Brief aan de leden T.a.v. het college
informatiecentrum tel.
uw kenmerk
(070) 373 8021
bijlage(n)
3
betreft
ons kenmerk
Wijziging wet sociale werkvoorziening
BAWI/U200800215 Lbr. 08/22
datum
21 februari 2008
Samenvatting
Per 1 januari 2008 is de gewijzigde Wet sociale werkvoorziening (Wsw) van kracht. Daarbij komen regie en aansturing van de Wsw en de financiële verantwoordelijkheid meer bij gemeenten te liggen. Ter ondersteuning van gemeenten zijn een handreiking wachtlijstbeheer en een modelverordening Persoonsgebonden Budget opgesteld, die met deze ledenbrief worden aangeboden. In de Wsw is opgenomen dat in het kader van adequaat wachtlijstbeheer de gemeente moet zorgdragen voor “schone” wachtlijsten en periodiek de feitelijke beschikbaarheid van swgeïndiceerden op de wachtlijst moet vaststellen. Ten behoeve van de verdeling van het rijksbudget 2009 moet die beschikbaarheid met terugwerkende kracht per 31 december 2007 worden vastgesteld (t-2-systematiek). Een modelbrief voor vaststelling van deze beschikbaarheid, die getoetst is op eenvoudige en heldere communicatie ten behoeve van de doelgroep, is bijgevoegd. Daarnaast bevat de ledenbrief een uitleg van de wettekst met betrekking tot de financiering van wsw-plaatsen in geval van verhuizing en hoe hierbij onderlinge verrekening tussen gemeenten plaatsvindt. Tot slot wordt in de ledenbrief kort ingegaan op de vormgeving van de wettelijk verplichte cliëntenparticipatie.
Aan de leden
informatiecentrum tel.
uw kenmerk
(070) 373 8021
bijlage(n)
3
betreft
ons kenmerk
datum
Wijziging wet sociale werkvoorziening
BAWI/U200800215 Lbr. 08/22
21 februari 2008
Geacht college, Per 1 januari 2008 is de gewijzigde Wet sociale werkvoorziening (Wsw) van kracht geworden. Daarmee wordt invulling gegeven aan de modernisering van de Wsw, waarbij gemeenten door meer sturing en regie op de Wsw in staat zijn deze een plaats te geven in het lokale en regionale zorg- en arbeidsmarktbeleid. Daarnaast zijn gemeenten door een andere wijze van financiering direct verantwoordelijk voor hun inwoners met een sw-indicatie en het daarmee samenhangende Wsw-budget. In onze ledenbrief van 16 oktober 2007 hebben wij aangekondigd ter ondersteuning van de gemeenten bij de invoering van de wetswijziging te komen met een modelverordening PGB en een handreiking wachtlijstbeheer. Deze treft u bijgaand als bijlagen aan. Daarnaast wordt in deze ledenbrief ingegaan op de gevolgen van de nieuwe financieringssystematiek van de Wsw voor gemeenten en op het vormgeven van de wettelijk verplichte cliëntenparticipatie. Persoonsgebonden budget De gewijzigde Wsw zet onder meer in op een versterking van de rechten van de sw-geïndiceerde. In dat kader is in de wet de mogelijkheid opgenomen van een persoonsgebonden budget voor het realiseren van een passende begeleid werken arbeidsplaats bij een reguliere werkgever. De gemeente moet conform artikel 7, lid 10 van de Wsw bij verordening nadere regels hiervoor stellen. De VNG- modelverordening Persoonsgebonden Budget kan u daarbij behulpzaam zijn. De modelverordening is in overleg met een aantal vertegenwoordigers van gemeenten en de sector (Cedris) tot stand gekomen en getoetst door de interne VNG-adviescommissie Gemeenterecht. Voorts voldoet de modelverordening vanuit het strategisch thema Vermindering regelgeving en toezicht aan het zo laag mogelijk houden van de administratieve lasten. In de bijgevoegde modelverordening is een uitgebreide algemene en artikelsgewijze toelichting opgenomen.
Wachtlijstbeheer Artikel 12 van de Wsw legt de verantwoordelijkheid voor het beheer van de wachtlijst bij de gemeente. Gemeenten kunnen zelf een aantal keuzes maken ten aanzien van het beleid en het beheer van de wachtlijst en de plaatsing van geïndiceerden op een sw-arbeidsplaats. Naast het aantal sw-werknemers is de omvang van de gemeentelijke wachtlijst mede bepalend voor de hoogte van het gemeentelijke Wsw-budget dat van het rijk wordt ontvangen. Om deze nieuwe verantwoordelijkheid voor de wachtlijst van gemeenten te ondersteunen heeft de VNG samen met branche-organisatie Cedris bijgevoegde handreiking Wachtlijstbeheer opgesteld. Separaat zal aan uw college een tweetal gedrukte exemplaren van deze handreiking worden toegezonden. Toetsing beschikbaarheid sw-geïndiceerden op de wachtlijst In de Wsw staat in artikel 12, lid 1 dat alleen geïndiceerden die beschikbaar zijn voor het aanvaarden van een sw-arbeidsplaats op de wachtlijst mogen staan. Dit is een nieuw criterium en heeft tot doel met schone wachtlijsten te werken en daarmee een zorgvuldig en adequaat wachtlijstbeheer na te streven. In het najaar 2007 heeft discussie plaatsgevonden of de criteria voor beschikbaarheid nadere invulling behoefden. Na overleg met de sector en de behandeling van het wetsontwerp in de Tweede Kamer, waarbij aandacht werd gevraagd voor zorgvuldige en gelijke regels heeft de wetgever in de Regeling uitvoering sociale werkvoorziening en begeleid werken in artikel 4 het begrip beschikbaarheid vastgelegd. Om tot een schone wachtlijst te komen moet periodiek informatie worden gevraagd bij de geïndiceerden op de wachtlijst. In de handreiking Wachtlijstbeheer wordt uitgebreid ingegaan op de verschillende manieren, waarop dat kan plaatsvinden. In verband met de inwerkingtreding van de gewijzigde Wsw per 1 januari 2008 en de budgetverdeling voor het jaar 2009 moet alsnog per 31 december 2007 (t-2-systematiek) worden vastgesteld, wie op grond van deze beschikbaarheidscriteria tot de wachtlijst moet worden gerekend en wie niet. Om u hierbij behulpzaam te zijn hebben wij een modelbrief “Uitvraag beschikbaarheid” opgesteld. Deze als bijlage bijgevoegde modelbrief is op initiatief van brancheorganisatie Cedris opgesteld en gelet op de samenstelling van de doelgroep getoetst op het gebruik van duidelijke en begrijpelijke taal. Wij adviseren u deze toets op de wachtlijst snel ter hand te (laten) nemen; de geschoonde gegevens betreffende de wachtlijst maken immers onderdeel uit van de verantwoordingsinformatie Wsw, die als bijlage bij de gemeentelijke jaarrekening 2007 moet worden gevoegd en dus tijdig klaar moet zijn. De verantwoordingsinformatie Wsw dient voorzien van de accountantsverantwoording uiterlijk 15 juli a.s. in het bezit te zijn van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Op de website van het ministerie van SZW onder Gemeenteloket treft u meer informatie aan over de Wsw-verantwoordingsinformatie en de wijze, waarop schappen en zelfstandig uitvoerende gemeenten deze over het jaar 2007 dienen aan te leveren.
Wijziging wet sociale werkvoorziening 21 februari 2008
02/05
Financiën Zoals in de ledenbrief van 16 oktober 2007 uitgebreid is toegelicht, vindt financiering van de Wsw per 1 januari 2008 rechtstreeks aan gemeenten plaats op grond van een financieel verdeelmodel, waarbij het totaal aantal Wsw-geïndiceerde inwoners van een gemeente op 31 december van het jaar t-2 maatgevend is voor het Wsw-subsidiebudget in het jaar t. Gemeenten die samenwerken in een Gemeenschappelijke Regeling dienen afspraken te maken over de overdracht van deze middelen aan het schap. Daarnaast komt het voor dat Wswgeïndiceerde inwoners vanwege verhuizing in het verleden bij een ander schap/gemeente werken dan de woongemeente. Dit is het punt van de zg. buitengemeenten, waarbij wettelijk is vastgelegd wanneer er sprake is van de verplichting om als woongemeente het (rijks)budget over te maken aan de gemeente/het schap waar iemand werkt. Vanuit het veld, door gemeenten en uitvoeringsorganisaties, zijn veel vragen gesteld hoe de relevante wetsartikelen met betrekking tot de zg. buitengemeenten moeten worden toegepast. Het gaat daarbij om artikel 10 van de Wsw (overgang van ingezetenschap) en artikel 20 (overgangsbepalingen voor het jaar 2008). Benaderd vanuit het principe van de huidige woongemeente per 1 januari 2008 kent deze drie categorieën Wsw-geïndiceerde inwoners, nl.: •
geïndiceerden op de wachtlijst;
•
geïndiceerden die werkzaam zijn bij een reguliere werkgever via begeleid werken;
• geïndiceerden met een sw-dienstverband. In geval van verhuizing doen zich de volgende situaties voor. Geïndiceerden op de wachtlijst Bij verhuizing gaat de geïndiceerde op de wachtlijst per direct over naar de wachtlijst van de nieuwe woongemeente. Bij plaatsing daarna in een sw-dienstverband of begeleid werken vindt geen financieel verhaal plaats op de oude woongemeente. De artikelen 10 en 20 van de Wsw zijn niet van toepassing; die gelden immers alleen indien er op het moment van verhuizing sprake is van een sw-dienstverband of een begeleid werken plaats. Geïndiceerden die begeleid werken Bij verhuizing van een sw-geïndiceerde vanaf 1 januari 2008, die een begeleid werken arbeidsplaats heeft, gaat de contract- en subsidierelatie over naar de nieuwe woongemeente op 1 januari van het jaar t+2. De oude woongemeente ontvangt immers in het jaar van verhuizing (t) en het daaropvolgend jaar ( t+1) nog budget volgens het financieel verdeelmodel. De nieuwe woongemeente ontvangt vervolgens het rijkssubsidie in het jaar t+2. Dit regelt artikel 10, lid 1 Wsw. De overgangsregeling voor het jaar 2008 bepaalt dat op 1 januari 2008 de woongemeente op die datum verantwoordelijk is voor alle geïndiceerde inwoners, die begeleid werken. Bij verhuizing in het verleden en met name in 2007, waarbij de nieuwe woongemeente de contractuele
Wijziging wet sociale werkvoorziening 21 februari 2008
03/05
verplichtingen nog niet heeft overgenomen, dient dit alsnog per 1 januari 2008 plaats te vinden. Er vindt in dit geval geen subsidieverrekening plaats tussen de oude en de nieuwe woongemeente. Dit regelt overgangsartikel 20, lid 1 Wsw. Geïndiceerden met een sw-dienstverband Bij verhuizing van een sw-geïndiceerde waarvan de sw-dienstbetrekking met de oude woongemeente of het schap niet wijzigt, betaalt de nieuwe woongemeente vanaf het jaar t+2 de subsidie t aan de oude ( woon-)gemeente. De nieuwe woongemeente ontvangt immers vanaf het jaar t+2 op basis van de werking van het financieel verdeelmodel met als peildatum 31 december van het jaar t subsidie. Deze bepaling geldt zolang de arbeidsrelatie met de oude woongemeente/ het schap voortduurt. Dit regelt artikel 10, lid 2 Wsw. De overgangsregeling voor het jaar 2008 voor deze categorie sw-geïndiceerden bepaalt dat de woongemeente van de geïndiceerde per 1 januari 2008 maatgevend is. Indien een swgeïndiceerde per die datum in een andere gemeente woont dan waar hij een sw-dienstbetrekking heeft, dan dient de woongemeente met ingang van 1 januari 2008 de subsidie te betalen aan de werkgemeente/ het schap, waar betrokkene in dienst is. In de overgang naar de nieuwe wetgeving is ook hier het principe dat de woongemeente per 1 januari 2008 verantwoordelijk is. Dit regelt overgangsartikel 20, lid 2 Wsw. Bij deze in de wetgeving opgenomen bepalingen betreffende onderlinge subsidieverrekening passen nog de volgende opmerkingen. De hoogte van de te verrekenen subsidie per persoon wordt geregeld in artikel 10, lid 3 en bedraagt in feite de volledige voor die arbeidsplaats beschikbare subsidie per arbeidsjaar met de kanttekening dat voor een arbeidsgehandicapte in de categorie ernstig dat bedrag met een factor 1,25 wordt vermenigvuldigd. De bepalingen ten aanzien van onderlinge verrekening betreffen alleen de rijkssubsidie; eventuele bijdragen in de exploitaitielasten , de zg. gemeentelijk bijdragen vallen hier niet onder, tenzij hier aanvullende afspraken tussen gemeenten onderling over zijn of worden gemaakt. Wij geven u in overweging bij de onderlinge verrekening aan te sluiten bij de daadwerkelijk per maand van het Rijk ontvangen bedragen, d.w.z. per maand 1/13 van de subsidie en in de maand mei in verband met de uitbetaling van vakantiegeld 2/13. Bovenstaande uitleg van de wetsartikelen raakt niet alleen de woongemeente, maar in spiegelbeeld ook de oude woongemeente, cq. de gemeente, het schap waar iemand zijn dienstbetrekking heeft. Branche-organisatie Cedris heeft haar leden, de uitvoeringsorganisaties over het bovenstaande eveneens geïnformeerd, zodat eenduidig in het hele land de implementatie van deze financiële gevolgen van de invoering van de nieuwe Wsw kan plaatsvinden. Cliëntenparticipatie Gemeenten zijn verplicht (artikel 2, lid 3 Wsw) een verordening voor cliëntenparticipatie vast te stellen. In de ledenbrief van 16 oktober 2007 is ingegaan op de verschillende varianten, die daarbij
Wijziging wet sociale werkvoorziening 21 februari 2008
04/05
afhankelijk van lokaalspecifieke en regionale omstandigheden mogelijk zijn. Een van de doelen van de wetswijziging Wsw is de versterking van de positie van swgeïndiceerde. Met ondersteuning van het ministerie van SZW heeft het programma VCP (Versterking Cliënten Positie) inmiddels een landelijk project ontwikkeld om gemeenten en schappen op verzoek te ondersteunen bij de inrichting van de cliëntenparticipatie. Het programma VCP zal u daarover zelf benaderen. Voorts is bij het programma VCP in voorbereiding een uitgebreide campagne om alle swgeïndiceerden voor te lichten over de wijzigingen in de Wsw en de mogelijkheden, die dat voor hen biedt. Het programma VCP zal in overleg met gemeenten en uitvoeringsorganisaties met name vanaf tweede helft dit jaar lokale of regionale voorlichtingsbijeenkomsten houden. Meer informatie over de ondersteuning die het programma VCP u kan bieden, vindt u op de website www.programmavcp.nl. Verdere VNG-ondersteuning Wij vertrouwen erop u met de in 2006 en 2007 gehouden bijeenkomsten en uitgebrachte publicaties met betrekking tot de modernisering van de Wsw en deze ledenbrief met bijlagen voldoende ondersteuning te bieden bij het vormgeven en inrichten van het Wsw-beleid en de uitvoering daarvan in uw gemeente of gemeenschappelijke regeling. Wij zijn gaarne bereid tot aanvullende voorlichting en ondersteuning; de beleidsafdeling Werk en Inkomen van de VNG is daarvoor aanspreekpunt. Dit kan door het beantwoorden van vragen, maar ook door bijvoorbeeld het leveren van een bijdrage aan (inter-)gemeentelijke bijeenkomsten ten aanzien van de Wsw. Wij vertrouwen erop u voor dit moment voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Vereniging van Nederlandse Gemeenten
mr. R.J.J.M. Pans, voorzitter directieraad
Deze ledenbrief staat ook op www.vng.nl onder brieven.
Wijziging wet sociale werkvoorziening 21 februari 2008
05/05
Bijlagen: Modelverordening PGB Handreiking wachtlijstbeheer Modelbrief uitvraag beschikbaarheid
Deze ledenbrief staat ook op VNG-net. Kijk op www.vng.nl onder VNG-brieven.
