International Society for
ISPO
Prosthetics and Orthotics Nederland
1
ABSTRACTBOEK
OKT. 2010
Hoofdsponsor van dit jaarcongres:
3 e ISPO Jaarcongres
Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit
Programma 09.00 - 09.30
Insc hrijvi ng/o ntvan gst
09.30 - 09.35
Openi ng door de dagvoorzitter mw. Dr. C.K. van der Sluis Revalidatie-arts UMCG, Groningen
09.35 - 10.25 10.25 - 10.30
Elekt rode zen uw i mpla ntaten v oor aan stu ring van arm prot hese s Dr. Aszmann, plastisch chirurg, Medical University, Wenen Discussie
10.30 - 11.00
Pauze met koffie/thee en standbezoek
11.00 - 11.45
The rapy f or tar geted re- inner vation c ontr ol of my o electric pro sthe se s Mw. K. Stubblefield, Ergotherapeut, Rehabilitation institute of Chicago, VS Discussie
11.45 - 11.50 11.50 - 12.10
Highli ght s I SP O Leipzig Dhr. J. Koendjbiharie, Orthopedisch instrumentmaker OIM Brabant Mw. ing. F. de Backer-Bes, Orthopedisch technoloog, orthopedietechniek De Hoogstraat Utrecht
12.10 - 12.15
Discussie
12.15 - 12.30
Uitreiki ng I S PO af stu deerp rijs 201 0
12.30 - 13.30
Lunch en standbezoek
13.30 - 14.30
Ontw ikkeli ngen en l opend onde rzoek p rothe se s bo venste ex tre miteit Universiteit Twente/RRD: Prof dr J.S. Rietman, revalidatiearts, Het Roessingh/MST, Enschede TU Delft: Dr. Ir. D.H.Plettenburg , universitair docent TU Delft RUG /U MCG: Dr R.M. Bongers, Univer sitair docent Bewegingswetenschappen, RU Groningen DUCBED stud ie: Mw Drs I .G.M. de Jong, Onder zoeker , Af deling Revalidatiegeneeskunde, UMC Groningen Discussie
14.30 - 14.40 14.40 - 15.10
Demon stratie s on -sta ge - Software PAULA (Prosthetist‘s Assistant for Upper Limb Architecture) Dhr. T. Bernard, Otto Bock - Michelangelo hand Dhr. S. Müller (Otto Bock) en dhr. R. Riess (ervaringsdeskundige)
15.10 - 15.40
Pauze met koffie/thee en standbezoek
15.40 - 16.00
Revalidatie en Tra nsitie Dhr. M. Brouwers en Mw. Dr. I. van Wijk, Revalidatie-artsen De Hoogstraat, Utrecht
16.00 - 16.15
Functie en functi onaliteit Mw. I. Roeling, Ergotherapeut De Hoogstraat, Utrecht
16.15 - 16.30 16.30- 16.40
Prot hese voo rlichtin g en -ke uze met voo rlichtin gsfi lm ter illust ratie Mw. P. Wijdenes, Ergotherapeut, UMCG Groningen Discussie
16.40
Af sl uiting door dagvoorzitter
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit
Inhoudsopgave
Pagina
Cl os ed loop B iof eedba ck S ys tem s f or Upper L im b Pr o st he se s Oskar Aszmann, Hubert Egger, Manfred Frey
1
Selec ti ve Ner vetr ansfer s f or Im pr ove d C ontr o llin g and I n te gratio n of Myoe lec tri c Art if ici al Lim b s Oskar C. Aszmann, Hans Dietl, and Manfred Frey
2
Occ upati onal T hera py af ter tar ge te d mu sc le re -in ner va tio n Mw. K. Stubblefield
3
Hi ghli ght s IS P O/ REHA Lei pz ig Dhr. J. Koendjbiharie en Mw. ing. F. de Backer-Bes
4
Myo Pro, meer- ka naa ls s E MG me thode v o or a anstur ing va n een onderar mpr oth ese Prof. Dr. J.S. Rietman
5
U pper li mb Pr ost het ic R& D in De lft Or w hy we do the th ing s we do Dick H. Plettenburg
6
He t lere n ge bru ike n va n ee n my o-e lec tri sc he pr othe se simu la tor Raoul Bongers
7
Func ti onere n va n ki ndere n met ee n uni late rale co nge nitale aandoeni ng van d e bove nste e xtre mi te it Ingrid G.M. de Jong e.a.
8
Pat ie nt Be nefi t of the Mul ti Degre e of Fr ee dom Pr osthe tic Ha nd S yste m “ Mi che la ngelo” Julie Schick
9
U sabi li ty a nal ysi s of the mult i de gree of free dom pr o st he tic ha nd sy ste m “ M ichela nge lo” - A f ir st cas e st udy JW vanVliet
10
Reva l ida t ie e n tra nsitie Dhr. M. Brouwers en Mw. Dr. I. van Wijk
11
Func tie en f unc t io na li te it Ingrid Roeling
12
‘Meer da n a l lee n ee n pr ot he se’ Voorlichting aan behandelaars en patiënten Paula Wijdenes
13
Ruim te voor aa nt eke ninge n
14
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit
Cl osed loop B iof eedba ck S ys tem s f or Up per L im b Pr o sthe se s Oskar Aszmann, Hubert Egger, Manfred Frey The longterm goal of prosthetic development is to offer an equivalent replacement of the lost limb. The increasing complexity of such upper limb prostheses require to provide sensory information to the amputee. This has not been realized in available products so far. Initially, the idea for this project came from the sensory reinnervation as a result of targeted nerve transfers for improved prostheses control, which was performed on only one subject in Europe so far. The recreated sensory surface can be used to provide real sensation to the artificial hand via different specific sensory inputs. In this work we present a new strategy for a biofeedback-system for upper limb prosthesis that uses the remaining skin of the shoulder as a channel for sensory input. Different sensory parameters have been quantitated and tested for feasibility to be used in a closed loop biofeedback system. Tactile gnosis,vibration and thermal thresholds were tested and appropriate technical actuators developed. A special software was also programmed to integrate these stimuli in prosthesis governance. The results show the an array of sensory information can be provided by this technique. Patterns are easy to register and to distinguish from each other and in some cases highly intuitive. However, tactile gnosis was the only sensory component that could serve as a reliable and cognitive reproducible feedback system. Technically this has been realized with an actuator that was integrated in the prosthetic fitting at a location that the patient felt as his index finger. Closed loop biofeedback systems are eminently important for the cognitive rehabilitation of high-end myoelectric prostheses. Here we present a reliable system that has been realized on the basis of vibrotactile actuators for the first time in the history of modern prosthetics.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
1
Selec ti ve Ner vetr ansfer s f or Im pr ove d C on tr o llin g an d I n te gratio n of M y oe lec tric Ar tif ici al Lim b s Oskar C. Aszmann*, Hans Dietl, and Manfred Frey* *Abteilung für Plastische und Wiederherstellende Chirurgie, Medizinische Universität Wien Forschungs- und Entwicklungsabteilung, Otto Bock Healthcare Products To date modern myo-electric prostheses for transhumeral amputees are controlled by two transcutaneous electrodes that are powered by two separate muscles. The different levels of control are reached by cocontraction of these muscles, which then function in a linear way. The control of shoulder-level disarticulation and transhumeral prostheses is significantly more difficult, since useful functional neuromuscular units are not sufficiently available. Here we present a method of selectively transferring nerves that have lost their targets, to muscles in the environment of the stump, to provide a new neurological surface to express lost function. The impulses that are generated are then amplified and integrated in prosthetic governance. In a patient that has lost both arms due to an electric burn injury, we have designed a nerve transfer matrix for the left side, where the arm was amputated at the glenohumeral joint. The musculocutaneous, median (both lateral and medial fascicle), ulnar and radial nerve were transferred to muscles of the chest wall to provide targets to nerves that lost their endorgan due to amputation. After the reinnervation process, the patient slowly found his arm represented in this new neurologic landscape on his chestwall. Different specific movements, such a flexing the elbow, opening and closing the hand or pro-and supination led to contractions of different muscle portions of the reinnervated chest wall muscles. These muscles then act as bioamplifiers of peripheral nerve signals that can power specific movements of the prosthetic arm. The signals are being integrated by a complex software programme that can then govern an artificial limb with seven degrees of freedom. All transferred nerves yielded excellent signals in the reinnervated muscles. These signals provided the basis for an intuitive motor control so that the patient can perform complex movements with the artificial limb in a natural way. Here we present a three-year follow up and future perspectives for transhumeral amputees.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
2
Occ upation al Thera p y af ter tar ge te d mu sc le re in ner va tio n Mw. K. Stubblefield At the conclusion of a six year research study it was demonstrated that targeted muscle re-innervation surgery could benefit appropriate persons with above elbow and shoulder level amputations. As a clinical intervention TMR can improve the ability to control a myoelectric prosthesis using currently available prosthetic technology. This presentation will describe the occupational therapy approach to optimize the outcome for these patients using four site myoelectric control. Strategies for training emphasize taking full advantage of successful TMR surgery to control the prosthesis more easily and intuitively. The presentation will describe a recommended treatment protocol and will conclude with a brief reference to the measurement of outcomes.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
3
Hi ghlight s IS P O/REH A Lei pz ig Dhr. J. Koendjbiharie, Orthopedisch instrumentmaker OIM Brabant Mw. ing. F. de Backer-Bes, Orthopedisch technoloog Orthopedietechniek de Hoogstraat Utrecht Van 10 tot en met 15 mei 2010 vond het ISPO Wereld Congres plaats in Leipzig. Dit jaar is dit congres gecombineerd met de REHA – Technik beurs die plaatsvond van 12 tot en met 15 mei. In deze presentatie zullen wij aan u tonen welke interessante topics besproken werden betreffende prothesen van de bovenste extremiteit. Het meest opvallende topic is de ontwikkeling op het gebied van elektrische handen. Na de i-LIMB van de firma Touch Bionics zijn er nu verschillende bedrijven bezig met het combineren van meerdere grepen in één hand. Bekende bedrijven als Otto Bock en RSL Steeper lanceren een nieuwe hand, maar ook universiteiten zijn bezig met ontwikkelen. De Michelangelo hand van Otto Bock was te bewonderen op de beurs en kwam in een aantal presentaties naar voren waarin verschillende handen werden vergeleken. De Michelangelo hand is qua uiterlijk een zeer mooie hand om te zien en heeft zeker een functionele meerwaarde, maar heeft geen multi-articulaire vingers. RSL Steeper heeft de Bebionic hand geintroduceerd. Deze hand heeft wel multi-articulaire vingers en heeft de mogelijkheid om verschillende grepen in te programmeren. Dit geeft de cliënt de mogelijkheid om (elektrisch) te schakelen tussen de grepen. Ook werd duidelijk op de beurs dat de doorontwikkeling van de i-limb niet stil staat. De nieuwe versie van de i-LIMB ‘de i-LIMB Pulse’ komt binnenkort op de markt. Een van de verbeteringen is het gebruik van aluminium in plaats van kunststof voor de bevestingsdelen van de vingers. De handschoen van de iLIMB is ook nog steeds in ontwikkeling. Naast de ontwikkeling op het gebied van handen is de toepassing van siliconen in prothesen in opmars. Vooral het gebruik van siliconen voor kokers werd in verschillende presentaties getoond. De voordelen als flexibiliteit, plakkracht, duurzaamheid en hygiëne kwamen sterk naar voren. Op de REHA beurs waren verschillende stands te zien waarbij de toepassing van siliconen voor cosmetiek werd getoond. Handen, voeten, vingers, neuzen, oren, etc. Waar eerst maar enkele bedrijven deze expertise hadden, lijkt het dat er op dit gebied ook meer concurrentie ontstaat. Zou dit voor de prijs ook consequenties hebben? Is er een trend dat ook deze voorzieningen sneller vergoed gaan worden door de zorgverzekeraar?
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
4
MyoPro M e e r - ka na a l s s EM G m e t h o de v o o r m y o e l e k t r is c h e a a n s t u r i n g v a n e e n o n d e r a r m pr ot he se Prof. Dr. J.S. Rietman Medio 2009 is een nieuw Pieken-in-de-Delta project gestart, genaamd MyoPro. In dit project werken het Roessingh Research & Development, de Universiteit Twente en meerdere bedrijven samen om een nieuw prothesesysteem te ontwikkelen en ontwerpen. De huidige myoelektrische protheses worden namelijk vaak niet gebruikt na aanschaf. Dit komt hoofdzakelijk door de gelimiteerde en onnatuurlijke functionele mogelijkheden, het ontbreken van sensorische feedback en het verlies van functionele en selectieve spieraanspanning. De ontwikkeling van een myoelektrisch prothesesysteem die de natuurlijke aansturing benadert in gedifferentieerdheid en functionaliteit met daaraan gekoppeld een feedbackmechanisme dat geïntegreerd wordt met de fysiologische motorsturing van het lichaam, zou een grote innovatie betekenen. De combinatie met een virtuele omgeving, waarin de patiënt direct na de operatie kan beginnen met selectieve spiertraining van de amputatiestomp, is een geheel nieuw concept dat de basis vormt voor functionele prothesesystemen die daadwerkelijk een vervanging bieden voor de verloren gegane armhandfunctie.
Figuur 1. Blokschema van de te ontwerpen myoelektrische onderarmprothese Onderzoekster Daphne van Baal is verantwoordelijk voor het sensing gedeelte. Het hoofddoel binnen deze module is om de mate van aansturing te vergroten door meer-kanaals oppervlakte elektromyografie te gebruiken om verschillende contractiepatronen van elkaar te onderscheiden. Tot nu toe is een pilotstudie uitgevoerd waarin tien gezonde proefpersonen en één patiënt met een onderarm reductie defect zijn gemeten. Met behulp van ca. 40 kleine elektrodes zijn de myoelektrische signalen van acht verschillende pols- en onderarmbewegingen gemeten. Op de gemeten signalen is een data analyse per proefpersoon uitgevoerd en met behulp van deze analyse zijn persoonspecifieke patroonherkenners (classifiers) gebouwd. Na het trainen en testen van de classifiers, wordt de nauwkeurigheid van het classificatiesysteem berekend. Dit wordt uitgedrukt in het percentage goed geclassificeerde contractiepatronen. Voor de gezonde proefpersonen kwam hier een gemiddeld percentage van 99.3% goed geclassificeerd uit en voor de patient werd een percentage van 96.3% gehaald. Deze studie toont aan, dat met deze methode acht patronen onderscheiden kunnen worden tegenover slechts twee bij de huidige commerciële protheses. In het project zal tevens worden onderzocht of het mogelijk is om simultane aansturing van verschillende bewegingen en krachtaansturing in het systeem te integreren.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
5
UP PE R LI MB PR OS TH E TIC R& D I N DE LF T Or why we d o the t h ing s we d o Dick H. Plettenburg Already for ages, mankind tries to restore the human appearance and/or functional capabilities for those who have an absent limb. It started with purely cosmetic restorations and slowly evolved into the current array of prosthetic devices available to aid someone with an arm defect [1]. Despite the many options available, the majority of the prosthetic devices ends up not being used [2]. One of the main reasons for this is the limited functionality of the existing devices [3]. Recent attempts to enhance the performance of prostheses have resulted in multifunctional prosthesis designs, which have been advertised as the ultimate answer to the needs of someone with an arm defect. Terminology used in this respect includes “direct brain control”; “bionics” – intimate human-machine interaction; and “cyborg” – the merger between the human and the machine. A thorough evaluation of the requirements set by the user of a prosthesis reveals three main categories: cosmetics, comfort, control [1, 4]. Unfortunately, none of the existing prostheses fulfils all requirements. Even more disappointing, nor does any of the more recent developments. Research efforts should be focused on solving the issues involved in meeting the basic requirements. Especially in the domain of prosthetic control major challenges are to be met. The aim here is to achieve subconscious control over multiple degrees of freedom. This is only possible with sufficient proprioceptive feedback [5, 6]. Dick H. Plettenburg Delft Institute of Prosthetics and Orthotics Delft University of Technology Mekelweg 2, 2628 CD Delft, The Netherlands www.dipo.3me.tudelft.nl
[1] D.H. Plettenburg, Upper extremity prosthetics. Current status and evaluation. VSSD, The Netherlands, ISBN-13: 978-90-71301-75-9, 133 + 8 pp., 2006 [2] H.G.A. Hacking et al., “Long term outcome of upper limb prosthetic use in The Netherlands.” European Journal of Physical Medicine and Rehabilitation. 1997, Vol. 7, No. 6, pp. 179 - 181 [3] E.A. Biddiss, T. Chau, “Upper extremity prosthesis use and abandonment: a survey of the last 25 years.” Prosthetics and Orthotics International, 2007, Vol. 31, No. 3, pp. 236 - 257 [4] D.H. Plettenburg, “Basic requirements for upper extremity prostheses: the WILMER approach.” In: Proceedings of the 20th Annual International Conference of the IEEE Engineering in Medicine and Biology Society, October 29 – November 1, 1998, Hong Kong SAR, China. Chang H.K., Zhang Y.T. [eds.], Vol.5/6, ISBN 0-7803-5164-9, pp. 2276 – 2281, 1998 [5] N. Wiener, Cybernetics, or control and communication in the animal and the machine. John Wiley & Sons, Inc., New York, USA, 1948 [6] D. Simpson, “The choice of control system for the multimovement prosthesis: extended physiological proprioception.” In: The control of upper-extremity prostheses and orthoses. Herberts P., Kadefors R., Magnusson R, Petersen I. [eds.], Charles C. Thomas, Springfield, Illinois, ISBN 0-39802869-9, pp. 146 – 150, 1974
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
6
He t l ere n ge brui ke n va n ee n my o-e lec trisc he pr othe se simu la tor Raoul Bongers, Bewegingswetenschappen, Universitair Medisch Centrum Groningen, Universiteit van Groningen. Veel armprothesen worden maar kort of weinig gedragen. Hiervoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen: natuurlijk is er nog ruimte voor verbetering van de prothese zelf, zoals de recente ontwikkeling dat grepen met de hele hand uitgevoerd kunnen worden. Ook zijn er ontwikkelingen in de aansturing van de prothese. Daarnaast kan er ook gekeken worden naar het gebruik van de prothese: wat is de optimale manier om prothesegebruik aan te leren. Er is nog heel weinig onderzoek gedaan naar het leren gebruiken van prothesen. In Groningen onderzoeken we deze leerprocessen door mensen te laten oefenen met een myo-electrische prothesesimulator. De eerste resultaten laten zien dat het leren reguleren van de knijpkracht langer duurde dan het gecontroleerd openen en sluiten van de hand. In de presentatie zullen verdere resultaten over de knijpkrachtsregulatie en verandering van het kijkgedrag besproken worden. Er zal aangegeven worden wat de resultaten mogelijk kunnen betekenen voor revalidatieprogramma’s voor het leren gebruiken van myo-electrische prothesen.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
7
Func tionere n va n ki ndere n met ee n un ilate rale co nge nitale aandoeni ng van de bo ve n ste e xtre mite it Ingrid G.M. de Jong1, Heleen A. Reinders-Messelink1, Kiek Tates2, Wim G.M. Janssen3, Margriet J. Poelma4, Iris van Wijk5, Corry K. van der Sluis1
1Afdeling Revalidatiegeneeskunde, Universitair Medisch Centrum Groningen, 2Communicatie en Informatie Wetenschappen, Universiteit van Tilburg, 3Afdeling Revalidatiegeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam, 4Revalidatiecentrum de Sint Maartenskliniek, Nijmegen, 5Revalidatiecentrum De Hoogstraat, Utrecht. Achtergrond: Er is weinig bekend over het functioneren van kinderen en jongeren met een congenitale aandoening van de bovenste extremiteit (UCBED). De revalidatiezorg bestaat globaal uit het geven van informatie, begeleiding van kind en ouders en verstrekking van protheses en/of adaptaties. Veel kinderen en jongeren blijken de prothese uiteindelijk niet meer te dragen. Het doel van deze kwalitatieve studie is meer inzicht krijgen in het functioneren van kinderen en jongeren met UCBED, met en zonder prothese, en in de factoren die meespelen bij het wel of niet (meer) dragen van een prothese. Methode: In deze studie werd gebruik gemaakt van Online Focus Groep interviews, met vijf verschillende groepen: kinderen met UCBED van 8-12 jaar, 13-16 jaar en 17-20 jaar, een ouder groep en een groep deskundigen uit de zorg. De deelnemers werden geworven via meerdere revalidatiecentra in Nederland en via de websites van patiëntenverenigingen. Voor de Online Focus Groep interviews werd gekozen voor de asynchrone vorm en er werd gedurende één week elke dag een vraag gesteld, over de thema’s activiteiten, participatie, prothesegebruik, persoonlijk functioneren en revalidatiezorg. Resultaten: Kinderen en jongeren met UCBED blijken weinig beperkingen te kennen op het gebied van activiteiten en participatie. De jongere kinderen gaven hoogstens aan niet mee te kunnen doen aan bepaalde onderdelen van gymnastiek en bij de jongeren van 17-20 jaar viel het op dat ze de keus voor een vervolgopleiding lieten bepalen door hun aandoening of door hun omgeving. Omdat kinderen en jongeren veel blijken te kunnen zonder prothese, lijkt een prothese functioneel niet veel toe te voegen. Wel is een prothese voor een aantal kinderen en jongeren nuttig op het gebied van acceptatie en esthetiek. Uit de interviews met de ouders en de deskundigen kwam naar voren dat kinderen en jongeren met UCBED hun aandoening niet als een beperking of een handicap ervaren, maar dat ze wel vaak last hebben van reacties uit de omgeving. Een opvallend resultaat dat uit alle interviews naar voren kwam, was dat de omgeving het kunnen van een kind of jongere vaak onderschat, en dat de omgeving door de deelnemers aan dit onderzoek als grootste beperking wordt gezien. Conclusie: Kinderen en jongeren met UCBED voelen zich weinig beperkt in hun functioneren. Prothesegebruik kan sommigen helpen bij het uitvoeren van activiteiten of bij de acceptatie, en dit is individueel bepaald. De deelnemers aan dit onderzoek ervaren hun korte arm zelf niet als een beperking, maar de beperking wordt vaak opgelegd door de omgeving van het kind.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
8
Patie nt Be nefi t of the Mu l ti Degre e of Fr ee do m Pr o sthe tic Han d Sy stem “Mic he la n gel o” Julie Schick, CP, OTR/L Most prosthetic hands are limited to one degree of freedom. Michelangelo, a new prosthetic hand, offers four degrees of freedom and integrated passive pronation and supination plus passive, lockable wrist flexion and extension. An integrated powered thumb offers the user additional hand/finger-positions. The functional advancements offered by multiple degrees of freedom in combination with normal active gripping patterns demonstrate an improvement for the user. The end goal is to enable intuitive and simultaneous control of all joints while providing a cosmetically pleasing appearance.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
9
Usabi li ty a nal y sis of t he mult i de gree of free d om pr o sthe tic h an d syste m “Mic he la ngel o” A f ir st case st udy JW vanVliet , Otto Bock, Wenen A case study shows that the Michelangelo hand system clearly brings advantages. In comparison to a hand system with a current state of technology, the user can successfully master a significant amount of additional tasks of daily living. Most of the currently available prosthetic hand systems are limited to one degree of freedom. This merely enables the user to open and close the hand with a simple pliers-movement. Separate components are available which allow a pro- and supination as well as a wrist flexion and extension. Michelangelo offers both, an integrated passive pro- and supination plus a passive, lockable wrist flexion and extension. An integrated powered thumb offers the user additional hand/finger-positions: the pinch grip, the lateral grip, the open-hand flat and the open-hand natural position. The integration of four degrees of freedom into a prosthetic hand results in an improved quality of life on an every day basis when gripping, holding and fixing objects. Two male probands (29 and 34 years old) were tested and supplied with an Otto Bock sensor hand speed and a new Michelangelo hand. Both probands – who are amputated transradial in the upper third – were asked to do common activities of daily living. A team consisting of 48 (Anm. HVl: so viele?) international specialists observed and evaluated the test. After finishing the test the probands filled out a survey. The team was divided into four groups (G1-G4). Each group made two independent tests with both probands as follows: Test1 (simple actions): • Holding a credit card • Picking up a pen from a table • Holding a plate • Sweeping a broom Test2 (complex actions) • Preparing a sandwich • Preparing a pancake The first cycle was carried out by the probands with the sensor hand speed. The second cycle was done with the Michelangelo hand. The team evaluated: • posture (spine, shoulders, compensating motions, balance) • hand movement (accuracy, way of movement) • required time • handling The tests showed significant benefits when using the Michelangelo hand. The probands especially judged the far more natural gripping patterns as positive, in comparison to the current prosthesis. The test showed that Michelangelo clearly offers advantages to the user. The functional advancements in connection with the normal acting gripping patters undoubtfully demonstrate a big gain for the broad user field. The customer requirements of users of all kinds of cultures clearly point out that it is important not to stand out with the prosthesis in every day life. The mentioned advantages of Michelangelo become very transparent if all degrees of freedom are operated myo-electrical. Then there is no need for the user to reposition joints of the prosthesis with the sound hand. The end goal is to enable intuitive and simultaneous control of all joints.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
10
Reva l ida t ie e n tra ns i tie Dhr. M. Brouwers en Mw. Dr. I. van Wijk, Revalidatie-artsen De Hoogstraat, Utrecht In de lezing zal een overzicht worden gegeven van de transitie problemen die zich kunnen voordoen bij jongeren en jong volwassenen met een armamputatie of een reductiedefect. Aan de hand van het Rotterdamse Transitieprofiel zullen verschillen in levensfase problematiek voor deze doelgroep worden toegelicht. Nieuwe activiteiten als het zelfstandig gaan wonen, gaan studeren, keuze in werken, het voeren van een eigen huishouden, het aangaan van relaties, het krijgen van kinderen, autorijden en nieuwe hobby's zijn vaak aanleiding voor een nieuwe periode van begeleiding waarbij ook opnieuw de vraag moet worden gesteld of een prothese zinvol is en of adaptatietechniek een oplossing kan bieden voor bepaalde activiteiten. De verschillen zullen worden toegelicht en aan de hand van verschillende voorbeelden worden uitgewerkt, Revalidatiecentrum De Hoogstraat heeft een lange ervaring in de begeleiding van deze doelgroep.
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
11
Func tie en f unc t iona li te it Ingrid Roeling, ergotherapeut, Revalidatiecentrum De Hoogstraat, Utrecht Ac htergr on d Het verlies of afwezig zijn van een arm/hand heeft vaak grote gevolgen voor het uit kunnen voeren van dagelijkse activiteiten. Het niveau van de amputatie, verlies van de dominante of niet-dominante hand, de handigheid en leerbaarheid van een persoon en specifieke eisen die dagelijkse activiteiten stellen aan de arm/handfunctie zijn factoren die onder meer bepalen op welk niveau en hoe snel iemand weer in staat is zijn dagelijkse activiteiten uit te voeren. Functionele training biedt een persoon de benodigde begeleiding hierbij. De voornaamste onderdelen bij de functionele training zijn: éénhandigheidstraining, aandacht voor lichaamshouding/beweging, gebruik van hulpmiddelen, voorlichting over de mogelijkheden en onmogelijkheden van protheses en indien van toepassing prothesetraining. Bij de prothesetraining worden verschillende fases doorlopen: prothesevoorbereiding, prothesegewenning, leren bedienen van de prothese, inschakelen bij activiteiten en integreren van de prothese in het dagelijks leven. Een geslaagde protheseverstrekking is niet afhankelijk van de draagduur van de prothese per dag, maar of de prothese gebruikt wordt bij vooraf gestelde doelen. Func tionele tr aini ng ger ic ht o p wer k en h o b by De eisen die een arbeidsbetrekking van een werknemer stelt aan een prothese variëren enorm. Om deze reden is het belangrijk dat de werktaken en werkomgeving goed in kaart worden gebracht om een inschatting te maken welke eisen er aan de arm/handfunctie en aan een prothese worden gesteld. Ook voor het uitvoeren van hobby’s geldt dat er zeer specifieke eisen kunnen worden gesteld aan de arm/handfunctie, zoals bij het bedienen van computerspelletjes, sporten of het bespelen van muziekinstrumenten. Lang niet altijd zal een prothese de arm/handfunctie kunnen vervangen. In de presentatie zullen, aan de hand van voorbeelden, specifieke eisen en oplossingen voor zowel werk als hobby worden toegelicht. Ni euwe o nt wik kel i n gen in de pr o the s io log ie e n eff ecte n o p f u nctio naliteit De afgelopen jaren hebben er veel ontwikkelingen op het gebied van de armprotheses plaatsgevonden. Zo zijn de mogelijkheden van het verstellen van het polsgewricht toegenomen, waarbij niet alleen de pro/supinatie van de onderarm kan worden ingesteld, maar ook de flexie/extensie en/of de ulair/radiair abductie van de pols. Wat zijn de ervaringen van prothesegebruikers met deze polsen in de praktijk? Een andere ontwikkeling is de komst van de multi-articulating fingers. Met deze prothesehand kunnen verschillende grepen worden gemaakt. Wat zijn nu werkelijk de voor- en nadelen hiervan in de praktijk?
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
12
‘Meer dan al lee n e en pr o these ’ Voorlichting aan behandelaars en patiënten Paula Wijdenes, ergotherapeut/handtherapeut Universitair Medisch Centrum Groningen In het Universitair Medisch Centrum Groningen is voorlichtingsmateriaal ontwikkeld onder de noemer ‘Meer dan alleen een prothese’. Deze titel staat voor het feit, dat veel verschillende factoren een rol spelen binnen de prothesiologie. De behandelaar moet o.a. weten welke typen prothesen er zijn, wat de voor- en nadelen van een bepaalde prothese zijn en welke nieuwe ontwikkelingen er zijn. Daarnaast moet hij/zij weten welke meetinstrumenten gebruikt kunnen worden binnen de prothesiologie, inzicht hebben in het prothesetrainingsprogramma en een bijdrage leveren aan onderzoek om de kwaliteit van zorg te verbeteren. De patiënt wil aspecten weten, zoals: welke typen prothesen zijn er, hoe ziet een prothese er precies uit, hoe wordt deze gemaakt? Wat kan ik met een prothese en wat juist niet? En als ik een prothese aangemeten krijg, wat komt er dan allemaal bij kijken? En wat voor keuze maken lotgenoten? Om een goed antwoord te kunnen geven op deze vragen en een reëel verwachtingspatroon te scheppen, is goede voorlichting belangrijk. Op deze manier kan een patiënt een weloverwogen keuze maken. In de praktijk kwamen wij er achter, dat er nog wel één en ander werd gemist in de prothesevoorlichting, zoals informatie gericht op volwassenen met een verworven amputatie, een overzicht van voor- en nadelen van een prothese en informatie over het traject na het aanmeten van een prothese. Daarom hebben we zelf aanvullend voorlichtingsmateriaal ontwikkeld. Het resultaat is het Handboek Prothesiologie van de Bovenste Extremiteit en twee voorlichtingsfilms met als titel ‘Meer dan alleen een prothese’. Het handboek is vooral gericht op behandelaars en er wordt inzicht gegeven in de werkwijze en behandeling van het UMCG binnen de prothesiologie. In het boek zijn opgenomen: richtlijn prothesiologie voor kinderen en volwassenen, meet- en evaluatie-instrumenten, richtlijn prothesetraining voor kinderen en volwassenen en achtergrondinformatie/theoretische onderbouwing. De beide films zijn gemaakt om de patiëntenvoorlichting te ondersteunen. Er is een film voor volwassenen gemaakt en een film voor kinderen. De film heeft als insteek de diverse aspecten rondom een prothese van verschillende kanten te belichten. Zo wordt aandacht besteed aan de opbouw van een prothese, de verschillende typen prothesen, voor- en nadelen van een prothese en ervaringsverhalen van patiënten en ouders. Daarnaast wordt inzicht gegeven in het behandelteam en behandeltraject binnen het UMCG. De ervaringen met de voorlichtingsfilms tot nu toe zijn positief. Patiënten en ouders geven aan, dat veel vragen, die zij hadden worden beantwoord. De film wordt ook gebruikt om aan de omgeving van de patiënt , zoals familie en school, te laten zien hoe het is om een prothese te dragen en wat een prothese wel en niet kan. Voor de toekomst hebben we nog wel enkele wensen om de prothesevoorlichting verder te verbeteren, zoals Engelstalige ondertiteling van beide films en een voorlichtingsfilm over het gebruik van de prothese binnen werk. Meer info? Mail dan naar:
[email protected]
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
13
Ruimte voor aantekeningen
3e ISPO Nederland Jaarcongres- 1oktober 2010- Revalidatie bij amputatie en prothesiologie van de bovenste extremiteit Pagina
14