3.1 J e n i s - j e n i s t u n 2 d~an c i r i - c i r i morTologinya 3.1.1 J e n i s - j e n i s t u n a J e n i s - j e n i s t&?a ada1a.h i k a n - i k a n Scornbrid yang sa1.22t a l r t i f , h i d u p d i p e r z i r a n p s n t a i . dan o s e a n i s (31ncBburn, 1 9 6 5 ) pada p e r a i r c m t r o g i s Can s e d . 3 ~(?Jz.kaxurc, ~ 1969). T e r g o l o n g k a r n i v o r a , p e l - a g i s , shoa.ling dan b:?r:l?i,~:.asi t a h w -
zn ( X o u n s e f e l l dan Z v e r h a r t , 1 9 5 3
T ~ ~ ~ s s 1l9d7 9i ) ~
Tuna dan s k i p j a c k termasulr orclo P l e c o s t e i , fa31il.F Kats u w o n i d a e dan Thunnidae ( ICishinouye, 1923 Eibbs, 1963).
;'-kt
C o l e t t e dzn
F a x i l i Katsu~~von-idae t e r d i f i S a r i t i g a genera
y a i t u Katsul-ionus, Euthynnus dax A.uxj.s, - s e d a n ~ k a nf a m i l i Thmn i d a e t e r d i r i da.ri t i g a g e n e r a j u g a g a i t u Thurnus, P a r a t h u n n u s d,m -
Neothunnus.
lilasifikasi jenis-jenis
t u n a i n i men;.ir.,r?gzi b.axy&. per-.
bedaan p e n d a g a t , s e p e r t i menurut d e 3 e a i r f ~ r td8.n Chs.g!aan (1951), j e n i s - j e n i s
t u n a termasuk o r d o Percomorghi, f a n l l i
Scornbridae yang t e r d i r i S a r i t i g a g e n e r a g,?j.t.u Thv.nnus,
2-
thynnus dan --A~xis* J e n i s - j e n i s t u n a ,gang b e r n i l a i e k o c c n i s dail rneann jans " h a s i l pennngirapar~ t u n a d i s e l u r u h d u n l a an"s.ra la5.n :raitu 1 s k i p j a c k (;;ztsun;oaus pelaml .-s ) , a l b a c o r e (~~&Y.~>g ai.al.urii;~/,
y e l l o \ c ~ f i ntuna. (T;lunr?us & b a c z ~ e s ) , l i t t l e t u s a (&.htllynnus_ &1eteratus), -
---
blu.ef5.n t u n a (Thunnus t h - r ; > c u s ) d a ~b i g e y e t u n a
(Thunnus o b e s u s ) ( l . l o n i n t j s , 19731,
-%
S k i n j a c k (I:atsui?onus sela.r!is) Rangka t e r d i r i d a r i t u l a n g b e n a r , h e r t u t u p i n s a n g , kepala. s i r n e t r i s .
Tubuh b e r b e n t u k c e r u t u , !repala ~ i c r u n c i n g ,
A .
~ l n g g ik e p a l a lrurang l e b i h t u j u h I r a l i g a r i s t e n g a h mata.
T e r d a p a t ku.rang l e b i h 50 buah g i g i - g i g i k e c i l berbeilt.uk ke..
r u c u t 'par?.a kedua r a h a n g n y a , vomer d,m
.
p a l a t i n t i d a k berg:~gl.
Mempunyai g a r i s rusiili dengan ku.rva yang terpx.tu.s pada b a g i a n bavizh s i r i p punggarig kedua.
T e r d n p a t s i s i k - s i s i k !re-
c i l yang memSentuk b a r u t dada ( c o r s e l e t ) pada s e t e n g a h bar5a.n b a g i a n depa.n, b a g i a n baria:n
l a i n n y a tid.ak b c r s i s i k .
Corselet
berkembang dengan b a i k dengan bentuli s i s i k b e l a h k e t u p a t daa l e b i h b c s p pada b a g i a n belalrang d d a i p a d a 'cagian l a i n n y a ,
b a,t a s c o r s e l s t b a g i a n b f l a k a n g s e c a r a k a s a r d i b e n t u k o l e h s c bud^ gu0.ris Sang uenglzubungkan b n g i a n a l r h i r d a s a r s i r i p punggung pertama dengan d z s a r s i r i p dada. Jari-jari
a n t e r i o r s i r i p punggung ~ e r t a n a1ebi.h p a n j a n g
da.ripado yang b e r i l i u t n y a dan nie~9bentv.klieping y a n s ~meruncing,
-
1 6 buah j a r i - - j a r i . . yang l e n a h I r e r a s , s i r i p punggung kedua t e r d i r i d a r i j a r l.- jar1 S i r i p punggung p e r t m a t e r d i r i d a r i 1 L i .
dan mengeras,
Per!:;ulao.n s i r i p pungguni;. keciu;:
d e k a t dengan si-
r i p p u n g p n g p e r t a n a dan b a t a s permukaan x t a s n y a b e r b e n t u k cekuilg.
J a r i - jari pe:eti.ma s'iri;, aungg.d.ng kedua k i r a - l < i , r ~ . 215
jari-jari
a n t e r i o r s i r i p p\li:gg::ng
pertrim,
P e r n u l a a ~s i r l p
dubur s e d i k i t c i i b e l a k a n g per!nuls.ag s i r i p punggung k e d u a , sir i p d.adz yendek, si.ri$ p.-rut l e b i h pendelr, sir*
e k o r bcrbe?itr<%
cagak.
T e r d a p a t d e l a p a n buah f i n l e t p a d a punggung d m tu-
juh buah pa.da d-ubur. Bagian punggullg berviarna g e l a p , p e r u t berwarna irenerzkan.
Terd-apat empat buah a.tau l e b i h g a r i s h i t m l o n g i t u d i n a l
yang agak beronb&r pada b a e i a n p e r u t .
Vkuran d-apat rnencapai
1 0 3 cin (Gsnbar-1 / Lampiran-1). Albacore (Thunnus alalu.n!-:a) Rangka t e r d - i r i d a r i tu.1ang b e n a r , bertu.tup i n s a n g , kepala simetris.
Tubub b c r b e n t u k c e r u t u , . k e p a l b e r b e n t u k ke-
r u c u t , niulut l e b a r dengan s a t u b a r i s g i g i - g i g i k e c i l yaxg berbentu-k keru.cut pada ked-ua rahangnya, g i g i - g i g i s e p e r t i p a s i r pada vomer dan p a l a t i n . Sisil: a g a k b e s a r , pada b a g i a n dada t e r d a p a t c o r s e l e t yang t i d a k b e g i t u j e l a s , p3d.a g a r i s rusuii t e r d a p a t 210 bu& sisik.
I,ien?unyai dua s : i r i p punggung yang hanga t e r p i s a h o-
l e h s e l a yaxg s e m p i t , s i r i p punggung pertama h e r jsri- j a r i keras 1 2
-
15 b u d
yang seroiialiin k e b e l ~ k ~ as egn a k i n pendelr,
S i r i p punggung kedua dan s i r i p dubur yang p e n d d i nempun:rai
8
- 1 0 buah
f i n l e t d i belskangnya.
S i r i p p e r u t sedang, si-
r i p d a d a s a q g a t panjar-g dan t e r s e l i p s e d i k i t d i ba%ah inatz?, s i r i p eiror b e r b e n t u k s a b i t
.
Bagian punggung berwarna b i r u 1rehita:nan r i e n g a k i l a t a n h i j a u pada e k o r , b a g i m p e r u t !cegerdca.n.
S i r i ? punggung p e r -
tma t i d a k bervwrna. k e c u a l i t e n i n g a yen?: b e r m a r ~ agslap, sir i p dada b e r m m a h i t a m , s i r i y p e r u t dan s i r i p punsguns Ire-
pungguriz berv~arna.k e k u n i n g a n , f i n l e t du.bur c e l a p .
Uk~~rm
/ Lampiran-2).
d a p a t rnen,capxi 137 cm (Garitbar-2
Pell.o~,:fin t u n a (Thunnus a l b a c a r e s ) Kangka t e r d i r i d a r i t u l a n g b e n a r , b e r t u t u p i n s a n g , k e pala sirnetris.
Tubuh menanjang dan b e r b e n t u k c e r u t u , keaa-
l a b e r b e n t u k i r e r u c u t , m a x i l l a rnencapai b a g i a n 'bavidrl roata, mulut 1-ebar dengan s e b a . r i s g i g i - g i g i k e c i l b e r b e n t ~ f i ;!ierucut pada rahanp;, z i g i - g i g i s e ? e i - t i pasi_r p a d a vomer rial p a l a t i n . Y e r s i s i i r ;rang membentu!~ c o r s e l e t yang t i d & b e g i t u j e l a s pacia bagi=m ddaa, Mexpunyai ciua. s i r i p punggung yang*terpi.sa.n o l e h s e l a yang s e m p l t , d r i p punggung p z r t a m a b e r j a r i - j a r i i r e r a s 1 4 buah, f i n l e t b a g i a n pungguns 8
10 buah.
-
11'bu&,
f i n l e t dubur 8
-
S i r i p punge;ung kedua d m s i r i p dubur s a n g a t pan-
jang b e r b e n t u k a r i t dan kadang-Lradang a e i l c a p a i e k o r , s i r i p p e r u t s e d a n g , s i r i p dada s e d i k i t t e r s e l i p d i bal:~ah 'nmata. Bagian punggung berwanla h i t a n , t e p i n y a keabu-abuan dengan g a r i s m e l i n t a n g d i s e l i n g i t i t i l r p u t i h lieperakan. S i r i . p pu~lggungpertai9a ber-;~;.,arilaabu-abu. bercampu.r ku.nin6, uju.ng sir5.p punggung Bedua, s i r i p dnbur dan f i n l e t b e r e a r n a 1;uni.n~.
Ukuran d a p a t ~ ? e n c a p a i200cm ( G a l b a r - 3
/ Laspir-
an-3!, B l u e f i n t u z a (Thunus
i;hynnus)
Ra.ngka t e r d i r i d a r i tula-ng b e n a r , b e r t u t u p i n s a n g , Bepala sfmetris.
iubuh nemanjang dax bberbentuk c e r u t u : c e l a l
F,
mulut l e b a r , g i g i - g i g i k e c i l p a d s rahzngdan g i g i - g i g i s e p e r -
t i p a s i r pada vomer clan p a l a t i n , m a x i l l a mencapzi b a g i a n bawall mata.
S i s i k pada b a g i a n dada membentuk c o r s e l e t yang
k u r a n g j e l a s t e t a p i berkenbang dengan baik.
Dua s i r i p punggung yang ha.nya t e r p i s a h o l e h s e l a yang s e m p i t , s i r i p punggung kedua l e b i h p a n j a n g d a r i p a d a s i r i p pv.nggung p e r t m a , h z - p i r
sama d-engan s i r i p dubur dan l e b i h
pende!;
Terdapat
d a r i s i r i p dada.
6 - 9 buah f i n l e t d i b e l a -
k a n s s i r i p punggung kedua dan s i r i p du.bur.
S i r i p e k o r ber-
b e n t u k s a b i t dan mernbentuk k e p i n g yang meruncing. Bagian punggung berwarna b i r u pada a n t e r i o r dan abuabu a d z p o s t e r i o r , p e r u t berwarna k e p e r a k a n dengan g a r i s g a r i s m e l i n t a n g d i s e l i n g i t i t i k gang t i d a l ; berlrarna.
Sirip
e k o r c o i r l a t k e b i r u a n , s i r i p pmggung kedua k u n i n g k e m e r a h m , f i n l e t berwarna k u n i n g dengan t e p i 1iitc"m.
H e r u p d ~ mj e n i s
t u n a yang t e r b e s a r u.ur.annya, d a p a t rnencapai 250 crr, (Gambar-
4 / Lampiran-4). Bigeye t u n a (Thunnus o b e s u s ) R a n ~ k at e r d i r i d U i
t u l a n g b e n a r , b e r t u t n p i n s m g , ke-
p a l a s i i i ~ e t r i s . Tubuh s a n g a t l e b a r S e r b e n t u k c e r u t u , n a t a da.n k e p d a b e s a r , mulut l e b a r , ma:tilla menca.jai 1/j b a g i a n bav~ah rnata.
T e r d a p a t g i g i - g i g i k e c i l dan t a j m pnda. r a h a n g , vomer
dan p a l a t i n b e r g i g i . S i r i p punggung p e r k m a dan lcedua t e r p i s a h ole11 s e l a g a l g s e m p i t , s i r i p pungglulg L;ed.ua d i ~ 1s i r i p dubur l e b i h t i n g g i s e d i k i t d a r i p a d a s i r i p punggung p e r t m a .
Terdapat 8
-
10
buah f i n l e t d i b e l a k a n g s i r i p punggung kedua dan s i r i p dubur.
S i r i p d a d a p a n j m g dan mencapai d a s a r s i r i p pLulsgunZ
kedua, s i r i p e k o r berbent.uk s a b i t ,
S i s i k - s i s i k yang b e s a r
mernbentuk c o r s e l e t ym-g kv.rang j e l a s pad.a b a g i a n dada. Bagian punggung berviarna hitax:, p e r u t bervrarna k e p e r a k a n .
sisi tubuh dan bngian
Pada s p e c i x e n y m g rnucla t e p i n y a
bervra.rna keabu-abuan dengan t i t i k - t i t i k d a l g a r i s - g a r i s mel i n t a n g b e r u m m a pudar,
S i r i p punggung beri1;arna abu-abu
dengan t e p i bermarna k u n i n g , f i n l e t berms-rna k u n i n g , s i r i p dada. berwarna h i t a x pada p o s t e r i o r dax abu-abu. pada a n t e r i o r denfan u j u n g yang kadang-kada.r~g ber7:~arna kuning.
Sirip
p e r u t bervrarna iieabu-abuan bercampur k u n i n g , s i r i p d ~ i b u r p u t i h dengan u.jung k u n i n ~ , f i n l e t dubur keabu-abuan dengan t e p i kuning.
Ukuran d a p a t mencapai 200 cril (Gambar-5
/ Lam-
piran-5). 3.2 Behaviour t u n a
M&anan dan lcebiasaan miikan
3.2.1
igiakanan rnerupaka.n f d r t o r yang menentukan p o g u l a s i dan pertunbuhan k o n d i s i i k a n .
-. ;$lacam m2-kana
s u a t u s p e c i e s 2ka.n
bia.sanya b e r g a n t u n g pada umur, tempat dai? waktz ( E f f e n d i e , 1975).
Ketersed.ia,m rnak?ain;?n d i l a u t banyak berpengaruh pa-
d a k e b i a s a a j l mdxan dan tin8ka.h lalru i k a n , I k a n - i k a n Scorhbrid menzkan i k a n , cv-31-cur:i
dan zoo-
p l a n k t o n s e b a g a i rad?anan utamanyz. (i.iagnuson, 1963).
Seekor
i k a n s e c a r a i n d i i l i d u d.apat menenuJaan, menangira? dan memakan macgsa yzng 'oerbec',z bentulr, g e r a k a n , i8?ari?aden uliu.rtifinya,
kemampuan i n i disebablran perbedaan t e n a g a unt~L: berenang, a d a p t a s i i n o r f o l o g i p a d a c a r a m&
Scornbrid s e c a r a d - c t i f menbuju:c rri3ii~saxya dan
ineiielannya seu.tul1nj.a.
G i g i - g i g i ikan-il:.:,n
i n 1 t i d a l ber-
lrerxbang dengan b a i k dan mangsanya i;id&r t e r p o t o n g a t a u t e r p i s a h walaupun mangsa yang b e s a r d i g i g i t p a d a b a g i a n t r u n k nya sebelum d i t e l a n . Tuna t i d a k mempu-nyai daya s e l e k t i v i t a s yang t i n g g i da.lam m e n g m b i l malimannya ( S u g i l a r , 19711, pada banyak kesemp a t a n ditenulran je n i s - je n i s t u n a yang l?.mb~~.ngnyab e r i s i punt u n g rokoi-, dan s e r p i h a n - s e r p i h a n lcayu (i'Tdcarnura, 1949). Skipjack p a l i n g & t i f
a d c a n 2ada p z g i h a r i dan berku-
r a n g l r e a k t i f n n y a pcda s e k i t a r t e n g a h h a s i dan n e n j e l a n g sor e ha.ri ('?.faldron dan King, 1 9 6 3 ) .
Pada saat m a k a t e r j a d i
neru.bahe.n \;iarna Sang t i b a - t i b a y a i k u g a r i s - g a r i s i l o r i z o n t a l pada tub~fi~n;iaberganti-garL"L ivarna g e l a p dan terani;.
Maiwn-
an s k i p j a c k ya.ng t e r d a p a t d i A t l a n t j . 1 ~t e r d i i - i d a r i coyepods, l a r v a sto13atopods, i s o p o d s , aniphi-,ods, decapods, p t e r o p o d s , c u n i - c u ~ l i , l i z a r d f i s h d.an p u f f e r s . ambil b e b e r a g a j e n i s :it&a.nan L
1
.
S k i p j a c k cli 1iavia.ii r!:eng-
s e p e r t i yang t e r d a p a t d i A t l a n -
M P a s i f i k b a g i a n Timur s k i p j a c k neniakan ilran, c r u s t a -
c e a dan cepha.lopods yang perbandingar? v ~ l u n e n y a3 7 dan
3 52':.
IX P a s i f i k b a g i a n t e n g a h s k i p j a c k rne:lal.:an
:L, 59 7; iiran,
m o l l u s c a dan c r u s t a c e a d e n g m p e r b a n d i n g a n masing-masing
75 46, 20 % dan 4 %.
M p e r a i r a n P e r u d m C h i l i rflalraxm
s k i p j a c k a d a l a h anchovies, s a r d i n e s , f l y i n g f i s h d . m cuxi-
cumi.
S k i p j a c k yang muda makanannya a d a l a h s c h i z o p o d s , be-
b e r a p a i k a n l c e c i l , =aphipods dan l a r v a d e c a p o d s , sedangkan s k i p j a c k dewas,? j e n i s malcanannya a d d a h c r u s t a c e a , P l a n - i kan k e c i l , i k m t e r b a n g , cm.i-cuui
d m Decaoterus
s.
. A l b a c o r e y a n g t e r t a n g k a ~d i d a e r a h s e d a n g P a s i f i k Uta.r a mzkan sepanja.ng h a r i ( I v e r s e n , 1961 dalain Yoshida dau Otsu, 19631, t e t a p i da.pat juga makan pada ':zktu
malam i i a r i
tvalaupun d a r i a l b a c o r e yang t e r t a n e k a p dengan g i l l n e t pada h a r i g e l a p rnempunyai laiibung yang volulnenya l e b i h k e c i l d a r i p a d a yang t e r t a n g l r a p pada s i a n g h a r i .
Puncak k e a k t i f -
an mzkannya aclalah pada p a g i h a r i k e ~ u d i a n:Benurun s e t e l a h j a a 11.00 dan m u l a i & t i 2 l a g i pada s o r e h a r i .
Albacore
malran denga.n menggundcan i n d r a p e n g l i h a t a n n y a .
1)ri Laut Chi-
n a S e l a t z n alba.core memakan cumi-cuni,
o c t o p u s , sto!natopods,
barra.cuda, h a i r t a i l , f l a t h e a d s , ginlragaixi (Ilene :naculata) dan s a r d i n e ( 3 a t h y l a ~ u sn,*azewai
).
D i s e b e l a h 'i'irnurlaut
P a s i f i k j e n i s mdranan a l b a c o r e a d a l a h r o c k c o d k e c i l , cumicumi, s a u r y , b l a c k c o d k e c i l d8.n l a n t e r n f i s h .
M Galifor-
n i a dan B a j 2 C a l i . f o r n i a a l b a c o r e mzl<;lr,a s a u r y ( C o l o l a b i s ira) -
50 %,
s-
cumi-cumi 1 2 Yi, decapods p e r a i r a n S e l a t a n T l e u P
r o n c o d e s n l a n l a e s 11 Sj,
Zuphasiids 7
( E n g r a . u l i s mordax mordax) 4 p u l a u S o n i n ditenu!,;a
;:.
5;
dan
.
Utara
Pada p e r a i r a n s e l u t a r pulau-
al1;acore dengan l.a!nbu.ng yang b e r i s i
bakracud.2 dzn Ostracio!? d i a p h a n u s 7;?alaupun n a k a n m u k n a n y a
Di s e b e l a h &rat
a d d a h c r u s t a c e 2 6211 cephalopods kec5-I.
I n d i a n Oceax j e l l i s nldzmannya ada.l& ?ri.a.canthidae, P l a ~ y odontidae, Carangidae, Acinaceidae
,
c r u s t a c e a , i s o p o d s , de-
D i d a e r a h i?cuator P a s i f i i r S e i a t a n
c a p o d . ~dan stomatopods.
a l h a c o r e merialxsn ?lagj.odontidae,
Tria.canthidae, ~Icinaceidae,
M
O s t r a c i i d a e , bienidae, c u n ~ i - c u u i , decz9ods dan octoljods. P a s i f i i r s e b e l a h T i m u r l a u t a l b a c o r e yzng tertangka-r, densan
nenggundrzn l o n g l i n e , t r o l l i n g dan g i l l n e t inenunju!dran perb e d a a ~volume d,ai kornposisi jenj-s ma1cs.nan. Yellot7ifin t u n a l e b i h A t i f mdran pa.da. s i a i l g h a r i d a r i pacla maland
(:'!atanabe,
1955 dalazi Ximura, 1 9 6 3 ) .
b e l a h IIarat I n d i a n OceZn ditcmuka
ello ow fin
2 X se-
yang l a m b u n g y a
b e r i s i a l e p i s a u r i d s , sphysa.enids, p 0 1 y p i n u . s ~ s l r i pj a c k muda, decapods dan cephal.opods.
0
P e l l o a f i n gang b e r n s a l d a r i 10
S
j e n i s makanannya t e r d i r i d n r l a l e p i s a u r i d s , s t e r n o ? t y c h i d s ,
p a l a l e p i d s , l e p i d o t i d s dan s p e c i e s ce,jenisnya..
Senakin k e
S e l a t a n j e n i s makana3 y e l l o m f i n aka.n b e r b e d a yang ditan2a.i ole11 ber!rurane;nya. anphipods, s t e r n o p t y c h i d s dan cliiasr_?odont i d s dan nleli:3pah!1ya
E luar
pteraclids.
30'
?? s a n p a i
30'
S
j e n i s makanan y e l l o ~ ; ~ f ise;na!cln n s e d i k i t dibandingiran dengan d a e r a h y ~ n gb e r l i n t a n g r e n d a h , dacr&
J e n i s makansn yel.lo?lfin d i
p a n t a t ada.lah c!laetcdontir.js,
k a l i s t i d s , a u x l i a e a n 50-
n i t 0 d?.n l a i n - l a i n yang t i d & t c r c i a p a t d i ~ e r a i r a lo s e a n i s . Blu.efin t u ~ i am&an
p a d s pagi. h a r i pada saat s z a t a h a r i
t e r b l t s z ? n p d j a : ~l l , o o (Tie,as, 1963). f i n t u n a a.dal.ah m a h a d e n , il!ackercl.
bidcanan u t a x a b l u e -
ddan h e r r i n g .
D i sarilping
13 i t u jugn b l u e f i n memalian d o g f i s h , cunj.-cwni &an ikan-ikac, y s ~ gl e b i h l r e c i l dan m e ~ ~ b e n t u ls;h o a l i n g .
Pada b u l a n - b a l a n
d i musix d i n s i : ~ d i l a u t iiasmara, b l u . e f i n tuna d i t e x ~ 1 k a noil
11
i e h Akyuz dan A r t u z (1757) da1.m T i e a s (1.363) dangan l a z b u n g yang b e r i s i ilran-ilrnn p e l a s i s s e ; > ? r t i b n r . i t o , a e c k e r e l d m h o r s e inackerel.
i)i Laut U t a r a j e n i s ndcanan bluef5.n a d a l a h
h e r r i n g d m C l v p e i d l a i n , maci,:erel,
gari'is!l
(Belone 'oelon~,)
dzn kadznk-kadon~; s p i n y d o g f i s h (Scuc3.us a c m t l i i a s ) s e r t a P o s t e l (1955) clalam T i e a s (1705) menyatakan bah-
cuai-cumi.
vra t e r c h p a t n y a . b l u e f i n berhubungan e r a t dengan adanga j e n i s j e n i s c r u s t a c e a k e c i l s e p e r t i . : < e - . : ~ n y c t i a h z nm ~ ~rsv ~ sa i , p h a u s i a k r o n i i , Srac'nycelus c r u s c u l m d m 3uute::!&&o nosa.
_>?
FLi
bisni-
S c l a i n i t u naicanan u t a n a b l u c f i n yang l a i r . a d a l a h de-
c a p o d ~ , i s o p o d s d a l schyzo?ods.
iX. pa11ta.i S e l c t a x I b e r i a
b l u e f i n mem&al
s e j e n i s 2etar.i p e r e n a n g y d t u Polybiu.s h e n s l o -
2,h e t e s c g o d s ,
pyrosomes, salos dan copepods.
Sepecti jenis-jenis
t u n a yang l a i n , b i g e y e mempunyni
kiss-ran makanan y,?r?g l u a s ( e u ~ y p h a g o s )(ii.lverson dan P e t e r - .
son, 1963). kedSta:aan
a i g e y e n z L i ~p a d s l s p i s a r l permu!:aan
425 lraki.
sa.nipai pada
Bigeye yang ma.k.an pad;: l a p i s a n :,ess!~&a-
an b i a s a n y a t e r d a ? a t d.alam s h o a l yang r a p a t dan s e r i n g k a l i bercampur dengan j e n i s t u n a l a i n s e p e r t i s k i p j a c k dan yellcvJfin.
Pada k e d - a l m a n yang l e b i h da1a.m b i g e y e cenderung u.rtl~.k
mdim s e c x r a s o l i t e r a t a u bergabung b e b e r ~ aekor.
-,,
blpye
yang !ad-:an ~ a d lapis,?? a permukaw 'oeru!rur-?n klx-ang dai-i 100 CIR.
Bigege a l r t i f lndian s e p a n j a n g h a r i , pada maim h a r i
b i g e y e p a d a s u b s u r f a c e aka.n n a i k ire l a p i s a n yang l e b i h dangk a l dan makan.
D a l a m mencari rnangsanya. b i g e y e menggu.n&an
i n d r a p e n k l i h a t a n n y a , m a b y a yang b e s a r rnemungkinkan merek a u n t u k mairan pada i n t e n s i t a s c a h a y a y m g l e b i h r e n d a h dan b e r a d a pada k e d a l a x a n yang l c b i h d a l a ~ rd a r i p a d a j e n i s - j e n i s t u n a yang l a i n .
Malkanan u t a n a b i g e y e a d d a h i k a n , cepha1.0-
pods d m c r u s t a c e a . menaka
M s e b e l a h B a r a t Ekuator P a s i f i k b i g e y e
cu.ni--cuai, Chiasmodontid.a, Hacrura., P a r a l e p i d i d d a e ,
A l e p i s a u r i d a e , Octopods Can R c i n a c e i d a e .
S e l a i n i t u juga
b i g e y e memakan S $ e r n o p t y c h i d a e , i4yctophi'dae dan L e p i G o t i d a e .
'
D i s e n t r a l P a s i f i k d i t e n u l i r a b i g e y e yang la?buingnya b e r i s i i l i a n 62 $:,
cumi-cumi
33 ?A,
m o l l u s c a yang l a i n
3 7;
dan
crusts.-
c e a 2 ?< yang t e r d i r i d a r i B r m i d a e , L o l i n g i d a e , Omrnastrephid a e , Gempylidae, T h u n i ~ i d n e , P a r a l e p i d i d a e dan N e p i s a u r j - d a e . Tti P a s i f i i i s e b e l a h Ti:nv.r b i g e y e menakan c e p h a l o p o d s 62
%,
'i!ran 22 7; clan c r u s t a c e a 22 7; yang t e r d i r i d a r i Or!lnastrephj.dae, P o r t u r r i d a e , T r a c h i p t e r i d a e , Ge:~;pylidae d m Kaatsu:oniclae. D a r i b i g e y e ' y a n g t e r t a n g k a p dengan l i v e b a i t method d i sebel a h Tiinur P a . s i f i k , pada lamibungnya t e r d a p a t i k a n t a c e a 9 7g9 cu:ni-cuni
85 %,c r u s -
5 72 dnn v m i d e n t i f i e d ma",erial sebesa.r 1 76.
C r u s t a c e a t e r s e b u t a d a l a h d a r i j e n i s udang b a t h y p e l a g i c dan l a r v a d . a r i i s o p o d s , p o r t u n i d dan s'conatopod, 3 l i a n - i k a n t e r s e b u t t e r d i r i d a r i en;pat f a m i l i y a i t u K a t s u ~ ; o n i d a e , Exoceot i d a e , S c i a e n i d a e dan T r i c h i u r i d a e .
3.2.2
Shoaling Pengetahuan mengenai s l l o a l i n g b e h a v i o u r banycak hubung-
annya dengan p e n i n g k a t a n kemarnpu.an penmgicapan s u a t u f i s h i n g g e a r daa pengembangan e f i s i e n s i s u a t u f i s h i n g method (Rzdakov, 1 9 6 9 ) .
Adanya k e b i a s a a n i k a n ulltuk menbentuk s h o a l
menyebablran ika.n d a p a t d.itangkap d a l a v j u n l a h b e s a r sellingg a meru.p&an maltanan yang t i d a l < t e r l a l u mahal, mudah dijuro-
pai dan d i t a n g k a p . 1.ienurut B r e d e r ( 1 9 5 9 )
I&
dalar., $lagnuson
(1969) s h o d i a -
s u a t u g r u p ilran yang b e r e n a l g b e r s a v a d a l a n s u a t u a r a h
yang s e j a j a r dengan jai-ak a n t a r a s e t i a p i k a n yang r e l a t i f tetap.
I k a n y ~ m gberacla d . d m s u a t u s h o a l b i a s a n y a pada
saat &an m e n i j d ~ , p a d a viairtu musirn d i n g i n , pada. s a a t b e r m i g r a s i , pada m,?l-;tu m e n c a r i dan mena~glrapnmangsanya d m jug a seb&ai
p e r l i n d u n g a n c l i r i d a r i p r e d a t o ~ ~ l y(Ra"d
Rangsang u t a n a yang menyeba'akan i k a n - i l r m r!iembentv.!r a t u s h o a l i a l a h i n d r a penglYnatannya,
1969). su-
J e n i s - j e n i s tuna. &an
menyebar psda s u a t u tempat yang bcnar-benar g e l a p 6an pada s u a t u saat a.d.a ca-haya, b a i k cahaya bular. maupun b i o l u m i n e s c e n c e z o o p l a ~ l r t o n , mere!ca. &an membentuic s u a t u s h o a l .
S e p e r t i ham-
p i r semua p o l a tinglrah l a k u , s h o a l i n g t e r g a n t i m g pacia. f a k t o r f a J i t o r da.la!n ( i n t r i n s i c ) s e p e r t i t i n g l r a t !cedcv:asaan,
pada s a -
a t l a p a r cia1 jug2 t e r g a n t u n g pada. f a i l t o r - f a i r t o r l i ~ a r( e x t r i n s i c ) s e p e r t i l i o n d i s i h i d r o g r a f i dan c a h a y a (30hr, 1 9 6 9 ) . Snoal t u n a b i a s a n y a t e r d - i r i .sari
i k a n yang berukui-.an sa-
ma walaupun t e r d a p a t dalam s u a t u s h o a l c m p u r a n anta.ra dua
species atau lebih.
H a l i n i rnungkin disebabiran k e c e p a t m
berenaxgnya, iiran yang b e r u k u r a n l e b i h - k e c i l t i d d c d a p a t m e n g i k u t i k e c e p a t a n i k a n - i k a n yang l e b i h b e s a r ( a r o c k , 1954; S e t t e , 1 9 5 0 d z l z . ~>I&mdra, ~ 1959). S l u p j a c k rne:nbent.zlr s h o a l t e r s e n c l i r i a t a u bercampur dengan j e n i s - j e n i s
tuna l a i n s e p e r t i yellowfin, l i t t l e tuna
d a b l u e f i n ( S u g i l a r , 1971.).
Torninaga (1957) cialan ifairan~u-
r a (1569) mengarlati s u 3 . t ~s h o a l s l i i p j a c k ya.ng t e t a p alenlelih a r a f o r n a s i , 1cecepata.n r e n a n g , a r a h gang s e r a g a n , membuat r i a k i c e c i l d i dGaI.am air dan m e r c p e r l i h a t k m u j u n g s i r i p pung-
gung dencan s a t u a t a u dua elror ika.11 y m g melompat-lonpat k e permukaan d i rnuka s h o a l . D i s e b e l a h 'i'imur P a s i f i l r U t a r a a l b a c o r e di'iexukan Iileix-
b e n t u k si1oalin.g (Clcrnens, 1961 d a l a n jioshida
Otsu, 1 9 6 3 ) .
S h o a l a l b a c o r e i n i ?:ralaupun kadang-kadang menyebar t e t a p i cend.erung untulr berga.'sung k e a b a l i .
Pada permulaan rausim a l -
b a c o r e d i p a n t a i B a r a t Uliitecl S t a t e s , shoa.1 a l b a c o r e t e r p i s a h - p i s a h d m d d a ~ ijumlsJl yang r e l a t i f s e d i k i t , berulruran k e c i l dan t i d z k r a p a t .
Selzlna puncdr rmusim a l b a c o r e , malau-
pun s h o a l k u r v l g r a p a t t e t a p i . ukurannya. l e b i h b e s a r dzn dalam j u m l a l ~ yang l e b i h banyak.
Albacore yang lebi2i b e s a r da-
r i p a d a ya.ng b e r a t n y a 1 0 kg akan membentvk s h o a l yacg l e b i h r a p a t d a r i p a d a yang l e b i h k e c i l dan b e r a d a pada l a p i s a n yang l e b i h dala.mil. D i Jep,ang a l b a c o r e ditemu!ran dalam s l l o a l y z n s k e c i l yang rnunglrin d i s e b a b k a n o l e h i r l t e n s i t a s renclah d c i b a t adanya a r u s .
Y e l l o m f i n t u n a s e r i n g k a l i ~ e n b e n t u i . .s h o a l bersama-sa-
m a deilgan s k i p j a c l r , t e t a p i n e r e k a juga -menbentu.k shoal. ters e n d i r b i (Nalia~jura, l9L;g dalam Mimura, 1963).
1ka.n d a l a n
s h o a l i n i b e r u l ~ u r a nl e b i h b e s a r daripad.a i k a n yang s e c a r a ac a k d i a n b i l d a r i popul.asi gang ti.dak rnembentuk s h o a l cii daerail t e r s e b u - t ,
P e l l o w f i n yang b c r a d a d a l q shoal. cat-npuran
l e b i l ~l i e c i i d a r i p a d a yang b e r a d a d-alan s h o d yang t i d a k b e r cmpur.
S h o a l pada perav.i;aan
yang h a n y u t .
s e r i n g Irali. n e n g i k u t i lzayu
Dari h a s i l tangkap d e n g a l o n g l i n e t e r n y a t a
s h o d yang b e r a d a pada l a p i s a l l t e n g a h t i d a k &an membentu.1: s h o a l yang r a p a t .
D i Gulf o f Xexlco, y e l i o v r f i n muncul k e
permukaan hmya pada s a a t l a u t s e d a n g t e n a n g , s h o a l i n i tid a l p e r n a h ddrtemuka d e k a t p a n t a i , b i n s a y a s h o a l t e r d a p a t pada 75 m i l atau l e b i h d a r i y a n t a i .
Shoal y e l l o w f i n s e r i n g
h yans terapung s e p e r t i ikan psus mati b e r a d a d i b ~ i i ~obyelr dan k a 3 a l gang h a n y u t .
Jugs d i t e m u k a
yello';ifin berscixa-sa-
m a dencan s h o a l 1u:aba-lumba, h i u dan ilrax paua. Scaccini (
1
T i e v ( 1 9 6 3 ) r f i e n ~ a n a t ij u v e n i l
b l u e f i n t u n a y m g beru!r:i.ran
70
-
60 czi dengan b e r a t 1 0
-
12
k s menbent-& s h o a l gang t e r d i r i dar-i sepulu'n sampai. b e b e r a p a r a t u s ekor.
Siloal i n i d i s e b a b k a n c l e h t e r i g e r a t u r , s s l i ~ i t a s
dan k e t e r s e d i a a n a&canan.
D i perairs: iitara bluefin tertang-
k a p b e r s m a - s a m a dengan s l c i p j s c k d e l z a s u a t u s h o a l . D i p c r z i r a n S e l a t a n b l u e f i n t e r d a p a t dalam s u a t u s h o a l
bersr,.za-saaa dengan
2.
atlanticus,
i X Eaha~nass h o a l h l u e f i n
yang beru!,~uran b e s z r b i a s a n y a t e r d i r i d a r i 6 s m p s . i ~ Z 0e k o r ,
~ ~ a l a u p ukna d o n g - k a d a n ~ ditemukan s u a t u s h o a l yang t e r d i r i ds.ri. 50 s w p a i . 1 0 3 e k o r . dan,- da:ia'L
S h o a l b l u e f i n yanz b e r u k u r a n se-
berjlmla.?i 1 0 0 0 e!ror a.tau l e b i h dan yaxg herv!kur-
a n !cecil t e r c i l r i dai-i b e b e r a p a r i b u elror.
Ei panta.i iiassa-
,
c h u s e t t s b l u e f i n dala;ii dun s h o a l yang tertan&l;ap dengan pur,.. s e s e i n e r!~enghasillian dua d m sepu1.v.h t o n \;.lu.:rray, 1955 &lam Tiems, 1 9 6 3 ) , E i g e y e t u n a t e r d a p a t dalam s i l o a l y x l g kec:i.l, agz+ ra\
p a t dan ter6.i.r.i d a r i 1 0 sampai 20 e k o r ( T a l b o t d m P e n r i t h , 1963).
Pi s e b e l a h Tirnurl.aut P a s i f i k T r o p i s n e l a y a n U n i t e d
S t a t e s mene!aukan b i g e y e d a l m s u a t u s h o a l yanc u!iuran dan s i f a t - s i f a t n y a t i d a l 1 dilretahu-i.
B e r 2 n s a r l r a h a s i l t,?ngkapan
d-engan l o n g l i n e b i g e y e meabentuk s h o a l canpuran dengan yel l w f i n ( i k t h e r , 1963). -
Bigeye p a d a perrnukasn yang t e r t a n g -
k a p d-engan p o l e an2 l i n e t e r d a p a t . dal-an s l i o a l campuran bersama-sana s k i p j a c k , d m y e l l o ~ : f i n pzda s u a t u s ! ~ c ; d :?a22 aan g a t r a p a t (1.iimuina, 19.63). 3.2.3
Migrasi i!ar;?asark~in r n i g r a s i v e r t i k s l h a r i a n n y a i l r a n - i l r a l a u t
dapat G s ~ l o n ~ k m k e. dalam enac! kelo~!poir y a i t u :
(A) Ilia-iiian
y s g t e r d a p a t d i atss t i i e r x o c l l i i e pada s i a a g
har.i, ber!nigrasi k e L a p i s a n perm~&:aan pada s a a t ma'iahari terbenam, xeajrebar d i ~ a t a r zpermukaax daa t h ~ ~ ~ o c l i n e selama
1:1a7.c?m
h a r i d m turiul irersbali k e b a g i a n a t a s t h e r -
m o c i i n e p&da saat r!latahari
terbit.
(B) Il.m-t-ikan y m g t e r d a p a t d i bavrah t h e r n o c l i n e pada s i m g h a r i , b e m i g r a s i n e l a l u i ther:fiocliee Ice l a p i s z n permuBa3n s e l m a rii.s.taiiari terbenem, menyebar d i a n t a r a pcr-
~nukz;al dan 'thsrr;:ocline s e l a a a m a l a m h a r i ciengan ju:nlah yang t e r b a ~ ~ : & d i a t a s t h e r m o c l i n e dan ! < e : ~ i ~ d itzu~r ~ c n m e l a l u i t h e r m o c l i n e k e l a p i s a n yang l e b l h d a l a x pada saa.t m a t a l i a r i t e r b i t . (C)
I k a n - i k a n y a l g t e r d a p a t d i l a p i s z r i bawah therrziocline s e p a n j a g s i a n c harj., b e r m i g r a s i k e theriiiocline selama %at a h a r i t e r b e n a n , menyebar d i z q t a r a d a s a r d.an t h e r m o c l i n e s e p a n j a n e m a l a i h a r i , kemudia.n tu.run ire l a p i s a n yang leb i h d.alam pada saa.t riiatahari t e r b i t .
(D) Ilran-ikan d a s a r gaxig t e r d a p t d i d e k a t d a s a r a t a u d i dasar sepan j a n ~sicmi.; h a r i , b e r c ~ i g r a s i clzr. i.?e:i--ebar J padz i l a s s a a i r d i bz:;iah therraocli.ne d m lcadang-:.:adan,-
d i atas
L>
~ n e r z o c l i n es e p a n j a n g rnatahari t e r b e n a n d.2~1t u r l ~ nice d a s a r
kembali pnda sa:it
aahahari t e r b i t.
( X ) Ikszz-ikan yani; menyebzr d i selilrrlh pera.irall selama s i a n g h a r i t e t a i > i t u r u n l:e
d a s a r sepa~ljaingr u a l m i i a r i .
(F) I::F~-ikan l o l a g i s dan derfiersal yang ,~..l d a ! r b e r : x i g r a s i v e r t i i i a l h a r i n n ( ' J e l a clan Laevastu., 1 9 7 5
/ Lz;..;pir=-6).
20
1 4 i g r z s i menurut Slaclrburn ( 1 9 5 5 ) dap3.t d i b g g i k e
",lc?liz
dua g r u p y a i t u m i g r a s i a n t a r h a b i t a t d m n i g r a s i dala-11 h a b i -
tat.
N i g r a s i a n t a r h a b i t a t t e r j a d i k a r e n a t1i:na mernilih ha.-
b i t a t n y a sesu.ai dengan t i n g i c a t e k o l o g i n y a sehS.ngga terjadi.. s i r k u l a s i t u n a pada ha'oitatnga.
Ting!.;a"Lkoiogi
t u n a menu-
r u t Blackburn ( 1 9 6 5 ) d a p a t d i k l a s i f i k a s i l r a n s e b a g a i b e r i k u t :
I.
.Larval
dan o s t - l a r v a l y a i t u i l r m yang panjangnya i r u r m g
da.ri 15 cm.
2.
P r e - j u v e n i l s y a i t u i k a n yang b e r a d a p a d a ti.nz!rat
post-
l a r v a l sat2pa.i 2ada s a a t mereka m u l a i d i t a n g k a p s e c a r a komersil
.
3.
J u v e n i l s y a i t u . ilran oluda yang menemsati p e r a i r a n p a n t a i .
Lt.
Adolesceints y a i t u ilrazi muda yang menyebar r l a r i perairacn p a n t a i ire l a u t u n t u k mencari m d r a n .
5.
Spa:&ners y a i t u i k a n yang te1a.h mencapai t i n g l r a t ke::latangan s e x u - i l .
6.
S p e n t f i s h y a i t u iira.n yang t e l a h selos,?j. li;.ez,ijah. J e n i s - j e n i s t u n a pada s a a t r5encapai t i n g k a t e k o l o g i t e r -
~ e n t ualran memasuki h a b i t a t yang b a r u s e l a x ~ awdrtu t e i - t e n t i ? .
A
. l*.. D i Lau-tan Pasl~ !: y e l l o w f i n d e a a s a b e r d i s t r i b u s i s e c a r a l u a s pads l a u t a n t r o p i s dan s u b t r o g i s dengen p u s a t d i s t r i b u s i d i
s e b e l a h U t a r a A r u s E k u a t o r S e l a t a n y a l t u d i p u s a t dan ~ j e b e i a h 3ara.t P a s i f i k . j a n g tahun.
Baktu peyi~ijahand i d a e r a h i n i a-dalah segzn-
L a u t m i n i ~ a e r u p l r z r in u r s e r y g r o v a d s i k a n p a d s
tirigkat pre-juvenils.
Sebagian b e s a r i!can-ikzi
p e r a i r a n pa~1"i.i p u l a u - p u l a
.
.
i n 1 :ne:nast<%i
&an bei1u.a. d l d n e r a h 'iro2i-s, s e t e l a h
lrurang l e b i h s a t u t a h u n merelra nenyebnr lie l a u t . yello7;:fin
Perger2m.n-
t u n a d e s a s z d i p u s a t d.an s e b e l a h B a r a t P a s i f i k t a r -
l i h a t pad.a J,ampiran-7. h a t pada L m p i r a n - 8 ,
i!igrasi bigeye tuna d l P a s i f i k t e r l i m i g r a s i a l b a c o r e yang t e r t l n a t d i s e b e -
l a h U t a r a P a s i f i l r tei-!.ihat
pada L m p i r a n - 9 dan :riigrasi b l u e -
f i n t e r l i h a t p a d s Lampiran-10. M i g r a s i dalarn h a b i t a t t e r j a d i k a r e n a perubz.han nusiman pada h a b i t a t n y a .
J e n i s - j e n i s t u n a mengad.&=
migrasi v e r t i -
k d h a r i a n dan m i g r a s i musiman d i s e b a b k a n o l e h perubahan habitatnya.
E s e b e l a h Timur P a s i f i k T r o p i s d i s t r i b u s i yellow-
f i n dan b i g e y e s a n g a t d i p e n g a r u h i o l e h perubnl1,ul a r u s P e r u dan u p ~ ~ r e l l i n g . E s t r i b u s i i n i t e r b a g i dua o l e h wedge o r tongue-shape c o l d w a t e r s e p a n j a n g e!ru.ator yang d i b a t a s i o l e h i s o t h e r m 24'
C.
Pada sa.a.t i s o t h e r m 24'
C i n i nundur k e pan-
tal k n e r i l r a S e l a t a n d m c o l d w a t e r t o n g u e menghilang pada buI a n A p r i l dan ]..lei 'na!;a wedge-shape zone i n i merupaka.~h a k i t a t t u n a t e r u t m ~ ab i g e y e , 24'
C i n i merupakan teml,eratur optimum
b a g i y e l l o w f i n d i d.a.erah s e l a i n Pa.sifi!r. T e r d a p a t n y a s k i p j a c k d i sebe1a.h T i m u f l a u t Jepang d i a t u r . o l e h t e ~ n p e r a t u ra r u s Xuroshio, b e r n i g r a s i d a r i l a u t b a g i a n S e l a t a x , seba.gian b e s a r i k a n - i k a n i n i t c r d i r i d a r i s a t u kel a s umur y a i t u t i g a . tahun.
..
Pack saat sPLpjac!r berkurnpul d i
S a n r i k u , s k i p j a c k jugs t e r d a p a t t e r u s - m e n e r u s k e S e l z . t m cej aul: B r u a t o r
.
E s e b e l a h 8 a r a t Pasifi.fr a l b a - c o r e n!emutzr 3rd: m i g r a s i nya pad.^ b u l a n i4aret dan b e r g e r a k k e T i n u r l a u t sail!p;..i
airla1
bulaii J u l i .
Penangiiapan a l b a c o r e d i p e r a i r a n Jlnz:ieri!ra Vta-
ra d i n u l a i p a d a bulan J ~ n dan i siencapai puncaknjia p;ic!a.
bu-
lan Agustus dan Septe:nber, kemudi.an menurun d m b e r a k h i r P a n t a i iii:ierika Utci-
p a d a b u l a n iiovenber dan awal Eesember,
r a meru.pdca.n h a b i t a t j u v e n i l s , !re!?iudian a l b a c o r e yang bcrumur empat t a h u n d r a n t i b a d i o u s a t Pasii'i-k i i t a r a . 1211-
September rilbacore b e r p u s a t d i LtO
0
--
iq,
.i r e n u d i m
F a d a bup a d a bu-
l a n Olrtober bergerri-k k e 38' S 175' ::; untui.. iremud.ian n e l u a s k e B a r a t dan S e l a t a n , b e r p u s a t d i 30' N pada b u l a n ii'ebruari. i l j . s t r i b u s i i.ican i n i t e r b a t a s sarnpai 130'
E,
Pergerakan a l -
b a c o r e i n i d a p a t d.inyatdran s e b a g a i b e r i k u t :
pada nirsim
.-
gugur k e t i k a 4.r.d~ iT1r'dator u t a r a dan Arus Ku-roshio n e n a r l ~ n dan aru.6 d i n s i n n e n i n g l r a t , a l b a c o r e ber:.iigrasi k e a a r a t d a y z s e b a g a i alribat pergeseran pencaruh a r u s - a r u s t e r s e b u t .
Se-
b a l i h n y a , p a d a pengaruh aru.s d i ::iusiz seixi, a l b a c o r e berrfii.g r a s i k e Timu.rlaut.
DaSm h a 1 i n i Brus Kurosilio b e r t i n d a k
s e b a c a i p i s t o n yang menggeser h a b i t a t a l b a c o r e , bukan s e b a g z j pengatur ternperatur. W e l l ~ > ~ r f tiunn a d i l a u t - l a u t s e b e l a h Ti.mur A u s t r a l i a 2 0 0 S.
t e r d a p a t t e r u s - n e n c r u s d a r i Ziua.'ioi* sa;l;:;ai tangi;ap mcriing!rat pada 'bul.an O l i t o j ~ e rea!r!pai s a a t i t . u d i s t r i b u . s i b e r g e s e r ire S e l a t a n . an a d a l a h p a d a s a a t m'usi:n
Xasil
Januavi, ~ a d a
l+:~?singeiiangliap-
s e m i 6.3:: musin p a n a s d i S e l z t a n
k e t i k a a r u s p a n a s (Arus T i n u r A u s t r a l i a ) uenpengaruhl p e r air=] Selatan.
Pada saat i n i s k i p j a c k dan yello?ifi.n d i per-
airs J e p a n g bermi;rasi.
ke Vtara.
2
Xstribusi D i s t r i b u s i a d a l a h o e r i s t i v i a pehyebaran sua.tu o r g a . n i s -
me pada s u a t u tempat dan viaktu t e r t e n t u . (1957) dalar? Ala:asj&
S t o r e r dan U s i n g ~ r
(1974) rnenggolongkan d i s t r i b u s i b i n a -
t a n g k e d . a l a ? ~t i g a t i p e y a i t u d i s t r i b u s i g e o l o g i s , a k o l o g i s dan g e o g r a f i s .
. Ijistribu.si. g e o l o g l s a d a l a h s u a t i p e n y e b a r a n ori;a!lisme yang b e r h ~ ~ b u ndengan g~ ~ i a ! r t u a t a u zaman dan periodc: uinilr bumi d i n a n a s p e c i e s i t u t e r d a p a t .
S e c m a geologis jenis-je-
n i s t u n a t e r d a p a t se5d: zzrnan X e s o z o i c , pada p e r i o d e Greta.c e o u s g a i t u kuran:; l e b i h 1 3 0 j u t a taFiun yang l a l u . sa!!uai sekarang (Als3?s jah, 1974). D i s t r i b u s i e k o l o g i s a d d a h su;ll;u penyebaran o r g a n i s 3 e y m g berhcbungan d e n g m k-ieadaan linglcunt;,m o r g a n i s ? ? e i.tu t e r d a p a t .
(h,-.hitat) dinailn
Secara ekologis jenis-senis tuna
t e r 6 a p a . t di p e r a i - r a n l a u t dan hidv.!~ p a d a l a p i s s n per::~u%aan is ) (Rounsef e l l ?an i?verha.rt, 1 9 5 3 (pelag._
aii'ou.selak,
1979).
i ) i s t r i b , ~ . s is e o g r a f i s a d a l d l cdasrah dimLana orgzllis:!~e t e r sebut terdapat.
S e c a r a ~ e o s r a f i sd i s t r i b u s i j e n i s - j e n i s t u -
. ,. o a g ih e dala!r. t i g a i;elo:;,poir y a i t u : n a d e v a s a clapat d ~ ( 1 ) S p e c i e s yang t e r d a p n t secii:.:it
4.
a t a u banyek. s e c a r a b e t a p
z e n y e b e r a n g i lautaq-1auta.n b e s n r d m l a u t l e p a s y a i t u b l u e f i n , a l b a c o r e , b i g e y e , y e l l o n f i n dan s k i p j a c k . ( 2 ) S p e c i e s yang j a r a n g , j i k a a d a , t e r d a p a t b e b e r a ~ i ar a t u s
m i i d a r i pallt3.i y a i ~ L I . Thunnus z . t l z . n t i c > . ~ s ,i.n?llinus 875,
a, L\~.tilynnu.s a l l e t t e r a t u s ,
w-
-3:~.tii?[;in!i;.i~ .af f i - ~ ~ i sEutilgnnus ,
l i n e a t u s dan .f.uxis t h a z a r d . ( 3 ) S a t u s p e c i e s yang k u r a n g d.ilietahui - d i s t r i b u s i n y a s e c a r a j e l a s y a i t u h l l o t h u n n u s f a l l a i (3laclrburn, 1 9 6 5 ) . L i l ~ ~ e f ia.dalah n s p e c i e s yang d i s t r i b u s i n y a t e r b a n g d r d i d e k a t k u t u b daripa.da j e n i s - j e n i s d i s k i b u s i anti-tropikal. n e r u s antara 70'
t u n a l a i n n y a dan rnendekati
T e r d a p a t k u r a n g l e b i h terus-me-
11 s a n p a i
35'
S d i s e b e l a h Tinlur B t l a n t i k .
B a t a s a n d i s t r i b u s i n y a d i s e b e l a h B a r a t A t l a n t i k a d a l a h 50' sarnpai 30'
S.
D i s e b e l a h Timur P a s i f i k U t a r a t e r d a p a t pada
57' sampai 23' IT, s e b e l a h i3arat p a d a p u s a t t e r d a p a t pada 4.1 d a p a t pada. 30'
I$
0
s x a p a i 45'
sampai 6'
N.
)+SO
sampai 16' N dan d i
Di P a s i f i k S e l a t a n t e r -
S d i p e r a i r a n C h i l e , >?em Z e d a n d
dan d i s e b e l a h Tilnur dan S e l a t n n pan-lai A u s t r a l i a .
Distri-
-
b u s i d i d e e r a h 'i'ropis t i d a l < s e c a r a t e r u s - m e n e r u s pad.2 b< 2g l' a n l a i n selain Pasifik.
T e r d a p a t s e p a n j s n g p m t a i B a r a t Austra-
l i a s e j a u h T r o p i c of C a p r i c o r n d m d i s e b e l a h Timur Inc?.i.an Ocean.
Di d a e r a h t r o p i s d i s t r i b u s i b l u e f i n t i d & s e b m y ~ J <
d i d a e r a h s e d a n g d a n t e r d a p a t d i p e r a i r a n gang l e b i h dz:.lax. B l u e f i n juga t e r d a p a t d i Laut
Iiiitp~-:l
Flediterranem.
T O -7 A l b a c o r e terda9a.t s e c a r a terus--:nenerus a . n t a r a 50 P, Sam-
p a i 37' 42'
S d i s e b e l a h Timur A t l a n t i k , d i s e b e l a h Barat pada
$1 s m p a i 32'
S, t e t a p i d i d a e r a h t r o p i s t e r d a p a t pada ke-
dalzriian yang l e b i h dala:n d a r i p a d a d i d a e r a h sedang.
Albacore
t i d a l < t e r d a p a t d i L3v.t Kitam, Lb e t a p i t e r d a p a t d i i ~ i e d i t e r r a nean.
B a t a s a n U t a a d i P a s i f i l i s e b e l a l l Timur a d a l a h 5.5'
d.an d i s e b e l a h Sarat dan pv.sat
a d a l a h 45'
13.
3atasan
11
25 s e b a l a h Selatc:n ham@
s a n a dengan b l u e f i n , d i s t r i b u s i an-
tara batas2.n i n i . k u r z n ~l e b i h t e r u s - n e n e r u s d i sebcl.ah Dar a t P a s i f i l c yan;; d i s t r i b u s i verti!ialn;-a
1ebi.h da1a.n dan s e d i -
k i t d i d a e r a h t r o p i s d a r i p n d a dF ciaera11 s c c l a n ~ .
se-oela!~
II
1irnu.r P a s i f i k d.aerah t r o p i s s p e c i - e s i n i t i d a k teerdayat,
Ui
I n d i a n Ocean a l b a c o r e i?ar.i~ii-t e r d a p a ' i d i se:?lua ba&i.nn densax? b a t a s a n l e b i h U t a r a dai-ipacla
30' ,S
clan p a d s keda.laman yang
sarna s e p e r t i d i i i t l a n t i ! ~clan Pasi-fili t r o p i s . y m g t e r b a n j i d i a s a l a h d i s e b e l a h S e l a t a n 13'
Iielinpah+mnya S.
D i s t r i b u s i s k i p j a c k d i b a t a s a i lrutub ham2ir s a x a dengzn a l b a c o r e , k e c u a l i ire~nungirinainyad i s e b e l a h E a r a t A t l a n t i k S e l a t a r i d a l d i s e b e l a l ~T i n u r P a s i f i k Utara,
ju.gz k e t e r d a -
p a t a n n y a d i i 4 e d i t e r r ~ a e a n . D i s t r i b u s i lcedua j e n i s i n i . a@% b e r b e d a karena. s i r i p j a c k b c r p u s a t l i e l i m p a h a n d i daezal; t r o p i s s e c a r a terus-menerus.
M s t r i b u s i v e r t i l c a l ~ i y atidi;-4lah
s e d a l a ~ na l b a c o r e . I ) - i s t r i b u s i b i g e y e dan gel1ov;fi.n d i s e 5 c l a h U t a r a ticia;: Batassli s e b e l a l l U t a r a u!ltu!i
s e j a u h siiii~jilic1~ clan a l b a c o r e .
ked.ua s p e c i e s ini a d a l a h s e j a i h 40'
11 d i s e b e l a h T i z ~ u rA t -
l m t i l r U t a r a , d i s e b e l s h Ti:11ur P a s i f i k Utsra z n . t a r a 1 ~ szm2 ~ ppi
35'
pads 22'
13.
Dl s e b e l a h T i m ? P a s i f i l r Se].atan b i g e y e 'ierda:>at
:; 2.an g e l l 3 w f i n i-iada 33'
S.
E a t a s n n S c l a t a n v.nt?lk
-
kedua s~;eci.es i n i d i s e b e l a h E a r a t P a s i f i k S e l a t a l dan i n -
-
d i m Ocean. aci.ai&l 32?.O S.
Kechnz s s e c i e s i n 5 t i G . 2 2 ~ t e r r a p a t
d i i ~ i e d i t e r r ~ e a( n L
p
a
-
2 1
, d . 2 ~15).
i X s t r i b u s i t i i i e k a t l a r v a i r e l i x a j e n i s t u n a i n i masih beluln . d i k e t a h u i dengan p a s t i karena. tidakla.h mucld~rnengenali t e l u r , nengu9ipullcan j u 7 r e n i l s , t e t a p i d - i s t r i b u s i l a r v a n y a t i d,&
t c r l a l u b e r b e d a d a r i p a d a gang dewasa. D i s t r i b u s i v e r t i k a l irelj.ma j e n i s t u n a i n i !rebanyakan
d i d z s a r i r ~ i ipada p e r k i r a a n kedalaxin~.~ h a s i l ta:igk~,p p d a peiqi k a n a n komersi?. yang d a p a t d.j.golonglran k c dalam t i g a kelo!:!pok y a i t u s u r f a c e hooking ( t e r m a s u k t r o l l i n g datl l i . v e - b a i t
f i s h i n g ) , surfs-ce n e t t i n g ( p u r s e s e i n e ) dan s u b s u r f a c e hoolri n g ( l o n g l i n i n g ) (Blackburn, 1965). Penanslcapan t u n a d i d e k a t p a n t a i b i a s a n y a meng;;unsl!car. a l a t t a n g k a p s u r f a c e h o o k i n g a t a s n e t t i n g dan d i l e p a s pan-
t a i cieng,a
s u b s u r f a c e hooiring.
S u r f a c e h o o k i n 2 dan n e t t i n g
digunakan untuli izenanglrap j e z i s t u n a yang nampak a.tau didug a a d a pada per!~:ukaan l a u t a t a u d i b a ~ ~ ~pernu.lraan ?h 1av.t dengan h a r a p a n t u n a yang berarja pzda iredalaman yag
l e b i h da-
l a n juga d a g a t t e r t a i l g k z p , kurazig 1ebi.h s e d a l a : ; ~70 m pacia o p e r a s i net"L.ng.
S u b s ~ r r i ' a c ehooi.ring b e r o p e r a s i d e n g m :xeng-
g~1.nalra.n tali yang d i ; ) e r i ucipzil p a d a s a n c i n g yang dig;?nt?lngp a d a perm;.ai~aan l a u t s e l z m a bebera?a jam.
Pendugaan raat.-
r a t a t e r g a n t a n n y a p m - c i n g adala.11 p a d a k e d . a l a ~ ~ m 80 s m p a i 1Li.0 m , gang t b r d a l n n a d a l a i l 1 6 0 .
i-Lm p a t s p e c i e s j7ang b i a -
. ..
s s n y a tertan;;lcap eenzzr, s u b s u r f a c e hooirine aetlpunyax "Issran v e r t i k a l 0
-
150 m,
empat s p e c i . e s i n i a a i t u b l u e i i n , a l -
i n bigeye. b a c o r e , y e l l . o ~ ~ ~ fdan
Kisararn t e r s e b u t i;5vln,liir! ti-
dak sama untuk d a e r a h yang berbeda.
S p e c i e s lzinnys. y m g
j a r a n g t e i - t a n g k a p ciengan s u b s u r f a c e hooking b i a s a n y a j a r a n g ~ 3 r d . a p a . tpada :cedalxr!c?i? yang l e b i h d a r i 70 m ( B l a c k b u r n , 1965).
A
3.3 Fd-itor-falrtor yang mempengaruili d i s t r i b u s i t u n a Se'tiap j e n i s
t7J.i1a aenghenciaki
!condi.si l i n g k u n g a n yan-' ..,
01)tirnal untuir pertumbuhan dan k e l i n p a h a ~ l n y a , s i f a t - s i i a t fF,
.
si!: dan ~ i . x i aynng d i a n g g a p e n t i n g % a r e n a s e c a r a lalgsun,: r:lau_nun tidal: !nempengaru.hi tinglrah l a k u iL:an
a n t a r a l a i n tem-
p e r a t u r , s a l i n i tas, z r u s er!i~u!raan, olrsigen t e r l a r u t , kecer a h a n d m k a n d ~ t n g a iP
-
TOL,
1;etiga f A r t o r p e r t m a rnerilpa-
k,?jl i d r t o r ys.ng harqpir s e c a r a l a g s u n g nemnengaruhi d i s t r i -
b u s i j e n i s - - j e n i s t u n a ( 3 l a c k b u r n , 1965).
353.1 Temperatur n
1enperatu.r meru.p&can f a k t o r p e n t i n g untulr aeranalka";
adanya t u n a d i s e s u a t u g e r a i r a n , ~ ~ ~ a l a u pbelum un dapat dijad i k z n d a s a r unt~ticr~enentuican!reli!ilpahann:ra
(Pjzkanura, 1969 )
Yell.ov~fin aeu;7unyni i r i s a r a n t e m p e r a t u r a n t a r a 15' C d m " k i s a r a r l 20'
sar:lpai 28'
ss.rspai 310
C meriipakan i r i s a r m dimsna icon-
s e n t r a s i yel1ov:fin de:?at d i t a n ~ l r a ps e c a r a icomersil. t e r d a p a t yada i:isaran s a r a n 15'
0
sa,:!_nai 2 1
t e ~ p e r a t u r14'
-
Albacore
sa'iipai 230 C dengan k i -
C mcrupakan k i s a r a n 6i.?!zd:s
si kel.i?ipaiiaz!~:ra bail1 u n t u k ;lienz=gi:ayan
konsentra-
s e c a r a iio-lersiS.
!Cisaran t e ? l p e r a t u r untulr s:ii.pjack a d a l a h 17'
sa3l;ai 29'
C
yang i i i s a r a n -?t~!k ge:~angka_na!lnya s e c a r a k c i i ~ e r s i l acialzh 19' sampai
23'
C.
i;isarzr, t e m p e r a t u r untulc b e b e l a p j e ~ i s+;una
t e r d . s p a t p a d a La::ipiran-!-6
.
( L z e v a s t u d a l Xosa, 1 9 6 3 ) .
3.3.2
Salinitas n
i u n a menyui.rai p e r a i r s n yang s a 1 i n i t a s n ; ; a
t i n g g i dan ja-
r a n g d i t e n u i pa.da p e r a i r a n yang r e n d a h s a l i n i . t a s n y a ~ i i s a l n y a . pa.da p e r a i r a n p a n t a i di:na.na t e r j a d i r u n - o f f
y ~ w gtiaxggi.
S a l i n i t a s :!ertnuIiaan secclra. l u a s b e r v a r i a s i pad2 l i n t a n g sua t u t e n p a t , t e t a p i d i d a e r a h t r o p i s dan d i kutv.b tid:!.k
ter-
l a l u b e r v a r i a s i s e p e r t i t e r n p e r a t u r p e r n ~ k a a n . P e r u b a h a ~nusirnan belum d i l z e t a h u i s e c a r a p a s t i dan b i a s a n y a l e b i h k e c i l d a r i p a d a perubahan musixzn t e r n ~ j e r a t u rpermu!raan,
sehinra-+'a -D
s u k a r nenentulran. d i s t r i b u s i t u n a yang hid.v..p d i p e r a i r a n ose-
anis b e i - i l a s a r k z ~s a l i n i t a s (3lac!rburn, 1 9 6 5 ) . S a l i n i t a s yang r e n d a h s e c a r a l a n g s u n g menyebabkan jar a n g t e r d q a t txxna d i p e r a i r z ? p a n t a i .
S k i p j a c k berlrelim-
pahan pada p e r a i r a n yang s a l i n i t a s l l g a a n t a r a 3 2 sampaf 35' p e r m i l dan s a n g a t j a r a n 8 t e r d a p a t pa.da s a l i n i t a s 22 s a n p a i 3 2 p e r t n i l s e p e r t i m i s a l n g a d i G u l f of Guinea, k a r e n a d i 2aerat1 i n i t e r j a d i r u n - o f f k a l i sanga-l k e r u h .
yang tins!:;i dan p e r a i r a n i n i s e r i n g
Kelii.lpahan j e n i s - je n i s tuna. yang n a s i h
s a n g a t nuda ( b l u e f i n dan s p e c i e s l a i n ) tidalc menunjukkzn perubailan yang s a n e a t b e s a r pada m a t h u j a dimana s a l i n i t a s l e b i h rendah ( ~ i e n c a p a i3 1 , 2 p e r n i l ) dan l e b i h k e r u h .
Tji
He-
d i t e r r z n e a n d a Last H i t a m b l u e f i n t e r d a p a t p a d a k i s a r a n s a . .
l i n i t a s 18 sampai 33 p e r m i l .
;'Ys.laupun d e n i k i m s a l i n i t s s t e -
Lap merupalran f s k t o r yang p e n t i n g u n t u k n s n e n t u k a n k a r a k t e -
L .
r i s t i k dan m e n d e t e k s i s i f a t - s i f a t o s e a n o g r a f i y,?ng d i s u k a i t u n a jiang s e l a 3 j t i ' i n y a d a p a t d i g u n d a n u n t d c n e r c i a l t r a i i adan:ia t u n a d i s a s u a t u pera.irai1 ( 3 l a c k b u r n , 1 9 6 5 ) .
k e Utara d i s e b e l a h Timur d a r i p a d a d i s e b e l a h 13arat Atlnnt i k lJ"il.ra,
S e c s r a urnus d i s t r i b u s i t~una.adalrxh s e p a n j a n g
s m b u a x i s a r u o dan kelir3pahannya lebiin banyak d a r i p a d a d i g e r a i r a n p e r b a t a s a n , l n i s a l n y a b l u e f i n dan y e l l o 3 w f i n menyul r a i a r u s - a r u s U C a - a d.an S e l a t a n d i Gulf Strea::i, b l v - e f i n dan s k i p j s c k pac1.a a r u s Kuroshio. j elas:ran,
i
s e h i n g g a suicar d i p a s t i i r a n bahwa lruinpulan i n i t e r -
"0 , e a t u n ~pads. tei?iperai:ur.
G u l l Strezz3 dan Kurosilio g a r g me-
n u j u k e a r a i i U t a r a dapai; :nenye'o;ib!rail p e r g e r a k a n t u n a :!?ele-
wati b a t a s 2 3 d i s t r i b u s i Utaranya.
Iial i n i b e l u n d a p a t d i -
p a s t i k a n irarena dua a l a o a n y a i t u bah?.ia t u n a pada sister:^ ar u s yang l a i n b e r ; : i g r a s i
s e p e r t i i t v . s e c a r a mv.sicisn k e a r a h
k u t u b roelaaan a r u s permukaan, rnisalnye y e l l o v f i n dzn s k i p j a c k b e r ~ e rnelaivan r ~ arus California.
Sebab yang l a i n i a -
1al-i t u n a a d a l a h p e r e n a n g k u a t dengan k e c e p a t a n l e b i h b e s a r claripada
75 l~rn p e r j z ! ~dan 1:ecepai;sn rats-rata dalam menye-
b e r m $ . 1-zutan-lau.tan b e s a r l e b i h b e s a r d a r i p z - d a 2,7 re;! j aj:?
per-
. A l b a c o r e ~ i e r u g z k a n1ru;npula.n t u n s d e w a s a yang dipenge-
r u h i a r u s z o n a l P a s i f i k Utara., s k i p j a c k o l e h a r u s C a l i f o r n i a , y e l l o m f i n d m b i z e y e o l e h macam-~acam arur, d i P a s i l i l r Tropis.
A l b a c o r e d i P a s i f i k U t a r a 3ieipu.n~~a.ipertier,?lran yang
sama dengan s i r l i u l a s i pernu!iann yait.u a n t i s i k l o n y m g b e s a r yang m e l i b a t i i z x
.!~-tt,r,
I;:.iuator Utara, i i u r o s h i o , Arus P a s i f i k
Utara d m Arus C a l i f o r n i a . b i t a t b e r t e l u r un"L nuda.
Arus Zlruztor U t a r a merup&m
hz-
tl;una d w h a b i t a t u n t v k t u n a yang rnasih
Slripja.ck ber!reli.~;ipahan dj. I-iaviaii pzda rnusin p a n a s i r e t i k a a r u s C z l i f o r n i a d i d a e r a h i t u menbesar, s a l i n i t a s permukaan d i s e k i tar Iia+:~aiimen j a d i l e b i h r e n d a h , dalarr, Blac!rbui.n
Nalrc~mura (1954)
(1965) menyatakan bahvra s p e c i e s tu.na yanz S e r -
beda. cenderung u n t u k ne:;lpunyai p u s n t d i s t r i b u . s i p ~ ~ ds ias i ; e a a r u s g ~ . n gb e r b c d a , m i s a l n y a y e l l o X # f i nberkelj.mpahan d i i i r u s -
Ekuator S e l a t a n dan b i g e y e berire1iapatm.n d i Arus x k u a t o r V-
tara.
D i I n d i a n Ocean t i d a k ad.a perbedaan b e s a r k e l i l p a h a n
s u a t u s p e c i e s pada l i n t a n g . Kuat leaaknya. a r u s zkan nie3entuks.n. a:?.;! p - r g e r a k a n t u n a , pada a r u s k u a t t u n a &an
b e r g e r a k !nela';:an
a r u s dan s e b a l i k -
nya ( H e l a d m L a e v a s t u , 1 9 7 0 ) .
3.3.4 F a k t o r - f a i c t o r l a i n F a k t o r - f a l c t o r l a i n yang rne:npensaruhi d i s t r i b u s i t u n a a d a l a h o k s i g e n t e r l a r u t , keceratian, kandunga-? P
-
PO ,, na-
4
ssa a i r , t o p o g r a f i t h e r n o c l i n e , u p w e l l i n g dan f r o n t . Kecerahau. merupakan f a k t o r yzing cukup pent.-i.ng S a g i jenis-jenis
tuna, lrai-ena t u n a me::ipunyai I u s a r a n yang sar?gat
sempit pada k e t a j a - > a n p e n g l i i l a t a n n y a .
?-ie~'e!ca tidal: d a p e t
rn.3i~a.n s e c a r a e f i s i e n pada a i r yang k e r ~ ? h ,iincerahan Fang optinurn b . g i j e n i s - j e n i s
35 m ( L a e v a s t u
t m a a d a l n h > a d s kecialazan 25 s m p a i
dar? Rosa, 1 9 6 3 ) .
Albacore s:?kar d i t a n g k a p de-
ng-311 s u r f a c e hooking pada a i r yaog k e r u h , k a r e n n a l a t tangl r z p i n i berdasarlr;..n
p e n g l i h a t a n pada urnpano
Kpxttdu.?gax f o s f o r - f o s f a t berhubungtm era:: s i n t e s a plnnl.:lon
ciengan f a t o -
yang e r a t hubungannya dengzn k e l i s l p ~ . h a n
rnakan~1.nt u n a , s e h i n g g a t u n a juga a k a b e r k e l i n p a h a n dirnana tei-dapat ma!lgsa.nya. G i s t r i b u s i o k s i g n n t e r l n r u t juza. ~mei3?engaruhi J e a i s - jcn i s tuna.
Kandungzr. o k s i g e n t e r l m u t yang ootimum untuli tv-
n a aclal~ah4 s s : ~ p a . i 6 m l p e r l i t e r (Green, 1967 d a l m Nr7dkamur a , 1969). F r o n t ia1a.h pertemuan dua rjassa a i r yang berbed.a dens i t a s n j i a yang d a p z t diket2hv.i densan adanjia p e r b e d a a n ternper a t u r dan s a l i n i t a s yang b e s a r . b i t a t gang k a y a &an
Daerah f r o n t merupalran ha-
z o o p l a n k t o n seilin6:ga bznyak t e r d . a p a t t~!-
n a , r:i.salnya f r o n t Kuroshio cian Gyashio y s l g merupaiian h a b i t a t b l u e f i n , alba.core &an s k i p j a c i r (3lac!.;burn,
1365).
3.4 E l r s p l o i t a s i Dengan m e n i n s k a t n y a per:nin taal: .mtui: t u n a d m s i c i p j a c k d i p a s a r a n d u n i a , perilranan-periirrj.na-? Iro!l?ersil d i b e b e r a ~ a n e g a r a j u g a n s n i n g k a t k a n vsahanya u n t u k rneilanglrap j e n i s - j e nis ini.
Perke::ibangan yang b c r b e d a d i bid.sng p e r i k a n a n sua-
t u d a e r e h t e r g a n t u n g pada d . i s t r i b u s l i k a n s e c e r e e k o l o g i s yang a;-cunjaEg o l e h faktor-f,:ktor 3 . .
s e r t a tj.ngl;at s o s i a l ei:onomi
l i n g k u n s a n dzn b i o l o g i ,
s e t l a ; o d;erah
dalz::: ha.1 :;;-;:;su~J-
si iican. S u 3 . t ~a l a t ts;ngi;z:p akan S e r b e d a ironstru!rsi annya densan a l a t t s n g k a p yang l a i n .
dan kcguna-
Hal i ~ nienyebabkafi i 7 -
s u l i t n y a p e n e n t u a n e f i s i e n s i s u a t u a l a t t a n g l ~ a p . iiasil. tangkap p e r s a t u a n u.paya u n t & s u a t u a l a t i;c:ngk~:.> tsrtel-;..'~
&F~ ;A;
b e r b e d a pada s u a t u dzicra2.i dengan d:!srah l n i n n y a , via3.aupu.n
p a d a ~~cnJ;tu., l o k a s i d a a l a t tangk:lr-p yang sarna k a r e n a perbedaan t i n s h a t k e n a h i r a n penang1capnj.a. L i n e fishink: merup,~.kana l a t t a n g k a p yang p a s i f dan has i l tznt;:kzpannya seband..j.ng d e n ~ a ab,^nyaJrnya p z n c i n g y2
yarig p a s i f yani; t e r g ~ n t u n gpzda b e h a v i o u r ilsan.
Purse
s e i n e ad-alah a l n t tanglrap yang A c t i f b e r g e r a k ya.ng. digunziian u.ntul-, menzngkap. i k a n - i k a n y-mg membentufr s h o a l yang r a p a t dan terdapat d i pem~ikaan.
3.4.1 P o l e and l i n e 0 P o l e and l i n e a d a l a h s u a t u rnetode penangkapan yang mene-
gunaka11 p o l e , l i n e dan b a r b l e s s j i g hoolzs.
K e b e r h a s i l a n pe-
nangkapan t t e g a ~ l t u n gp a d a b e b e r a p a f a k t o r , d i m t a r s n y a zda-lah k e t e r s e d i a a n uasan.
Urnpain yang biasa.nya digunal-ran i a l a h arrcho-
vy i s e c i l yang d i s e b u t nehu (1ki;rauli.s n a insu.1,-rv.m ) -
d.i I-Is!:jaii
vy ( 3 h , g r a u l i s japonicu2)
,
ournurei~s),i a o (Atheri-
sedzngkan d i J e p a n g digunakz.11 ancilodan s a r d i n e ( S a r d i n o n s m e l a r ! as ticta)
( C l e v e r dzn Sfiimada, 1 9 5 0 daialn F i o n i n t j a , 1 9 7 3 ) .
iirlt.uk men-
j a g a a g a r s h o a l ilran t e t s p b e r a d a d i per-ukazn maka d i p e r g u n&an
s i s t e m lSva.ter s9ra.y yang rnenyezbunyikan bayangzn Ll-~zpzl
dan merangsang i k a n untlulk memzkan u!iq~an.
P o l e biasanya. t e r b u a t d a r i bambu y&ng panjzngnya 7,5
15 f e e t 6enga.n d i a ; : e t e r 2 , 5 - 3 , O i r . c i . fle!ssibel
d2.n r u n c i n g b a g i a n ujwignya.
-
P o l e Ilarus i u r u s , Dahan t a l i sebaiimya.
cu!rup h a t u n t u k mena:nan t a . l i liir;i-i;i.ra.
tenr,.ga d r i b a t t a r i l i a i k a n , p a j a n g
s a t u a h a duua f e e t l e b i h pendeli d a r i p a d a ? o l e
a g a r n e l a y a n d a p a t nenaflgkap iiran densan Langannya j i k a t e r 2
palrsn,
Z a i ~ : .v,-ituk ~ l e a d e r i a l a b iiawat b a j a ata.v. l~empt h r e a d ,
l e a d e r d i p a s a n g p a d s u.jung l i n e dan d i a t u r a g a r d a p a t berputez. P a n c i n g y;mg d i g u n a k ~ na.da dua naczn y a i t i l p a n c i n g yrmg bermata cian y m g t i d a k b e r m a h .
Pa.ncing yang tidal.: l:erslata.
menggundran t a n d v k , t ~ l m gdan b u l u 'nurung. Pada o p e r a c i p o l e and l i n e l ~ z n a n y as u a t u t r i p t e r g z n t u n g d a r i j a r a k f i s h i n g g r o u n d , j u g a p a d a k e t e r s e d i a a n u:nl?an,
ice-
t i k a . lcapal po1.e and l i n e t e l a l ? S e r a n g k a t d a r i f i s h i n g b a s e , p e r a l a t a ~ lharv-s d.isiap!ial a g a r d a p a t di~u.na!:an scnairtu-~;a.i;tu. S e t e l d l s h o d il:an
d i j u z i p a i , k a p a l b e r g e r a k n e l e w a t i n j . a , Ire-
mudim L1ap.n 2ilieluarIr7m s e m e n k a r Jlrapal mcju perl.ahan-lahan. Pacla s a a t i k a n r3u.ncul d i permukann !:anal kapun d i a i u l a i .
3.4.2
b e r h e n t i d a n penang-
' J a t e r s p r a y d i a l i r k a n s e l a m a penangl;a_nan.
Trolling T r o l l . i n g a d a l a h s u a t u metode y a l g :neng,gunair~nseju:.:lah
..
p a n e i n s yang b e r m p a n yang d i p a s z n g UI b u . r i t a n s u a t i . lrapal gan,l;; b e r g e r a k n e l a l u i s h o a l ilran. n e da? p a n c i n s .
A l a t i n i t e r d i r i d a r i li-
Kain l i n e teerbuat d a r i c o t t o n , n y l o n a t a u
kamat b a j a . Pada o p e r a s i n y a , s e b e l u n meninggalL,:an f i s h i n g b a s e , p e r -
alatm h a r u s svdah d i p e r s i a p k a n , s e h i n g g a p a d a saat s h o z l ik m dijuli1ps.i k a p a l ne1enatin;;a
3a.n peaangirzpan di:r!ulai.
Kecepatan pada saat to7:;ing a d a l a h s a t u a t a u dua h o t ( S a i n s bury,
l q 7 l dz-lam M o n i n t j a , 1 9 7 3 ) .
3.4.3 L o n g l i n e L o n g l i n e a d a l a i l s u a t u metode yang menggunairai s e j u n l a h p a c i n g yang d i g u n d r a n pada k e d a l c ~ i mt e r t e n t u unAiu!r menzngkap ilran ya!lg menyebar.
S a t u a n u n i t l o n g l i n e biasaxya
dise-
b u t b a s k e t gang t e r d i r i d a r 9 i m a i n l i n e , b r ~ ~ i c h l i n ef ,l o a t l h e , f l a g p o l e clan pelampung. H a i n l i n e a d a l a h b a g i a n yang t e r g a n t u n g s e c a r a h o r i z o n t a l p a d a permukaan a a i r dimana t e r g n n t u n g u j u n g b r a n c h l i n e c i a ujung ata.s d a r i f l o a t l i n e .
3 i a s a n y a n ~ a i n l i n eb e r v a r i a s i 800
s s n p a i 2000 f e e t ynng t e r b u a t d a r i c o t t o n l i n e dens??n d i x c ~ e t e r
l / 8 s r " ~ : ~ p 1a i/ 2 i n c i .
E r m c h l i . n e i a l a h t a l i yang t e r g ~ ~ n t u n g
p a d a r a a i n l i n e d m t e r d i r i d a r i empat b a g i m y a i t u l i n e y a g t e r b u a t d a r i c o t t o n atau m a n i l a , sekj.yaxa y a i t u c o t t o n yang membentuk c o r e d s n t e r b u a t d a r i rani, kamat a t a u J a p a n e s e hemp, wire-lea.d.er 72.3,- b e r v a r i z s i d a r i
g szmpai 16 strt;ll:I
scl>niijn:1;
s a t u fathom dan hook yang b i a s z n y a t e r b u a t d a r i b e s i gang d i l a p i s i timah. F l o a t l i n e i a l a h b a g i a n yang aenghub.~ni;lcan pelampu.nt-; dien g m tna.i?iline, b e r v a r i a s i d a r i
45 s a a p a i l 2 5 ; , f e e t dan t e r -
b u n t d n r i b,z.kan ynng s a n a d e ~ l ~ amna i n l i n e .
F l a ~p o l e b e r -
Pungsi s e b a g z i ta3d.a kedudu2ran l o n g l i n e d i permulcazin a i r d m t e r b u a t d a r i banbu s e p a n j a n g 4 11: clengan d i a ; % e t e r 3 cm yang p a d a ujungnya t e r d a 2 a t b e n d e r a .
Pela:~u~zngt e r b u a ' i d a r i ge-
l a . s , logam + t z u k a - u , p e l a a p u n g yaig
t e r b u ~ td s r i g e l a s z t a u
logam l e b i h d i s u k a i k a r e n a nempunyai d.aya apung y a g b e s a r d a ~ d a p a t digun&an
l e b i h lama.
P a r k pengo~ierasi.annya, s e t t i n g d . i n u l a i pac1.a ~ a g hi a r i dan di,angkat pada s o r e h a r i a t a u sebal.-iknya, a r a h dzn irekuatz n arv.s ha.rus d i p e r h a t i k a n (Sililriada, l?jl drla:!
19731, pec;as,-;g;.n
l i n e h a r u s s e c a r a d i a s o n a l nerfiotong a1i.r-
?a a u s ;ia.ng t e r l r u a t 3.4.4
Nonint j a ,
.
!lrj.ft n e t Dkift n e t adalah jarin;
yang d i 2 a s z . n ~tegi^& 1v.ru.s p e r -
mukaan a i r , b i a s a n y a . ' t e r b u z . t d a r i c o t t o n a t a n nylon.
Sazian
a t a s n y a t e r d a p a t p e l m p u n g dan pzda b a g i a n baiav!:riilnya t e r d a p c ~ t leadline.
U k u r a ~d r i f t n e t b i a a a n y a 5 0 fathoix dengan l e b a r
4 fathom.
Ulrurm rnata j a r i n g n y a b e r v a r i a s i s e s u a i dengan i-
kan yang n e n j a d i t u j u a n penangkap2.n y a i t u 4 , 5 i n c i , 5,5 iilcj.,
6 , 5 i n c i dzn 7 , 5 i n c i (C-rahaa d m Karin, 1959 d a l m I.ionintja, 1973). 3.4.5
Purse s e i n e 3 . & u r s e s e i n e a6.z.lah j a r i n g Sang p a n j m g mcnbent~zk dindin;:
d i d a l a a a i r , b a g i a n ba'::ahnya
t e r c i a p a t ci11ci.n yang d i l a l u i t a -
li vntrtk d i t a r i k s e h i n g g a membentulr ka:i~tung.
rupakan ~ e r k e m b a n g a nd a r i beach s e i n e y:n$
P u r s e s e i n e me-
digunalc2a d i :,tile-
r i i ~ auntuic menangkap rnenhzden d i p a n t a i A t l a n t i l r dan d i pan-
t a i 3 a r a t Alaska s a i p a j . C a l i f o r n i a .
i4ulai d i i r e n a l d i Jepang
p a d a t a h u n 1.889, t e t a p i b a r u d.igundtz.n s e c a r a k o m e r s i l s e s u d& p e r a n g d u n i a kedua.
bfenurut S a i n s b u r y (1971) dalam i - i o n i n t j a (1973) p u r s e s e i n e a d z dua t i p e y a i t u b e r d a s a r k m l e t & < b u n t , a d a jrang buntnya t e r l e k k cii t , ? n z a h dan a.da yang t e r l e t * sal-ah s a t u sisi.
d i ujung
P m j a n g bagi:m u t m a lrurang l e b i h 1 0 k a l i
Kecepatan k z p a l pada s a n t j a r i n g d i j a t u h i i a n t e r g a n t w i g pada b e h a v i o u r s h s a l i k a n , b i a s a n y a 2/j d.ari itill,p?ec'. Untuk mencegah i k a n m e l a r i k a n d i r i d a r i j a r i n g sebeluyo s e l e s a i p e n a v i k a i p u r s e l i n e , dlgunakan ernpat c a r s yaj.tu : pens:;-;unaan c h e r r y bomb, menid:~bah k e c e p a t a n !rtz.p~l,membv.at kegaduhan p a d s s i s i k a p a l dan dengan meng,ymd;an l m p u d i dalam air pada o p e i - a s i yang d i l a k u k n n p a d a m a l a x h a r i .
3.'-i.6
Set net atau t r a p net Set. n e t a t a u t r a p n e t a d a l a l l n e t o d e unt~d?irncnangkap
t u n a dengan jjaring y a n s d i ~ a s a n ( ; > . a d z dnei-ail m i g r a s i ilian. I k a n d i a n n"nu.riiti. l.ro!lstruksi. j a r i n g d m t e r t a : n . ; k a ~ pada b a g i a n jrantun;;.
... iialzupun a l a ' i i n i t i d a l < t t e r l a l u menunjm::
h a s i l "Lngkapan d u n l a , a l a t i n i cv.irup produl.:tif
jilra dips-
s a n g pzda s u a t u d a e r a h yang b a i k i r o n d i s i n y a . S e t n e t t e r i r i r i d a r i t i s a b a z i a x ya-i-tu l e a d e r s a t a u 'ling,
e n c l o s e r a t a u body dan bag.
... . iring d-ipasang ag2.l~i-rendur
a g a r tahzinan teiqh2.d.ap Eirus se.;?ini?~lirr~ u u n g k i n , mer!~otong a r a h m i g r n s i i k a n dengan s a l a h s a t u sisi. menghubungkan e n c l o s e r
. .
da.n p a n t a i dan s l s z yarrg l a i n mengi!;uti
ayah k e l a u t .
E n c l o s e r a t a u body t i r b u a t d a r i bah3.n yang serna denszr, l e a d e r y a g ukurannya b e r v a l ' i a s i
,
t r a p unt7d.: b l u e f i n
menpunyai p a n j a n g e n c l o s e r 200 sampai 609 f e e t , l e b a r 50 sampai 1 5 0 f e e t dan k e d a l a a a n 1 0 smpai
35 fathom.
3a.gi-
an bag a t a u k a n t u n g a d a l a h s a t u - s z t i i n y a b a g i m daripaci-a set n e t yanc b e r j a r i n g pada b a s i a n d a s a r n y a . p a d a bagi;m k a t u n g i n i bermacam-maca?:! inci.
iikvran mata j a p i n g
d n r i 0 , 5 s2mi;zi 4 , 5
Kantung t e r b u a t d a r i s e f a t nisnila k z r e n a d i p e r l i ; k a n
k e k u a t z n yang l e b i h b e s a r d a r i p a d a b a g i z n l a i n n y a . I F l o a t l i n e mengguna!ran pclaclpung g a b u s yang bermaca:nmacan ukurannyn.
3 e n d e r a a t a u l a n p u d i p a s s n g sebz.ga.i t a n d a
a g a r kana1 l a i n .tid&- masub b e d a e r a h j i ~ f i g d i ~ a s a n c a it r a p .