5
Protestantse Kerk in Nederland
Retouradres: Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht
Aan: - de kerkenraden, de wijkkerkenraden en de kerkenraden van de wijkgemeenten van bijzondere aard - de evangelisch-lutherse synode
Generale synode
C.C. - de classicale vergaderingen - regionale adviseurs classicale vergaderingen
Joseph Haydnlaan 2a, Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht Telefoon (030) 880 18 80
[email protected] www.pkn.nl KvK nr: 30258482 IBAN: NL74 INGB 0652 9150 00 BIC: INGBNL2A
Datum
Ons kenmerk
Dossier
Behandeld door
23 januari 2014
1401.086b
B1.33.500
E.C.P. van der Plas Telefoon (030) 880 14 01
[email protected]
Onderwerp
Beproeving nieuw liedboek
Geachte kerkenraden In deze brief treft u informatie aan over de beproeving van het Nieuwe Liedboek dat op 25 mei jl. is verschenen (officiële titel: Liedboek – Zingen en bidden in huis en kerk). Eerst gaan we kort in op de achtergrond van het Nieuwe Liedboek en de besluiten die de Generale Synode in april jl. erover heeft genomen. Daarna gaan we specifiek in op de beproeving: de vraag aan u als gemeente van de Protestantse Kerk om in de komende vijf jaar het Nieuwe Liedboek te gaan gebruiken en daarna uw ervaringen met ons te delen.
1.
Achtergrond Nieuw Liedboek
Het Nieuwe Liedboek dat jl. mei is verschenen is bedoeld als opvolger van het huidige Liedboek voor de Kerken, dat dateert uit 1973. Het Nieuwe Liedboek is samengesteld door de ISK (Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied), in opdracht van de Protestantse Kerk in Nederland en zeven andere kerkgenootschappen in Nederland en België. Voor de Protestantse Kerk was de achtergrond van de opdracht aan de ISK de wens om als kerk weer over een actueel liedboek te beschikken, dat in zoveel mogelijk gemeenten gebruikt zal worden. Het huidige Liedboek voor de Kerken voldoet – na een gebruikstijd van veertig jaar – daarvoor niet meer voldoende. Dat de Generale Synode als opdrachtgever voor dit nieuwe liedboek heeft gefungeerd vindt zijn reden in Ordinantie 5-9 van de kerkorde van de Protestantse Kerk. Daarin is vastgelegd dat de synode aan de gemeenten van de kerk een liedboek kan aanbieden, vanuit de gedachte dat een gezamenlijk liedboek de eenheid van de kerk bevordert en demonstreert. De kerkorde schrijft ook voor dat de Generale Synode pas definitief een besluit kan nemen een liedboek aan de gemeenten aan te bieden nadat de gemeenten in de gelegenheid zijn gesteld om kennis te maken met het nieuwe liedboek en daarover hun mening te geven (‘beproeven’ wordt dit genoemd). Door middel van deze brief nodigt de Generale Synode uw gemeente van harte uit om de inhoud van het Nieuwe Liedboek te gaan verkennen en te gebruiken in eredienst en pastoraat.
5
Datum
Ons kenmerk
Pagina
23 januari 2014
1401.086b
2 van 5
2.
De beproevingsprocedure
Afgelopen april heeft de Generale Synode voor het Nieuwe Liedboek een beproevingstijd vastgesteld van vijf jaar. Dit houdt in dat wij medio 2018 aan alle gemeenten van de kerk zullen vragen of zij het Nieuwe Liedboek hebben gebruikt, en zo ja, wat hun ervaringen zijn geweest. Hoewel 2018 nog ver weg is, willen wij u nu graag al een beeld geven van de vragen die de synode u over vijf jaar zal stellen. De meeste vragen zijn verbonden met de voorwaarden die de synode in 2008 aan een nieuwe liedboek heeft gesteld. Bijvoorbeeld: 1. het liedboek dient uitdrukking te zijn van de identiteit van de Protestantse Kerk 2. het liedboek dient rekening te houden met de diverse taalvelden en muziekculturen in de kerk 3. de liederen uit het liedboek moeten zingbaar zijn 4. verschillende stromingen in de Protestantse Kerk dienen vertegenwoordigd te zijn. Een voorlopig overzicht van de ‘beproevingsvragen’ treft u aan in de bijlage bij deze brief. Nota Bene: Het overzicht in de bijlage heeft vooral betrekking op de situatie dat u het Nieuwe Liedboek gaat gebruiken in eredienst en pastoraat. Ook als u als kerkenraad besluit / besloten hebt het Nieuwe Liedboek niet in te voeren, krijgt u in 2018 uiteraard de gelegenheid daarvoor uw redenen te noemen, opmerkingen te maken. Op deze situatie gaan we in deze brief nu verder niet in.
3.
Hoe beproeven?
De invoering en het gebruik van het Nieuwe Liedboek zal in iedere gemeente anders zijn. Voor de beproeving geven wij niettemin een aantal tips mee. Ze liggen doorgaans voor de hand, maar we willen ze u toch niet onthouden: •
• •
•
•
•
Het Nieuwe Liedboek bevat meer dan duizend liederen. Naast nieuwe bevat het ook een groot aantal bekende liederen, bijvoorbeeld uit het Liedboek voor de Kerken, Tussentijds en de Evangelische Liedbundel. Door bekende en nieuwe liederen af te wisselen, raakt uw gemeente op een geleidelijke manier vertrouwd met het Nieuwe Liedboek. Veel gemeenten hebben een cantorij om de gemeentezang te ondersteunen. Geef de cantorij het voortouw bij het instuderen van nieuwe liederen. Heeft u geen cantorij (meer), dan is de ingebruikname van het Nieuwe Liedboek misschien een goede aanleiding om er weer één op te richten. Of overweegt u het oprichten van een ‘projectkoor’, met de taak om met de gemeente nieuwe liederen in te studeren. Ook kunt u overwegen een cantor-voorzanger aan te stellen. Organiseer een aantal zangavonden/middagen, of een uurtje zingen na de kerkdienst. Of nodig bestaande groepen in uw gemeente uit om tijdens hun bijeenkomsten uit het Nieuwe Liedboek te zingen. Op zulke bijeenkomsten is het goed mogelijk om de gemeenteleden meteen om een eerste indruk te vragen: wat spreekt u aan, wat minder… Laat een kerkmusicus of een kerkenraadslid deelnemen aan een van de cursussen die de komende jaren beschikbaar zullen zijn over het Nieuwe Liedboek. Meer informatie hierover komt de komende maanden beschikbaar op de website van het toerustingscentrum (www.pkn.nl/pcte). Pols tussentijds de mening van uw gemeente tijdens gemeenteavonden. Of organiseer een eigen peiling, zodat alle leeftijdscategorieën goed zijn vertegenwoordigd.
5
Datum
Ons kenmerk
Pagina
23 januari 2014
1401.086b
3 van 5
•
Maak een plan hoe u de gemeente betrekt bij de beproeving van het Nieuwe Liedboek en deel dat plan met uw gemeente. Het ligt voor de hand om de gemeente mee te laten oordelen over de waarde van het Nieuwe Liedboek, zodra u als gemeente in 2018 het definitieve verzoek van de Generale Synode ontvangt om de uitslag van de beproeving in uw gemeente door te geven.
Verder willen wij u meegeven dat er nog overleg gevoerd wordt met Liedboek Online inzake de licentiekosten van de digitale versie van het Nieuwe Liedboek. Met vriendelijke groet, namens het moderamen van de generale synode,
Mw. Ds.K. van den Broeke Preses van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland
Dr. A.J. Plaisier Scriba van de Protestantse Kerk in Nederland
5
Datum
Ons kenmerk
Pagina
23 januari 2014
1401.086b
4 van 5
Bijlage – voorlopige onderwerpen beproeving Nieuwe Liedboek Hieronder volgt een lijst van onderwerpen waarover de generale synode in 2018 uw mening zal vragen. De onderwerpen zijn afgeleid van een aantal eisen die de synode in 2007 aan het Nieuwe Liedboek heeft gesteld. Het gaat er om bij u te peilen of het Nieuwe Liedboek daar in voldoende mate aan tegemoet komt. De onderwerpen zijn verdeeld over drie categorieën (A-C). • Hoe gebruikt u het Nieuwe Liedboek? (A) • Hoe heeft u het Nieuwe Liedboek beproefd? (B) • Wat is uw mening over het Nieuwe Liedboek? (C) (A) Hoe gebruikt u het Nieuwe Liedboek? • • • • •
Welk deel van de liederen (percentage) van het Nieuwe Liedboek heeft u in de afgelopen jaren in de gemeentezang gebruikt? Is dit voor uw gemeente toereikend? Of gebruikt u ook andere liederen in de eredienst? Het Nieuwe Liedboek bevat de psalmen uit het Geneefs Psalter en een groot aantal psalmliederen. Hoe is in uw gemeente het gebruik geweest van beide soorten psalm-bewerkingen? Gebruiken uw predikant, kerkenraad, gemeenteleden het Nieuwe Liedboek in het pastoraat? Vindt u het Nieuwe Liedboek daarvoor voldoende geschikt? Het Nieuwe Liedboek is ook bestemd voor gebruik thuis. Heeft u een beeld of dit ook gebeurt? Is het Liedboek hiervoor geschikt? Welke versie(s) van het Nieuwe Liedboek gebruikt u? Heeft u boeken aangeschaft? Gebruikt u de digitale versie of beide?
(B) Hoe heeft u het Nieuwe Liedboek beproefd? •
•
Op welke manier heeft u uw gemeente laten kennismaken met het Nieuwe Liedboek? Heeft u extra activiteiten georganiseerd om de gemeente het Nieuwe Liedboek te leren kennen? Welke? Heeft uw gemeente hierbij een cantorij/projectkoor een rol gegeven? Heeft u uw gemeenteleden expliciet gevraagd om hun mening te geven over het Nieuwe Liedboek? Zo ja, welke aspecten heeft u daarbij aan de orde gesteld?
(C) Wat is de mening van uw gemeente over het Nieuwe Liedboek? Inhoud • Vindt u dat het Nieuwe Liedboek voldoende liederen bevat die aansluiten bij de geloofsbeleving van uw gemeenteleden? • Vindt u dat het Nieuwe Liedboek voldoende aansluit bij de muziekcultuur van uw gemeente? Bij het taalgebruik in uw eredienst? • Vindt u dat het Nieuwe Liedboek voldoende liederen bevat voor kinderen/jongeren? • Vindt u dat het Nieuwe Liedboek voldoende liederen bevat die aansluiten bij de muzikale mogelijkheden van uw gemeente? • Draagt het Nieuwe Liedboek in voldoende mate bij aan het ontwikkelen van het geloofsleven in uw gemeente? • Vindt u dat in de liederen/teksten uit het Nieuwe Liedboek voldoende rekening is gehouden met inclusief taalgebruik (taalgebruik dat niemand buitensluit)?
5
Datum
Ons kenmerk
Pagina
23 januari 2014
1401.086b
5 van 5
•
Vindt u dat de liederen/teksten uit het Nieuwe Liedboek voldoende aansluiten bij de zaken die uw gemeenteleden in het dagelijks (geloofs)leven bezighouden?
Toegankelijkheid • Bij gebruik van liedboeken: bent u tevreden over de hanteerbaarheid (formaat, gewicht) en toegankelijkheid (registers) van het Nieuwe Liedboek? • Bij gebruik van de digitale versie: bent u tevreden over het gebruiksgemak van de digitale versie (voor opname in liturgie, voor projectie), bent u tevreden over de zoekmogelijkheden (digitaal register). • Bij gebruik van liedboeken: bent u tevreden over de prijs/kwaliteit-verhouding van het Nieuwe Liedboek? • Bij gebruik digitale versie: bent u tevreden over de prijs/kwaliteit-verhouding van de digitale versie? Conclusies • Is uw gemeente blij/tevreden met dit Nieuwe Liedboek? • Vindt u het Nieuwe Liedboek geschikt voor gebruik in eredienst en pastoraat? • Blijft u het Nieuwe Liedboek gebruiken c.q. bent u van plan het Nieuwe Liedboek in gebruik te nemen? • Heeft u verder nog opmerkingen over het Nieuwe Liedboek?
