25 JAAR KONINGIN BEATRIX

KONINGIN BEATRIX

30 april 1980 - heden

25 JAAR KONINGIN BEATRIX

Inleiding Op 30 april 1980 tekende koningin Juliana de Acte van Abdicatie. Hiermee deed ze afstand van haar troon. Diezelfde dag werd haar oudste dochter en kroonprinses Beatrix ingehuldigd als de nieuwe koningin van Nederland. Dat gebeurde in de Nieuwe Kerk in Amsterdam ten overstaan van de Staten-Generaal die voor deze gelegenheid in deze kerk bijeenkwam. De koningin is symbool van nationale eenheid en dat als enige Nederlandse burger vertegenwoordigt zij geheel Nederland in het buitenland. Ook speelt ze een belangrijke rol in de Nederlandse regering.

Doelgroep Leerlingen van de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs (10-12 jaar)

Vakken en kerndoelen Geschiedenis 11 De leerlingen kunnen perioden en gebeurtenissen uit hun eigen leven en uit de geschiedenis op een tijdbalk plaatsen 12 Leerlingen kunnen historische bronnen raadplegen. Samenleving 18 De leerlingen kennen enkele hoofdzaken van staatsinrichting en de rol van de burger daarin. Het gaat in elk geval om: - Het landsbestuur: regering, Eerste en Tweede Kamer - De betekenis van de monarchie in Nederland

© STICHTING KENNISNET / CMO

INTRODUCTIE - II


Tekenen en handvaardigheid Domein A: vormgeven 1 De leerlingen kunnen werkstukken maken: - op basis van gericht waarnemen; - op basis van een innerlijke voorstelling van een onderwerp, vanuit hun geheugen, fantasie en/of beleving; - met een communicatieve functie of een gebruiksfunctie (bijvoorbeeld: speelgoed, affiches, een masker). 2 De leerlingen kunnen beeldende aspecten zoals kleur, vorm, ruimte, textuur en compositie doelgericht gebruiken in een werkstuk.

Doelstellingen - Leerlingen kunnen vertellen hoe in Nederland de troonopvolging geregeld is - Leerlingen kunnen de taken van de monarch in Nederland duiden - Leerlingen hebben gezien welke rol de monarch speelt in het democratisch bestel in Nederland

Illustraties We danken CMO en zijn licentiegevers, Wikipedia, RVD, NOS, Nationaal Comité 25 jaar Koningin Beatrix, Ministerie van EZ, Rivas, Regentenkamer.

© STICHTING KENNISNET / CMO

INTRODUCTIE - III


© STICHTING KENNISNET/ CMO

HANDLEIDING - 1


Beatrix is 25 jaar koningin In deze paragraaf laten we zien hoe in Nederland de troonopvolging is geregeld. Het beroep van staatshoofd (vorst) is in tegelstelling tot de meeste andere beroepen alleen voorbehouden aan mensen uit een kleine groep.

1. Op http://www.koninklijkhuis.nl/ vindt u de stamboom van het Koninklijk Huis en een overzicht van de leden van het Koninklijk Huis 2. Leden Koninklijk Huis (20): Beatrix, Willem-Alexander, Maximá, hun kinderen, Constantijn, Laurentien, hun kinderen, Margriet, Pieter, Maurits, Marilène, hun kinderen, Bernard jr., Annette, hun kinderen. Tot de Koninklijke Familie maar niet tot het Koninklijk Huis behoren: Irene en Christina en hun kinderen, Johan Friso, Mabel en hun kinderen, Pieter-Christiaan en Floris en hun vrouw en kinderen. 3. In Nederland is iedereen vrij om zelf zijn beroep te kiezen. Wel zijn er enkele beperkingen. Voor de meeste beroepen is een bepaalde opleiding vereist en je moet kunnen aantonen (met een diploma bijvoorbeeld) dat je die opleiding gevolgd hebt. Ook is het niet altijd mogelijk om een baan te vinden die je leuk vindt. In het buitenland zijn wél voorbeelden te vinden van mensen die bij hun geboorte al voorbestemd zijn voor een bepaald beroep. Eén zo’n voorbeeld is in India waar, ondanks een wettelijk verbod in 1947, het zogenaamde kastensysteem nog voorkomt. Mensen zijn daar ingedeeld in kasten (groepen). Vaak oefenen mensen uit dezelfde kaste hetzelfde beroep uit, van smid of timmerman bijvoorbeeld, en kinderen uit die kaste worden geacht dat beroep later óók uit te oefenen. Ten slotte zijn er buiten Nederland nog andere landen waar het beroep van staatshoofd wordt overgeërfd.

Oranje en Nassau: twee gebieden en een kleur Hier leggen we uit waarom Beatrix en andere leden van de koninklijke familie Van Oranje-Nassau heten. Oranje-Nassau De band tussen het Huis Nassau, later Oranje-Nassau, en Nederland is ontstaan in 1403, toen de Duitse graaf Engelbrecht I van Nassau in het huwelijk trad met Johanna van Polanen, vrouwe van Breda. De Bredase Nassau's behoorden door hun groeiende particulier bezit al snel tot de hoogste edelen in de Nederlanden. Het huwelijk van graaf Hendrik III van Nassau (1483-1538) met Claudia van Chalon bracht bezitsvermeerdering voor het Huis Nassau met zich mee in Oost- en ZuidFrankrijk, waaronder het soevereine prinsdom Orange. De aan dit prinsdom verbonden titel Prince d'Orange -Prins van Oranje- was erfelijk. Toen Hendriks zoon, René van Chalon, in 1544 zonder nakomelingen stierf, kwam diens erfenis terecht bij zijn oudste Duitse neef Willem van Nassau (1533-1584). Deze Willem van Nassau is beter bekend als Willem van Oranje, bijgenaamd De Zwijger, en wordt gezien als de stamvader van het Huis Oranje-Nassau. Als Willem-Alexander koning wordt is hij de eerste koning sinds Willem III (18491890). De regels voor de opvolging zijn als volgt: De Grondwet bepaalt dat bij overlijden of abdicatie van de Koning, het koningschap bij erfopvolging overgaat. Voor de opvolging van Koningin Beatrix komt als eerste haar oudste zoon, Prins Willem-Alexander, in aanmerking, gevolgd door


HANDLEIDING - 2


respectievelijk Prins Johan Friso en Prins Constantijn. Haar zuster Prinses Margriet en de vier zonen van Prinses Margriet komen na hen in de lijn van de troonopvolging. Korte samenvatting van de stamboom van Oranje-Nassau Graaf Engelbert I van Nassau --> (zoon) Graaf Hendrik III van Nassau --> (zoon) René van Chalon --> (neef) Prins Willem van Oranje en Graaf van Nassau --> (zoon) Prins Maurits --> (halfbroer) Prins Frederik Hendrik --> (zoon) Prins Willem II --> (zoon) Prins Willem III --> (zoon van neef) Johan Willem Friso --> (zoon) Prins Willem IV --> (zoon) Prins Willem V --> (zoon) Koning Willem I --> (zoon) Koning Willem II --> (zoon) Koning Willem III --> (dochter) Koningin Wilhelmina --> (dochter) Koningin Juliana --> (dochter) Koningin Beatrix Toelichting René, zoon van Hendrik III van Nassau en van Claudia van Chalon, dochter van prins Jean II van Oranje, neemt de achternaam van zijn moeder aan. Hij erft het oude, souvereine vorstendom Orange in de nabijheid van Avignon, hierbij hoort de titel Prins van Oranje. Toen René van Chalon in 1544 zonder nakomelingen stierf, kwam zijn erfenis terecht bij zijn oudste Duitse neef Willem, de latere Willem van Oranje. Die erfenis bestond uit het vorstendom Oranje en de Nederlandse bezittingen. Prins Willem van Oranje gaf met wisselend succes leiding over de vrijheidsstrijd tegen de Spanjaarden en zo legde hij de band tussen Nederland en Oranje-Nassau. Een overzicht van de geschiedenis van Nederland aan de hand van graven van Holland, de stadhouders van de Nederlanden en de koningen van Nederland met per vorst een korte samenvatting van de belangrijkste gebeurtenissen tijdens zijn of haar regeringsperiode is te vinden op: http://www.home.zonnet.nl/d.van.duijvenbode/ geschnl.htm 1. Orange ligt vlakbij Avignon in Zuid-Frankrijk. Nassau ligt vlakbij Koblenz in Duitsland. Andere plaatsen met ‘orange’, ‘oranje’ of ‘Nassau’ in de naam zijn onder andere Baarle-Nassau in Brabant, Oranjestad op Aruba en Nassau, de hoofdstad van de Bahama-eilanden zuidoostelijk van Florida. 2. Oranje muisjes, koninginnesoep en wat verder oranje gekleurd is. U kunt hiervoor (laten) zoeken op internet. Gebruik dan de zoektermen recepten en oranje of koninginnedag. 3. Informatie hierover is op bovengenoemde webpagina van de website van het Koninklijk Huis te vinden. Zie ook het overzicht van staatshoofden van de (zuidelijke) Nederlanden vanaf het begin van de christelijke jaartelling op http://home.wish.net/~mgelten/Staatshoofden/Staatshoofden.htm. De volgende stadhouders waren (geboorte- en sterfjaar tussen haakjes) Maurits 1585-1625 (1567-1625) Frederik Hendrik 1625-1647 (1584-1647) Willem II 1647-1650 (1626-1650) © STICHTING KENNISNET/ CMO

HANDLEIDING - 3


Willem III 1672-1702 1650-1702) Willem IV 1747-1751 (1711-1751) Anna (regentes) 1751-1759 (1709-1759) ** Lodewijk Ernst, Hertog van Brunswijk-Wolfenbüttel (regent)** (géén OranjeNassau) Willem V Batavus 1766-1795 (1748-1806) Het is geen ononderbroken dynastie geweest want tussen 1650 en 1672 was het eerste Stadhouderloze Tijdperk en tussen 1702 en 1747 het Tweede Stadhouderloze tijdperk. Ook regeerde iemand uit een andere adellijke familie in Nederland van 1759 tot 1766 als regent. Dat was Lodewijk Ernst, Hertog van Brunswijk-Wolfenbüttel. Tijdens zijn regentschap en dat van Anna was hij wel officieel de stadhouder.

Koningin Beatrix, hoofd van de natie In deze en de volgende paragraaf gaan we in op de taken die het koningsschap voor Beatrix met zich meebrengt. Eerst behandelen we haar rol als hoofd en symbool van de Nederlandse natie.

1. Op sommige postzegels van Nederland, de Antillen en Aruba staat haar portret afgebeeld. Ook op munten van de Antillen en Aruba is die te vinden en op munten die in Nederland in omloop waren tot de euro werd ingevoerd. Verder hangt ze in iedere rechtszaal in Nederland en de overzeese gebieden. 2. Hoe je voor iemand een lintje kunt aanvragen is te lezen op http://www.lintjes.nl en http://www.koninklijkhuis.nl/ .


HANDLEIDING - 4


Koningin Beatrix, deel van de regering In het vervolg op de vorige paragraaf waarin we gekeken hebben naar haar taken als koningin, kijken we hier naar haar rol als deel van de regering. 1. Dictatuur. 2. Het volledig ingevuld schema:

Staatshoofd

Verenigde Staten

president

ja

gekozen

nee

Frankrijk

president

nee

gekozen

nee

Duitsland

president

nee

gekozen

nee

nee

overerving

ja

België

Regeringsleider

Gekozen of door Aangesteld overerving voor het leven

Land

Engeland

Koningin Elizabeth II

nee

overerving

ja

Nederland

Koningin Beatrix

nee

overerving

ja

Voorbeelden van landen met een koning(in) als staatshoofd zijn Cambodja, Denemarken, Marokko, Spanje, Thailand, Zweden. Een staatshoofd dat zijn functie door overerving krijgt kan ook als titel hebben: keizer (Japan), hertog (Luxemburg), prins (Monaco), sultan en emir. Voorbeelden van landen met een president als staatshoofd zijn onder andere Polen, Tsjechië en Slowakije. 3. Staatshoofd en regeringsleider kunnen beide als baas worden gezien en hebben, ieder op hun eigen manier flink wat in de melk te brokkelen.

Hoe brengt koningin Beatrix haar dagen door? Hier kunnen leerlingen een idee krijgen van hoe Koningin Beatrix haar dagen doorbrengt. 1. Het houden van toespraken / Het ontvangen van buitenlandse staatshoofden en andere belangrijke gasten / Het bijwonen van vieringen en herdenkingen die Nederlanders belangrijk vinden / Het toekennen van onderscheidingen aan mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt / Het benoemen en ontslaan van ministers / De Troonrede voorlezen / Wetten ondertekenen / Gevraagd en ongevraagd advies geven aan ministers en uitleg vragen / Formateur benoemen. 2. Aan de hand van de genoemde taken van de koningin kunt u met de leerlingen een profielschets maken waar de nieuwe koning of koningin (naar alle waarschijnlijkheid kroonprins Willem-Alexander) moet voldoen. Wat moet hij of zijn leren: bijvoorbeeld Engels en Frans (nog steeds de taal van het internationale diplomatieke verkeer), staatsinrichting, geschiedenis (vooral van Nederland zelf), kennis van de rechtspraak, bestuurskunde. Vaardigheden: bijvoorbeeld kunnen samenwerken in teamverband, grote mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid, een scherp gevoel voor wat voor een staatshoofd hoort en wat niet hoort.


HANDLEIDING - 5


Een cadeau voor Beatrix Ter afsluiting van dit werkblad een creatieve opdracht om een symbolisch cadeau te maken voor Koningin Beatrix, een nieuwe troon. Eindopdracht Deel de klas in groepen van drie à vier leerlingen in. Als ze hun ontwerpen klaar hebben, hangt u de op zodat iedereen ze kan zien. Laat leerlingen dan een jury samenstellen die het beste ontwerp uitkiest. Daarna kunnen handige leerlingen aan de slag om het ontwerp uit te voeren. Van de resultaten kunt u een kleine tentoonstelling op school maken rondom 30 april.

Meer informatie op internet:

http://www.koninklijkhuis.nl De officiële website van het Koninklijk Huis http://www.pinkelotje.nl/koninginnedaglekkernijen.html Enkele recepten voor hapjes op Koninginnedag http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wikiproject_25_jaar_Beatrix# Lijst_van_staatsbezoeken_afgelopen_25_jaar Informatie over onder meer alle staatsbezoeken die Koningin Beatrix heeft gebracht vanaf 1980 http://home.wish.net/~mgelten/Staatshoofden/Staatshoofden.htm Overzicht van alle staatshoofden die de (zuidelijke) Nederlanden hebben geregeerd vanaf het begin van de christelijke jaartelling. http://www.25tronen.nl Webpagina over een ontwerpwedstrijd uitgeschreven door de Regentenkamer in Den Haag. Kunstenaars mogen een troon ontwerpen voor koningin Beatrix. De 25 beste ontwerpen zijn aanklikbaar op deze pagina.


HANDLEIDING - 6

25 JAAR KONINGIN BEATRIX

Recommend Documents