en versloeg de gedoodverfde winnares Megawati Soekarnoputri. Wahid werd de vierde president van Indonesië en Megawati, de dochter van de voormalige president Soekarno, werd vice-president. Voor de presidentsverkiezingen van 1999 leidde Abdurrahman Wahid vijftien jaar de Nahdlatul Ulama (UN). De UN, die werd opgericht door de grootvader van Wahid, was met 35 miljoen aanhangers de grootste moslimorganisatie van Indonesië. Hij stamde uit een familie van beroemde islamitische Schriftgeleerden. Hij studeerde in Kairo en Bagdad en woonde ook een jaar in Nederland. Tijdens de regering van Soeharto toonde Wahid zich als een voorzichtige, maar ook vasthoudende criticus. Hij was een handige strateeg. Abdurrahman Wahid bekritiseerde de toenmalige president Soeharto, maar werkte tegelijkertijd ook samen met zijn dochter voor de belangen van de Indonesische moslims. Aan het begin van zijn presidentsschap bezocht Abdurrahman Wahid vele landen. Deze buitenlandse reizen leverden hem veel goodwill op. Hij bezocht bijvoorbeeld met een handelsdelegatie Israël en herstelde de band met Oost-



Timor door excuses aan te bieden voor de wandaden tijdens de bezetting door Indonesië. In het buitenland oogstte hij ook lof door het schrappen van wetten die discriminatie van Chinezen in Indonesië mogelijk maakte. De binnenlandse politiek en vooral het economische beleid van Abdurrahman Wahid waren niet erg succesvol. Het land was er slecht aan toe en hij deed veel foute beloften. Zo beloofde hij een referendum over onafhankelijkheid voor Atjeh, terwijl duidelijk was dat hij dit gebied nooit van Indonesië zou laten vervreemden. Belangrijk was ook zijn onmacht om de invloed van het leger te breken. Het geweld in Atjeh en de Molukken bleef bestaan. Op buitenstaanders maakte zijn wispelturige optreden een onprofessionele indruk. Abdurrahman Wahid kon niet zorgen voor een economische opgang en een effectieve bestrijding van de corruptie. Zelf kon hij ook het aangeboden geld niet weerstaan. Wahid raakte verwikkeld in corruptieschandalen. Toen hij hierdoor in politieke problemen raakte, wilde hij de noodtoestand uitroepen. Minister Yudhoyono weigerde en werd net als enkele andere ministers ontslagen. In 2001 werd bekend dat Indonesië miljoenen had ontvangen van de sultan van Brunei voor de oorlogsvluchtelingen in Atjeh. Slechts een klein deel van dit geld bereikte de slachtoffers. Het Indonesische parlement maakte hiervan gebruik om zich van Wahid te ontdoen. Na juli 2001 verloor Abdurrahman Wahid steeds meer prestige. Op het laatst nam niemand in de politieke arena hem nog serieus. Alleen als religieus leider bleef hij gerespecteerd.●



Milton Friedman www.AbsoluteFacts.nl – februari 2010

In 1976 kreeg Milton Friedman de Nobelprijs voor Economie. Hij was voor vrijemarktkapitalisme en een beperkte overheid. Friedman zag wel een belangrijke taak voor de centrale bank. Deze bank moest de groei van de geldhoeveelheid in de hand houden. Jaarlijks mocht deze slechts beperkt groeien. Milton Friedman (1912-2006) was de belangrijkste voorvechter van de vrijemarkteconomie. Zijn boek ‘Free to choose’ werd een bestseller. Hij beïnvloedde politici als Ronald Reagan en Margaret Thatcher. Met de komst van het liberalisme in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië groeide de wanverhouding tussen arm en rijk. De rijken werden steeds rijker en de armen steeds armer. Het graaien begon: de bonuscultuur kwam tot leven. Het zelfreinigende vermogen van de financiële markten bleek beperkt. Overheden grepen tijdens de kredietcrisis in 2008 in om een totale ineenstorting van de wereldeconomie te voorkomen. Friedman hield te weinig rekening met het egoïsme in de mens. Milton Friedman overleed in november 2006 op 94-jarige leeftijd na een hartaanval. Hij maakte de ‘grande finale’ van het liberalisme niet meer mee. Als de regeringen van de belangrijkste industrielanden niet hadden ingegrepen zou Friedman uiteraard gelijk hebben gekregen en zou de wereldmarkt zichzelf hebben hersteld. Er zou een crisis zijn ontstaan, die de vergelijking met de jaren dertig ruimschoots zou hebben doorstaan. Het betalingsverkeer zou tot stilstand zijn gekomen en we zouden in de Westerse wereld zijn overgegaan tot prehistorische ruilhandel. Het ingrijpen door de overheden tijdens de kredietcrisis stond haaks op de ideeën waarvoor Milton Friedman in 1976 met de Nobelprijs voor Economie werd onderschei-



den. De overheid zou zo min mogelijk moeten ingrijpen. Friedman erkende wel dat de markten niet perfect zijn, maar meende dat vrije imperfecte markten betere resultaten leverden dan het handelen van bureaucraten. ‘Only money matters’, alleen geld doet ertoe, vormde de basis van zijn denken. Friedman werd in januari 1912 geboren in New York. Zijn ouders waren joods-Hongaarse emigranten. Hij studeerde in 1933 af als econoom aan de Universiteit van Chicago. In 1946 werd hij benoemd als hoogleraar aan deze universiteit. Milton Friedman propageerde vanaf het begin van de jaren zestig het vrijemarktdenken. ‘Capitalism and freedom’ (1962) maakte, mede door de tijdgeest in de jaren zestig en zeventig, weinig indruk. In de tweede helft van de jaren zeventig kwam een kentering. Friedman begon naam te maken als theoreticus van het monetarisme, waarmee hij een antwoord formuleerde op de theorieën van John Maynard Keynes. Keynes legde de nadruk op bestedingen. Friedman zag geldschepping als de belangrijkste economische factor. Keynes zag een belangrijke rol voor de overheid. Friedman niet. In de theorieën van Milton Friedman werd ook te weinig aandacht geschonken aan het milieu. Onbeperkte groei en welvaartstoename zou uiteindelijk ten koste zijn gegaan van ons leefmilieu. Het is niet verwonderlijk dat juist de Verenigde Staten van Amerika, waar het vrijemarktdenken de politiek overheerst, grote weerstand bestaat tegen het beperken van milieuschade. Verstandig economisch beleid bestaat, mijns inziens, uit een mix van Keynes en Friedman. Er moet veel geld worden verdiend, zodat de overheid in voldoende mate in de gelegenheid wordt gesteld om de armen en zieken te beschermen en de overheid moet de grens van het economische speelveld bepalen, zodat egoïsme wordt beteugeld en zowel de industrie als de consument voldoende aandacht schenken aan milieuaspecten.●



Chinezen in Europa www.AbsoluteFacts.nl – februari 2010

De Chinezen willen auto’s voor de Europese automarkt bouwen. Tijdens de kredietcrisis stonden verschillende automerken te koop. De Chinezen toonden onder meer belangstelling voor de automerken Saab en Volvo. Saab ging uiteindelijk naar Spyker. SAIC Motor, de grootste autoproducent in China, bezit al de rechten van de voormalig Britse automaker MG. SAIC gaat deze merknaam en kennis gebruiken om modellen voor de Europese markt te bouwen. SAIC (Shanghai Automotive Industry Corporation) heeft een overeenkomst gesloten met General Motors voor de vorming van Shanghai GM. Daarnaast heeft het Chinese autobedrijf overeenkomsten afgesloten met Volkswagen. De Chinese thuismarkt voor auto’s groeit, maar niet hard genoeg. Dit is de belangrijkste reden waarom de Chinezen nu rechtstreeks willen produceren voor de Europese markt. Anders dan de Amerikanen staan Europese autorijders immers open voor merken uit verre landen. In de jaren zeventig begonnen ook de Japanse merken als Toyota en Datsun hun opmars in Europa. Japan was daarbij zeer succesvol. Dit succesmodel wordt nu door de Chinezen gekopieerd. SAIC wil de fabriek van MG in Longbridge als basis gebruiken voor de verovering van Europa. Enkele jaren geleden ontwikkelde SAIC een MG voor de Chinese markt. De autoproducent heeft nu modellen die de strijd op de Europese markt moeten aangaan met de Honda Civic en de Volkswagen Golf. SAIC investeert flink in groene technologie. In 2010 en 2011 zal het bedrijf ongeveer 930 miljoen dollar investeren in milieuvriendelijke technologieën. Vooral in het dichtbevolkte Europa is de belangstelling voor milieuvriendelijke auto’s groeiende. Regeringen in Europa nemen steeds meer maatregelen om de consument tot de aankoop van schonere auto’s te bewe-



gen. SAIC wil hybride modellen bouwen en ook een elektrisch aangedreven auto op de markt brengen. De verkoop van de hybride Roewe zal in 2010 starten. Twee jaar later moet ook een elektrische versie beschikbaar zijn. BYD zal hiervoor accu’s gaan leveren. SAIC zal het niet gemakkelijk krijgen in Europa. In 2009 werden in Europa en Amerika veel minder auto’s verkocht dan in de voorafgaande jaren. De vooruitzichten zijn niet erg rooskleurig nu de stimuleringsregelingen zijn afgebouwd en de consument nog erg negatief is. Bij de aankoop van een auto spelen vertrouwen, gewoonte en merkbekendheid een grote rol. Het vele negatieve nieuws in de automarkt heeft een negatief effect op de kooplust. Zo heeft Opel veel last gehad van het nieuws van de mogelijke verkoop aan Magna. De consumenten willen zekerheid en juist deze zekerheid was verdwenen. Onbekende merken kunnen niet inspelen op het gevoel van zekerheid. Zij kunnen alleen aan de onderkant van de markt verkopen: voor de kopers in dit segment is de aankoopprijs het belangrijkste verkoopargument.●



Jan Pen www.absoluteFacts.nl – februari 2010

De heldere Nederlandse econoom Jan Pen was gedurende decennia populair en gezaghebbend. Hij was hoogleraar economie aan de universiteit van Groningen. Jan Pen (1921-2010) publiceerde in een heldere stijl. Hij kon ingewikkelde economische processen op een begrijpelijke manier uitleggen. Jan Pen overleed in februari 2010 op 88-jarige leeftijd. Hij overleed een dag voordat hij 89 jaar zou zijn geworden. Jan Pen werd op 15 februari 1921 geboren in het Friese Lemmer. Zijn vader was een nettenhandelaar. Kort voor de Tweede Wereldoorlog verliet hij zijn geboortestad om economie te gaan studeren aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam. In 1950 promoveerde hij op een proefschrift dat het onderwerp collectieve loononderhandelingen beschreef. Na zijn studie ging Jan Pen aan de slag bij het ministerie van Economische Zaken in Den Haag. Hij maakte snel carrière binnen dit departement. Na een paar jaar werd Jan Pen benoemd tot directeur Algemene Economische Politiek en werd daardoor de topadviseur van minister Jelle Zijlstra. In 1956 maakte Jan Pen de overstap naar de academische wereld. Hij voelde zich goed op zijn plaats aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij staatshuishoudkunde en de leer der openbare financiën doceerde. Jan Pen was een aanhanger van de Britse econoom John Maynard Keynes (1883-1946) en voorstander van progressieve belastingen. Net zoals Keynes vond Jan Pen dat de overheid, waar dit mogelijk was, de economie moest sturen. ‘The general theory of employment, interest and money’ uit 1936 van Keynes zag Jan Pen als de belangrijkste economische publicatie.



Jan Pen was niet goed in wiskunde en moest daarom andere wegen bewandelen om de economie voor zijn studenten inzichtelijk te maken. Hij hield van de polemiek en stelde vaak een vraag aan het einde van zijn betoog om zijn tegenstander te prikkelen tot voortzetting van het debat. Hij wilde zijn studenten niet alleen economische begrippen bijbrengen, maar wilde ze ook onderwijzen in het kritisch nadenken. In 1979 publiceerde Jan Pen het rijk geïllustreerde boek ‘Kijk, economie’. Dit boek over economie was zo helder geschreven, dat ook leken inzicht kregen in moeilijk begrijpbare processen. In ‘Wie heeft gelijk’ (1989) nam hij stelling tegen het groeiende autoverkeer. Hij vond dat de bestrijding van de milieuvervuiling veel te weinig aandacht kreeg. Het groeiende autoverkeer was niet te rijmen met een schoner Nederland en een verdere groei hiervan moest daarom door de overheid worden bestreden. ‘Moderne economie’ (1959) was een andere belangrijke titel. Dit boek gold jarenlang als de inleiding in de macro-economie. In 1986 gaf Pen zijn laatste college aan de universiteit Groningen, maar hij zou in latere jaren nog lang verbonden blijven aan deze universiteit. Het leven aan de universiteit in Groningen werd door Willem Frederik Hermans beschreven in ‘Onder professoren’. Hermans portretteerde in deze roman Jan Pen als Tabe Pap. Pen woonde net als Willem Frederik Herman destijds in Haren en de twee universiteitsmedewerkers kenden elkaar goed. Naast twintig boeken schreef Jan Pen columns. Deze stukken verschenen in Het Parool en het Hollands Maandblad.●



Val Balkenende IV www.absoluteFacts.nl – februari 2010

In de laatste uren van het kabinet-Balkenende-IV eiste premier Jan Peter Balkenende van de PvdA-bewindslieden dat zij in het openbaar zouden verklaren dat alle opties betreffende Uruzgan openbleven. Deze eis, waarmee het kabinet-Balkenende brak met de eerdere belofte om in 2010 de missie in deze provincie in Afghanistan te zullen beëindigen, bleek het breekpunt in de samenwerking tussen CDA, ChristenUnie en PvdA. De ministers van de PvdA gingen niet akkoord en traden uit het kabinet. Het is de vierde keer dat een kabinet onder leiding van Jan Peter Balkenende de eindstreep niet haalt. Een dag later verklaarde vice-premier Wouter Bos dat hij sinds het rapport-Davids al rekende op een snelle val van het kabinet. Ook voor Jan Peter Balkenende was de breuk onafwendbaar. Het vertrouwen was verdwenen. Het laatste optreden van het kabinet in de Tweede Kamer op donderdagavond was gênant. De breuk in het kabinet was voor iedereen duidelijk zichtbaar. Er was geen eenheid meer van kabinetsbeleid. De ministers ventileerden tegengestelde meningen. Op vrijdag, 19 februari 2010, volgde de ministerraad die eindigde met het opstappen van de PvdAbewindslieden. De eerste peiling na de breuk geeft aan dat de PvdA winst boekt. De kwestie Uruzgan ligt al jaren heel gevoelig in deze partij en het is de vraag of Jan Peter Balkenende en Maxime Verhagen zich voldoende rekenschap hebben gegeven van deze politieke realiteit. Binnen de PvdA heeft altijd een grote weerzin bestaan tegen een Nederlandse deelname in de strijd in Afghanistan. Deze weerstand nam alleen maar toe toen bleek dat er zo weinig werd bereikt. Bij de recente verkiezingen in Afgha-



nistan bleek het land nog niet rijp voor democratie volgens Westerse norm. Verkiezingsfraude en vriendjespolitiek tekenden de verkiezingen. De zittende president Karzai toonde zich hierin het meest bedreven, maar hij moet rekening houden met een onverminderd sterke Taliban. Ook binnen de regering-Obama gaan nu stemmen op om te onderhandelen met deze terroristische organisatie, want ook Amerika wil zo snel mogelijk weg uit Afghanistan. In feite ging het verschil van mening in het kabinet over de tactiek van de terugtrekking van de Nederlandse troepen. Maxime Verhagen en Jan Peter Balkenende wilden dat dit zou gebeuren nadat Afghanen hiervoor zouden zijn opgeleid. De NAVO kwam met een officieel verzoek met een dergelijke strekking. Inmiddels was de politieke realiteit voor de PvdA gewijzigd. Het NAVO-verzoek kon volgens de PvdA niet meer gehonoreerd worden. Wouter Bos sprak deze zienswijze in het openbaar uit en het kabinetBalkenende-IV stevende af op de ondergang. De vorming van een nieuw kabinet zal niet meevallen. De Nederlandse stemmer is al een jaar of vijftien erg wispelturig. Zo zagen we de open afgang van ouderenpartijen, LPF en SP. Op het ogenblik lijkt de PVV van Geert Wilders over het hoogtepunt heen en heeft Alexander Pechtold D66 gereanimeerd. De kiezer is verdeeld. De grootste partijen zijn nu CDA, PvdA, VVD, D66 en PVV. Het zal niet meevallen om na de verkiezingen een meerderheidskabinet te vormen. Ook het volgende kabinet zal uit minstens drie partijen moeten bestaan om te kunnen regeren met een meerderheid in de Tweede Kamer. Een kabinet van meer dan twee partijen dient zelden de beoogde vier jaar uit. Het zal nog lang onrustig blijven in de Nederlandse politiek.●



Agnes Kant www.AbsoluteFacts.nl – maart 2010

Agnes Kant werd in 1998 lid van de Tweede Kamer. Onder de vleugels van Jan Marijnissen kon zij zich ontwikkelen tot een gerespecteerd Kamerlid. In 2008 volgde zij Marijnissen op als fractievoorzitter en politiek leider van de Socialistische Partij. Agnes Kant struikelde over de Gemeenteraadsverkiezingen. Haar partij verloor meer zetels dan verwacht. Het optreden van Agnes Kant tijdens het lijstrekkersdebat na afloop was slecht. De volgende dag maakte ze haar conclusie bekend. Agnes Kant trad af als politiek leider en fractievoorzitter en zei niet terug te willen keren naar de Tweede Kamer. Jan Marijnissen reageerde geëmotioneerd op het nieuws. Hij bleef Agnes Kant steunen. Ook op de laatste dag, de dag na de verkiezingen, toen ontevredenheid en teleurstelling binnen de Socialistische Partij de overhand kregen. Er was in 2008 geen echte opvolger voor Jan Marijnissen. Marijnissen was een raspoliticus: snel en doeltreffend in debat, zowel binnen als buiten de Tweede Kamer. Niemand binnen de partij kon aan hem tippen. Toen Marijnissen zijn functie wegens gezondheidsproblemen beëindigde werd een toekomstig zetelverlies ingecalculeerd. Deze schatting werd bij de Europese en lokale verkiezingen omgezet in harde cijfers. Agnes Kant had er veel voor over om de kiezer voor haar denkbeelden te winnen. Ze maakte een radslag in een campagnefilmpje. Ze speelde een rol en moest kunstjes doen waar ze niet goed in was. Kant was een betrokken politicus. Hierdoor verloor ze, vooral buiten de Tweede Kamer, vaak het doel van het debat uit het oog. Dit mankement kwam vooral in het laatste lijsttrekkersdebat, terwijl de laatste stemmen op de gemeentehuizen nog geteld moesten worden, op pijnlijke wijze naar voren. Ze



overschreeuwde zichzelf en werd, zoals ik uit de lichaamstaal van haar tafelgenoten kon opmaken, niet serieus genomen. Ze kon er nauwelijks tussenkomen en als ze sprak volgde er een op dat moment niet zinvolle eruptie van bekende marxistische denkbeelden. Een politiek commentator verklaarde een dag later dat hij een ‘viswijf’ had horen schreeuwen. Bij haar vertrek speelde de beeldvorming een grote rol. Peilingen wezen uit dat zelfs partijleden Agnes Kant niet als boegbeeld zagen zitten. “In de huidige politiek is meer nodig,” stelde Agnes de volgende dag zelf vast. Zij wilde Kamerleden leren, dat voor een echte SP’er betrokkenheid bij mensen de kern is van de volksvertegenwoordiger. Agnes Kant zei dat ze het vertrouwen van haar partij had. “Maar helaas,” de zichtbaar aangeslagen politiek leider, moest ook vaststellen dat deze eigenschap in het huidige politieke klimaat geen garantie biedt voor electoraal succes. De aanhangers van de Socialistische Partij wensen dat de opvolger van Agnes Kant, Emile Roemer, de ‘gewone onderwijzer’ uit Boxmeer zal blijven: een politicus en lijsttrekker, waarin de gewone man zich kan herkennen. De datum voor de test staat al vast: 9 juni 2010.●



Job Cohen volgt Wouter Bos op www.AbsoluteFacts.nl – maart 2010

Op vrijdagmorgen 12 maart 2010 gaf Wouter Bos plotseling een persconferentie. Hij maakte bekend dat hij al voor de Gemeenteraadsverkiezingen had besloten om de politiek de rug toe te keren. Hij wil meer tijd beschikbaar maken voor zijn gezin. Een dag eerder gaf CDA-minister Camiel Eurlings dezelfde reden voor zijn vertrek uit de landelijke politiek. In Nova vertelde Wouter Bos dat de huidige generatie andere keuzes maakte. Wouter wil een echte vader zijn en niet de man die op zondag het vlees komt snijden. Het emancipatiebeleid is klaarblijkelijk succesvoller dan iedereen voor mogelijk hield. Wouter Bos werkte tot 1998 bij het olieconcern Shell. Als Kamerlid voor de PvdA hield Wouter Bos zich bezig met economische zaken. Hij werd woordvoerder belastingen voor zijn fractie. In maart 2000 volgde Bos Willem Vermeend op als staatssecretaris van Financiën in Paars II. Na de voor de PvdA desastreus verlopen verkiezingen van mei 2002 keerde Wouter Bos terug naar de Tweede Kamer. Kabinet-Balkenende I met de LPF viel snel en nieuwe verkiezingen werden uitgeschreven. Wouter Bos werd in november 2002 partijleider en lijsttrekker van de PvdA. In 2003 behaalde de PvdA een mooie verkiezingsuitslag. De formatiebesprekingen met Jan Peter Balkenende mislukten echter. Wouter Bos werd oppositieleider, maar nam geen duidelijke standpunten in tijdens debatten. Tegenstanders vonden dat Bos onduidelijk was; hij liet vaak alle opties open. Later maakte Balkenende tijdens een verkiezingsdebat handig gebruik van dit beeld door Wouter Bos neer te zetten als een draaikont. Dit beeld bleef aan Bos kleven. De PvdA verloor bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2006 negen zetels. Jan Marijnissen was met zijn Socialistische Partij de grote winnaar, maar de formatiebesprekingen leverden een coalitie op van CDA, ChristenUnie en



PvdA. Wouter Bos vervulde tijdens zijn ministerschap in het kabinet-Balkenende IV drie functies: hij was behalve minister van Financiën, ook partijleider en vicepremier. Hij zal als minister vooral herinnerd worden door zijn kordate optreden tijdens de kredietcrisis toen de banken op omvallen stonden. Hij weekte ABN los uit het in financiële problemen geraakte Fortis en zorgde later voor financiële injecties bij grote bankbedrijven, zoals ABN en ING. Door dit ingrijpen bleef betalingsverkeer mogelijk en ontkwam Nederland aan een echte crisis. Tijdens zijn persconferentie vertelde Wouter Bos dat hij veel gesproken had met Job Cohen. Cohen zou later die dag ook een persconferentie geven om zijn beschikbaarheid als lijsttrekker en partijleider bekend te maken. Job Cohen volgde in 2001 Schelto Patijn op als burgemeester in de gemeente Amsterdam. Het politieke klimaat in Den Haag is de laatste jaren harder geworden. Er wordt tegenwoordig hard op de man gespeeld en politici worden bedreigd. Cohen is een man die de burgers graag bij elkaar houdt. Hij knuffelt allochtonen en gaat liever met ze theedrinken, dan dat hij de problemen oplost, zei Geert Wilders in reactie op de komst van Cohen als aanvoerder van de PvdA. Men verwacht dat Job Cohen een beter weerwoord kan geven aan Wilders. De PVV zal daarom niet echt blij zijn met het vertrek van Wouter Bos. De kloof tussen Cohen en Wilders is onoverbrugbaar. Net als vele andere partijen sluit de PvdA een coalitie met de PVV van Wilders bij voorbaat uit.●



Volvo naar Chinezen www.AbsoluteFacts.nl – maart 2010

Het Chinese autoconcern Zhejiang Geely heeft het Zweedse automerk Volvo overgenomen van Ford. Na maandenlange onderhandelingen werden eind maart 2010 de handtekeningen gezet onder de koopovereenkomst. Volvo is tot nu toe het belangrijkste Westerse autoconcern dat in handen komt van een Chinees bedrijf. De verkoop van Volvo betekent voor Ford het einde van de uitverkoop van onrendabele automerken. Eerder werden Jaguar, Land Rover en Aston Martin al verkocht. Met Volvo ging het de laatste jaren niet erg goed. Het verlies van Volvo bedroeg in 2009 meer dan 900 miljoen dollar. De slechte toekomstverwachting van Ford voor Volvo zien we terug in de vraagprijs voor Volvo: Zhejiang Geely betaalt 1,8 miljard dollar voor de Zweedse autoproducent. Dit is veel minder dan de 6,5 miljard dollar die Ford in 1999 betaalde voor haar aandeel Volvo. In december 2009 bereikte Zhejiang Geely overeenstemming met Ford over de overname van Volvo. Een maand eerder kopte het Nederlands dagblad De Telegraaf al dat Zhejiang Geely een plan voor reorganisatie van Volvo klaar had liggen. Hij heeft de ambitie om veel geld in Volvo te steken. De investeerders zouden bereid zijn tot hoge investeringen in het kwakkelende Volvo-concern. Geely heeft toegezegd dat de werkgelegenheid van Volvo in Zweden en België zal blijven bestaan. Wel zal hij in China extra productiefaciliteit openen voor de Chinese markt. Geely wil de verkoop in China van 22.400 auto’s per jaar opvoeren tot meer dan 200.000 exemplaren. Daarnaast is ook de verkoopintentie in Europa en Amerika ambitieus te noemen. Geely wil in de toekomst meer dan een miljoen Volvo’s verkopen. Naast een productieverhoging van bestaande modellen wil



Geely twee of drie luxe auto’s toevoegen aan het assortiment van Volvo. Geely wil het ‘Zweedse’ management bij Volvo behouden. Het Chinese bedrijf heeft deze ‘knowhow’ nodig om haar plannen te kunnen verwezenlijken. Geely heeft zich in twintig jaar ontwikkeld van koelkastenfabrikant tot producent van bromfietsen, scooters en auto’s. Hoewel de werkgelegenheid bij Volvo voorlopig gered is, zal de overname uiteindelijk toch gevolgen hebben voor de werknemers in Europa. Het verschil in loonkosten is immers veel te groot. In China kan daardoor veel goedkoper geproduceerd worden. De vaklieden in de Zweedse Volvo-vestigingen kunnen rustig naar ander werk gaan uitzien. De productiecapaciteit in China moet nog worden opgestart. Bovendien heeft China Zweden nog nodig als verkoopargument. Zodra ook Chinese producten wereldwijd bekendheid genieten vanwege kwaliteit kan de vestiging in Zweden verplaatst worden naar China. Deze tactiek werd door Chinese bedrijven eerder gevolgd bij andere Europese overnames.●



Hans Dijkstal www.AbsoluteFacts.nl – mei 2010

In mei 2010 overleed de oud-VVD-leider Hans Dijkstal op 67-jarige leeftijd in zijn woonplaats Wassenaar. Het droeve nieuws werd bekend gemaakt door het partijbureau van de VVD. Hans Dijkstal was al geruime tijd ernstig ziek. In 2009 werd bij Hans Dijkstal kanker geconstateerd. Hij onderging chemokuren, maar de ziekte kon niet bedwongen worden. Hans Dijkstal kwam na een loopbaan als adviseur en wethouder in Wassenaar in 1982 voor de VVD in de Tweede Kamer. In 1994 stond Dijkstal aan de wieg van ‘Paars’, het eerste kabinet-Kok, waarin het CDA buitenspel was gezet en de PvdA met de VVD en D66 een regering vormde. Dijkstal werd minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier. Hans Dijkstal trok zich in 2002 terug uit de actieve politiek. Aanleiding hiervoor was het teleurstellende verkiezingsresultaat van de VVD, waarvan hij toen vier jaar leider was. Dijkstal was een vriendelijke en opgewekte man. Op feestjes en in enkele radio- en televisie-uitzendingen speelde hij niet onverdienstelijk saxofoon. Als jongen wilde de in Port Saïd geboren Dijkstal acteur of muzikant worden. Het liep anders: Hans ging rechten studeren en volgde een opleiding voor het verzekeringswezen. Begin jaren zeventig raakte Dijkstal betrokken bij de lokale politiek in Wassenaar. In 1982 kwam hij in de Tweede Kamer. Hans Dijkstal stond bekend als een ‘linkse’ VVD’er. Hij hield geen rekening met de conservatieve krachten binnen zijn partij, toen zich de mogelijkheid voordeed om met de PvdA een regering te vormen. Dijkstal werd in 1994 minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier. Hij stond voor ‘ordentelijk bestuur’. Zijn ministerschap was daarom weinig spectaculair.



In 1998 behaalde de VVD grote verkiezingswinst. Hans Dijkstal nam de leiding van de fractie over van Frits Bolkenstein. Dijkstal was meer dan Frits Bolkenstein een teamspeler, zowel binnen de VVD als met de coalitiegenoten van D66 en de PvdA. Hierdoor werden typische VVDthema’s als vreemdelingenbeleid, veiligheid en misbruik van uitkeringen onvoldoende belicht. De maanden in de aanloop naar de verkiezingen van 2002 waren moeilijk voor Hans Dijkstal. De loopbaan van Dijkstal werd gekenmerkt door politiek correct optreden. Fortuyn was daarom geen partij voor hem. De politiek leider van de VVD moest volgens de partijleiding ‘Jip-en-Janneke -taal’ spreken. Partijvoorzitter Bas Eenhoorn richtte deze dodelijke uitspraak aan de man die nooit hoogdravende woorden gebruikte. Iedere kiezer begreep hem. Met de opmerking over zijn taalgebruik werd vooral de aanpak van Hans Dijkstal bedoeld: hij was te zalvend. Hij wilde niemand kwetsen. Pim Fortuyn werd enkele dagen voor de verkiezingen vermoord in Hilversum. Lijst Pim Fortuyn werd vanuit het niets de tweede politieke partij van Nederland: veel Nederlanders verkozen een dode politicus voor een levende. De VVD verloor veertien zetels. Het politieke klimaat in Nederland was veranderd en zou nog jaren gekenmerkt worden door negatieve krachten. “De uitzonderlijke gebeurtenissen tijdens en na de verkiezingscampagne, de bijzondere uitslag, de veranderingen binnen de VVD en het verloop van de formatie hebben voor een situatie gezorgd waarin het voor mij niet meer mogelijk is om effectief als volksvertegenwoordiger te werken,” schreef Dijkstal in augustus 2002 in zijn afscheidsbrief aan de Tweede Kamer. Dijkstal overhandigde onder luid applaus de voorzittershamer aan zijn opvolger Gerrit Zalm. “Ik heb misschien te laat ingezien dat het gevaar van Fortuyn bij ons aan de



rechterkant zat,” zei Dijkstal later die dag in een interview. Hans Dijkstal distantieerde zich van zijn partij, maar zegde het lidmaatschap van de VVD niet op. Hij herkende zich niet meer in de VVD. Hij ergerde zich aan de harde toon die de VVD in het integratiedebat uitte: “Ik vind dat er nooit, ook niet om electorale redenen, gemarchandeerd mag worden met het begrip verdraagzaamheid.”●



Jack de Vries www.AbsoluteFacts.nl – mei 2010

Op 14 mei 2010 maakte de staatssecretaris van Defensie en spindoctor van het CDA, Jack de Vries, zijn aftreden bekend. Enkele dagen eerder was zijn buitenechtelijke relatie met zijn adjudant bekend geworden. Jack de Vries werd uit huis gezet door zijn echtgenote en sliep sindsdien in een kazerne, omdat zo snel geen ander goed te beveiligen woonruimte beschikbaar was. De voorzitter van de militaire vakbond AFMP/FNV, Wim van den Burg, had harde kritiek op het risico dat Jack de Vries met zijn buitenechtelijke escapade nam: “Hij heeft aan gezag verloren, hij is zijn geloofwaardigheid kwijt. Het is moeilijk om aan tafel te zitten met een staatssecretaris die geen gezag heeft.” Van den Burg voegde hier nog aan toe, dat je je nooit in een positie moet begeven, waarin je chantabel bent. Aanvankelijk werd het probleem van Jack de Vries binnen het CDA als een privéaangelegenheid gezien. De affaire werd hem echter niet in dank afgenomen. Door het CDA wordt het gezin gezien als de hoeksteen van de samenleving. Bovendien hecht deze politieke partij groot belang aan normen en waarden. Het aangaan van een buitenechtelijke relatie past niet in het plaatje, dat in de verkiezingsstrijd de boventoon had moeten voeren. Door het aanblijven van Jack de Vries zouden de politieke tegenstanders het wel erg gemakkelijk hebben gekregen. Op het internet circuleerde al snel na het bekend worden van de buitenechtelijke relatie van Jack de Vries de kreet “u naait en u bent niet eerlijk.” Deze woorden sloegen op de opmerking die spindoctor Jack de Vries in de aanloop van de vorige verkiezingen in de mond van Jan Peter Balkenende legde om het gedrag van Wouter Bos te karakteriseren: “U draait en u bent niet eerlijk.”



De christelijk-gereformeerde Jack de Vries vormde een goed duo met Jan Peter Balkenende. Jarenlang was hij binnen het CDA de belangrijkste man achter de schermen als politiek adviseur van Balkenende. De landelijke verkiezingen van 2006 werden zijn grote succes en Jan Peter Balkenende werd weer premier van Nederland. Jack de Vries werd in 2007 beloond met de post staatssecretaris van Defensie, toen Cees van der Knaap burgemeester van de Gelderse gemeente Ede werd. Op het departement van Defensie viel de komst van Jack de Vries in goede aarde. Hij bezocht Uruzgan. De daar gelegerde militairen waren over hem te spreken. Hij kon niets meer verkeerd doen, nadat hij zich in een beschermend pak door waakhonden liet bijten. De militaire vakbonden waren niet blij met de handige strateeg. “Jack de Vries was een waardeloze staatssecretaris,” oordeelde ACOM-voorzitter Jan Kleian na zijn aftreden.●



Horst Köhler www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

De Duitse bondspresident Horst Köhler verraste zijn landgenoten door af te treden. Köhler maakte zijn vertrek op 31 mei 2010 tijdens een persconferentie in zijn ambtswoning, slot Bellevue, in Berlijn bekend. Nooit eerder trad een zittend bondspresident in Duitsland af. Horst Köhler trad af na uitlatingen over de Duitse missie in Afghanistan. Hij gaf als reden het gebrek aan respect voor het presidentiële ambt. Horst Köhler kwam onder vuur te liggen door een uitspraak over de reden van de Duitse interventie in Afghanistan. In het Pinksterweekend bracht Horst Köhler met zijn vrouw een bezoek aan de Duitse troepen in het noorden van Afghanistan. Na afloop verklaarde Horst Köhler dat “een land van onze grootte en met nadruk op de export moet weten dat in noodgevallen militaire inzet nodig is om onze belangen te verdedigen, zoals vrije handelswegen.” Köhler leek een lans te breken voor militaire interventies in het buitenland voor de bescherming van de handelsbetrekkingen. Jürgen Trittin, voorzitter van de Groenen, eiste dat Horst Köhler zijn woorden terugnam. De militaire inzet van Duitsland in het buitenland ligt zeer gevoelig, door de loop van de geschiedenis in de twintigste eeuw. Bewapende handelspolitiek is strijdig met de huidige Duitse grondwet. In een reactie op de commotie zei Horst Köhler dat hij totaal verkeerd begrepen was en dat sommigen zijn woorden expres verkeerd uitlegden. Köhler was diep gegriefd; hij voelde zich moedwillig verkeerd begrepen: “deze kritiek mist elke grond.” Twee uur voordat Horst Köhler zijn aftreden bekend maakte, informeerde hij Angela Merkel over zijn aftreden. Bondskanselier Angela Merkel trachtte vergeefs Köhler van zijn besluit af te houden. Merkel zegde een bezoek aan het



Duitse voetbalelftal in Italië af. Zij moest alles uit de kast halen om haar regering bij elkaar te houden. Haar coalitie staat historisch laag in de opiniepeiling, terwijl de gevolgen van de kredietcrisis haar dwingen om pijnlijke oplossingen aan de Duitse kiezer voor te leggen. Horst Köhler was de negende bondspresident van Duitsland. In 2009 werd hij voor een tweede ambtstermijn van vijf jaar herkozen door de Bondsvergadering. De Duitse bondspresident heeft een andere functie dan het Nederlandse staatshoofd. De bondspresident is niet slechts lintenknipper. De bondspresident staat boven de partijen en kan zich zekere vrijheden veroorloven met het doen van politieke uitspraken. De Duitsers verwachten van de bondspresident dat hij op belangrijke momenten toespraken houdt over maatschappelijke thema’s. Duitsland kiest op 30 juni 2010 een nieuwe bondspresident. De nieuwe bondspresident zal worden gekozen door de Bondsvergadering, een kiescollege van de afgevaardigden van de Bondsdag en van de deelstaatparlementen. Tot die tijd neemt Jens Böhrnsen de functie van Horst Köhler waar.●



Einde politiek Balkenende www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

Direct na het zien van de eerste prognose van de verkiezingsuitslag voor de Tweede Kamer op 9 juni 2010 besloot Jan Peter Balkenende af te treden als partijleider van het CDA. Later liep hij hand in hand met zijn echtgenote Bianca naar de zaal in het Lucent-theater in Den Haag, waar zijn partijgenoten op zijn reactie wachtten. Het CDA verloor twintig zetels en duikelde van de eerste naar de vierde plaats: het slechtste verkiezingsresultaat van deze traditionele partij ooit. Veel CDA’ers waren toen al op weg naar huis. “De kiezer heeft gesproken.” Jan Peter Balkenende sprak rustig, maar de spanning en ontzetting waren op zijn gezicht te lezen. “Het gaat om winst en verlies, zo werkt dat in een democratie. Het is zeer, zeer teleurstellend.” De uitslag was helder. Jan Peter nam zijn politieke verantwoordelijkheid en maakte zijn terugtreden als partijleider bekend. Er werd minutenlang geklapt. Jan Peter en Bianca Balkenende verlieten het Lucent-theater met een grote bos bloemen. Maxime Verhagen keek van een afstand toe. De volgende dag zou hij door zijn fractie unaniem worden gekozen als fractievoorzitter van het CDA. Naar verhouding loodste het kabinet van Jan Peter Balkenende Nederland redelijk door de crisis. In veel landen om ons heen heeft de crisis veel diepere wonden geslagen. Het verlies aan arbeidsplaatsen bleef in Nederland beperkt. Wel moesten miljarden worden geïnvesteerd in het Nederlandse bankwezen. Niet al dit geld zal mogelijk door de banken terugbetaald worden. Het CDA slaagde er niet in om deze goede uitgangspunten, de premierbonus, te verzilveren. In de komende jaren zouden lastige keuzes gemaakt moe-



ten worden. Jan Peter Balkenende somde steeds de zakelijke feiten op. Hij stond voor meer verantwoordelijkheid voor de burger, sanering van de overheidsfinanciën en een kleinere overheid. De campagne had anders gemoeten. Balkenende slaagde er niet in om de angstige burger te overtuigen. Opvallend is het grote verlies van het CDA in de provincies Noord-Brabant en Limburg. In deze regio werd het CDA massaal ingeruild voor de PVV. Nederland is een coalitieland, maar nooit eerder lag Nederland er politiek zo versplinterd bij. De VVD werd met 31 zetels de grootste partij van Nederland. Onder aanvoering van Job Cohen beperkte de PvdA het verlies tot drie: de PvdA kreeg 30 zetels. De PVV van Geert Wilders maakte een grote sprong voorwaarts en is met 24 zetels nu de derde partij van het land. De SP kwam zonder Jan Marijnissen uit op 15 zetels. GroenLinks en D66 kregen tien zetels in de vernieuwde Tweede Kamer. Opvallend was verder het kleine verlies van de ChristenUnie. Deze christelijke partij zal de komende periode met vijf volksvertegenwoordigers het beleid moeten uitdragen. De SGP en de PvdD kregen elk twee zetels. Rita Verdonk verdwijnt met Trots op Nederland uit de Haagse politiek. De vorming van een nieuw kabinet wordt erg lastig. Tot een nieuw kabinet is beëdigd zal Jan Peter Balkenende zich in het Torentje voor honderd procent blijven inzetten voor Nederland. De dag na de verkiezingen ging hij weer vroeg aan het werk op het Binnenhof: fuck drugs, er is veel te doen in Nederland.●



Nieuw-Vlaamse Alliantie www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

De verkiezingen op zondag 13 juni 2010 luidden mogelijk het begin van het einde van de Belgische staat in: de Nieuw-Vlaamse Alliantie van Bart de Wever haalde een enorme verkiezingswinst in Vlaanderen. De Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) wil dat Vlaanderen op termijn een zelfstandige staat wordt. De Waalse Parti Socialiste haalde in Wallonië meer dan 35 procent. De christendemocraten leden, net als in Nederland, een zwaar verlies. Zij raken hun positie als grootste combinatie in de Belgische politiek kwijt. In 2007 ontstond grote beroering in België, toen een komisch televisieprogramma suggereerde dat de opheffing van de Belgische staat al een feit was. Veel Belgen raakten in verwarring. Deze fictieve gebeurtenis bleek de opmaat voor veel politieke onrust. De Walen en de Vlamingen bleven elkaar sindsdien tegenwerken met politieke onwil en opruiende opmerkingen binnen en buiten het politieke theater. De beeldvorming in de media werd hierdoor steeds meer een bepalende factor. De Belgische koning Albert II riep in zijn toespraken sindsdien verschillende keren op om de eenheid in het land te bewaren. Koning Albert II sprak bij deze gelegenheden vaak over een rampzalig separatisme. “In die omstandigheden bestaat het antwoord niet in een in zichzelf keren van elk gewest, ook niet in het ontwikkelen van een subnationalisme, en evenmin in openlijk of omfloerst separatisme.” Veel politici geloven, net als de Belgische burgers, niet meer in eenvoudige oplossingen. Of ze nog lang naar hun koning willen luisteren is de vraag. “We moeten nu samenwerken om orde op zaken te stellen, zowel Vlamingen als Franstaligen. Niemand heeft er baat



bij als er niets verandert. Nu durven veranderen, is samen vooruitgaan,” zei Bart de Wever toen de verkiezingswinst van de N-VA bekend werd. Bart de Wever profileerde zich als een bruggenbouwer en is een heel andere man dan de beter in Nederland bekend zijnde Filip Dewinter van Vlaams Belang. Filip Dewinter is vergelijkbaar met Geert Wilders. Hij ziet islamieten als een bedreiging voor de Belgische maatschappij. “Bij de N-VA krijgt iedereen een eerlijke kans,” zei een partijlid die op straat folders uitdeelde. In het programma van de N-VA staat het genuanceerder: “Terwijl de Vlaamse regering werk maakt van inburgering en de samenlevingsproblemen opdweilt, laat de federale regering de Belgische migratiekraan openstaan. Zodoende draaien de Vlamingen op voor een opengrenzenbeleid dat hen werd opgedrongen: de Franstalige partijen gooiden de grenzen open, zorgden voor massale regularisaties en stuurden de factuur door naar de Vlaamse gemeenten.” Bij het Vlaams Belang krijgt de immigrant de schuld van alle tegenslagen. De N-VA heeft de Waal, de Franstalige, tot zondebok opgewaardeerd. Op de website van de N-VA wordt de politieke toestand in België omschreven als “de puinhoop der puinhopen”. Volgens de N-VA is bewezen dat het klassieke Belgische overlegmodel versleten is. België moet volgens de NieuwVlaamse Alliantie daarom worden getransformeerd naar een ‘confederale staatsvorm’: “Een grote staatshervorming moet belangrijke homogene bevoegdheidspakketten toekennen aan de deelstaten. Het gaat dan vooral om fiscale autonomie, arbeidsmarktbeleid, gezondheidszorg, kinderbijslagen, mobiliteit (spoor en verkeersveiligheid), justitie, energie, ontwikkelingssamenwerking, enz.” Deze Vlamingen willen de slechte economische ontwikkelingen in Wallonië niet meer financieel ondersteunen. De N-VA vindt dat “de Vlaamse belastingbetaler niet langer moet opdraaien voor de Waalse tekorten.” De NieuwVlaamse Alliantie wil niet meer zoeken naar oplossingen



die Walen en Vlamingen in België verenigen: uiteindelijk zal Vlaanderen, volgens de N-VA, als onafhankelijke lidstaat van de Europese Unie zijn verantwoordelijkheid nemen in de internationale samenwerking en solidariteit. De Nieuw-Vlaamse Alliantie wil dat Vlaanderen een zelfstandige lidstaat van Europa wordt. In het verleden heeft de partij zich zeer kritisch uitgelaten over de kosten van het koningshuis. De partij heeft haar kiezers voorgerekend, dat het koningshuis 149.000 euro per dag kost. Wordt koning Albert de laatste koning der Belgen?●



Essex en Terraplane www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

In de jaren twintig en dertig kwamen en gingen vele automerken. Soms konden dergelijke bedrijven in enkele jaren behoorlijk veel auto’s verkopen. Mooie voorbeelden van dergelijke Amerikaanse automerken zijn Essex en Terraplane. De eerste Essex werd aan het einde van de Eerste Wereldoorlog gebouwd in de oude fabriek van Studebaker aan de Franklin Avenue in Detroit. Het was op deze historische grond, dat de Hudson Motor Car Company begon aan de bouw van auto’s onder de merknaam Essex. Het eerste model werd aangedreven door een viercilindermotor. De Essex was robuust en kwalitatief goed, maar zag er niet verschrikkelijk aantrekkelijk uit. Deze no-nonsens auto legde in 1919 op het circuit van Cincinnati in vijftig uur een afstand af van bijna 4900 kilometer. Zoals in veel auto’s in die tijd zat ook in dit autotype de bestuurder in regen en wind. In de jaren twintig, voelde de Hudson Motor Car Company goed aan, dat dit ongenoegen opgelost diende te worden.. In 1922 zette de autofabriek een aantrekkelijk aanbod in de markt: in het vervolg konden de klanten tegen een geringe meerprijs van 300 dollar de auto ook geleverd krijgen met gesloten carrosserie. De verkoopcijfers schoten hierdoor omhoog. Later in de jaren twintig kreeg de Essex net als andere modellen van de Hudson Motor Car Company vier hydraulische remmen. Naast de vertrouwde viercilinder kwam ook een Essex met een zescilindermotor beschikbaar. De innovaties van de deze autofabrikant bleven niet zonder resultaat; het bedrijf stond in 1929 met een productie van 300.000 auto’s op de derde plaats in de Verenigde Staten van Amerika. In dat jaar werden maar liefst 228.000 exemplaren verkocht.



De Hudson Motor Car Company deed er van alles aan om het imago van de Essex glans te geven. Zo reed in 1932 een Essex in zestig uur van Los Angeles aan de westkust naar New York aan de oostkust van de Verenigde Staten, maar eigenlijk was de tijd voor sit automerk al voorbij. De positie van Essex werd overgenomen door de Terraplane. De Terraplane was de opvolger van de Essex en werd daarom eerst onder de naam Essex-Terraplane verkocht. De Terraplane was iets goedkoper dan de nieuwe Ford en de zescilindermotor leverde 5 pk meer dan de V8 van Ford. In 1933 werd de auto ook met een acht-in-lijnmotor van Hudson geleverd. Dit was echter het laatste model, dat de naam Essex droeg. In het vervolg werden alle auto’s door Hudson verkocht onder de naam Terraplane. Voor de presentatie van de Terraplane liet de Hudsonfabriek in Detroit de beroemde vliegenier Amalia Earhart invliegen. Amalia Earhart was de eerste vrouw die in een vliegtuig de Atlantische Oceaan was overgestoken. Zij doopte in juli 1932 de auto door een fles vliegtuigbenzine stuk te slaan op de radiateur. Amalia Earhart was beroemd, dus waren de leden van de pers in grote drommen op de presentatie afgekomen. Bovendien waren alle Amerikaanse Hudson-dealers naar de fabriek gekomen om hun demonstratieauto persoonlijk in ontvangst te nemen. Later die dag reden tweeduizend nieuwe Essex-Terraplanes in optocht door de straten van Detroit. De Terraplane was het gesprek van de dag. De Terraplane werd een groot succes en overvleugelde in korte tijd de merknaam Hudson. In 1938 besloot de directie daarom tot een naamswijziging en werd de Terraplane omgedoopt tot Hudson-Terraplane. Uiteindelijk besloot Hudson de naam Terraplane in 1939 in het geheel te schrappen. Dit gedoe met de merknaam werkte uiteraard niet verkoopbevorderend. De consument koos steeds vaker voor een ander merk. De Terraplane verdween daardoor uit het



straatbeeld.●



Kleine Engelse automerken www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

De autogeschiedenis kent vele kleine merken die in hun tijd al zeldzaam waren. Vooral na de Eerste Wereldoorlog zagen veel technisch geschoolde mensen de kans schoon om met een nieuw modern product op de markt te komen. De auto was in die tijd nog een bezienswaardigheid en de vraag was soms groter dan het aanbod. Toch bouwden veel fabriekjes slechts kleine aantallen auto’s. In deze aflevering bespreek ik een aantal van deze kleinere Engelse automerken: Stellite, Dalgleish-Gullane en BSA. Deze automerken verdwenen uit het straatbeeld. Deze autotypen zijn eigenlijk alleen nog in musea te bezichtigen. Ook in Groot-Brittannië schoten de autofabriekjes als paddestoelen uit de grond. De meeste van deze constructeurs hielden het slechts enkele jaren vol. Een mooi voorbeeld hiervan is het automerk Stellite. Stellite is nu geen bekende merknaam meer en zal ook aan het begin van de twintigste eeuw niet elke autoliefhebber in staat van vervoering hebben gebracht. De fabriek aan de Ward End in Birmingham was een dochteronderneming van het grotere Wolseley. Vanaf 1913 werden in deze fabriek de kleine en daarom ook goedkope Stellite gebouwd. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, waarna de productie tijdelijk werd gestaakt, werden weinig Stellites gebouwd. Dit autotype kon zo goedkoop worden aangeboden, omdat de auto eenvoudig was afgewerkt. Het chassis was van hout en de motor was een eenvoudige viercilinder met een inhoud van 1100 cc. De versnellingsbak had aanvankelijk slechts twee versnellingen. Pas na de oorlog kwam een Stellite met een drieversnellingsbak. Deze verandering mocht echter niet meer baten. Groot-Brittannië zat niet te wachten op deze auto en de productie van dit autotype werd in 1919 gestaakt.



Sommige auto’s zijn zo zeldzaam, dat de meeste websites en boeken over auto’s niet verder komen dan de vermelding van het betreffende automerk. Een mooi voorbeeld van een verdwenen automerk is de Dalgleish-Gullane. De Dalgleish-Gullane 8 HP tweezitter werd tussen 1907 en 1908 gebouwd in het Schotse plaatsje Haddington bij de ‘Haddington Motor Engineering’. De Dalgleish-Gullane werd door een Franse De Dionmotor via een cardanas aangedreven op de achterwielen. Helaas werden in Haddington slechts enkele exemplaren van deze unieke auto gefabriceerd. Ik was dan ook blij verrast, toen ik enkele jaren geleden op een Zwitserse website een prachtig onderhouden exemplaar zag van deze tweezitter, die te koop werd aangeboden. Volgens de aanbieder was deze tweezitter het enige nog bestaande model van de Dalgleish-Gullane 8 HP. De in de kleuren zwart en geel uitgevoerde auto was gereviseerd en rijklaar. De prijs van deze unieke klassieker was op aanvraag beschikbaar, maar daar durfde ik niet naar te vragen. Hopelijk prijkt de zwartgele Dalgleish-Gullane binnenkort in een automuseum, dan kan iedereen er van genieten! De Birmingham Small Arms Company, beter bekend als BSA, is vooral bekend geworden door de productie van lichte vuurwapens en motorfietsen. BSA maakte echter ook auto’s. In 1907 verlieten de eerste auto’s de fabriekspoort van BSA. 1907 was een bijzonder jaar voor BSA, want in dat jaar won de fabriek in Birmingham de race van Peking naar Parijs met de Itala. Het ontwerp van de winnende auto werd gebruikt voor de BSA 25/33. Het bedrijf ontwikkelde in snel tempo een groot aantal modellen voor de automarkt, die flink in de lift zat. In 1910 kon de consument kiezen uit vijf verschillende BSA-modellen. In 1910 nam BSA de Engelse vestiging van Daimler in Co-



ventry over, dat in financiële moeilijkheden verkeerde. Hierdoor ging wel het eigen karakter van BSA verloren, want ook de auto’s die in Birmingham werden geproduceerd kregen een Daimler-look. Na de Eerste Wereldoorlog stopte Daimler met de productie van auto’s met een viercilindermotor. In 1922 werd de kleine sportwagen BSA Ten HP gepresenteerd. Deze sportwagen werd aangedreven door een tweecilindermotor van 1.080 cc. Het was een goedkope auto. Geen wonder zult u zeggen als u deze sportwagen kent, want de auto had slechts één portier. Bovendien moest de auto sportief op gang geholpen worden met een slinger. Zoals enkele andere Engelse automerken probeerde BSA het ook met driewielers. In 1929 werd de BSA Threewheeler gepresenteerd. De driewieler met voorwielaandrijving woog amper 400 kg en bood plaats aan twee personen. Deze bijzondere auto werd aangedreven door een V-twin met een inhoud van 1021 cc. De motor kon een vermogen leveren van 21 pk en behaalde een topsnelheid van 100 km/uur. De Threewheeler bleef leverbaar tot 1936. Een jaar voordat het doek viel voor de Threeweeler, presenteerde BSA een nieuwe sportwagen op vier wielen. De eerste exemplaren van de Scout werden voorzien van een 1.075 cc viercilindermotor. Vanaf 1937 kon de met voorwielaandrijving uitgevoerde Scout ook geleverd worden met een 1.203 cc zijklepper. De Scout bleef tot 1939 in productie. Vanaf de Tweede Wereldoorlog specialiseerde BSA zich weer op vuurwapens en motorfietsen en bouwde geen auto’s meer. De merknaam BSA werd na de oorlog in Nederland zeer bekend, maar kreeg misschien ten onrechte wel te maken met de slagzin ‘Bij Storm Afstappen’. Veel motorliefhebbers deden dat, toen de Japanse motorenfabrikanten vanaf de jaren zestig een storm ontketenden met goedkope modellen.●



Driewielers www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

De driewieler is een bijzondere verschijningsvorm in de autogeschiedenis. Hoewel er de laatste jaren weer wat meer wordt geëxperimenteerd met motoren staat de basisvorm van auto, koetswerk en vier wielen, al tientallen jaren vast. In deze aflevering behandel ik een aantal kleine, minder bekende automerken die modellen leverden, die zich op drie wielen voortbewogen: Egg, Tempo en Felber. In onze tijd wordt de automarkt gedomineerd door een beperkt aantal autoconcerns. In sommige landen is zelfs niet eens meer een autobedrijf gevestigd, terwijl toch een groot deel van de bevolking zich dagelijks met een auto naar het werk begeeft. In de begindagen was dit totaal anders. Zelfs in een land als Zwitserland waren vijftig fabrikanten gevestigd, die met hun product streden om de gunst van de koper. De Zwitserse firma Egg is zo’n voorbeeld. Dit bedrijf werd opgericht door ingenieur Rudolf Egg. Rudolf Egg (1866-1939) bouwde aan het einde van de negentiende eeuw een auto voor eigen gebruik. Dankzij een financiële injectie van Egli werd hij in 1896 in staat gesteld de firma Egg & Egli te stichten. De eerste auto van Egg & Egli in Zürich was een driewieler met een De Dion-motor, die ook in licentie door andere Zwitserse bedrijven werd geproduceerd. Enkele jaren later begon het autobedrijf ook aan de productie van vierwielers. Net als bij een koets, waren de achterwielen van deze auto groter dan de voorwielen. In 1904 verhuisde Egg naar Wollishofen en heette het bedrijf Motorwagenfabrik Excelsior. De eerste modellen uit deze fabriek leken veel op de Curved Dash van Oldsmobile. Rudolf Egg bouwde nog verschillende modellen, maar sloot zijn bedrijf na de Eerste Wereldoorlog en werd Renault-



dealer in Zürich. De Tempo was een Duitse auto. De geschiedenis van deze auto begon in 1927. De Tempo werd oorspronkelijk ontworpen als een bestelwagen. De fabriek in Hamburg kon de middenstanders een groot aantal verschillende carrosserieën aanbieden. Hierdoor deed het bedrijf goede zaken. De eerste modellen leken nog het meest op gemotoriseerde bakfietsen. De bestelauto werd uitgevoerd met één achterwiel en twee voorwielen. De aandrijving vond plaats met het achterwiel, waaraan een 200 cc motorfietsmotor was gemonteerd. Vanaf 1933 bouwde de fabriek Tempo’s met twee achterwielen en één voorwiel en kreeg de berijder een beschutte werkplek. De aandrijving werd nu naar voren verplaatst. Het succes van de Tempo was groot. Reeds in 1934 kon het glas worden geheven op de levering van de 10.000e Tempo. In dat jaar vestigde de Tempo ook een nieuw snelheidsrecord voor driewielers: een afstand van duizend kilometer werd met de duizelingwekkende snelheid van 54 km/uur afgelegd. Later bouwde Tempo ook auto’s met vier wielen en werden voor de Duitse Wehrmacht terreinwagens met twee motoren en vierwielaandrijving gebouwd. De Oostenrijkse firma A. Felber & Co bouwde vanaf 1951 driewielers waarvoor een motorrijtuigenbewijs volstond. Felber bestond al decennia en had vanaf de jaren twintig zijspannen voor motorfietsen gebouwd. De Felber-tweezitter TL400 was opgebouwd op een buizenchassis en werd voorzien van een 398 cc tweetaktmotor met twee cilinders. De motor had een vermogen van 15 pk en dreef het achterwiel aan. Hierdoor waren een differentieel en cardanas overbodig. De driewieler had wel een versnellingsbak met vier versnellingen vooruit en één achteruit. De topsnelheid van de Felber TL400 bedroeg 80 km per uur. De tweetaktmotor verbruikte 4,5 liter per 100 km. De Felber TL400 woog 340 kg en was 278 cm lang en 150 cm breed.



De productie van de Felber kwam pas in 1953 op gang en stopte al een jaar later. In 1954 werden de importbeperkingen op personenwagens in Oostenrijk opgeheven en koos de Oostenrijkse automobilist voor een buitenlandse auto: een echte auto op vier wielen.●



BMW www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

De Duitse BMW-fabriek fabriceerde oorspronkelijk vliegtuigmotoren en motorfietsen. De Bayerische Flugzeug Werke werden opgericht in 1916 met als doel motoren te bouwen voor militaire vliegtuigen. In 1922 ontstond de Bayerische Motoren Werke (BMW). Vliegtuigmotoren mochten na de Eerste Wereldoorlog niet meer worden gemaakt en daarom schakelde BMW over op de productie van scheepsmotoren en motorfietsen. Hierdoor had BMW in 1929 al enige merkbekendheid opgebouwd, toen het in 1929 de Dixi-fabriek overnam. Dixi bouwde reeds jarenlang auto’s. Op het moment van de overname bouwde Dixi de Austin Seven in licentie. BMW ging oorspronkelijk op deze reeds ingeslagen weg door, maar kwam in 1932 met een eigen ontwerp. Het eerste ontwerp van BMW in 1932 leek nog veel op de oude Dixi’s. Een jaar later kwam het automerk met een 1.2-liter zescilindermotor, die in verschillende carrosserieuitvoeringen leverbaar was. In de jaren dertig verkocht BMW slechts een beperkt aantal auto’s. Het automerk kwam wel regelmatig met nieuwe modellen en versies en wist zo de verkoop op te krikken. In 1934 werd de 303 opgevolgd door de 309, de 315 en de 319. De BMW 309 werd aangedreven door een 845 cc viercilindermotor, de 315 en 319 kregen zescilinderkopkleppers met een inhoud van respectievelijk 1490 cc en 1911 cc. Pas in 1936 betrad BMW het marktsegment van de grote automobielen met de sportieve BMW 326. Met de 326 wilde de autofabrikant de concurrentie met Mercedes-Benz aangaan. Dit lukte uitstekend: Tussen 1936 en 1941 werden meer dan 15.000 exemplaren verkocht. De zescilindermotor van de BMW 326 had een inhoud van 1971 cc. De 327 was een sportieve uitvoering van dit model. De



327 kreeg dezelfde motor, maar in dit model leverde de zescilinder 55 in plaats van 50 pk. De grootste BMW’s uit de jaren dertig waren de 321 en de 335. Deze luxueuze auto’s hadden een lengte van respectievelijk 450 en 484 cm. Het beroemdste BMW-model uit de jaren dertig was de 328. De 328 was een echte sportauto die, hoewel hij ook voor alledaags gebruik geschikt was, veel bekendheid verwierf in rally’s en races. In juni 1936 verscheen de BMW 328 met coureur Ernst Henne aan de start van de Eifelrace op de Nürburgring. Ernst Henne won de race met een gemiddelde snelheid van 101 km/uur. Hierna volgden nog vele overwinningen, waaronder de Mille Miglia en de 24uursrace van Le Mans. De 328 werd voortgedreven door een 2.0-liter motor. De koplampen waren in de spatborden ingebouwd en de in die tijd gebruikelijke treeplanken ontbraken. De BMW 328 haalde een topsnelheid van 150 km/ uur. Na de Tweede Wereldoorlog braken moeilijke tijden aan voor BMW. De fabrieken in Eisenach lagen in de door Rusland bestuurde Oostzone en de fabriek in München was door bombardementen grotendeels verwoest. In Eisenach ging men over tot de productie van vooroorlogse modellen. Eerst onder de naam BMW, maar later onder de merknaam EMW. Vanaf 1952 werden weer auto’s gebouwd in de fabriek in München. In de 501 konden zes personen plaatsnemen. Het model was voorzien van een 2.0-liter zescilindermotor met 65 pk. In navolging van Mercedes kwam BMW met de sportauto 507. In de jaren vijftig was in Duitsland vooral behoefte aan kleine autootjes. Voorbeelden hiervan zijn de Heinkel en de Messerschmitt. Om omzet te kunnen maken, kwam ook BMW met een kleine auto. BMW kocht de rechten van Renzo Rivolta om de Isetta in Duitsland te mogen bouwen. De door BMW gebouwde tweepersoons Isetta kreeg een



ééncilinder motorfietsmotor van 245 cc (later 295 cc). Met de 12 pk’s kon een snelheid van 85 km per uur worden behaald. Later kwam BMW met de BMW 600 met een tweecilindermotor met 582 cc en 20 pk en later volgde de BMW 700. De goede tijd brak voor BMW pas weer aan in de jaren zestig, toen het bedrijf de BMW 1500 presenteerde. Uit dit model ontstonden de moderne BMW’s, zoals wij die nu kennen.●



Tsjechische automerken www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

Aan het begin van de twintigste eeuw ontstonden in Praag en omgeving verschillende autofabrieken. De meeste van deze fabriekjes waren slechts kort in bedrijf. Veelal waren het familiebedrijfjes die erg afhankelijk waren van de oprichter. Een uitzondering hierop vormt misschien Aero. Dit bedrijf hield het tot na de Tweede Wereldoorlog vol. Velox produceerde slechts enkele jaren auto’s. Wikov bestond veel langer. Dit bedrijfje bouwde aan het begin van de twintigste eeuw personenauto’s, maar schakelde in de crisisjaren over op vrachtauto’s. Het bedrijf Aero was gevestigd in een buitenwijk van Praag. Zoals deze naam al aangeeft produceerde deze firma sportvliegtuigen. Weinigen weten, dat Aero vanaf 1928 ook auto’s maakte. De carrosserieën van de open Aero’s werden vervaardigd door de Tsjechische firma Sodomka. Aero was gespecialiseerd in kleine sportwagens. De Aero 10 werd aangedreven door een eencilinder-tweetaktmotor met een inhoud van 499 cc. De motor had een vermogen van 10 pk en dreef de voorwielen aan. De opvolger van de Aero 10 was de Aero 18. Deze tweezitter uit 1931 was voorzien van twee cilinders met een cilinderinhoud van 622 cc en een vermogen van 18 pk. In 1934 werden meer dan 2.500 exemplaren gebouwd van de Aero 18. In de jaren dertig werden bij Aero ook nog de Aero 20, de Aero 30 en de Aero 50 gebouwd. Hiervan was de Aero 30 het succesvolste model. De kleine auto was in verschillende typen leverbaar: cabriolet, roadster en limousine. De Aero 30 bood plaats aan vier personen. De roadster met de uitgesneden deurtjes zag er zeer sportief uit. Het gietijzeren motorblok was voorzien van een aluminium cilinderkop. Hierdoor werd de koeling aanzienlijk verbeterd. De bodem van de Aero 30 was volkomen plat en het



chassis was opgebouwd uit vierkante pijpen. In 1936 werd de Aero 50 gepresenteerd. Deze sportwagen had een viercilindermotor, die was opgebouwd uit twee tweecilinderblokken met een inhoud van 1997 cc. De tweetakter leverde 45 pk en kon een topsnelheid van 130 km/ uur behalen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden bij Aero nog twee prototypen gebouwd. De Pony en de Record konden echter niet in productie genomen worden, omdat de fabriek op last van de regering alleen nog vliegtuigen mocht bouwen. Na de oorlog werd in Nederland de Aero-Minor op de markt gebracht. Deze auto was echter niet in de Aerofabriek in Praag geproduceerd. De kleine Praagse autofabriek Prager Automobilfabrik Velox GmbH produceerde tussen 1906 en 1910 kleine personenwagens. Het bedrijf was gespecialiseerd in één model, dat in Moskou als taxi werd gebruikt. De Velox werd aangedreven door een eencilindermotor met een inhoud van 1020 cc, die onder de achterbank was aangebracht. De versnellingsbak van de Velox had vier mogelijkheden: drie vooruit en een achteruit. De handrem werkte slechts op een van de achterwielen. De topsnelheid van de Velox bedroeg 45 km per uur. Deze auto moet niet verward worden met de Velox van Vauxhall. Tussen 1926 en 1937 werden in het Tsjechische stadje Prostejov, ten noordoosten van Brno, personen- en sportwagens gebouwd. Deze auto’s werden aan de man gebracht onder de merknaam Wikov. Wikov was een samenvoeging van de eigenaren van de autofabriek, Wichterle en Kovarik. Wikov had in Tsjechië al een naam opgebouwd met haar landbouwmachines, maar waagde zich zoals veel fabrieken uit de begintijd van de auto ook op het gebied van de autofabricage. De Tsjechische technici hadden hun buitenlandse concurrenten wel goed bestudeerd, want in veel opzichten leken hun eerste automodellen veel op die



van het Italiaanse automerk Ansaldo. Vooral de motor vertoonde veel overeenkomsten. Een van de auto’s van Wikov, model 28, werd aangedreven door een 1480 cc viercilinder. Deze motor leverde 28 pk, had een aluminium motorblok en een cilinderkop met een bovenliggende nokkenas. In 1931 werd de cilinder opgeboord tot 1740 en in 1933 werd het vermogen verder vergroot tot 1940 cc. De auto’s, die met deze motoren werden uitgerust kwamen op de markt als Model 35 en Model 40. Reeds in 1930 voorzag Wikov alle modellen van hydraulische remmen. De Wikov-fabriek had een eigen raceteam, maar was daar niet erg succesvol mee. Pas in 1931 eindigde een Wikov op de zesde plaats in de klasse tot 1,5 liter. Twee jaar later won een Wikov een wegrace tussen Praag en Pressburg met een gemiddelde snelheid van 92 km per uur. Tijdens de crisisjaren trachtte het bedrijf te overleven met enkele goedkope modellen. Een voorbeeld hiervan is de Wikov Baby, die een achterin geplaatste motor had. De wielen waren onafhankelijk geveerd en het chassis, bestaande uit een centrale buis, werd ontworpen door Hans Ledwinka. Van deze innovatieve auto werden echter slechts acht exemplaren verkocht. Toen ook een grotere auto flopte, besloten de eigenaren zich te richten op de bouw van vrachtwagens.●



Unic en Gladiator www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

Aan het einde van de negentiende eeuw ontstonden in Frankrijk veel kleine automerken. Familiebedrijfjes die gespecialiseerd waren in de productie van koetsen gingen over op de fabricage van gemotoriseerde koetsen. De namen koetswerk en carrosserie – afgeleid van het Franse woord voor koets, carrosse – leven niet voor niets nog steeds door in het moderne spraakgebruik als we over de auto spreken. In deze aflevering bekijken we de merken Unic en de door de producent kennelijk onoverwinnelijk geachte merknaam Gladiator. Rond 1900 werkten de Fransen Georges Richard en Henri Brassier samen aan de productie van auto’s, die onder de naam Richard op de markt kwamen. Deze samenwerking duurde tot 1905, toen Richard de samenwerking opzegde en voor zichzelf begon in een fabriekshal aan de Quai Nationale in Puteaux. Georges Richard noemde zijn nieuwe creatie de Unic. Deze auto werd aangedreven door een tweecilindermotor. De Unic had een vermogen van 10 pk. Later kwamen ook modellen op de markt met andere motoren, zoals een viercilinder en een zescilinder. Vooral met de goedkope modellen had Georges Richard veel succes. Vooral taxibedrijven kozen graag een Unic. Tussen 1907 en 1911 verdubbelde de productie van de Unic bijna. In 1911 werden door de fabriek van Georges Richard ruim twaalfhonderd auto’s verkocht. Dat lijkt nu weinig, maar u dient te begrijpen, dat de auto-industrie nog in de kinderschoenen stond. Er waren maar weinig mensen die zich een auto konden permitteren. Bovendien waren er erg veel autofabrikanten, die veel minder dan duizend auto’s per jaar fabriceerden. Rond 1910 waren er in Frankrijk slechts twaalf fabrieken, die meer dan duizend auto’s per jaar verkochten.



Richard probeerde het ook met een luxere achtcilinder. Deze Unic verkocht echter zeer slecht, waardoor Richard zich concentreerde op zijn kleinere en goedkopere modellen, zoals de U4 en U6. Beide modellen waren voorzien van onafhankelijke voorwielophangingen en mechanische remmen. De U4 werd aangedreven door een viercilinder van 2.0 liter. De zes in U6 verwees naar een 3.0-liter zescilinder, maar deze auto was slechts tien centimeter langer dan de U4. Later stopte Georges Richard met de productie van personenauto’s en legde hij zich toe op de productie van vrachtwagens. De Franse fabriek Gladiator in Pré Saint-Gervais bouwde aan het begin van de twintigste eeuw auto’s. Gladiator werd door Jean Aucocq en Alexandre Darracq in 1891 opgericht. Aanvankelijk fabriceerden deze vrienden fietsen. Vanaf 1898 werden ook auto’s gebouwd. Nadat Alexandre Darracq Gladiator de rug had toegekeerd en werd vervangen door Adolphe Clément en Marius Barbadou. Adolphe Clément was een belangrijke figuur in de eerste jaren van de auto. Hij had al fortuin gemaakt met de handel in luchtbanden. Barbadou werkte maar korte tijd voor Gladiator. Hij trad in 1903 in dienst bij Benz. In dat jaar verliet ook Adolphe Clément Gladiator om een eigen fabriek op te richten. De Gladiator-fabriek bouwde in deze jaren verschillende typen. De motoren werden voorzien van een-, twee-, vieren zescilindermotoren. De Gladiators werden aangedreven door een ketting. De gezinsauto van Gladiator werd veel gebruikt in langeafstandswedstrijden. De eerste sportieve prestatie was een tweede plaats in de race Parijs-RouenParijs in 1900. In 1909 werd de merknaam verkocht aan Vinot en Deguingand. De auto’s die vanaf dat moment werden geproduceerd in de fabriek van Gladiator leken sprekend op de Vinot. Door tegenvallende verkoopcijfers moesten de kosten na de Eerste Wereldoorlog flink worden gereduceerd. Helpen



deed dit niet. Eerst verdween de merknaam Gladiator en in 1926 verdween ook Vinot.●



Stoewer en Slaby-Beringer www.AbsoluteFacts.nl – juni 2010

Stoewer en Slaby-Beringer zijn twee interessante kleine automerken uit de Duitse autogeschiedenis. Rudolf Slaby begon zijn loopbaan in de vliegtuigindustrie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was er veel vraag naar vliegtuigen. Aan het begin van de twintigste eeuw en met name in de Eerste Wereldoorlog toonde de komst van het vliegtuig en de tank aan, dat een periode van een snelle technische ontwikkeling voor de deur stond. Nadat de vrede was getekend was er uiteraard minder belangstelling voor vliegtuigen. Veel bedrijven schakelden over op de productie van de auto. De technische ontwikkeling in het interbellum ging snel. De auto kreeg in deze periode in grote lijnen haar definitieve vorm, maar het massale gebruik zou pas na de Tweede Wereldoorlog tot filevorming leiden. In het begin van de twintigste eeuw hadden de meeste autoconstructeurs het erg moeilijk. Dit gold ook voor de Duitse automerken Stoewer en Slaby-Beringer. Het autobedrijf Stoewer was gevestigd aan de Falkenwalderchaussee in Stettin aan de Poolse grens. In deze fabriek bouwde Stoewer, die ook fietsen en motorfietsen fabriceerde, in 1898 haar eerste auto. In het familiebedrijf van vader Stoewer werkten ook zijn zonen Bernhard en Emil. Deze Bernhard en Emil Stoewer waren verantwoordelijk voor de afdeling, die zich bezig hield met de productie van automobielen. De eerste Stoewer uit 1898 werd aangedreven door een tweecilindermotor. Vier jaar later bouwde Stoewer als een van de eersten in Duitsland een viercilinder. Bernhard Stoewer bewees de betrouwbaarheid van de viercilinder, door zelf als testrijder van Stettin naar Parijs en terug naar Stettin te rijden over wegen, die ook al slecht begaanbaar



waren voor paard en kar. In 1906 kon Stoewer als eerste Duitse automerk een zescilinder met een inhoud van 8821 cc leveren. Deze motor werd tot 1911 gebruikt in de Stoewer P6. In de jaren twintig kwamen vooral modellen met een viercilinder zijklepper uit de fabriek in Stettin. Het bedrijf bleef succesvol tot de Tweede Wereldoorlog. Tijdens deze oorlog werd de fabriek in Stettin door een geallieerd bombardement tot een puinhoop gereduceerd. De productie werd na de oorlog niet hervat. De in 1887 in Berlijn geboren ingenieur Rudolf Slaby was een zoon van professor Adolf Slaby, docent aan de technische hogeschool in Berlijn en medeoprichter van de technoreus Telefunken. Rudolf Slaby begon zijn loopbaan in de Duitse vliegtuigindustrie. Na de Eerste Wereldoorlog was er uiteraard minder vraag meer naar vliegtuigen en moest Rudolf Slaby omzien naar ander werk. Na de oorlog promoveerde Rudolf Slaby aan de technische hogeschool in Hannover. In dat jaar richtte hij met zijn neef Hermann Beringer de firma SB-Automobil-Gesellschaft op. Rudolf Slaby ontwierp een kleine eenpersoonsauto, die werd aangedreven door een elektromotor. Deze revolutionaire auto had een zelfdragende, triplex carrosserie en werd door Rudolf Slaby speciaal ontworpen voor oorlogsinvaliden. De invaliden konden deze auto echter niet betalen. Later overtuigde Hermann Beringer zijn neef om een tweezitter te bouwen. De Slaby-Beringer werd aangedreven door een eencilinder DKW-motor. Het grootste succes van de in de in Berlijn-Charlottenburg gevestigde fabriek was de levering van 200 auto’s aan Japan, waar de SlabyBeringers vooral als taxi werden gebruikt. Ondanks deze belangstelling werd deze auto slecht verkocht, waardoor Hermann Beringer en Rudolf Slaby het faillissement moesten aanvragen. Het bedrijf SB-Automobil -Gesellschaft werd overgenomen door Jörgen Skafte Ras-



mussen. De fabriek in Berlijn werd een filiaal van zijn DKWfabriek.●



Toezicht op DSB Bank schoot tekort www.AbsoluteFacts.nl – juli 2010

President Nout Wellink van De Nederlandse Bank (DNB) krijgt nog één kans. Hij moet orde op zaken stellen en aantonen dat hij de juiste man voor het veranderingsproces is, dat nodig is nadat de commissie-Scheltema, die onderzoek deed naar de ondergang van de DSB Bank van Dirk Scheringa, grote tekortkomingen bij de toezichthouder aantoonde. Hij moet binnen een maand een gedegen plan presenteren hoe hij de cultuur binnen DNB wil veranderen. Veel politici en economen vragen zich openlijk af of hij wel de juiste man is om leiding te geven aan dit veranderingsproces. “Het is een goed rapport en het is een hard rapport,” moest Nout Wellink toegeven. Wellink gaf tekst en uitleg over de bevindingen van de commissie-Scheltema in een hoorzitting van de Tweede Kamer. Nout Wellink betoonde spijt voor zijn gebrekkig toezicht op de DSB Bank. Het excuus kwam niet vanzelf. De Kamerleden moesten enkele indringende vragen stellen. Wellink gaf toe, dat het beter had gekund. Aan de verlening van de bankvergunning in 2005 aan de DSB Bank hadden meer voorwaarden gesteld moeten worden. “De vergunning had zo in 2005 niet verleend mogen worden. Niet alleen met de kennis van nu, maar ook met de kennis van toen.” Ook had het toezicht in latere jaren beter gemoeten. “Er zijn veel lessen te trekken en die zullen worden getrokken,” verzekerde Wellink. De president van De Nederlandse Bank kan niet door het parlement worden weggestuurd, maar als de Tweede Kamerleden geen vertrouwen in hem hebben wordt zijn positie onhoudbaar. Het rapport van de commissie-Scheltema stelde een vernietigend oordeel vast over de voormalige DSB-eigenaar Dirk Scheringa en het toezicht van De Nederlandse Bank.



De DNB, onder leiding van Nout Wellink, had scherpere randvoorwaarden moeten stellen aan de verlening van de bankvergunning aan de DSB Bank in 2005. In 2009 ontstond, na jaren van gemor, grote beroering in de media over het beleid van de DSB Bank. De DSB Bank opereerde onder een groot aantal handelsnamen, waarvan Becam, Frisia Financieringen, Lenen.nl en Postkrediet de bekendste zijn. Klanten zouden volgepompt worden met leningen en woekerpolissen. Claimstichtingen bekritiseerden de wanpraktijk in Wognum. De DSB zat steeds vaker in de beklaagdenbank bij consumentenprogramma’s als Radar, waarin ‘woekerpolissen’ aan de kaak werden gesteld. In deze verzekeringsproducten werd een winstpercentage van tachtig procent ingecalculeerd. De klanten wisten daar uiteraard niets van. Zij kozen in goed vertrouwen voor zekerheid door het afsluiten van verzekeringsproducten, die de door de DSB Bank gesuggereerde financiële risico’s van overlijden, ziekte en werkloosheid zouden afdekken. Het imago van de bank werd ernstig beschadigd, toen bekend werd, dat het winstpercentage voor de bank zo hoog was. Overigens maakten ook andere banken schandalige winsten van meer dan vijftig procent op deze verzekeringsproducten. De DSB Bank spande wel de kroon en werd speelbal in de media. Op 1 oktober 2009 riep Pieter Lakeman de Stichting Hypotheekleed in het tv-magazine ‘Goedemorgen Nederland’ alle rekeninghouders op hun tegoeden bij de DSB Bank weg te halen. “DSB moet failliet,” zei Pieter Lakeman. Hij zei dat dit de enige manier zou zijn voor gedupeerden om nog wat van hun geld terug te krijgen. Uiteraard kreeg deze oproep tot een bankrun grote aandacht in de media. De Nederlandse Bank noemde de oproep van Peter Lakeman onverstandig. De bank zou voldoen aan alle eisen die aan de solvabiliteit en liquiditeit werden gesteld. In de avonduren betuigde DSB-bestuurder Hans van Goor



in het tv-programma Nova spijt voor de handelswijze van DSB. Hans van Goor erkende dat DSB in het verleden fouten had gemaakt bij het verstrekken van hypotheken en zei dat daar vanaf april 2009 geen sprake meer van was. Twee dagen later bood ook Dirk Scheringa zijn excuses aan. In een schriftelijke verklaring zei hij dat de klachten zo snel mogelijk zouden worden opgelost. DSB was op dat moment niet meer te redden. Een groot aantal klanten volgde het advies van Pieter Lakeman op en maakten hun geld over naar een andere bank. De website was dagenlang slecht bereikbaar. De overboekingen sloegen een diep gat in de liquiditeit van de DSB Bank. In drie dagen haalden de klanten meer dan 300 miljoen euro weg bij DSB. Hierdoor verslechterde ook het vermogen van haar ondernemingen om aan haar verplichtingen te voldoen, de solvabiliteit. Op zondagavond 11 oktober 2009 diende De Nederlandse Bank een verzoek bij de rechtbank in Amsterdam in om op de DSB Bank de noodregeling van de Wet op het financieel toezicht toepasbaar te verklaren. Dit verzoek werd in eerste instantie afgewezen. Het verzoek en het overleg tussen DSB, De Nederlandse Bank en de minister van Financiën, Wouter Bos, lekten uit. Er ontstond een nieuwe bankrun. In enkele uren werd dertig miljoen bij DSB weggehaald. Als gevolg hiervan werd In de ochtend van 12 oktober 2009 het verzoek van DNB alsnog gehonoreerd. Rutger Schimmelpenninck en Joost Kuiper werden door de rechtbank aangesteld als bewindvoerder. Hiermee werd Dirk Scheringa als bestuurder buitenspel gezet. Dirk Scheringa trachtte in de week die volgde zijn bedrijf te verkopen. Nadat eerder de Nederlandse banken niet wilden helpen, sprak DSB met de Amerikaanse financier Lone Star. Het kwam niet tot een overname. Ook Plan B, waarbij de vorderingen van de achtergestelde depositohouders zouden worden omgezet in aandelen, leed schipbreuk. Op verzoek van de bewindvoerder werd DSB op 19 oktober



2009 failliet verklaard. Nadat het faillissement van DSB bekend werd, maakte Dirk Scheringa tijdens de persconferentie een aangeslagen indruk. Hij legde de schuld voor de ondergang van zijn bank bij de minister, De Nederlandse Bank en de twee bewindvoerders, die door de rechtbank werden benoemd tot curatoren. Nadat het faillissement was uitgesproken door de rechter in Amsterdam plakten de medewerkers van DSB de tekst “Wouter bedankt!” achter de ramen van het bankgebouw in Wognum. Hiermee kreeg Wouter Bos teveel eer. De Nederlandse politiek heeft de DSB Bank geen strobreed in de weg gelegd. DSB kon jarenlang te hoge kredieten verstrekken. Ook werden de medewerkers van DSB in staat gesteld om aan hun klanten waardeloze koopsompolissen te verstrekken. Uiteraard is Dirk Scheringa als directeur de eerste verantwoordelijke, maar is hij de enige schuldige? Volgens Michiel Scheltema was Dirk Scheringa vooral commercieel ingesteld. Als bankier was hij ondeskundig. Tot de ondergang van de DSB Bank in oktober 2009 negeerde hij de opmerkingen van de toezichthouder. Dirk Scheringa gebruikte DSB voor de financiering van zijn hobby’s, zag Frank de Grave. De hobby’s van Dirk Scheringa waren kunst en sport. Met de opbrengsten van DSB financierde hij onder meer het Scheringa Museum voor realistische kunst in Spanbroek, het voetbalstadion en de eredivisieclub AZ in Alkmaar en de schaatsploeg DSB. De geldontvangers maakten als tegenprestatie reclame voor het bankbedrijf van Scheringa. Frank de Grave stelde kort na zijn aantreden vast, dat het zo niet verder kon en sprak Scheringa hierop aan. De directeur wenste geen beleidswijziging en ontsloeg Frank de Grave. Het rapport van de commissie-Scheltema rehabiliteerde de VVD-politicus en voormalige minister van Defensie in het Kabinet-Kok II.



Ook de Autoriteit Financiële Markten (AFM) krijgt minder blaam. De AFM kreeg veel later pas de bevoegdheid om DSB te controleren en waarschuwde wel voor de koopsompolissen van DSB, schreef Scheltema. De macht van Dirk Scheringa bij de DSB Bank was te groot. De eigenaar was zo machtig dat hij binnen de bank niet bijgestuurd kon worden. Mensen die krachtig tegenspel leverden, zoals Frank de Grave, werkten niet lang op het kantoor in Wognum. Scheltema hekelde het gebrek aan professionaliteit en kennis bij de leiding van de DSB Bank. “DSB had een bestuursstructuur die niet bij een bank past,” zei Michiel Scheltema. Ook ontdook hij de regels. Misschien had de bank gered kunnen worden als de toezichthouder in de zomer van 2009 krachtdadig had ingegrepen. Op dat moment waren volgens Scheltema de winstgevendheid en vermogenspositie al zover uitgehold, dat “voor het voortbestaan van de bank moest worden gevreesd.” Nout Welling stelde een reddingsplan in werking, maar het resultaat hiervan werd doorkruist door de oproep van Pieter Lakeman in ‘Goedemorgen Nederland’. Een faillissement was misschien te voorkomen geweest. “Je zou moeten nagaan of zo’n oproep om geld van bankrekeningen te halen strafrechtelijk vervolgd kan worden,” zei Michiel Scheltema bij de presentatie van zijn rapport. De belangrijkste conclusie van Michiel Scheltema is, dat de DNB in 2005 nooit een bankvergunning aan DSB had mogen verstrekken. Deze conclusie kan grote gevolgen hebben voor De Nederlandse Bank en de houders van achtergestelde leningen, die door het faillissement hun geld kwijtraakten. “DNB liet te weinig haar tanden zien.” Ook zal de rol van De Nederlandse Bank en de manier waarop het toezicht door deze instelling wordt uitgevoerd mogelijk opnieuw gedefinieerd en gewijzigd moeten wor-



den. Minister van Financiën stelde dat DNB “effectiever en indringender” had moeten optreden. Hij wil de commissarissen van DNB een grotere rol geven. Hij wil dat het bankentoezicht wordt verbeterd en dat het functioneren van de toezichthouders regelmatig wordt geëvolueerd.●



Bondspresident Christian Wulff www.AbsoluteFacts.nl – juli 2010

Er waren drie stemmingen nodig voor de verkiezing van de nieuwe Duitse bondspresident. Uiteindelijk kwam de 51jarige Christian Wulff als winnaar uit de bus. In de derde stemronde kreeg Wulff 625 stemmen. Zijn grootste tegenstander Joachim Gauck kreeg 494 stemmen. De stemming in de Bondsvergadering veranderde bijna in een nachtmerrie voor Angela Merkel, toen haar favoriet Christian Wulff werd geconfronteerd met de sterke tegenstander Joachim Gauck. In de eerste stemmingsronden van de Bondsvergadering lukte het Christian Wulff niet om de benodigde absolute meerderheid van de gedelegeerden achter zich te krijgen. De cohesie binnen de regering is afgenomen. Pas na een derde ronde, waarin de winnaar met een gewone meerderheid werd aangewezen, werd de naam van de nieuwe bondspresident bekend. Angela Merkel haalde opgelucht adem. Christian Wulff was bondspresident, maar wederom was Joachim Gauck de morele winnaar. De verkiezing van Wulff tot bondspresident resulteerde ook in een verschuiving in de deelstaat Nedersaksen. Christian Wulff wordt in Nedersaksen opgevolgd door David McAllister. Deze verkiezing verliep aanzienlijk vlotter; de coalitie van christendemocraten en liberalen heeft de meerderheid in Nedersaksen. De Duitse politiek is met een verjongingskuur bezig. Christian Wulff is de jongste bondspresident en David McAllister is de jongste premier van een deelstaat in Duitsland. Bovendien beklemtoont de Duitse pers, dat McAllister de eerste premier in Duitsland is met een migranten-achtergrond. McAllister (1971, Berlijn) wordt tot de conservatieve vleugel van de CDU gerekend. Hij is de zoon van een Schotse



soldaat en een Duitse vrouw, is tweetalig, bezit zowel de Duitse als de Britse nationaliteit en groeide op in Berlijn. Hij studeerde rechten in Hannover. Vanaf de jaren negentig klom hij gestaag binnen de rangen van de CDU. Hij was onder meer korte tijd burgemeester van Bad Bederkesa. Bij de laatste verkiezingen in 2008 stond hij achter Christian Wulff als tweede op de kieslijst voor het parlement van Nedersaksen. In een interview met het dagblad ‘Die Welt’ zei McAllister de prioriteit te willen geven aan innovatie, infrastructuur en integratie. Hij gaf bij deze gelegenheid ook aan dat de begroting van Nedersaksen gesaneerd dient te worden. Hiermee volgt McAllister de door Angela Merkel ingezette beleidslijn. Het grote overheidstekort moet op korte tijd termijn gereduceerd worden. De stap van Nedersaksen naar Berlijn leek met steun van Angela Merkel aanvankelijk probleemloos overbrugbaar. De kandidaat van Merkel als opvolger voor de plotseling opgestapte Horst Köhler stootte op 30 juni 2010 in de Bondsvergadering echter op grote tegenstand. Tijdens de stemmingen viel vooral de kinnesinne tussen de sociaaldemocraten (SPD) en de uiterst links partij Die Linke op. De communisten uit de voormalige DDR bleken nog een rekening te hebben openstaan. De partijleden van Die Linke weigerden te stemmen op Joachim Gauck, de kandidaat van de SPD en Groenen. De SPD verweet Die Linke dat daardoor een “historische kans” werd gemist om een “streep te zetten onder het belaste DDR-verleden.” Met deze opmerking wreef de SPD zout in de wond. De communistische leden van Die Linke wilden niet stemmen op de voormalige dissident Gauck. Zij schoven daarom een eigen, kansloze kandidaat naar voren en onthielden hun stem, op voorspraak van de partijleiding, in de derde ronde. De partijloze Joachim Gauck was echter ook een uitsteken-



de kandidaat voor de functie van bondspresident. Gauck werd zelfs door veel CDU-leden beoordeeld als een geschiktere kandidaat: 44 christendemocratische afgevaardigden trotseerden Merkel en gaven in de eerste stemronde de voorkeur aan Joachim Gauck. De Oost-Duitse theoloog en publicist Joachim Gauck werd in januari 1940 in Rostock geboren. Na zijn studie theologie werkte hij enkele jaren als dominee. Hij speelde een belangrijke rol bij de revolutie in de DDR in 1989 en geniet groot moreel gezag in alle lagen van de Duitse bevolking. Mede door de overlopers van de CDU werd de stemming in de bondsvergadering spannend en langdurig. Tussen de stemmingen werden de parlementariërs in vergaderzalen toegesproken. Aan het eind van de middag werden vliegtickets overgeboekt en hotelkamers gereserveerd, want veel van de 1242 leden van de bondsvergadering worden door deelstaatsparlementen aangewezen en werken, in tegenstelling tot de Bondsdagleden, niet permanent in Berlijn. De bondsvergadering komt in deze bijzondere samenstelling alleen bijeen om een bondspresident te kiezen. Christian Wulff (1959, Osnabrück) begon zijn politieke loopbaan tijdens zijn rechtenstudie bij de ‘Junge Union’, de jeugdafdeling van de CDU. De toenmalige bondskanselier Helmut Kohl bood hem een kans in de landelijke politiek. In de jaren negentig was hij twee keer lijsttrekker in Nedersaksen. Beide keren verloor hij van de latere bondskanselier Gerhard Schröder. In 2003 won hij van de sociaaldemocraat Sigmar Gabriel en werd premier van Nedersaksen. Sinds 1998 was hij ook een van de vier dagelijkse bestuursleden in het landelijk partijbestuur van de CDU. In Nedersaksen wordt hij zeer gewaardeerd vanwege zijn economische successen. Christian Wulff slaagde erin om de zeer hoge werkloosheid in Nedersaksen terug te dringen tot zeven procent en was zo slim om het aandeel van twintig procent, inclusief vetorecht, te behouden in Volkswagen. Deze autofabriek van Volkswagen heeft het hoofd-



kwartier in Wolfsburg en is een belangrijke werkgever in Nedersaksen. Christian Wulff verhuist naar Berlijn, waar hij zijn intrek neemt in het presidentiële paleis Slot Bellevue. De bondspresident heeft een symbolische functie. Hij mag geen politieke pretenties hebben, want hij moet boven de partijen staan. Volgens de Duitse media is Christian Wulff zeer geschikt voor deze functie. Sommigen noemen hem zelfs kleurloos, maar dit is misschien tevens zijn sterkste troef: de Duitse burger vindt het juist prettig dat Christian Wulff nauwelijks controverses oproept. De bondspresident moet met zijn toespraken richting geven aan Duitsland, zonder de politieke leiders te hinderen. Wulff zal de komende jaren veel te zien zijn bij ceremoniële bijeenkomsten. De bondspresident sluit namens Duitsland internationale verdragen en hij vertegenwoordigt de staat door het afleggen en ontvangen van staatsbezoeken. Verder kondigt de bondspresident wetten af, benoemt hij federale rechters, federale ambtenaren, officieren en onderofficieren en verleent hij gratie. Maar bij al deze handelingen heeft hij slechts een beperkte bevoegdheid: zijn handtekening is alleen geldig bij medeondertekening door de bondskanselier of een verantwoordelijke federale minister. Net als in Nederland, heeft het staatshoofd ook in Duitsland een rol bij de totstandkoming van een nieuwe regering. Na verkiezingen voert de bondspresident gesprekken met de politieke partijen en stelt hij een kandidaat voor de functie van bondskanselier voor aan de Bondsdag. Als de Bondsdag dit voorstel met een meerderheidsbesluit goedkeurt, benoemd de bondspresident vervolgens de bondskanselier. De bondspresident heeft verder nog een rol bij het ontbinden van het parlement. In zijn inaugurele rede in de Bondsdag presenteerde Chris-



tian Wulff zich als optimist en bruggenbouwer. Hij verklaarde integratie tot één van zijn speerpunten: “Wij moeten niet meer vragen waar iemand vandaan komt, maar waar iemand heen wilt.” Wulff wil dat eindelijk eens beperkende regels werden gesteld aan de financiële wereld. “De veroorzakers van de kredietcrisis moeten verantwoordelijk gesteld worden. […] Een dergelijke crisis mag zich nooit meer voordoen,” zei Wulff. Hij besprak in zijn eerste rede na de eedsaflegging een breed palet van gemeenplaatsen. In de Duitse media werd de eerste toespraak van bondspresident Christian Wulff als obligaat, vrijblijvend en wollig omschreven.●



Spag, Darmont en Charron www.AbsoluteFacts.nl – juli 2010

In deze aflevering over de klassieke automobiel vertel ik u het één en ander over drie Franse automerken uit het begin van de twintigste eeuw: Spag, Darmont en Charron. Spag en Darmont waren specialisten. Zij kochten de motoren in en concentreerden zich op het koetswerk. De auto’s van de Spag en Darmont werden vooral geleverd aan adellijke families en rijke handelaren in Parijs. Fernand Charron was een echte liefhebber. Charron begon zijn leven als coureur. Nadat hij in 1900 de eerste Gordon Bennett Race won startte hij met twee partners een fabriekje. Hij hield het relatief lang vol. Op donderdag 24 oktober 1929 daalden de aandelenkoersen op de beurs in New York extreem. In de paniek die hierdoor ontstond probeerden beleggers hun aandelen te verkopen, waardoor de koersen volledig inzakten. Ook de Europese aandelenbeurzen konden zich niet aan de malaise onttrekken. Ook de rijke klanten van Charron raakten hun geld kwijt. Voor veel automerken was de beurskrach van 1929 het begin van het einde. De door A. Simille en G. Péquinot geleidde Spag-fabriek was slechts kort in bedrijf. In 1926 verliet het eerste prototype de fabriek in Asnières aan de Seine en reeds een jaar later reed het laatste exemplaar door de fabriekspoort. Spag bouwde geen eigen motoren. A. Simille en G. Péquinot monteerden bestaande viercilinders met een inhoud van 1100 of 1500 cc in hun auto’s. In de korte tijd van haar bestaan presenteerde Spag een compleet programma, van een kleine sportwagen tot een luxe personenwagen. Voor de race Bol dÒr 1927 bouwde Spag een sportwagen met een 1100 cc Ruby DS Motor. Deze Spag werd tijdens de Bol dÒr 1927 gereden door DÓsnibichine.



De fabriek leverde slechts weinig auto’s af. Eén daarvan bevindt zich nog in originele staat in een museum, las ik eens in een naslagwerk over autogeschiedenis. De naar Roger Darmont genoemde autofabriek was gevestigd in de plaats Courbevoie bij Parijs. Roger Darmont ontwikkelde geen eigen automobielen. Darmont bouwde de Engelse driewieler Morgan onder licentie in Courbevoie. Roger Darmont leverde de door hem gebouwde Morgans vanaf 1924 met een luchtgekoelde V-2 motor, die voor de vooras was geplaatst. Daarnaast kwam uit zijn fabriek een watergekoelde twin. Ook bouwde Roger Darmont Morgans met een motor met compressor, die speciaal voor de racerij was bestemd. In de tweede helft van de jaren dertig werd in de fabriek van Darmont ook een vierwielige sportwagen gebouwd. Deze sportwagen was ongeschikt voor dagelijks gebruik, want deze raceauto werd uitgevoerd zonder zijruiten en linnen kap. Voordat de illustere Parijse garagehouder Fernand Charron naam maakte als producent van auto’s, had deze monteur en coureur al heel wat paden bewandeld. In 1900 won Fernand Charron de eerste Gordon Bennett Race en een jaar later begon hij met twee compagnons een autofabriekje onder de naam CGV. CGV was geen lang leven beschoren. De door CGV gebouwde auto leek veel op een Panhard en werd verkocht in bescheiden aantallen. In het topjaar 1905 werden ongeveer 265 CGV’s verkocht en had het bedrijf vierhonderd man op de loonlijst. Kortom elke auto kostte een inspanning van ongeveer een half manjaar. Robots bestonden nog niet. Het was handwerk voor de rijken, want auto’s konden alleen gekocht worden door de bovenklasse. Reeds in 1906 werd CGV verkocht aan een Engels bedrijf en de productie in Frankrijk gestaakt. In totaal werden ongeveer 750 CGV’s gebouwd.



Vanaf 1907 fabriceerde Fernand Charron auto’s onder eigen naam. De start bleek niet gemakkelijk. Een jaar later raakte het bedrijf weer in financiële problemen en werd hij gedwongen zijn bedrijf te verkopen, maar uiteindelijk bleek de liefde veel problemen te kunnen oplossen. Door zijn huwelijk met de dochter van autoproducent Adolphe Clément kon hij de fabriek van zijn schoonvader overnemen. Vanaf 1910 werkte Fernand Charron weer in zijn garage aan de Avenue de la Grande Armée in Parijs, waar hij enkele jaren later de Alda presenteerde. Deze auto werd geen succes. Ondertussen deed de Charron-fabriek het beter. Deze fabriek presenteerde de modellen Q, QR en L. Deze met twee- en viercilindermotor uitgevoerde auto’s bleven tot de Eerste Wereldoorlog in productie. Na de Eerste Wereldoorlog kwam Charron met de RGM en de PGM. In de jaren twintig werd de catalogus uitgebreid met vier modellen, waaronder een 3405 cc viercilinder en een 2771 cc zescilinder, maar de verkopen vielen tegen. In 1930 viel het doek voor het automerk Charron.●



MG sportwagens www.AbsoluteFacts.nl – juli 2010

De afkorting MG staat voor Morris Garages. MG werd vernoemd naar de oprichter William Morris (1877-1963). In de jaren twintig, na de komst van Cecil Kimber (18881945), groeide zijn bedrijf enorm. In 1929 verhuisde de fabriek naar Abingdon en kreeg het bedrijf een nieuwe naam: MG Car Company. William Morris verkocht in 1935 dit automerk aan Morris Motors. MG werd succesvol dankzij haar sportieve uitstraling. De belangrijkste ontwikkeling van MG vond al plaats in de jaren twintig, toen Cecil Kimber voorstelde om het chassis te verlagen. In de jaren dertig kreeg MG snel een goede naam in Engeland. MG werd een synoniem voor ‘sports car’. De sportwagens werden getest in racewedstrijden. Met de zescilinders werden opmerkelijke resultaten geboekt. Het zou nog enkele jaren duren voordat de sportwagens van MG wereldwijd een groot succes werden. De doorbraak kwam na de Tweede Wereldoorlog met de typen TC, TD en TF. De MG sportwagentypen TC, TD en TF behoren tot de bekendste open sportwagens uit de jaren veertig en vijftig. Hoewel de MG na de oorlog van de lopende band rolde, heeft hij de uiterlijke kenmerken van een vooroorlogse sportwagen. Ondanks de ouderwetse uitstraling werd de MG TC een waar exportsucces voor de Engelse auto-industrie. De in Abingdon gebouwde sportwagen MG TC was dan ook een op enkele punten gemoderniseerde versie van de TB uit 1939. De sportwagen was familie van de Morris 10 en voorzien van een 1,2-litermotor. De vier cilinders leverden een vermogen van 54 pk en een topsnelheid van 129 km per uur.



De Engelse regering trachtte na de oorlog de export te bevorderen en moedigde de autofabrieken aan om zoveel mogelijk auto’s op buitenlandse markten weg te zetten. Dit lukte heel goed met de MG TC. Bijna 65% van de 10.000 gebouwde sportwagens vonden een blijde rijder in het buitenland. De meeste MG TC’s gingen naar Nieuw-Zeeland, Australië en de Verenigde Staten van Amerika. In Amerika werden ruim 2000 MG TC’s verkocht. Ondanks dit relatief kleine aantal bleek de invloed van deze sportwagen groot. In 1950 volgde de TD de TC op. De carrosserie van de MG TD was iets breder bemeten. Bovendien kreeg de sportwagen een onafhankelijke voorwielophanging en een tandheugelbesturing, zoals ook toegepast was in de MG Y sedan uit 1947. De liefhebbers spraken er echter schande van, dat de traditionele spaakwielen bij de MG TD waren vervangen door schijfwielen. Het model werd echter wel een groot succes. Tachtig procent van de bijna 30.000 gebouwde MG TD’s kregen een eigenaar in de Verenigde Staten van Amerika. De laatste generatie verscheen in 1953. De TF had een langere carrosserie en een fraaie hellende grille. De koplampen werden verzonken en de levering van deze MG met spaakwielen behoorde weer tot de opties. Omdat de TF een stuk zwaarder was dan zijn voorganger TD, waren zijn prestaties een stuk slechter. In 1954 probeerde Morris, met een vergroting van de inhoud tot 1,5 liter, de MG TF tot betere verkoopprestaties aan te sporen, maar dit bleek vergeefs. Toen de bouw van de MG TF in 1955 werd gestaakt, waren er nog geen 10.000 sportwagens van verkocht. Het tijdperk van de klassieke auto bleek ten einde.●



Hannelore Kraft www.AbsoluteFacts.nl – juli 2010

Hannelore Kraft werd in juli 2010 de nieuwe ministerpresident in Noordrijn-Westfalen. In deze deelstaat gaat zij, met gedoogsteun van de uiterst linkse partij Die Linke, leiding geven aan een minderheidsregering. Hannelore Kraft (SPD) werd naar voren geschoven door een coalitie van SPD en Groenen. Bij Nederlandse lezers zal dit nieuws weinig indruk maken. Slechts weinig Nederlandse lezers kunnen enige interesse opbrengen voor de politieke gebeurtenissen bij onze buren. De lezer is wat Duitsland betreft eigenlijk alleen geïnteresseerd in nieuws dat in verband gebracht kan worden met de Tweede Wereldoorlog. Sindsdien is er echter veel veranderd in Duitsland. Duitsland werd een belangrijke economische macht in Europa en is nu één van de belangrijkste landen in de Europese Gemeenschap. De Nederlandse economie is afhankelijk van de ontwikkelingen in Duitsland. Beslissingen in Berlijn of in het hart van de Duitse industrie, Noordrijn-Westfalen, hebben vaak ook gevolgen voor onze portemonnee. Ik vertel u het nieuws over Hannelore Kraft ook, omdat wij politieke leiders van de deelstaten later terugzien in de landelijke politiek. Hannelore Kraft is een vrouw die de potentie heeft om later de overstap naar Berlijn of de Europese politiek te maken. Hannelore werd in juni 1961 geboren in Mülheim an der Ruhr als Hannelore Külzhammer. Zij studeerde economie aan de universiteit van Duisburg en aan het King’s College in Londen. Zij studeerde in 1989 af in Duisburg. Zij is sinds 1994 actief voor de sociaaldemocraten (SPD). In 2000 werd zij gekozen in het parlement van de deelstaat Noordrijn-Westfalen. In 2005 werd ze fractievoorzitter van de SPD en later partijleider. In 2009 kreeg ze ook in de lande-



lijke politiek een belangrijke functie: Kraft werd vicevoorzitter van de SPD. Na de verkiezingen in mei kwam Hannelore Kraft in aanvaring met Angela Merkel. In de aanloop naar de verkiezingen sprak Kraft de verwachting uit dat zij een stabiele regering zou vormen. Net als in Nederland dit jaar het geval was, leverden de verkiezingen in Noordrijn-Westfalen een grote versnippering op. De christendemocraten (CDU) behaalde het slechtste resultaat sinds 1954. Ook de SPD van Hannelore Kraft verloor, maar beperkte het verlies tot 2,7 procent. Alleen met de door Jürgen Rüttgers geleidde CDU zou nog een stabiele regering gevormd kunnen worden. Hannelore Kraft koos echter voor gesprekken met de Groenen en de FDP. Toen de FDP afviel ging zij door met de Groenen. SPD en de Groenen hebben één zetel te weinig voor een volstrekte meerderheid en zijn daarom bij hun besluiten afhankelijk van steun van andere partijen. Angela Merkel reageerde geprikkeld op deze keus en beschuldigde Hannelore Kraft van woordbreuk. Een minderheidsregering kan in haar ogen niet als stabiel worden omschreven. Merkel is vooral boos, omdat zij door de samenwerking van de linkse partijen in Noordrijn-Westfalen de meerderheid kwijtraakt in de Bondsraad, het federale parlement. Op 14 juli 2010 werd Hannelore Kraft beëdigd in Düsseldorf. Reiner Burger versloeg deze gebeurtenis voor de Frankfurter Allgemeine: “Na haar beëdiging boog de nieuwe minister-presidente kort, daarna bedankte zij haar voorganger Rüttgers en zijn kabinet voor ‘haar geëngageerde werk in de afgelopen vijf jaar’.” Rüttgers leek verbouwereerd toen Hannelore Kraft hem hierna een grote bos bloemen overhandigde met een lint in de kleuren van het wapen van Noordrijn-Westfalen. “Toen zij daarna voor de eerste keer op de plaats van de minister-president ging zitten, juichten de fracties van SPD en Groenen eendrachtig.”



Of de rood-groene coalitie van Hannelore Kraft krachtig kan optreden kan betwijfeld worden. Zij zullen bij stemmingen altijd afhankelijk zijn van andere partijen en zullen daardoor vaak de middenweg moeten kiezen. Hannelore Kraft zei dit als voordeel te zien: “De nieuwe situatie stelt de regering en het parlement voor nieuwe uitdagingen. Het wordt een nieuwe werkwijze, anders als met duidelijke regeringsmeerderheden. Het is een kans om compromissen te vinden.” Enkele politieke commentatoren voorzien een landelijke tendens voor de samenwerking tussen SPD en Groenen. “Wat gisteren in Düsseldorf gebeurde is geen provinciale klucht. Het is de generale repetitie voor de rood-groene Rode Republiek,” waarschuwde de Hugo Müller-Vogg in het dagblad Bild. In de Duitse pers zagen veel commentatoren overeenkomsten tussen Hannelore Kraft en Angela Merkel. Beide vrouwen manifesteerden zich toen hun partij er slecht voorstond. Het boulevardblad Bild lette zoals altijd goed op en zag overeenkomsten tussen Angela Merkel en Hannelore Kraft en plaatste een gemonteerde foto, waarop de vrouwen naast elkaar te zien zijn in een rode blazer: beide vrouwen houden van blazers met een enkele rij knopen, waarbij de onderste knoop niet wordt benut. Deze vrouwen moeten nog veel presteren, voordat accessoires, haardracht en kleding geen rol meer spelen in de Duitse politiek. Mannen worden in de politiek zelden onderworpen aan dergelijke modevergelijkingen. De echtgenoten van sterke vrouwen worden steevast als sulletjes neergezet door de Duitse pers. De echtgenoot van Angela Merkel, de scheikundige Joachim Sauer, kreeg de bijnaam ‘het spook van de opera’, nadat hij met zijn echtgenote de Festspiele in Bayreuth bezocht. Ook Udo, de echtgenoot van Hannelore Kraft, is een gemakkelijke prooi voor de boulevardpers. “Hij kookt uitstekend,” meldde een



krant. Met de verkiezing van Hannelore is ook het jachtseizoen op Udo Kraft geopend.●



Ab Klink voluit op het orgel www.AbsoluteFacts.nl – september 2010

De formatiepoging van een kabinet van VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV mislukte. Nadat een interne brief van Ab Klink uitlekte naar de media had Geert Wilders (PVV) op 3 september 2010 geen vertrouwen meer in het CDA. De tegenstanders van Wilders haalden opgelucht adem. De laatste week van de formatiepoging om een kabinet te smeden van de VVD en het CDA met gedoogsteun van de PVV was gedenkwaardig. Het was niet de meest glorieuze week van het CDA. Er ontstond verschil van inzicht tussen de onderhandelaars van het CDA, Maxime Verhagen en Ab Klink. Ab Klink schreef een brief aan fractievoorzitter Maxime Verhagen en partijleider Henk Bleker waarin hij een samenvatting gaf van zijn zorgen over de beoogde politieke samenwerking met de PVV. Deze aan de partijtop van het CDA gerichte brief lekte uit naar de NOS. De fractie van het CDA trok zich voor beraad terug achter gesloten deuren. Naast Ab Klink bleken ook twee andere christendemocraten, Ad Koppejan en Kathleen Ferrier grote moeite te hebben met de gedoogsteun waarmee Geert Wilders gefaciliteerd zou worden. Ab Klink werd gezien als de man die binnen het CDA de partij-ideologie bewaakte. Na zijn studie sociologie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, was Ab Klink (1958, Stellendam) werkzaam bij het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA en bij het ministerie van Justitie. In 1991 promoveerde Ab Klink aan de universiteit in Leiden in de rechtsgeleerdheid met het proefschrift “Christendemocratie en overheid: de christendemocratische politieke filosofie en enige staats- en bestuursrechtelijke implicaties”. In 1999 werd Ab Klink directeur van het Wetenschappelijke Instituut van het CDA. Daarnaast zat hij vanaf 2003 voor



het CDA in de Eerste Kamer. In de aanloop naar de verkiezingen van 2006 was hij secretaris van de programmacommissie van het CDA. Op 27 februari 2007 werd Ab Klink beëdigd als minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het kabinetBalkenende IV. In zijn brief naar Maxime Verhagen en Henk Bleker voorzag Ab Klink dat Geert Wilders met “een volstrekt” en “totaal ander verhaal” zou komen bij de presentatie van het regeerakkoord. “Hij [Geert Wilders] raadde zijn collega’s aan om op dat moment maar een andere kant op te kijken en voorspelde dat de hoofden van de coalitiepartners rood zouden kleuren. Een samenbindende visie zou echt niemand hoeven te verwachten.” In de volgende paragraaf beschreef hij hoe Wilders de media zou bespelen en voluit zou profiteren van zijn gedoogsteun: “Hij realiseerde zich dat dit een raar beeld zou opleveren, met stevige koppen in de vrijdag of zaterdagkranten. Een betoog zoals van de PVV mag worden verwacht, zou er volgen. Daarvan moest ieder zich maar bewust zijn. Zijn verhaal zou hij met net zoveel passie brengen als de andere partijen van de politieke samenwerking (VVD en CDA). Voluit zou hij gaan. Op zijn eigen manier. Op zijn PVV’s. Voluit op het orgel. De bekende retoriek, zoals weergegeven in het verkiezingsprogramma, zal ons niet bespaard blijven, integendeel. De opmars van de PVV is dankzij het akkoord begonnen. De de-islamisering is aangebroken: hier en nu. Zoiets zal het wel worden, neem ik aan.” In zijn brief aan het CDA-bestuur ging Ab Klink uitgebreid in op de koppeling tussen de steun van de PVV voor de bezuinigingen van 18 miljard euro en een strenger asiel- en integratiebeleid. “Beleid kan niet én perspectief aan mensen bieden én tegelijkertijd aangrijpingspunt zijn om uit te sluiten. De inzet en uitgangspunten van het CDA en van de PVV zijn – zo is me allengs duidelijk geworden – te ver-



schillend om verzoend te kunnen worden via een programmatisch regeerakkoord. De dieptelaag van de motieven doet ertoe in de politiek, omdat juist daar de legitimatie van het beleid wordt gevonden en overtuigingskracht naar de samenleving moet worden gerealiseerd.” Na twee dagen van onderhandelingen besloot de fractie van het CDA tot hervatting van de onderhandelingen. Het verschil van mening over de wenselijkheid van samenwerking met de PVV werd doorgeschoven naar het CDAcongres, waar Ab Klink en de andere tegenstanders (o.a. Ruud Lubbers en Dries van Agt) de gelegenheid zouden krijgen om hun standpunten toe te lichten. Onderhandelaar Ab Klink werd vervangen door Ank Bijleveld. Maxime Verhagen en Ank Bijleveld zaten op donderdag namens het CDA aan de onderhandelingstafel bij Ivo Opstelten. Het vertrouwen van de VVD en de PVV in het CDA had een flinke deuk opgelopen. “Ik heb drie weken naast een onderhandelaar gezeten, die in één keer met een brief komt die zich tegen de PVV keerde. En niet alleen tegen ons, maar tegen het hele proces en zelfs tegen hun leider Maxime Verhagen. Dan is het niet raar dat bij ons het vertrouwen weg is. We hadden helaas gewoon heel veel twijfels of die 21 zetels wel zouden komen,” concludeerde Geert Wilders tijdens de persconferentie waarin hij zijn besluit om de onderhandelingen te staken uitlegde. Het principiële protest van Ab Klink tegen de ideologie van de PVV is begrijpelijk, maar kwam veel te laat. Hij trapte hard op zijn orgel, speelde de juiste akkoorden, maar de melodie kwam na de maat en klonk daardoor vals. Klink dacht een weekend na over zijn requiem en legde op maandag. 6 september 2010, zijn functie als Tweede Kamerlid neer. Ab Klink stelde dat er voor hem een onwerkbare situatie was ontstaan. Het vertrouwen, dat hij als basis zag voor zijn functioneren binnen de fractie, was ver-



dwenen.●



PVV in problemen www.AbsoluteFacts.nl – november 2010

In november 2010 gaf PVV-Kamerlid James Sharpe zijn zetel op, nadat bekend was geworden dat hij een atleet met een spikeschoen aanviel en als pornobaas in Hongarije klanten misleidde. Eerder bleek Eric Lucassen zich te manifesteren als brievenbusplasser en verder was Richard de Mos geen schooldirecteur. Geert Wilders heeft een partij met dubieuze figuren. Oude tijden herleven. De huidige ontwikkeling van de populaire PVV heeft een hoog LPF-gehalte, maar er wordt nog niet gevochten binnen de partij. Aanhangers van de PVV vrezen een heksenjacht. Elke politieke partij kent personele problemen. Toen de zaak Eric Lucassen openbaar werd, weigerden de politici van andere partijen aanvankelijk commentaar te leveren op het gedrag van de PVV-leden. Ook op de zaak rond Hero Brinkman werd in 2009 nauwelijks gereageerd. In september 2009 ging Hero Brinkman op de vuist met de barman van het perscentrum Nieuwspoort, die hem weigerde drank te serveren omdat hij al teveel gedronken had. Brinkman bood later zijn excuses aan voor het incident en gaf toe een drankprobleem te hebben. Hij ontkende echter bij die gelegenheid te hebben geslagen. Het komt niet vaak voor dat een wegens een seksueel misdrijf veroordeelde man wordt gekozen in de Tweede Kamer. Over deze veroordeling werd in de Tweede Kamer gesproken. Geert Wilders moest uitleggen waarom Eric Lucassen niet was opgestapt of uit de partij was gezet. Bij de samenstelling van zijn ploeg voor de Tweede Kamer heeft Geert Wilders rekening gehouden met zijn achterban. Intellectuelen werden geweerd. Zijn ploeg moest een afspiegeling worden van zijn electoraat. Hij kiest daarom voor straatvechters waarmee de kiezers zich kunnen identificeren: Eric Lucassen, Richard de Mos en James Sharpe.



De PVV heeft haar kandidaten niet gescreend. Lucassen verstrekte geen verklaring van goed gedrag; een regel die wel geldt voor elke baan bij de overheid. Had Wilders hier wel om gevraagd, dan had hij geweten dat hij een risico liep. De oud-militair is veroordeeld voor ontucht met ondergeschikten bij defensie. Bovendien zou Eric Lucassen jarenlang zijn buren in Haarlem hebben geterroriseerd. De buren werden bedreigd en uitgescholden. “Dan pis ik in je brievenbus,” heeft Lucassen gezegd tegen een hondenbezitter. Herhaaldelijk werd aangifte gedaan bij de politie. Eric Lucassen werd enkele malen beboet en geboeid door de politie afgevoerd. ‘Schoolhoofd’ Richard de Mos is een kleine leugenaar. Hij presenteerde zich bij de PVV ten onrechte als exschooldirecteur. Hij had de opleiding wel voltooid, maar was nooit als directeur werkzaam geweest. Hij was slechts onderwijzer. James Sharpe bedreigde en mishandelde de topatleet Robert de Wit. “Die vent is hartstikke gek,” zei oud-atleet De Wit tegen een journalist van dagblad De Pers. “Ik weet waar je woont en ik weet waar je vriendin woont,” zou James Sharpe tegen Robert de Wit hebben geroepen, nadat hij de atleet met een met spikes (scherpe punten op een sportschoen om meer grip te krijgen op een atletiekbaan) in het gezicht had geslagen. De verklaring van Robert de Wit werd bevestigd door een woordvoerder van de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie. Na zijn atletiekloopbaan werd James Sharpe pornobaas in Hongarije. Met niet bestaande profielen lichtte zijn bedrijf klanten op. Digitania, het bedrijf van Sharpe werd twee keer beboet door de Hongaarse autoriteiten wegens het misleiden van klanten. Mannen werden met afbeeldingen van fraaie dames in nepcontactadvertenties verleid zich te abonneren op dure sms-diensten. Toen James Sharpe in Den Haag met dit gegeven werd geconfronteerd, zei hij dat dit niet waar was: “Niets aan het



handje.” Hij zei ook niet te begrijpen waar de vragensteller het over had. Eric Lucassen bleef zitten. De brievenbusplasser raakte zijn woordvoerderschap kwijt en werd volgens Wilders daarmee voldoende gestraft. James Sharpe stapte op 18 november 2010 op. Hij gaf zijn Kamerzetel op om zijn gezin te beschermen tegen de beschuldigingen die tegen hem zijn geuit. Sharpe zat vijf maanden in de Tweede Kamer en heeft recht op twee jaar wachtgeld. James Sharpe is besmet en zal snel openheid van zaken moeten geven om zijn zakelijke carrière te redden. De kiezer moet nog even wachten, voordat afgerekend kan worden met Geert Wilders en zijn trawanten.●



GM terug op Wall Street www.AbsoluteFacts.nl – november 2010

Op 18 november 2010 keerde de autofabrikant General Motors (GM) terug op de beurs van Wall Street. Met de emissie haalde General Motors 20,1 miljard dollar op. Bij de beursgang verkocht de Amerikaanse overheid 358 miljoen aandelen voor 33 dollar per stuk. GM ging failliet in juli 2009 en maakte daarna een doorstart met 50 miljard dollar overheidssteun. De staat kreeg hierdoor 11,8 miljard dollar terug. De staat behield echter nog een belang van 37 procent en is hiermee de grootste aandeelhouder van General Motors. De General Motors Corporation was het grootste autoconcern van de wereld. Eind 2008 werkten nog 243.000 werknemers bij GM. General Motors werd in 1908 opgericht in Flint, Michigan. Het autobedrijf begon als een holding boven het automerk Buick. Het bedrijf groeide door overnames: Oldsmobile, Cadillac, Chevrolet, Vauxhall, Opel en vele andere automerken werden toegevoegd. Bovendien sloot General Motors allianties of verkreeg het belangen in bedrijven als AvtoVAZ, Daewoo, Fiat, Fuji Heavy Industries, Isuzu en Suzuki. Vanaf 2005 ging het slecht bij General Motors. In dat jaar boekte GM een verlies van 8,3 miljard dollar. Kredietbeoordelaar Standard & Poor degradeerde het aandeel GM tot de categorie ‘junk’. Na het faillissement in 2009 werd General Motors in twee delen geknipt. De slechte onderdelen – schuld en fabrieken - werden in Motors Liquidation Company (MLC) ondergebracht. Op de website van deze firma MLC staat een waarschuwing (Finra Alert) dat het niet verstandig is om te investeren in een bedrijf dat nagenoeg failliet is. Particulieren en bedrijven die menen nog iets te goed te hebben van het oude GM kunnen contact opnemen met de curator.



Dankzij deze handige splitsingsconstructie raakte GM 37,7 miljard dollar schuld kwijt. Twaalf fabrieken van de autofabrikant gingen dicht. Voor tienduizenden werknemers was geen plaats meer in het nieuwe GM. In de loop van 2010 werden de boedels van de gesloten fabrieken op veilingen verkocht. Veel oudwerknemers kochten een aandenken van de autofabriek waar zij jaren hadden gewerkt. Het jaar 2009 was slecht voor de Amerikaanse autobranche. GM en Chrysler gingen failliet. Chrysler kon net als GM met hulp van de Amerikaanse belastingbetaler en andere belanghebbenden een doorstart maken. Ook Chrysler werd in twee stukken geknipt. De goede delen gingen naar de nieuw opgerichte onderneming Chrysler Group. Het bedrijf wordt beheerd door het autoconcern Fiat, de vakbonden en de Amerikaanse en Canadese overheid. Vanaf het moment dat de crisis in de Amerikaanse autoindustrie toesloeg, oogde het beleid van General Motors wanhopig en wispelturig. Belangrijke merken, zoals Saab en Pontiac werden afgestoten. Het van oorsprong Duitse automerk Opel stond lange tijd in de etalage. De verkoop van Opel aan Magna werd in september 2009 afgerond, maar enkele maanden later, vanwege verbeterde vooruitzichten, teruggedraaid. De succesvolle beursgang van GM in november 2010 toont aan dat de belegger nog steeds gelooft in een Amerikaanse auto-industrie. De autofabrikant verkoopt weer meer auto’s en maakt dankzij de gereduceerde schuldenlast weer winst. De wederopstanding van General Motors is een groot wonder.●



Historische nederlaag CDU www.AbsoluteFacts.nl – maart 2011 De CDU, de regeringspartij van Angela Merkel heeft op 27 maart 2011 een historische nederlaag geleden in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg. De christendemocratische partij zal waarschijnlijk na bijna zestig jaar uit de regering van de deelstaat verdwijnen. De CDU kreeg 39,1 procent van de stemmen en leed een verlies van ongeveer vijf procent. De CDU bleef onlangs het forse verlies de grootste partij in Baden-Württemberg, maar zal waarschijnlijk uit de regering van de deelstaat verdwijnen. Baden-Württemberg is met zijn belangrijke industrie en sterk groeiende economie een van de belangrijkste deelstaten van Duitsland. Het zware verlies van de CDU bij deze regionale verkiezingen zal invloed hebben op de regerende coalitie van de christendemocratische CDU en de liberale FDP. De politieke aardverschuiving in de Zuid-Duitse deelstaat is een grote slag voor bondskanselier Angela Merkel. Door de catastrofe in Japan, waar de atoomcentrale van Fukushima na de aardbeving en tsunami plotseling een groot gevaar opleverde voor de bevolking, koos de milieugevoelige Duitse bevolking voor een nieuwe koers. Jarenlang koos de CDU voor een belangrijke rol voor atoomenergie. Atoomenergie bood enkele voordelen. Een atoomcentrale scheidt geen CO2 uit. Bovendien maakte men zich met atoomenergie minder afhankelijk van de olieproducerende landen. Het gevaar van een bedrijfsongeluk in een atoomcentrale werd jarenlang ook in Duitsland gebagatelliseerd. De kans van een ongeluk in een goed gecontroleerde atoomcentrale werd uitgedrukt in een percentage, dat wedijverde met de mogelijkheid waarmee iemand de hoofdprijs in de Lotto kon winnen. Toch was er bijna elke week een winnaar in de



Duitse Lotto. Na de aardbeving en de daarop volgende tsunami viel het lot op Fukushima. De gebeurtenissen in deze atoomcentrale laten zien dat ongelukken en problemen nauwelijks voorspelbaar zijn. Er lijkt in Fukushima steeds weer iets te gebeuren waarmee geen rekening was gehouden. De meltdown in Japan speelde zich af in de aanloop van de verkiezingen in Baden-Württemberg. Angela Merkel reageerde direct met de aankondiging van een diepgaand onderzoek naar de veiligheid van de Duitse kerncentrales, maar het atoomrisico had de kiezer in deze deelstaat al beneveld. Angela Merkel kreeg na de nederlaag in BadenWürttemberg een storm van kritiek over zich heen. “Wie door een paniekgolf wordt meegesleurd,” zei Friedrich Merz, “moet zich niet verbazen erdoor overspoeld te worden.” Door de plotselinge koersverandering is de CDU afgestraft, meende deze voormalige fractieleider van de CDU. De uit pacifistische groeperingen en de milieubeweging voorgekomen partij Die Grünen is de grote winnaar in Baden-Württemberg. De lijsttrekker van partij Die Grünen, Winfried Kretschmann, kan de eerste groene ministerpresident van de Duitse deelstaat worden. Uit de verkiezingsuitslag blijkt, dat Die Grünen samen met de sociaaldemocratische SPD een regering kan vormen.●



Helikopterevacuatie uit Sirte www.AbsoluteFacts.nl –

maart 2011

Het kabinet erkende dat er fouten waren gemaakt bij de mislukte evacuatie in Libië. De oppositie toonde zich zeer kritisch over de landing van de Nederlandse marinehelikopter op het strand bij Sirte, vlakbij een goed bewaakt paleis van dictator Muammar Gaddafi. Een Nederlandse ingenieur van Royal Haskoning uit Nijmegen, die op geen andere manier Libië kon verlaten, stond op het strand te wachten. De bemanning van de helikopter werd gevangen genomen en twaalf dagen later weer vrijgelaten, toen de NAVO zich gereed maakte om actie te ondernemen tegen Libië. De ingenieur en een Zweedse, die ook op het strand op de bijzondere vlucht van de Nederlandse marine stond te wachten, waren al eerder vrijgelaten. Hier was iets vreselijk mis gegaan, dat was al direct duidelijk. De verklaringen van het kabinet riepen veel vragen op. De oppositie bewaarde haar vragen tot de drie marinemensen weer veilig op Nederlandse bodem stonden. Het besluit tot de helikopteractie in Libië was enkele uren voor de vlucht, op zondag middag 27 februari 2011, genomen door minister-president Mark Rutte, vicepremier Maxime Verhagen, minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal en minister van Defensie Hans Hillen. Er zou gebruik gemaakt worden van een unieke “window of opportunity”, een gelegenheidsmoment van enkele uren. Snelheid was daardoor geboden. De landingsplek bleek geen gelukkige keuze. De helikopter van het marinefregat Hr. Ms. Tromp landde op het strand bij de haven van Sirte in de directe omgeving van een goed bewaakt paleis van Muammar Gaddafi. Bovendien stond ingenieur ‘Paul’ niet alleen op het strand. Ook een Zweedse wilde graag mee met deze speciaal ingelaste vlucht. De Lynx-helikopter had direct moeten terugkeren



toen bleek dat ‘Paul’ gezelschap had gekregen, maar landde toch. De bemanning werd meteen gevangengenomen en werd enkele dagen later getoond op de Libische staatstelevisie. Een zware Nederlandse onderhandelingsdelegatie met topdiplomaat Ed Kronenburg vertrok naar Malta om met Libië te onderhandelen over de vrijlating van de Lynxbemanning. Op zaterdagmiddag 12 maart 2011 arriveerde het drietal op de vliegbasis Eindhoven. Zij werden daar ontvangen door de commandant van de Nederlandse strijdkrachten Peter van Uhm. Een paar dagen eerder was de bemanning van de Lynx-helikopter met een Grieks toestel van Libië naar Athene gevlogen. “Wat deze drie militairen hebben meegemaakt, is niet niks. Militairen worden getraind op dit soort situaties. De bemanning van de Lynx-helikopter was zeer ervaren. Maar als oefenscenario’s werkelijkheid worden, is dat natuurlijk zeer ingrijpend,” verklaarde de minister van Defensie toen de helikopterbemanning in Nederland aankwam. Op dinsdagavond 29 maart 2011 betuigde minister van defensie Hans Hillen spijt in de Tweede Kamer voor hetgeen de bemanning van de helikopter was overkomen. “Ze vallen onder mijn verantwoordelijkheid en vanaf het eerste moment heb ik het me persoonlijk zeer aangetrokken,” zei Hans Hillen tijdens dit Kamerdebat. De reputatie van Hans Hillen stond opnieuw ter discussie. Eerder was hij met de Tweede Kamer in aanvaring gekomen door een onjuiste informatieverstrekking met betrekking tot misstanden bij de marine. “Het had anders gekund en anders gemoeten,” zei Uri Rosenthal. Hans Hillen bedankte de kamer “voor de terughoudende opstelling zolang het probleem niet was opgelost.” Na een lang debat zag de oppositie af van het indienen van een motie van afkeuring of wantrouwen. Sommige conclusies van het kabinet doen lachwekkend aan. Zo moet de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst



(MIVD) dag en nacht, zeven dagen per week, operationeel zijn en zal de regering als standaardprocedure bij militaire operaties altijd deze militaire inlichtingendienst consulteren.●



André Rouvoet www.AbsoluteFacts.nl –

april 2011

De leider van de ChristenUnie, André Rouvoet, maakte zijn vertrek uit de Nederlandse politiek bekend op de dag, dat nagenoeg alle ogen van de media gericht waren op Londen, waar prins William en Kate Middleton in de Westminster Abbey elkaar eeuwige trouw beloofden. De politicus werd ook buiten zijn eigen partij zeer gewaardeerd. “Met het vertrek van André Rouvoet verliest Nederland [een] scherpzinnig politicus met [het] hart op de juiste plek,” twitterde Job Cohen (PvdA) op 29 mei 2011, de dag waarop de leider van de ChristenUnie zijn vertrek aankondigde. Rouvoet was vanaf 1994 Kamerlid. In het kabinetBalkenende IV was hij vicepremier en minister van Jeugd en Gezin, een eenmalige en speciaal voor hem ingestelde ministerspost. André Rouvoet werd op 22 februari 2007 beëdigd als minister voor Jeugd en Gezin in het kabinet-Balkenende IV. Deze nieuwe interdepartementale functie ressorteerde onder het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zijn ministerschap voor Jeugd en Gezin kan geen groot succes genoemd worden. Het ouderschapsverlof en kindregelingen werden verruimd, maar de gemeentelijke centra voor Jeugd en Gezin kwamen zeer moeizaam tot stand. De vorming van de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s) behoorde tot de speerpunt van zijn beleid. In deze centra konden ouders, kinderen en professionals terecht met vragen over de opvoeding. De eerste centra werden in 2008 geopend. In 2012 zou dit resulteren in een landelijk dekkend netwerk. Rouvoet hield zich ook bezig met het Elektronisch Kinddossier Jeugdgezondheidszorg. Met dit systeem zou een landelijke uitwisseling van gegevens op het gebied van de jeugdgezondheidszorg mogelijk gemaakt moeten worden. Ook het kindgebonden budget was een belangrijk aan-



dachtspunt van André Rouvoet. Het kindgebonden budget werd vanaf 1 januari 2009 ingevoerd ter vervanging van de kindertoeslag en enkele andere tijdelijke toeslagregelingen. De vergoedingen werden door de belastingdienst uitbetaald aan de gezinnen die daar aanspraak op konden maken. Ouders ontvingen het kindgebonden budget naast de kinderbijslag. De nieuwe regeling viel zeer gunstig uit voor kinderrijke gezinnen. Deze wetswijziging werd daarom door de achterban van de ChistenUnie zeer gewaardeerd. Na de val van het kabinet-Balkenende IV, waarbij alle PvdA -leden aftraden, nam Rouvoet het takenpakket over van staatssecretaris van Onderwijs, Sharon Dijksma, waardoor hij zich enige maanden mocht buigen over de problemen in het primaire onderwijs, het speciale onderwijs, de voorschoolse opvang, de arbeidsvoorwaarden van het onderwijspersoneel en enkele andere vraagstukken op het gebied van het onderwijs. “We hebben aangetoond dat christelijke politiek geen folklore is,” zei André Rouvoet. Rouvoet was zeventien jaar actief in de Nederlandse politiek. Hij was het langstzittende Kamerlid. André Rouvoet was de tweede lijsttrekker van de ChristenUnie. Deze partij ontstond na een fusie van de kleine gereformeerde partijen RPF en GPV. André Rouvoet viel voor het eerst op toen hij zitting nam in de parlementaire enquêtecommissie-Van Traa, naar de drugsmisdaad in Nederland. De verhoren van deze commissie, naar de avonturen van de ‘Sapman’, Langedoen, Van Vondel en andere hoofdrolspelers in de later als ongeoorloofde infiltratiemethoden beoordeelde politieacties, werden dagelijks uitgezonden op televisie. Het werk van de door Maarten van Traa voorgezeten commissie leidde tot de Wet Bijzondere Opsporingsbevoegdheden. In de Tweede Kamer profileerde hij zich als een politicus die wel een groot belang stelde in het woord van God, maar zich niet in alle debatten gedroeg als een zendeling. Hiermee week hij af van zijn voorgangers Leen van Dijke



en Meindert Leerling. André Rouvoet (Hilversum, 1952) studeerde rechts- en staatsfilosofie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. De oprichter van deze universiteit, protestantse staatsman Abraham Kuyper, was zijn grote voorbeeld. In 1986 behaalde Rouvoet zijn doctoraal. Hij was toen al betrokken bij de Haagse politiek. Hij begon als fractiemedewerker van de Reformatorische Politieke Federatie (RPF) in de Tweede Kamer. André Rouvoet kreeg in augustus 1987 een aanstelling bij het wetenschappelijke bureau van de RPF, de Marnix van St. Aldegonde Stichting. Enkele maanden later volgde een benoeming tot directeur van deze stichting. Rouvoet ontving in 2003 de Thorbeckeprijs, een onderscheiding voor politieke welsprekendheid. Een jaar later werd hij door de parlementaire pers uitgeroepen tot politicus van het jaar. In 2010 werd André Rouvoet Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Na de Tweede Kamerverkiezingen in 1994 werd André Rouvoet namens de RPF in de Tweede Kamer gekozen. Hij kreeg de portefeuilles justitie, Europese zaken, volksgezondheid, welzijn en sport. In 1998 werd hij weer tot RPFkamerlid gekozen. In maart 2001 ging de RPF op in de ChristenUnie. In november 2002 stapte Kars Veling op als fractievoorzitter. Rouvoet volgde hem op en fungeerde in 2003 en 2006 als lijsttrekker van de partij. “De komende vier jaar zit deze jongen namens u in de Tweede Kamer,” zei Rouvoet tijdens het partijcongres in Lunteren in april 2010. Hij werd door de vergadering weer aangewezen om de ChirstenUnie als lijsttrekker voor te gaan in de verkiezingsstrijd. Rouvoet zou de vier jaar echter niet volmaken. Het vertrek van Rouvoet kwam aan de vooravond van een periode van herbezinning. Tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen verloor de ChristenUnie een zetel. Het waren vooral conservatieve stemmers van de ChristenUnie



die de voorkeur gaven aan een andere partij. De PVV en de VVD profiteerden hiervan. Hij werd niet verrast door deze afstraffing. De partijleiding wist van tevoren dat de oogst van de regeringsdeelname negatief zou kunnen uitvallen. Na het verkiezingsverlies ontstond in de ChristenUnie een discussie over de koers en het leiderschap. De partij zou zich te veel naar links hebben geprofileerd, waardoor de partij haar rechtse kiezers van zich vervreemde. De bestuurlijke kwaliteiten van Rouvoet worden zowel binnen als buiten de partij geroemd. In de ChristenUnie heeft men nu echter meer behoefte aan de uitdraging van het evangelische woord. Binnenkort start de discussie over het kritische rapport van de Nunspeetse wethouder Nico Schipper, dat over deze situatie is opgesteld. Rouvoet wil de leden van zijn partij niet voor de voeten lopen. “In deze nieuwe fase voor de partij moet ik als ex-fractievoorzitter niet op de derde rij blijven zitten.” André Rouvoet gaat iets anders doen. Wat, dat weet hij nog niet, maar het zal zeker buiten de politiek zijn. André Rouvoet legde op een persconferentie uit dat hij het “heilig vuur” niet meer bezat, om de ChristenUnie in nieuw politiek vaarwater te brengen. “De partij heeft behoefte aan nieuwe mensen.” Het werd ook tijd om zelf een “nieuwe balans” in zijn leven te zoeken. André Rouvoet wil meer tijd voor gezin, vrienden, kerk en hobby’s. Rouvoet vertrekt formeel op 17 mei 2011 uit de Tweede Kamer. Zijn zetel zal worden ingenomen door Carola Schouten. Arie Slob volgt hem op als voorzitter van de ChristenUnie. Volgens Arie Slob hoefde André Rouvoet “absoluut niet weg”, maar hij zal er toch niet rouwig om zijn. Hij was eerder fractieleider in de periode dat de ChristenUnie meeregeerde in het kabinet-Balkenende, waarin André Rouvoet minister en vicepremier was, en kan zich nu bewijzen door nieuw evangelisch elan in de partij te brengen.●



Strauss-Kahn en een Griekse tragedie www.AbsoluteFacts.nl –

mei 2011

Dominique Strauss-Kahn, de topman van het Internationaal Monetaire Fonds (IMF) werd op zaterdag 14 mei 2011 op de luchthaven John F. Kennedy in New York door de politie aangehouden. De Fransman zat al in het vliegtuig dat hem naar Europa zou brengen voor overleg met Angela Merkel over de financiële problemen in Griekenland. De politieagenten arriveerden net op tijd in de business klasse. Enkele minuten later zou het vliegtuig van Air France zijn vertrokken. Luchthavenmedewerkers stonden op het punt om de deuren van het vliegtuig te sluiten. De politie van New York arresteerde Dominique StraussKahn wegens een seksueel misdrijf. De IMF-topman zou een schoonmaakster in een hotel hebben aangerand. Hij zou naakt uit de badkamer van zijn hotelkamer gekomen zijn op het moment dat een kamermeisje binnenkwam, schreef de krant New York Post. Strauss-Kahn zou haar op het bed geworpen hebben en orale seks geëist hebben van de 32-jarige vrouw. Er volgde een worsteling en zij slaagde er in om zich te bevrijden en kon, lichtgewond, vluchten. Het kamermeisje alarmeerde onmiddellijk de politie, maar de agenten troffen een lege hotelkamer aan: de IMFtopman was al naar het vliegveld vertrokken. Via zijn advocaat ontkende Dominique Strauss-Kahn schuld, maar er was “mogelijk forensisch bewijs”. Twee dagen later wees een rechter in New York een verzoek om Strauss-Kahn op borgtocht vrij te laten dan ook af. De reputatie van de IMF-topman is besmeurd. Dit is het einde van de imposante loopbaan van de 62-jarge Dominique Strauss-Kahn, wisten journalisten die de getalenteerde econoom en politicus al jaren volgden. Hij geniet in Frankrijk de reputatie van een rokkenjager en kwam daardoor al enige keren in opspraak.



De in Parijs opgeleide econoom kreeg in 1986 een zetel in het Franse parlement. Strauss-Kahn was drie keer minister in kabinetten van achtereenvolgens Edith Cresson, Pierre Bérégovy en Lionel Jospin. In 2007 wilde Dominique Strauss-Kahn als kandidaat van de Parti Socialiste (PS), de socialistische partij van Frankrijk, een gooi doen naar het presidentschap. Zover kwam het echter niet. Ségolène Royal werd door de socialisten als een meer geschikte kandidaat beschouwd. Ségolène Royal verloor vervolgens van Nicolas Sarkozy. Dominique Strauss-Kahn werd tot de beschuldiging van misbruik in New York gezien als een van de belangrijkste uitdagers van president Nicolas Sarkozy in de volgende presidentsverkiezingen van 2012. Nicolas Sarkozy hielp Dominique Strauss-Kahn aan zijn baan bij het Internationaal Monetair Fonds. Hij kreeg al direct te maken met grote financiële problemen. Het faillissement van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers ontketende een wereldcrisis. Veel Europese banken konden alleen dankzij overheidssteun overleven. Toen Europa dacht dat het ergste leed geleden was, ontspon zich een Griekse tragedie. Zoals gezegd, kwam de arrestatie van Dominique StraussKahn op een ongunstig moment. De problemen in Griekenland zijn door jarenlang wanbeleid te groot geworden. Het land kan haar verplichtingen niet meer nakomen. Banken, pensioenfondsen, particulieren en de Europese Bank hebben Griekse leningen in portefeuille. Deze leningen moeten worden afgewaardeerd, want Griekenland kan deze schulden nooit meer terugbetalen. Griekenland heeft drie grote problemen: het land is niet concurrerend (de lonen zijn er veel te hoog), de staatsschuld is te groot en belastingen worden massaal ontdoken. Eerder werd daarom al een reddingsplan bedacht door de gezamenlijk opererende Europese Unie en het IMF. De voornaamste taak van het IMF was de controle op de voortgang van bezuinigingen en overige beleidsaanpassin-



gen. De rijke landen van de Europese Unie, waaronder Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Nederland, stonden garant voor leningen. Aan de verstrekking van leningen uit dit EU-noodfonds werden vooraf duidelijke afspraken gemaakt, maar de Griekse regering kreeg te maken met ernstige tegenstand in eigen land. De machtige vakbonden in Griekenland verzetten zich tegen aantasting van de opgebouwde pensioenrechten, privatiseringen, ontslagen en andere noodzakelijk geachte maatregelen. Toen duidelijk werd dat Griekenland zich niet aan alle voorwaarden van het IMF en de Europese Unie had gehouden werd de druk opgevoerd. De Nederlandse minister van Financiën, Jan Kees de Jager, dreigde uitbetaling van een deel van de vorig jaar beloofde steun te willen tegenhouden, als Griekenland niet meer doet. Zelfs de tijdens onderhandelingen handig manoeuvrerende Dominique Strauss-Kahn zou er een hele kluif aan hebben gekregen. De maatregelen die voor Griekenland genomen moeten worden zijn moeilijk te aanvaarden. De schuldeisers zouden hun verlies moeten nemen, maar economen zijn bang, dat de Europese banken deze verliezen, zo kort na de door het failliet van Lehman Brothers ingezette crisis, niet kunnen dragen. Bovendien zou de Griekse munt moeten worden afgewaardeerd. Dit laatste kan alleen als Griekenland uit de eurozone treedt en dit zou het vertrouwen in de euro aantasten en het failliet van de Europese politiek betekenen. Voor het Griekse probleem bestaat geen gemakkelijke oplossing. De toelating van Griekenland tot de euro was een dramatische vergissing. Griekenland had al een te groot begrotingstekort toen zij toetrad tot de euro en liet daarna de schuld bewust verder groeien. Griekenland maakte misbruik van de door Brussel gegunde speelruimte. Een gezamenlijke munt zonder politieke eenheid met af-



dwingbare voorwaarden is een doodlopende weg, weten we nu. De euro kan niet overleven op een dieet van politieke mooipraterij. Anders gezegd: een gezonde gezamenlijke Europese munt is alleen mogelijk als we bereid zijn om meer bevoegdheden naar Brussel te verschuiven.●



‘Moet kunnen’ door Herman Pleij www.HierBestellen.nl – augustus 2011

Cultuurhistoricus Herman Pleij schreef al enkele boeken waarin de mentaliteit van de Nederlander aan bod kwam. ‘Moet kunnen: een kleine mentaliteitsgeschiedenis van de Nederlander’ gaat helemaal over dit onderwerp. ‘Moet kunnen’ verscheen in 2011 bij Veen Magazines in Diemen. In ‘Moet kunnen’ geeft Herman Pleij onder meer beschrijvingen van buitenlandse reizigers. Hieruit kunnen we opmaken hoe in het verleden aangekeken werd tegen de bewoners van de Hollandse delta. “Vanaf de vroegste bronnen werd Nederland of wat daarvoor kon doorgaan geïdentificeerd met een curieuze mix van land en water. Al meteen in de klassieke oudheid rees de vraag of hier nu van zee of land gesproken moet worden – zee waarin drenkelingen schuilden op zandbanken of land dat geregeld onderliep en de bevolking op de vlucht joeg.” De Nederlander wordt hierin veelal neergezet als pragmatisch en nuchter. Maar is dat zo? Hoe nuchter is een volk dat bij een herdenkingsdienst voor een overleden populist (Pim Fortuyn) of volkszanger (André Hazes) hysterisch gedrag vertoont? Prinses Máxima baarde enkele jaren geleden groot opzien toen zij zei dat de Nederlander niet bestond. Zelf beschouwde ze deze opmerking later als een fout, een uitglijder. Maar Máxima had het goed gezien: de Nederlander bestaat niet. Máxima oogstte met haar uitspraak over de identiteit van de Nederlander van verschillende kanten bijval. Ook de cultuurhistoricus Herman Pleij constateerde dat de Nederlander niet bestaat: “Vroeger sprak men van volksaard en volkskarakter als exponenten van rassentheorieën. Deze zouden weer wortelen in genetisch overgedragen eigenschappen die bepaald werden door grond en klimaat. Bloed en bodem dus. Eeuwenlang was dat harde wetenschap die pas sneuvelde door de rabiate praktijken van eugenetica en genocide. Toen pas wilde men zich rea-



liseren dat een wetenschappelijke fundering voor begrippen als ras en volksaard niet te leveren viel. […] De Nederlandse identiteit bestaat niet, maar er zijn wel collectieve mentaliteiten die tot verstrekkende waardering kunnen leiden.” Deze worden volgens Herman Pleij gevormd uit een samenstel van waarden, normen en gedragsvormen die hoog worden aangeschreven door een gemeenschap. “Zelfbeklag, klagen en kritiek staan in hoog aanzien in de vaderlandse geschiedenis en kennen veel deelnemers.” Dankzij het internet kunnen steeds meer mensen participeren in deze nationale deugden. Het gedoogbeleid is volgens Herman Pleij ook een typisch Nederlands verschijnsel: eerst een wet maken en vervolgens een gedragsregel bedenken waarom die wet niet van toepassing is. De Nederlander wil zelf bepalen wat mag en niet mag en wat goed of slecht is. Wij zijn ook zuinig met dankzegging en bewondering. “Daarentegen is het zeuren, zaniken, zieken en afzeiken tot nationale folklore verheven. Daarop zijn zelfs succesvolle tv-show afgestemd waarvan die van Paul de Leeuw wel het hoogtepunt vormen. Maar ook in praatshow en actualiteitenprogramma’s zijn scherpzinnige kankerpitten en azijnpissers graag geziene gasten.” Al u de uitgave ‘Moet kunnen’ van Herman Pleij bij uw boekhandelaar wilt bestellen kunt u gebruik maken van de ISBN-code: 9789085713425.●



Bondspresident in problemen www.AbsoluteFacts.nl – december 2011

De onkreukbaar geachte Duitse bondspresident Christian Wulff ligt onder vuur. Hij kwam in problemen door een oude lening. Een vriendendienst dreigt politieke gevolgen te krijgen. Christian Wulff volgde in juni 2010 Horst Köhler op. Christian Wulff (1959, Osnabrück) begon zijn politieke loopbaan tijdens zijn rechtenstudie bij de ‘Junge Union’, de jeugdafdeling van de CDU. In de jaren negentig nam hij het twee keer vergeefs op tegen Gerhard Schröder in Nedersaksen. In 2003 won hij en tijdens zijn periode als ministerpresident slaagde hij erin om de zeer hoge werkloosheid in de deelstaat Nedersaksen terug te dringen. Tijdens de verkiezing van de bondspresident in 2010 werd Christian Wulff bijna verslagen door Joachim Gauck. Er waren drie stemmingsronden nodig voordat de kandidaat van Angela Merkel opgelucht adem kon halen. Volgens Duitse bronnen leende Christian Wulff in 2008, toen hij nog minister-president in Nedersaksen was, een half miljoen euro van de bevriende ondernemers Egon en Edith Geerkens uit Osnabrück. Wulff gebruikte het geld voor de aankoop van een woning. De lening werd later omgezet in een gewoon bankkrediet. De bondspresident wordt nu bekritiseerd omdat hij leende tegen een voordelig tarief. De kwestie werd destijds door de Groenen in het parlement van Nedersaksen aan de orde gesteld. Deze partij wilde weten of er zakelijke banden bestonden tussen Christian Wulff en het echtpaar Egon en Edith Geerkens. Egon Geerkens reisde als lid van handelsdelegaties met Christian Wulff naar China, Japan en de Verenigde Staten van Amerika, maar zegt nooit misbruik te hebben gemaakt van zijn vriendschap met de voormalige minister-president



van Nedersaksen en de latere bondspresident van Duitsland. “Ik heb deze drie reizen zelf betaald, vluchten, hotel, zelfs de bijdrage van de Kamer van Koophandel,” verklaarde Egon Geerkens tegen de ‘Süddeutsche Zeitung’. Het krediet werd feitelijk door de echtgenote van Egon, Edith, verstrekt. Hier is juridisch niets fout aan. Toen de lening werd verstrekt was Egon niet actief als zakenman. Hij streed op dat moment tegen kanker en had zijn werkzaamheden in het slopersbedrijf gestaakt. Christian Wulff heeft gebruik gemaakt van vakantiehuizen van bevriende ondernemers. Bovendien vond de bondspresident het geen bezwaar dat sloper Egon Geerkens en Air Berlin-directeur Joachim Hunold hem financiële voordelen boden bij het maken van vliegreizen. Toen de kwestie in december 2012 de Duitse pers ging beheersen was Christian Wulff op rondreis langs de Golfstaten. Juridisch is er niets aan te merken op de cadeautjes die hij kreeg van bevriende ondernemers. Men verwijt Christian Wulff nu vooral onvolledigheid in de beantwoording van de vragen van journalisten. Indirect zou hij hiermee de leden van het parlement onvolledig hebben geïnformeerd. Bovendien ontbreekt het hem aan stijl en terughoudendheid, oordeelde het weekblad Stern. Als Christian Wulff geen bondspresident van Duitsland was geworden zou nooit meer gesproken zijn over deze oude kwesties. De bondspresident moet onkreukbaar zijn. Elke smet, ook als is die nog zo klein of allang opgelost, is te groot voor deze belangrijke functie.●



Piet Hein Donner www.AbsoluteFacts.nl – december 2011

Piet Hein Donner werd op 16 december 2011 door de ministerraad aangewezen als vicepresident van de Raad van State. Donner diende nog op dezelfde dag zijn ontslag in als minister bij koningin Beatrix. Liesbeth Spies volgde hem op als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Piet Hein Donner zal op 1 februari 2012 Herman Tjeenk Willink opvolgen. In de Raad van State is koningin Beatrix formeel voorzitter, maar deze functie wordt feitelijk uitgevoerd door de tweede man, de vicepresident. Herman Tjeenk Willink werd gezien als één van de machtigste personen van het land. De vicepresident van de Raad van State moet boven de partijen kunnen staan en moet een smetteloze reputatie bezitten. De Raad van State is het hoogste adviesorgaan van de regering. Deze raad beoordeelt het nut en de uitvoerbaarheid van wetsvoorstellen, voordat deze naar de Tweede Kamer gaan. Hierdoor is de Raad van State in zekere zin het staatsrechtelijke geweten. Een andere belangrijke taak van dit adviesorgaan is het vellen van een oordeel in geschillen die tussen de burger en de staat ontstaan. De nieuwe vicepresident van de Raad van State moest een CDA’er worden. Dit werd zo bepaald tijdens de formatie van het kabinet van de VVD en het CDA met gedoogsteun van de PVV. De sollicitatieprocedure voor deze functie stelde daarom weinig voor. In de zomer van 2011 werd duidelijk dat het kabinet Piet Hein Donner wilde aanwijzen als opvolger van Herman Tjeenk Willink. In de maanden die volgden, wilde Piet Hein Donner zich niet uitspreken over zijn kandidatuur. Ivo Opstelten, minister van Veiligheid en Justitie, nam de benoemingsportefeuille over van de minister van Binnenlandse



Zaken en Koninkrijksrelaties, zodat Piet Hein Donner kon solliciteren naar de functie bij de Raad van State. Dat anderen, zoals Alexander Rinnooy Kan, ook solliciteerden maakte niet uit. Deze sollicitanten waren soms van de verkeerde partij en bovendien geen Donner. Want Donner moest het worden en daarom werd het ook Donner. De jurist en politicus Piet Hein Donner werd in oktober 1948 geboren in Amsterdam. Hij was onder meer voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (1986-1997) en lid van de Raad van State (19982002). Vanaf 2002 was hij minister van Justitie in de kabinetten Balkenende I, II en III. In september 2006 trad hij af toen de Onderzoeksraad Voor Veiligheid oordeelde over de brand in een cellencomplex op Schiphol-Oost. De overheid handelde niet adequaat, oordeelden de onderzoekers. Na een korte periode als Tweede Kamerlid werd Donner in februari 2007 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Balkenende IV. In oktober 2010 werd Piet Hein Donner minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte.●



Wulff zet journalisten onder druk www.AbsoluteFacts.nl – januari 2012

De Duitse bondspresident Christian Wulff heeft getracht om berichten in de krant Bild over een lening bij een bevriende zakenman tegen te houden. Wulff heeft niet alleen de hoofdredacteur van Bild, Kai Diekmann, onder druk gezet. De bondspresident zou een bericht in de mailbox bij deze journalist hebben ingesproken, waarin hij dreigde met een “definitieve breuk” met Springer. Volgens de Duitse kranten benaderde Wulff hierna ook Mathias Döpfner, de topman van het uitgeversconcern van Springer. Deze acties van Wulff werden scherp bekritiseerd door de Duitse Vereniging van Journalisten. Duitsland wacht nu op een verklaring van Christian Wulff. Ondertussen neemt in Duitsland het vertrouwen in de bondspresident af. Zelfs binnen zijn eigen partij is steeds meer kritiek te horen. Zijn politieke tegenstanders hadden al eerder laten weten teleurgesteld te zijn in het gedrag van de bondspresident. In Duitsland wordt de oproep om af te treden nu steeds vaker gehoord. De bondspresident behoort immers onkreukbaar te zijn. Der Spiegel legde een verband tussen de lening en de bemoeienis van Christian Wulff met de redding van Porsche door Volkswagen. Deze kwestie speelde toen Wulff nog minister-president van Nedersaksen was. In het voorjaar van 2010 werd de ‘vriendenlening’ van Egon Geerkens na ophef in het parlement van de deelstaat Nedersaksen omgezet in een lening met aantrekkelijke voorwaarden bij de Baden-Württembergischen Bank (BW-Bank), een dochteronderneming van de Landesbank Baden-Württemberg (LBBW), de huisbank van de autofabrikant Porsche. De journalisten vroegen Wulff eind 2011 of er een verband tussen Porsche en de lening bestond. De bondspresident ontkende: “keine irgendwie geartete Interessenkollision” (geen enkele vorm van belangenconflict).



De Duitse televisiezender ARD publiceerde in december 2011 de resultaten van een onderzoek naar de populariteit van Christian Wulff. Dit onderzoek werd uitgevoerd nadat de eerste berichten over vriendjespolitiek – een lening en enkele vakantiereisjes – in de Duitse pers waren gemeld. Op 19 december 2011 vond zeventig procent van de geënquêteerden dat Christian Wulff mocht blijven, 49 procent vond dat de bondspresident een lening bij een bevriende ondernemer mocht afsluiten en 54 procent van de ondervraagden had geen problemen met door vrienden betaalde vakanties. Toch oordeelden de Duitsers negatief over de eerlijkheid van Wulff: een meerderheid, 47 procent vond Wulff niet eerlijk; 41 procent beoordeelde de bondspresident als wel eerlijk. Het is zeer de vraag of Christian Wulff met deze geringe marge de huidige storm van kritiek kan doorstaan. De druk om af te treden zal steeds meer toenemen. Christian Wulff kan zich geen fouten meer veroorloven.●



Affaire-Wulff vervolgt met excuses www.AbsoluteFacts.nl – januari 2012

Christian Wulff denkt niet aan opstappen. Hij bood op de Duitse televisie zijn excuus aan voor zijn poging om een negatief verhaal uit de krant te houden. In een interview in een gezamenlijke uitzending van de televisiezenders ARD en ZDF op 4 januari 2012 wees de bondspresident op het feit dat hij geen enkele wet had overtreden. In het gesprek kwamen ook de logeerpartijen bij bevriende ondernemers aan de orde. Wulff vertelde dat het niet zijn gewoonte was om overnachtingen bij vrienden af te rekenen, dat doet u toch ook niet, zei hij tegen zijn ondervragers. “Jawel,” antwoordde één van de journalisten. De Duitse televisiekijker zal de oprechtheid van deze journalist niet geloven. Voor Christian Wulff zal deze leugen als een geschenk uit de hemel zijn gekomen: ook journalisten zijn niet altijd eerlijk. In het gesprek bij de ARD en de ZDF lag de nadruk op excuses: Christian Wulff heeft spijt van zijn telefoontje naar de hoofdredacteur van Bild, Kai Diekmann. Christian Wulff lag op dat moment al drie weken onder vuur. Publicaties over de privé-lening die de bondspresident kreeg in zijn tijd als premier van de deelstaat Nedersaksen hebben het aanzien van de Duitse bondspresident geschaad. Het wordt Wulff vooral kwalijk genomen, dat hij heeft geprobeerd om het negatieve verhaal over een privé-lening uit de pers te houden. Het werd gezien als een poging om de persvrijheid te beperken. Wulff: “Het telefoontje naar de hoofdredacteur van Bild was een grote fout. Dat spijt me en ik bied mijn verontschuldiging daarvoor aan.” Wulff zei nog veel te moeten leren. Het was allemaal wel erg snel gegaan. “Ik zou graag na vijf jaar de balans willen opmaken dat ik een goede, succesvolle president ben geweest.”



Dertig procent van de Duitse bevolking vindt het tvoptreden van Wulff overtuigend; 61 procent heeft bedenkingen. Na het interview vond 41 procent dat de bondspresident moet aftreden. Volgens een door de televisiezender ARD uitgevoerde steekproef is een meerderheid, 56 procent, van mening dat Christian Wulff kan aanblijven. Een paar dagen later demonstreerden vierhonderd boze burgers voor de poort van Slot Bellevue, het werkpaleis van de bondspresident. De demonstranten hadden soms een grote afstand afgelegd om te demonstreren. In navolging tot demonstraties in het Midden-Oosten, zwaaiden enkele demonstranten met hun schoeisel. Zij vinden dat de bondspresident maar één conclusie kan trekken en dat is aftreden. Want een bondspresident die de persvrijheid bedreigt, hoort niet in Slot Bellevue. Dit doet hen denken aan oude tijden. In Duitsland werd de persvrijheid door de nationaalsocialisten en de communisten immers in de twintigste eeuw immers met voeten getreden. De affaire-Wulff is ook schadelijk voor het aanzien van Angela Merkel. Het huidige staatshoofd is haar persoonlijke keus. Wulff, de belangrijkste concurrent van Merkel binnen de CDU, werd door haar voorgedragen voor deze functie. Zij stelt zich nu voorzichtig op en schijnt rekening te houden met een aftreden van de bondspresident. Angela Merkel steunt Christian Wulff, maar deze steun is niet onvoorwaardelijk. Zij is tevreden over de verklaring van de bondspresident. Via voorlichter Steffen Seibert liet zij weten dat het televisiegesprek een belangrijke stap was in het herwinnen van vertrouwen. Merkel benadrukte dat zij grote waardering heeft voor Christian Wulff, als mens, zowel als bondspresident. Merkel respecteerde de weigering van Wulff om het mailbox-gesprek met Kai Diekmann te openbaren. Voor Bild betekende Wulff behalve nieuws ook entertainment. Christian Wulff heeft de journalisten van Bild jarenlang gebruikt om zijn imago op te poetsen. Hij kreeg uitgebreid aandacht van Bild om te treuren over zijn echt-



scheiding en om later zijn nieuwe liefde aan het Duitse volk te presenteren. De krant pakte uit met positieve verhalen en mooie fotoreportages. Slot Bellevue in Berlijn vormde een prachtig decor. De officiële ambtswoning van de Duitse bondspresident heeft zijn naam te danken aan het uitzicht over de rivier de Spree. Slot Bellevue werd na de Duitse hereniging door de toenmalige bondspresident Richard von Weizsäcker in 1994 als ambtswoning in gebruik genomen. Het pand was toen nog in slechte bouwkundige staat. Richard von Weizsäcker, Johannes Rau en Horst Köhler gebruikten Slot Bellevue daarom alleen als werkpaleis. Sinds de in 2006 voltooide renovatie van Slot Bellevue is geen woonruimte meer beschikbaar in de ambtswoning. De bondspresident woont tegenwoordig elders. In Slot Bellevue ontvangt hij zijn gasten en heeft hij een werkkamer. In het omliggende slotpark staat een modern kantoorgebouw voor de staf van de bondspresident. Toen de aardige kwesties over Christian Wulff geen nieuws meer opleverden, ging Bild op onderzoek uit en stuitten de journalisten op de vakantiereisjes bij rijke vriendjes en de lening van een bevriende ondernemer. Hiermee ontstond een breuk tussen de krant en de bondspresident. De hoofdredactie van Bild ziet het telefoontje van Christian Wulff als een grote bedreiging voor de persvrijheid in Duitsland. De krant provoceerde Wulff met de vraag om het gesprek openbaar te maken. Volgens Bild zou Wulff de door hem gepropageerde transparantie kunnen demonstreren door akkoord te gaan met publicatie. Toen Wulff weigerde stelde de krant het gesprek ter beschikking aan Der Spiegel. Zo kunnen zowel Bild als Der Spiegel verder profiteren van deze politieke crisis. Dit geldt ook voor Bild. De sinds 1952 verschijnende krant is gespecialiseerd in simpele en smeuïge berichtgeving. De krant stelt in de koppen en de veelal korte artikelen de vragen, die de brede onderlaag in de Duitse samenleving bezighoudt. De redactie lijkt zich hierbij direct te richten op de eindverbruiker van het krantenpapier: de automonteur, de verhuizer en de visverkoper.



Der Spiegel werkt op dezelfde wijze als Bild. Het actualiteitenmagazine Der Spiegel werd veertig jaar geleden opgericht door Rudolf Augstein (1923-2002). Augstein schiep, naar Engels en Amerikaans voorbeeld, een tijdschrift waarin het nieuws niet alleen werd gevolgd, maar waarin journalisten door onderzoek en onthullingen, de actualiteit ook gingen bepalen. Net als in Nederland lopen de oplagen van de Duitse kranten gestaag terug. Sinds 1995 daalden de oplagen van de Duitse kranten met 25 procent. Het einde van de crisis in de Duitse politiek is daarom nog niet in zicht. De door het uitgeversconcern Springer gecreëerde affaire wordt daarom, bij gebrek aan een andere affaire, door de Duitse boulevardkranten verder uitgemolken, want er moeten kranten verkocht worden.●



Christian Wulff treedt af www.AbsoluteFacts.nl – februari 2012

In Duitsland hield men al enige tijd rekening met het aftreden van Christian Wulff. Zijn positie werd onhoudbaar, nadat bekend werd dat het Openbaar Ministerie in Hannover hem wilde vervolgen voor corruptie. Vreemd genoeg voorziet de Duitse wetgeving niet in een mogelijkheid om een president uit zijn ambt te zetten. Wulff moest zelf besluiten om af te treden. Het OM vroeg de Bondsdag om de immuniteit van de president op te heffen. Hierdoor kon Angela Merkel haar politieke vriend niet meer steunen. De laatste resten vertrouwen waren verdwenen. Christian Wulff trad af op 17 februari 2012, een dag na de bekendmaking van het OM. “De president hoort breed gesteund te worden door het Duitse volk,” zei de 52-jarige Christian Wulff tijdens zijn aankondiging om af te treden als bondspresident van Duitsland. “Dat vertrouwen is er niet meer.” Na twee maanden van negatieve berichtgeving in kranten en televisieprogramma’s besloot het Openbaar Ministerie van de deelstaat Nedersaksen in Hannover op 16 februari 2012 een onderzoek in te stellen naar de vele cadeautjes die Christian Wulff in zijn vorige functie als premier van Nedersaksen van bevriende ondernemers ontving. Het Openbaar Ministerie van Nedersaksen wil weten of sprake is geweest van ongeoorloofde praktijken en vroeg aan de Duitse Bondsdag om de immuniteit van Wulff op te heffen, zodat een onderzoek naar corruptie opgestart kon worden, waarbij ook Wulff onder ede verhoord zou kunnen worden. Dit verzoek luidde het begin van het einde voor Christian Wulff in. Hierna ging het razendsnel. Angela Merkel stelde een reis naar Italië uit. Zij kon hem niet langer meer ondersteunen, want haar eigen goede naam zou nu in gevaar kunnen komen. Het vertrouwen was er al lang niet meer. Telkens versche-



nen nieuwe verdachtmakingen in de Duitse kranten. Christian Wulff verweerde zich onhandig tegen deze beschuldigingen. Hij belde persoonlijk met de hoofdredacteur van het boulevardblad Bild om een publicatie over vriendjespolitiek uit de krant te houden. Hierbij vielen harde woorden. Deze bedreiging werd door veel Duitsers gezien als een ongewenste poging om de persvrijheid te beperken. Ook zijn vrienden lieten zich niet onbetuigd. Begin februari publiceerde een Duitse krant over een hotelvakantie in 2007 op het eiland Sylt die zou zijn betaald door de bevriende filmproducent David Groenewold. Groenewold trachtte vervolgens het bewijsmateriaal te laten verdwijnen, schreef het dagblad Bild. Deze krant schuwde overigens ook geen middel. De journalisten doken in het hotelvuil en vonden een verscheurde hotelrekening van meer dan 1.100 euro en een interne mededeling aan het hotelpersoneel om te zwijgen over deze aangelegenheid. De hotelrekening van Wulff werd contant betaald door Groenewold, schreef Bild. Christian Wulff reageerde via zijn advocaat. Hij zou de rekening zelf volledig betaald hebben en verklaarde niet te weten waarom zijn vriend, David Groenewold, aan het hotelpersoneel had gevraagd om tegen journalisten niets te zeggen over deze vakantie. De vakantie in Sylt was, zoals eerder gememoreerd, niet de enige vlek op het blazoen van de onkreukbaar geachte Christian Wulff. Hij werd vele malen beschuldigd. Zo zou hij als premier van Nedersaksen een lening met extreem gunstige leenvoorwaarden, vakanties en andere voordelen hebben aangenomen van bevriende ondernemers. De vakanties werden doorgebracht in luxe villa’s in Toscane, Mallorca en Florida. Aanvankelijk leek het alleen te gaan om cadeautjes die Wulff ontving tijdens zijn premierschap in Nedersaksen. Volgens de Berliner Zeitung bleek hij ook als bondspresident cadeautjes aan te nemen. In de zomer van 2011 zou Christian Wulff met zijn vrouw een nieuwe Audi Q3 uit de



fabriek in Ingolstadt ontvangen hebben. Dit nieuwe autotype was destijds nog niet officieel leverbaar. Uiteindelijk heeft het Openbaar Ministerie van de deelstaat Nedersaksen, waar Wulff jarenlang premier was, laten weten een gerechtelijk onderzoek te willen instellen naar de voordelen die hij genoot. Christian Wulff is de tweede president op rij die voortijdig opstapt. Zijn voorganger Horst Köhler, ook een christendemocraat, maakte zijn eerste termijn ook al niet vol.●



Facebook naar de beurs www.HierBestellen.nl – februari 2012

De Amerikaanse onderneming Facebook van Mark Zuckerberg gaat naar de beurs. Slechts een klein deel van het aandelenpakket zal geplaatst worden. De waardering van Facebook wordt geschat tussen de 75 en 100 miljard dollar. Door deze beursgang zullen een aantal durfinvesteerders, medewerkers en vooral oprichter Mark Zuckerberg schatrijk worden. De beursgang is goed voor de Amerikaanse economie. De durfinvesteerders en andere aandeelhouders krijgen hun inleg terug en kunnen dit weer gaan investeren in start-ups: nieuwe internetbedrijven die de strijd om de gunst van de internetter aan kunnen gaan met Facebook. De oprichter van de sociale netwerksite Facebook werd op 14 mei 1984 geboren in White Plains, New York. Tijdens zijn studie aan de Harvard Universiteit richtte Mark Zuckerberg samen met Eduardo Saverin, Dustin Moskovitz en Chris Hughes de website Facebook op. De andere oprichters verdwenen al snel naar de achtergrond. Mark Zuckerberg werd CEO: algemeen directeur en alleenheerser. In de afgelopen jaren sloeg hij verschillende lucratieve aanbiedingen van de hand. Zuckerberg wilde wel groeien, maar Facebook genereerde onvoldoende geld. Durfinvesteerders verschaften hem aanvankelijk voldoende financiële armslag. In oktober 2007 verkocht hij 1,6 procent van de aandelen aan Microsoft, nadat hij eerder een aanbod van Google en Yahoo had afgewimpeld. Door de transactie met Microsoft werd duidelijk dat de waarde van het bedrijf door kenners op dat moment geschat werd op 15 miljard dollar. De waardering van 75 miljard dollar voor Facebook lijkt aan de hoge kant. Het is zeer de vraag of de reclameinkomsten van het sociale netwerk voldoende kunnen stijgen om tot een koers-winstverhouding te komen die kan



wedijveren met concurrenten als Apple, Google en Microsoft. Bovendien zijn er enkele andere nadelen – los van algemeen economische factoren – verbonden met een investering in Facebook:  Eén-product-bedrijf  Veranderende gewoonten internetter  Beperkt groeipotentieel  Privacyaspecten Facebook is een één-product-bedrijf. Dit is een belangrijk nadeel, want als de gebruikers van Facebook – om welke reden dan ook – plotseling weglopen zal het de teruggang niet kunnen opvangen of compenseren met andere producten of diensten. Ter vergelijking: Apple heeft verschillende producten en diensten (iMac, iPhone, iPod, iPad, softwareproducten en winkels). Ook Google heeft veel verschillenden diensten. Hiervan zijn de zoekmachine- en de advertentietak de belangrijkste, maar dit bedrijf is ook eigenaar van de grootste verspreider van filmpjes op het internet (YouTube) en zette recentelijk ook een met Facebook concurrent sociaal netwerk op: Google+. Facebook zal rekening moeten houden met de gevoeligheid van de privacyaspecten, terwijl de slechting van deze barrière juist winst oplevert. De waarde voor adverteerders van een op het sociale netwerk aangekondigde echtscheiding moet niet veronachtzaamd worden. Zo is ook de wetenschap van een status als vrijgezel van onschatbare waarde voor sommige adverteerders. Aan elke menselijke hoedanigheid kan immers door Facebook verdiend worden: elke stelling, probleem, of statusverandering kan Facebook te gelde maken. Miljoenen gebruikers moeten zo vriendelijk zijn om privacygevoelige gegevens ter beschikking van Facebook te blijven stellen, anders kunnen de investeerders hun geld niet terugverdienen. Een slecht functionerend en te ruim privacybeleid heeft al menig internetbedrijf in problemen gebracht. Ook Facebook is al vaak in het beklaagdenbankje geplaatst. Winstoptimalisatie staat per definitie op gespan-



nen voet met de privacy van de gebruiker. De voorkeur van Mark Zuckerberg is eenduidig: alles moet deelbaar en adverteerbaar zijn. Internetgebruikers zijn ook duidelijk. Een website kan snel aanzien verliezen: een massale uittocht is dan het logische gevolg. Een belangrijke overeenkomst op het internet is, dat de populariteit van websites, de productcyclus, erg kort is. De korte levensduur van producten en diensten op het internet is vooral het gevolg van de snelle technische veranderingen. Zal Facebook deze dans ontspringen? Houdt Mark Zuckerberg ook in de toekomst een voorsprong in deze snel veranderende wereld? Een aandeel in Facebook zie ik daarom als een zeer riskante investering: de periode van grote groei ligt in het verleden en de prognose van de toekomstige opbrengst is overdreven.●



Job Cohen vertrekt uit de politiek www.AbsoluteFacts.nl – februari 2012

Op maandag 20 februari 2012 stapte Job Cohen op als fractieleider van de PvdA. Job Cohen trekt zich helemaal terug uit de politiek: hij verlaat ook de Tweede Kamer. In de laatste weken werd zijn optreden heftig bekritiseerd. Ook binnen de fractie van de PvdA zagen Kamerleden het niet meer met hem zitten. Cohen stelde zich altijd fatsoenlijk en strijdbaar op. Ook als hij onfatsoenlijk tegemoet getreden werd in het politieke debat, bleef hij onverstoorbaar zichzelf. In de media sneeuwde hij echter onder. De PvdA verloor aandacht in de media en aanhang van kiezers. De PvdAkiezer koos voor de gemakkelijke en populistische politieke stellingen van de SP en de PVV. Job Cohen is een goed mens en een goede politicus, maar hij bleek minder geschikt om in dit tijdsgewricht leiding te geven in de politieke slangenkuil in Den Haag. “Bijna twee jaar geleden heb ik de overstap naar de landelijke politiek gemaakt omdat ik vanuit die positie wilde bijdragen aan een fatsoenlijke samenleving, waarin zo veel mogelijk mensen – ongeacht hun afkomst of achtergrond – tot hun recht komen. Ik moet helaas vaststellen dat ik er onvoldoende in ben geslaagd om in de politieke- en mediawerkelijkheid van ‘Den Haag’ de weg naar deze fatsoenlijke samenleving geloofwaardig over het voetlicht te brengen,” zei Job Cohen bij zijn afscheid. “De sociaaldemocratie kan en wil richting geven aan een noodzakelijke hervorming van de samenleving,” verklaarde Cohen. “Een hervorming die ons in staat stelt perspectief te bieden voor de toekomst. Mensen perspectief bieden, zeker in deze crisistijd, dat is de taak van de PvdA. En wanneer je als politiek leider daaraan onvoldoende effectief kunt bijdragen, behoor je terug te treden. Daarom treed ik vandaag terug als voorzitter van de Tweede Ka-



merfractie en verlaat ik de Kamer.” Job Cohen (Haarlem, 18 oktober 1947) voltooide in 1971 een rechtenstudie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werkte hierna ongeveer twaalf jaar aan de Universiteit in Maastricht, waar hij de rechtenfaculteit opzette. Later werd hij rector magnificus aan deze universiteit. In de jaren negentig was Job Cohen twee keer staatssecretaris. In het kabinet-Lubbers III was Cohen staatssecretaris voor Onderwijs (1993-1994). In het kabinet-Kok II was hij staatssecretaris van Justitie (1998-2001). In deze functie was hij verantwoordelijk voor een verscherping van de Vreemdelingenwet. In de toekomst mochten alleen nog echte asielzoekers toegang tot ons land krijgen. Van 1995 tot 1998 was hij Eerste Kamerlid. Cohen volgde in 2001 Schelto Patijn op als burgemeester van Amsterdam. De Amsterdammers leerden Job Cohen kennen als een uitstekende en integere bestuurder. Job Cohen is een man die de burgers graag bij elkaar houdt. Hij knuffelt allochtonen en gaat liever met ze theedrinken, dan dat hij de problemen oplost, zei Geert Wilders destijds. Zijn burgemeesterschap kende verschillende hoogtepunten. Hiertoe behoorde uiteraard het kroonprinselijk huwelijk. Op 2 februari 2002 sloot hij het burgerlijk huwelijk van prins Willem-Alexander en prinses Máxima in de Beurs van Berlage. Cohen noemde de sluiting van het eerste homohuwelijk op 1 april 2001 een hoogtepunt in zijn loopbaan. De moord op stadsgenoot Theo van Gogh was een dieptepunt. Cohen stapte in maart 2010 over naar de landelijke politiek. Cohen volgde Wouter Bos op die meer tijd voor zijn gezin beschikbaar wilde maken.●



Hoge verwachtingen www.AbsoluteFacts.nl – februari 2012

Ik heb grote waardering voor Job Cohen, zei premier Rutte na de bekendmaking van het vertrek uit de landelijke politiek van Job Cohen. Hij bedankte Cohen “voor de goede contacten over een reeks van jaren. Over politieke grenzen heen was het contact altijd goed,” zei Mark Rutte. De premier heeft vooral waardering voor de “integere en respectvolle wijze waarop Cohen vanuit zijn idealen de publieke zaak heeft gediend.” Mark Rutte wenste Job Cohen alle goeds voor de toekomst. Job Cohen lichtte tijdens een persconferentie op het hoofdkantoor van de PvdA in Amsterdam zijn besluit toe. Cohen zocht de fout bij zichzelf. Hij was onvoldoende effectief geweest en had de hoge verwachtingen niet ingelost. “Ik heb te accepteren hoe de wereld in elkaar zit. [..] Het is gegaan, zoals het gegaan is.” Cohen heeft geen seconde spijt gehad van zijn besluit om naar Den Haag te komen, maar de Haagse werkelijkheid was hem tegengevallen. De politieke werkelijkheid was anders dan hij voorstond. “De grootste mond geldt”, de politiek wordt beheerst door oneliners. Job Cohen herhaalde enige keren, dat hij er onvoldoende in was geslaagd om het PvdA-verhaal voldoende voor het voetlicht te brengen: het gaat om de pijn die de crisis de mensen bezorgt. Nederland heeft een andere coalitie nodig; een coalitie met goedwillenden, die een eind maakt aan de heilloze polarisatie. “Hoge verwachtingen hoor je te hebben,” zei Job Cohen tijdens zijn laatste persconferentie als fractieleider van de PvdA. De PvdA heeft een genuanceerd verhaal en nuance is ongeschikt voor oneliners. Volgens partijleden viel Job Cohen vooral tegen in het debat. Hij was te lief voor zijn tegenstanders en hij slaagde er niet in om in de Tweede Kamer de denkbeelden van de PvdA te vertalen in simpele



zinnen die ook het fictieve echtpaar Henk en Ingrid van de PVV zou kunnen begrijpen. Deze duidelijkheid verschafte hij wel tijdens partijbijeenkomsten. “Laat je door Rutte niet wijs maken dat deze crisis is veroorzaakt door te grote overheidsschulden,” zei hij bijvoorbeeld in januari 2012 op het PvdA Congres. “Deze crisis is veroorzaakt door het casinokapitalisme met graaigedrag en perverse bonussen in de bankenwereld.” Voor Cohen was het onverteerbaar dat een hardwerkende Nederlander goed beloond en gerespecteerd wordt als hij in de top van het bedrijf werkt, maar niet als hij er schoonmaakt. “De sociaaldemocratie mag trots zijn op wat bereikt is voor zoveel mensen” zei Job Cohen in januari 2012. “Voor ál die mensen, want het gaat niet om verbeteringen voor een kleine groep. Het gaat de Partij van de Arbeid om het betrekken van alle mensen bij onze samenleving. Want dat is eerlijk. Dat is rechtvaardig.” Job Cohen is altijd de sociaaldemocraat gebleven met oog voor de onderste lagen van de samenleving: “Weet u waar ik me echt druk om maak? Om al die gewone gezinnen met een paar kinderen die getroffen worden door de stapeling van alle bezuinigingen van het kabinet.” De argumenten van Job Cohen waren veelal gelijk aan die van Emile Roemer (SP), maar zijn optreden was anders, minder bruusk met meer oog voor het gelijk op deelpunten van zijn politieke tegenstanders. Solidariteit; samen leven en samen doen, waren de kernpunten van het beleid van Job Cohen. Maar hiermee vervreemde hij van de heersende politieke ethiek. Zijn sterke punt werd hierdoor zijn zwakte.●



Huiszoeking bij Christian Wulff www.AbsoluteFacts.nl – maart 2012

De Duitse justitie deed op 2 maart 2012 een huiszoeking bij de afgetreden bondspresident Christian Wulff. Het Openbaar Ministerie in de deelstaat Nedersaksen gaat voortvarend te werk om de bewijsvoering tegen de expremier van deze deelstaat en de voormalige bondspresident Christian Wulff rond te krijgen. Men verdenkt Christian Wulff van het aannemen van steekpenningen van bevriende ondernemers. Wulff zou als tegenprestatie zijn positie hebben gebruikt om ten gunste van deze ondernemers de lokale politiek te masseren. Dit resulteerde mogelijk in besluiten die gunstig uitpakten voor deze bevriende ondernemers. Op 16 februari vroeg het Openbaar Ministerie in Hannover aan de Duitse Bondsdag om de immuniteit van de bondspresident op te heffen. Angela Merkel kon haar partijgenoot niet langer de hand boven het hoofd houden. Een dag later maakte Christian Wulff tijdens een persconferentie in de ambtswoning Slot Bellevue zijn aftreden bekend. Het huis in Grossburgwedel, ten noorden van Hannover, werd door vijf medewerkers van justitie doorzocht in verband met een onderzoek naar belangenverstrengeling en corruptie. Het Openbaar Ministerie onderzocht de in kranten en tijdschriften geuite beschuldigingen over het aannemen door Christian Wulff van cadeautjes van bevriende ondernemers in de tijd dat hij premier van de deelstaat Nedersaksen was. Medewerkers van het Openbaar Ministerie in Hannover benadrukten dat de huiszoeking bij Christian Wulff op “vrijwillige basis” gebeurde. Er was geen huiszoekingsbevel. De justitiemedewerkers namen bij de voormalige bondspresident onder meer een computer in beslag. Justitie doorzocht die dag ook ruimten bij de filmproducent Groe-



newold. David Groenewold zou een vakantie van Christian Wulff op het eiland Sylt hebben betaald. Dit werd door beiden ontkend. Journalisten vonden facturen en een brief waarin het personeel werd gevraagd geen informatie aan de pers te geven in het huisvuil. Deze bewijsstukken werden vervolgens gepubliceerd. Volgens het dagblad Bild zou David Groenewold de hoteldirectie hebben gevraagd om de opschoning van de hoteladministratie ter hand te nemen. In Duitsland is inmiddels ook ophef ontstaan over de wachtgeldregeling van de voormalige bondspresident. Zoals elke bondspresident heeft de 52-jarige Christian Wulff, zolang hij leeft, recht op een jaarvergoeding van bijna 200.000 euro, een kantoor met secretaresse en een dienstauto. Deze regeling noemt men ‘ereloon’. Hoewel Christian Wulff slechts twintig maanden bondspresident was, ziet het Bureau van het Duitse presidentschap vooralsnog geen reden om van deze regel af te wijken. Een groot deel van de Duitse bevolking denkt hier anders over. Een pikant detail – en al talloze keren herhaald door verschillende Duitse televisiezenders – is de uitspraak van Christian Wulff aan het begin van zijn ambtstermijn, waarin hij het ereloon “niet meer van deze tijd” noemde. De ophef over de vertrekregeling van Christian Wulff schept een politiek klimaat, waarin aanpassing van de bestaande financiële tegemoetkoming voor voormalige bondspresidenten bespreekbaar wordt.●



Afscheid van Bellevue www.AbsoluteFacts.nl – maart 2012

Met een grootse Zapfenstreich nam bondspresident Christian Wulff op 8 maart 2012, drie weken na zijn aangekondigde vertrek, afscheid van Slot Bellevue in Berlijn. Christian Wulff werd uitgeleide gedaan met een grote taptoe in het park van Slot Bellevue, de ambtswoning van de Duitse bondspresident. Tweehonderd gasten zagen een afscheid met het hoogst mogelijke militaire vertoon. Niet alle genodigden wilden komen. Zo waren de vier nog levende voorgangers van Christian Wulff niet komen opdagen, maar hier mag geen betekenis aan gegeven worden, zei verslaggever Ulrich Deppendorf. Eén verblijft op het ogenblik in het buitenland en de anderen zijn hoogbejaard. Ook bij vorige gelegenheden waren niet alle voormalige bondspresidenten aanwezig geweest. Angela Merkel (CDU), partijgenoot van Christian Wulff, was uiteraard wel in Slot Belevue om afscheid te nemen van haar bondspresident. Ook de voorzitter van de Bondsraad Horst Seehofer (CSU) en enkele ministers, waaronder Guido Westerwelle (FDP) waren aanwezig. De fractievoorzitters van de andere partijen in de Bondsdag waren niet uitgenodigd en konden door weigering hun ontevredenheid niet uiten. Van dit spreekrecht had men in de afgelopen weken echter al gebruik gemaakt. Christian Wulff wilde een respectvol afscheid. Het ambt van bondspresident was al voldoende door het slijk gehaald. In zijn laatste toespraak in Slot Bellevue sprak hij zijn spijt uit dat hij niet de hele ambtsperiode kon uitdienen. Ook benadrukte Wulff nogmaals het belang van een samenleving waarin ruimte is voor verschillende culturen. Muzikanten en fakkeldragers van verschillende krijgsonderdelen marcheerden naar de ingang van het hoofdgebouw van Slot Bellevue. Vanaf een met rood tapijt beklede verhoging nam Christian Wulff het eerbetoon van de mili-



tairen in ontvangst. De taptoe bestond uit een brede waaier van muzikale stijlen. Het grootste deel van de taptoe bestond uit vaste bestandsdelen. Een paar liederen mocht Christian Wulff zelf uitkiezen. Men speelde onder meer ‘Over the rainbow’ van Harold Arden, een fragment uit de negende symfonie van Ludwig van Beethoven en het toepasselijke kerklied van de hedendaagse componist Christoph Lehmann ‘Da berühren sich Himmel und Erde (Wo Menschen sich vergessen)’ (Daar raken Hemel en Aarde: waar mensen buiten zichzelf raken). Het gebed is altijd een belangrijk onderdeel van de Zapfenstreich: ‘Ich bete an die Macht der Liebe’ (Ik aanbid de macht van de liefde). Op deze avond werd de vraag naar de kracht van de liefde overstemd door andere krachten. Ook honderden demonstranten waren op het afscheid van Christian Wulff afgekomen. Zij werden door de politie op grote afstand gehouden. De betogers gedroegen zich ordentelijk, vertelde een politiewoordvoerder, maar de gemoederen liepen soms wel hoog op. Zij wonden zich vreselijk op over het gedrag van Christian Wulff. Sommige gewoontes van het Islamitische burgerprotest waren overgewaaid naar Berlijn. “U heeft een schoen meegebracht,” constateerde een journalist van de ARD en drukte een microfoon onder de neus van een betoger. “Ik schaam me dood voor Duitsland. Hij heeft ons te schande gemaakt.” Het gemor van de actievoerders kon in heel Duitsland gezien en gehoord worden. De ARD zond de afscheidsceremonie van Christian Wulff rechtstreeks uit. De demonstranten waren tijdens de hele ceremonie te horen. De rustige delen van de muzikale ode werden overstemd door fluitjes en vuvuzela’s. De politie hoefde bijna niet in te grijpen. Enkele Zuid-Afrikaanse vuvuzela’s werden door politieagenten beoordeeld als gevaarlijke slaginstrumenten en in beslag genomen. Ter afsluiting van het Pruisische militaire ceremonieel speelde het orkest het Duitse volkslied. Christian Wulff zong uit volle borst mee. Nadat de bevelhebber zich had



afgemeld marcheerden de militairen weg en gingen Christian Wulff, Angela Merkel en de andere genodigden naar binnen. Het was een eigenaardige avond in Slot Bellevue. Voor het eerst waren er protesten bij het vertrek van een bondspresident. De ophef heeft grote schade toegebracht aan de Duitse politiek, concludeerde Ulrich Deppendorf. In de laatste maanden waren harde woorden gebruikt. Misschien was deze kritiek zelfs overdreven geweest. Er zijn ook door journalisten fouten gemaakt. Laten we de pluspunten van Christian Wulff niet vergeten, zei de verslaggever. Wulff bracht een eervol bezoek aan Auschwitz en hij bracht met zijn dochter een emotioneel geladen staatsbezoek aan Israël. Vervolgens richtte Deppendorf zich op de toekomst: Joachim Gauck zal een goede opvolger zijn. Gauck is een intellectueel en een goede spreker; iemand die ook iets te vertellen heeft. Duitsland moet weer respect krijgen voor het ambt van bondspresident.●



Bondspresident Joachim Gauck www.AbsoluteFacts.nl – maart 2012

Op 23 maart 2012 werd Joachim Gauck in een gemeenschappelijke zitting van de Duitse Bondsdag beëdigd tot bondspresident. Gauck is de elfde president van de Bondsrepubliek. Hij is echter de eerste bondspresident die afkomstig is uit de voormalige DDR. Bovendien is hij de eerste partijloze bondspresident. In zijn eerste toespraak riep hij de Duitsers op tot moed en zelfvertrouwen. Duitsland moet een land zijn van sociale rechtvaardigheid en een maatschappij waarin iedereen kan deelnemen en voldoende kansen krijgt. De dominee uit Rostock riep de Duitse burger op om deel te nemen aan politieke en maatschappelijke processen en zei dat de burger het democratische systeem moet blijven vertrouwen. Op 23 mei 2009 kozen de bondsafgevaardigden Horst Köhler. Köhler trad een jaar later plotseling af en werd opgevolgd door Christian Wulff. De positie van Wulff werd in februari onhoudbaar, toen het Openbaar Ministerie van de deelstaat Nedersaksen een gerechtelijk onderzoek naar het aannemen van gunsten aankondigde. Joachim Gauck is dus na Horst Köhler en Christian Wulff de derde bondspresident binnen drie jaar. Joachim Gauck was al eerder in beeld geweest: toen Christian Wulff in de zomer van 2010 werd gekozen kreeg Gauck al 494 stemmen en werd de voormalige dominee uit Rostock gezien als de morele winnaar. In het weekend na het aftreden van Christian Wulff pleegde Angela Merkel een geslaagde coupe. Merkel kon zich niet nog een afgang permitteren en sloot een pact met de socialisten. De CDU/ CSU en de FDP ondersteunden de door de SPD voorgedragen partijloze kandidaat Joachim Gauck. De verkiezingsdag op zondag 18 maart 2012 begon traditioneel met een kerkdienst. Hierna kwamen de parlementa-



riërs bijeen in de Bondsdag in Berlijn om een opvolger voor Christian Wulff te kiezen. Buiten de Bondsdag stond een groot scherm opgesteld, zodat enkele honderden belangstellenden de verrichtingen van de volksvertegenwoordigers konden volgen. De rechtstreekse uitzending van de ARD bevatte veel rustpunten, want de schriftelijke stemming vond op een zorgvuldige, maar omslachtige, wijze plaats. De volksvertegenwoordigers, bestaande uit de leden van de Bondsdag, aangevuld met vertegenwoordigers uit de deelstaten, konden kiezen uit drie kandidaten. De op het allerlaatste moment door de rechts-extremistische NPD naar voren geschoven historicus Olaf Rose maakte geen enkele kans. Ook de door de communistische partij Die Linke naar voren geschoven Beate Klarsfeld kon geen bondspresident worden. De communisten gebruikten de gelegenheid vooral om Beate Klarsfeld weer eens in de schijnwerpers te plaatsen. Zij moest eigenlijk een hoge Duitse onderscheiding krijgen vonden ze. De nazijaagster Klarsfeld wordt in Duitsland gezien als nestbevuiler. Als jonge vrouw baarde ze opzien door de oorveeg die zij in 1968 uitdeelde aan de toenmalige bondskanselier Kurt Georg Kiesinger (1904-1988). Kiesinger was van 1933 tot 1945 lid van de partij van Adolf Hitler, de NSDAP. Na de Tweede Wereldoorlog maakte deze politicus carrière in de CDU. Zo ging dat toen in Duitsland. Slechts een klein aantal politici en misdadigers werd door de geallieerden in Neurenberg voor de rechter gebracht. Klarsfeld woont al jaren in Parijs, waar zij samen met haar echtgenoot een organisatie oprichtte die wereldwijd zoekt naar oorlogsmisdadigers. Zij spoorden onder meer de oorlogsmisdadigers als Klaus Barbie en Kurt Lischka op. Het echtpaar kreeg hierbij, zo bleek in de aanloop naar deze verkiezing, hulp uit de toenmalige DDR. Klarsfeld kreeg in-



formatie over vermeende misdadigers en financiële steun van de Oost-Duitse autoriteiten. Beate Klarsfeld kreeg onder meer honoraria voor tijdschriftartikelen uit de DDR. Klarsfelds oorvijg was niets anders dan een door communisten betaalde publiciteitsstunt, meenden de tegenstanders van Beate Klarsfeld. Joachim Gauck kreeg 991 van de 1232 stemmen. Er waren 108 onthoudingen, 4 ongeldige stemmen, 3 stemmen voor Olaf Rose en 126 voor Beate Klarsfeld. In zijn dankwoord herinnerde hij aan 18 maart 1990, toen hij voor de eerste keer aan een vrije stemming kon deelnemen. “Vrijheid is geen thema, vrijheid is een principiële instelling,” wist Joachim Gauck. Hij had zich toen voorgenomen om nooit een verkiezing over te slaan. “De onthoudingen en de tegenstemmen kun je ook als een positief signaal uitleggen,” wist een journalist. Er waren teveel momenten zonder oppositie in de Duitse geschiedenis van de twintigste eeuw. “Het toont de kracht van de democratie.” De bondspresident heeft niet veel macht, maar in deze functie moet hij wel het morele kompas van Duitsland zijn. Van Gauck wordt veel verwacht. Hij moet de kloof tussen de politiek en de burger dichten. Hij was predikant in de DRR. Hij kwam op voor mensenrechten en vrijheid. Hij is populair, intelligent en een charismatische spreker. De media prezen hem de hemel in. “Verwacht geen superman,” zei Joachim Gauck om de verwachtingen wat te temperen. Joachim Gauck (1940) groeide op in Rostock. De familie Gauck werd al snel slachtoffer van de Russische overheerser. Zijn vader werd in 1951 opgepakt wegens het bezit van een westers tijdschrift Ze stuurden hem naar Siberië. Vijf jaar later kwam zijn vader doodziek terug. Joachim Gauck studeerde theologie in zijn geboortestad en was later predikant in Mecklenburg. Bij zijn pastorale werk ondervond hij veel hinder van het communistische regime. Jarenlang werd hij door de veiligheidsdienst, de Stasi, in de gaten gehouden. In 1989 werd hij woordvoerder van



het naar democratie strevende Neues Forum. Na de val van de Muur was hij vertegenwoordiger van Bündnis 90 gekozen in het overgangsparlement van de DDR. In oktober 1990 werd Gauck belast met het beheer en het onderzoek van het Stasi Archief. Na de ontbinding van de DDR werd Gauck in deze functie herbenoemd door Helmut Kohl en Richard von Weizsäcker. Joachim Gauck vervulde deze functie tot 2000. “Vrijheid kan alleen bestaan met openbaarheid van de misstanden uit het verleden,” zou Gauck later zeggen. In de aanloop naar de verkiezingen in de Bondsdag werd het leven van Joachim Gauck door journalisten tot in detail uitgekauwd. Hierbij kwam ook zijn huwelijkse staat onder het vergrootglas. Enkele christendemocraten en journalisten (Bild) zwaaiden met hun vingertje, maar het Duitse volk is niet geïnteresseerd in het slaapkamergeheim van de bondspresident. Joachim is getrouwd, maar woont samen met een andere vrouw. Hij is nog steeds getrouwd met Gerhild, de moeder van zijn vier kinderen. Het huwelijk van Gauck liep na de val van de Muur op de klippen. Tot een formele scheiding kwam het echter niet. De 72-jarige Gauck woont nu samen met de journaliste Daniela Schadt (52). Schadt werkte als chef op de politieke redactie van de Nürnberger Zeitung. Zij maakte echter snel duidelijk dat zij stopt met haar werk zodra Joachim Gauck bondspresident wordt.●



Hero Brinkman uit PVV www.AbsoluteFacts.nl - maart 2012

Tweede Kamerlid Hero Brinkman stapte op 20 maart 2012 uit de PVV-fractie. De PVV wilde zijn eerder uitgelekte email niet bespreken in de fractie. Brinkman vond dat onacceptabel, verliet het wekelijkse fractieberaad voortijdig en kondigde korte tijd later zijn vertrek per sms aan Geert Wilders aan. Tijdens een persconferentie in Nieuwspoort zei hij dat hij zijn zetel in de Tweede Kamer niet wilde opgeven en dat hij het kabinet zou blijven gedogen. “Ik zal de coalitie absoluut niet laten vallen,” zei hij ter verduidelijking. Over zijn toekomst was hij minder resoluut. Hero Brinkman beraadde zich over de toekomst. Het liefst wil hij zijn politieke loopbaan bij een andere politieke partij voortzetten. Hero Brinkman (Almelo, 1964) begon zijn loopbaan bij de politie. Van 1985 tot 1999 werkte hij als politieagent in Amsterdam. Daarna werd hij buurtregisseur. Brinkman werd in 2006 Kamerlid. Voor de provincie Noord-Holland was Hero Brinkman lijsttrekker tijdens de Provinciale Statenverkiezingen in 2011. Brinkman werd gekozen en combineerde sindsdien zijn functie in de Provinciale Staten van Noord-Holland met zijn Tweede Kamerlidmaatschap. Als politicus toonde hij zich tegenstander van kraken en coffeeshops. Ook wilde hij harder optreden tegen overlast veroorzakende jeugd. Brinkman bleek een groot tegenstander van de dubbele nationaliteit en had een hekel aan hoofddoekjes. Het vertrek van Hero Brinkman uit de PVV kwam niet als een grote verrassing. In het verleden nam hij regelmatig standpunten in die afweken van de door Geert Wilders uitgestippelde partijlijn. Bij de verkiezingen in 2010 was hij door Wilders een groot aantal plaatsen teruggezet op de kieslijst. Dankzij de grote verkiezingsoverwinning keerde hij terug in de Tweede Kamer.



Hero Brinkman kreeg een groot aantal voorkeursstemmen en ontleende aan deze uitslag een zekere macht. Binnen de PVV werd echter steeds minder naar hem geluisterd. Brinkman trad veel naar buiten. Zo schreef hij enige tijd een column voor de krant Spits en was hij regelmatig te zien bij Pauw en Witteman. In dit televisieprogramma lanceerde hij in mei 2010 zijn campagne voor meer democratie binnen de PVV. De PVV moest een gewone partij worden, met leden, een jongerenafdeling en een democratische bestuursvorm. Brinkman begon direct met puinruimen. De strateeg begreep dat hij geen enkele kans maakte om toegelaten te worden tot een andere politieke partij, zoals de VVD, als hij niet duidelijk afstand nam van de meest in het oog lopende abjecte meningen van de Vrijheidspartij van de grote geblondeerde roerganger. Volgens Hero Brinkman is de PVV onvoldoende democratisch en zet de PVV groepen mensen, zoals moslims en Oost-Europeanen, weg als “tweederangsburgers”. Ook tegen het bezit van een tweede paspoort keek Hero Brinkman op 20 maart 2012 opeens heel anders aan. Dat is typisch voor de politieke kameleon: de opportunist neemt de kleur aan van de partij waar hij bij wil horen.●



Huiszoeking bij Christian Wulff www.AbsoluteFacts.nl - maart 2012

De Duitse justitie deed op 2 maart 2012 een huiszoeking bij de afgetreden bondspresident Christian Wulff. Het Openbaar Ministerie in de deelstaat Nedersaksen gaat voortvarend te werk om de bewijsvoering tegen de expremier van deze deelstaat en de voormalige bondspresident Christian Wulff rond te krijgen. Men verdenkt Christian Wulff van het aannemen van steekpenningen van bevriende ondernemers. Wulff zou als tegenprestatie zijn positie hebben gebruikt om ten gunste van deze ondernemers de lokale politiek te masseren. Dit resulteerde mogelijk in besluiten die gunstig uitpakten voor deze bevriende ondernemers. Op 16 februari vroeg het Openbaar Ministerie in Hannover aan de Duitse Bondsdag om de immuniteit van de bondspresident op te heffen. Angela Merkel kon haar partijgenoot niet langer de hand boven het hoofd houden. Een dag later maakte Christian Wulff tijdens een persconferentie in de ambtswoning Slot Bellevue zijn aftreden bekend. Het huis in Grossburgwedel, ten noorden van Hannover, werd door vijf medewerkers van justitie doorzocht in verband met een onderzoek naar belangenverstrengeling en corruptie. Het Openbaar Ministerie onderzocht de in kranten en tijdschriften geuite beschuldigingen over het aannemen door Christian Wulff van cadeautjes van bevriende ondernemers in de tijd dat hij premier van de deelstaat Nedersaksen was. Medewerkers van het Openbaar Ministerie in Hannover benadrukten dat de huiszoeking bij Christian Wulff op “vrijwillige basis” gebeurde. Er was geen huiszoekingsbevel. De justitiemedewerkers namen bij de voormalige bondspresident onder meer een computer in beslag. Justitie



doorzocht die dag ook ruimten bij de filmproducent Groenewold. David Groenewold zou een vakantie van Christian Wulff op het eiland Sylt hebben betaald. Dit werd door beiden ontkend. Journalisten vonden facturen en een brief waarin het personeel werd gevraagd geen informatie aan de pers te geven in het huisvuil. Deze bewijsstukken werden vervolgens gepubliceerd. Volgens het dagblad Bild zou David Groenewold de hoteldirectie hebben gevraagd om de opschoning van de hoteladministratie ter hand te nemen. In Duitsland is ook ophef ontstaan over de wachtgeldregeling van de voormalige bondspresident. Zoals elke bondspresident heeft de 52-jarige Christian Wulff, zolang hij leeft, recht op een jaarvergoeding van bijna 200.000 euro, een kantoor met secretaresse en een dienstauto. Deze regeling noemt men ‘ereloon’. Hoewel Christian Wulff slechts twintig maanden bondspresident was, ziet het Bureau van het Duitse presidentschap vooralsnog geen reden om van deze regel af te wijken. Een groot deel van de Duitse bevolking denkt hier anders over. Een pikant detail – en inmiddels al talloze keren herhaald door verschillende Duitse televisiezenders – is de uitspraak van Christian Wulff aan het begin van zijn ambtstermijn, waarin hij het ereloon “niet meer van deze tijd” noemde. De ophef over de vertrekregeling van Christian Wulff schept een politiek klimaat, waarin aanpassing van de bestaande financiële tegemoetkoming voor voormalige bondspresidenten bespreekbaar wordt.●



Gratis Nieuwsbrieven Neem nu een gratis abonnement op één of meerdere nieuwsbrieven van Absolute Figures. Met onze nieuwsbrieven informeren wij u op het gebied van uw interesse. Net als op onze websites, gratis downloads en cd-roms streven wij met onze nieuwsbrieven naar een hoge kwaliteit. Bezoek: www.AbsoluteFigures.nl

ke week nieuwe publicaties. De nadruk ligt op postzegels, maar er wordt ook aandacht geschonken aan algemene filatelistische onderwerpen. De redactie van Filahome steunt niet alleen op haar website. Met een informatieve nieuwsbrief worden de Nederlandse verzamelaars echt verder geholpen. Bezoek: www.Filahome.nl

AbsoluteFacts.nl

HierBestellen.nl

De website AbsoluteFacts.nl schenkt aandacht aan geschiedenis. Op deze site raakt u niet uitgekeken, want regelmatig worden nieuwe interessante onderwerpen toegevoegd, met name over de Nederlandse geschiedenis. Rubrieken: geschiedenis, kastelen, Koninklijk Huis, Tweede Wereldoorlog, biografieën, beroemde vrouwen en wetenschap. Bezoek: www.AbsoluteFacts.nl

KennisQuiz.nl

CultuurArchief.nl Informatieve Nederlandse site met het laatste nieuws over tentoonstellingen en evenementen. Ook wordt aandacht geschonken aan boekbesprekingen en nieuwsflitsen op het gebied van kunst en cultuur in Nederland. CultuurArchief.nl is een uitgebreide website voor iedereen die van kunst houdt. Bezoek: www.CultuurArchief.nl

Filahome.nl Filahome is een onafhankelijk filatelistisch tijdschrift op het internet met el-

Uw startpunt om te winkelen op het internet, met links naar betrouwbare winkels en voordelige aanbiedingen. Bezoek: www.HierBestellen.nl

Test uw kennis op het internet. Speel een quiz op Kennisquiz.nl en verrijk uw kennis al spelenderwijs. Elke maand zijn op onze website nieuwe interessante quizzen te vinden. Wat is het geheim om een prijsvraag te winnen? Lees onze tips en win ook een leuke prijs met een prijsvraag op het internet. Bezoek: www.KennisQuiz.nl

GratisAanbiedingen.nl Op GratisAanbiedingen.nl treft u een groot aantal links naar gratis producten en diensten aan, zoals onze gratis downloads. Daarnaast kunt u gebruik maken van tijdelijke kortingen en aantrekkelijke aanbiedingen. Bezoek: www.GratisAanbiedingen.nl


Afscheid van Bellevue

Recommend Documents